Khải Huyền Sứ Điệp Hy Vọng - LM Trần Đình Nhi

22/11/2017 I
I. KHI HUYN L G?
Cun sch cui cng phn Tn c mang ta "Sch Khi Huyn." Trong Anh ng c hai ta khc nhau: Revelation v Apocalypse.
Revelation l t phin dch t Hy-lp apokalypsis. Sch Khi Huyn cng l cun sch gy nhiu hiu lm, khng phi ti cun sch m ti ngi
c.
Th d chng ta nhn thy s kin ny. Chng ta thng nghe ngi ta ni n sch "Khi Huyn." Khi ni ln ta "Sch Khi Huyn,"
ngi ta ngh ngay l sch ni v "nhng g s xy ra." "Khi Huyn" ngha l vn ln tm mn che giu nhng b mt, cho nn cn g b mt
cho bng mt tng lai m ch c mnh Thin Cha bit? Nhng t xa ti nay chng c g t m hn l vic con ngi c mun bit v tng lai.
V th ngi ta dng mi cch, hp lut hay tri lut, cu nguyn hay bi ton, gi hn, gii thch im lnh ny du g kia, lc no cng hng
say theo ui vic tm hiu nhng "huyn b" y. Ri theo suy ngh ca nhiu ngi, nhng huyn b y l chnh nhng iu c ni n trong
sch Khi Huyn ca Gio-an. Vi h, sch Khi Huyn l mt thu thp nhng "huyn b" v tng lai do chnh Thin Cha mc khi chng ta
c v gii thch.
y qu thc l mt hiu lm tai hi ch v ngha ca ta "Khi Huyn." T n, c l cun sch khng qu bi thm nh vy, nhng iu
v cng t hi l s hiu lm y li gy nn khng bit bao nhiu gii thch hon ton v cn c v sai lc.
Thc s sch Khi Huyn vn m mt iu g , cng c th l mt tng lai, nhng l mt iu rt chc chn v chnh xc, ch khng
phi mt ci nhn bao qut v lch s tng lai. ng nh phn nhp ca sch khng nh(1:1-3), l "mc khi ca c Gi-su Ki-t,"
"nhng vic sp phi xy n," "li ca Thin Cha," "li chng ca c Gi-su Ki-t," "nhng g ng (Gio-an) thy," v l "sm ngn" v "thi
gi gn n." Tm li, Khi Huyn l mc khi Cha t ra cho ng Gioan trong mt th kin, khng phi v mt tng lai bt nh, nhng v
mt iu g "sp" phi xy ra.
Vy iu mc khi y l g? Ni dung ca cun sch cn phi gip chng ta trnh c nhng nghi nan. iu mc khi y l "c Gi-su Ki-
t, Cha chng ta, mc khi vinh quang ca Ngi" (1 Cr 1:7) khi "Cha Gi-su t tri xut hin cng vi cc thin thn hng mnh ca Ngi,
trong ngn la chy bng" (2 Tx 1:7), khi "n sng s c mang n cho anh em trong ngy c Gi-su t hin" (2 Pr 1:13), v khi "s vic
cng s xy ra nh th, ngy Con Ngi c mc khi" (Lc 17:30). Ni khc i, iu mc khi y l vic t by khi hon ca c Ki-t sp ti.
Chnh s kin ny ng Gio-an bit c trong mt th kin v l s kin sch Khi Huyn cp n.
"Trc kia, anh em l nhng k cht..."
Cuc khi hon ca c Ki-t hin hu trn mt s bnh din. V Thin Cha l "ng c, hin c v ang n" (4:8) nn vo mt thi
im no , khi hon ca c Ki-t vn l mt s kin xy ra, mt thc ti ang din tin v mt li ha hng v tng lai. Nh chng ta
thy qua nhng trch dn Kinh Thnh trn, hu ht "mc khi" ca c Ki-t ni v vic Ngi li n trong vinh hin vo gi tn th, nhng
cng c ngha l vo lc ny v ti ni y hoc trong qu kh na. Sch Khi Huyn coi Khi Hon ca c Ki-t nh mt thc ti n thun,
gm qu kh, hin ti v tng lai ha nhp lm mt. Thc s l mt khi hon vnh cu. Vy th ti sao Gio-an li ni l "sp" xy ra?
tng v vic sp n ny gp thy trong phn Tn c nm sau sch Tin Mng. Trong th C-l-x 2:13-15, Phao-l ni rng: "Trc
kia, anh em l nhng k cht v anh em sa ng, v v thn xc anh em khng c ct b, nay Thin Cha cho anh em c cng sng vi
c Ki-t: Thin Cha ban n tha th mi sa ng li lm ca chng ta. Ngi xa s n bt li cho chng ta, s n m cc gii lut a
ra chng li chng ta. Ngi hy b n i, bng cch ng inh n vo thp gi. Ngi trut ph cc quyn lc thn thing, cng khai
http://www.simonhoadalat.com/HOCHOI/KINHTHAN/KhaiHuyenChp01.htm 1/6
22/11/2017 I
bu xu chng, iu chng i trong m rc khi hon ca Ngi." y khi hon l s kin xy ra trong qu kh. Nhng trong -ph-
x 6:12, Phao-l ni: "Chng ta chin u khng phi vi phm nhn, nhng l vi nhng quyn lc thn thing, vi nhng bc thng tr th gii
ti tm ny, vi nhng thn linh qui c chn tri cao." y cha phi l khi hon, nhng l cn ang chin u. Ri trong 1 C-rin-t 15:24-
26, Phao-l t khi hon trong mt tng lai v nh, vo thi im nhng ngi cng chnh sng li: "Sau mi s u hon tt, khi Ngi
tiu dit ht mi qun thn, mi quyn thn v mi dng thn, ri trao vng quyn li cho Thin Cha l Cha. Tht vy, c Ki-t phi nm
vng quyn cho n khi Thin Cha t mi th ch di chn Ngi. Th ch cui cng b tiu dit l s cht." Ri san , Phao-l li thm
(cu 27): "V Thin Cha t mun loi di chn c Ki-t."
c Ki-t khc phc
C th ni khi hon ca c Ki-t nh l mt qu kh, bi v ch cn mt ln sng, cht v phc sinh thi th Ngi khc phc ci cht
v ti li. Nhng Ngi thc thi nh vy ch l loi ngi tip nhn v sng n cu ri Ngi ban. c Ki-t khc phc k th, khng
cn quyn lc no c th thng tr trn nhng ai thc s thuc v Ngi. Nhng con ngi vn c th sa i ng li vo trong tay quyn lc y
nu h c chi t n sng ca c Ki-t. Do , cuc sng ca Ki-t hu trn trn gian ny l mt cuc chin gm c chin thng ln tht bi,
cn tng lai l cuc khi hon sau ht ca c Ki-t khi cuc chin kt thc.
Vy chnh l nhng iu Gio-an vit xung. Vi ngi, c Ki-t l ng chinh phc, ng " ly mu mnh ra sch ti li chng ta,
lm cho chng ta tr thnh vng quc v hng t t phng s Thin Cha l Cha ca Ngi" (1:5-6); Ngi l "Th lnh mi vng trn
gian" (1:5); "Ta cht, v nay Ta sng n mun thu mun i, v Ta gi cha kha ca T thn v m ph" (1:18). Nhng nh thnh
Phao-l dy, v c Ki-t vn ang sng trong Gio Hi Ngi nn chin thng ca Ngi phi c tip tc lp li ni cc chi th Ngi. "Ai
thng, Ta s...", l iu kin gp trong nhng li Ngi ha vi cc Hi Thnh (2:8, 2:11, 2:17, 2:26, 3:5, 3:12, 3:21). "Hy trung thnh cho
n cht, v Ta s ban cho ngi triu thin s sng" (2:10). n khi no cng cuc ca Gio Hi kt thc, chin thng ca c Ki-t mi hon
tt. Sch Khi Huyn bo m vi c gi rng cuc chin thng ny s hon tt v l mc ch Gio-an vit sch ny.
Li tin tri
Khi mi s ni ht v lm xong th y l tt c s ip ca sch Khi Huyn. ng vy, mt s chi tit v chin thng ca Gio Hi
tuy tng i t nhng c ni n ri, ngoi ra khng c g c ni chnh xc c m l cch tng qut. Th d, sch khng quan tm ti
nhng thi i khc nhau ca Gio Hi, hoc ti nhng thi k ht sc r rt no ca tng lai. Qu kh, hin ti v tng lai thng c pha
trn trong mt th kin tin tri, ng ht nh khi Cha pha trn vic tin bo Gi-ru-sa-lem b tn ph vi nhng m t v ngy tn th (Mt 24,
Mc 13, Lc 21). Thc ra nhng s kin y ch l mt, hoc ng hn nhng s kin y l nhng kha cnh khc nhau ca cng mt s vic. Vic
tn ph Gi-ru-sa-lem v n th l hnh nh bo trc cuc khi hon sau ht ca c Ki-t ri, bi v da trn s kin cng nh trn
nguyn tc, trt t c (tc l Do-thi gio v n th) lui khi sn khu lch s, cho Gio Hi c t do v c lp trong th gii. c Ki-
t khi hon trn thp gi l khi u cho cuc khc phc cui cng ca Ngi i vi s cht.
Hiu lm
Mc ch ca Khi Huyn l dy nhng iu ni trn. Sch vit ra khng phi tha mn c t m mun bit tng lai. Sch vit ra
khng phi ni ngc li nhng li Cha ni v tn th, "v ngy v gi khng ai bit c, ngay c cc thin s trn tri hay c ngi Con
cng khng; ch mt mnh Cha Cha bit m thi" (Mt 24:36), v "anh em khng bit ngy no Cha ca anh em n" (cu 42). Sch vit ra
khng phi cung cp mt bn hng dn ngi ta khm ph ra th cuc tng lai v s phn cc dn cc nc t trc kia cho n by
22/11/2017 I
gi. (Thc vy, ngi ta qu lm dng sch Khi Huyn theo cch ny qua bit bao th h, v bt c khi no h cng tm thy nhng "huyn
b" lin h ti cuc i h. Nhng xem ra li tin tri d ng vo qu kh hn l chc chn v tng lai). Vy trc ht, sch Khi Huyn khng
phi c vit ra lm chng ta s hi hoc tht vng, nhng l an i v cng c c tin chng ta.
Chng ta khng lc quan n ngh rng rt nhiu li ngha trong sch Khi Huyn s gip cho sch khi b s dng sai do nhng ngi
ly sch y lm ct yu (hoc ng hn, hiu lm sch y l ct yu) cho vic gi o v i sng ca h. C bit bao linh hn t m
tn qu nhiu th gi mit mi cng chuyn "tin on thi cuc" bng cch chp v nhng con s hay biu tng chnh bn thn h cng
chng hiu l g, gn cho n mt ngha h mun, ri mp m ly kt qu ca vic chp v y m phao ra l "li Cha." Sch Khi Huyn
bin thnh ci m vng cho nhng k m mng vin vng, n khng ngi ri, t m lm chuyn, nhng k "chn mnh th lm b b, li cm b
uc m r chn ngi," nhng k vnh vang cho rng mnh s "ln thin ng thng bng," cn bao nhiu ngi khc th "sa ha ngc" ht, bi
cc din nh vy ri th bung xui ch ng vng vy v ch. C l cho n ngy tn th, sch Khi Huyn cng vn l cun sch "cng nh
nhng ch khc trong Kinh Thnh, b nhng k v hc v nng ni xuyn tc, khin chng phi chuc ly ha dit vong" (2 Pr 3:16).
Ti sao c sch Khi Huyn?
Nhng nu nh th, tc l nu sch Khi Huyn d b hiu sai, hoc nu n thc s khng phi l mt ci nhn chi tit v lch s th
gii, th ti sao li c vit cch nh vy? Ti sao li y nhng hnh nh v biu tng? Ti sao li khng vit n theo khun mu sch Tin
Mng hoc nhng phn khc ca Tn c?
tr li nhng cu hi ny, chng ta nn bit hai iu sau y. Th nht l hon cnh ca Gio Hi khi sch Khi Huyn c vit. Th
hai l tc gi sch thuc mu ngi nh th no.
Tr li cho cu hi th nht gp thy trong nhng th thnh Phao-l, cc sch Tin Mng v ngay trong sch Khi Huyn. Bch hi bt u
xung Gio Hi, n ni Phao-l phi trn an cc tn hu ca ngi. Thc ra bch hi cn khc lit hn c nhng g bn thn Phao-l phi
ng u. Khng ch l vic Ki-t hu b Do-thi k th, nhng cm on ti a phng, hoc c nhn khng b ti -ph-x, hoc nh p ti
Phi-lp-ph, hoc cp bc ti Gi-ru-sa-lem na. Nhng gi y l c mt mnh lc t mt quc rng ln v c t chc ang bt u cha mi
di vo Ki-t gio. Qua sch Cng v Tng , Lu-ca ngm cho chng ta thy rng ngi R-ma c v nh Ki-t hu c yn, ch khng nh
thi ca h i vi ngi Do-thi. R rng khng c th hn g cng khai gia ngi R-ma v Ki-t hu. Vic Ph-lch giam t Phao-l bt
cng l v ng ta tham nhng, ch khng phi v ng ta l ngi R-ma. Phao-l b bt giam v Phao-l c th l mt mi li cho Ph-lch, ch
khng phi v Phao-l l Ki-t hu. C l Ph-lch chng quan tm vn Ki-t gio l mt tn gio. M thng tnh th phi nh vy. Nhng gi
y tt c hon cnh thay i ri.
