You are on page 1of 359

Τόμος 2οοςς

Τόμος

ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ
Γενικό Ενιαίο Λύκειο
Εσπερινό Ενιαίο Λύκειο
ΤΕΕ ΕΠΑΛ

ΤΟΜΟΣ Β΄
Θέματα εξετάσεων της Α’ τάξης Γ Ε Λ στην Άλγεβρα
Θέματα εξετάσεων της Α΄ τάξης Γ. Ε. Λ στη Γεωμετρία
Θέματα εξετάσεων της Β’ τάξης Γ Ε Λ στην Άλγεβρα
Θέματα εξετάσεων της Β΄ τάξης Γ. Ε. Λ στη Γεωμετρία
Θέματα εξετάσεων τ ης B΄τάξης Γ Ε Λ στα Μαθηματικά Κατεύθυνσης
Θέματα Πανελλαδικών εξετάσεων βαθμολογημένα
Εσπερινό ΓΕΛ Θέματα εξετάσεων στα Μαθηματικά
Εσπερινό ΓΕΛ Θέματα εξετάσεων στη Γεωμετρία
ΤΕΕ — Μαθηματικά της Α΄ Τάξης
ΤΕΕ — Μαθηματικά της Β΄ Τάξης
ΤΕΕ — Μαθηματικά της Γ΄ Τάξης
Θέματα από Γαλλικές εξετάσεις
Παράρτημα - Τριώνυμο
Παράρτημα – Αναλυτική Γεωμετρία
Παράρτημα – Μιγαδικοί
Παράρτημα – Συναρτήσεις
Παράρτημα – Συναρτήσεις και Παράγωγοι
Παράρτημα – Γενικά Θέματα

Βασιλάς Νίκος

Αθήνα 2008
ΓΕΛ ΤΕΕ ΕΠΑΛ

Περιεχόμενα

ΤΟΜΟΣ Β΄
Μέρος 1ο
Θέματα εξετάσεων της Α’ τάξης Γ Ε Λ στην Άλγεβρα Σελίδα 1
Μέρος 2ο
Θέματα εξετάσεων της Α΄ τάξης Γ. Ε. Λ στη Γεωμετρία Σελίδα 63
Μέρος 3ο
Θέματα εξετάσεων της Β’ τάξης Γ Ε Λ στην Άλγεβρα Σελίδα 119
Μέρος 4ο
Θέματα εξετάσεων της Β΄ τάξης Γ. Ε. Λ στη Γεωμετρία Σελίδα 135
Μέρος 5ο
Θέματα εξετάσεων τ ης B΄τάξης Γ Ε Λ στα Μαθηματικά
Κατεύθυνσης Σελίδα 151
Μέρος 6ο
Θέματα Πανελλαδικών εξετάσεων βαθμολογημένα Σελίδα 167
Μέρος 7ο
ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΓΕΛ Θέματα εξετάσεων στα Μαθηματικά Σελίδα 217
Μέρος 8ο
ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΓΕΛ Θέματα εξετάσεων στη Γεωμετρία Σελίδα 235
Μέρος 9ο
ΤΕΕ Μαθηματικά της Α΄ ΤΑΞΗ Σελίδα 243
Μέρος 10ο
ΤΕΕ Μαθηματικά της Β΄ ΤΑΞΗ Σελίδα 263
Μέρος 11ο
ΤΕΕ Μαθηματικά της Γ΄ ΤΑΞΗ Σελίδα 285

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Θέματα από Γαλλικές εξετάσεις
Μέρος 12ο
Παράρτημα - Τριώνυμο Σελίδα 311
Μέρος 13ο
Παράρτημα – Αναλυτική Γεωμετρία Σελίδα 317
Μέρος 14ο
Παράρτημα – Μιγαδικοί Σελίδα 325
Μέρος 15ο
Παράρτημα – Συναρτήσεις Σελίδα 335
Μέρος 16ο
Παράρτημα – Συναρτήσεις και Παράγωγοι Σελίδα 341
Μέρος 17ο
Παράρτημα – Γενικά Θέματα Σελίδα 351
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 1
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

Θέματα εξετάσεων
Περιόδου Ιουνίου
στην Άλγεβρα
Τάξη Α΄ Λυκείου
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 2
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘEMATA

Θέμα 1ο

a. Να αποδείξετε ότι: Αν θ > 0 τότε ⏐χ⏐< θ ⇔ – θ < χ < θ

b. Να λυθεί η ανίσωση : ⏐χ – 1⏐ ≤ θ
Θέμα 2ο
a. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις με Σωστό ( Σ ) ή Λάθος ( Λ )

(2 − 3)
2
i. =2 − 3

(1 − 2 )
2
ii. =1 − 2

iii. Αν χ < 1 τότε χ 2 − 2χ + 1 = χ − 1


2
iv. Ισχύει: χ = 3 ⇔ χ = 3

v. Ισχύει: α2=α

1 17
b. Να υπολογίσετε την τιμή της παράστασης: +
1− 2 3 2 +1
ο
Θέμα 3
a. Να αποδειχθεί ότι η εξίσωση χ2 + λχ – 1 = 0 έχει πάντα ρίζες πραγματικές
και άνισες.
b. Χωρίς να υπολογίσετε τις ρίζες, να βρείτε τις τιμές των παραστάσεων συ-
ναρτήσει του λ
i. χ 1 +χ 2

ii. χ1 ⋅ χ 2
2 2
iii. χ 1 +χ 2

iv. χ 1 ⋅ χ 2 + χ 1 ⋅ χ 2
2 2

Θέμα 4ο
a. Να βρεθούν τα α, β ώστε τα ζεύγη (1, 1) και (– 1, 5) να είναι λύσεις της
εξίσωσης αχ + βψ – 9 = 0
3χ − 1 −2
b. Να λυθεί η εξίσωση: =0
−1 χ
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 3
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
a. Να συμπληρώσετε τις ρίζες της εξίσωσης αχ2 + βχ + γ = 0, α ≠0 στον παρακάτω πίνακα.

Δ Ρίζες της εξίσωσης


Δ>0
Δ=0

Δ<0
Μονάδες 10
b. Να υπολογίσετε το άθροισμα S = χ1 + χ2 και το γινόμενο P = χ1⋅χ2 των ριζών της εξίσωσης
αχ2 + βχ + γ = 0, α ≠0
Μονάδες 15
Θέμα 2ο
i. Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία της Α στήλης με τα στοιχεία της Β στήλης.

Στήλη Α- Εξίσωση Στήλη B – Λύσεις

A. ⏐ χ − 1⏐ = 3 1. Καμία
2. Μία
B. χ2 = ⏐ χ ⏐
3. Δύο Μονάδες 12,5
2
C. χ + 5 = 0 4. Τρεις
D. ⏐ χ − 5⏐ = ⏐ 5 − χ ⏐ 5. Άπειρες

ii. Να συμπληρώσετε τον πίνακα


Στήλη Α- Εξίσωση Στήλη B – Λύσεις

A. ⏐ χ − 2⏐ = 5
B. χ2 = 2⏐ χ ⏐
C. χ2 + 5 = 0

D. ⏐ χ − 3⏐ = ⏐ 3 − χ ⏐
Μονάδες 12,5
Θέμα 3ο
χ2 − 7
Να λυθεί η ανίσωση ≥2 Μονάδες 25
χ−2
Θέμα 4ο
⎧(λ − 5)χ − (λ − 5)ψ = 0 9
Δίνετε το σύστημα ⎨ και η εξίσωση χ2 − ( λ − 2)χ + =0
⎩χ + λψ = 7 4
i. Να βρεθούν οι τιμές του λ για τις οποίες το σύστημα είναι αδύνατο.
ii. Να δείξετε ότι αν το σύστημα είναι αδύνατο, η εξίσωση έχει μια ρίζα η οποία και να
βρεθεί.
iii. Να βρείτε τη μοναδική λύση του συστήματος ( χΟ, ψΟ) Μονάδες 9 + 8 + 8
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 4
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Έστω χ1 και χ2 οι ρίζες της εξίσωσης αχ2 + βχ + γ = 0, α ≠0 Να αποδείξετε ότι:

β γ
χ1 + χ2 = − και χ1⋅χ2 = Μονάδες 6 + 8
α α

Β. Αν χ1 και χ2 οι ρίζες της εξίσωσης 2χ2 − 6χ − 5 = 0, να υπολογίσετε τις παραστάσεις:

χ1 χ2
α. χ1 + χ2 , β. χ1⋅χ2 , γ. 2 χ 12 χ2 + 2 χ 22 χ1, δ. + −3 Μονάδες 2 + 2 + 3 + 4
χ2 χ1
Θέμα 2ο
Να γράψετε στο τετράδιο σας το γράμμα της στήλης Α και δίπλα τον αντίστοιχο αριθμό
της στήλης Β.
Στήλη Α Στήλη Β

a. 72 − 50 1. 2 2 −3
2 2. 2
b. 3
2
3. 3 − 2 2 Μονάδες 5 × 5
c. 3
4 4. 3
4
d. 2⋅3 2⋅6 2 5. 3
2

1− 2 2
e. 6.
1+ 2 2

Θέμα 3ο
Δίνεται το τριώνυμο −χ2 + χ − 4:

a. Να δείξετε ότι είναι αρνητικό για κάθε χ∈R.

b. Να απλοποιήσετε την παράσταση Α = ⏐−χ2 + χ − 4⏐ −⏐ χ2⏐

c. Να βρείτε τις τιμές του χ για τις οποίες ισχύει, ⏐ Α ⏐ 5


Μονάδες 5 + 10 + 10
ο
Θέμα 4
⎧λχ − ψ = λ
Δίνεται το σύστημα: ⎨
⎩χ +(λ − 1) = λ − 1
a. Να αποδείξετε ότι για κάθε λ∈R το σύστημα έχει μοναδική λύση (χΟ, ψΟ) η

οποία και να βρεθεί

b. Να βρεθεί το λ ώστε να ισχύει ή σχέση χΟ + ψΟ 1 Μονάδες 12 + 13


Γενικό Ενιαίο Λύκειο 5
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδείξετε ότι, αν θ >0, τότε: ⏐ χ ⏐ θ⇔ −θ χ θ
Μονάδες 12
Β. Να λυθεί η ανίσωση, ⏐5 − 2χ ⏐ 7 Μονάδες 13
ο
Θέμα 2
Να γράψετε στην κόλλα σας το γράμμα που αντιστοιχεί στην σωστή απάντηση:
1. Αν οι εξισώσεις (λ −1)χ = λ και λ2χ + 2λ = χ + 1 είναι συγχρόνως αδύνατες το λ είναι:

Α. λ = 1 Β. λ = −1 Γ. λ = 0 Δ. λ = 2 Ε. λ = −2

2. Η παράσταση Κ = 16 + 16χ 2 + 4 + 4χ 2 είναι ίση με:

A. 6 1 + χ 2 B. 20 1 + χ 2 Γ. 6 4 + 4χ 2 Δ. 1 + χ2 Ε. 4 + 4χ2

2
3. Η παράσταση Κ = ορίζεται όταν:
χ −3 + χ −1
A.χ 3 B. χ > 1 Γ. χ > 3 Δ. χ > −3 Ε. χ > 0
4. Αν οι ρίζες της εξίσωσης χ2− 5βχ + 4β2 = 0 είναι χ1 = 2 και χ2 = 8 η τιμή του β είναι:

A. β = 1 B. β = 2 Γ. β = 3 Δ. β = 4 Ε. β = 5
1
5. Αν οι ευθείες ψ = ⏐ κ − 1⏐χ + 3 και ψ = χ − 1 είναι παράλληλες, ο κ είναι:
2
3 1 1
A. κ = ήκ= − B. κ = 0 ή κ = −2 Γ. κ = 0 ή κ = 2 Δ. κ = 2 Ε. κ = ήκ= − 3
2 2 2 2
Μονάδες 5 × 5
Θέμα 3ο
6
Να λυθεί η ανίσωση 6χ − 5 Μονάδες 25
χ
Θέμα 4ο

⎧ λχ + ψ = 0
i. Να λυθεί το σύστημα ⎨ Μονάδες 5
⎩ −4χ + λψ = 0
ii. Αν D, Dx, Dψ είναι οι ορίζουσες του συστήματος να δείξετε ότι η εξίσωση

w2 −2w − D + Dx − D ψ = 0 έχει ρίζες πραγματικές και άνισες. Μονάδες 10

iii. Να βρείτε το άθροισμα και το γινόμενο των ριζών της προηγούμενης εξίσωσης.
Μονάδες 4
iv. Να λυθεί η ανίσωση S2 − 2P + 10λ = 0 όπου S και P το άθροισμα και το γινόμενο

των ριζών της προηγούμενης εξίσωσης.


Μονάδες 6
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 6
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδείξετε ότι, αν θ >0, τότε: ⏐ χ ⏐ θ⇔ −θ χ θ

Μονάδες 10
a. Αν β > α, τότε ⏐ β − α ⏐ = α − β Σ Λ

Μονάδες 5
b. Αν στην εξίσωση αχ2 + βχ + γ = 0, α ≠ 0 οι α, γ είναι ετερόσημοι,

τότε έχει πάντοτε πραγματικές ρίζες Σ Λ


Μονάδες 5
c. Αν οι ευθείες ε1: ψ = α1χ +β1 και ε2: ψ = α2χ + β2 είναι παράλληλες
τότε α1 = α2 Σ Λ
Μονάδες 5
ο
Θέμα 2
⎧ λχ + 2ψ = λ
Να λυθεί το σύστημα ⎨ :
⎩(λ + 1)χ + 3ψ=5 − λ
a. για λ = 2
Μονάδες 10
b. για λ ≠ 2

Μονάδες 15
Θέμα 3ο
Δίνεται η παράσταση Α = ⏐ 4χ2 − 4χ + 1⏐ − 4⏐ χ2 +2 ⏐ + 15

a. Να απλοποιήσετε την παράσταση Α


Μονάδες 10

b. Να λύσετε την ανίσωση Α 16

Μονάδες 15
ο
Θέμα 4
Να βρεθεί ο λ∈R ώστε η εξίσωση χ2 − (λ −2)χ − 4 = 0 να έχει:

a. αντίθετες ρίζες
Μονάδες 10
b. ρίζες χ1, χ2 τέτοιες ώστε να είναι χ1 − χ2 = 5

Μονάδες 15
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 7
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
A. Να συμπληρωθούν οι παρακάτω ιδιότητες των απολύτων τιμών:

a. α ⏐2 = .......
b. χ ⏐ = ⏐ α ⏐ ⇔ ......
c. χ ⏐ < θ .......
Μονάδες 3 × 3
B. Να χαρακτηρίσετε ως σωστό ( Σ ) ή λάθος ( Λ ) τις επόμενες προτάσεις:

a. Αν α 0 τότε ( ν α ) ν = α

b. α2 = α

ν μ νμ
c. Αν α 0 τότε α = α

d. Αν α , β 0 τότε ν
α νβ = α ν β
Μονάδες 4 × 2
B. Να γράψετε πότε ένα σύστημα δύο εξισώσεων με δύο αγνώστους έχει:
α. Μία λύση, β. Καμία λύση γ. Άπειρες λύσεις
ο
Θέμα 2
Δίνεται η εξίσωση χ2 + λχ + λ2 − 1 = 0 με ρίζες χ1, χ2.

Να βρείτε για ποιες τιμές του λ ισχύει χ1⋅χ2 + 3(χ1 + χ2) − 3 = 0

( Να χρησιμοποιήσετε το άθροισμα και το γινόμενο των ριζών)


Μονάδες 25
ο
Θέμα 3
Να λύσετε την ανίσωση: ( χ + 3 )⋅( χ2 − 3χ + 2)⋅( −χ2 + χ − 1) 0
Μονάδες 25
ο
Θέμα 4
Α. Δίνονται οι ευθείες ε1: ψ = 2χ − 5 και ε2: ψ = (λ −1)χ + 2.

a. Να βρείτε για ποια τιμή του λ οι ευθείες είναι παράλληλες


b. Αν λ = 2 να βρείτε τις συντεταγμένες του σημείου τομής των δύο ευθειών.
Μονάδες 12
Β. Οι εξισώσεις των ευθειών ε1 και ε2 παριστάνουν για λ= 2 δύο τεμνόμενους δρόμους.
Αφού πρώτα διαπιστώσετε ότι οι πόλεις Α( 5, 5) και Β(−3, −1) βρίσκονται αντίστοιχα

πάνω στους δρόμους αυτούς, να υπολογίσετε πόσο θα κοστίσει η κατασκευή ενός δρό-

μου που θα τις συνδέσει αν για κάθε Km το κόστος είναι 3000 ∈

Μονάδες 13
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 8
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
A.
a. Να δοθεί ο ορισμός της απόλυτης τιμής ενός πραγματικού αριθμού α.
Μονάδες 5
b. Να αποδείξετε ότι, αν θ>0, και ⏐ χ ⏐ < θ τότε − θ < χ < θ
Μονάδες 15
Β. Πότε δύο διακεκριμένες ευθείες του επιπέδου είναι παράλληλες και πότε κάθετες;
Μονάδες 5
Θέμα 2ο
2( χ − 3) χ +1
Να λύσετε την εξίσωση: + 3(⏐ χ ⏐ − 1) = +⏐χ⏐ +2
3 4

Μονάδες 25
Θέμα 3ο
Α. Να αντιστοιχίσετε κάθε σύστημα της στήλης Α με την αντίστοιχη έκφραση της στήλης Β.
Στήλη Α

⎧0χ + 0ψ = 0
a. ⎨
⎩0χ + 0ψ = 8 Στήλη Β
⎧0χ + 2ψ = 6
b. ⎨ 1. Αδύνατο
⎩3χ + 0ψ = 8
⎧0χ + 0ψ = 2 2. Αόριστο
c. ⎨
⎩3χ + 0ψ = 0
3. Έχει μοναδική λύση
⎧χ + ψ = 2
d. ⎨
⎩ 2χ + 2ψ = 4
⎧0χ + 0ψ = 0
e. ⎨ Μονάδες 10
⎩0χ + 0ψ = 0
⎧ λχ + 2ψ = 4
Α. Για τις διάφορες τιμές του λ να λυθεί το σύστημα: ⎨ 2
⎩ 2χ + λψ = λ

Μονάδες 15
Θέμα 4ο
Α. Δίνεται η εξίσωση χ2 − (λ − 3)χ + λ − 5 = 0 με ρίζες χ1, χ2 που ανήκουν στο R.
Αν είναι χ1 + χ2 = 2χ1⋅χ2 τότε η τιμή του λ είναι:
Α. λ = 7 Β. λ = − 7 Γ. λ = 7 Δ.. λ = ± 7 Ε. Δεν προσδιορίζεται

Μονάδες 10
χ−2 2 4
Β. Να λύσετε την εξίσωση: − =
2χ 2−χ χ 2 − 2χ
Μονάδες 15
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 9
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
a. Δώστε τον ορισμό της απόλυτης τιμής πραγματικού αριθμού.
Μονάδες 8
b. Αποδείξτε ότι η απόλυτη τιμή του γινομένου δύο πραγματικών
αριθμών ισούται με το γινόμενο των απολύτων τιμών τους.
Μονάδες 8
Θέμα 2ο
Για ποιες τιμές του α∈R οι ευθείες

ε1: ψ = ( 3α +1 )χ και ε2: ψ = ( α −1 )χ είναι:

a. Παράλληλες
Μονάδες 10

b. Κάθετες
Μονάδες 15
ο
Θέμα 3

a. Αποδείξτε ότι οι αριθμοί 5 + 2 και 5 − 2 είναι αντίστροφοι


Μονάδες 5
2 − 32
b. Υπολογίστε την ορίζουσα 1
50
8
Μονάδες 6
(χ − 1) 2
c. Αν χ < 1 υπολογίστε την παράσταση
χ −1

Μονάδες 9

⎧χ − αψ = 0
d. Δείξτε ότι το σύστημα ⎨ έχει μοναδική λύση
⎩αχ + ψ = 0
Μονάδες 5
Θέμα 4ο
Δίνεται η εξίσωση λχ2 + 5χ + 10 = 0 όπου λ∈R. Να βρείτε:

a. Για ποια τιμή του λ έχει μία λύση


Μονάδες 8

b. Για ποια τιμή του λ έχει διπλή λύση


Μονάδες 17
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 10
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Αν ρ1, ρ2 είναι οι ρίζες της αχ2 +βχ + γ = 0 ( α ≠0 ) να δείξετε ότι,

β
ρ1 + ρ2 = − .
α
Μονάδες 15
Β. Να χαρακτηρίσετε ως σωστό ( Σ ) ή λάθος ( Λ )τις επόμενες προτάσεις

i. Για κάθε α∈R ισχύει ⏐ α ⏐2 = α2

ii. Για κάθε α∈R ισχύει ⏐ α ⏐ < 0

α
iii. Αν α ≠0, τότε η αχ + β = 0 έχει μοναδική λύση την χ = −
β

iv. Για κάθε α, β∈R ισχύει ⏐ α ⏐⋅⏐ β ⏐ = ⏐ α⋅β ⏐

v. Αν μια εξίσωση δευτέρου βαθμού δεν έχει πραγματικές ρίζες


τότε η διακρίνουσα της Δ είναι μικρότερη του 1.

