Hakcipta Terpelihara © 2011 – Perpustakaan Negara Malaysia

Hakcipta Terpelihara © 2011 – Perpustakaan Negara Malaysia

Hakcipta Terpelihara © 2011 – Perpustakaan Negara Malaysia

Wacana Manuskrip Melayu

Pada 17 Mac 2011, satu program percambahan minda
Wacana Manuskrip Melayu bertajuk Lubab a l-Hadith
telah diadakan di Bilik Serbaguna PNM. Lubab al- • Dr. Muhammad Mustaqim Mahd Zarif
Hadith atau Intisari Sabda Nabi merupakan karya menyampaikan hasil kajiannya
hadis yang banyak tersebar di Nusantara pada
zaman silam. la mengandungi sejumlah em
ratus buah hadis dalam empat puluh tajuk
atau bab, dan setiap bab mengandungi
sepuluh buah hadis. Secara amnya,
karya ini hanya memuatkan teks hadis
atau sabda Nabi Muhammad SAW tanpa
disertai salasilah periwayatannya (sanad
atau isnad), penerangan kandungannya,
Walau bagaimanapun, pengarangnya
adalah benar (sahih) dan boleh dipercayai.
Zarif, Pensyarah daripada Universiti Sa ins Islam Malaysia (USIM).
Manakala pada 28 Apri12011, Paleografi Melayu: Pengenalan kepada Tulisan Melayu Lama, adalah judul kertas
kerja yang telah dibentangkan oleh Dr. Haji Wan Ali Wan Mamat, Pensyarah daripada Universiti Islam Antarabangsa
Malaysia (UIAM) dalam Program Wacana Manuskrip Melayu.
Paleografi ialah seni pentafsiran tulisan pada manuskrip kuno.
Paleografi mempunyai hubungan yang agak rapat dengan
filologi, iaitu pengkajian terhadap manuskrip. Paleografi memberi
penekanan hanya kepada huruf dan tulisan pada manuskrip
kuno sahaja. Dalam kata lain kajiannya hanya berkisar mengenai
aspek fizikal tUlisannya sahaja iaitu ke arah mengenal pasti
pentarikhannya. Paleografi juga mempunyai hubungan rapat
dengan epigrafi iaitu seni pentafsiran terhadap tulisan pada batu
bersurat.

Pesta Buku Antarabangsa

Kuala Lumpur 2011
Sempena Pesta Buku Antarabangsa Kuala
Lumpur, Perpustakaan Negara Malaysia
melalui Pusat Manuskrip Melayu telah
mengadakan aktiviti Jawi seperti bina kata,
eja Jawi dan membaca puisi dalam tulisan
Jawi pada 22 April 2011 (Jumaat) bertempat
di Pentas Utama, Pusat Dagangan Dunia Putra
(PWTC). Program ini telah melibatkan dua buah
sekolah iaitu Sekolah Menengah Kebangsaan
n Indah, Cheras seramai 35 orang murid
asuk 4 orang guru pengiring dan Sekolah
Kebangsaan Gombak Setia, Gombak, seramai
dan 4 orang guru pengiring.

ini adalah untuk menguji kepintaran

rn<~n.N~I"" dan membina perkataan dalam tulisan
peserta kepada aktiviti Jawi yang
mangat CI