Phao-l b giam gi ti R-ma gia nm 61-63 sau cng nguyn. Ngi c tr t do v thiu bng c buc ti, sau li b giam lng do s
buc ti bi nhng ngi ng hng. Nhng theo nh cc s gia R-ma cng nhn, chng bao lu sau khi Phao-l c tr t do, th bo cha
N-r t chy ri thnh R-ma, ri ng ta dng cng ng Ki-t lm vt t thn mnh khi mang ti. Th l bch hi bt u. Chnh Phao-
l cng b lng bt v b x t nm 67. Nhng cnh tng rng rn din ra v c cc vn s thi y ghi chp y , th d v hong trc
tng n ung ru ch say sa trong mt khu vn y Ki-t hu b tm du thiu sng lm uc, cnh m dn chng man r h ht v thch
th nhn nhng Ki-t hu khn kh b d th vn vt ti h trng.
N-r khng b
22/11/2017 I
N-r b m st nm 68, nhng nhng bch hi Gio Hi mi ch bt u. Tip theo l triu i ca Ves-pi-a-n (69-79), Ti-t (79-81) v
sau ht l -mi-xi- (81-96). Nhng hong ny u tn c ging nh N-r vy. p lc chng Ki-t hu to thnh mt tin l di thi
N-r. Ngi ta ni nhng li gian di v lng m Ki-t hu n ni h b gi l "cm th ca nhn loi." Vic Ki-t hu t chi khng chu tn
vinh hong l thn tr nn c h b khng b trin min cho ti thi suy i ca quc R-ma. Tt c nhng bch hi y l mt kinh
nghim mi m vi Ki-t hu, v ngay c sch Tin Mng cng khng h ni n nhng th bch hi y. Dng nh c th gii nm trong bo
quyn quc R-ma u quyt tm chng i nhm tiu dit h, to nn mt kinh nghim v cng kinh hi.
Vy trong hon cnh ny, Gio-an c th kin ang khi ngi b lu y di thi hong -mi-xi- "ti o gi l Pt-m, v rao
ging Li Thin Cha v li chng ca c Gi-su" (1:9). Sch Khi Huyn l mt mc khi cn thit cng c v lm vng mnh Gio Hi th
u gia mt th gii cung n.
Nhng hon cnh mi ch gii thch c na phn v sch Khi Huyn, cn na phn kia phi nh hiu bit v con ngi ca Gio-an.
Gio-an Tng l ngi Do-thi. Vn ha, gia cnh, hc thc v t tng l Do-thi. iu ny rt quan trng khi gii thch sch Khi
Huyn. Li Cha c truyn t qua Gio-an, mt con ngi mang tm no c o to do lch s, vn chng v truyn thng Do-thi. Li
Cha khng thay i con ngi Gio-an, nhng n vi chng ta qua ngi.
Vn loi Khi Huyn Do-thi
Nu Gio-an khng phi ngi Do-thi th chc chn sch Khi Huyn s mang mt hnh thc khc ri. Nhng v l ngi Do-thi nn Gio-an
c c mt ngun truyn thng cho ng s dng vit lch. ng tha hng mt truyn thng vn chng c san t lu i, l vn
loi khi huyn Do-thi.
Ngi ta nhn thy r iu ny: sch Khi Huyn ca Gio-an l cun cui cng thuc lot sch khi huyn ra i nhng nm trc
trong nhng hon cnh tng t v cng nhm nhng mc ch tng t. Sch Khi Huyn ca Gio-an l cun sau cng, l cun v i nht,
nhng vn ch l mt cun trong lot sch khi huyn.
Nu hiu bit mt cht v c sch Khi Huyn ln Cu c, ngi ta s nhn ra c nhiu bin c trong Khi Huyn lp li y ht nhng g
c ni trong cc sch Cu c, nht l -gi-ki-en v a-ni-en. Nhng li ni, cu vn, hnh nh, biu tng c thay i cho thch hp
hoc c s dng ton b. c sch Khi Huyn bng nguyn ng v so snh vi sch Cu c bn dch Hy-lp m Gio-an s dng, ngi ta
cng thy sch Khi Huyn ty thuc vo Cu c. iu ny khng phi l ngu nhin u.
Vua Na-bu-c--n-xo
Vn loi khi huyn Do-thi pht trin l do nhng hon cnh phi kt vi nhau, ta nh nhng hon cnh xy ra khi Gio-an vit sch Khi
Huyn ca ngi. Vo nm 587 trc cng nguyn, tht bi cui cng khin nc Do-thi vnh vin mt i c lp. Di quyn cai tr ca mt
ngi m dn Do-thi coi l biu tng cho tt c nhng g xu xa nht ca bo quyn, tc l vua Na-bu-c--n-xo, quc Ba-by-lon rng ln
tn ph Gi-ru-sa-lem v n th, ri a dn chng Do-thi v Ba-by-lon. Th l chng bao gi ngi ta dm m tng n vic dnh li t
do, ngoi tr mt thi vn vi di triu Ma-ca-b hi th k 2 trc cng nguyn. Mc d trong thi gian quc Ba-t tiu dit Ba-by-lon, dn
Do-thi c php tr v c hng, h cng khng cn ng vai ch nhn na nhng l by ti cho mt ng hong ngoi lai. K tip quc Ba-
t l A-l-xan- i ca Hy-lp. Thi gian ny ngi Do-thi khng thc s b bch hi, nhng nh hng tinh t ca quc mi li tiu dit
c tin ca h. A-l-xan- thng nht th gii trong mt ngn ng, mt vn ha, v theo c vng ca ng ta, trong c mt tn gio na,
22/11/2017 I
tc l mt hn hp cc th tn gio ca lng dn. Ni ngi Do-thi c mt khuynh hng mnh m l mun ha nhp v ngp ln theo
hon cnh mi ca th gii vi li sng ht sc vt cht. Qua sch Ma-ca-b v cc sch Gio Hun, nht l sch Hun ca v sch Khn ngoan,
chng ta bit c bit bao ngi Do-thi sa ng trc cn cm d theo li sng y. H l t tin ca nhng ngi phi Sa-u-k- chy theo
li sng ngoi lai v lm ti h dn tc tnh ca h. Cn nhng ngi trung thnh vi o gio v l lut th b c lp khi tro lu ng thi v
phi sng trong nhng khu vc bit lp nh chut.
Ngoi gio
Nm 168 trc cng nguyn, hong An-ti--kh -pi-pha-n IV thuc quc Hy-lp Si-ri, lc y ang cai tr Si-ri v Pa-lt-tin, gn
nh hon tt d n bin n th ca Thin Cha Do-thi thnh ni t t ngoi gio v s t tng thn Zeus thay th vo . Ngay khi bt u
triu i vo nm 175, ng ta nht quyt i t gy p lc tinh thn i vi Do-thi tin ti vic dng v lc. Nghi thc ct b v vic gi ngy
sa-bt b cm on. Nh hip lc ca nhng ngi Do-thi khng cn sng c tin, An-ti--kh dc ton sc mnh ca mt quc gia th tc
chng li Do-thi gio.
Nhng An-ti--kh khng lng sc mnh. Nhn thy n th b xc phm v thng t -ni-a III b st hi, ri nhn thc b p bc
n cng ng v khng cn g na ngoi vic phi ni dy, nn cuc thnh chin Ma-ca-b lan rng khp min Pa-lt-tin. Di s lnh o ca
gia nh Ma-ca-b, ng Mt-tt-gia v nhng ngi con dng cm l Giu-a, Gio-na-than v Si-mon, Do-thi gio cho ngi ta thy tim lc
sinh tn v chinh phc. Ch trong vng t nm, n th c thnh hin li cho Thin Cha, Giu- c t do v ngi Do-thi c c lp,
chng t mt sc mnh khin nhng dn tc ln cng phi s hi.
Dn tc chia r
Nhng mm mng tham nhng thi nt gieo san. Chng bao lu sau, con chu nh Ma-ca-b sng b bi v ti t hn c hong
ngoi gio An-ti--kh. Triu i cui cng ca nh t-ra-en thc ra bin thnh ngoi gio ri. So vi nhng bt cng do ngoi lai ngy xa,
bt cng do cc vua Do-thi ngy nay cn t hn. Nhng nhm Pha-ri-su v Sa-u-k-, nhng k ban u th khinh mit, ri dn dn i ti
ngng m tt c nhng g khng phi l Do-thi, chia r dn chng, khng ngng gy nn st pht, chm git, thi nt c x hi ln tn
gio. Nm 63 trc cng nguyn, ngi R-ma thn tnh Giu- m khng gp chng i no, ri dn Do-thi phi chu cnh thn phc R-ma
cho ti thi Tn c. Phn ng cui cng l cuc ni dy ca Do-thi nm 67-70 sau cng nguyn, kt thc vi vic n th b ph bnh a, v
cuc ni dy ln th nh nm 135 khin cho nc t-ra-en khng cn na v Gi-ru-sa-lem tr thnh hon ton ngoi gio.
Qua nhng hn n, bch hi, mt c tin v mun tuyt vng bung xui y, nhng ngi Do-thi cn lng tin th quay v vi Sch Thnh
tm i an v hy vng. H c bit nng ta vo nhng li ha r rng ca Cha l s bo v v cu thot dn Ngi, v trng vo li ha
ban ng M-xi-a l v chinh phc chin thng. Thc vy, ngi ta c khuynh hng mun gii thch nhng li ha ca Cha theo ngha qu vt
cht v thng hiu ng M-xi-a l ngi s ph b ch n l Dn ngoi, cho d khuynh hng ny li rt hp dn.
Cho nhng ngi Do-thi m thi
T nhng hon cnh ny, xut hin nhng tc phm khi huyn ca Do-thi. Ly vn chng khi huyn lm khun mu, cc tc gi Do-
thi bt u vit. Tc phm ca h mang nhng hnh nh v biu tng va hp dn i vi u c tng tng ca ng phng, va c sp
t thnh sch lm sao ch ngi Do-thi mi hiu c, cn nhng ngi th nghch khng phi l Do-thi th khng hiu ni. Ngi ta gp
thy nhng khun mu ny rt thng trong nhng tin on ca ngn s -gi-ki-en khi ngi bt u s dng nhng cch thc biu tng
22/11/2017 I
ni tin tri v vic quc Ba-by-lon sp . Theo cc hc gi Kinh Thnh hin nay, nhiu on trong I-sai-a cng c t trong thi im b
Ba-by-lon n p v c coi l khi u cho vn chng khi huyn. Nh vy vn loi khi huyn c cn bn vng chc trong Cu c. Hn
na, mt trong nhng tc phm khi huyn v i nht t xa ti nay l sch ngn s a-ni-en thuc Cu c, sch c vit do ngun liu
trong nhng thi gian vua An-ti--kh -pi-pha-n bch hi Do-thi.
Nhng sch khc
V nhng sch ny c vit sau sch a-ni-en, nn trong vng hai th k trc Cha Gi-su ging sinh nhng tc phm y to thnh mt
Sch H-nc Khi Huyn
lot sch khi huyn Do-thi. Trong s nhng tc phm ny, nhiu khi ging sch Khi Huyn ca Gio-an, th d nh: ,
ca M-s Sch cc Nm thnh Sm ngn Si-bi-lo Chng th ca Mi hai T ph M-s c a ln tri Khi Huyn ca Ba-rc Sch
hoc , , , , ,
t-ra th bn Khi Huyn ca p-ram
, ... C mt s trong nhng tc phm ny c vit cng thi khi Gio-an vit sch Khi Huyn trn o Pt-
m.
Nhng sch khi huyn Do-thi k trn rt t nh hng ti Gio-an. Nhng sch y ging vi Khi Huyn ca Gio-an im l nhm cng
mt mc ch v xut pht t cng mt ngun gc. Tt c u l tc phm vn chng n r thuc vn loi khi huyn thi Cu c. Tt c u
trng i vo nhng li ha ca Thin Cha, vng vng tin bo mt tng lai rc r v vic k th ca dn Cha s b p tan. Tt c u c
vit nhm an i v cng c c tin. K c c tin Ki-t na, v c tin y bt u khng hong trc bch hi ca R-ma, nh Gio-an ni r
trong nhng chng u sch Khi Huyn. Tt c u mang c tnh v s dng biu tng. i vi Gio-an cng vy, v ngi l ngi Do-thi c
truyn thng Do-thi nn biu tng tr thnh phng thc din t t tng v l cch gi cho k th khng bit c sch mun ni g.
Ch ngi no quen thuc vi truyn thng Do-thi v vn loi khi huyn mi hiu c nhng ngha ca nhng t "Con Vt," "sng," "bin,"
v nhng hnh nh tng t nh vy. ngha nhng t v nhng hnh nh y c san trong Cu c ri.
im khc bit gia Gio-an vi cc sch khi huyn Do-thi khc chnh l thc ti hy vng m ngi c th cng hin c gi, nim hy vng
thc s c th hin trong cng cuc ca c Ki-t ri. Vy trong khi Do-thi gio ch c th hng v mt tng lai bt nh, th Gio-an li
c th ni v mt khi hon vinh hin khng ch l sp xy ra m l thc s hon tt ri.
Trong chng k tip, chng ta s cp n Gio-an thy g v nhng sch khi huyn Do-thi khc cng ging vy, ngha l cng s
dng nhng hnh nh v biu tng nh Gio-an s dng. Nhng chng sau ni s ni v nhng g c o ca Gio-an, tc l triu i vinh
hin ca c Ki-t chin thng trong Gio Hi di dt cng nh trn tri.
Tr V Trang Mc Lc Kinh Thnh