Μονάδες 2×5 =10


ο
Θέμα 2

2 χ −4 χ −2
Να λυθεί η εξίσωση: =
3 5
Μονάδες 25
ο
Θέμα 3
⎪⎧3χ + ψ = λ
i. Να λυθεί το σύστημα: ⎪⎨
⎪⎪⎩2χ + ψ = 2
Μονάδες 20
ii. Αν το λ = 2003 ποια είναι η λύση του συστήματος
Μονάδες 5
Θέμα 4ο
Αν P(χ) = χ2 − 3χ και Q(χ) = 2χ2 − 8 να λύσετε τις εξισώσεις:

i. P(χ) = 0
Μονάδες 7
ii. Q(χ) = 0
Μονάδες 7
iii. Q(χ) + 10 = P(χ)
Μονάδες 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 11
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α Να ελέγξετε αν καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστή ή λάθος.
Αν είναι σωστή κυκλώστε το Σ αν είναι λάθος το Λ.
a. Κάθε πραγματικός αριθμός μπορεί να γραφεί ως πηλίκο δύο ακεραίων αρι8μών.
b. Αν ν θετικός ακέραιος, τότε ( − 1)ν + ( − 1)ν+1 = 0
4χ 5
c. Η εξίσωση +χ=
είναι κλασματική.
3 2
d. Οι ανισώσεις 3(χ −2) < 6 και 3(2− χ) >2(1−χ) είναι ισοδύναμες
e. Η εξίσωση ⏐ 3χ−7 ⏐ = −4 είναι αδύνατη.
2

f. 3 α 2 = α 3 Μονάδες 15
Β Να ελέγξετε αν οι παρακάτω προτάσεις είναι σωστές η λάθος
1. ⏐ 2 −5 ⏐ = 5 − 2
2. Μια πρωτοβάθμια εξίσωση που είναι αόριστη δεν έχει λύσεις αρνητικούς αριθμούς.
3. Το τριώνυμο χ2 − χ − 12 είναι θετικό όταν χ∈(−3, 4)
4. Η εξίσωση χ2 + 3χ + 2 = 0 έχει δύο ρίζες με άθροισμα 3 και γινόμενο 2. Μονάδες 10
Θέμα 1ο
Α. Στις παρακάτω προτάσεις μόνο μια απάντηση είναι σωστή Να γράψετε στην κόλλα σας
τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στην σωστή απάντηση:
1. Αν η εξίσωση (λ − 2)χ = (λ − 2)⋅(λ + 2) είναι ταυτότητα τότε η τιμή του λ είναι:
Α. λ = 2 Β. λ = −2 Γ. λ = −1 Δ.. λ = 0 Ε. λ = 1
2. Αν η συνάρτηση f έχει τύπο f(χ) = 5 − 3 χ , το πεδίο ορισμού της Α είναι
3 5 3 5
A. A = {χ∈R / ≤ χ } B. A = {χ∈R / − ≤χ≤} Γ. A = {χ∈R / − ≤ χ ≤ 5 }
5 3 5 3
5 5 5
Δ. A = {χ∈R / − ≤ χ ≤ } Ε. A = {χ∈R / χ ≤ }
3 3 3
5 5
3. Ο αριθμός ισούται με: Α. 5 Β. 5 5 Γ. 5 Δ.. 25 Ε.
5 5
Μονάδες 12
2 3 − χ −1 3− χ −8
Β. Να λυθεί η εξίσωση: − 3− χ = +1 Μονάδες 13
3 3
Θέμα 3ο
Α. Δίνεται η συνάρτηση f: R → R με
⎧χ + 2 αν χ ∈ ( −∞, − 2]

f(χ) = ⎨4 − χ 2 αν χ ∈ ( −2, 2 )
⎪χ − 2 αν χ ∈ 2, +∞
⎩ [ )
Να βρείτε τα f(−3), f(−2), f(0), f(2), f(3) Μονάδες 15
Β. Αν Ω = {1, 2, 3, 4, 5} και Β = {1, 4, 5},
βρείτε όλα τα σύνολα Α ⊆ Ω για τα οποία ισχύει Α∩Β = {1} Μονάδες 10
ο
Θέμα 4
Α. Να προσδιορίσετε τις τιμές του μ∈R για τις οποίες η εξίσωση 3χ2 + 2χ − (3μ + 1) = 0
έχει μη πραγματικές ρίζες. Μονάδες 10
2
Β. Αν ρ1, ρ2 είναι οι ρίζες της εξίσωσης 3χ + 2χ − (3μ + 1) = 0
και ισχύει ρ12 + ρ 22 = 1 τότε να βρεθεί η τιμή του μ∈R. Μονάδες 15
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 12
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Έστω η εξίσωση αχ2 + βχ + γ = 0 ( 1 ) με α ≠ 0 και Δ > 0.

i. Να συμπληρωθούν τα παρακάτω κενά.


Το άθροισμα των ριζών της ( 1 ) είναι S = ……
Το γινόμενο των ριζών της ( 1 ) είναι P = ……
Σ-Λ
− β− Δ − β+ Δ
ii. Αν χ1 = και χ2 = οι ρίζες της ( 1 ) τότε χ1 < χ2 ……
2α 2α
Θέμα 2ο
3
i. Αν 126 = α, να βρεθεί η α

Δίνεται ότι (− 34)6 = 1544804416 και 133⋅ 5832 = 183⋅ 2197. Να βρεθούν:

6
a. 1544804416

2197
b. 3
5832

1+ 3
ii. Αν Α = 81 + 3 8 : 2 + 8 3 : να βρεθεί η αριθμητική τιμή
3+ 3

της παράστασης Β = 3⋅( − 1)Α + 2⋅( − 1)Α + 1

Θέμα 3ο

i. Να βρεθεί ο μεγαλύτερος φυσικός αριθμός ν τέτοιος ώστε ν2000 < 53000

ii. Αν ν = 11 και ⎢ α⋅ν ⎢ = 11, ποιες τιμές μπορεί να πάρει ο α;

Θέμα 4ο
Να λυθούν οι ανισώσεις:

i. χ⋅(χ2 − 1) 0

ii. ( χ3 − χ )2003 > 0


Γενικό Ενιαίο Λύκειο 13
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

.ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
a. Να αποδειχθεί ότι η απόλυτη τιμή του γινομένου δύο αριθμών ι-
σούται με το γινόμενο των απολύτων τιμών τους,

⏐ α⋅ β ⏐ = ⏐ α ⏐⋅ ⏐ β ⏐
Μονάδες 12,5
b. Να απαντήσετε με σωστό ή λάθος

i. χ2 = χ

ii. ⏐ χ ⏐ = 5 ⇔ χ = 5

iii. ⏐ χ + 2 ⏐ < 2 ⇔ − 4 < χ < 0 Μονάδες 12,5

5
iv. = 5
5
νρ ν
v. Αν α 0 τότε α μρ = αμ

Θέμα 2ο
a. Να βρείτε τον λ ώστε οι ευθείες
ε1: ψ = λ2χ + 5 και

ε2: ψ = (5λ− 6)χ + 85 να είναι παράλληλες.

Μονάδες 15

b. Να λυθεί η εξίσωση: ⏐ 2χ + 5 ⏐ = ⏐ 3χ + 7 ⏐.
Μονάδες 10

Θέμα 3ο
Να λυθεί το σύστημα:
λχ − ψ = λ − 1
λ2 − 2ψ = λ
Μονάδες 25

Θέμα 4ο
(−χ 2 + χ − 1) ⋅ (χ 2 − 2χ − 3)
Να λυθεί η ανίσωση 0.
χ 2 − 4χ +4

Μονάδες 25
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 14
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Για ποιες τιμές των πραγματικών α και β η εξίσωση αχ + β = 0 αληθεύει
για κάθε πραγματικό αριθμό χ (είναι ταυτότητα);
Μονάδες 3

Β. Αν θ >0, να δείξετε την ισοδυναμία: ⏐ χ ⏐ < θ ⇔ −θ < χ < θ.

Μονάδες 12
Γ. Αν θεωρήσουμε τις ευθείες ε1: ψ = α1χ + β1 και ε2: ψ = α2χ + β2 τότε ΄
ισχύουν οι ισοδυναμίες:

i. ε1 // ε2 ⇔ α1⋅α2 = −1 Σ - Λ Μονάδες 2

ii. ε1 ⊥ ε2 ⇔ α1 = −α2 Σ - Λ Μονάδες 2

2 2
Δ. Δίνεται η εξίσωση αχ + βχ + γ = 0 με α ≠ 0 και Δ = β − 4αγ

i. Πότε η εξίσωση έχει διπλή ρίζα και ποια είναι;


Μονάδες 3
ii. Πως ορίζεται το άθροισμα και το γινόμενο των ριζών της;
Μονάδες 3
Θέμα 2ο
χ −1 + 2 1 − χ χ −1 + 3
Να λυθεί η εξίσωση: + = Μονάδες 25
3 4 4

Θέμα 3ο
Να λυθεί το σύστημα:

2(χ−3ψ) + ψ = 5
−χ + 2ψ = 8
Μονάδες 25
Θέμα 4ο

Δίνεται η παράσταση: Α(χ) = (4χ2 − 4χ − 3)⋅( −χ2 + 2χ)

a. Να λυθεί η εξίσωση: Α(χ) = 0 Μονάδες 10

b. Να λυθεί η ανίσωση Α(χ) 0 Μονάδες 15


Γενικό Ενιαίο Λύκειο 15
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1ο

a. Να αποδείξετε ότι, αν θ > 0 τότε ⏐χ⏐< θ ⇔ – θ < χ < θ


b. Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις:
2
i. χ = . . . για κάθε χ ∈ R

ii. Αν ⏐χ ⏐= α , α ≥ 0 τότε χ = . . . ή χ = . . .
c. Η εξίσωση (λ 2 – 1)χ = λ + 1 , όπου λ ∈ R , ( Επιλέξτε το σωστό από τα πα-
ρακάτω)
i. Είναι αδύνατη όταν λ = 1 ή λ = – 1
ii. Έχει άπειρες λύσεις όταν λ = – 1
iii. Έχει άπειρες λύσεις όταν λ = 1
iv. Έχει μια λύση όταν λ = – 1 και λ = 1.
v. Έχει μια λύση όταν λ ≠ – 1
Θέμα 2ο
Να βρεθεί ο λ ∈ R , έτσι ώστε η εξίσωση: χ 2 – (λ – 2)χ + 4 = 0 :
a. Να έχει μια διπλή ρίζα (δύο ρίζες ίσες)
b. Να βρεθεί η διπλή ρίζα της πιο πάνω εξίσωσης για τη μεγαλύτερη
τιμή του λ που βρήκατε στο ερώτημα a.
Θέμα 3ο
Να υπολογιστούν οι τιμές των παραστάσεων:

a. Α = 3 ⋅ 3− 6 ⋅ 3+ 6

b. Β = 3
2 ⋅ 5 ⋅ 6 52 ⋅ 5 ⋅ 3 2 4

1 1
c. Γ = +
7− 5 7+ 5
Θέμα 4ο
λχ – ψ = λ – 1
Δίνεται το σύστημα: , λ∈R
χ + 2λψ = λ
a. Να λυθεί το σύστημα.
b. Να υπολογίσετε τις τιμές του πραγματικού λ ώστε για τη λύση (χ, ψ)
του συστήματος που βρήκατε στο προηγούμενο ερώτημα, να ισχύει:
(2λ 2 + 1) · ( χ – ψ) = 0.
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 16
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
a. Επιλέξτε τη σωστή απάντηση:
i. Η εξίσωση αχ + β = 0, α ≠ 0 έχει λύση την:
α α β β
Α. χ = Β. χ = – Γ. χ=– Δ. χ =
β β α α

ii. Η εξίσωση χ ν = α έχει δύο ρίζες όταν: Α. ν άρτιος και α > 0


Β. ν άρτιος και α < 0 Γ. ν περιττός και α < 0 Δ. ν περιττός και α > 0
b.
i. Επιλέξτε τη σωστή απάντηση:
Η εξίσωση λ(λ + 1)χ = λ 2 – 1 είναι αόριστη , όταν:
A. λ = 0 B. λ = 1 Γ. λ = – 1 Δ. λ = 2 E. λ = – 2
ii. Αντιστοιχήστε τις εξισώσεις με τις ρίζες τους:
χ2 = 8 • 2 και – 2
χ 4 = 64χ • • Αδύνατη

⏐χ 3⏐= 8 • • 2 2 και – 2 2
χ 4 = – 16 • • 0 και 4

Θέμα 2ο

a. Να λυθούν οι εξισώσεις:
i. χ 2 – 7χ + 12 = 0
ii. χ 2 + 3χ + 4 = 0
iii. χ 2 – 5χ = 0
(χ 2 − 5χ) ⋅ (χ 2 + 3χ + 4)
b. Να λυθεί η ανίσωση 0 με τη βοήθεια του πί-
χ 2 − 7χ + 12
νακα τιμών.

Θέμα 3ο

Να αποδειχθεί ότι
συν ( −α )
+
(
συν 90o − α ) = ημα + συνα
(
1+εφ 1800 − α ) 1 − σφ (180 + α )

Θέμα 4ο

Να βρεθεί ο τετραψήφιος αριθμός 3.χψ1 που το άθροισμα των ψη-


φίων του είναι 12, ενώ το άθροισμα των τετραγώνων των ψηφίων
του είναι 50.
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 17
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
a. Για την εξίσωση αχ2 + βχ + γ = 0, α ∈ R*, β, γ ∈ R δείξετε τους τύπους
−β γ
S = χ1 + χ2 = , P = χ1· χ2 = (Μον. 15)
α α
b. Περιγράψτε το πρόσημο του τριωνύμου αχ2 + βχ + γ , α ≠ 0 για τις διάφορες τι-
μές του χ και του Δ. (Μον. 10)
Θέμα 2ο
a. Να λυθεί η ανίσωση: ⏐2χ – 5⏐< 7 (Μον. 9)
b. Να γράψετε στην κόλλα σας το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση
i. Αν γνωρίζουμε ότι ⏐χ – 5⏐= 5 – χ τότε είναι:
Α. χ > 0 Β. χ > 5 Γ. χ ≤ 5 Δ. τίποτε από τα παραπάνω (Μον. 3)
ii. Η εξίσωση ⏐χ + 1⏐+ ⏐χ + 2⏐= – 1
Α. Είναι αδύνατη Β. Είναι αόριστη Γ. Έχει μοναδική λύση Δ. Έχει δύο λύσεις
Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας σε αυτό το ερώτημα (Μον. 4)
iii. Η ανίσωση ⏐χ200 + χ + 1⏐> – 2
Α. Είναι αδύνατη Β. Είναι αόριστη Γ. Έχει μοναδική λύση Δ. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε
(Μον. 3)
iv. Ποια είναι η τιμή του πραγματικού β αν οι ρίζες της εξίσωσης
χ2 – 5βχ + 4β2 = 0 είναι το 2 και το 8;
Α. 1 Β. 2 Γ. 3 Δ. 4 Ε. 5 (Μον. 3)
v. Αν σε σύστημα (D – 3)2 + (Dx – 5)2 = 0, τότε το σύστημα:
Α. Είναι αδύνατο Β. Είναι αόριστο Γ. Έχει μοναδική λύση
(Μον. 3)
Θέμα 3ο
Δίνεται η εξίσωση αχ2 + βχ + γ , α ≠ 0 και το σύστημα βχ + 2αψ = 0
2γχ + βψ = 0
a. Να δειχθεί ότι αν η εξίσωση έχει δυο ρίζες άνισες, τότε το σύστημα έχει μοναδική λύση
(Μον. 10)
b. Είναι το αντίστροφο αληθές; Δικαιολογήστε την απάντησή σας (Μον. 5)
c. Αν η εξίσωση έχει διπλή ρίζα, να βρεθούν οι λύσεις του συστήματος (Μον. 10)
Θέμα 4ο
2χ 2 − 5χ + 2
Να λυθεί η ανίσωση: ≥0 (Μον. 25 )
(1 − χ ) ⋅ ( −χ 2 +2χ )
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 18
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
A. Τι ονομάζεται απόλυτη τιμή ενός πραγματικού αριθμού α.
Μονάδες 5
B. Να αποδείξετε ότι η απόλυτη τιμή του αθροίσματος δύο
αριθμών είναι ίση ή μικρότερη από το άθροισμα των απο-
λύτων τιμών των αριθμών αυτών.
Δηλαδή α + β ≤ α + β Μονάδες 20

Θέμα 2ο
χ −1 −1 2 − 3 χ −1 χ −1
Να λυθεί η ανίσωση: − ≤
3 4 2
Μονάδες 25
ο
Θέμα 3
A. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση: χ2 − λχ − 1 = 0 έχει ρίζες

πραγματικές και άνισες για κάθε λ∈ℜ.

Μονάδες 13
B. Χωρίς να βρεθούν οι ρίζες:

i. Να υπολογιστούν οι παραστάσεις χ1 + χ2 και χ1⋅χ2.

ii. Να βρεθεί η τιμή του λ∈ℜ αν είναι χ 12 + χ 22 = 6

Μονάδες 12
Θέμα 4ο
3 5
Να αποδείξετε ότι: + =4
5− 3 5+ 3
Μονάδες 13
a. Να γίνουν οι πράξεις:

• 3⋅ 3 3⋅ 6 3

• 3
9

• 75 − 48
Μονάδες 12
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 19
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
A. Έστω χ1, χ2 οι ρίζες της εξίσωσης: αχ2 + βχ + γ = 0 με α ≠ 0.
Αν S το άθροισμα και Ρ το γινόμενο των χ1 και χ2 ,να δείξετε ότι:
β
a. S = χ1 + χ2 = −
α
Μονάδες 7
γ
b. Ρ= χ1⋅χ2 = Μονάδες 8
α

B. Να σημειώσετε στο τετράδιό σας ( Σ ) αν η πρόταση είναι σωστή ή (Λ) αν είναι λάθος:

a. Αν θ > 0 τότε x ≥ θ ⇔ -θ ≤ x ≤ θ Μονάδες 3

1
b. Αν ένα γραμμικό σύστημα έχει λύση (x, ψ) = (2, 1) τότε ισχύει: Dx = Dψ
2
Μονάδες 3
C. Να γράψετε πότε μία συνάρτηση F με πεδίο ορισμού το Α, λέγεται :
a. Περιττή στο Α Μονάδες 3
b. Γνησίως αύξουσα σε διάστημα Δ του πεδίου ορισμού της. Μονάδες 2
ο
Θέμα 2
Έστω χ1 και χ2 είναι οι ρίζες της εξίσωσης:χ2 −3χ +2 = 0.Να βρεθούν:
a. Το άθροισμα S και το γινόμενο Ρ των ριζών της. Μονάδες 10
b. Να υπολογίσετε την τιμή της παράστασης:
2 2
Α= 5x1 x 2 − 4x1 + 5x1x 2 − 4x 2 + 3 Μονάδες 15

Θέμα 3ο
x−3 ≤1
Να λυθεί το σύστημα των ανισώσεων: Μονάδες 25
2
x −x−6<0
ο
Θέμα 4

⎧(λ + 1)x − ψ = 2λ
Δίνεται το σύστημα (Σ): ⎨
⎩(5λ − 2)x + 4ψ = 20λ + 16 ,λ ∈ R
b. Να βρεθούν οι ορίζουσες D , Dx , Dψ του συστήματος Μονάδες 12
c. Να βρείτε τον λ ∈ R,ώστε το σύστημα να έχει μοναδική λύση (x0, ψ0)
για την οποία να ισχύει: 3x0 = 2ψ0 Μονάδες 13
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 20
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Για κάθε πρόταση σημειώστε Σωστό ή Λάθος.
1. Για κάθε χ∈ IR, ισχύει χ ≥ − χ.

2
2. Για κάθε χ∈ IR, ισχύει χ =χ
2 2
3. Ισχύει α = α , για κάθε α,∈IR

4. Ισχύει α+β > α + β για κάθε α, β∈IR

5. Για κάθε α, β∈IR , ισχύει d(α, β) = −d(β, α)

Μονάδες 10

Β. Να αποδείξετε ότι αν θ >0, τότε χ < θ ⇔ −θ < χ < θ .

Μονάδες 15

Θέμα 2ο
A. Επιλέξτε τη Σωστή απάντηση στις παρακάτω προτάσεις:
⎧λx + y = 2
i. Δίνεται το σύστημα ⎨ , όπου λ∊IR. Αν το σύστημα έχει μοναδική λύση
⎩ x + λy = 1

(x, y) = (1, 2), τότε το λ ισούται με: α. −2, β. 0, γ. 4, δ. 1

⎧2x + y = 5
ii. Δίνεται το σύστημα ⎨ . Το σύστημα έχει μοναδική λύση (x, y) ίση με:
⎩x + y = 3
α. (2, 3), β. (1, 2), γ. (2, 1) , δ. (5, 3)
⎧0x + y = 0
iii. Το σύστημα ⎨ , είναι: α. Αόριστο , β. Αδύνατο , γ. Έχει λύση (0, 0) ,
⎩ x + 0y = 0
⎧2x + 2κy =1
Αν το σύστημα ⎨ , είναι αδύνατο, τότε ο κ είναι ίσος με:
⎩3x + 3y = 4
α. −2, β. 0, γ. −1, δ. 1

⎧3x + κy = 6
v. Αν το σύστημα ⎨ , όπου k,λ∊IR έχει άπειρες λύσεις, το ζεύγος (κ, λ) ι-
⎩x + y = λ

σούται με: α. (1, 2), β. (3, −3), γ. (3, 2) , δ. (0, 1)

Μονάδες 15
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 21
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

⎧2(x − 2)+5(y − 1) = 2(2 − x + y)



B. Να λυθεί το σύστημα: ⎨x −1 y − 2
⎪⎩ 3 = 4
Μονάδες 10
Θέμα 3ο

5 3
Α. Να γράψετε την παράσταση με τη βοήθεια μιας μόνο ρίζας 2 2 2

Μονάδες 12

3 3
2+ 2+ 3 ⋅ 2− 2+ 3 ⋅ 2+ 3 =1
3
Β. Να δειχθεί ότι:

Μονάδες 13

Θέμα 4ο
A. Δίνεται η εξίσωση: χ2−(λ−2)χ −2λ −1 = 0 (1).

i. Να δειχθεί ότι λ2 + 4λ + 8 > 0 για κάθε λ∈ℜ.

ii. Να δειχθεί ότι η εξίσωση (1) έχει δύο ρίζες πραγματικές και άνισες για κάθε λ∈ℜ.