Hakcipta Terpelihara © 2011 – Perpustakaan Negara Malaysia

 ,
Hakcipta Terpelihara © 2011 – Perpustakaan Negara Malaysia

Bengkel Klinik
Dr.Jawi • Penceramah menerangkan teknik penuHsan
Jaw; yang betul kepada peserta
Perpusta kaan Negara Malaysia (PNM) sebagai Urus
setia Program Pembudayaan Tulisan Jawi Peringkat
Kebangsaan sering menggunakan pelbagai
pendekatan bagi memartabatkan tulisan Jawi
di kalangan masyarakat. Bengkel Klinik Dr. Jawi
anjuran Perpustakaan Negara Malaysia dengan
kerjasama Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP) pad a
11-12 Jun 2011 merupakan salah satu program yang
dilaksanakan oleh PNM bagi mendidik masyarakat
ke arah merealisasikan budaya celik Jawi. Selain itu,
bengkel ini juga bertujuan untuk memperkenalkan
asas penulisan Jawi di kalangan saudara baru,
memperkenalkan kaedah rasmi tulisan Jawi yang disempurnakan
berdasarkan Daftar Kata Bahasa Melayu: Rumi-Sebutan-Jawi dan
menanamkan rasa cinta kepada tulisan Jawi di kalangan masyarakat
Malaysia dari pelbagai bangsa.

Baru
Manuskrip Melayu
Pusat Manuskrip Melayu yang sebelum ini beroperasi di bangunan
Anjung Bestari Aras 2, PNM telah berpindah ke bangunan baru di Aras
11 , Menara PNM dengan menyediakan pelbagai perkhidmatan seperti
rujukan manuskrip, ruang bacaan, bilik perbincangan, bahan bacaan
tam bahan, khidmat nasihat, internet dan sebagainya. Dalam usaha
untuk menggalakkan
pen 9 gun a a n
perkhidmatan di Pusat
Manuskrip Melayu, pihak
Jabatan telah menambah
waktu perkhidmatan
bermula hari Isnin
sehingga Jumaat, darijam
10.00 pagi sehingga 5.00
petang dan perkhidmatan
sepenuhnya kepada
pengguna telah dibuka
mulai 22 Disember 2010.

Hakcipta Terpelihara © 2011 – Perpustakaan Negara Malaysia

Hakcipta Terpelihara © 2011 – Perpustakaan Negara Malaysia

Pameran Koleksi Manu Arab (Jan-Feb 2011)

Pameran ini diadakan mulai Januari 2011 - Feb ri 2011. bertujuan untuk mempromosikan
koleksi manuskrip Arab yang terdapat dalam simpanan Pusat Manuskrip Melayu. Koleksi
Manuskrip Arab ini mencakupi pelbagai bidang ilmu khlJsusnya dalam bidang pengajian Islam
dan bahasa. Antara manuskrip Arab yang dipamerkan seperti NLM MSS FB (A) 939 (Matan
Nukhbat al-Fikri fi Mustholah ahl al-Athar), NLM MSS FB ( ) 938 (Kitab o.Wmdadat aJ-Saniyah
min Hadarat al- Kamaliah) dan NLM MSS 974 (Risalah . ~wa aJ-Kusut).

Cerita Nabi-Nabi (Mac-April 2011)

Pus at Manuskrip Melayu mempunyai pelbagai genre manuskrip
antaranya adalah sejarah, hikayat, kesusasteraan, ketatanegaraan,
kitab agama dan sebagainya. Kitab agama juga terbahagi kepada
beberapa genre seperti tasawuf, fekah, tau hid dan sebagainya.
Berdasarkan kepada kitab-kitab agama ini. terdapat banyak kisah
mengenai nabi-nabi yang telah dicatatkan oleh penulis atau penyalin
manuskrip. Oleh itu, dengan tujuan untuk mendedahkan masyarakat
tentang cerita nabi-nabi ini yang terdapat di dalam manuskrip,
sa tu pameran mini yang berkaitan dengan perkara tersebut telah
dilaksanakan. Pameran ini telah diadakan pada bulan Mac 2011
- April 2011. Antara manuskrip Melayu yang dipamerkan adalah MSS
1656 (Hikayat Nabi NuhJ, MSS 1563 (Hikayat Nabi Adam) dan MSS 2547
(Hikayat Nabi Mikraj).