Tr V Trang Nh
22/11/2017 II
II. NHNG IU GIO-AN NHN THY

Khi cp ti tnh cch biu tng ca sch Khi Huyn, ngay t u chng ti minh nh l khng mun cp n ni dung
th kin ca
Gio-an mt cch s si. Gio-an l mt ngn s; ngi nhn mt s ip ch thc t ni Thin Cha. Gio hun ca sch Khi Huyn l chn tht
v l mt ghi chp ng s thc v mc khi Cha cho Gio-an bit.
Nhng sch Khi Huyn li l mt ghi chp

nhng mc khi Gio-an nhn c trc kia v ch c ghi chp li sau (1:9 v tip
theo). C l Gio-an nhn c nhng mc khi ny trong khong thi gian kh di. Cng vic ca Gio-an l di linh hng ca Cha Thnh
Thn, ngi sp t nhng mc khi y li lm thnh cun sch v chn la cch thc din t chng. Cch thc ngi vit, nh ni phn
trc, l vn loi khi huyn Do-thi.
Ngi ni vi chng ta v rt nhiu iu. Chng hn ngi ni ngi nhn thy "c aiging nh Con Ngi" (1:13), hoc "c ci gnh bin
trong vt ta
pha l" (4:6), hoc "ti thy ng gia l mt Con Chin,trng nh th nh
b git" (5:6), hoc "ti thy c ci g bin trong
vt pha nh la" (15:2)... Nu em gom li tt c nhng t "ging nh," "ta," "nh," v "trng nh th" trong c sch Khi Huyn, ta s nhn
thy chng l mt trong nhng c nt c yu ca sch Khi Huyn. Ni cch khc, Gio-an khng ni ngi chnh mt nhn thy mt ngi, mt
bin trong vt nh pha l, hoc mt Con Chin b git, nhng l nhng iu c biu tng do nhng hnh nh trn. Mt nh ch gii sch Khi
Huyn ni rt ng rng trong sch ny rt nhiu iu c tc gi suy ngh ch khng phi l nhn thy. Nhng hnh nh ngi s dng v
cng l nhng g hu nh ngi hon ton vay mn t sch v c trc kia u nhm din t nhng t tng c mc khi ca ngi.
y l mt s kin quan trng cn phi nh khi c sch Khi Huyn. Th d chng ta ly on 5:6 v nhng cu tip theo. Gio-an thy
mt Con Chin ang ng
m li trng nh th b git
. Lm sao mt con chin b git li ng c? Thc ra Con Chin khng hnh ng
nh chin b git bi v "Con Chin n lnh cun sch t tay hu ng ng trn ngai" (c. 7). Con Chin li c by sng v by mt. Vy
th chng ta phi hiu th no y? Hiu l Gio-an thc s nhn thy con vt k l nh th ang hnh ng sng cht tri ngc ? Khng,
khng th hiu nh th c, v y l nhng biu tng ni ln t tng ch khng phi l nhng o gic. Con Chin tng trng cho c Gi-
su, ng cht theo ngha thc, tuy nhin li ang sng. By sng tng trng cho mt iu, mt iu r rng i vi c gi ca Gio-an v h
quen thuc vi Cu c nn hiu c ngha ca s "by" v "sng." By mt tng trng cho mt iu khc; nhng trong trng hp ny v
ngha km r rng nn Gio-an gii thch biu tng y cho c gi hiu (c. 6). C nh th, chng ta s gp tng biu tng v chng ta khng
nn hiu theo ngha no khc ngoi ngha biu tng.
Biu tng
Khi Gio-an ni rng ngi thy "c ai ging nh Con Ngi" ni nhng li v by Hi Thnh c ghi li trong chng 2-3 trong khi "t
ming Ngi phng ra mt thanh gm hai li sc bn" (1:16), th chng ta c nn t cu hi: Ngi c phi ly thanh gm ra khi ming
trc khi ni hay l c ni trong khi ming cn ngm thanh gm (nu c th lm c nh vy)? Ri cng "c ai ging nh Con Ngi" nm by
ngi sao trong tay hu (1:16), m tay hu li t trn Gio-an (1:17). Vy Ngi phi t nhng ngi sao xung ch? V iu g t ngt
xy ra cho Ngi sau khi ni xong?
c Khi Huyn theo cch th tht l in khng. Thanh gm hai li tng trng cho li Cha l mt hnh nh quen thuc trong Cu
c. Biu tng by ngi sao c gii thch trong mch vn. Cho nn mt khi biu tng ni ht ngha ri th thng khng cn tc
dng g na.
22/11/2017 II
ngha c hiu
Tuy nhin i khi chng ta thy c nhng gii thch sch Khi Huyn theo khuynh hng ca nhng ngi khng cn bit rng Gio-an mun
tt c nhng hnh nh ny ch l biu tng, cho nn h mi c v bc ha con chin c by sng v by mt, hoc bc ha "mt Con Th t
di bin i ln; n c mi sng v by u; trn mi sng u c vng min, v trn cc u c danh hiu xc phm n Thin Cha"
(13:1), hoc rng gii thch lm th no cun sch nim by n li m c tng n mt m li khng b gy tt c mt lc (chng 5)... c
sch Khi Huyn theo li ny qu thc khng ng cht no.
Nh chng ta ni, hu ht nhng biu tng Gio-an dng u ly t Cu c. Tuy nhin chng ta s hiu hn nu em so snh sch
Khi Huyn ca ngi vi nhng sch khi huyn Do-thi khc thy h ging nhau trong nhng phng php phi theo. Cc ngi sao trong 1:16
l cc thin thn, cn trong 9:2 l mt thin thn sa ng. Cng vy, trong Sch H-nc
cc ngi sao tng trng cho cc thin thn sa ng. Vn
chng khi huyn Do-thi m t k th ca Do-thi gio bng hnh nh nhng con th d tn th no, th Gio-an cng ni v k th ca Gio
Hi nh vy, c hai u mn nhng hnh nh ly t chng 7 sch ngn s a-ni-en. Sch t-ra th bn
hnh dung quc R-ma nh mt con
phng hong c mi hai cnh v ba u. Gio-an dng biu tng khc.
Vy biu tng l ct yu ca vn loi khi huyn. Cng nh Gio-an, cc sch khi huyn Do-thi khc u lp i lp li vic s dng biu
tng. Sch H-nc
vit: "Ti tin n gn mt ngi nh v i, tng nh ta nh cn pha l... mi nh ging nh
gii ngn h... n bng chy
nh la v lnh lo ta
tuyt bng." Ri trong mt on khc, hon ton ging nh Gio-an: "Ti thy mt v b lo, u ta nh
len trng;
cng vi ngi l mt nhn vt trng nh la
ngi, nhng hnh dng li nhmt thin s"...
Nhng con s biu tng
Tnh cch biu tng ca nhng con s l iu rt hin nhin trong cc sch khi huyn Do-thi cng nh trong sch ca Gio-an. Con s hay
dng nht l s by (by thin s, by thn kh, by ngn ni... trong sch H-nc Chng th ca Mi hai T phu
, Sch t-ra th bn
, v ); s
by mi, cp s nhn ca s by, cng rt thng dng (chng th chn sch a-ni-en cho con s ny mt ngha huyn nhim c bit). Vy
bt c ai c sch Khi Huyn cng u bit s by c s dng trong . C by th, by n, by chn, by kn, ai cng thy nh vy. Nu
c k hn chng ta s thy c by du ch (chng 12-21), by chc lnh trong ton cun sch, v tn Cha Ki-t xut hin by ln. Chng ta
nn nh s by l s trn y i vi Do-thi, nhng trong Gio-an s by li b tch lm hai nhm, nhm bn v nhm ba (th d bn n c m
trc, ri ti ba n kia; bn kn thi trc, ri ba kn sau mi thi, v.v...). Nu nhn hai s ny vi nhau, ta c s mi hai l mt con s khc
biu tng cho s trn y. Ri ti con s mi hai l con s p ng vi mi hai chi tc t-ra-en.
Cc sch khi huyn Do-thi s dng s mi hai ch v cc thi i ca th gii (Sch t-ra th bn), cc thi k th thch (H-nc). Cn
Gio-an s dng con s y c bit ni n tnh trng trn tri ca Gio Hi. Hai mi bn K Mc xut hin trong sch Khi Huyn tng trng
cho nhng ngi c tuyn chn thuc c Cu c ln Tn c. Thnh Gi-ru-sa-lem trn tri c mi hai ca, c chia lm bn nhm ba ca
(21:12 tt), v mi hai nn mng. Kch thc o c (cu 15 tt) l nhng cp s nhn ca s mi hai. Cng nh Gio-an, cc sch khi huyn
Do-thi khi th s dng s ba, khi th s bn.
ngha ca nhng con s
S by v mi hai tng trng cho s y v trn vn, cn nhng khong thi gian hoc ni chn bt nh th c biu tng cch khc.
Con s biu tng "mt ngn nm" nh trong Kh 20:2 l mt th d, v thng gp trong nhng sch khi huyn Do-thi. Mt biu tng khc
22/11/2017 II
c dng trong 11:9, 12:14 (cng xem n 7:25, 9:27) l na s by, hoc "na thi," "bn mi hai thng" (11:2), ngha l "mt ngn hai trm
su mi ngy" (c. 3) hay ba nm ri.
Nu s by l con s ton bch, th s su li l con s bt ton, v do con s ca Con Th trong 13:18 tng trng cho s bt ton ln lao
nht v l ba ln su.
V nhng sch khi huyn Do-thi khng thuc v Kinh Thnh l tc phm ca nhng ngi khng c linh hng v cng khng c c tnh siu
vit nh ca Gio-an, nn chng ta ch coi nhng sch y thuc truyn thng vn chng chung m thi. Tt c u c nhiu im ging nhau,
bit sch ny c th gip hiu sch khc. Theo cch ny, nhng sch khi huyn Do-thi s gip chng ta rt nhiu hiu sch Khi Huyn ca
Gio-an. Nu chng ta nhn l Gio-an s dng nhng biu tng mang ngha m c gi hiu san t trc, t nht l trong nhiu trng
hp, th qu thc chng ta i c na ng hiu bit sch Khi Huyn ri.
"... trn i cnh chim bng"
Tuy nhin, cng cn xt mt s t tng ch yu c din t bng biu tng m Gio-an mn t Kinh Thnh Cu c.
Trong Xut Hnh 19:4, c Cha ni vi t-ra-en: "Cc ngi thy Ta x vi Ai-cp th no, v mang cc ngi nh trn cnh chim bng
m em n vi Ta." Cng t tng y c lp li trong nh lut 32:11. Vy Gio-an 12:14 cng ly hnh nh ni ln s che ch ca
Thin Cha trn It-ra-en Mi l Gio Hi. Gio-an m t Gio Hi ny c mang vo sa mc nh t-ra-en khi xa c bo v khi tay k
th. Cng th, trong 21:3, khi Gio-an ni: "y l nh tm Thin Cha cng nhn loi," th c ngha l nh tm mi trong Gio Hi vinh hin,
tc Gio Hi lp li v hon tt nh tm c ca Thin Cha vi t-ra-en c nhc n trong nh lut 26:11 t. Nhng ch ng nht trong
Cu c m Gio-an ly cho hnh nh ny l sch ngn s -d-ki-en, sch c Gio-an s dng nhiu nht (37:27 t): "Nh ca Ta s gia
chng; Ta s l Thin Cha ca chng v chng s l dn ca Ta. By gi, cc dn tc s nhn bit chnh Ta l c Cha, ng thnh ha t-ra-
en, khi Ta t thnh in ca Ta gia chng cho n mun i." Mi bn tm nht ca Gio-an l s phn ca Gio Hi. l t-ra-en Mi, m
nh Thin Cha th s bo v dn Ngi ngy xa th no th by gi Ngi cng ha bo v nhng k c c Ki-t cu chuc nh vy.
Nh -d-ki-en tin bo mt giao c mi gia Thin Cha v nhn loi v vic Ngi s cng dn Ngi cho n mun i, cng th, Gio-
an thy giao c ny c th hin hon ton qua vic Thin Cha cng Gio Hi. Gio-an ni: vi nhng li ha nh th, th d bt c quyn
lc no ca loi ngi, bt c bch hi no c tn c, cng khng th lm chng ta tht vng. Gio Hi s tn ti, khng nhng tn ti m cn
chin thng na. Chin thng ca Cha Ki-t c bo m.
Ngn s Gio-an
R rng Gio-an ng trong hng ng cc ngn s qua nhiu m ch v trch dn ngi s dng. "C ai ging nh Con Ngi" trong th kin m
u (1:13) c m t theo ngn ng ca nhng th kin trong a-ni-en 10:5 tt v -d-ki-en 1:26 tt. Trong Kh 10:11, sau khi nghe c nhng
li ni vi ngn s Gi-r-mi-a (1:10) khi v ny khi u s v ngn s, Gio-an nut i cun sch ging nh -d-ki-en lm (2:8 tt).
Nh chng ta thy, sch a-ni-en v -d-ki-en vang vng trong sut sch Khi Huyn. Vic sng li ca hai chng nhn trong 11:11 c m
t theo t ng ca -d-ki-en chng 37, v 11:4 tt lp li nhng g trong Da-ca-ri-a 4:11-14 (lu : cu 10b-14 c t ngay sau cu 6a). Cn
rt nhiu nhng m ch khc v nhng sch ngn s trn, cho nn nu ch nhn mnh n mt m ch no th qu thc l sai.
Ba-by-lon
22/11/2017 II
Mt iu ng lu nht ca sch Khi Huyn l sch c bit ni n hnh nh Ba-by-lon. Trong Khi Huyn, Ba-by-lon tng trng cho quc
ngoi gio R-ma, nh trong 1 Ph-r 5:13 r rng Ba-by-lon c ngha l R-ma. y l mt lin tng hon ton ca ring Do-thi, bi v t
ngy b pht lu ti Ba-by-lon khin cho t-ra-en tan nt v hon ton bin mt trn trng chnh tr, Ba-by-lon tr thnh mt du ch v biu
tng k th ca dn Cha. Khi tin bo chc chn v chin thng sau ht ca Gio Hi trn quyn lc bo tn ca quc ngoi gio, bi ca
than khc Ba-by-lon trong chng 17 trch dn nhng sm ngn ca ngn s I-sai-a v -d-ki-en.
Thc ra khng c sch Cu c no m Gio-an khng s dng, nhng ngi khng s dng ch v nhng sch y quen thuc vi mnh. Gio-an
nhn ra li Cha trong Cu c cha ng nhng chn l ngn i. Do khi s dng v p dng Cu c cho hon cnh Gio Hi, ngi
chng t mnh xc tn v s duy nht ca hnh ng Thin Cha qua lch s. Vy nhng g trc kia Thin Cha lm cho dn Ngi th Ngi
cng s lm li nh vy cho Gio Hi, v l bn cht ca Ngi.
ng thi Gio-an cng bit c s khc bit ln lao xy ra trong th gii sau khi Cha Gi-su Ki-t sng, cht v sng li. Cu c c
th hin trn vn ni c Ki-t. Do , chng ta thy nhng thay i v thch ng c Gio-an a vo hnh nh Cu c; nhng thay i v
thch ng y c ghi li theo mc khi mi v y hn ca c Ki-t. Gio-an ni: c mt dng lin h trc tip ni lin cc thi i Cu c
vi Tn c, nhng s lin h y ng thi cng l mt tin b, mt khai trin, hoc mt iu g tuyt diu hn.
"... nh th ting kn"
Chng ta hy ly mt th d hiu iu ny ngha l g. Trong chng 4, Gio-an k li th kin trn tri, r rng c t li theo ngn ng ca
chng th nht sch -d-ki-en. C mt ci ngai v "c mt ng ng trn ngai" (c. 2), ging y nh trong -d-ki-en 1:26 "trn ci g ta nh
ci ngai , c ci trng nh hnh dng mt ngi trn ngai" (lu l c -d-ki-en cng s dng t "ta nh"). Vy ting ni "nh th ting
kn" (c. 1) khin chng ta lin tng n Xut Hnh 19:16 k li Thin Cha hin ra trn ni Si-nai, v d nhin y, trng hp ca Khi
Huyn, cng l vic Thin Cha hin linh. Ngai trng "ging nh ngc thch v xch no... ging nh bch ngc" (c. 3), cn trong -d-ki-en
1:26 th "ging nh lam ngc." "nh chp, ting sm ting st...by ngn uc" (c. 5) th ta ta nh Xut Hnh 19:16 v -d-ki-en 1:27.
"Cu vng" (c. 3) cng gp thy trong -d-ki-en 1:28: "Nh hnh cu vng xut hin trn my mt ngy ma th no, th vinh quang c Cha
cng nh vy." V chc chn Gio-an cng mun din t cng mt iu nh vy.
Mi sinh vt c bn mt
C nhng song song khc gip chng ta thy r hn. Gio-an k: "Chung quanh ngai c bn Con Vt, ng trc v ng sau y nhng mt. Con
Vt th nht ging nh s t, Con Vt th hai ging nh b t, Con Vt th ba c mt nh mt ngi, Con Vt th bn ging nh i bng ang
bay. Bn Con Vt y, mi con c su cnh, chung quanh v bn trong y nhng mt" (4:6-8). iu ny r rng song song vi -d-ki-en 1:4-10:
"... c ci g ta nh bn sinh vt. y l dng v ca chng: chng trng ging nh ngi ta. Mi sinh vt c bn mt v bn cnh... Cn b mt
ca chng, th chng u c mt ngi ng trc, c bn u c mt s t bn phi, c bn u c mt b rng bn tri, c bn u c mt
phng hong ng sau. Nhng "mt" c ni n trong Gio-an th trong -d-ki-en li nm chung quanh nhng "vnh bnh xe" i theo bn
sinh vt (1:18). C -d-ki-en ln Gio-an u ni n "bin trong vt ta pha l" (Kh 4:6) nng ci ngai (Ed 1:22,26).
Nh th r rng Gio-an ch din t th kin ca ngi da theo th kin ca -d-ki-en, mc d nhiu khi ngi tm kt li hoc n gin i
nhng vn gi gn ging nh vy. Tuy nhin cng c mt t thay i ng k.
22/11/2017 II
Th kin ca -d-ki-en khi s vi vinh quang Thin Cha ng trong n thnh Gi-ru-sa-lem, di bng i cnh K-ru-bim, trn ngai t Hm
Bia Chng c. Cn Gio-an khi ch mc ni th kin ca ngi vi Cu c, ngi mun ni vi chng ta l c s thay i ln lao ri.
Th kin
Trong th kin ca Gio-an ch khng phi trong th kin ca -d-ki-en, c hai mi bn v K Mc u i triu thin, ng chung quanh ngai
(4:10). Nhng v ny, theo ngha thng thng ca sch Khi Huyn, tng trng cho cc Thnh thuc Cu v Tn c - s biu tng mi hai
(mi hai chi tc, mi hai Tng ...) c nhn i. y l nhng v " chin thng," nh nhc n trong nhng chng u ca sch
Khi Huyn. Nhng v ny to nn s khc bit ng k gia Gio-an v -d-ki-en. -d-ki-en vit trong s mong i, cn Gio-an vit trong s
hon tt.
Mt khc bit ln na gp thy khi th kin ca Gio-an tip tc chng nm. "By gi ti thy ng gia ngai v bn Con Vt, gia cc v K
Mc, mt Con Chin, trng nh th b git; Chin c by sng v by mt, tc l by thn kh ca Thin Cha c sai i khp mt t"
(5:6). y l s khc bit ln nht gia s ip ca -d-ki-en v s ip ca Gio-an, l Gio-an t by s ip y nhn danh c Ki-t vinh
hin trn tri.
Sch H-nc
Con Chin c m ch v ng M-si-a, tc "S T xut thn t chi tc Giu-a, Chi Non ca a-vt" (5:5). Hnh nh Con Chin c ly
t mt s ngun Cu c. Con chin trng nh th b git
l hnh nh mn t li tin tri v ng Cu Th ca ngn s I-sai-a 53:7, "nh
chin b em i lm tht." Nhng con chin ny khng ch l con chin b git, m cn l con chin chin thng, con chin ang ng, c sng,
tc l c quyn lc. Hnh nh ny ly t Sch H-nc
l sch m t ng M-si-a trng nh mt con chin c sng ang dn dt dn Cha ti
chin thng. Trong c Sch H-nc ln Gio-an, t Hy-lp "chin" ging nhau v khc vi t "chin" trong sch ngn s I-sai-a. Nh th l Gio-an
tng hp hai tng trong Cu c li din t nhng kh au ca ng M-si-a v khi hon ca Ngi. Hnh nh by mt ca Con Chin
c mn t sch ngn s Da-ca-ri-a l sch Gio-an s dng rt nhiu hnh nh t : "By ngn n kia l by con mt ca c Cha, ang
ro khp ci t" (4:10). Gio-an cn c bit gii thch nhng con mt y l "by thn kh ca Thin Cha c sai i khp mt t." Bi v
hin gi cng nh trong thi Cu c, Thin Cha khng ch cai tr v xem xt ton th tri t, nhng Ngi cn hnh ng cch thing ling
hn khi Ngi sai Thn Kh ca Cha Cha v Cha Con n.
Vic Gio-an t Con Chin "ng gia ngai v bn Con Vt, gia cc v K Mc" l cho thy Con Chin tuy thuc v tri, nhng Ngi li ni
lin gia Thin Cha v nhn loi. Chnh s cht v khi hon ca Cha Gi-su Ki-t cho thy khc bit xa vi gia Cu c v Tn c.
Mun c Gio-an, ngi ta phi c lin tc, nht qun cho n ht. Gio hun tuyt vi ca Khi Huyn l gio l c tin v an i. chnh l
li tin tri ch thc vy.
Nhng truyn thng
Chng ta ch c th c Gio-an nu lu nhng s kin sau y. Trc ht nh chng ta thy, tc phm ca ngi thm nhun nhng m ch
vn chng trong Cu c, v Cu c phi lun lun l khi im khi bt u gii thch sch Khi Huyn. Th hai, ngi vit trong mt truyn
thng khi huyn l truyn thng s dng nhng ch quy c qua nhng biu tng c cu to v tha nhn. Khng nhn nhn s kin
ny v lch s lc Gio-an vit sch th cng ging nh mun gii thch Hin php Hoa-k m khng bit g v lch s Hoa-k. V cui cng, chng
ta phi lun lun nhn ra nhng khc bit Gio-an a vo trong nhng t tng Cu c v truyn thng trn, bi v nhng khc bit y
22/11/2017 II
chnh l ct yu ca s ip ngi mun ni n. Cng nh cc sch Tn c, sch Khi Huyn khng th hiu c nu tch ri khi mc khi
ca Cha Ki-t trong Gio Hi.
Nu nm vng nhng s kin trn, chng ta s khng sa vo nhng tin tng k cc v ba bi ca nhiu ngi c to ra khi c sch Khi
Huyn. Chng ta s trnh c nguy him chnh, l hiu nhng hnh nh Gio-an s dng theo ngha en. Cha Gi-su Ki-t c din t khi th
nh Con Chin, khi th nh Chng R, khi th nh Con Ngi, tt c nhng hnh nh ny u c trong Cu c. Nhng l nhng biu tng m
thi. c Ki-t khng phi thc s l mt Con Chin, cng th, con s "mt trm bn mi bn ngn" trong 7:4 khng phi l con s thc s,
nhng ch l con s biu tng. Tt c u m ch v mt thc ti, th d Con Chin tng trng cho mt thc ti, nn chng ta ng hiu thc
ti l chnh biu tng y, m phi hiu thc ti l nhng g biu tng y ni ln.
Mt nguy him ch yu na chng ta s trnh c nu gi nhng quy tc trn, l mun lm tha mn tnh t m ca dn chng bng cch
bin Khi Huyn thnh mt cun sch mng m v tng lai, on trng v nhng bin c lch s. Sch Khi Huyn l mt li tin tri, nhng vic
tin on hiu theo ngha thing ling ch khng phi v nhng iu vt cht.
Trong nhng bi k tip, chng ti s ng dng nhng nguyn tc ny v s trnh by mt tm lc v gio hun ca sch Khi Huyn. tin
li, chng ti xin chia thnh ba phn, ging nh cc nh ch gii Kinh Thnh thng lm. Xin nh l s phn chia ny ch l v tin dng m thi.
Tuy nhin i vi sch ca thnh Gio-an cng nh i vi vn loi khi huyn ngi s dng, vic phn chia khng phi l d dng. Chng ta s
thy ton b ca sch Khi Huyn li trong tng mi phn ca n. Do vic phn chia ch l cch nhn mnh n nhng im no thi.
Tr V Trang Mc Lc Kinh Thnh