Αν χ1, χ2 είναι οι ρίζες της (1) να βρεθεί ο λ ώστε x 1 +x 2 − 3x 1 x 2 =29 − 2λ .


2 2
i.

Μονάδες 15

B. Δίνονται οι εξισώσεις χ2 −(λ+1)χ−4=0 και χ2−λχ−3 = 0, που έχουν κοινή ρίζα την χ΄

και μη κοινές ρίζες την χ1 και χ2, αντίστοιχα. Χωρίς να λυθούν οι εξισώσεις να βρεθούν:

i. Η διαφορά των ριζών χ1−χ2.

ii. Η κοινή ρίζα χ΄.


iii. Το άθροισμα των ριζών χ1+χ2.
iv. Οι μη κοινές ρίζες χ1 και χ2
v. Ο πραγματικός αριθμός λ
Μονάδες 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 22
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
C. Τι ονομάζεται απόλυτη τιμή ενός πραγματικού αριθμού α.
Μονάδες 8
D. Να γράψετε στο τετράδιο σας τις προτάσεις συμπληρωμένες σωστά:

a. ⎪χ ⎪= ⎪α ⎪ ⇔ .............

b. Αν θ > 0, τότε ⎪χ ⎪ >θ ⇔ .............

c. Αν θ > 0, τότε ⎪χ ⎪ ≤ θ ⇔ ............. Μονάδες 9

C. Να γράψετε στο τετράδιο σας τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα
που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση:

a. Η εξίσωση αχ + β = 0, αν α ≠ 0 και β = 0 είναι αδύνατη.

b. Ισχύει: α − β = β − α .

c. Για κάθε πραγματικό αριθμό α ισχύει: α2 = α


μ ν μ+ν
d. Αν α ≥ 0 τότε α = α Μονάδες 8

Θέμα 2ο
5 2−χ 2 − χ −1
Να λυθεί η ανίσωση: − ≥ 2−χ
4 2
Μονάδες 25
ο
Θέμα 3
Δίνεται η εξίσωση: χ2 − 2(λ−2)χ + λ2 = 0

a. Να βρείτε το πλήθος των ριζών της για τις διάφορες τιμές του λ∈ℜ.

Μονάδες 15

b. Αν η εξίσωση έχει δύο πραγματικές ρίζες χ1, χ2 με χ1+χ2 = −8, να

υπολογίσετε το λ∈ℜ. Μονάδες 10

Θέμα 4ο
⎧ λχ + 2ψ = λ
Δίνεται το σύστημα ⎨
⎩ − χ + λψ = 2
d. Να αποδείξετε ότι το σύστημα έχει μοναδική λύση (χ0, ψ0) για κάθε λ∈ℜ.

Μονάδες 13

b. Να βρεθούν οι τιμές του λ για τις οποίες ισχύει η σχέση χ0 −ψ0 ≤ 0

Μονάδες 12
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 23
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
A. Δίνεται η εξίσωση αχ2 + βχ +γ = 0 , με α ≠ 0 και ρίζες χ1, χ2.
α γ
Να δείξετε ότι: S = x1 + x 2 = − και P = x1 ⋅ x 2 = Μονάδες 15
β α

a. Να δείξετε ότι η εξίσωση χ2 + λχ − 1 = 0 έχει ρίζες πραγματικές

οποιοσδήποτε να είναι ο αριθμός λ. Μονάδες 5


b. Χωρίς να υπολογίσετε τις ρίζες της εξίσωσης να υπολογίσετε τις
παραστάσεις. x1 + x 2 , x1 ⋅ x 2 , x1 ⋅ x 22 + x 2 ⋅ x 21

Μονάδες 10
Θέμα 2ο
a. Να λυθεί η ανίσωση: −χ2 + 4χ − 3 > 0. Μονάδες 10

b. Για τις τιμές του χ που βρήκαμε στο a ερώτημα να απαλείψετε


τις απόλυτες τιμές της παράστασης Α = 2 χ − 1 − 3 χ − 3 + 5 χ − 5

Μονάδες 15
Θέμα 3ο
2x − 3y = 11 − λ
Δίνεται το σύστημα :
x + 5y − λ = 7

a. Να δείξετε ότι το σύστημα έχει μοναδική λύση για οποιαδήποτε


τιμή του πραγματικού αριθμού λ Μονάδες10
b. Να βρείτε την λύση (x, y) του συστήματος Μονάδες 5
c. Να βρείτε την τιμή του λ ώστε η λύση (x, y) που βρήκατε στο b
11
ερώτημα να επαληθεύει τη σχέση: x + y = . Μονάδες 10
13
Θέμα 4ο
a. Να υπολογίσετε την παράσταση:
3
2 ⋅ 3 3− 5 ⋅ 3 3+ 5 + 4 4 2 − 4 ⋅ 4 4 2 + 4
Μονάδες 10
b. Να αποδείξετε ότι:

2 7
5− 3
+
4 5
3− 7
+
2 3
7+ 5
=2 3 ( 7− 5 ) Μονάδες 10

x 2 + λ ⋅ x ⋅ (5λ − 1) − 5λ 3
c. Να απλοποιήσετε την παράσταση Μονάδες 5
x 5 − λ5
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 24
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
A. Να αποδείξετε την πρόταση: Αν θ > 0, τότε: | x |< θ ⇔ −θ < x < θ Μονάδες 13.
B. Χαρακτηρίστε καθεμία από τις παρακάτω προτάσεις ως σωστή (Σ) ή λάθος (Λ) μεταφέ-
ροντας την απάντηση στην κόλλα απαντήσεων.
2
a. Αν x1, x2 οι ρίζες της εξίσωσης αx + βx + γ = 0, α ≠ 0 τότε:

β γ
S = x1 + x 2 = − και P = x1 ⋅ x 2 = Σ Λ
α α
b. Αν για τις ευθείες. ε1 : y = α1x + β1 και ε 2 : y = α 2 x + β 2

είναι ε1//ε 2 , τότε α1 = α 2 . Σ Λ

2
c. Για κάθε πραγματικό αριθμό α ισχύει: α = α. Σ Λ
Μονάδες 3×4 = 12

Θέμα 2ο
Να λύσετε την εξίσωση:
| χ − 5 | −4 5 | χ −5 |
+ < Μονάδες 25
2 3 3
Θέμα 3ο
λx + λy = 1
Δίνεται το σύστημα: , λ∈ℜ
x + λy = λ

α) Να αποδείξετε ότι αν λ ≠ 0 και λ ≠ 1 , τότε το σύστημα έχει μοναδική λύση.


Μονάδες 8
β) Αν λ ≠ 0 και λ ≠ 1 να βρείτε τη λύση του συστήματος.
Μονάδες 10
γ) Να λύσετε το σύστημα για λ = 1 .
Μονάδες 7
Θέμα 4ο
2 3
Δίνεται η εξίσωση: x − (λ + 3) ⋅ x + = 0, λ∈ℜ (1) , με ρίζες x1, x2.
4

α) Να συμπληρώσετε τις ισότητες: x1 + x2 = ...... x1 ⋅ x2 =...... Μονάδες 5

β) Να βρείτε την τιμή του λ∈ℜ ώστε η εξίσωση (1) να έχει ρίζα τον αριθμό 2.

Μονάδες 8
2
2 2 λ +5
γ) Να βρείτε τις τιμές του λ∈ℜ για τις οποίες ισχύει: x1 ⋅ x2 + x1 ⋅ x 2 = .
2
Μονάδες 12
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 25
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Έστω χ1 και χ2 οι ρίζες της εξίσωσης αχ2 + βχ + γ = 0 , α ≠ 0.
Να βρείτε το άθροισμα S και το γινόμενο P τους Μονάδες 8
Β. Τι ονομάζουμε συνάρτηση από ένα σύνολο Α σ’ ένα άλλο σύνολο Β; Μονάδες 4
Γ. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη
Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση:
α. Δύο διακεκριμένες ευθείες είναι παράλληλες αν και μόνον αν οι συντελεστές διεύθυνσης
αυτών είναι ίσοι.
β. Για οποιουσδήποτε αριθμούς α,β και φυσικό αριθμό ν ≠ 0 ισχύει: α >β ⇔ αν > βν.
γ. Αν θ > 0, τότε ⎪χ⎪< θ ⇔ χ > θ ή χ < −θ.
δ. Η εξίσωση χν = α, με α < 0 και ν άρτιο, δεν έχει λύσεις.
ν
ε. Αν α 0, τότε α ν = α. Μονάδες 5
Δ. Δίνεται η εξίσωση αχ2 + βχ + γ = 0 , α ≠ 0.Να συμπληρώσετε τις προτάσεις:
α. Η διακρίνουσα της εξίσωσης είναι Δ =……………….
β. Αν Δ >0 , η εξίσωση έχει δύο ……………………………………… ,
τις χ1=……………………………..και χ2 =……………………………
γ. . Αν Δ = 0, η εξίσωση έχει …………………………………………
την χ =………….. .
δ. Αν Δ<0 , η εξίσωση …………………… πραγματικές …………… Μονάδες 4
⎧α1χ + β1ψ = γ1
Ε. Αν στο σύστημα ⎨ είναι α1β 2 − α 2β1 ≠ 0 ,τότε το σύστημα:
⎩α 2 χ + β 2 ψ = γ 2
α. είναι αδύνατο β. έχει άπειρες λύσεις γ. έχει μοναδική λύση
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. Μονάδες 4
Θέμα 2ο
A. Να λύσετε την εξίσωση: (χ − 1) 2 − 5 χ − 1 + 6 = 0 . Μονάδες 13
B. Για ποιες τιμές του χ έχουμε: 2 < χ − 1 < 3 ; Μονάδες 12
Θέμα 3ο
⎧ 2λχ + ψ = 1
Δίνεται το σύστημα : ⎨
⎩6χ + 3ψ = − 3
a. Να υπολογίσετε τις ορίζουσες του D, DX και Dψ. Μονάδες 9
b. Για ποιες τιμές του λ το σύστημα έχει μοναδική λύση και ποια είναι αυτή ;
Μονάδες 12
c. Αν (χ0,ψ0) είναι η μοναδική λύση του συστήματος όπως αυτή προκύπτει από το b
ερώτημα, να δείξετε ότι (λ + 1)⋅χ0 + ψ0 = 0 Μονάδες 4
Θέμα 4ο
Δίνεται η συνάρτηση f(χ) = 3χ 2 − 2χ − 5 .
a. Να βρείτε το πεδίο ορισμού της συνάρτησης f . Μονάδες 2
b. Να βρείτε τα f ( 0 ) , f ( -1) και f ( α + β ) . Μονάδες 9
c. Να λύσετε την εξίσωση f ( x ) = 0. Μονάδες 10
d. Μπορείτε να γράψετε το τριώνυμο f(χ) = 3χ 2 − 2χ − 5 σε μορφή γινομένου πρωτοβαθ-
μίων παραγόντων; Αν ναι, ποια είναι αυτή; Μονάδες 4
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 26
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Να διαλέξετε την σωστή απάντηση.
Δίνεται η εξίσωση αχ2 + βχ +γ = 0 , με α ≠ 0 και Δ = β2−4αγ.
1. Αν Δ = 0 τότε
Α. Η εξίσωση έχει δυο ρίζες άνισες.
Β. Η εξίσωση έχει μια διπλή ρίζα .
Γ. Η εξίσωση δεν έχει πραγματικές ρίζες. Μονάδες 5
2. Αν Δ< 0 τότε
Α. Η εξίσωση έχει δυο ρίζες άνισες.
Β. Η εξίσωση έχει μια διπλή ρίζα .
Γ. Η εξίσωση δεν έχει πραγματικές ρίζες. Μονάδες 5
3. Αν Δ > 0 τότε
Α. Η εξίσωση έχει δυο ρίζες άνισες.
Β. Η εξίσωση έχει μια διπλή ρίζα .
Γ. Η εξίσωση δεν έχει πραγματικές ρίζες Μονάδες 5.
4. Το άθροισμα των ριζών δίνεται από τον τύπο του Vieta που είναι :
α
Α. x1 + x 2 = −
β
β
Β. x1 + x 2 = −
α
γ
Γ. x1 + x 2 = Μονάδες 5
α
Το γινόμενο των ριζών δίνεται από τον τύπο του Vieta που είναι:
α
Α. x1 ⋅ x 2 = −
β
β
Β. x1 ⋅ x 2 = −
α
γ
Γ. x1 ⋅ x 2 = Μονάδες 5
α
Θέμα 2ο
3x + 2y = 10
Να λυθεί το σύστημα : Μονάδες 25
4x − 3y = 7
Θέμα 3ο
Να λυθεί η εξίσωση (λ 2 − 9) ⋅ x = (λ − 2) ⋅ (λ − 3) για της διάφορες τιμές του πραγματικού
αριθμού λ Μονάδες.25
ο
Θέμα 4
Α Να λύσετε την εξίσωση, x 2 + λ ⋅ x ⋅ (5λ − 1) − 5λ 3 = 0 όπου λ πραγματικός αριθμός
Μονάδες 10
5 5
Β Να γίνει γινόμενο η παράσταση x − λ . Μονάδες 10

x 2 + λ ⋅ x ⋅ (5λ − 1) − 5λ 3
Γ Να απλοποιήσετε την παράσταση
x 5 − λ5
Μονάδες 5
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 27
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο

A. Να αποδείξετε ότι: Αν θ > 0, τότε ⎪χ⎪< θ ⇔ χ > θ ή χ < −θ.


Μονάδες 13
B. Για κάθε μια από τις επόμενες προτάσεις να γράψετε στη κόλλα σας το
γράμμα που αντιστοιχεί στην σωστή απάντηση.
a. Αν για τους πραγματικούς αριθμούς χ, ψ, ω ισχύει ⎪χ⎪+ ⎪ψ⎪+⎪ω⎪= 0 τότε
α: χ = ψ = ω, β: χ = 0 ή ψ = 0 ή ω = 0, γ: χ = ψ = ω = 0
b. Το σύνολο των λύσεων της ανίσωσης είναι:
α: 1 < χ < 3 , β: 3 < χ < 5, γ: −3 < χ < −1

Μονάδες 12
Θέμα 2ο
A. Να αποδείξετε ότι: (α + β)2 − (α − β)2 = 4αβ Μονάδες 10

3 5
B. Να αποδείξετε ότι: + =4 Μονάδες 10
5− 3 5+ 3

( χ − 2)
2
Αν 0 ≤ χ ≤ 2, να υπολογίσετε την παράσταση: Α = χ2 +

Μονάδες 5
Θέμα 3ο
⎧ λχ + ψ = 1
Δίνεται το σύστημα: ⎨
⎩ χ + λψ =1
a. Να αποδείξετε ότι για κάθε λ∈ℜ, λ ≠ ± 1το σύστημα έχει μία λύση
Μονάδες 15
b. Να λύσετε το σύστημα όταν:
λ=1 Μονάδες 5

λ = −1 Μονάδες 5

Θέμα 4ο
Δίνεται η εξίσωση 3χ 2 − 6χ + 2 = 0 με ρίζες τις χ1, χ2 .
A. Να υπολογίσετε τις παραστάσεις:

α: χ1 + χ2 , β: χ1⋅χ2 , γ: χ 12 + χ 22 , δ: χ 13 + χ 32

Μονάδες 15
χ1 χ2
B. Να υπολογίσετε την παράσταση: Α = +
χ 22 χ 12

Μονάδες 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 28
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
A. Έστω χ 1 και χ 2 οι ρίζες της εξίσωσης αχ 2 + βχ + γ = 0, όπου α ≠ 0.

Nα αποδείξετε ότι:

β
a. χ1 + χ2 = Μονάδες 6
α
γ
b. χ1 ⋅ χ 2 = Μονάδες 7
α
B. Nα γράψετε τις ισότητες στην κόλλα σας, συμπληρώνοντας σωστά το δεξί μέλος:
α. (α + β)2 = ···
β. (α−β) 2 = ···
γ. (α + β)(α−β) = ···
δ. α κ β κ = ···
ε. α κ αλ = · · ·
στ. (ακ)λ = · · ·
Επιλέξτε για δεξί μέλος ανάμεσα στα εξής:
α2 — β2, α2 + β2, α κ + βκ, ακ+χ,, (αβ)κ ,αλ", ακλ, ακλ,,
α 2 + 2αβ − β2 , α 2 − 2αβ + β 2 , α2 − 2αβ − β 2, α2 + 2αβ + β 2.

Μονάδες 2×6 = 12
ο
Θέμα 2
A. Nα λύσετε την εξίσωση λχ2 + μχ = ν σε καθεμιά από τις ακόλουθες περιπτώσεις:
α. λ = 0, μ = −3, ν = 6
β. λ = 0, μ = 0, ν=2
γ. λ = 0, μ = 0, ν=0
δ. λ = 1, μ = 1, ν = − 1 Μονάδες 4× 4 = 16
B. Να λύσετε τις ανισώσεις: 3χ + 12 > 0 και −2χ + 4 ≤ 0
Μονάδες 2×4,5 = 9
ο
Θέμα 3
A. Να αποδείξετε την ταυτότητα: (α2 + β2)⋅(χ2 +ψ2) = (αχ + βψ)2 + (αψ −βχ) 2
Μονάδες 13
2 2
B. Να βρείτε τα κ, λ∈Ν, τέτοια ώστε: 13⋅74 = κ + λ
Μονάδες 12
Θέμα 4ο
Να λύσετε τις ανισώσεις:
A. (χ2 − χ − 2)( χ2 + χ − 2) ≤ 0 Μονάδες 8

χ2 − χ − 2
B. ≤0 Μονάδες 8
χ2 + χ − 2
C. χ2 − 2 ≤ χ Μονάδες 9
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 29
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1ο
A. Αν x1και x2 είναι οι ρίζες της αx2 + βx + γ = 0, να δειχθεί ότι:
β γ
S = x1 + x2 = − και P = x1⋅x2 =
α α

B. Αν x1και x2 είναι οι ρίζες της 2x2 + 4x + 1 = 0, να υπολογισθούν οι παραστάσεις:


1 1
α) x1 + x2, β) x1⋅x2, γ) + , δ) x12 + x22,
x1 x2

Θέμα 2ο
Nα σημειώσετε ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ):
α) x − 3 = 3 − x
β) x ≤ 2 ⇔ x ≤ −2 ή x ≥ 2
γ) x >1 ⇔ x ≤ −1 ή x ≥ 1
δ) x + 2 > −1 ⇔ x > −3
ε) x − 1 < −3, αδύνατη

Θέμα 3ο
⎧ 2χ + 3ψ = 3
A. Να λυθεί το σύστημα: ⎨
⎩ 5χ = 2ψ + 17

7 5
B. Nα υπολογισθεί η παράσταση: Α = −
7− 5 7+ 5

Θέμα 4ο
A. Να λυθούν οι εξισώσεις:
α) 2x2 + 3x + 1 = 0, β) 4− x2 = 0, γ) 2x – 4 = 0

B. Nα λυθεί η ανίσωση:

(2x2 + 3x + 1)⋅( 4- x2 )⋅( 2x – 4) < 0


Γενικό Ενιαίο Λύκειο 30
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
A. Να κυκλώσετε το (Σ) ή το (Λ) αν συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τις παρακάτω
προτάσεις αντίστοιχα.
i) Αν θ >0 ,τότε: x <θ ⇔ x < − θ ή x > θ Σ–Λ

ii) α 2 = α για οποιοδήποτε πραγματικό αριθμό α Σ-Λ

iii) α + β ≤ α + β για οποιουσδήποτε πραγματικούς αριθμούς α και β Σ–Λ

α
iv) ν
α⋅νβ=ν όπου α,β ≥ 0 , ν θετικός ακέραιος Σ-Λ
β

v) Αν x1 ,x2 οι ρίζες της εξίσωσης αx2 +βx+γ=0 με α ≠ 0 τότε το άθροισμα αυτών x1+x2
γ
είναι ίσο με − Σ-Λ
α
B. Να αποδειχθεί ότι α ⋅ β = α ⋅ β για οποιουσδήποτε αριθμούς α, β

Θέμα 2ο
Να λυθεί το σύστημα
λ ⋅ x − ψ = λ −1
για οποιοδήποτε λ∈R
λ 2 ⋅ x − 2ψ = λ

Θέμα 3ο

Να λυθεί η ανίσωση ( x − 2 ) ⋅ ( x 2 − 4 ⋅ x + 3) > 0 όταν x∈R

Θέμα 4ο

Δίνεται η συνάρτηση f:R →R με f(x) = 2x2− (α +2β)x + αβ και α, β ∈R

τέτοια ώστε 0 < α <β


i) Να παραγοντοποιηθεί η f
α f(x)
ii) Αν <x < β να απλοποιηθεί η παράσταση
2 ⎛x − α ⎞⋅ x −β
⎜ ⎟ ( )
⎝ 2⎠
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 31
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
C. να αποδείξετε ότι:
Αν θ >0 ,τότε: χ <θ ⇔ χ < − θ ή χ > θ Μονάδες 13

D. Έστω χ1, χ2 οι ρίζες της εξίσωσης: αχ2 + βχ + γ = 0 με α ≠ 0.


Αν S το άθροισμα και Ρ το γινόμενο των χ1 και χ2 ,να δείξετε ότι:
β
a. S = χ1 + χ2 = − Μονάδες 6
α
γ
b. Ρ= χ1⋅χ2 = Μονάδες 6
α

Θέμα 2ο
2 ( χ − 3) χ +1
1. Να λύσετε την εξίσωση: + ( χ − 1) = + χ +2
3 4
Μονάδες 13
⎧ 2 ⋅ ( χ − 3ψ ) + ψ = 5
2. Να λύσετε το σύστημα: ⎨ Μονάδες 12
⎩ − χ + 2ψ = 8
ο
Θέμα 3
A. Να χαρακτηρίσετε ως Σωστή (Σ) ή Λάθος (Λ) κάθε μια από τις επόμενες προτάσεις

(1 − 2 )
2
i. = 1− 2

ii. ν
α⋅ν β = ν
α ⋅β .