Edward Heawood (Me i -Julai 2011)

Watermarks l

Pusa t M anuskrip Melayu (PMM) menggunakan buku Edward Heawood

Watermarks 1 sebagai bahan rujukan, untuk menentukan kesahihan tera
air yang terdapat p a d a kertas jenis laid bagi koleksi manuskrip Melayu
yang diperoleh. Tujuan penggunaan buku ini untuk mengenalpasti bahawa
manuskrip Melayu tersebut adalah benar-benar tulen dan berusia dalam
lingkungan abad ke-15 hingga ke-18. Berda sarkan buku Edward Heawood
Watermarks 1, setiap tera air yang dipaparkan disusun mengikut jenis
subjek yang bersandarkan kepada urutan huruf beserta pernomboran.
Terdapat 4078 bent uk tera air daripada 63 jenis kumpulan tera air
dikumpulkan di dalam koleksi rujukan ini di antaranya seperti Anchor;
"Coat of arms", Crescent, Fleur de Lis, Grapes, Lion, Matador,
Picador, Propatria, Stag, Sun, Sword, dan sebagainya.
Tera air di dalam rujukan ini bukan hanya terdapat dalam
bentuk lakaran imej semata-mata, tetapi turut mengandungi
bent uk nama individu dan firma yang mewakili syarikat
pengeluar seperti ALMASSO, GIACOMO,JOBERl
MAGHNANI, ROMANI, TAYLOR, PICARDO WHATMAN dan
sebagainya. Selain itu, terdapat juga kombinasi huruf
pada tera air mengikut alphabet atau abjad huruf seperti AG, CR, an ain-Iain lagi. Antara manuskrip
yang dipamerkan seperti MSS 2304 (Sirat al-MustaqimJ, MSS 2514 (Hidayat al-Salikin) dan MSS 2604 (Muniyat al-Mussali).
Hakcipta Terpelihara © 2011 – Perpustakaan Negara Malaysia
Hakcipta Terpelihara © 2011 – Perpustakaan Negara Malaysia

Pameran Berger
dan Koleksi N
Perpustakaan Negara
Malaysia dengan
kerjasama Perbadanan
Perpustakaan
Awam Melaka telah
mengadakan Pameran
Bergerak Manuskrip Melayu
dan Koleksi Nadir pada 24
Mei 2011 sehingga 25 Jun 2011 ,
di Ruang Pameran Perbadanan
Perpustakaan Awam Melaka. Sempena
Pameran Bergerak ini, satu taklimat berkenaan
Manuskrip Melayu dan Koleksi Nadirtelah disampaikan oleh
Puan Mastura Hussin dari Pusat Manuskrip Melayu dan Cik Junaidah
Rosliy dari Pusat Maklumat Malaysiana. Untuk menarik lebih ramai
pengguna perpustakaan mengenali, memahami, memelihara dan
memulihara kedua-dua khazanah negara ini satu aktiviti demonstrasi
pemuliharaan bahan manuskrip dan nadir telah dilaksanakan oleh
kakitangan Bahagian Pemuliharaan PNM.

• Koleksi Manuskrip Melayu dan Nadir

terpi6h yang dipamerkan di Perbadanan
Perpustakaa n Awam Melaka

Pusat Manuskrip Melayu terus mendapat perhatian tetamu daripada

pelbagai peringkat dan agensi dari dalam dan luar negara. Pada 21
Februari 2011, seramai 33 orang pel ajar diiringi oleh Dr. Zubir bin Idris,
daripada Universiti Kebangsaan Malaysia telah membuat lawatan
sambil belajar ke Pusat Manuskrip Melayu. Taklimat berkenaan PMM
telah disampaikan oleh Puan Effah Imtiaz binti Zaino!, Penolong
Pengarah Pusat Manuskrip Melayu.
Manakala pada 3 Mac 2011, Pusat Manuskrip Melayu turut
menerima lawatan sambil belajar daripada Universiti Sains Islam
Malaysia yang melibatkan seramai 47 orang pelajar dan 2 orang
pegawai pengiring. Pada kali ini sesi taklimat mengenai PMM telah
disampaikan oleh Puan Manirah binti Mansor. Seterusnya pada 23
Februari 2011 , Pusat Manuskrip Melayu juga telah menerima pelawat
daripada King Abdul Aziz University, seramai 5 orang.