Tr V Trang Nh
22/11/2017 III
III. BY HI THNH TIU

Trong ba chng u sch Khi Huyn, chng ta thy c li ta ca Gio-an, mt th kin m u v nhng th gi cho "by hi thnh." Mt
cch no nhng th ny chun b cho ton b s ip ca Khi Huyn v thc ra nhng th y nhm mc ch nh vy.
Ti sao li by hi thnh? Nh chng ta thy, s by l con s trn y ca Do-thi. C l chng ta khng cht nghi ng rng khi nhc
n "by hi thnh" l Gio-an c ni n Gio Hi hon v, v khi bt u sch vi nhng l th gi cho by hi thnh l ngi mun nhng g
c ni trong sch ny th cng c ni cho ton th Gio Hi, nh sch Khi Huyn lm chng iu y.
ng thi, Gio-an nu r tng hi thnh mt, ch khng phi ngi ch gp u ni y. Nu nhn vo bn Tiu (nay l Th-nh-k)
v o Pht-m l ni Gio-an sng (1:9), ri n v tr theo th t cc hi thnh nhn th (chng 2-3), chng ta s hiu c r hn
nhng g ngi mun ni. Nh chng ta thy, bt u vi -ph-x l thnh ph ng u ca vng -chu thuc quc R-ma, ngi ln lt
mt vng ni n nhng thnh ph quan trng trong vng. Truyn thng k rng trong nhng nm cui i, ngi qua li nhng ni ny.
cng l l t nhin vic ngi vit cho nhng hi thnh ngi quen bit khi ngi mun vit mt cun sch gi cho ton th Gio Hi. Chng ta cng
s thy mi hi thnh ngi chn u c nhng c nt ni ln mt ti thch hp, mt phn trong s ip ngi mun gi i.
Gio-an bt u (1:1-3) bng cch gii thiu trnh by vic mc khi cho ngi l do c Gi-su Ki-t v nhng iu sp
phi xy ti. Nh
chng ti gii thch, phn cn li ca sch Khi Huyn s gip hiu nhng iu y mt cch n gin, tc l hiu v cuc khi hon ca Gio
Hi Cha Gi-su Ki-t trc cuc bch hi. Trong cu 3 ngi ta gp thy li chc phc u tin trong by "mi phc" (nhng li khc trong
14:13, 16:15, 19:9, 23:7 v 23:14) ri rc trong sut cun sch. Mt ln na, nh vn thng lm, Gio-an nhn mnh rng sp n lc
mc khi
c th hin.
Trong 1:4-8, Gio-an gi li cho ti "by hi thnh", rt ging vi cch Phao-l bt u cc th ca ngi. Chng ta cng lu l trong s
cc tc gi sch thnh Tn c, Gio-an l thuc vo Phao-l nhiu nht - n sng v bnh an cng anh em l li cho Phao-l thng s dng,
v danh hiu trng t trong s nhng ngi t ci cht sng lich v c Ki-t trong cu 5 l trch dn t C-l-x 1:18. Ch trong cc cu
4-6, Gio-an ni n Ba Ngi Thin Cha. iu ny cng l mt in hnh cho thy ngi s dng "s by" ni v s hip nht ton vn. Li
cho pht xut t ng hin c, c v ang n , tc l t Thin Cha Cha. y l cch Gio-an thay i danh hiu ca Thin Cha trong
Xut Hnh 3:14 i cho ph hp vi mc ch ca Khi Huyn. Ri li cho cng pht xut t by thn kh hin din trc ngai ca Ngi.
y phi hiu theo 4:5 v 5:6 v r rng l Cha Thnh Thn ("by" l mn t Is 11:2). Sau ht li cho pht xut t c Gi-su Ki-t, ng
lm cho chng ta thnh vng quc v hng t t
, ngha l ng thit lp mt giao c mi ("vng quc" v "t t" l nhng t dng
ch v t-ra-en trong -d-ki-en 19:6 v Thnh Vnh 114:2).
"An-pha v -m-ga"
Nhng t ng tip theo din t c Ki-t ni ln gio l Tn c v n cu chuc Ngi em n. Trong cu 7, c s phi hp m
ch gia Mc 13:26 cng nhng iu song song vi n 7:13, v vi Dc 12:10tt. Gioan trch li Thin Cha phn: "Ta l An-pha v -m-ga." Cu
ni ny c ngha Ngi l khi u v kt thc. Thin Cha, ng hin c c ang n
, v - hon ton tri di sut dng lch s, v mi s
u trong tay Ngi, bi v Ngi l ng Ton Nng
. Nh th chng ta c mt m u thch hp cho s ip ca Gio-an.
Tuy nhin, trc khi thc s ni vi cc hi thnh, Gio-an m t mt th kin v Con Ngi c mc khi nh sau. Cht liu m t hu
ht ly t chng 7 sch a-ni-en v chng 1 sch -d-ki-en. c k nhng chng ny gip chng ta c mt nim v ngha ca hnh nh
22/11/2017 III
Gio-an s dng v bit c ngi thay i i cho ph hp vi s ip c bit ca mnh. Chng ta cng c th ni thm l Gio-an c
mun chng ta hiu ti sao ngi lm nh vy - hoc ni ng hn, ngi vit cho nhng ngi tng quen thuc vi nhng on Cu c y v
do h bit phi gii thch nhng li ca ngi nh th no. S kin ny c minh chng qua vic Gio-an thy khng cn phi gii thch hnh
nh quen thuc y; nhng tri li, nu ngi a ra mt biu tng mi khng c trong Cu c th ngi s gii thch
ngay ngha ca n. Th d
by ngi sao v by cy n vng c gii thch trong cu 20 v l nhng biu tng ca ring Gio-an s dng. Nhng nhng biu tng
khc th tt nht Cu c s gip gii thch cho chng ta.
Gio-an vit cho mt hi thnh b bch hi - Chia s ni gian trun kin tr chu ng trong c Gi-su
v (cu 9) l hai li din t ng nht
ca Phao-l ni ln vic chu au kh v Tin Mng. Cn Gio-an, mt nn nhn trong cuc bch hi ny (truyn thng k li rng ngi b pht
lu n o Pht-m di thi hong -mi-xi-a-n, 81-96 sau cng nguyn) xut thn
, tc l nhn c mc khi ca Thin Cha, vo
ngy Cha Nht, c th trong lc c hnh phng v. Ngi nhn thy c ai ging nh Con Ngi (n 7:13) ng gia by cy n vng
, tc l
gia cc hi thnh, nh cu 20 s gii thch. D nhin Con Ngi l chnh c Ki-t, ng mc o chng ca vua cha v ngang ngc c tht ai
ca t t (cu 13). Vic Ngi ng gia nhng cy n vng tng trng Ngi l Cha ca Gio Hi Ngi. Ngi cn c m t l tc trng
nh len. Chi tit ny cng mn t n 7:9. Tc trng tng trng cho s vnh cu; trong a-ni-en l c tnh ca ng Lo thnh (Thin
Cha), nhng Gio-an li rt gn hnh nh a-ni-en s dng v p dng cho Con Ngi, ng cng l Thin Cha. Phn cn li ca m t trong
cc cu 14-15 cng mn t a-ni-en, nhng t mt th kin khc trong 10:5t. Ting Ngi nh ting nc l
l trch t Ed 1:24, 43:2, vv. By
ngi sao trong tay phi ca Con Ngi c gii thch sau ny v thanh gm hai li
trong ming Ngi l mt biu tng d hiu ch v li
Cha.
By hi thnh
Nh vy, qua hnh nh y, Gio-an loan bo rng mc khi ngi nhn c l t ni ng va l Thin Cha va l Ngi, tc l ng
M-xi-a, ng Cu Th, ng l Cha ca lch s v ca Gio Hi. Chnh iu ny c xc quyt do nhng li ca Con Ngi trong nhng cu
cui cng ca chng 1 ny. Khng r cc thin thn ca by hi thnh
c phi l biu tng ni v cc gim mc ca nhng hi thnh s nhn
c th nh chng ta thng ngh, hay ch c ngha l nhng thin thn Cha ch nh phi coi sc Gio Hi ca Ngi, v iu ny khng
th xc nh c.
Nu c th gi cho cc hi thnh trong hai chng k tip, chng ta thy l cc th y u theo mt mu san. Phn vo theo
khun mu "Hy vit cho thin thn ca Hi Thnh..." Ri tip n l s ip, chia lm hai phn, phn th nht l khen ngi v phn th hai l
khuyn co. Cui cng kt lun cng chia lm hai phn, (a) "Ai c tai..."; v (b) "Ai thng..." Cng nn lu cch thc c bit ca Gio-an l
trong ba th u, mu (a) i trc (b), nhng trong bn th sau, mu (b) i trc mu (a). iu ny nh chng ti trnh by trong bi trc,
cch thc ca vn loi khi huyn l chia s by thnh nhng nhm bn v ba. Thng th Gio-an theo cch chia bn-ba hn l ba-bn nh
y. Th d, trong chng 6, bn trong by n c m trc v ba n cn li c m sau. Cng vy, trong chng 8, bn trong by kn c
thi ln trc, cn ba kn kia c thi ln sau.
Nu xp cc th gi cho by hi thnh thnh mt nhm, trc ht chng ta s hiu Gio-an mun ni g. R rng trong cc th y, c nhng
iu chi tit lin quan ring n hi thnh m th c gi cho, v do nhng iu y cng l l do ti sao hi thnh y c chn la. Gio-an
c nhng iu mun khen ngi v khuyn co cc Ki-t hu trong thi ngi. ng thi, kt lun trong mi trng hp cng l iu ngi mun gi
ti ton th Gio Hi - "Ai c tai, th hy nghe iu Thn Kh ni vi cc Hi Thnh."
Cng vy, li ha cho "ai thng" c ni vi ton th Ki-t
hu, bi v ai chin thng c nhng th thch do bch hi v cm d, th phn thng ca h s l s sng i i. Vy by hi thnh qua tnh
cch biu tng ca mnh tng trng cho ton th Gio Hi, mc d mi hi thnh u nhn mt th ring bit.
22/11/2017 III
Thanh gm hai li
Mt tiu chun na chng ta gp nhng cng thc trong cc th y, l hu nh trong mi th, danh hiu ca Cha Ki-t li l mt
trong s nhng chi tit ca th kin m u. Nh vy, ng cm by ngi sao trong tay hu ... (2:1), u v Cui
... (c. 8), ng mang thanh
gm hai li sc bn (c. 12), ng c mt nh ngn la hng
... (c. 18), v tip tc nh vy. Ch c mt ngoi tr l trong 3:7, th gi hi thnh
Phi-la-en-phi-a ni n ng Chn Tht
(mt t sch Tin Mng Gio-an thng s dng ch v "Thin Cha"), ng gi cha kha vua a-vt
...
l mt hnh nh ly t I-sai-a 22:22 v c chn la v ni dung c bit ca th gi hi thnh Phi-la-en-phi-a, v cnh ca m ra (mt c
ng ca Phao-l). Trong 3:14, th gi hi thnh Lao-i-ki-a, danh hiu mt phn ly trong th kin m u, tc l Chng nhn trung thnh v
chn tht, phn khc ly t Chm Ngn 8:22, tc l Khi Nguyn ca mi loi Thin Cha to dng
.
Hi thnh ti -ph-x (2:1-7) gn nh hon ton c ca ngi. -ph-x ng vng trong bch hi v sinh rt nhiu hoa tri vic
lnh nh chng ta c th thy qua s ngng m ca thnh Phao-l i vi hi thnh ny. H theo lnh ca ngi, t chi nhng thy dy gi
tr v khng ngi mt mi phng s Cha. Ch c lng mn ca h l hi ngui lnh. Do , nguy c l -ph-x c th nh mt a v u t
gia cc hi thnh ca Cha. Tuy vy, nguy c ny xem ra vn cn xa, bi v -ph-x ty chay lc thuyt ca b Ni-c-la l lc thuyt
c nhc ti cu 15 lin h ti hi thnh Pe-ga-m, v cng c th cu 24 ("cc b mt thm su ca Sa-tan") lin h ti hi thnh Thy-a-ti-
ra. Chng ta khng r lc thuyt ca b Ni-c-la l g, nhng c l l mt trong nhng nhm rt pht trin ti Tiu . B ny chnh thnh
Phao-l phi mnh lit chng li trong th ngi gi cho tn hu C-l-x sng gn v cng chnh l b m thnh Gio-an chng li qua
sch Tin Mng ca ngi. Vy b lc gio y thng c gi l ng o thuyt, ch trng c mt th "khn ngoan" cp cao hn v c
sp t i nghch li Tin Mng. ( Gnosticism:
Ch ngha tri thc, phi linh tr [l phong tro trit hc khong trc hay sau k nguyn, hn
hp nhiu thuyt tn gio, nhiu lung t tng, ch trng v tr nh nguyn lun, trong vic gii thot do thn linh m n, v hng i
cui cng ca vn vt l ch ng "vt cht" tr v vi "tinh thn"]. Christian Gnosticism:
Ch ngha tri thc Ki-t gio, phi linh tr Ki-t gio,
thuyt d oan huyn thc [b d oan ca phi linh tr pht sinh khi hp th gio l Ki-t gio. H ch trng thn th c Ki-t ch c b ngoi
m khng c thc, thn th y khng th phc sinh, ch linh hn mi bay thng ln thin ng]. Trch: T in Thn hc Tn l Anh-Vit, nhm
Phin dch Tu s Vit Nam ti i Loan thc hin, i Loan 1996, trang 96-97. Ngi dch trch dn, mong gip c gi d hiu hn).
"Cy s sng"
Nh chng ti ni trc y, cui th gi hi thnh -ph-x l mt li ha v cng l li ha ni vi ton th Ki-t hu. Ki-t hu no
chin thng s c n tri cy s sng
trng ni ng uyn ca Thin Cha
. Hnh nh m ch Sng Th chng 2-3, v cu truyn con ngi
c to dng v sa ng. Phn thng dnh cho Ki-t hu sng tt l s phn vnh cu m con ngi nh mt khi bt u c mun loi
mun vt. Li ha ny c lp li, vi cch dng ch khc nhau v t cui mi th. Trong cu 11, li ha y l ai thng s khng h b ci
cht th hai lm hi . Theo vn chng Do-thi thi y, chng ta bit iu ny c ngha l "b n pht." Vy ci cht ca thn xc, tc ci cht th
l, l "ci cht th nht" v khng ai thot c ci cht ny. Cn ci cht ca linh hn, tc l n pht m bt c ai sinh ra cng u phi chu,
l "ci cht th hai" v ngi ta vn c th trnh c n. c Ki-t dng hnh nh nhng ci cht ny trong Mt-thu 10:28. Trong 2:17,
Ki-t hu chin thng c ha ban man-na c du k mt vin si trng, trn si c khc mt tn mi, chng ai bit c tn y, ngoi
v
ngi lnh nhn. Bnh thng ngi Do-thi ni v man-na trong Cu c nh l thc n dnh cho nhng ai c ng M-xi-a tuyn chn khi
Ngi n. Nh vy, cho n thi gian y n vn cn l "c du k", c dnh ring. Trong chng 6 sch Tin Mng Gio-an, man-na c coi
l biu tng ca Thnh Th em n s sng i i. "Tn mi" chng ai bit c tr ngi lnh nhn, l mt ch c lp li nhiu ln
trong 3:12, 19:12, cng nh trong Ga 10:3tt v l mt m ch ca Is 62:2 ni v vinh quang t-ra-en c ti lp: "Ngi ta s gi ngi bng tn
mi, chnh l tn ming c Cha t cho." Cho nn tn mi cng ch v s sng vnh cu. Cn ti sao li ni "mt vin si trng" th ngi ta
22/11/2017 III
gii thch khc nhau. Nhng ngi thuc gio phi ngoi o v chng li Ki-t gio coi nhng vin si nh huy hiu ni ln cn tnh ca mnh.
Mu trng trong vn chng khi huyn lun l du ch chin thng v c bit lin h vi s sng trn tri; y l mt biu tng v thi gian,
v ngi R-ma khi chin thng th thng mc o di trng v khi ni n mt ngy thnh cng th thng ni " l ngy c nh du bng
mt vin si trng."
Trong 2:26-28, phn thng c ha ban cho ngi chin thng phi hiu theo ngn ng ca Thnh Vnh 2, tc l Thnh Vnh v khi
hon ca ng M-xi-a. y cng chnh l khi hon c Ki-t lnh nhn t Cha Cha (cu 28), hp vi li ha c lp i lp li trong sch
Tin Mng Gio-an. Phn thng y cng lin h vi Sao Mai
, mt m ch trong Is 14:12 v nhng on s dng hnh nh ny din t nhng g
c tn vinh v v i, c l cng m ch chnh c Ki-t l nh sng trn gian nh thng thy trong tin Mng Gio-an. Trong 3:5, li ha gm
c ban o trng
, tc s sng thin quc, v S Trng Sinh
, tc s sng vnh cu theo t tng Do-thi c xa, nh trong Xh 32:32 v trong th
thnh Phao-l. Ri c Ki-t "s nhn ngi y trc mt Cha Ta v trc mt cc thin thn ca Ngi" ta nh Cha ha trong Mt 10:32.
Trong 3:12, Ki-t hu chin thng s l ct tr
(mt kiu ni ca Phao-l nh trong Gl 2:9) trong n Th Thin Cha
, tc Gi-ru-sa-lem trn
tri, ch ca phn cui cng sch Khi Huyn. phn cui ny li nhc n tn mi mt ln na, tc l tn c c Ki-t t ra cho cc
mn Ngi v s khng b ly i khi h, nh trong Ga 17:26. "Tn" trong t tng S-mt c ngha l chnh con ngi mang tn y. Trong
sch Tin Mng Gio-an, " li trong danh c Gi-su" c ngha l "sng trong c Gi-su", tc l chia s chnh s sng ca Ngi. Sau ht, 3:21
ni rng Ki-t hu chin thng s c ngi bn c Ki-t trn ngai ca Ngi.
Vy qua tt c nhng khng nh vi cc hi thnh a phng, ngi ta thy c mt s ip chung gi cho ton th Ki-t hu. Tnh trng
hi thnh Mic-na (2:8-11) kh hn tnh trng hi thnh -ph-x, bi mi s ni v hi thnh y u tt c. Hi thnh y chu ni gian trun
,
bch hi v cnh ngho kh vt cht, nhng li giu c v mt thing ling (t tng ny cng gp trong Lc 12:21). Dng nh hi thnh Mic-
na c ng tn hu gc Do-thi v h chu bch hi l do nhng ng hng Do-thi khng mun tip nhn Ki-t gio. Thnh Gio-an ni rng
nhng kiu bo Do-thi bch hi anh em mnh khng phi l Do-thi ch thc, v t-ra-en ch thc chnh l Gio Hi. iu ny trung thc vi t
tng Phao-l trong Rm 2:28 v 1 Cr 10:18. Gio-an ni: h phi chu bch hi ln lao, nhng nu h trung thnh th s c ban triu thin s
sng (c l trch dn Gia-c-b 1:12). Cuc bch hi s ko di trong vng mi ngy
. Trong vn chng khi huyn, s "mi" l con s v hn
nh, v "ngy" i nghch vi "nm" tc l thi gian ngn ch khng phi thi gian di.
Hi thnh Pe-ga-m (2:12-17) c ca ngi, nhng cng b kt n. Pe-ga-m l ni t ngai ca Xa-tan