α
iii. Αν α ≠ 0 τότε η αχ + β = 0 έχει μοναδική λύση την χ = − .
β
iv. Η εξίσωση 3χ − 7 = − 4 είναι αδύνατη.
5
v. =5
5
Μονάδες 10

⎧ λχ + 2ψ = 4
B. Για τις διάφορες τιμές του λ να λυθεί το σύστημα: ⎨ 2
⎩ 2χ + λψ = λ
Μονάδες 15
Θέμα 4ο
Α Να λύσετε την ανίσωση, (−χ2 + 5χ −7)⋅( χ2−1)⋅(χ −3) < 0 Μονάδες 25

Β Να γίνει γινόμενο η παράσταση x 5 − λ 5 . Μονάδες 10

x 2 + λ ⋅ x ⋅ (5λ − 1) − 5λ 3
Γ Να απλοποιήσετε την παράσταση Μονάδες 5
x 5 − λ5
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 32
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
A. Αν χ1 , χ2 οι ρίζες της αχ2 + βχ + γ = 0 να δειχτεί ότι
β γ
S = x1 + x2 = − P = x1⋅x2 = Μονάδες 16
α α

B. Τι συμπέρασμα προκύπτει για το πρόσημο των ριζών της αχ2 + βχ + γ = 0


όταν:
Δ > 0, S > 0, P > 0 Μονάδες 3
Δ > 0, S < 0, P < 0 Μονάδες 3
Δ > 0, S< 0, P > 0 Μονάδες 3
ο
Θέμα 2
A. Να λυθεί η εξίσωση | χ + 4 | = 2| χ + 1| Μονάδες 8

B. Ομοίως η | χ−1 | > 4 Μονάδες 8

| x − 1| − 4 5 | x − 1|
C. Ομοίως η + < Μονάδες 9
2 3 3

Θέμα 3ο
Να λυθεί και να διερευνηθεί το σύστημα:
(2−λ)χ + ψ = λ + 4

(λ + 4)χ + (3λ + 2)ψ = 8−7λ

Μονάδες 25
ο
Θέμα 4
Α. Να λυθούν οι εξισώσεις χ2 −7χ +12 = 0

χ2 + 3χ + 4 = 0
χ2 −5χ = 0

Μονάδες 9
Β. Να λυθεί η ανίσωση

(x 2 − 5x)(x 2 + 3x + 4)
≤0
x 2 − 7x + 12
με τη βοήθεια του πίνακα τιμών.
Μονάδες 16
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 33
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
A. Να χαρακτηρίσετε ως Σωστό ή Λάθος κάθε μια από τις παρακάτω προτάσεις

(1 − 3 )
2
a. =1− 3.

b. 36 = ( −9 ) ⋅ ( −4 ) = ( −9 ) ⋅ ( −4 ) .
β
c. Αν α > τότε ⎪2α − β⎪= 2α − β
2

Μονάδες 3×5

B. Να αποδείξετε ότι,
1
a. = 3+ 2
3− 2

b. α2 + β2 ≥ 2αβ

Μονάδες 2×5

Θέμα 2ο
5 ⋅ 2χ − 1 1 3 2χ − 1
Να λυθεί η ανίσωση: − ≤
3 2 2
Μονάδες 25
Θέμα 3ο
⎧ 2(χ − 1) − 3(ψ − 2) = 3

Να λυθεί το σύστημα: ⎨ χ ψ
⎪⎩ 2 + 3 = 3

Μονάδες 25
ο
Θέμα 4
a. Να λυθούν οι εξισώσεις: 2χ2 − χ − 1 = 0 και 3χ2 + 2χ − 5 = 0

Μονάδες 2×7

2χ 2 − χ − 1
b. Να απλοποιηθεί το κλάσμα:
3χ 2 +2χ − 5
Μονάδες 11
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 34
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να δώσετε τον ορισμό της απόλυτης τιμής ενός πραγματικού αριθμού α.
Μονάδες 5
Β. Να συμπληρώσετε και στη συνέχεια να αποδείξετε την ιδιότητα
αν θ>0 τότε ⎪χ⎪ < θ ⇔ ……………
Μονάδες 10
Γ. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν με τις λέξεις Σωστό ή Λάθος

α) ⎪α⎪ ≤ − α και ⎪α⎪ ≤ α Μονάδες 2

β) ⎪χ⎪ = α ⇔ χ = α ή χ = − α Μονάδες 2

γ) ⎪αβ⎪ = ⎪α⎪⎪β⎪ Μονάδες 2


δ) ⎪α + β⎪ = ⎪α⎪ + ⎪β⎪ Μονάδες 2

ε) ⎪χ2 − 5χ + 6⎪ = χ2 − 5χ + 6 για κάθε χ ∈ ℜ Μονάδες 2

Θέμα 2ο
4
Δίνεται ευθεία ε1 με εξίσωση y = − χ +4
3

Α. Να βρείτε τα σημεία Α και Β στα οποία τέμνει τους άξονες χ΄χ και y΄ y αντίστοιχα
Μονάδες 10
Β. Να υπολογίσετε την απόσταση των σημείων Α και Β. Μονάδες 5
Γ. Να βρείτε την εξίσωση της ευθείας ε2 που είναι παράλληλη προς την ε1 και διέρχεται από

το σημείο (0, −4). Μονάδες 10

Θέμα 3ο
Δίνεται η εξίσωση 2χ2 – (λ2 – 1)χ – 2 = 0
Α. Να δείξετε ότι για κάθε τιμή του πραγματικού αριθμού λ η εξίσωση έχει ρίζες πραγματι-
κές και άνισες. Μονάδες 5
Β. Να βρείτε για ποια τιμή του λ η εξίσωση έχει ρίζες αντίθετες. Μονάδες 5
Γ. Να βρείτε για ποια τιμή του λ η εξίσωση έχει ρίζες αντίστροφες. Μονάδες 5
Δ. Αν χ1, χ2 είναι οι ρίζες της εξίσωσης, να βρείτε για ποια τιμή
του λ θα ισχύει(χ1 + χ2)2 – 2χ1χ2 = 6 Μονάδες 10
Θέμα 4ο
Για τις διάφορες τιμές του πραγματικού αριθμού λ να λύσετε το σύστημα
(λ – 2)χ + 5y = 5
χ + (λ + 2)y = 5 Μονάδες 25
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 35
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
d. Να δώσετε τον ορισμό της απόλυτης τιμής πραγματικού αριθμού;
Μονάδες 8

e. Να αποδείξετε ότι, ⎪α⋅β⎪=⎪α⎪⋅⎪β⎪

Μονάδες 17
ο
Θέμα 2
Δίνεται η εξίσωση: (χ − 2)2 + λ(χ − 3) = χ2− 8

a. Να βρείτε το λ ώστε να έχει μία λύση


Μονάδες 15
b. Να βρείτε το λ ώστε να είναι αόριστη
Μονάδες 10
Θέμα 3ο
Για ποιες τιμές του α∈R οι ευθείες ε1: ψ = (2α + 1) ⋅ χ +3 και ε 2 : ψ = (α − 1) ⋅ χ − 5 είναι:

a. Παράλληλες
Μονάδες 10
b. Κάθετες
Μονάδες 15
ο
Θέμα 4
Δίνεται η εξίσωση λχ2 − 4χ + 8 = 0 λ∈R

a. Να βρείτε το λ ώστε η εξίσωση να έχει μία λύση, την οποία να βρείτε:


Μονάδες 10
b. Να βρείτε το λ ώστε η εξίσωση να έχει διπλή λύση.
Μονάδες 15
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 36
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Να γράψετε και να αποδείξετε τους τύπους που δίνουν το άθροισμα και το γινόμενο των ρι-
ζών της εξισώσεως αx 2 + βx + γ = 0, α ≠ 0 όταν Δ > 0
Μονάδες 4 + 4 + 8,5 + 8,5
ο
Θέμα 2
Να αντιστοιχίσετε τη στήλη Α με τη στήλη Β:

ΣΤΗΛΗ A ΣΤΗΛΗ B

3− 2
1)
3+ 2 a) 3
2

5 b) −14
2) 2 23 2

3) x − 1 ≥ 4 c) x ∈ [ −3, 5]

11 − 6 2
4) x − 1 ≤ 4 d)
7

5) ( 8 − 18) ⋅ ( 50 + 72 − 32) e) x ∈ ( −∞, −3] ∪ [5, +∞)

Μονάδες 5×5

Θέμα 3ο
Να βρεθεί το πρόσημο του γινομένου:
P(x) = (2 − 3x) ⋅ (x 2 − x − 2) ⋅ (x 2 − x +1)

Μονάδες 25
Θέμα 4ο
⎧λx − 3y = 4

Να λυθεί και να διερευνηθεί το σύστημα: ⎨ 4
⎪⎩ x − y = 3

Μονάδες 25
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 37
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Aν α,β είναι πραγματικοί αριθμοί, να δείξετε ότι: ⎪α + β ⎪ ≤ ⎪α⎪+⎪β⎪ Πότε ισχύει η ισό-
τητα; Μονάδες 12,5
Β. Αν, ⎪χ⎪ ≤ 1 και ⎪ψ⎪ ≤ 2 δείξτε ότι ισχύει: ⎪χ + 3ψ ⎪ ≤ 7 Μονάδες 12,5
Θέμα 2ο

Δίνεται η εξίσωση : χ2 + χ + λ − 1 = 0 λ∈ R .

1) Η εξίσωση αυτή εχει δύο ρίζες πραγματικές και άνισες, όταν:

4 5 5 4
Α. λ > Β. λ < Γ. λ ≤ Δ. λ = Μονάδες 5
5 4 4 5

2) Χωρίς να υπολογίσετε τις ρίζες χ1 και χ2 της εξίσωσης, υπολογίστε τις τιμές των παρα-

στάσεων: χ1 + χ2 , χ1⋅χ2, χ12 + χ22 Μονάδες 10

3) Για ποια τιμή του λ είναι: χ1⋅χ2 + 3(χ1 + χ2) + 5 = 0 ; Μονάδες 10

Θέμα 3ο
Δίνεται το σύστημα: λχ + ψ = λ2

χ + λψ = 1 λ∈ R

1) Να λυθεί το σύστημα για λ = −2 Μονάδες 5

2) Να υπολογίσετε τις ορίζουσες: D , DX και Dy. Μονάδες 10


Να βρεθεί η τιμή του λ ώστε το παραπάνω σύστημα να έχει άπειρες λύσεις. Κατόπιν να βρεί-
τε τη μορφή των άπειρων λύσεων. Μονάδες 10
Θέμα 4ο

Έστω η συνάρτηση f με τύπο : f( χ ) = 3


−χ 2 + χ +6 .

1) Bρείτε το πεδίο ορισμού της. Μονάδες 7

2) Να λυθεί , ως προς χ , η εξίσωση: ⎪χ −f(3)⎪ = 2 Μονάδες 8

6
3) Να δείξετε ότι οι ευθείες με εξισώσεις: ψ = [ f (1)] ⋅ χ και ψ =
2
χ + 2004είναι πα-
f(0)
ράλληλες.
Μονάδες 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 38
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Αν χ1, χ2 ρίζες της εξίσωσης αx 2 + βx + γ = 0, α ≠ 0 ,να συμπληρώσετε τα κε-
νά που ακολουθούν:
a. Το άθροισμα των ριζών της εξίσωσης ( 1 ) συμβολίζετε με ....... και ισού-
ται με .......
Μονάδες 12, 5
b. Το γινόμενο των ριζών της εξίσωσης ( 1 ) συμβολίζετε με ....... και ισούται
με .......
Μονάδες 12, 5
ο
Θέμα 2
Έστω f(χ) = χ2 − χ − 2

Να εξετάστε αν καθεμία από τις προτάσεις που


ακολουθούν είναι σωστή ( Σ ) ή λάθος ( Λ ).

a. f(−2⋅102004 ) < 0

b. f(2⋅10−2004 ) > 0

c. f(2⋅102004 ) > 0

Μονάδες 25
Θέμα 3ο

Έστω η f(χ) = 1− χ − 2

a. Να δείξετε ότι το πεδίο ορισμού της f είναι το [ 1, 3].

b. Να βρείτε τα σημεία στα οποία η Cf τέμνει τον άξονα χ΄χ.


c. υπάρχουν σημεία της Cf κάτω από τον άξονα χ΄χ.
Μονάδες 25
Θέμα 4ο
Έστω η συνάρτηση f(χ) = αχ2 + βχ + γ, α, β, γ∈ℜ, α ≠ 0.

Αν για τους α, β, γ ισχύούν οι σχέσεις β2 − 4αγ < 0 και α + γ >−β

να δειχθεί ότι α > 0 και γ > 0.


Μονάδες 25
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 39
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Έστω η δευτεροβάθμια εξίσωση αx²+βx+γ=0, με α ≠ 0 και x1, x2 οι ρίζες αυτής. Αν S εί-
β γ
ναι το άθροισμα και Ρ το γινόμενο των x1, x2 να δειχθεί ότι: i) S= − και ii) Ρ =
α α
Μονάδες 13
Β. Έστω η εξίσωση αx² + βx + γ = 0, με α ≠ 0 και ρίζες x1, x2.
i) Αν x1 = 3 και Ρ = 3 να υπολογιστεί η τιμή του S.
ii) Αν οι ρίζες x1, x2 της παραπάνω εξίσωσης είναι αντίθετοι αριθμοί να υπολογισθεί η τιμή
του β.
iii) Αν η παραπάνω εξίσωση έχει ρίζες x1, x2 > 0 να κυκλώσετε το αντίστοιχο σωστό γράμμα
παρακάτω:
Α. Δ > 0, Ρ > 0, S > 0 Β. Δ = 0, Ρ = 0, S > 0
Γ. Δ > 0, Ρ = 0, S < 0 Δ. Δ < 0, Ρ > 0, S <0
Ε. Δ > 0, Ρ > 0, S = 0 Μονάδες 12
Θέμα 2ο
Δίνεται η ευθεία (ε1) με εξίσωση
λ −1
(ε1): y = ⋅ x +2λ, λ ≠ −1
λ+1
i) Να βρεθεί το λ ώστε η ευθεία (ε1) να είναι παράλληλη με την ευθεία (ε2) με εξίσωση
(ε2): y = 2x+2 Μονάδες 6
l 2 , και η ευθεία (ε2) σχηματίζει με
ii) Αν η ευθεία (ε1) σχηματίζει με τον άξονα x΄x γωνία ω
τον άξονα x΄x γωνία ω l 2 , να υπολογιστούν οι: εφω1 και εφω2. Μονάδες 4
iii) Αν η ευθεία (ε1) τέμνει τον άξονα y΄y στο Α και τον άξονα x΄x στο Β, η δε ευθεία (ε2) τέ-
μνει τον άξονα y΄y στο Γ να βρεθεί σημείο Δ του άξονα y΄y που να ισαπέχει από τα σημεία Γ
και Δ. Μονάδες 7
iv) Να υπολογιστεί η απόσταση των σημείων Γ και Β. Μονάδες 8
Θέμα 3ο
Α. Να λυθεί η ανίσωση 2<|x-1|<4 Μονάδες 13
Β. Αν x1= -2 και x2 = 4 όπου x1, x2 οι ακέραιες λύσεις της παραπάνω ανίσωσης και f(x) μιας
γνησίως αύξουσα συνάρτηση στο R και g(x) μια γνησίως φθίνουσα συνάρτηση στο R να βά-
λετε το κατάλληλο από τα σύμβολα (>, <, =) παρακάτω:
i. f(x1)….f(x2)
ii. g(x1)….g(x2)
iii. f (g (x1))…f(g(x2))
iv. g(f(x1 )) …g(f(x 2 )) Μονάδες 12
Θέμα 4ο
⎧ 2x + y = 3 − λ
Δίνεται το σύστημα με αγνώστους. ⎨ , λ∈R
⎩5x + 3y = 5 + 2λ
i) Να δεχθεί ότι το σύστημα έχει μοναδική λύση (x0, y0) για οποιαδήποτε τιμή του λ∈R
Μονάδες 7
ii) Να βρεθεί η μοναδική αυτή λύση (x0, y0) συναρτήσει του λ Μονάδες 8
iii) Για ποια τιμή του λ η λύση (x0, y0) που βρήκατε στο ii) ερώτημα επαληθεύει τη σχέση
x0+y0 = 8015 Μονάδες 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 40
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
A. Αν θ > 0 τότε να δείξετε ότι x < θ ⇔ −θ < x < θ . Μονάδες 16
B. Συμπληρώσετε τα κενά όπως δείχνει η πρώτη γραμμή .
Απόλυτη τιμή Ανισότητα
x−2 <3 −1 < x < 5
x ≤4 .................
3x + 4 > 7 .................
................... −2 < x < 6 Μονάδες 3×3 = 9
ο
Θέμα 2
Στις παρακάτω προτάσεις επιλέξτε τη σωστή απάντηση.
⎧5x + κy = 15
a. Το σύστημα ⎨ είναι αόριστο για κ =
⎩ x + 2y = 3
Α) 1, Β) 2, Γ) 4, Δ) 6, Ε) Κανένα από τα προηγούμενα .
b. Οι ευθείες : y = (κ – 2) x + 4 και y = κ x + 2 είναι κάθετες για κ =
Α) 0, Β) −1, Γ) 1, Δ) 2, Ε) Κανένα από τα προηγούμενα .
c. Το πεδίο ορισμού της συνάρτησης με τύπο f(x)= x − 7 είναι το:
Α) ( −∞, −7 ) ∪ ( 7, +∞ ) , Β) [ 7, +∞ ) ,
Γ) [ −7, 7 ] , Δ) ( −∞, −7 ] ∪ [ 7, +∞ )
Ε) Κανένα από τα προηγούμενα .
d. Αν η εξίσωση ( λ − 3) ⋅ ( λ − 1) ⋅ x = ( λ − 4 ) ⋅ ( λ − 2 ) ⋅ ( λ − 1) είναι αόριστη τότε το λ είναι
ίσο με :
Α) 4, Β) 1, Γ) 2, Δ) 3, Ε) Κανένα από τα προηγούμενα .
x 2 − 10x + 25
e. Η παράσταση για χ < 5 ισούται με :
30 − 6x
1 1 x −5 x −5
Α) , Β) − , Γ), , Δ) − , Ε) Κανένα από τα προηγούμενα.
6 6 6 6
Μονάδες 5 ×5 = 25
Θέμα 3ο
Δίνεται η εξίσωση 5x 2 − κ 2 x − 4 = 0 (1)
A. Να δείξετε ότι η εξίσωση έχει πάντα πραγματικές λύσεις . Μονάδες 6
B. Αν x1 , x 2 οι ρίζες της εξίσωσης (1) , να αποδείξετε ότι :
κ 4 + 40 1 1 κ2
ι) x12 + x 22 = και ιι) + =− Μονάδες 13
25 x1 x2 4
1 1
C. Να βρεθεί η εξίσωση με ρίζες τους : x12 + x 22 , + Μονάδες 6
x1 x2
Θέμα 4ο
⎧(λ+2)x − 3y = 2λ + 3
Δίνεται το σύστημα ⎨
x + λy = 3

A. Δείξτε ότι το παραπάνω σύστημα έχει ,για κάθε τιμή του πραγματικού αριθμού λ
μοναδική λύση (χο , yo). Μονάδες 6
B. Να βρεθεί η μοναδική λύση (χο , yo) Μονάδες 9
3
C. Αποδείξτε πως αν ισχύει : x o +3y o =7 τότε λ = −1 ή λ= − Μονάδες 10
5
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 41
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
A. Έστω χ1 και χ2 οι ρίζες της εξίσωσης αχ2 + βχ + γ = 0, α ≠ 0.
β
α) Να αποδείξετε ότι χ1 + χ2 = − Μονάδες 6
α
γ
β) Να αποδείξετε ότι χ1⋅ χ2 = Μονάδες 8
α

B.
i) Να δοθεί ο ορισμός της απόλυτης τιμής ενός πραγματικού αριθμού α.
Μονάδες 5
ii) Να αποδείξετε ότι η απόλυτη τιμή του γινομένου δύο αριθμών ισούται
με το γινόμενο των απόλυτων τιμών τους, δηλ. │α · β │= │ α │·│ β │
Μονάδες 6
Θέμα 2ο
Να χαρακτηρίσετε ως Σωστή ( Σ ) ή Λάθος (Λ) καθεμιά από τις παρακάτω
προτάσεις:
a. ⏐x⏐=7 τότε x = 7 ή x = −7 Σ Λ

b. ⏐α + β⏐=⏐α⏐+⏐β⏐ όταν α, β ετερόσημοι Σ Λ


c. Αν α < β τότε ισχύει πάντα ⏐α⏐<⏐β⏐ Σ Λ

d. ⏐2x2+3x−7⏐=⏐−2x2−3x+7⏐ Σ Λ

e. Αν ⏐x⏐≤ 5 τότε −5≤ x ≤5 Σ Λ

Μονάδες 25
ο
Θέμα 3
Να βρείτε το λ∈ℜ ώστε οι ευθείες:
ψ = (λ2-1)⋅x + 62 και
ψ = 3λ·(λ-1)⋅x - 15 να είναι παράλληλες.
Μονάδες 25
Θέμα 4ο
Ο Φοίβος και η Αθηνά βγαίνουν από το κυλικείο του σχολείου,
όπου αγόρασαν κρουασάν και τυρόπιτες. ΄Ένας φίλος τους ρωτάει:
«Πόσο κοστίζει η τυρόπιτα και πόσο το κρουασάν»;
• Φοίβος: Πλήρωσα 7 ΕΥΡΩ για 4 κρουασάν και 5 τυρόπιτες.
• Αθηνά: Πλήρωσα 5 ΕΥΡΩ για 6 κρουασάν και 2 τυρόπιτες.
Μπορείτε να τους βοηθήσετε να βρουν την απάντηση;
Μονάδες 25
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 42
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο

A. Αν χ1 , χ2 είναι ρίζες της εξίσωσης αχ2 +βχ +γ = 0 , α≠ 0, να δείξετε ότι:

β
S = χ1 + χ2 = − Μονάδες 10
α

B. Να χαρακτηρίσετε Σ (σωστό) ή Λ (λάθος), τις παρακάτω προτάσεις:

1. Η εξίσωση αχ = β , με α = 0 και β ≠ 0 με άγνωστο το χ έχε! άπειρες λύσεις.