Hakcipta Terpelihara © 2011 – Perpustakaan Negara Malaysia

Hakcipta Terpelihara © 2011 – Perpustakaan Negara Malaysia

Terkini Manuskrip Melayu

MSS 4040
Kitab Mawalid
Sinopsis: Mengandungi selawat, puji-pujian MSS 4098
berserta ayat al-Quran dalam berselawat ke A. Bab Nikah
atas Nabi Muhammad SA W. B. Hadis Empat Puluh
C. Talkhis AI-Balkis

MSS 4136 MSS 4157

AI-Quran
Sinopsis: Merupakan al-Quran yang
ditulis dalam empat jilid.
Akhbar AI- Akhirah Fi Ahwal AI-Qiyamah
Sinopsis: Kitab ini memperincikan mengenai perihal
hari kiamat. Mengandungi pelbagai bob dan fasal
seperti kejadian Adam dan Nur Muhammad, maut dan
sakaratulmaut, tanda-tanda kiamat, keadaan berfakunya
kiamat, perihal neraka, sifat syurga serta isinya dan pelbagoi
lagi perkara yang berkenaan dengannya.
Hakcipta Terpelihara © 2011 – Perpustakaan Negara Malaysia
Hakcipta Terpelihara © 2011 – Perpustakaan Negara Malaysia

MSS 4158
Sirat al-Mustaqim
Sinopsis: Sebuah kitab yang mengandungi bab-bab, fasa/-
fasa/ dan permasa/ahan yang berkaitan dengan hukum dan
i/mu fikah seperli bab taharah, fasa/ air, tayamum, bersugi,
wuduk, bab so/at, fasa/ waktu so/at, rukun so/at, bab puasa,
bab haji dan umrah serla pe/bagai /agi fasa/~fasa//ain yang
berkaitan dengannya.

MSS 4304
A. Surah-sura h a l-Quran
B. Doa- Doa
C. Syarh Ayat
D. Kitab Firasat
Sinopsis: Mengandungi ayat-ayat a/-Quran daripada
MSS 4210 surah-surah pilihan serla terdapat doa-doa yang
Umdat al- Muhtajin menjadi ama/an seharian dan memperkatakan
Sinopsis: Membicarakan mengenai ilmu akidah, mengenai ilmu firasat.
sifat 20, ka/imah tauhid, adab dan kaifiat zikir
serla tarekat yang diama/kan.

MSS 4195
Hukum Akal
Sinopsis: Kitab yang menerangkan tiga bahagian hukum
aka/ iaitu wajib, mustahi/ dan harus serla kewajipan setiap
umat Islam mengetahuai perkara-perkara yang wajib,
mustahi/ dan harus pada hak dan sega/a rasu/Nya.
Hakcipta Terpelihara © 2011 – Perpustakaan Negara Malaysia
MSS 4292
A. Manhaj a l- Atim
B. Doa
Sinopsis: Kitab yang menekankan mengenai
perkara-perkara kebajikan yang dilakukan sebagai
beka/an akhirat. Di antara bab-bab yang dikupas
ada/ah menuntut i/mu, taubat daripada sega/a
dosa, menjauhi perasaan tamak, bab fakir,
amanah, perbezaan sifat tawaduk dan taka bur
dan sebagainya dan mengandungi pe/bagai doa-
doa sebagai ama/an harian muslim.
Hakcipta Terpelihara © 2011 – Perpustakaan Negara Malaysia

--. ... " .

~~
o · • . . ;.

~~
~~~

Hakcipta Terpelihara © 2011 – Perpustakaan Negara Malaysia