; c l y mun nhc n s kin
Pe-ga-m l mt trong nhng trung tm chnh th Hong , tc l ni vua X-sa-r c sng bi nh mt v thn. Ti P-ga-m, Ki-t hu
mau mn gi vng c tin di cn bch hi v phi chu t o na. c bit mt v t o c nhc n l An-ti-pa, nhng khng ai r lai
lch. Tuy nhin mt s Ki-t hu Pe-ga-m li chy theo m sng bi y, chng khc g nhng ngi Do-thi ngy xa nghe li r r th
phng thn ngoi trn ng bng M-p (Ds 24:3; 25:2). H b ly nhim b lc gio Ni-c-la v nu h khng hi ci th s b kt n au
kh do li gm t ming Ta
.
o l gi di
Hi thnh Thy-a-ti-ra (2:18-29) cng c nhng l do c ca ngi v b trch mng. Ni chung tn hu trung thnh trong nhng vic
lnh, nhng mt s ngi cho mt ngi n b xng mnh l n ngn s m hoc. Thnh Gio-an gi m n b ny l Gi-da-ben, tn b
v ti bi ca vua A-khp nc t-ra-en. H b d d lm chuyn gian dm
, tc th ngu tng nh Cu c thng hiu nh vy. Chng ta
hiu l vic th ngu tng, v cn c vo iu c ni n tip theo l h b li cun n cng
. V vic n cng, thnh Phao-l
cnh co trong th 1 Cr 8:10; 10:14tt). Thnh Gio-an ni: "Gi-da-ben" ny s b cn bnh nan y ("Ta bt n phi lit ging") v nhng k theo
n cng s b dit vong, v c Ki-t s ty theo vic cc ngi lm m thng pht mi ngi
(c. 23). o l gi di ny cng c gii thch l
22/11/2017 III
nhng g m "chng gi l cc b mt thm su ca Xa-tan" (c. 24). C th nhng k theo gi o l y l "nhng iu thm su", trong khi Ki-t
hu ch thc th gi o l y l "o l ca Xa-tan." iu thm su ca o l ny ging nh mt th tri thc "cao hn" do phi linh tr Ki-t
gio ch trng. Hu ht Ki-t hu ti Thy-a-ti-ra khng ng vo lc thuyt ny.
Hi thnh Xc- (3:1-6) b kt n nng n nht. l mt hi thnh cht hon ton v mt thing ling; ngay c nhng k cn trung
thnh cng sp cht; h chng c vic lnh no t ra ht. Do h liu mnh b c Ki-t xt x. Ngi s n nh k trm
, bt cht vo ban
m (1 Tx 5:2). Ch c t ngi thuc Xc- s c mc o trng, i cng c Ki-t, ngha l c chia s cuc Khi hon ca Ngi m thi.
Mt tng lai rc r
Hi thnh Phi-la-en-phi-a (3:7-13) l hi thnh duy nht c ni tt. Trong gian nan, r rng l chu bch hi bi ngi Do-thi, h vn
trung kin gi vng c tin. Do Cha mt ca m trc mt
, thnh ng c s dng trong Cl 4:6 v c ngha l mt iu ln lao chc
chn s xy ra trong tng lai. y ngi ta thy c hai iu c ha ban cho hi thnh Phi-la-en-phi-a: th nht, cc k bch hi s b nhc
nh; th hai, hi thnh ny s c gi gn khi nhng khn kh ang xy n trn ton ci t.
Th gi hi thnh Lao-i-ki-a (3:14-22) c l thi danh nht, v nhng dng ch trong cc cu 15-16. Lao-i-ki-a b kt n, mc d trng
hp ca hi thnh ny khng phi l tuyt vng. Hin nhin thnh Gio-an s dng hnh nh nhng sui nc nng ni ting ca Lao-i-ki-a.
Sch Khi Huyn ni: tn hu Lao-i-ki-a khng nng cng chng lnh, khng trung thnh nhng cng cha mt c tin. Cho nn h phi quyt
nh dt khot lm mn Cha Ki-t v gi tt c nhng i hi ca vic lm mn , hoc khng cn gi v mang danh Ki-t hu na. Trong
cc cu 17-18, mu sc a phng c s dng ni ln ngn ng c th ca s ip gi hi thnh Lao-i-ki-a. Thnh ph ni ting v
thng mi - iu ny c l nh hng ti tnh trng hm hm na nng na lnh ca tn hu Lao-i-ki-a. Cha truyn lnh hy mua vng th
la, c ngha l vng rng, vng ca s giu c thing ling ch khng phi giu c th gian; ch nh th h mi c mc o trng. Ngi cn
bo h phi n vi Ngi m mua thuc xc mt
. Ti Lao-i-ki-a c trng y khoa thi danh. Tuy nhin, th thuc xc mt tn hu Lao-i-ki-a
cn l th thuc thing ling gip h nhn thy c
thc ti thing ling. Trong gian trun, h phi nhn ra c nhng n lc Cha mun ci
ha h, tuy Ngi khng ni rng nhng n lc y u l ung cng.
Cu c
Sau khi ro qua ba chng u ca sch Khi Huyn, chng ta thc s c c mt hnh nh v ton th cu truyn s c t l trong
nhng chng tip theo. Qua nhng hnh nh khc bit, nhng g l cn bn ni v cng mt s ip th s c mc khi, khng phi mt ln
m l nhiu ln. Trong ba chng u tin, chng ta thy cc phn khc nhau c lin kt li bng nhng m ch v nhng g xy ra trong
qu kh v nhng g s tip n. Nh vy, qua tt c cun sch chng ta nhn ra l cch vit ca ngi S-mt ni chung. Chng ta c th ly
mt th d c th nht trong sch Khi Huyn, l nhng g thnh Gio-an mun din t khi ngi ni v Thin Cha l ng hin c, c v ang
n. Ngi gn b vi truyn thng qu kh Cu c, nhc n nhng bin c ng thi, tin bo v tng lai sp n, tt c quyn cht ly
nhau to thnh vn th sch Khi Huyn. Mt s ip c gi n cc Ki-t hu thi Gio-an, c bit l cc tn hu thuc by hi thnh
Tiu , nhng trc ht l s ip vt thi gian gi n ton th Gio Hi qua mi thi i m by hi thnh kia ch l tng trng cho Gio
Hi m thi.
Trong hai bi ti, tuy ngn gn hn, chng ti s tip tc qung din nhng ch ny qua nhng chng k tip ca sch Khi Huyn.
22/11/2017 III
Mc Lc Kinh Thnh | Tr V Trang Nh

Tr V Trang Nh
22/11/2017 Tai ng xy n
IV. TAI NG XY TI
Thc ra cc nh ch gii sch Khi Huyn u ng l sau phn dn nhp vi nhng th gi cho by hi thnh (chng 1-3), thn ca
sch c chia lm hai phn chnh, phn th nht t chng 4 n 11. Phn ny din t cuc khi hon tng lai ca Cha Ki-t v Gio Hi
Ngi trn quan im tiu cc, ngha l nhn mnh n vic trng pht nhng k th ca Thin Cha. Trong bi ti, chng ta s thy kha cnh
tch cc hn.
Cc th gi cho by hi thnh thc ra gm tm tt c nhng g c vit trong hai phn chnh y. Nhng trong cc th, nhng s kin
ch mi c khng nh, cn trong phn thn , nhng s kin s c m t nh mt th kin ca ngn s.
Cng nh trong cc th gi cho by hi thnh, Gio-an bt u vi mt th kin v Cha Cha, Cha Con v Cha Thnh Thn. Tuy nhin th
kin ny khng xy ra di t, m trn tri, v c m t chi tit hn nhiu.
Trc ht l th kin v Cha Cha v Cha Thnh Thn (chng 4). Cht liu Gio-an s dng m t th kin hu ht ly t I-sai-a chng
6, -d-ki-en chng 1 v a-ni-en chng 7. Nu c qua nhng on Cu c ny, chng ta thy Gio-an m t ci ngai trn tri theo cch ca
-d-ki-en, nhng "sinh vt" ng chung quanh ngai l hnh nh ly t -d-ki-en v I-sai-a, cn mt s chi tit khc th ly t a-ni-en. C mt
t thay i, th d Gio-an n gin ha th kin ca -d-ki-en, b i "nhng bnh xe" v cho nhng sinh vt y mang nhng biu tng ni ln
s hin din ton nng ca Thin Cha, tc l nhng mt "ng trc v ng sau" (c. 6), thay v chung quanh bnh xe nh trong -d-ki-en.
Hn na, y l th kin Ki-t ch khng phi Do-thi, do Cha Thnh Thn, c mnh danh l "by thn kh ca Thin Cha" (c. 5), c
a vo trong th kin v c gii thch.
l th kin m Gio-an c a ln tng tri v nhn thy Thin Cha Cha ng trn ngai tri, c s hin din ca Cha Thnh Thn,
chung quanh l cc to vt biu trng m chng ta thng gp thy trong Kinh Thnh Cu c. Thin Cha nhm li ca tng ca ton th to
vt, k c "hai mi bn v K Mc" ngi trn hai mi bn ci ngai chung quanh Ngi. Nhng ci ngai chng ta c trong a-ni-en. S kin
c hai mi bn ci ngai l do Gio-an thy cn thay i cho thch hp vi Khi Huyn Ki-t gio. Cc v K Mc tng trng cho nhng ngi c
tuyn chn trong c Cu c ln Tn c. Hnh nh biu tng ny c ni n trc y trong Cu c ri, v trong Is 24:23 chng ta c
thy "c Cha cc o binh hin tr trn ni Xi-on v ti Gi-ru-sa-lem; v vinh quang Cha t rng trc mt cc k mc ca Ngi."
Con Chin
Ngi Hai Thin Cha, Cha Con, xut hin trong chng 5, c tng trng di hnh nh Con Chin. Trc ht, bn phi Cha Cha c
mt cun sch vit c trong ln ngoi, nim by n (xem Ed 2:9-10). Nh chng ta s thy, sch l sch ni v tng lai, ch c t l do
mt mnh Thin Cha m thi. Duy c S t xut thn t chi tc Giu-a Chi Non ca a-vt
, , l ng chin thng ti li v s cht, mi c
th m cun sch y v t ra nhng g c vit trong .
Bi vy, y l cch gii thiu Con Chin, "ng... v trng nh th b git, c by sng v by mt, tc l by thn kh ca Thin Cha
c sai i khp mt t" (c. 6). Con Chin l hnh nh ng M-si-a, ly trong Is 53, c sng l tng trng cho quyn lc (Sch H-nc
trnh by ng M-si-a nh con chin c sng), v cng nh Cha Cha, Ngi sai Thnh Thn Thin Cha ti (xem Ga 15:26...). Ch mnh Ngi
mi c th m cun sch, cho nn nhng k trung thnh n dng li cu nguyn ln Ngi (c. 8).
http://www.simonhoadalat.com/HOCHOI/KINHTHAN/TaiUongXayToi.htm 1/6
22/11/2017 Tai ng xy n
Tht l hp dn nu chng ta xem cch Gio-an nhn c Gio Hi c vinh hin trn tri ln Gio Hi ti th l cng mt thc th. D nhin
iu ny gio l Tn c thng dy nh vy. Nhng "chn vng y hng thm", tc l nhng li cu nguyn ca cc thnh, c hai mi
bn v K Mc dng ln Thin Cha. "Cc thnh" l nhng phn t ca Gio Hi di t, nh thnh Phao-l trong cc th thng gi Ki-t hu
nh vy, khi ngi mn trong Cu c t ng gi nhng ngi t-ra-en trung thnh l cc v thnh ca Thin Cha. S hip nht cu nguyn
gia Gio Hi di t v trn tri chnh l iu gio l Cng Gio gi l "cc thnh cng hip thng." Hnh nh hip thng ny trong Khi Huyn
l mt bng chng lu i ni ln nim tin truyn thng ca Ki-t gio l: cc thnh trn tri c th nhn nhng li cu nguyn ca cc tn hu
di t v chuyn cu ln Thin Cha.
Con Thin Cha
Cha Con lnh nhn danh d do ton th th to ca Thin Cha, tc "nhng sinh vt," cc v K Mc, cc thin thn v sau ht l mi loi
th to trn tri, di t, trong lng t, ngoi bin khi v vn vt cc ni " (c. 13). y l hnh nh Con Thin Cha c vinh hin vt
trn mi th to, mt hnh nh quen thuc i vi chng ta qua cc th Do-thi, C-l-x, -ph-x...
Tt c nhng iu k trn l chun b cho khi u mc khi c tng trng qua vic m by n. Chng ta hy lu cch sp t th
t Gio-an s dng qua sut su chng k tip. Bn n u tin s c m mt lt v cng v ln mt hnh nh. Tip n n th nm v th
su c m mt lt v cng v ln mt hnh nh khc. Sau s c mt ngun liu giao tip a ti vic m n th by. Ri chnh n th by
li l m u by kn c thi ln tip theo. By ting kn tri ln thng lp li mc khi do by n, mc d trnh by ni dung mc khi
theo quan im ca Thin Cha nhiu hn. Ri Gio-an li theo cch sp t th t nh trc. Ngha l bn kn c tri ln trc, to nn mt
hiu lc ng nht. Ri n ting kn th nm v th su cng to nn mt hiu lc khc. Sau l mt lot nhng th kin xen k dn ti vic
tri ln ting kn th by.
i theo cch sp xp phc tp v lp i lp li y, Gio-an duy tr c tnh cch duy nht trong tc phm ca ngi, kt ni nhng phn tch
bit li vi nhau, ng thi qung din nhng ch ca ngi. Tuy nhin s khai trin khng theo mt ng li hon ton lun l nh chng ta
thng gp thy ni li vit ngi ty phng. Tri li, y l mt tc phm c vit theo li suy ngh S-mt, c chy i chy li cng mt hnh
nh (th d by th, by n, v by kn u nht thit ni v cng mt iu), mi ln nh vy li nhn mnh n mt kha cnh no ca ton
cc din. y cng l vn th c s dng trong cc sch ngn s thuc Cu c. Qun iu y v c c tnh gii thch sch Khi Huyn ta
nh c vit do mt ngi trong chng ta, th thng ngi ta s i ti vic gii thch sai lc.
Bn n u tin (6:1-8) c lin kt vi nhau bng mt hnh nh chung, l "bn ngi ci nga ca Khi Huyn." Th kin ny mn
ca Da-ca-ria 6:1-5. C bn ngi ci nga u ni ln hnh nh chin tranh, chm git, n dch v cht chc, cho nn cng l bc ha m chnh
Cha Gi-su din t v ngy tn th trong Mt 24:6-8. Cha ni: "Anh em s nghe c gic gi v tin n gic gi... dn ny s ni dy chng
dn kia, nc ny chng nc n. S c nhng cn i km, v nhng trn ng t nhiu ni. Nhng tt c nhng vic y ch l khi u cc
cn au n." Vy ngi th nht ci con nga trng (m ch thng trn), mang triu thin (chin thng), v ra i chin thng. Con nga th
hai mu , mu mu. Con th ba mu en, tng trng cho n dch. Tip n, Gio-an nghe ni v gi c ca cn i km: "Mt cn la m, mt
quan tin" (mt quan tin l lng cng nht trung bnh)! "Cn du v ru th ch ng n!" (c. 6), ngha l du v ru th thng dn khng
ti no mua ni, v gi la m v la mch nh th l gi ct c ri. Ngi ci nga th t l t thn v mu nga l mu s cht.
Trong Ngy ca Cha
22/11/2017 Tai ng xy n
Hai n k tip i vi nhau. n th nm m ra cho thy cc v t o ng di bn th Thin Cha v cu xin Ngi hy bo th cho h.
Tuy nhin h c bit l phi i cho ti khi no thi gian ca Cha n (6:9-11). iu ny gip gii thch v mc ch ca vic tin bo nhng
hin tng khng khip s xy ra trn mt t. V vic Thin Cha xt x, mt mt l trng pht nhng k khng cng chnh, cn mt khc l
thng cng cho ngi tt. Do , n th su l mc khi v ngy thnh n ca Thin Cha (6:12-17). M t vic m n ny gn nh ly tng
ch trong mt s sch Kinh Thnh. ng t (Mt 24), mt tri ti en v mt trng nh mu (Gi-en 2:31), sao tri ri xung nh tri v rng (Is
34:4), tri b cun i nh cun sch cun li (Is 34:4), vua cha trn gian trn lnh (Is 2:10), ku xin ni v hy xung trn h (H-s
10:8), tt c u l t ng quen thuc ni ln pht cui cng ca th cuc ny.
n ca nhng k sng
Tip theo l vic m t khi hon trn tri ca Gio Hi. Gio-an vit mt on ngn ni v vic ny, ri sau l vic by thin thn lnh
nhn by chic kn. Nhng tc gi gn nh cha san sng vit v iu ny. Cho nn ngi s duyt qua din tin ca by chic kn mt ln na,
chun b trnh by mt kha cnh khc ca s ip.
Vy trc khi lm nh vy, th trong chng 7 c mt lot nhng th kin chuyn tip a ti vic m n th by v ko di thi gian m n
thm na. Trc ht, trong 7:1-8 l hnh nh mt trm bn mi bn ngn ngi c ng n ca Thin Cha hng sng. Trc khi gii thiu
m ngi ny, "c bn thin thn ng bn phng ca mt t, gi bn ngn gi ca t li, khng cho ngn gi no thi trn t lin, trn
bin c cng nh trn mi cy ci." Ni khc i, h l biu tng cho quyn nng ca Thin Cha trn mt t v h b mt thin thn khc, mt
s gi ca Thin Cha, cm khng c ph hi mt t cho n khi chn xong nhng k c tuyn chn. Nhng thin thn ny ly trong hnh
nh ca Da-ca-ri-a 6:1-8, on Kinh Thnh Gio-an s dng trc y v by gi c s dng li. Cuc tn ph e da ch xy ra sau khi
Thin Cha n nh con s nhng k c cu thot. Con s 144,000 l biu tng s hon ho "trn tri"; s 12 c nng ln mt ngn ln,
ri li c nhn vi 12 l con s mi hai chi tc t-ra-en. Tuy nhin, tn cc chi tc ny li khng ging nh trong Cu c, v danh sch mi
hai chi tc khng c chi tc no l Giu-se. Cho nn nhng chi tc y ch l tng trng cho nhng ngi c Thin Cha tuyn chn ni chung,
ch khng phi ring nhng Ki-t hu gc Do-thi. Tt c u l Gio Hi ti th cho ti ngy sau ht.
Ngay sau s kin ny l mt hnh nh tng t (7:9-12) v Gio Hi khi hon trn tri, nhng k chin thng trong cuc bch hi. Mt
trong nhng v K Mc gii thch th kin ny (cc cu 13-17), dng ngn ng ca mt s on Cu c nh Ed 34:23, Is 49:10 v Is 25:8.
Sau l m n th by (8:1) trc khi xy ra th kin by chic kn.
By chic kn lp li phng thc ca by n, nhng khng phi ch lp li n gin nh vy. C mt lot th kin trnh by tnh cch khn
trng, vin nh r rng hn v ton b chng trnh ca Thin Cha v nhn mnh n phng thc Ngi hon ton nm trong tay vn mng
tng lai. Cng ging nh trng hp by n, trc khi kn bt u tri ln th c mt th kin m u v vic cc thnh cu nguyn xin Thin
Cha can thip vo lch s (8:2-5), li l cu nguyn hu nh u ging nh nhau.
Nhng chic kn
Bn kn u tin c thi ln cng mt t (cc. 6-12), ging nh bn n u tin c m cng mt t. C n nhng hnh nh cng
ging nhau, tc l sm st, ng t, mu, v.v... Hnh nh chic kn chng ta cng gp thy trong th c tnh cch khi huyn 1 Th-xa-l-ni-ca
4:16 ca thnh Phao-l. on Kinh Thnh Cu c m Gio-an da vo din t nhng g xy ra l chng th mi sch Xut Hnh ni
v nhng tai ha xy ti cho Ai-cp. Vy y chng ta c ma (kn th nht), nc bin thnh mu (kn th hai), tip theo l mt hnh nh
c s dng trc kia, tc l tinh t t tri ri xung v mt tri ln mt trng bin i (kn th t), v mt bin c mn t Gi-r-mi-a
22/11/2017 Tai ng xy n
9:15, nc ha thnh ngi ng (kn th ba). Mi chic kn u em li tn ph "mt phn ba", ngha l tn ph ng k. Ri tip n l cu
cui cng (8:13) gii thiu ba ting "khn thay" ng vi ba chic kn sau ht.
Chng ta li thy y c s song song vi by n, tc l kn th nm v th su c lin h vi nhau, tch bit vi kn th by bng mt