2. Ισχύει ⎢χ⎢ = ⎢α ⎢ ⇔ χ = α ή χ = −α .

β
3. Αν Δ = 0 τότε η εξίσωση αχ2 +βχ +γ = 0 , α≠ 0, έχει μία διπλή ρίζα, την χ = −
α

4. Η ευθεία ψ = −2 είναι παράλληλη στον άξονα χ ΄χ.

5. Αν χν = α, α >0, και ν άρτιος , τότε χ = ν


α Μονάδες 15

Θέμα 2ο
Δίνονται οι ευθείες ψ = λχ +2001 και ψ = (2λ-1)χ +2000.
a. Να βρείτε το λ ώστε οι ευθείες να είναι παράλληλες. Μονάδες 10
b. Αν λ = 2 να βρείτε το σημείο τομής των δύο ευθειών. Μονάδες 15

Θέμα 3ο
Δίνονται οι συναρτήσεις f(χ) = χ2 −5χ +6 και g(χ) = 2χ2 −3χ −2.

f (χ ) 1
a. Απλοποιήστε την παράσταση Κ= με χ ≠ 2 και χ ≠
g (χ ) 2

Μονάδες 10
b. Λύστε την ανίσωση g( χ ) < f( χ ) Μονάδες 15

Θέμα 4ο
a. Να λύσετε την ανίσωση : ⎢3χ + 1 ⎢ 7 Μονάδες 10

b. Να λύσετε την ανίσωση : ⎢2χ − 5 ⎢ > 3 Μονάδες 10

a. Να βρείτε τις τιμές του χ για τις οποίες συναληθεύουν οι παραπάνω ανισώσεις
Μονάδες 5
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 43
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο

A. Αν χ1 , χ2 είναι ρίζες της εξίσωσης αχ2 +βχ +γ = 0 , α≠ 0, να δείξετε ότι:

β
S = χ1 + χ2 = − Μονάδες 10
α

B. Να χαρακτηρίσετε Σ (σωστό) ή Λ (λάθος), τις παρακάτω προτάσεις:

1. Η εξίσωση αχ = β , με α = 0 και β ≠ 0 με άγνωστο το χ έχε! άπειρες λύσεις.

2. Ισχύει ⎢χ⎢ = ⎢α ⎢ ⇔ χ = α ή χ = −α .

β
3. Αν Δ = 0 τότε η εξίσωση αχ2 +βχ +γ = 0 , α≠ 0, έχει μία διπλή ρίζα, την χ = −
α

4. Η ευθεία ψ = −2 είναι παράλληλη στον άξονα χ ΄χ.

5. Αν χν = α, α >0, και ν άρτιος , τότε χ = ν


α Μονάδες 15

Θέμα 2ο
Δίνονται οι ευθείες ψ = λχ +2001 και ψ = (2λ-1)χ +2000.
a. Να βρείτε το λ ώστε οι ευθείες να είναι παράλληλες. Μονάδες 10
b. Αν λ = 2 να βρείτε το σημείο τομής των δύο ευθειών. Μονάδες 15

Θέμα 3ο
Δίνονται οι συναρτήσεις f(χ) = χ2 −5χ +6 και g(χ) = 2χ2 −3χ −2.

f (χ ) 1
a. Απλοποιήστε την παράσταση Κ= με χ ≠ 2 και χ ≠
g (χ ) 2

Μονάδες 10
b. Λύστε την ανίσωση g( χ ) < f( χ ) Μονάδες 15

Θέμα 4ο
a. Να λύσετε την ανίσωση : ⎢3χ + 1 ⎢ / 7 Μονάδες 10

b. Να λύσετε την ανίσωση : ⎢2χ − 5 ⎢ > 3 Μονάδες 10

a. Να βρείτε τις τιμές του χ για τις οποίες συναληθεύουν οι παραπάνω ανισώσεις
Μονάδες 5
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 44
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1ο
Α. Να δειχθεί ότι : Αν θ>0 ,τότε | x | ≤ θ ⇔ −θ ≤ x ≤ θ . Μονάδες 13
Β .α. Ποια συνάρτηση λέγεται άρτια και ποια περιττή ; Μονάδες 6
β. Αν α ,β ≥ 0 ,να συμπληρώσετε τις ισότητες :
μ ν
ν
α νβ =................., ν
α ⋅ ν β =...................., α =................. Μονάδες 6

Θέμα 2ο
2 | x − 3 | 5− | x − 3 | 4 | x − 3 | +3
Να λυθεί η ανίσωση : + ≥ . Μονάδες 25
3 2 6

Θέμα 3ο
⎧ λx +ψ =1
Δίνεται το σύστημα : ⎨ .
⎩9x + λψ =3
α. Να βρεθούν οι ορίζουσες D, Dx, Dψ του συστήματος Μονάδες 15
β. Για ποια τιμή του λ το σύστημα έχει άπειρες λύσεις ; Μονάδες 10
ο
Θέμα 4
Δίνεται η εξίσωση : x(x + 4λ) +3λ2 = 5λ−6 .

α. Να την φέρετε στη μορφή αx2 + βx +γ = 0. Μονάδες 6


β. Για ποιες τιμές του λ , η εξίσωση έχει δύο πραγματικές ρίζες άνισες ;
Μονάδες 12
γ. Αν x1 ,x2 είναι οι ρίζες της εξίσωσης , για ποια τιμή του λ ισχύει

10x1 + 10x2 = −80 ; Μονάδες 7

Δίνεται: 49 = 7 , 784 = 28
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 45
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδείξετε ότι: | α ⋅ β | = | α | ⋅ | β | Μονάδες 13
Β. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν ,γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη
Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
α. | α | ≤ α και | α | ≥ − α Μονάδες 3

β. | χ | = | α |⇔ χ = ±α Μονάδες 3

γ. | χ | ≥ θ ⇔ − θ ≤ χ ≤ θ , θ > 0 Μονάδες 3

δ. | α + β | > | α | + | β | Μονάδες 3

Θέμα 2ο
Δίνεται η εξίσωση: χ2 + 4χ + 2 = 0. Αν ρ1 και ρ2 οι ρίζες της, να υπολογίσετε χωρίς να λύσε-
τε την εξίσωση τις παρακάτω παραστάσεις:

α. ρ1 + ρ2 και ρ1⋅ ρ2 Μονάδες 7

1 1
β. + Μονάδες 8
ρ1 ρ 2

1 1
γ. + Μονάδες 10
ρ12 ρ 22

Θέμα 3ο
⎧ λχ + ψ = 2
Να λυθεί και να διερευνηθεί το σύστημα: ⎨ Μονάδες 25
⎩ χ + λψ = 2
Θέμα 4ο
χ 2 − 3χ + 2
Να λυθεί η ανίσωση: ≤0 Μονάδες 25
χ −3
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 46
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να δώσετε τον ορισμό της απόλυτης τιμής ενός πραγματικού αριθμού α.
Β. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω ιδιότητες των απολύτων

Αν θ >0, τότε | χ | > θ ⇔ ......

|α|2 = .........

| α + β| = .........
Αν θ >0, τότε | χ | < θ ⇔ ......

| χ | = | α |⇔ ...... Μονάδες 10

Γ. Να αποδείξετε ότι για κάθε πραγματικό αριθμό και β ισχύει: |α⋅β| =|α|⋅| β|

Μονάδες 7
ο
Θέμα 2
Α. Να αποδείξετε ότι 3
2 ⋅ 3 3− 5 ⋅ 3 3+ 5 = 2 Μονάδες 10

Β. Αν χ = 3 − 2 και ψ = 2 + 3 , να βρεθεί ή τιμή της παράστασης χ2 − χψ + ψ2

Μονάδες 15
Θέμα 3ο
⎧λχ + 4ψ = 8
Δίνεται το σύστημα ⎨ λ∈R
⎩χ + λψ = 4

Α. Να αποδείξετε ότι αν λ ≠ −2 και λ≠ 2, τότε το σύστημα έχει μοναδική λύση.

Β. Αν λ ≠ −2 και λ≠ 2, βρείτε την μοναδική λύση του συστήματος.

Γ. Να λύσετε το σύστημα για λ=2 Μονάδες 9 + 8 + 8


Θέμα 4ο
Δίνεται η εξίσωση: χ2− (2λ + 3)χ−2λ = 0.

a. Αν χ1 και χ2 είναι ρίζες της εξίσωσης, να βρεθούν τα χ1 + χ2 και χ1⋅χ2.

b. Αν το −2 είναι η μία ρίζα της εξίσωσης, να βρεθεί η άλλη μίζα.

c. Αν χ1, χ2 είναι οι ρίζες της εξίσωσης να βρεθούν οι τιμές του λ∈R, ώστε να ισχύει

χ 12 ⋅ χ 2 + χ 22 ⋅ χ 1 ≥ λ2 + 1 Μονάδες 5 + 10 + 10.
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 47
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να λυθεί η εξίσωση αχ + β = 0, για τις διάφορες τιμές των α και β. Μονάδες 13
Β. Να χαρακτηρίσετε ως Σωστό ( Σ ) ή Λάθος ( Λ ) κάθε μια από τις επόμενες προτάσεις:

a. Για κάθε πραγματικό αριθμό α ισχύει: α 2 = α.

b. Το ψ = αχ2 + βχ + γ είναι ομόσημο του α για κάθε χ∈R όταν Δ < 0. ( α ≠ 0)

c. Αν α > β και γ > δ τότε ισχύει πάντα: αγ > βδ Μονάδες 6

Γ. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις:

a. | χ | = | α | ⇔ ........................

b. Αν θ > 0 τότε | χ | > θ ⇔ ........................

c. Αν Δ = 0 τότε το ψ = αχ2 + βχ + γ ( α ≠ 0) είναι ................ του α εκτός από την .............

Μονάδες 6
Θέμα 2ο
⎧2χ − ψ = 2λ 2
Δίνεται το σύστημα: ⎨
⎩−3χ + 2ψ = λ − 3
a. Να αποδείξετε ότι έχει μοναδική λύση (χ0, ψ0) για κάθε λ∈R ή οποία και να βρεθεί.

b. Αν ισχύει η σχέση: χ0−ψ0 ≤ 0 να βρεθούν οι τιμές του λ. Μονάδες 13 + 12

Θέμα 3ο
Δίνεται η εξίσωση χ2 + 2χ − λ2 = 0

a. Να αποδείξετε ότι έχει δύο ρίζες άνισες για κάθε λ∈R Μονάδες 5

b. Αν χ1, χ2 οι ρίζες τις εξίσωσης να βρείτε τα χ1 + χ2 και χ1⋅χ2. Μονάδες 8

4 4
c. Αν ισχύει + = − λ με λ ≠ 0 να βρείτε την τιμή του λ Μονάδες 12
χ1 χ2

Θέμα 4ο
f( χ )
a. Δίνεται το τριώνυμο f( χ ) = 2χ2 − 3χ + 1 και η παράσταση κ = Μονάδες 7
1 − 2χ

b. Να βρεθούν οι τιμές του χ για τις οποίες ορίζεται η παράσταση κ. Μονάδες 4

c. Να αποδείξετε ότι : κ = − χ + 1 Μονάδες 7

d. Να βρεθούν οι τιμές του χ ώστε να ισχύει | κ | < 3 Μονάδες 7


Γενικό Ενιαίο Λύκειο 48
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Έστω x1, x2 οι ρίζες της εξίσωσης αx2 + βx + γ με α ≠ 0.

Να υπολογίσετε το άθροισμα S = x1 + x2 και P = x1 ⋅x2 των ριζών Μονάδες 12

Β. Αν x1, x2 οι ρίζες της εξίσωσης 2x2 −6x−5 = 0 να υπολογίσετε την τιμή της παράστασης:

1 1
+ Μονάδες 13
x1 x2

Θέμα 2ο
Για ποιες τιμές του λ η εξίσωση (λ2 −3λ +2)x2 + (λ−2)x +5 = 0 έχει μία διπλή ρίζα.

Μονάδες 25
ο
Θέμα 3
Α. Να λυθεί η εξίσωση: |2x + 5| = |3x + 7| Μονάδες 12

Β. Να λυθεί η ανίσωση: |2x − 5| < 3 Μονάδες 13

Θέμα 4ο
⎧⎪( μ − 2 ) x + 5y =5
Για τις διάφορες τιμές του μ να λύσετε το σύστημα. ⎨ Μονάδες 25
⎪⎩ x + ( μ+2 ) y = 5
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 49
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. ΄Έστω x1, x2 οι ρίζες της εξίσωσης αx2 + βx + γ με α ≠ 0.

β γ
Να αποδείξετε ότι: x1 + x2 = − και x1 ⋅x2 = . Μονάδες 13
α α

Β. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο φύλλο απαντήσεων τη


λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση .

i. Για οποιουσδήποτε πραγματικούς αριθμούς α και β ισχύει: | α | + | β| = | α + β |

α1 x + β1 y = γ1
ii. Αν η ορίζουσα του συστήματος είναι διαφορετική από το μηδέν , τότε
α2 x + β2 y = γ2

αυτό έχει άπειρες λύσεις.

iii. Αν α, β > 0 ισχύει ν


α⋅ν β = ν
α ⋅β .

iv. Το πλήθος των ριζών της εξίσωσης αx + β = 0 με άγνωστο τον x εξαρτάται από τον
πραγματικό αριθμό α. Μονάδες 12
ο
Θέμα 2
(λ − 1)x + (λ+1)y = λ
Δίνεται το σύστημα: , λ∈R.
(λ+2)x + (λ − 2)y = 2λ
a. Να βρείτε την ορίζουσα D του συστήματος. Μονάδες 10

b. Πόσες λύσεις έχει το σύστημα για λ = 0 Μονάδες 5

c. Να λύσετε το σύστημα για λ = −3 Μονάδες 10


ο
Θέμα 3
Δίνεται η παράσταση P(x) = (2x − 3) ⋅ (x 2 + x − 2) ⋅ (x 2 +2x + 3) .
a. Να βρείτε το πρόσημο των τιμών της παραπάνω παράστασης. Μονάδες 15

b. Να λύσετε την ανίσωση P( x ) ≤ 0. Μονάδες 10

Θέμα 4ο
Β⋅Γ
Δίνονται οι παραστάσεις: B = 3x − 1 , Γ = 2x 2 + 3x − 2 , Δ = 3x 2 + 5x − 2 και Α = −
Δ
a. Να λύσετε την εξίσωση Δ = 0 και να βρείτε τις τιμές του x για τις οποίες ορίζεται η πα-
ράσταση Α. Μονάδες 8
1
b. Να αποδείξετε ότι για κάθε πραγματικό αριθμό x με x ≠ −2 και x ≠ ισχύει
3
Α= − 2x + 1 Μονάδες 10
c. Να λύσετε την ανίσωση | Α | ≥ 7. Μονάδες 7
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 50
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
a. Να ορίσετε την απόλυτη τιμή του χ.
b. Να αποδείξετε ότι | x ⋅ y | = | x | ⋅ | y |

c. Πότε ισχύει η ισότητα: | x + y | = | x | + | y |

Θέμα 2ο
Να κάνετε την αντιστοίχηση (γράψετε τα ζεύγη)
6
A. 6
x11 = α. x5
B. 3
x x3 = β. x 6 x 5
3
Γ. x x3 = γ. x 2 6 x 5
1 δ. x 6 x
Δ. 6
=
x
ε. τίποτα... από... τα ...ανώτερα.
Ε. 2x 6 x5 − 6 x11 =

ƒ Το Δ να αντιστοιχιστεί στην ποσότητα που πολλαπλασιάζουμε ώστε να έχουμε ρητό


παρονομαστή
Θέμα 3ο
2
Να λυθεί: x ≤ ≤x+3
x+1

Θέμα 4ο
Να βρεθεί ο τριψήφιος αριθμός που διαιρείτε με το πέντε και το 9. Και όταν ανταλλάξουμε
τις δεκάδες με τις εκατοντάδες προκύπτει αριθμός κατά 270 μικρότερος.
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 51
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να αποδείξετε ότι:
Η απόλυτη τιμή του αθροίσματος δύο αριθμών είναι ίση ή μικρότερη από το άθροισμα των
απολύτων τιμών των αριθμών αυτών: | α + β| ≤| α | + | β|. Μονάδες 15

Β. Να συμπληρώσετε τα κενά:
a. | χ | = θ ⇔ .......

b. | α |2 = .............

c. |α⋅β| = .............

d. | χ | < 9 ⇔ .......

e. | ...... | = 10 = | ...... | Μονάδες 10

Θέμα 2ο
2 | χ | +1 | χ | −1 1
Να λυθεί η εξίσωση: − =
3 2 2
Θέμα 3ο
⎧( μ − 2 ) ⋅ χ + 5ψ = 5
Δίνεται το σύστημα: ⎨
⎩χ + ( μ + 2 ) ⋅ ψ = 5
a. Να αποδείξετε ότι το σύστημα αυτό έχει μια λύση για οποιαδήποτε πραγματική τιμή του
μ διάφορη του ±3. Μονάδες 15

b. Να λύσετε το παραπάνω σύστημα:


ƒ όταν μ = 3.
ƒ όταν μ = −3 Μονάδες 10

Θέμα 4ο
Οι ρίζες της εξίσωσης, χ2 −5χ + 3 = 0 είναι χ1, χ2:

a. Να υπολογίσετε τις τιμές των παραστάσεων


ƒ χ1 + χ2 =
ƒ χ1⋅χ2 =

ƒ χ 12 + χ 22 =

ƒ χ 13 + χ 32 =

ƒ 2χ 13 − 3χ 12 χ 2 + 2χ 32 − 3χ 22 χ 1 =
Μονάδες 20
b. Να βρείτε τις τιμές του λ∈R για τις οποίες είναι:

λ2 − (χ1 + χ2)λ + 6 > 0 Μονάδες 5


Γενικό Ενιαίο Λύκειο 52
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Αν θ > 0 να αποδείξετε ότι | x | < θ ⇔ −θ < x < θ Μονάδες 15
Β. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές ( Σ ) ή λανθασμένες ( Λ ).

a. α = 3 α6 , α ≥ 0

b. Αν x < 0 τότε x > x

c. | α + β | > | α | + | β | για κάθε α, β ∈ R

d. ν
α+β = ν
α+ ν
β για κάθε α, β ∈ R

e. Αν ε1 και ε2 δύο διακεκριμένες ευθείες με εξισώσεις


ε1: ψ = α1 x + β1 και ε2: ψ = α 2 x + β 2 τότε ισχύει η ισοδυναμία: ε1 // ε2 ⇔ α1 = α2

Μονάδες 5 × 2 = 10
ο
Θέμα 2
Να υπολογίσετε τις παραστάσεις:
5
a. Α= x3 x , x≥0 Μονάδες 8

6
b. Β= α5 ⋅ α ⋅ 3 α 2 , α ≥ 0 Μονάδες 8

c. Β = 3 4 ⋅ 3 2 − 2 ⋅ 3 2 + 2 Μονάδες 9
Θέμα 3ο
Α. Να λυθούν οι εξισώσεις:
a. 2x 2 − x + 2 = 0 Μονάδες 6

b. x 2 − 3x − 4 = 0 Μονάδες 6
Β. Να λυθεί η ανίσωση:
(3 −2x)⋅(2x2 −x + 2)⋅(x2 − 3x−4) ≤ 0 Μονάδες 13

Θέμα 4ο
Δίνονται οι ευθείες (γραφικές παραστάσεις συναρτήσεων)
ε1: ψ = (α 2 − α) ⋅ x+3 και ε2: ψ = −x + β, α, β, x ∈ R.

a. Να δείξετε ότι οι ευθείες ε1,ε2 δεν είναι παράλληλες για καμία τιμή του πραγματικού α-
ριθμού α∈ R. Μονάδες 9

b. Να δείξετε ότι α2 − α + 1 > 0 για κάθε πραγματικό αριθμό α∈ R.