lot th kin xen k. Vy lin h gia kn th nm v th su da trn mt on Cu c, hai chng u sch ngn s Gi-en. Din tin cng
ging nh n th nm v th su. Kn th nm tin bo ci khn th nht ging xung ch lm hi ch khng git chc, cn kn th su th thc
s em li tiu dit. Chu chu (9:1-12) v nhng ngi ci nga (9:13-21) ni ln tnh trng khn kh mi lc mt trm trng hn v l mt
phn ca vic tn th ang n.
R-ma xm lng
Qua hai th kin ni trn, Gio-an cng a ra mt s ti c trnh by di dng hn trong phn th hai ca sch Khi Huyn. K mang
trch nhim v dch chu chu l Xa-tan, ngi sao t tri sa xung (9:1). N khng lm g c trn nhng ngi c Thin Cha tuyn chn (c.
4), m ch c ph hi nhng ngi t chi Thin Cha thi. Nhng ngi ci nga c m t l ang b cc thin thn ca Thin Cha giam
gi v gi y c php trn qua sng u-ph-rt, ht sc ng o (9:16). Cch Gio-an din t mt cuc xm lng nh th ai ai trong thi ngi
cng hiu ngi mun m ch iu g. Trong thi thnh Gio-an, mi e da chnh cho lut l v trt t ca quc R-ma l quc Pc-thy bn
kia sng u-ph-rt. Nhng cuc xm lng ny tiu dit "mt phn ba" nhn loi, v ri chng ta c bit Cha cho php nhng iu y xy
ra l gip th gii ti li n nn hi ci (cc. 20-21); nhng tt c u v ch.
Cc thin thn ca Cha
th kin th nht trong s nhng th kin xen k trc ting kn th by tri ln, c mt nhn vt ni bt, l thin thn c m t
nh trong nhng th kin v Con Ngi v ng ngi trn ngai tri (1:12 tt v 4:1 tt). Vy thin thn y thay mt c Ki-t v Thin Cha. Ngi
cng c mt cun sch nh, ng mt chn trn bin, mt chn trn t (10:1-2). Hnh nh ny hu ht da trn a-ni-en 12:7, mc d Gio-an
thay i i. V thay mt cho Thin Cha nn thin thn ng ng tr trn bin c ln t lin, tc l trn ton ci a cu. Ngi ln ting gi
by hi sm hy ni ln, nhng nhng li ni y Gio-an khng c php vit ra (10:3-4); nh vy c mt phn thuc mc khi Gio-an khng
c php ni ra cho chng ta bit. Tuy nhin, sau khi long trng th s t l v s mau hon tt mu nhim ca Thin Cha (cc. 5-7), thin
thn ban cho Gio-an cun sch nh ca ngi, tc cun sch Gio-an s nut i (cc. 8-11). Cnh sau cng ny ly t -d-ki-en 2:8-3:3. Cun sch
c m t l nh, so vi cun sch ln nim by n ni trc y, bi v l phn ca Gio-an, tc l mc khi ban cho ngi t ra cho
ngi ta c bit. Cun sch y trong ming ngi th ngt, nhng trong bng d th li cay ng. Trong -d-ki-en cng ging nh vy. Li
Cha khi chng ta lnh nhn th cm thy d chu, nhng thng li lm cho kh chu khi phi nm gi v thc thi.
Ri bt thn khung cnh thay i. Gio-an nghe dy phi o c n Th trn tri (11:1). Chng ta ni "trn tri" v vo thi Gio-an vit
sch Khi Huyn khng cn n Th no c, v vin tng sch Khi Huyn nhm l tip tc ni ti ni lui v nhng g khong gia tri vi
t. Nhng cng c th m ch n Th Gi-ru-sa-lem, v du sao th hnh nh ny cng mn ca -d-ki-en 40:3. Tuy nhin n Th tng
trng cho Gio Hi. Gio-an mun ni rng vic o kch thc n Th c ngha l Gio Hi cn thit cho vic cu ri ca loi ngi. Bn ngoi
n Th l t ai thuc Dn ngoi khng th phng Cha. H s ch p Thnh Thnh trong khong "bn mi hai thng" (11:2). nhng
ch khc trong sch, bn mi hai thng cn c gi l ba nm ri, mt thi, nhng thi v mt na thi, hoc mt ngn hai trm su mi
ngy, mn cch tnh ca a-ni-en 7:25 v 12:7. Con s ny l mt na ca chu k by nm, tng trng cho thi gian Gio Hi gp kh khn
trn mt t, hoc mt thi gian no ; ni cch khc l thi gian cch bit vi cuc bo th vinh hin ca c Ki-t. Con s ny cng da trn
22/11/2017 Tai ng xy n
s kin lch s, tc l khong thi gian t-ra-en b bch hi di triu vua An-ti--kh -pi-pha-n (168-175 trc cng nguyn) thi anh em nh
Ma-ca-b.
Vy trong thi gian ny, Cha bo Gio-an rng hai nhn chng ca Ngi s ni tin tri (11:3). Nhng nhn chng ny c gi l hai cy
-liu v hai cy n, mn hnh nh t Da-ca-ri-a 4:1-3,11-14, v tip n trong 11:5-6 cc nhn chng y c nhng c tnh ca ng M-s v
ngn s -li-a (xem Dn s 16:35; 2 Vua 1:10; 1 Vua 17:1, v.v...). Vy, cc ngi tng trng cho nhng chng nhn trung thnh ca Cha trong
Gio Hi, nhng ngi s lm chng cho Thin Cha qua sut lch s Gio Hi ti th. Khi thi gian ny hon tt, h s gc ng trc Con Th
cung n n t vc thm (11:7). Con Th ny chng ta s gp li trong phn th hai ca sch Khi Huyn.
Cuc Khi hon trn tri
Vy Gio-an ni vi chng ta rng d phi chu au kh bch hi do th gian, qua mi thi i Gio Hi vn tip tc lm chng cho s
tht. Ngay c khi cc nhn chng ca mnh b Con Th st hi (c. 7 da theo n 7:3 tt), ri dn gian v o biu ng tnh ng inh ng Cu
Th (c. 8 da theo Is 1:10, v.v...) v khng cho ai chn tng cc ngi, mt vic v cng ti nhc cho cc ngi (c. 9 t), th Thin Cha s bo th
cho cc ngi. Trong 11:11-13, vic sng li v ln tri ca cc nhn chng c din t theo ngn ng ti sng ca th kin trong Ed 37, v theo
vic ln tri ca ngn s -li-a trong 2 Vua 2:11. Sau "ba ngy ri" m ch mt khong thi gian rt ngn so vi thi gian cc ngi phi lm
chng, ta nh ngy so vi nm vy. Vic bo th v khi hon ca Gio Hi xy ra qua vic k th phi ti h v c nhiu ngi tr li (cc. 13-
14).
Nh vy chng ta c chun b a ti ting kn th by v l sau ht, tc hnh nh khi hon ca Gio Hi khi "vng quyn trn th
gian nay thuc v Cha chng ta v c Ki-t ca Ngi" (cc. 15-19). Ca khc khi hon c da theo Thnh Vnh 2, ri c sm st, ma
v nhng du ch xy ra trc .
Thnh Gio-an c th d dng kt thc ti y, nhng ngi cn nhiu iu ni vi chng ta. Trong phn th hai m chng ti s cp
trong bi ti, ngi ni v kha cnh tch cc, v chnh Gio Hi hn l v nhng hnh pht dnh cho k th ca Gio Hi. Cuc phn xt ca Thin
Cha c c hai yu t tiu cc v tch cc, khng tch bit nhau. Khng th thng k lnh m khng pht k d.
Gii thot
Khi no th nhng iu thnh Gio-an ni s xy n? Ngi bo chng ta ngay u cun sch l "gn n." Xt theo mt mt th nhng
iu y xy ra ri, nhng xt theo mt khc, nhng iu y vn cha xy n. Khi hon ca Gio Hi l iu vnh cu. Khi mt bin c no
, d ch c v nh Gio Hi thng c quyn lc s d th vic gii thot cng c bo m ri. Gio Hi phi thng quc R-ma l k
th mnh m nht trong thi Gio-an. Ri k t , Gio Hi lin tip khi hon. Gio Hi s thng k th ca thi i chng ta, v c tip tc nh
th cho ti ngy bo th v vinh hin sau ht trn tri.
Nh chng ta thy, ngi ta s hon ton sai lc nu c mun c Khi Huyn di mt phng nh mun nhn tng lai qua nhng li tin
tri v ngy gi thng nm. Gio-an ni ln c tin ca ngi da trn nhng li ca Cha v Kinh Thnh. Nhng con s v hnh nh ngi a ra
ch c tnh cch biu tng. Cng nh chng ta thi, ngi khng bit ch xc khi no s xy ra cuc khi hon chung cuc cng vic Cha li n
trong vinh quang. Cng nh chng ta, ngi bit iu y chc chn s n.
Sch Khi Huyn lp i lp li cng nhng ti. l tc phm gm nhng th kin ring r nhng c Gio-an an kt li thnh mt
dn bi phc tp v tinh t. Nh th chng ta lun gp cng mt gio l chung, khi kha cnh ny khi kha cnh khc. Nhng v Cha l ng
22/11/2017 Tai ng xy n
vnh cu, Con Ngi l thin thu vn i trn tri v hin tr trong Gio Hi di t, Con Chin b git ang ng khi hon, nn chng ta
phi nhn nhng th kin ca sch Khi Huyn trong chnh nhng vin nh y. Nhng th kin ny kt hp li nhng chn l c em p dng
cho mi thi i. "Hai nhn chng" l nhng ti t trung thnh ca c Ki-t trong mi th h; cc ngi khng b g b vo mt thi i no c
bit c. Cc ngi ang vi chng ta hm nay nh vi Gio-an ngy xa. Cc ngi b git trong thi chng ta cng nh b git trong thi
Gio-an. Sau ht, nh cc ngi "sm" c chi dy khi hon trong thi Gio-an, th cng th, cc ngi s c chi dy trong chnh thi chng
ta na.
Tr V Trang Mc Lc Kinh Thnh | Tr V Trang Nh

Tr V Trang Nh
22/11/2017 Ngi Ph n mnh khoc mt tri
V. NGI PH N MNH KHOC MT TRI

Trong phn th hai sch Khi Huyn, t chng 12 n 19, r rng thnh Gio-an i song song vi nhng khi huyn Do-thi khc. iu ny
khng c ngha l ngi khng cn ty thuc vo Cu c hoc truyn thng vn chng khi huyn na. Thc ra phn th hai li cha ng
nhiu m ch Cu c hn c phn th nht. Nhng trong phn th hai ny, ngi ni v nhng iu Cu c khng bit c. Phn th nht
t nhiu cp ti nhng tai ng hoc nhng phng din khc nhau lin h n vic Thin Cha trng pht. Cn trong phn ny chng ta s
c mt ni dung vi nhiu chi tit t m cao vai tr ca Gio Hi. Gio Hi, s kin ton c vng thi Cu c, s cho thy khc bit gia khi
huyn Do-thi vi khi huyn Ki-t.
Thnh Gio-an li bt u phn ny vi mt lot nhng th kin chun b. Tuy nhin y khng thy trnh by th kin v Ba Ngi Thin
Cha. ng hn, nhng "din vin thuc mn kch" nu chng ta c th ni nh vy, tc nhng nhn vt s nm gi vai tr quan trng trong
nhng th kin sau y, c gii thiu cho chng ta bit qua mt lot nhng "du ch" hoc "im".
im u tin l "mt ngi Ph N, mnh khoc mt tri, chn p mt trng, v u i triu thin mi hai ngi sao." Qua m t y
v ngi ph n ny (12:1-2,5-6), chng ta thy b va l Gio Hi, va l M ng M-si-a. Gio Hi c trnh by mt lc di c hai hnh
nh, vinh hin v trong thi th thch. , Mt tri mt trng cc ngi sao
v c th l hnh nh trong Sng Th 37:9, tc cu truyn ng Giu-se l
hnh bng ng M-si-a. Trong mi bin c, hnh nh ny u c ni ln vinh quang ca Gio Hi. Chi tit trong cu 2 ly t Mi-kha 4:10, ni
v ngi thiu n Xi-on, tc Gi-ru-sa-lem di t l hnh nh bo trc Gi-ru-sa-lem trn tri. Nng ang chu au kh trc khi c Cha
n cu thot khi Ba-by-lon. Trong cu 5, Hi nhi do ngi ph n sinh ra l chnh Cha Gi-su nh c m t theo ngn ng cu th trong
Thnh Vnh 2:9. "Nhng ngi cn li trong dng di b" (cu 17), nh chng ta s thy, l cc Ki-t hu. Gio l ca thnh Phao-l v Cha
Ki-t dy Ngi l "trng t trong s nhng anh em", l ng Cu Th cho chng ta c chia s s sng vi Ngi. Sau ht, ngi Ph n
c c ng trong sa mc (c l Gio-an lin tng n vic Thin Cha che ch t-ra-en trong hoang a) trong khong mt ngn hai trm su
mi ngy , tc l khong thi gian Gio Hi hin din trn mt t, nh chng ta thy trc y.
Du ch th hai (cu 3-4) l con rng, c hiu ngay l Xa-tan. y Xa-tan c m t di hnh nh con th trong a-ni-en 7:7 v
ui n qut ht mt phn ba cc ngi sao trn tri m qung xung t (n 8:10), ngha l n ng u mt s ln cc thin thn sa ng. Vy
y chng ta gp thy hai i th chnh trong k hoch cu ri nhn loi.
"i cnh i bng"
Trong cc cu 7-12, cuc giao chin trn tri ny c din t nh cuc chin gia thin thn Mi-ca-en cng cc thin thn ca ngi (xem
n 10:13) vi Xa-tan cng cc thin thn ca n, chin thng c ha ban cho nhng ai l anh em vi Cha Ki-t v tin vo Ngi. Cc cu 13-
17 lp li hnh nh th nghch gia Xa-tan v dng di ngi ph n. y ni l b c ban cho i cnh i bng
, mt hnh nh Cu c m
ch s che ch ca Thin Cha (Xh 19:4, vv.).
Cn nhng ngi khc na cng c gii thiu. Nhng trc khi xem tip, chng ta nn trong cu 15 k rng Con Rng, cng l con
rn trong Sng Th 3, c gng dng nc tiu dit ngi ph n. Cng nh vy trong cu 17, ri n ng trn bi ct ngoi bin
. Ngay sau
chng ta thy mt Con Th t di bin i ln
.
Bnh thng trong sch Khi Huyn khi ni ti c t ln bin th c ngha nh l chng b chc d (xem cu 12), cho nn chng l "th
gian" v khng c d phn vi Cha Ki-t. Vy trong chng 13, thc ra c hai Con Th th ch, mt con trn mt t v mt con t di
bin. Nhng trong cu 16, t chng li nc cu ngi ph n. Khi din t t v nc chng nhau nh th, Gio-an m ch v mt t
tng c xa thng gp thy trong Cu c v hm trong Sng Th chng th nht. Nc ni ln ngha mnh mang xo trn, t
Thin Cha cho t xut hin, cho nn vic ny tng trng cho vic Thin Cha thit lp trt t.
Con Th di bin hnh ng nh quyn lc Xa-tan v c ngi ta theo (13:1-4). Din t Con Th ny cng vi Con Th trn mt t l
tm kt cu truyn k trong a-ni-en 7:1-8. a-ni-en ni v bn Con Th tng trng cho bn quc bch hi dn Do-thi. Cn Gio-an th ch
ngh v mt quc ang bch hi Ki-t hu l quc R-ma. Nhng ngi a ra hai Con Th nhm ni ln c hai phng din ca cuc bch
hi ny, tc chnh tr ln tn gio.
Vy Con Th di bin l mt biu tng ng vi quc R-ma, v trong thi Gio-an l lc lng phn Ki-t hin nguyn hnh, quyn
lc th gian chng li vng quc Cha Ki-t. D nhin iu ny c ngha l nhng g Gio-an cho bit khng ch xy ra ti R-ma m thi. Con Th
ny thi hnh quyn lc ca n trong vng bn mi hai thng (c. 5), ngha l ht tt c thi gian Gio Hi hin hu trn mt t. Thi no th
cng lun lun c quyn lc trn gian ny - "th gian" - l quyn lc s c chim ly ch ca Cha Ki-t. Gio-an ch m t n theo dng thc ngi
nhn thy trong thi ngi.
Tip tc hiu nh vy, chng ta s nhn ra ngha ca nhng ci sng v nhng ci u, cng nh ngha chi tit v mt ci u b
thng v li c cha lnh (cu 3). Nhng li hunh hoang phm thng ca Con Th (cc. 5-6) v cuc giao chin chng Thin Cha v Gio
Hi (cc. 7-8) ni ln cng vic ca Xa-tan l tn nui dng Con Th. Trong cc cu 9-10, Gio-an nhn nh Ki-t hu v thi h phi c khi
i din vi nhng c c ny. Lng kin nhn c tin
v m thnh Phao-l nu ln nh c tnh cn thit khi phi chu bch hi cng chnh l
li khuyn ca sch Khi Huyn vy.
Nhng du l ln lao
Mt Con Th khc trn mt t (cc. 11-18) m sau ny Gio-an gi l cc ngn s gi

(16:13) ni ln phng din th hai ca quyn lc i
nghch Cha Ki-t. y chnh l tro lu ngoi gio hin hnh. c th ca n l c hai sng ging nh sng chin
- ngha l n c th gi dng
lm Con Ngi - nhng li ni nng nh mt Con Rng
, v n chnh l ting ni ca Xa-tan (c. 11). Chnh ngoi gio xi gic ngi ta th
phng nhng quyn lc khng phi l Cha Ki-t (c. 12) v n thc hin nhng im l di tr nh la ngi ta (cc. 13-14) ging ht nh
nhng chng nhn ca Gio Hi thc hin nhng im l ch thc (11:5-6). Trong cu 15, c l Gio-an mun nhc n hnh nh nhng hong
mun c ngi ta th phng mnh v git hi nhiu Ki-t hu v h t chi khng chp hnh vic th phng y. Ngoi gio hon ton
san sng phc v cho quc (cc. 16-17), n nhng ai khng ng vo phe n c thch du trn tay hu hoc trn trn
, th s b
bch hi v phi chu thit thi v mua bn hoc b ty chay.
"Con Th"
Con s thi danh ca Con Th xut hin trong cu 18. Trc ht, con s su trm su mi su l biu tng s bt ton t hi nht, v l
con s by thnh thin b tr i mt ti ba ln. Nhng Gio-an ni rng l con s ca tn mt ngi, tc l con s gm cc tr s thay cho
nhng mu t ca tn mt ngi no . Vy l tn ca ai? Chng ta phi nhn rng khng th l ci tn hon ton chnh xc ca mt ngi.
Chng ta khng nm chc c Gio-an mun ngn ng no khi s dng nhng con s ch v mu t. Khi vit, Gio-an dng ting Hy-lp, nhng
c l ngi ngh theo li A-ram v s dng hu ht l nhng ngun Hp-ri. Cng c th l ting La-tinh na, v ngi nhn cch ha k phn-ki-t
bng hnh nh quc R-ma. C l mt ngi vi u c bin bo u c th trit ra con s 666 t mt ci tn hoc mt danh hiu do ngi y
chn la, nu chng ta h t dng ngn ng no v lp lun theo cch ca h v ci tn hoc danh hiu y. Thc ra ci tn ng vi con s
ca con th c coi l ng nht, l tn Hong N-r, k bch hi u tin, vit theo mu t La-tinh. Nu chng ta gm li nhng tr s
mu t Hp-ri v tn ca hong N-r (Neron Qesar), chng ta s c con s 666. Vy gii p ny c ng khng? Chng ta khng dm chc
chn; ch l phng on. Nhng c l ng nh vy nu chng ta xt thm nhng g tip theo .
Chng ta nn lu l gi y, vi Con Rng, Con Th (di bin), v ngn s gi hiu (con th trn t) hip li, th chng ta c mt th
"ba ngi ma qu" chng i vi Ba Ngi Thin Cha. Nh Gio-an nhc ti "ba ngi" ny trong chng 13, cng nh trc y ngi ni n
s t hin ca Ba Ngi Thin Cha, th chng ta c th kt lun rng s kin i nghch gia Ba Ngi vi "ba ngi" khng phi ch l mt trng
hp u. im cui cng trong lot nhng im m u c trnh by nh "mt mn tng hp tt c cc din vin", tc l cnh 144,000 ngi
(14:1-5), m chng ta thy trc kia (7:4 tt), tng trng cho Gio Hi trn th gian, nhng ngi c Thin Cha tuyn chn. Ni y, h
vi Con Chin, du ca Con Chin ghi trn trn h, tt c cng ng trn Ni Xi-on trong t th i nghch vi con Th v nhng k theo n.
Cng ni y, h c gi l nhng ngi cn trinh tn v ca u ma dng ln Thin Cha
, ging nh thnh Phao-l gi Ki-t hu trong th
ca ngi.
By chn tai ng
Sau nhng im ny l mt on ngn gii thiu by thin thn tin bo trc khi by chn tai ng xy n. Thin thn th nht (14:6-7)
loan bo mt tin mng vnh cu
, tc l nh r rng v cng quyt ca Thin Cha mun phn xt mun loi. Thin thn th hai bo tin Ba-
by-lon sp (c. 8), mt ch s c ni n sau vi y chi tit. Thin thn th ba (cc. 9-11) tin bo nhng k no i theo Con Th s
b kt n i i. Mt ln na Gio-an ku gi Ki-t hu hy kin tr chu ng v ngi ni n phn thng qu tri dnh cho nhng tn hu ch
thc (cc. 12-13). Thin thn th bn c m t ging nh Con Ngi, v ngi phi thi hnh cng vic ca Con Ngi (c. 14). Thin thn th nm
thng bo cng vic y l g (c. 15), l xt x th gian, c din t bng hnh nh gt hi ma mng (c. 16). Thin thn th su xut hin
lm cng vic gt hi (c. 17) v thin thn th by ln ting t bn th trn tri l ni dng ln li cu nguyn ca cc thnh (c. 17). Tip n
vic phn xt ln ny c m t nh mt ma hi nho m mu (cc. 19-20).
Cuc phn xt
Hai hnh nh v cuc phn xt ly t sch ngn s Gi-en 3:13 v I-sai-a 63:1-6. Cc nh ch gii Kinh Thnh cho rng khong cch mt
ngn su trm dm (khong hai trm dm Anh), vng ngp mu do cuc phn xt, l chiu di ca t Pha-lt-tin. Cng nh Gi-ru-sa-lem di
t trong 11:8 tng trng cho ton th a cu l ni Gio Hi s lm chng cho mi ngi, ng thi cng tng trng cho chnh th gii gm
nhng k th nghch vi Cha ang sinh sng (x. 11:2, tin nh pha ngoi n Th dnh cho dn ngoi), th y c l Gio-an mun dng bin
gii Pha-lt-tin lm biu tng cho ton th gii s b Thin Cha phn xt.
Chng 15 bt u vi hnh nh cui cng trong s by hnh nh v cuc phn xt hoc v ngy tn th, tc hnh nh v by chn tai ng.
Nhng y li nhn mnh n cuc khi hon, vic bo th cho nhng ngi cng chnh c th hin qua vic trng pht k gian c. V th,
sau khi nhc qua n by tai ng (15:1) l mt bi ca chin thng trn tri ca nhng ngi thng Con Th, tc l cc Ki-t hu chu
bch hi v gi y c thng cng (cc. 2-4). H ht bi ca ca ng M-se
v bi ca ca Con Chin
. Thc vy, bi ca vang vng bi ca ca
ng M-s trong Xut Hnh 15:1 sau khi dn Cha bng qua Bin . Nh th chng ta hiu ti sao ci g nh bin trong vt
(c. 2) m trc y
c ni ti cng vi ci ngai trn tri, gi y li pha nh la
. Nh ng M-s em t-ra-en chin thng vt qua Bin , Gio Hi vinh
hin cng vt qua bin trong vt bc vo ci vinh phc trn tri.
Lu Chng c
Theo dng t tng ang din tin, n Th trn tri c m t y nh l Lu Chng c (c. 5), ta nh cu truyn trong sch Xut
Hnh v Hm Bia Giao c trong sa mc (Xh 40:34, vv.). By chn ng cn li nh ca Thin Cha gi y c mt trong bn Con Vt ng
chung quanh ngai Thin Cha trao cho by thin thn n mc ging nh Con Ngi, v h phi thi hnh mnh lnh trong gi phn xt (cc. 6-8).
Mnh lnh phi nhng chn ng cn li nh ca Thin Cha xung (16:1) khi u cho cnh tng sau ht v ngy tn th di hnh
thc phn xt. By chn tai ng lin h vi by ting kn nhiu hn. By chn y lin tip nhau dn dp, ngoi tr trc khi n chn cui cng
th c mt thi gian ngng ngh ging nh trng hp ting kn th by. Chn th nht (c. 2) lp li hnh nh tai ha ti Ai-cp k trong Xh 9:10-
11. Thc ra tt c cc chn tai ng u theo st vi cu truyn nhng tai ha ti Ai-cp v ly chng lm mu.
Nhng biu tng v con s
Chn th hai v th ba (cc. 3-4) cng lp li tai ng c t trong Xh 7:20-21. Chn th hai cng ging nh ting kn th ba (8:10-11).
Sau ba chn tai ng u th c ting tn ng (cc. 5-7) ca thin thn v ca bn th (ni dng ln li cu nguyn ca cc thnh). n y,
ngi ta nhn thy c s phn chia thnh hai nhm chn tai ng, ging nh cch phn chia nhm ca by th gi cc hi thnh phn u
sch Khi Huyn. Nh chng ta thy, cc th chia thnh nhm 3 + 4, cc n chia thnh nhm 4 + 3, hoc ng hn, l 4 + (2+1). Cn cc
chn tai ng th tr li nhm 3 + 4, hoc 3 + (3+1).
Chn th bn khng ging vi tai ha no trong Xut Hnh, nhng ly t Is 49:8-10. M t ny (cc. 8-9) t s phn nhng k gian c i
nghch vi s phn nhng k cng chnh (7:16). Chn th nm tr li vi hnh nh trong Xh 10:21-22, v ging nh ting kn th bn v nm (cc.
10-11).
Chn th su (c. 12), ta nh trng hp ting kn th su (9:13 tt), l hnh thc tin bo vic dn man di xm lng vo cui thi quc
R-ma. Sng u-ph-rt, c th ni l con sng ngn gi nhng dn y, gi y khng cn na. iu ny cng a ra mt hnh nh (c. 13)
ging nh hnh nh tai ha Ai-cp trong Xh 8:2. y "ba ngi ma qu" th ra nhng thn kh ca ma quy
, tc l nhng nh hng ma qu
honh hnh trn nhn loi ko h chng li Thin Cha (c. 14). Nhng nh thnh Phao-l ni (1 Tx 5:2), c Ki-t ti phn xt bt ng, ta
nh k trm n ban m (c. 15), v Ngi s tiu dit chng hon ton (c. 16). Hc-m-ght-, ni chn tng trng trong cuc Cha phn
xt, l thung lng M-ght-, bi chin trng ca Pha-lt-tin. Ti y ngy xa vua Giu-a l A-kht-gia b ng Gi-hu git (2 V 9:27). Cng
ti y vua Gi-si-gia b vua Ai-cp N-kh git cht (2 V 23:29). Do , bi chin trng ny thnh biu tng cho s cht v trng pht.
Biu tng ca Ma qu
Sau cng, chn th by m t chung cuc ca mi s (cc. 17-21), s dng ngn ng nh chng ta thy trc y (xem 8:7), v da
theo Xh 9:23-24. Theo cng mt vin tng nhng chn tai ng, trong chng 17 v nhng chng tip theo, nhng bin c ny c m t vi
chi tit k cng hn cng nh vi nhiu hnh nh v tng tng hn.
Trc ht l hnh nh Con im kht ting Ba-by-lon ngi trn Con Th (17:1-6). Con im l n thn R-ma. N ngi bn nhng ln nc
mnh mng, biu tng ca gian c (gn nh lp li cng mt t ng ca Gi-r-mi-a 51:13); m t n trong cu 2 l m t thnh Tia trong Is
23:15-17. y Con Th c mu thm (mu ca vua cha) v c by u cng by sng (s c gii thch sau); cng vy, ngi n b c
nhng im ging nh Con Th (xem Gr 51:7), l k bch hi nhng ngi c Thin Cha tuyn chn. S kin m y sng trong sa mc (c. 3)
c l cho thy s i nghch vi ngi ph n trong chng 12 tng trng cho Gio Hi c Thin Cha che ch trong sa mc. Gio Hi v
lc lng phn Ki-t cng chim mt chin tuyn l th gian ny, nhng Gio Hi s c bo v trc nhng tn cng ca ma qu.
"Quyn lc ca Con Th"
Nh thng bo trong cu 7, phn cui chng 17 l gii thch th kin ny. Con Th c, nhng khng cn na
(c. 8), i nghch
vi Thin Cha l ng hin c, c
(1:4, vv.). Tuy nhin c quyn lc ca Thin Cha ln quyn lc ca Con Th u ang n - thc ra s
i nghch gia hai quyn lc ny l tt c ni dung ca sch Khi Huyn. By u ca Con Th l by qu ni trn ngi n b ngi
(c. 9),
chc chn m ch R-ma vi by ngn i. Nhng y chng ta thy ti sao Gio-an li ly Ba-by-lon xc nh quyn lc ma qu. i vi
ngi Do-thi thi Cu c, Ba-by-lon tng trng cho tt c nhng g l gian c v bch hi (cng c vi tn nhng thnh khc na, nhng
Ba-by-lon vn l tn ngi ta thng dng), th trong thi Gio-an, R-ma cng gian c v bch hi nh vy, nhng ngi vn theo t tng Cu
c, ly Ba-by-lon tng trng cho gian c v bch hi.
Trong cc cu 10-11, chng ta c thy: by u cng l by vua; nm vua , mt vua hin cn, mt vua khc cha n, v khi vua
ny n th phi li t thi gian thi. Cn Con Th c v khng cn na, th l vua th tm, n cng thuc s by vua v ang ti ch dit
vong. C l Gio-an mun hiu nh sau. Ngi s dng hnh nh Con Th ly t sch a-ni-en v khng thay i g c. Tuy nhin ngi ngh ti
tm hong ca R-ma. l nhng hong tr v cho n thi ngi, tc Au-gt-t, Ti-b-ri-, Ca-li-gu-la, Clau-i-, N-r, Vt-pa-xi-a-n,
Ti-t v -mi-xi-a-n (tuy c ba hong khc na l Vi-t-li-, Gan-ba v -th, nhng triu i ca h rt ngn v tm thi). Nm trong s
cc hong ny cht - Gio Hi lc ny qua cn bch hi do N-r. V Gio-an ang sng thi hong Vt-pa-xi-a-n (lc ngi c th
kin), cho nn ng ta l mt vua hin cn
, nhng trong triu i ca ng c mt lc tm ngng cn bch hi. Mt vua cha n - Ti-t, ngi
ph hy Gi-ru-sa-lem v cai tr mt thi gian tng i ngn. Vua th tm, cng thuc s by vua, l -mi-xi-a-n. Theo ti liu s gia
Tacitus, Dio Cassius, Dio Chrysostom v nhiu ngi khc, cc Ki-t hu hi y gi vua ny l N-r ti sinh. Cng theo ngha , chng ta nn
hiu hnh nh c ni n trong13:3 v mt trong cc u ca Con Th b t thng nhng li c cha lnh, l m ch v vua ny. Cng
theo gii thch y, chng ta thy l do ti sao 12:3 m t Con Rng nh th. Con Rng, tc Xa-tan, thi hnh quyn lc ca n qua Con Th.
Mi vua trong 17:12 gii thch v mi sng ca Con Th c l m ch nhng vua khc trn mt t, nhng ngi cng chia s quyn
lc ca R-ma trong thi thnh Gio-an, d ch chia s mt phn no , tc trong vng mt gi . Tuy nhin h cng to thnh mt th gii chng
c Ki-t v nng vic bch hi Gio Hi (cc. 13-14). Nhng cui cng, h s cng vi Con Th chng li R-ma v tiu dit n (cc. 15-18).
Khng nhng Gio-an tin bo vic quc R-ma b tiu dit, qua hnh nh Con Th trc y c m t bng hnh nh quc R-ma, m gi
y li chng li chnh quc y, nhng ngi cn cho thy l ngi khng coi quyn lc phn Ki-t ch ng ha vi ring R-ma m thi u.
Quyn lc phn Ki-t y vn tip tc v vn tn ti c sau khi R-ma sp .
Ba-by-lon sp
Chng 18 gm c trc ht l li cng b thnh Ba-by-lon sp (cc. 1-8), mt tng hp nhng trch dn sch ngn s I-sai-a v nht l
Gi-r-mi-a, theo th t sau: Gr 51:8, Is 21:9, Gr 50:39, Gr 25:15,27, Is 48:20, Gr 50:8, Gr 51:45, Tv 137:8, Is 47:7-8, vv. Ri t cu 9-19, cc
vua cha trn gian, cc con bun trn mt t v cc ngi trong gii hng hi thng khc v Ba-by-lon sp khin h khng cn c d
phn vinh quang vi n na. Nhng li thng khc ny hu nh lp li tng li trong -d-ki-en 26-27. Nhng li thng khc y b gin on
cu 20. Cu ny ni n nim vui trn tri v s gian c b lt , da theo ngn t thng gp trong Cu c (nl 32:43, Is 44:23, Gr 51:48,
vv.) Sau ht, phn cui cng ca chng 18 (cc. 21-24) lp li li tin bo chc chn v s sp ca Ba-by-lon, da theo nhng li trong Gr
51:63, Ed 26:21, Gr 25:10, Ed 26:13, Is 24:8.
on 19:1-10 tip tc ghi li cuc hn hoan vui mng v R-ma b nh bi, ng thi cng m u cho nhng cnh khi hon sau ht s
c sch Khi Huyn ni ti. Ni y, mt ln na nhng bi ca ngi trn thin quc theo mu mc nhng bi trong Cu c nh chng ta
thy. Trong cu 9, ln u tin nhc ti tic ci ca Con Chin