Μονάδες 8

| α2 − α + 1 |
c. Να απλοποιηθεί η παράσταση: Α = , α ≠1. Μονάδες 8
α 3 − 2α 2 + 2α − 1
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 53
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Έστω x1 και x2 οι ρίζες της εξίσωσης : αx2 + βx + γ = 0 , α ≠0. Αν με S συμβολίσουμε το

άθροισμα x1 + x2 και με P το γινόμενο x1⋅x2 των ριζών αυτών τότε : Να αποδείξετε ότι :

β
S=− , Μονάδες 7
α
...
a. Να συμπληρώσετε την ισότητα : P = x1 ⋅ x 2 = . Μονάδες 7
...
Β. Να κατασκευάσετε εξίσωση 2ου βαθμού αν είναι γνωστό ότι οι ρίζες της έχουν άθροισμα
S = 5 και γινόμενο P = 6 . Μονάδες 4
Γ. Να σημειώσετε στην κόλλα σας ( Σ ) αν η πρόταση είναι σωστή ή ( Λ ) αν είναι λάθος .
a. Ισχύει πάντα: | α ⋅ β | = | α | ⋅ | β | Σ , Λ , Μονάδες 3

b. Ισχύει πάντα: α2 = α Σ , Λ , Μονάδες 3

c. Ισχύει πάντα: | α + β | ≤ | α | + | β | Σ , Λ , Μονάδες 3

Θέμα 2ο
| x + 1 | +1 2 | x + 1|
Να λυθεί η εξίσωση: − = | x + 1| − 4 Μονάδες 25
2 5
Θέμα 3ο
Να λύσετε την ανίσωση :
(2x – 3 )( x2 – 4x + 4 )( – x2 + 2x + 3 ) ≤ 0 Μονάδες 25
ο
Θέμα 4
⎧ x + λy = λ 2
Δίνεται το σύστημα : Σ: ⎨
⎩λx + y = 1
Α. Να βρεθούν οι ορίζουσες D, Dx, Dy. Μονάδες 12
Β. Για ποιες τιμές του πραγματικού λ το σύστημα ,
a. Έχει μοναδική λύση;
b. Είναι αόριστο ; Μονάδες 9
Γ. Για την τιμή του λ για την οποία το σύστημα είναι αόριστο , να λυθεί η ανίσωση:
| x− λ| < 5 Μονάδες 4
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 54
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Έστω x1 και x2 οι ρίζες της εξίσωσης αx + βx + γ = 0 , α ≠ 0 .
2

Αν με S συμβολίσουμε το άθροισμα x1 + x 2 και με P το γινόμενο x1 ⋅ x 2 των ριζών αυτών,


τότε να αποδείξετε ότι :
β
a. S = x1 + x 2 = − Μονάδες 7
α
γ
b. P = x1 ⋅ x 2 =
α
Μονάδες 8
Β. Για κάθε μια από τις επόμενες προτάσεις α, β, γ, δ και ε, να μεταφέρετε στη κόλλα σας
το γράμμα της και δίπλα την ένδειξη ( Σ ), αν αυτή είναι Σωστή ή ( Λ ) αν αυτή είναι Λάθος.
a. αν | x | = −3 , τότε x = 3 ή x = −3 Μονάδες 2
b. αν θ>0, τότε | x | < θ ⇔ −θ < x < θ Μονάδες 2
c. αν θ>0, τότε | x | > θ ⇔ x < − θ ή x >θ Μονάδες 2

d. ( −3)2 = −3 Μονάδες 2
12
e. =4 3 Μονάδες 2
3
Θέμα 2ο
2
Δίνεται η εξίσωση x − 5x − 6 = 0 . Αν x1 και x2 οι ρίζες της εξίσωσης, να αποδείξετε ότι :
a. x1 + x 2 = 5 Μονάδες 5
b. x1 ⋅ x 2 = − 6 Μονάδες 5
1 1 5
c. + =− Μονάδες 7
x1 x 2 6
2 2
d. x1 ⋅ x 2 + x1 ⋅ x 2 = −30 Μονάδες 8
ο
Θέμα 3
a. Να λύσετε την ανίσωση : | 2x − 1 |≤ 5 Μονάδες 10
2
b. Να λύσετε την ανίσωση : 2x + 3x − 5 ≤ 0 Μονάδες 10
c. Να βρείτε τις τιμές του x για τις οποίες συναληθεύουν οι παραπάνω ανισώσεις
Μονάδες 5
Θέμα 4ο
⎧2x − y = λ − 4
Δίνεται το σύστημα (Σ) : ⎨ , όπου λ πραγματικός αριθμός.
⎩ x+y=λ
a. Να δείξετε ότι το σύστημα (Σ) έχει μοναδική λύση ( x 0 , y0 ) για κάθε τιμή του πραγμα-
τικού αριθμού λ. Μονάδες 5
b. Να υπολογίσετε τις ορίζουσες D x , D y του συστήματος ( Σ ), συναρτήσει το πραγματικού
αριθμού λ. Μονάδες 10
c. Να αποδείξετε ότι αν το ( Σ ) έχει μοναδική λύση ( x 0 , y0 ) για την οποία ισχύει
x 0 + 1 = y0 , τότε η τιμή του πραγματικού αριθμού λ είναι 5. Μονάδες 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 55
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδείξετε ότι αν θ > 0 τότε | x | < θ ⇔ −θ < x < θ . Μονάδες 10
Β. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη
Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση :
3x
α) . Η συνάρτηση f ( x ) = 2
έχει πεδίο ορισμού το R .
x +4

β) Η εξίσωση | x − 3| + 4 είναι αδύνατη .

γ) 5 ⋅ 3 5 = 5 52 .

15
δ) =5 3
3

ε) x2 = x
Μονάδες 15
ο
Θέμα 2
⎧ λx + 4y = 8
Δίνεται το σύστημα ⎨
⎩ x + λy = 4
Α. Να βρεθούν οι τιμές του λ για τις οποίες το σύστημα έχει μοναδική λύση .
Μονάδες 10
B . Αν λ ≠ −2, λ ≠ 2 να βρείτε την λύση ( x , y ) του συστήματος

Μονάδες 5
Γ. Να βρείτε την τιμή του λ ώστε η λύση ( x , y ) που βρήκατε στο Β. ερώτημα να επαληθεύ-
ει την σχέση : x + y = 1 Μονάδες 10
Θέμα 3ο
(2x 2 − 5x+2) ⋅ (1 − x)
Να λυθεί η ανίσωση : ≤0 Μονάδες 25
x−2
Θέμα 4ο
Δίνεται η εξίσωση : x 2 − x + λ − 1= 0
Α. Να ορίσετε τον λ ώστε η εξίσωση να έχει ρίζες πραγματικές και άνισες
Μονάδες 10
Β. Να βρεθεί ο λ αν ισχύει: x12 x 2 + x1x 22 + 3 = x1 + x 2 όπου x1 , x 2 οι ρίζες τις εξίσωσης

Μονάδες 15
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 56
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να χαρακτηρισθούν ως Σωστό ή Λάθος οι επόμενες σχέσεις

α. α+β = α + β,

β. α + β = 0 ⇔ α = β = 0,
κ
γ. k
αλ = α λ

δ. k
α = α−k

κ λ κλ
ε. α = α.
Β. Να χαρακτηρισθούν με Σωστό ή Λάθος οι επόμενες σχέσεις

α. | α2 | = α,

β. | α | < α,

γ. | χ | > θ >0 ⇔ χ < −θ ή χ > θ.

Θέμα 2ο
2
⎛ 2⎞ ⎛ 2⎞
Να λυθεί η εξίσωση ⎜ χ + ⎟ − 5 ⎜ χ + ⎟ + 6 = 0.
⎝ χ⎠ ⎝ χ⎠

Θέμα 3ο
Δίνονται οι ευθείες ψ = (λ – 1) χ + 5 και ψ = (2λ + 1) χ + 7. Να βρεθούν οι τιμές του λ
για να είναι οι δυο ευθείες κάθετες.
Θέμα 4ο
χ
Να βρεθεί ένα κλάσμα τέτοιο ώστε αν προσθέσουμε την μονάδα και στους δυο
ψ

2
όρους του να γίνεται ίσο με , ενώ αν αφαιρέσουμε το 2 από τους όρους του να
3
1
γίνεται ίσο με .
2
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 57
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Συμπληρώστε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις:
α. Αν θ > 0 | χ | ≤ θ ⇔ ………
β. | α ⋅ β | = ……….
γ. Αν α ≥ 0 τότε η ν α παριστάνει τη μη ……………..... της εξίσωσης x v = α.
δ. Η f(x) = αx + β παριστάνει ευθεία με α = εφω .
Αν α > 0 τότε … < ω < ……
Αν …… τότε ω = 0 Μονάδες 5 × 2 = 10
Β. Να αντιστοιχίσετε τις παραστάσεις της στήλης Α με τις αριθμητικές τιμές της στήλης Β .
ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β
α. x1 + x2 15
β. x1 ⋅x2 i)
9
γ. x12 + x 22 ii) 5
x1 x2 19
δ. + iii)
x2 x1 3 όπου x1, x2 ρίζες της εξίσωσης x 2 – 5 x + 3 = 0 .
1 1 iv) 3 Μονάδες 5 × 3 = 15
ε. +
x1 x2 v) 19

Θέμα 2ο
Επιλέξτε τη σωστή απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω προτάσεις :
α. Η παράσταση A= | x − 3 | −1 ορίζεται για χ που ανήκουν στο διάστημα
1. [2 , 4] 2. ( −∞, 2 ) ∪ [ 4, +∞ ) 3. ( −∞. − 4] ∪ [3, +∞ ) 4. ( −∞, 2] ∪ [ 4, +∞ ) Μονάδες 9
β. Έστω Α = 2 27 + 75 − 2 48 . Η απλοποιημένη της μορφή είναι :
1. 9 3 2. 3 3 3. −3 3 4. − 3 5. 3 − 5 Μονάδες 8
4 2
γ. Η εξίσωση χ – 2χ = 0 έχει λύσεις που είναι : 1. χ = 0 ή χ = 2
2. χ = 0 ή x = 2 ή x=− 2 3. x = 2 ή x = − 2 4. χ = −2 ή χ = 2 Μονάδες 8
Θέμα 3ο
⎧( κ+1) x − 2y = κ+1
Δίνεται σύστημα ⎨ (Σ) με κ ∈ R .
⎩ κx − κy =1
1. Βρείτε τις ορίζουσες D , Dx , Dy του συστήματος . Μονάδες 5
2. Για ποιες τιμές του κ έχει μοναδική λύση ; Γράψτε τη λύση αυτή . Μονάδες 6
3. Για ποιες τιμές του κ είναι αόριστο ; Γράψτε τη μορφή των απείρων λύσεων. Μονάδες 6

4. Όταν το σύστημα είναι αδύνατο λύστε την παραμετρική εξίσωση κ(χ – 1) + κ2 = −1+ κ2
Μονάδες 7
Θέμα 4ο
1. Να βρείτε τις τιμές του χ για τις οποίες η συνάρτηση f(x) = − x 2 + 5x − 6 έχει:
α) θετικές τιμές β) αρνητικές τιμές . Μονάδες 5

2. Έστω g(x) =
( −x + 5x − 6 ) ⋅ ( x
2 2
).
−1
x − 2x + 42

α) Για ποια χ ορίζεται η συνάρτηση g(x) ; Μονάδες 5


β) Λύστε την ανίσωση g(x) ≥ 0 Μονάδες 15
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 58
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Αν x1 και x2 είναι οι ρίζες της εξίσωσης αx2 + βx + γ = 0, α ≠ 0, να αποδείξετε ότι

β γ
S = x1 + x2 = − και P = x1⋅x2 = Μονάδες 13
α α
B. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις Σωστό ή Λάθος, γράφοντας στο φύλλο απα-
ντήσεων τον αριθμό της πρότασης και δίπλα την λέξη Σωστό ή Λάθος.

1. Αν θ > 0 και | χ | ≤ θ τότε −θ ≤ χ ≤ θ.

ν
2. Αν α, β ≥ 0 τότε α ν ⋅β = α ⋅ ν β .

3. Αν για ένα σύστημα 2 εξισώσεων με 2 αγνώστους ισχύει, D ≠ 0 και D x = D ψ = 0 τότε

το σύστημα είναι αδύνατο.

4. Αν | α | + | β | = 0 τότε α = β = 0. Μονάδες 4×3

Θέμα 2ο
Α. Να γράψετε στο φύλλο απαντήσεων το γράμμα που αντιστοιχεί στην σωστή απάντηση.

Αν | x− 2 | < 7 τότε:

(
α. x ∈ −∞ , 9 ) (
β. x ∈ −5 , 9 ) (
γ. x ∈ −5, +∞ ) ( ) (
δ. x ∈ −∞ , -5 ∪ 9 , +∞ )
Μονάδες 10

Β. Να λυθεί η εξίσωση 4(| x +2 |−1) + 3 = | x +2 | + 17 Μονάδες 15

Θέμα 3ο
Α. Να λύσετε τις εξισώσεις:

a. 6 − 3χ = 0

b. x2 − 11x = 0 Μονάδες 10

Β. Με την βοήθεια του πίνακα πρόσημων να λύσετε την ανίσωση

(6 − 3x)⋅( x2 − 11x) ≥ 0 Μονάδες 15


ο
Θέμα 4
⎧λχ + 4ψ = 2
Α. Να λύσετε το σύστημα ⎨ για τις διάφορες τιμές του λ Μονάδες 20
⎩χ + λψ =1

Β. Για την τιμή του λ για την οποία το σύστημα είναι αόριστο να εξετάσετε αν είναι παράλ-

ε1 : ψ = (3λ − 1)χ +1
ληλες οι ευθείες Μονάδες 5
ε 2 : ψ = 5χ + 2λ − 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 59
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

Β. α) Να αποδειχθεί ότι το τρίγωνο ΑΒΓ με κορυφές τα σημεία Α(1, 4), Β(−2, 8), Γ(2, 11)

είναι ορθογώνιο και ισοσκελές. Μονάδες 10

β) Ποιο το εμβαδόν του τριγώνου αυτού; Μονάδες 5

Θέμα 3ο

⎧ λχ + ψ = 2
Δίνεται το σύστημα ⎨ (Σ) και η εξίσωση: 2χ 2 − 8 ( λ − 1) χ + λ + 6 = 0 (1)
⎩ 4χ + λψ = 4

α) Να προσδιορισθεί ο λ ώστε το σύστημα να έχει μοναδική λύση η οποία και να βρεθεί.

Μονάδες 7

β) Να προσδιορισθεί ο λ ώστε το σύστημα να έχει άπειρες λύσεις. Ποια η μορφή των λύσεων

αυτών; Να αποδειχθεί ότι για την τιμή αυτή του λ η εξίσωση (1) έχει διπλή ρίζα. Μονάδες 10

γ) Να προσδιορισθεί ο λ ώστε το σύστημα να είναι αδύνατο. Να αποδειχθεί ότι για την τιμή

αυτή του λ η εξίσωση (1) έχει δύο ρίζες πραγματικές και άνισες.

Μονάδες 8

Θέμα 4ο

α) Δείξτε ότι το τριώνυμο −χ2 + 4χ − 5 είναι αρνητικό για κάθε χ∈R. Μονάδες 4

− χ 2 + 4χ − 5 − χ 2 − 7
β) Δίνεται η συνάρτηση f: f ( χ ) =
(1 − χ ) ⋅ ( −χ 2 − χ + 6 )

i) Να βρείτε το πεδίο ορισμού της. Μονάδες 5

ii) Να την απλοποιήσετε. Μονάδες 3

γ) Να λύσετε την ανίσωση f(x )≤ 0, όπου f(x ), η απλοποιημένη μορφή της f.

Μονάδες 13
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 60
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
A. Έστω χι, χ2 είναι οι ρίζες της εξίσωσης αχ2 + βχ + γ = 0 , α ≠ 0. Αν S = χι + χ2 είναι το ά-
β γ
θροισμα και Ρ = χι⋅χ2 είναι το γινόμενο των ριζών, να δείξετε ότι: S = − και Ρ =
α α
Μονάδες 13
B. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω σχέσεις
ν μ
1. α = .....
2. Αν θ>0 | χ | ≤ θ ⇔ ......
3. | χ | = | α | ⇔ χ = ...... Μονάδες 6
Γ. Να σημειώσετε αν είναι σωστή ( Σ ) ή λάθος ( Λ ) καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις:
1. α 2 = α ( όπου α πραγματικός αριθμός)
2. | α+β | ≤ | α | + | β | (α, β πραγματικοί αριθμοί)
3. Η εξίσωση αχ2 + βχ + γ = 0 , α ≠ 0 έχει πραγματικές ρίζες αν η διακρίνουσα είναι αρνη-

τική Δ <0 Μονάδες 6

Θέμα 2ο
a. Να λυθεί η ανίσωση: 2 | χ − 5 | +7 < 13 Μονάδες 10

| χ | − 1 4 1− | χ |
b. Να λυθεί η ανίσωση : − ≥ Μονάδες 10
6 3 2
c. Να βρείτε που συναληθεύουν οι δυο ανισώσεις Μονάδες 5
Θέμα 3ο
a. Να λυθούν οι εξισώσεις: χ 2 − 3χ + 2 = 0 και 9 − χ 2 = 0 Μονάδες 8

(χ 2 − 3χ + 2)(9 - χ 2 )
b. Αν Ρ(χ) = να λυθεί η ανίσωση Ρ(χ) ≤0 Μονάδες 17
2χ − 4
Θέμα 4ο
⎧λχ + 4ψ = 4
Δίνεται το σύστημα ⎨
⎩χ + λψ = 2
a. Να υπολογιστούν οι ορίζουσες D, D χ , D ψ Μονάδες 9

b. Για ποιες τιμές του λ το σύστημα έχει μοναδική λύση, και ποια είναι αυτή. Μονάδες 6
c. Να λύσετε το σύστημα για λ = 2 Μονάδες 5

d. Για λ = −2 να εξετάσετε αν οι δυο ευθείες που παριστάνουν οι εξισώσεις του συστήμα-

τος: τέμνονται, είναι παράλληλες, ή ταυτίζονται. (Δικαιολογήστε την απάντηση σας)


Μονάδες 5
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 61
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

Θέματα εξετάσεων περιόδου


Μαΐου-Ιουνίου
στην Γεωμετρία
Τάξη Α! Λυκείου
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 62
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1ο
A. Να αποδείξετε ότι διάμεσος τραπεζίου είναι παράλληλη προς τις βάσεις
της και ίση με το ημιάθροισμα της.
Μονάδες 15
B. Γράψτε τα κριτήρια για να είναι ένα τετράπλευρο παραλληλόγραμμο.
Μονάδες 10
Θέμα 2ο
 = 90°) με Γ = 30°. Αν Ε, Ζ είναι τα μέσα
Δίνεται ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ( Α

των ΑΒ και ΑΓ να αποδείξετε ότι ΕΖ = ΑΒ


Μονάδες 25

Θέμα 3ο
Να αποδείξετε ότι τα μέσα των ίσων πλευρών ισοσκελούς τριγώνου ισαπέ-
χουν:
i. Από τη βάση του
Μονάδες 12
ii. Από τις ίσες πλευρές του
Μονάδες 13

Θέμα 4ο
Δίνεται το τραπέζιο ΑΒΓΔ(ΑΒ // ΓΔ) με ΑΒ = 2ΓΔ. και Ε το σημείο τομής
των ΑΔ και ΒΓ.
Να αποδείξετε ότι:
i. ΕΓ = ΓΒ
Μονάδες 8
ii. Αν το σημείο Μ είναι το μέσο της ΑΒ, οι ΕΜ, ΓΔ διχοτομούνται
Μονάδες 8
iii. Οι διαγώνιες του τραπεζίου ΑΒΓΔ τέμνονται πάνω στη ΕΜ.
Μονάδες 9
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 63
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
A. Να δείξετε ότι σε κάθε τρίγωνο το άθροισμα των γωνιών του είναι ίσο με δύο ορθές.
Μονάδες 13
B. Να γράψετε τα τρία κριτήρια ισότητας δύο τυχαίων τριγώνων Μονάδες 6
C. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις:
• Το μέτρο μιάς εγγεγραμμένης γωνίας είναι ίσο με το………………του
μέτρου του αντίστοιχου τόξου της.
• Κάθε εγγεγραμμένη γωνία που βαίνει σε ημικύκλιο είναι……………..
• Κάθε επίκεντρη γωνία είναι………………….από την εγγεγραμμένη που
βαίνει στο ίδιο τόξο Μονάδες 6

Θέμα 2ο Α

Στο τρίγωνο ΑΒΓ,οι ΒΙ και ΓΙ είναι διχοτόμοι


των γωνιών Β και Γ.Ακόμη είναι: Ι

ΙΔ//ΑΒ και ΙΕ//ΑΓ .Να δείξετε ότι:


Β Δ Ε Γ
l
Α
a. m = 90D +
ΒΙΓ Μονάδες 12
2
b. ΒΓ= ΙΔ + ΔΕ + ΙΕ Μονάδες 13

Θέμα 3ο

Το τρίγωνο ΑΒΓ είναι ισοσκελές (ΑΒ = ΑΓ ), Α

με ΒΜ = ΓΝ και Δ,Ε οι προβολές των Β και Γ


πάνω στις ΑΜ και ΑΝ αντίστοιχα. Ν
Β Γ
Να δείξετε ότι:
Δ Ε
1. ΑΜ = ΑΝ Μονάδες 12
2. Το τρίγωνο ΑΔΕ είναι ισοσκελές Μονάδες 13

Θέμα 4ο
Στο τρίγωνο ΑΒΓ είναι ΑΓ >ΑΒ. Αν είναι το Μ μέσο της ΒΓ και
η ΒΔ είναι κάθετη στη διχοτόμο ΑΗ της γωνίας Α του τριγώνου.
Να δείξετε ότι: Α

1. ΕΓ = ΑΓ− ΑΒ Μονάδες 13
Ε
Δ

n = 90o + Α
2. ΒΔΜ
2 Β Η Μ Γ
Μονάδες 12
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 64
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
A. Να αποδείξετε ότι: Το ευθύγραμμο τμήμα που ενώνει τα μέσα των δύο
πλευρών τριγώνου είναι παράλληλο προς την τρίτη πλευρά και ίσο με το
μισό της. Μονάδες 13
B. Γράψτε τα τέσσερα κριτήρια ώστε ένα τετράπλευρο να είναι
παραλληλόγραμμο. Μονάδες 12
Θέμα 2ο
A. Στο παρακάτω σχήμα να υπολογίσετε τη γωνία φ̂ .
Γ

4cm Μονάδες 12,5


Α 4cm Β
B. Στο παρακάτω σχήμα να υπολογίσετε τα χ και y.
Γ

30° χ Μονάδες 12,5


Α 5cm Β

Θέμα 3ο
Σε ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ (ΑΒ = ΑΓ ), οι διχοτόμοι των εξωτερικών γωνιών Β και Γ
τέμνονται στο Η. Στις πλευρές ΑΒ και ΑΓ παίρνουμε σημεία Δ και Ε αντίστοιχα,

1 1
ώστε ΑΔ= ΑΒ και ΑΕ = ΑΓ . Να αποδειχθεί ότι:
3 3
i. BΗ = ΓΗ Μονάδες 12
ii. Το τρίγωνο ΔΗΕ είναι ισοσκελές. Μονάδες 13
Θέμα 4ο
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ με ΑΒ < ΑΓ. Φέρουμε τη διχοτόμο ΑΖ. Η κάθετη από το Β στην ΑΖ
τέμνει την ΑΖ στο Δ και την ΑΓ στο Ε.
Να αποδειχθεί ότι:
i. ΕΓ=ΑΓ - ΑΒ Μονάδες 8
ΑΓ − ΑΒ
ii. ΔΜ = , όπου Μ το μέσο της ΒΓ. Μονάδες 8
2
n = 90 + D Α̂
iii. ΒΔΜ Μονάδες 9
2
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 65
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
A. Να αποδείξετε ότι: ένα τετράπλευρο να είναι παραλληλόγραμμο αν ισχύει
μια από τις επόμενες προτάσεις:
a. Οι απέναντι πλευρές του είναι ανά δύο ίσες. Μονάδες 8
b. Οι απέναντι γωνίες του είναι ανά δύο ίσες. Μονάδες 8
B. Να γράψετε στο τετράδιο σας τις προτάσεις συμπληρωμένες σωστά:
a. Κάθε σημείο της διχοτόμου μιας γωνίας ................. και αντίστροφα..
b. Κάθε σημείο που ισαπέχει από τα άκρα ενός ευθυγράμμου τμήματος
ανήκει στη ...................... και αντίστροφα.
c. Σε κάθε ισοσκελές τρίγωνο οι ........... στη βάση γωνίες είναι ..........
d. Σε κάθε ισοσκελές τρίγωνο η διχοτόμος της γωνίας της κορυφής είναι
............ και ...........
Μονάδες ( 3 + 3 + 1,5 + 1,5)
ο
Θέμα 2
l
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ με ΑΒ<ΑΓ. Η διχοτόμος της εξωτερικής γωνίας της Α
τέμνει την προέκταση της ΒΓ στο σημείο Ε και η παράλληλη από το Β προς
την ΑΕ τέμνει την ΑΓ στο Δ. Να αποδείξετε ότι:
a. ΑΒ = ΑΔ Μονάδες 12

Α
b. n = 90° +
ΒΔΓ Μονάδες 13
2
Θέμα 3ο
Στο διπλανό σχήμα η ευθεία ε είναι
Α χ
εφαπτομένη του κύκλου (Ο, R). Να
βρείτε τις γωνίες χ, ψ καθώς και το 70° Β
Ο
μέτρο του τόξου ΒΕΓ δικαιολογώ- ε Δ
Ε
ψ
ντας τις απαντήσεις σας 60°

Γ Μονάδες 25
Θέμα 4ο
Στο τρίγωνο ΑΒΓ φέρνουμε το ύψος ΑΗ και τη διάμεσο ΑΜ. Στις ημιευθείες
ΑΗ και ΑΜ παίρνουμε αντίστοιχα τα σημεία Δ, Ε έτσι ώστε να είναι ΗΔ = ΗΑ
και ΜΕ = ΜΑ. Να αποδειχθεί ότι:
a. Το τρίγωνο ΑΔΕ είναι ορθογώνιο
b. Το τρίγωνο ΑΒΔ είναι ισοσκελές
c. Το τετράπλευρο ΑΒΕΓ είναι παραλληλόγραμμο
d. Το τετράπλευρο ΒΔΕΓ είναι ισοσκελές τραπέζιο.
Μονάδες ( 7 + 5 + 5 + 8)
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 66
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1ο
a. Να αποδείξετε ότι:
Η διάμεσος τραπεζίου είναι παράλληλη προς τις βάσεις του και ίση με το
ημιάθροισμα τους
Μονάδες 12,5
 = Δ = 90° και Β
b. Δίνεται το τραπέζιο ΑΒΓΔ με Α  = 60°. Αν ΓΔ = 2χ και

ΒΓ = 8χ να υπολογίσετε την διάμεσο ΕΖ του τραπεζίου.


Μονάδες 12,5
ο
Θέμα 2
Δίνεται ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ με ΑΒ = ΑΓ. Προεκτείνουμε τη ΒΓ προς το
μέρος του Γ και παίρνουμε τυχαίο σημείο Ε και προς το μέρος Β και παίρ-
νουμε σημείο Δ τέτοιο ώστε ΒΔ = ΓΕ. Φέρνουμε τα τμήματα ΕΗ ⊥ ΑΓ και

ΔΖ ⊥ ΑΒ. Να αποδείξετε ότι:

a. Τα τρίγωνα ΔΒΖ και ΕΓΗ είναι ίσα.


b. ΓΖ = ΒΗ.
Μονάδες 25
ο
Θέμα 3
Δίνεται παραλληλόγραμμο ΑΒΓΔ με ΑΒ = 2ΒΓ. Θεωρούμε Μ, Ν τα μέσα των
πλευρών ΑΒ, ΓΔ αντίστοιχα και το τμήμα ΑΕ ⊥ΒΓ. Να δείξετε ότι:

a. Το τετράπλευρο ΜΒΓΝ είναι ρόμβος.


b. Το τρίγωνο ΜΕΝ είναι ισοσκελές
Μονάδες 25
ο
Θέμα 4
 = 90°) με Γ = 30°. Παίρνουμε τα ση-
Δίνεται ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ( Α

μεία Δ, Ε, Ζ μέσα αντίστοιχα των ΒΓ, ΑΒ, ΒΔ και στην προέκταση της ΕΖ
τμήμα ΖΗ = ΕΖ. Να αποδειχθεί ότι:
a. Το τετράπλευρο ΒΕΛΗ είναι ορθογώνιο παραλληλόγραμμο
b. Το τετράπλευρο ΑΕΖΔ είναι ισοσκελές τραπέζιο
Μονάδες 25
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 67
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδείξετε ότι η διάμεσος που αντιστοιχεί στην υποτείνουσα ορθογωνίου
τριγώνου είναι ίση με το μισό της υποτείνουσας. 13 Μονάδες
Β. Χαρακτηρίστε καθεμία από τις παρακάτω προτάσεις ως σωστή (Σ) ή λάθος (Λ) μεταφέρο-
ντας την απάντηση στην κόλλα απαντήσεων.
a. Αν σε παραλληλόγραμμο δύο απέναντι γωνίες είναι παραπληρωματικές,
τότε αυτό είναι ορθογώνιο Σ Λ
b. Αν σε τραπέζιο δύο απέναντι γωνίες είναι παραπληρωματικές,
τότε αυτό είναι ισοσκελές Σ Λ
a. Το τετράπλευρο που έχει ίσες διαγώνιους είναι ορθογώνιο Σ Λ

Μονάδες 3×4 = 12
ο
Θέμα 2
 = 60°
 = 90°) με Β
Δίνεται ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ ( Α
και ΑΜ η διάμεσος προς την υποτείνουσα. Φέρνουμε τις
Μχ // ΑΒ και Βψ //ΑΜ και οι οποίες τέμνονται στο Ν.
Γ
Να αποδείξετε ότι:
a. Το τετράπλευρο ΑΒΝΜ είναι ρόμβος. ψ
Μονάδες 9
BΓ Μ Ν
b. MN = χ
Μονάδες 8
2
c. n =90°.
ΓΝΒ Μονάδες 8
ο 60°
Θέμα 3 Α Γ 3α
Δ Γ
Δίνεται το ισοσκελές τραπέζιο ΑΒΓΔ (ΑΒ // ΓΔ) με Ν
Μ
ΑΒ = α και ΓΔ = 3α. Αν Μ και Ν είναι τα μέσα των
διαγωνίων ΒΔ και ΑΓ αντίστοιχα., να αποδείξετε ότι: Α α Β

a. ΜΝ = α Μονάδες 10

b. Το ΑΒΝΜ είναι ορθογώνιο. Μονάδες 15


Θέμα 4ο
 = 45°. Από το μέσο Μ της ΒΓ φέρ-
Δίνεται παραλληλόγραμμο ΑΒΓΔ (ΒΓ > ΑΒ) με Β

νουμε κάθετη πάνω στη ΒΓ που τέμνει τις ΑΒ και ΔΓ (ή τις προεκτάσεις τους) στα σημεία
Ε και Ζ αντίστοιχα. Να αποδείξετε ότι:

a. Το ΕΒΖΓ είναι τετράγωνο . Μονάδες 13


b. Αν Η το σημείο τομής της ΑΔ με την ΕΓ, τότε το ΕΑΖΔ είναι ισοσκελές τραπέζιο.
Μονάδες 12
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 68
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
A. Να δείξετε ότι το ευθύγραμμο τμήμα που ενώνει τα μέσα των δύο πλευρών ενός τριγώ-
νου είναι παράλληλο προς την τρίτη πλευρά και ίσο με το μισό της .
Μονάδες 10
B. Να διατυπώσετε τον ορισμό και τις ιδιότητες του παραλληλογράμμου. Μονάδες 5
C. Να συμπληρώσετε με λέξεις ή προτάσεις τα παρακάτω κενά:
a. Κάθε εξωτερική γωνία ενός τριγώνου είναι ίση ………… Μονάδες 2
b. Το παραλληλόγραμμο που έχει μια γωνία ορθή λέγεται ……… Μονάδες 2
c. Το άθροισμα των γωνιών κάθε τριγώνου είναι ……… Μονάδες 2
D. Να χαρακτηρίσετε σαν σωστό ( Σ ) ή λάθος ( Λ ) ότι:
a. Σε κάθε τραπέζιο, τα μέσα των διαγωνίων και τα μέσα των μη παράλληλων πλευρών εί-
ναι συνευθειακά. Μονάδες 2
b. Οι διαδοχικές γωνίες ενός παραλληλόγραμμου είναι παραπληρωματικές. Μονάδες 2
ο
Θέμα 2
Παραλληλόγραμμου ΑΒΓΔ τα σημεία Ε και Η είναι οι προβολές των κορυφών Α και Γ
στην διαγώνιο ΒΔ. Να δείξετε ότι:
a. Τα τρίγωνα ΑΔΕ και ΒΓΗ είναι ίσα. Μονάδες 10
b. Το τετράπλευρο ΑΕΗΓ είναι παραλληλόγραμμο. Μονάδες 15
Θέμα 3ο
Στις προεκτάσεις των ίσων πλευρών ΑΒ και ΑΓ ισοσκελούς τριγώνου ΑΒΓ παίρνουμε τα ίσα
τμήματα ΒΔ και ΓΕ αντίστοιχα. Να αποδείξετε ότι:

a. ΑΔ = ΑΕ και ΒΕ = ΓΔ Μονάδες 6

b. n = ΒΕΓ
ΒΔΓ n και ΔΒΕ
n = ΔΓΕ
n Μονάδες 6
c. Αν το Ο είναι σημείο τομής των ΒΕ και ΓΔ, τα τρίγωνα ΟΒΓκαι ΟΔΕ είναι ισοσκελή.
Μονάδες 8
d. Η διχοτόμος της γωνίας Α διέρχεται από το Ο. Μονάδες 5
ο
Θέμα 4
 = lΔ = 90o ) με ΔΓ = 2ΑΒ και Β
Δίνεται ορθό τραπέζιο ΑΒΓΔ( Α  = 3Γ .Φέρνουμε ΒΕ ⊥ ΔΓ

που τέμνει την ΑΓ στο σημείο Κ και την ΑΕ που τέμνει την ΒΔ στο Λ. Να δείξετε ότι:

a. Γ = 45o Μονάδες 8
b. ΒΔ =Α Ε Μονάδες 10
ΔΓ
c. ΚΛ = Μονάδες 7
4
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 69
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1

A. Να αποδείξετε ότι η διχοτόμος μιας γωνίας τριγώνου διαιρεί την απέναντι πλευρά
εσωτερικά σε λόγο ίσο με το λόγο των προσκείμενων πλευρών.
Μονάδες 11
B. Να χαρακτηρίσετε ως Σωστή ή Λάθος κάθε μια από τις επόμενες προτάσεις :
3. Το άθροισμα των γωνιών ενός πενταγώνου είναι 6 ορθές.
4. Οι διαγώνιες ενός παραλληλογράμμου διχοτομούν τις γωνίες του.
5. Βαρύκεντρο είναι το σημείο τομής των υψών.
6. Ένα τετράγωνο είναι ρόμβος.
Μονάδες 14
Θέμα 2ο

Στις προεκτάσεις των πλευρών ΒΑ και ΓΑ τριγώνου ΑΒΓ παίρνουμε αντίστοιχα τα τμήματα:
ΑΔ = ΑΒ και ΑΕ = ΑΓ. Να αποδείξετε ότι ΔΕ // ΒΓ.
Μονάδες 25
Θέμα 3ο

Αν η διχοτόμος ΑΔ τριγώνου ΑΒΓ τέμνει τον περιγεγραμμένο κύκλο του τριγώνου στο ση-

μείο Ε.Να αποδείξετε ότι: ΒΕ2 =ΑΕ⋅ΔΕ

Μονάδες 25
Θέμα 4ο

Δίνεται ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ με Α =90ο και έστω Δ,Ε τα μέσα των πλευρών του ΑΒ και
ΒΓ αντίστοιχα. Από το μέσο Ζ του τμήματος ΑΔ φέρουμε παράλληλη στην ΑΓ που τέμνει τη
ΒΓ στο σημείο Η. Αν ισχύει 3ΒΓ = 8ΖΗ τότε να αποδείξετε ότι:
ΑΓ
Α) ΔΕ // = Μονάδες 5
2
3ΑΓ
Β) ΖΗ = Μονάδες 8
4

Γ)  = 30°
B Μονάδες 12
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 70
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
A. Να αποδείξετε ότι: Η διάμεσος ορθογωνίου τριγώνου που φέρνουμε από
την κορυφή της ορθής γωνίας ισούται με το μισό της υποτείνουσας.
Μονάδες 13
B. Στα παρακάτω σχήματα να υπολογίσετε
τα τμήματα χ, y και τις γωνίες ω, φ.
Γ Γ

ω
Ψ

M M

φ χ

2ω 60°

Α Β Α 4cm Β

Μονάδες 12
Θέμα 2ο
Δίνεται ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ (ΑΒ = ΑΓ ). Στις προεκτάσεις των ΑΒ και ΑΓ
παίρνουμε αντίστοιχα τα ίσα τμήματα ΒΔ και ΓΕ Να αποδείξετε ότι:
a. ΔΓ = ΒΕ.
Μονάδες 12,5

b. n = ΓΕΒ
ΒΔΓ n
Μονάδες 12,5

Θέμα 3ο
Αν Ε και Ζ είναι αντίστοιχα τα μέσα των πλευρών ΑΒ, ΓΔ παραλληλογράμ-
μου ΑΒΓΔ να αποδείξετε ότι οι ΔΕ και ΒΖ τριχοτομούν τη διαγώνιο ΑΓ:
Μονάδες 25

Θέμα 4ο
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ και το ύψος του ΑΗ. Αν Δ, Ε, Ζ είναι αντίστοιχα τα μέ-
σα των πλευρών ΑΒ, ΑΓ, ΒΓ να αποδείξετε ότι το τετράπλευρο ΔΕΖΗ είναι
ισοσκελές τραπέζιο.
Μονάδες 25
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 71
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Τι ονομάζεται διάμεσος και τι διχοτόμος ενός τριγώνου;
Μονάδες 7
Β. Να αποδείξετε ότι το άθροισμα των γωνιών κάθε τριγώνου είναι 2 ορθές.
Μονάδες 10
Γ. Να γράψετε με τι ισούται το άθροισμα των εσωτερικών γωνιών και με
τι ισούται το άθροισμα των εξωτερικών γωνιών ενός κυρτού ν - γώνου.
Μονάδες 8
Θέμα 2ο
Α. Σε ένα τρίγωνο ΑΒΓ, το Δ είναι το μέσο της πλευράς ΑΒ και το Ε είναι
το μέσο της πλευράς ΑΓ. Αν ΒΓ = ΔΕ + 2, να βρείτε το μήκος του ΒΓ
Μονάδες 5
ε1
Β. Στο διπλανό σχήμα οι ευθείες 2 χ
e2
ε1, ε2, ε3 και ε4 είναι παράλληλες
ψ 6
Να βρείτε τα χ, ψ. ε3
2 3
ε4

ε1
Γ. Στο διπλανό σχήμα οι ευθείες
4 χ
ε1, ε2 και ε3 είναι παράλληλες
1,5 ψ
ε2
Να βρείτε τα χ, ψ. Μονάδες 10
3 4
ε3
ο
Θέμα 3
Α. Αν οι ΑΑ΄ και ΒΒ΄ είναι διάμετροι του ίδιου κύκλου, να αποδείξετε ότι ΑΒ = Α΄Β΄.
Μονάδες 10
 = 40° είναι εγγεγραμμένο σε κύκλο (Ο, R).
Β. Ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ(ΑΒ = ΑΓ) με Α

Αν η εφαπτομένη του κύκλου στο σημείο Γ τέμνει την προέκταση ΑΒ στο σημείο Δ, να
βρείτε τις γωνίες ΒΓΔ, ΑΟΓ και ΒΔΓ. Μονάδες 15
ο
Θέμα 4
Α. Υπάρχει τρίγωνο με μήκη πλευρών 4cm, 5cm και 6cm; Να δικαιολογήσετε την απάντη-
ση σας. Μονάδες 10
Β. Θεωρούμε την ευθεία ε και τα σημεία Α, Β από το ίδιο μέρος της ε. Αν Α΄ είναι το
συμμετρικό του Α ως προς την ε, Μ είναι το σημείο τομής της Α΄Β με την ε και το Ν είναι
ένα άλλο σημείο της ε, να δείξετε ότι:
a. ΑΜ = Α΄Μ
b. ΑΝ = Α΄Ν
c. ΑΜ + ΒΜ < ΑΝ + ΒΝ Μονάδες 15
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 72
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. i) Να αποδείξετε ότι το άθροισμα των γωνιών κάθε τριγώνου είναι 2 ορθές. Μονάδες 9
ii) Στα παρακάτω σχήματα οι ευθείες ε και ζ είναι παράλληλες. Σε κάθε στοιχείο της γραμμής
Α (γωνία) να αντιστοιχήσετε
η
το αντίστοιχο της γραμμής Β (μέτρο της) Μονάδες 3 ×2 = 6
η η
ε
ω 114° ε
ε
φ
χ + 25°
ζ 82°
ζ
110° ζ ψ