. y l mt hnh nh quen thuc ca Do-thi ni v vng quc ng Cu
Th. Gio-an s dng hnh nh ny ni v cuc khi hon sau ht ca Cha Ki-t v Gio Hi Ngi - v Gio Hi l Hin Th trong tic ci ny
- l cuc khi hon s c ni n trong nhng chng cui cng. Trong cu 10, qu cm ng nn Gio-an qu xung di chn thin thn v
thin thn t chi c ch y. C l Gio-an a chi tit ny vo ct chng li vic th phng cc thin thn, mt s kin rt ph bin ti Tiu
v b kt n nh chng ta thy trong th C-l-x v th Do-thi.
Nhng hnh nh bun thm trong sch Khi Huyn hu ht qua ri. Nhng g phi n, chnh l th kin Gi-ru-sa-lem trn tri.

Tr V Trang Nh
22/11/2017 Gi-ru-sa-lem Mi
VI. GI-RU-SA-LEM MI
Trong phn cui cng sch Khi Huyn, bt u t 19:11, hnh nh tng lai Gio-an trnh by gn nh hon ton mang nt ti sng hn,
tc l cuc khi hon ca Cha Ki-t v nhng k Ngi tuyn chn.
Th kin v ngi chin s khi hon (19:11-16) r rng l th kin v Cha Ki-t, th lnh o binh thin quc. Hnh nh ly t Thnh Vnh 2
v I-sai-a 63:1-3, cng vi nhng on Kinh Thnh khc. Th d trong Cu c, sch Khn Ngoan 18:14-16 vit: "Khi vn vt chm su trong
thinh lng, lc m trng chng nh im canh ba, th t tri cao thm, li ton nng ca Ngi ri b ngi bu, v ta ngi chin s can
trng xng vo gia min t b tru dit, mang theo bn n khng th hy ca Ngi nh li gm sc bn. N ng v lm cho v tr y cht
chc, u ng tri chn p t."
Tip n (cc. 17-18) l th kin mt thin thn ng trn nh tri v ku gi mi loi chim chc (ngy xa chim chc l biu tng cho
nhng im xu) hy n tht nhng k th ca Thin Cha. Th kin ny mn ca Ed 39:17-20. Hnh nh y cn ni ln mt cuc khi hon chc
chn s n. Th kin kt thc vi cc cu 19-21, din t cuc tht bi v hnh pht i i dnh cho mi k th ca c Ki-t, tc l Con Th v
cc tay sai ca n.
Tt c nhng iu trn l gii thiu v cho chng ta mt ci nhn tng qut v nhng g s c m t t m ngay sau . Trc ht Gio-
an vit: Xa-tan b xch li mt ngn nm
. V sau thi hn mt ngn nm y n phi c th ra trong mt thi gian ngn
(20:1-3).
Thi hn mt ngn nm c ngha g? l thi gian ca Gio Hi trn mt t. Trc y chng ta thy Gio-an ni v s hin din ca
Gio Hi trn mt t l ba nm v mt na nm, hoc bn mi hai thng, vv. Tuy nhin, trong nhng trng hp y ngi ni v Gio Hi trong
kha cnh chu bch hi, lin tc b bao vy do Xa-tan v by ti ca n. Cn y ngi li din t kha cnh khc ca hnh nh Gio Hi. i vi
Cha, mt ngn nm cng ta nh l mt ngy (2 Pr 3:8). Cho nn chng ta s hiu l nu mt mt s phn ca Gio Hi trn trn gian c phi
chu au kh v chin u vi th thch, th mt khc Gio Hi vn tn ti trong mt th gii m Xa-tan b chinh phc cho d n c c th
ra trong mt thi gian ngn. Nh vy Gio-an c th ni v s tn ti ca Gio Hi di c hai hon cnh bng cch s dng nhng con s khc
nhau gip phn bit r rng.
iu y khng th ln ln c nu chng ta em so snh on sch Khi Huyn ny vi nhng sch khc trong Tn c. Cc sch y u
cho thy: cuc i Ki-t hu trn trn gian ny l mt cuc chin (2 Cr 10:4), s phn ca Ki-t hu l phi chu bch hi (2 Tx 1:5), nhng k d
khng th lm hi c con ci Cha (1 Ga 5:8), Cha Ki-t vo nh ca Xa-tan v tri ni li (Mt 12:29), Ngi dp tan quyn lc k th
v chin thng khi hon (Cl 2:15), vv. Cuc i Ki-t hu va chu au kh li va khi hon, tuy khi hon y cn phi i ch ngy bo tip,
v mc d trn nguyn tc Xa-tan b chinh phc ri, nhng cuc chinh phc y vn cn phi tip tc ni tm hn mi Ki-t hu vi s nng
ca n sng c Ki-t. Nh th, c hai hnh nh y u l thc, mc d y thnh Gio-an mun nhn mnh hn n kha cnh tch cc.
Cuc phc sinh th nht
Vic gii thch on trn y c khng nh qua hnh nh trong cc cu 4-6 ni v nhng ngi sng li v hin tr vi c Ki-t mt
ngn nm, tc l cng trong thi hn ni trc y. H l ai? Trc ht h l cc v t o, v tip n l nhng k khng th ly Con Th,
tc l nhng mn trung thnh vi c Ki-t. H c sng li ln th nht , trc nhng k khc trong s k cht . y chnh l cuc phc sinh
m thnh Phao-l thng ni n, th d trong Cl 3:1: "Anh em c chi dy cng vi c Ki-t, nn hy tm kim nhng g thuc thng
gii, ni c Ki-t ang ng bn hu Thin Cha." Ki-t hu no kt hip vi Cha Ki-t th c sng li vi Ngi ri, trong khi nhng k
no cn ang cht phn thing ling th cha c sng li trc khi ht mt ngn nm y
, ngha l h phi i cho n ht thi hn ca Gio
Hi trn trn gian hoc cho n ngy phn xt chung v phc sinh sau ht. Nhng k c sng li ln th nht do n thnh s l t t ca Thin
Cha v ca c Ki-t , nh thnh Ph-r din t v cuc sng Ki-t hu (1 Pr 2:9), v ci cht th hai khng c quyn g trn ho
. Ci cht th
hai chnh l n pht i i, hiu theo thnh ng ca Do-thi.
Mt ngn nm
Nh th thi gian hin tr mt ngn nm khng phi l c ni v ngy tn th. Hin thi, thi gian y ang tip tc. Ni Xa-tan b xch li
ch l mt cch ni khc i vi cch ni trong 12:7-9. Nhng cu ny nhc n vic Xa-tan b tng ra khi tri v i m hoc th gian. Cn
chng 20 ny, Xa-tan c th ra, tc l n b khng ch ch khng t mnh tung honh c. C hai s kin u l thc.
Cui thi hn mt ngn nm, ngha l khi Gio Hi hon tt vai tr ca mnh trn trn gian, th li c mt cuc chin ln gia c Ki-t
v cc thuc h ca Xa-tan, tc cc quyn lc ca th gian (cc. 7-8). y chng c tn l Gc v Ma-gc, nh thy trong -d-ki-en 38 tt.
Chng s b nh bi (c. 9) v Xa-tan s b gii v ha ngc (c. 10) l ni hai Con Th b qung vo trc (19:20). i vi Gio-an, v hai Con
Th biu tng cho quc R-ma v ngoi gio, nn ngi bo chng ta rng quyn lc ca Xa-tan cn bn b v tn ti lu hn hai quyn lc
kia.
Sau l cuc phc sinh ca mi ngi (cuc phc sinh ln th hai) v phn xt chung (cc. 11-15).
Tip theo s kin ny, sch Khi Huyn m ra mt th kin v Gi-ru-sa-lem trn tri, tc l tnh trng vinh hin v vnh cu ca nhng k
c Thin Cha tuyn chn. Theo ngn t ca cc ngn s, iu ny tuy c gi l tri mi t mi
(th d Is 65:17), nhng r rng l qu
tri. Gio-an cn c vo ngun Cu c, cho nn ngi din t tnh trng vinh hin sau ht bng nhng t ng quen thuc i vi Cu c, nht l
i vi cc ngn s v cc ngi coi vic Cha ti to nh l mt cuc to dng mi, mt t mi, mt Gi-ru-sa-lem mi v mt n Th mi.
Tuy nhin vin tng ca Gio-an cn nhn xa hn Cu c. Ngi s dng ngn ng ca Cu c, nhng Gi-ru-sa-lem m ngi m t cn l "Gi-
ru-sa-lem thng gii, m chng ta" (Gl 4:26).
Gio Hi vinh hin
Gi-ru-sa-lem trn tri (21:1-8), ni c ng ca nhng k c Thin Cha tuyn chn v cng l ni khng cha chp nhng k ti li
ngoan c vi s phn b tng vo ha ngc, cn c gi l Hin Th ca Con Chin (cc. 9-21), mn ngn ng ca Ed 40 v 48, Is 54 v 60, v
nhng ngun khc. y, con s mi hai, tc con s trn y ca thin quc, c s dng thng xuyn. Gio Hi phi chin u di t
nay l Gio Hi vinh hin.
Tnh cht thing ling c nhn mnh trong on 21:22-22:5. Trong thnh, khng c n Th
, v khng cn phi c mt hnh thc tn
gio na khi ngi ta hon ton chim hu c Cha ri. Gi y hu ht cc hnh nh trong on vn ny u quen thuc vi chng ta.
Trong nhng cu u chng 22, m t phn nh nhng g c ni trong sch Sng Th chng hai v cu truyn con ngi sng trong n
ngha vi Cha thu ban u.
Chc lnh cho ngi cng chnh
Thc ra y l kt thc sch Khi Huyn. Mt ln na Gio-an lp li l do ti sao ngi vit sch Khi Huyn (cc. 6-11). Ngi khng c
nim phong nhng sm ngn ny (c. 10) v thi gi gn n
. Nhng li mc khi ny c p dng cho hin thi v ti y, ri nhng g
c ni tin tri chc chn s ng nghim ni mi k gian c hin nay v phn thng s dnh cho mi k cng chnh (c. 11). Li Cha Ki-t
khng nh nh vy (cc. 12-13) v trong tinh thn cng minh y ca Cha Ki-t, ln cui cng k cng chnh c chc lnh (c. 14) v k gian c
b cnh co (c. 15). Sch Khi Huyn kt thc vi li chng ca Cha Gi-su v ca ng Gio-an (cc. 16-21).
Nh th, qua sut sch Khi Huyn, v ngi i v vua cha quan quyn th gian ny sng nh k th ca c Ki-t, nn cuc khi
hon v ti lp sau ht c din t nh cuc kin to mt th gii mi, hay mt cuc to dng mi. Cng v vy, Gio-an mn nhng chi
tit vinh hin, tng bng trong -d-ki-en khi ngn s m t v cuc to dng mi, lm ni bt nhng ghi nhn cui cng ca ngi v th kin
y hy vng v an i ny.
R rng chng ta ch c th lt qua nhng t tng v ngha ca sch Khi Huyn thi. Chng ti c gng gip qu v hiu ti sao
sch Khi Huyn c vit, v ngi ta phi gii thch sch theo nhng ng hng no. Ni v nhng gii thch th nhiu khi c khc bit
kin v nhng chi tit nh nht, nhng ngy nay vn c rt nhiu tng ng gia nhng ngi nghin cu Kinh Thnh. t ra nhng nguyn tc
gii thch c ra v c chp nhn.
Nu c gi c li t trang u ca tp sch nh ny, trong nhng nguyn tc ny c gii thch, th s rt ch li cho h v h thy
chng c p dng nh th no v h s hiu r chng hn. Hiu c nhng nguyn tc ny cng gip chng ta nhn ra s ip sch Khi
Huyn c ngha g i vi Ki-t hu thi nay cng nh vi Ki-t hu thi Gio-an, cho d vn loi v hnh thc c hon ton xa l vi ngi ang
sng thi i hm nay. Nu chng ti chng gip c g hn l nhn mnh vi c gi v im ny, th k nh chng ti cng hon tt c
rt nhiu ri. Chng ti c mong nu tp sch nh ny gip cho nhng ngi ch mun t m i tm kim v nhng ngi cung tn c thay
i v bit nhn ra vai tr ch thc ca sch Khi Huyn l sch mang li nim vui v hy vng Ki-t gio, th l mt thng li cho chnh
ngha chn l v i sng Ki-t ri vy.
Ht

Tr V Trang Nh

Khải Huyền Sứ Điệp Hy Vọng - LM Trần Đình Nhi

Uploaded by

Document Information

Copyright

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Khải Huyền Sứ Điệp Hy Vọng - LM Trần Đình Nhi

Uploaded by

Copyright:

22/11/2017 I

"Trc kia, anh em l nhng k cht..."

c Ki-t khc phc

Ti sao c sch Khi Huyn?

Vn loi Khi Huyn Do-thi

Cho nhng ngi Do-thi m thi

Nhng sch khc

Tr V Trang Mc Lc Kinh Thnh

II. NHNG IU GIO-AN NHN THY

Nhng sch Khi Huyn li l mt ghi chp

Nhng con s biu tng

ngha ca nhng con s

"... trn i cnh chim bng"

"... nh th ting kn"

Nhng truyn thng

Tr V Trang Mc Lc Kinh Thnh

III. BY HI THNH TIU

Hi thnh Pe-ga-m (2:12-17) c ca ngi, nhng cng b kt n. Pe-ga-m l ni t ngai ca Xa-tan

Mc Lc Kinh Thnh | Tr V Trang Nh

Con Thin Cha

Trong Ngy ca Cha

Chng ta li thy y c s song song vi by n, tc l kn th nm v th su c lin h vi nhau, tch bit vi kn th by bng mt

Cc thin thn ca Cha

Cuc Khi hon trn tri

Tr V Trang Mc Lc Kinh Thnh | Tr V Trang Nh

V. NGI PH N MNH KHOC MT TRI

"i cnh i bng"

Mt Con Th khc trn mt t (cc. 11-18) m sau ny Gio-an gi l cc ngn s gi

Nhng biu tng v con s

"Quyn lc ca Con Th"

thy. Trong cu 9, ln u tin nhc ti tic ci ca Con Chin

Tr V Trang Mc Lc Kinh Thnh | Tr V Trang Nh

Cuc phc sinh th nht

Gio Hi vinh hin

Chc lnh cho ngi cng chnh

Tr V Trang Mc Lc Kinh Thnh | Tr V Trang Nh

You might also like