Γραμμή Α 1. l
ω 2. 
φ 3. χ + ψ
l
Γραμμή Β α. 155° β. 32° γ. 80° δ. 120° ε. 45° ζ. 142° η. 54° θ. 70°
 και οι εσωτερικές γωνίες της Β
Β. i) Αν σε τρίγωνο ΑΒΓ η εξωτερική γωνία της Α  και Γ
έχουν άθροισμα 180° τότε το τρίγωνο είναι:
α. αμβλυγώνιο με Αl > 90o , β. οξυγώνιο, γ. ορθογώνιο στο Γ, δ. ορθογώνιο στο Β,
ε. ορθογώνιο στο Α Μονάδες 5
ii) Αν το άθροισμα των γωνιών ενός κυρτού πολυγώνου είναι 1800° τότε το πλήθος των
πλευρών του είναι:
α. 8, β. 12, γ. 20, δ. 16, ε. 40 Μονάδες 5
Θέμα 2ο
Με τη βοήθεια του σχήματος που ακολουθεί στο οποίο είναι ΑΜ = ΜΒ, ΜΓ = ΜΔ και
ΑΓ= ΒΔ να αποδείξετε ότι:
α ) Τα τρίγωνα ΑΓΜ και ΒΔΜ είναι ίσα και να γράψετε τις γωνίες τους που είναι αντίστοιχα
ίσες. Μονάδες 5 Δ Γ
β) Το τρίγωνο ΑΟΒ είναι ισοσκελές. Μονάδες 3
n = ΓΜΒ
γ) ΔΜΑ n Μονάδες 5
Ο

δ) Τα τρίγωνα ΑΚΜ και ΒΜΛ είναι ίσα. Μονάδες 5 Κ Λ


ε) Το τρίγωνο ΚΟΛ είναι ισοσκελές. Μονάδες 7
Θέμα 3ο
Α
Σε ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ ( Α l = 90o ) είναι ΒΓ = 2 ΑΓ και ΑΜ διάμεσος.
Μ
Β

α) Να υπολογίσετε τις γωνίες του τριγώνου ΑΒΓ. Μονάδες 4 Β


β) Να δείξετε ότι το τρίγωνο ΑΜΓ είναι ισόπλευρο. Μονάδες 4
γ) Αν η κάθετη από την κορυφή Α προς την διχοτόμο της
Μ
εξωτερικής γωνίας της Γ τέμνει την πλευρά ΒΓ στο σημείο Ε, τότε:
i) Να δικαιολογήσετε γιατί το τρίγωνο ΑΓΕ είναι ισοσκελές. Μονάδες 7
n.
ii) Να υπολογίσετε την γωνία ΑΕΓ Μονάδες 7 Α Γ

iii) Να αποδείξετε ότι ΑΕ = ΑΒ. Μονάδες 3 Δ


Θέμα 4ο Ε

Σο τρίγωνο ΑΒΓ με ( Α=90 o 
) είναι Γ=30 o
. Έστω Δ το μέσο της ΒΓ, Ε μέσο της ΑΒ, Ζ μέσο
της ΒΔ και Ι μέσο της ΑΔ. Προεκτείνουμε την ΕΖ κατά τμήμα ΖΗ = ΕΖ. Να δείξετε ότι:
α) Το τετράπλευρο ΒΕΔΗ είναι ορθογώνιο παρ/μο, Α

β) Το τετράπλευρο ΑΕΖΔ είναι ισοσκελές τραπέζιο, Ι


30° Γ
Ε
γ) Τα τμήματα ΑΗ, ΕΔ διχοτομούνται στο σημείο Θ , Θ
Δ
δ) Το τετράπλευρο ΕΖΔΙ είναι ρόμβος με κέντρο το Θ. Ζ
Β
Μονάδες 7 +5 +7 +6 = 25 Η
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 73
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
A. Να γράψετε τα κριτήρια ισότητας τριγώνων.
Σε κάθε περίπτωση να κάνετε σχήματα και να σημειώσετε τα ίσα στοι-
χεία.
B. Στο τρίγωνο ΑΒΓ, να επιλέξετε την σωστή απάντηση.
i. Αν Β ˆ + Γˆ , τότε το τρίγωνο είναι:
ˆ =Α

α) Οξυγώνιο, β) Ορθογώνιο στο Α, γ) Ισοσκελές, δ) Ορθογώνιο στο Β


ˆ =χ
ii. Aν Β και Γˆ = 2χ − 90D τότε η γωνία Α̂ είναι ίση με:
α) 160ο – χ, β) 180ο – χ, γ) 200ο –3χ , δ) 180ο + 3χ

iii. Aν ΑΒΓ είναι ισοσκελές με Α̂ > 90ο


α) Β̂ = 45ο β) 45ο < Β̂ < 90ο γ) Β̂ > 90ο δ) Β̂ < 45

Θέμα 2ο
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ. Φέρτε τα ύψη ΒΔ και ΓΕ. Αν Ζ το μέσον της ΒΓ να
αποδείξετε ότι το τρίγωνο ΖΔΕ είναι ισοσκελές.

Θέμα 3ο
Δίνεται ορθογώνιο ΑΒΓΔ. Αν οι κάθετες από τα Α και Γ στην ΒΔ , την τέ-
μνουν στα σημεία Ε και Ζ αντίστοιχα , να δείξετε ότι :
A. ΑΕ = ΓΖ
B. Το ΑΕΓΖ είναι παραλληλόγραμμο.

Θέμα 4ο
Δίνεται ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ με Α̂ = 90ο. Φέρνουμε την διχοτόμο της
γωνίας Α̂ η οποία τέμνει την ΒΓ στο Δ. Από το Δ φέρνουμε κάθετη στην ΒΓ
που τέμνει την ΑΓ στο Ε. Δείξτε ότι:
A. Το ΑΒΔΕ είναι εγγράψιμο
B. ΔΒ = ΔΕ
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 74
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
A. Να κυκλώσετε το (Σ) ή το (Λ) αν συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τις παρακάτω προτάσεις

αντίστοιχα.

i. H διάμεσος ενός τραπεζίου ισούται με την ημιδιαφορά των βάσεων του. Σ Λ

ii. Κάθε εγγεγραμμένη γωνία που βαίνει σε ημικύκλιο είναι ορθή. Σ Λ

iii. Οι διαγώνιοι του ρόμβου τέμνονται κάθετα και είναι ίσες. Σ Λ

iv. Αν δύο τρίγωνα έχουν δύο πλευρές ίσες μία προς μία και μία γωνία του ενός είναι ίση με

την αντίστοιχη του άλλου τότε είναι ίσα Σ Λ

v. Σε ίσα τόξα του ίδιου κύκλου αντιστοιχούν ίσες χορδές. Σ Λ

B. Να αποδειχθεί ότι:Αν σε ορθογώνιο τρίγωνο μία γωνία του ισούται με 30ο τότε η απένα-

ντι πλευρά του είναι το μισό της υποτείνουσας.

Θέμα 2ο

Να αποδείξετε ότι τα ύψη ισοσκελούς τριγώνου που αντιστοιχούν στις ίσες πλευρές του είναι

ίσα.

Θέμα 3ο


Σ’ ένα εγγράψιμο τετράπλευρο ΑΒΓΔ είναι Α=120 o
και n
Βεξ = 80o .Να υπολογίσετε τις

γωνίες Β, Γ, Δ του τετραπλεύρου.

Θέμα 4ο

Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ και το ύψος του ΑΗ. Αν Δ, Ε και Ζ είναι τα μέσα των ΑΒ, ΑΓ και ΒΓ

αντίστοιχα, να αποδείξετε ότι το ΔΕΖΗ είναι ισοσκελές τραπέζιο.


Γενικό Ενιαίο Λύκειο 75
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
B. Να δείξετε ότι, αν σ’ ένα ορθογώνιο τρίγωνο μια γωνία του ισούται με 30°, η απέναντι

πλευρά του είναι ίση με το μισό της υποτείνουσας . Μονάδες 13


C. Να χαρακτηρίσετε ως σωστή (Σ) ή Λάθος (Λ) κάθε μια από τις παρακάτω προτάσεις.
vi. Γωνίες με πλευρές παράλληλες είναι ίσες.
vii. Αν μια διάμεσος τριγώνου είναι και ύψος του το τρίγωνο είναι ισοσκελές.
viii. Αν ένα τετράπλευρο έχει δύο απέναντι πλευρές του παράλληλες είναι παραλληλόγραμμο.
ix. Αν ή διάμεσος τριγώνου ισούται με το μισό της αντίστοιχης πλευράς της, το τρίγωνο εί-
ναι ορθογώνιο Μονάδες 12
Θέμα 2ο
A. Να επιλέξετε την σωστή απάντηση:
i. Ίσες διαγώνιες έχει:
α: Το τραπέζιο, β: Ο ρόμβος, γ: Το παραλληλόγραμμο δ: Το ορθογώνιο
ii. Αν σε τρίγωνο ΑΒΓ η ΑΜ είναι διάμεσος και το Κ βαρύκεντρο, τότε:
α: AK = KM, β: AK = 2KM, γ: AM = 3AK δ:3ΚΜ =2ΑΜ
Α
 1 = 40° τότε η Α
iii. Αν είναι ΑΒ = ΑΔ = ΔΓ και Α  2 είναι:
1 2

α: 30°, β: 35°, γ: 40° δ: 45°


Β Δ Γ

 1 = 2χ +10°, Β
iv. Αν είναι ε1 // ε2 και Α  1 = χ −10°, ε1
1 Α

 2 είναι: α: 130°, β: 120°, γ: 110° δ: 125°


τότε η Β ε2
Β
1 2

Μονάδες 12
 = 60°.
B. Σε ισοσκελές τραπέζιο ΑΒΓΔ με ΑΒ // ΓΔ είναι: ΑΒ = 5α, ΔΓ = 3α και Α
Να γίνει το σχήμα και να υπολογίσετε την περίμετρο του. Μονάδες 13
ο Δ 3χ + 5
Θέμα 3 Γ

A. Στο διπλανό παραλληλόγραμμο,


ω 2ω
να υπολογίσετε τα χ και ω . Α 2χ + 7 Β A Μονάδες 12
Ε
 = 90°) είναι:
B. Στο διπλανό ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ( Α
ω
φ
Η ΑΔ διχοτόμος της Α  η ΔΕ // ΑΒ και η Β μεγαλύτερη B Δ Γ

κατά 20° από την Γ . Να υπολογίσετε τις γωνίες ω και φ. Μονάδες 13


ο
Θέμα 4
 = 120° και η διχοτόμος
Στο παραλληλόγραμμο ΑΒΓΔ είναι Α
 τέμνει την ΑΒ στο μέσο της σημείο Ε. να αποδείξετε ότι:
της Δ
i. ΑΒ = 2ΑΔ Μονάδες 5
ii. ΔΕ = 2ΑΖ όπου ΑΖ ή απόσταση του Α από την ΓΔ.. Μονάδες 10
n = 90°
iii. ΑΓΒ Μονάδες 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 76
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
A. Να αποδείξετε ότι αν σε ορθογώνιο τρίγωνο μια γωνία του ισούται με 30ο, τότε η απένα-
ντι πλευρά του είναι το μισό της υποτείνουσας και αντίστροφα. Μονάδες 15
B. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στην κόλλα σας τη λέξη
«Σωστό» αν η πρόταση είναι σωστή και «Λάθος» αν η πρόταση είναι λάθος δίπλα στο
γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
a. Οι διαγώνιες ενός οποιουδήποτε παραλληλογράμμου διχοτομούν τις γωνίες του.
Μονάδες 02
b. Οι οξείες γωνίες ενός ορθογωνίου τριγώνου είναι παραπληρωματικές. Μονάδες 02
c. Ένα τετράπλευρο που έχει μια γωνία ορθή είναι ορθογώνιο. Μονάδες 02
d. Ένα παραλληλόγραμμο που οι διαγώνιοί του είναι ίσες και κάθετες είναι τετράγωνο.
Μονάδες 02
e. Δύο γωνίες που έχουν τις πλευρές τους κάθετες αλλά η μία είναι οξεία και η άλλη αμ-
βλεία είναι παραπληρωματικές. Μονάδες 02
ο
Θέμα 2
Δίνεται ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ ( ΑΒ=ΑΓ ). Στις προεκτάσεις των ίσων πλευρών ΑΒ και ΑΓ
προς το μέρος των Β και Γ αντίστοιχα, θεωρούμε τα ίσα τμήματα ΒΔ και ΓΕ. Αν η ΑΜ είναι
διάμεσος του τριγώνου ΑΒΓ, να δείξετε ότι το τρίγωνο ΜΔΕ είναι ισοσκελές.
Μονάδες 25
ο
Θέμα 3
Δίνεται ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ ( Α̂ = 90o .Αν είναι ΑΔ το ύψος προς την υποτείνουσα,
ΒΕ η διχοτόμος της γωνίας Β και Ζ το σημείο τομής των ΑΔ, ΒΕ να αποδείξετε ότι :

n = 90o − Β̂
a. AEB Μονάδες 10
2
b. Το τρίγωνο ΑΕΖ είναι ισοσκελές. Μονάδες 15
Θέμα 4ο
Στο τρίγωνο ΑΒΓ με ΑΒ <ΑΓ το σημείο Μ είναι μέσο της ΒΓ και η ΑΔ διχοτόμος. Φέρ-

νουμε την κάθετη από το Β στην ΑΔ, που τέμνει την ΑΔ στο σημείο Ε και την ΑΓ στο Ζ.
Να αποδείξετε ότι :
a. Το τρίγωνο ΑΒΖ είναι ισοσκελές. Μονάδες 06
ΑΓ − ΑΒ
b. ΕΜ // ΑΓ και ΕΜ = Μονάδες 15
2

n= Α̂
c. ΔEM Μονάδες 04
2
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 77
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
A. Να αποδείξετε ότι το άθροισμα των γωνιών ενός τριγώνου είναι 2 ορθές.
B. Να χαρακτηρίσετε ως Σωστό ( Σ ) ή Λάθος ( Λ ) κάθε μια από τις παρα-
κάτω προτάσεις:
iv. Οι διχοτόμοι δύο εφεξής και παραπληρωματικών γωνιών είναι κάθετες.
v. Η διάμεσος ενός ορθογωνίου τριγώνου που αντιστοιχεί στην υποτείνου-
σα ισούται με το μισό της υποτείνουσας.
vi. Η διάμεσος τραπεζίου ισούται με την ημιδιαφορά των βάσεων του.
vii. Κάθε εγγεγραμμένη γωνία ισούται με το διπλάσιο της αντίστοιχης της
επίκεντρης

Θέμα 2ο
Δίνεται ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ(ΑΒ = ΑΓ). Να αποδείξετε ότι οι διάμεσοι
του ΒΔ και ΓΕ είναι ίσες.

Θέμα 3ο
Σε τυχαίο τρίγωνο ΑΒΓ φέρνουμε την εσωτερική του διχοτόμο ΑΔ και από
την κορυφή Β φέρνουμε ευθεία παράλληλη προς την ΑΔ που τέμνει την
προέκταση της πλευράς ΑΓ στο σημείο Ε. Να αποδείξετε ότι:
a. Το τρίγωνο ΑΒΕ είναι ισοσκελές
Μονάδες 13
b. ΕΓ = ΑΒ + ΑΓ
Μονάδες 12

Θέμα 4ο
Δίνεται οξυγώνιο τρίγωνο ΑΒΓ και τα ύψη του ΒΔ και ΓΕ. Να δείξετε ότι:
a. Το τετράπλευρο ΒΕΔΓ είναι εγγράψιμο.
Μονάδες 13

b. n = ΒΓΕ
ΒΔΕ n
Μονάδες 12
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 78
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
a. Να. δώσετε τον ορισμό του ορθογωνίου.
Μονάδες 7
b. Να αποδείξετε ότι οι διαγώνιοι του ορθογωνίου είναι ίσες
Μονάδες = 18
Θέμα 2ο
Στο διπλανό σχήμα είναι ΑΒ = ΒΔ και ΑΓ = ΓΕ.
a. Να συγκρίνετε τα ζευγάρια των τριγώνων
ΑΗΒ και ΔΚΒ, ΑΗΓ και ΕΜΓ
Μονάδες 17
b. Να δείξετε ότι ΔΚ = ΕΜ
Μονάδες 8
ο
Θέμα 3
Δίνεται το παραλληλόγραμμο ΑΒΓΔ και το ύψος του ΑΕ.
Αν Κ, Λ είναι τα μέσα των ΑΔ και ΒΓ αντίστοιχα να δείξετε:
a. Το ΚΛΓΕ είναι τραπέζιο.
Μονάδες 10
b. Το ΚΛΓΕ είναι ισοσκελές.
Μονάδες 15
Θέμα 4ο
Στο τρίγωνο ΑΒΓ με ΑΒ < ΑΓ η ΑΔ είναι διχοτόμος

και το σημείο Ε είναι η προβολή του σημείου Β στην


ΑΔ. Αν το σημείο Μ είναι το μέσο της ΒΓ να δείξετε:
a. ΕΜ // ΑΓ
Μονάδες = 15

b. 2ΕΜ = ΑΓ − ΑΒ

Μονάδες = 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 79
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1ο
a. Τι γνωρίζετε για το άθροισμα γωνιών τριγώνου;
Αποδείξτε το σχετικό θεώρημα.
b. Τι ισχύει για το άθροισμα των εσωτερικών γωνιών κυρτού ν- γώνου
και τι για το άθροισμα των εξωτερικών γωνιών του;

Μονάδες 4 + 13 + 4 + 4
Θέμα 2ο
Αν στο παρακάτω σχήμα είναι ε1 //ε2 //ε3, να βρείτε τα x και y

ε1
χ
4
1,5 ψ
ε2
3
ε3

Μονάδες 25

Θέμα 3ο
Δίνεται τετράγωνο ΑΒΓΔ. Στις πλευρές ΑΒ, ΒΓ, ΓΔ, ΔΑ παίρνουμε σημεία
Κ, Λ, Μ, Ν, αντίστοιχα τέτοια ώστε ΑΚ = ΒΛ = ΓΜ = ΔΝ. Να αποδείξετε
ότι το ΚΛΜΝ είναι τετράγωνο.
Μονάδες 25
ο
Θέμα 4
Από εξωτερικό σημείο Ρ ενός κύκλου κέντρου Ο, φέρουμε τα εφαπτόμενα
τμήματα ΡΑ και ΡΒ,. Αν Μ είναι ένα εσωτερικό σημείο του ευθυγράμμου
n = ΜΒΡ
τμήματος ΟΡ να αποδείξετε ότι ΜΑΡ n
Μονάδες 25
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 80
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να αποδείξετε ότι το άθροισμα των γωνιών ενός τριγώνου είναι 2 ορθές
Μονάδες 12 , 5
Β. Σε τρίγωνο ΑΒΓ τα μέτρα των γωνιών Α και Β είναι φ και 2φ αντίστοιχα, ενώ η εξωτερι-

κή γωνία της Γ είναι 126°. Τότε η φ ισούται με:

Α. 126° Β. 42° Γ. 26° Δ. 90° Ε. 24°

Μονάδες 12 , 5
Θέμα 2ο
Έστω ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ (ΑΒ = ΑΓ ) και τα ύψη του ΒΔ , ΓΕ. Να αποδείξετε ότι:
1) Tα τρίγωνα ΒΕΓ και ΒΔΓ είναι ίσα
Μονάδες 9
2) Το τετράπλευρο ΒΕΔΓ είναι εγγράψιμο
Μονάδες 7
3) Τα τμήματα ΑΕ και ΑΔ είναι ίσα.
Μονάδες 9
Θέμα 3ο
Δίνεται κύκλος κέντρου Κ , η εφαπτομένη (ε) σε ένα σημείο του Α και ένα σημείο Ρ της (ε).
Από το Ρ φέρνουμε μια ευθεία που τέμνει τον κύκλο στα σημεία Β και Γ. Αν η διχοτόμος
της γωνίας ΒΑΓ τέμνει τη χορδή ΒΓ στο Δ , να αποδείξετε ότι: ΡΔ = ΡΑ.
Μονάδες 25
ο
Θέμα 4
Δίνεται ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ ( Α=90°) με τη γωνία του Γ να είναι ίση με 30°. Έστω Δ

μέσο της ΒΓ, Ε μέσο της ΑΒ, Ζ μέσο της ΒΔ και Ι μέσο της ΑΔ. Αν προεκτείνουμε την ΕΖ
κατά τμήμα ΖΗ = ΕΖ , τότε να δείξετε ότι:
1) Το τετράπλευρο ΒΕΔΗ είναι ορθογώνιο παραλληλόγραμμο
Μονάδες 6, 25
2) Το τετράπλευρο ΑΕΖΔ είναι ισοσκελές τραπέζιο
Μονάδες 6, 25
3) Τα τμήματα ΑΗ και ΕΔ διχοτομούνται
Μονάδες 6, 25
4) Το τετράπλευρο ΕΖΔΙ είναι ρόμβος
Μονάδες 6, 25
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 81
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α1. Συμπληρώστε το θεώρημα.
Η διάμεσος τραπεζίου είναι ………προς τις βάσεις του και ίση με το……...τους.
Μονάδες 4
Α2. Να αναφέρετε τις ιδιότητες του ισοσκελούς τραπεζίου. Μονάδες 5
Β1. Να δείξετε ότι η διάμεσος ορθογωνίου τριγώνου που φέρουμε από την κορυφή
της ορθής γωνίας είναι ίση με το μισό της υποτείνουσας.
Μονάδες 7

Β2. Στο ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ (Α= 90°) το σημείο Δ είναι μέσο της ΑΓ το σημείο Ε

μέσο της ΒΓ και η γωνία Γ ίση με 30°.Αν είναι ακόμη ΒΓ = 12 και Κ το μέσο του ΕΓ.

Να υπολογίσετε τα ευθύγραμμα τμήματα ΑΒ, ΔΕ, ΔΚ (Αιτιολόγηση).


Μονάδες 9
Θέμα 2ο
p = 60°
Στο παρακάτω σχήμα το ΑΒΓΔ είναι εγγεγραμμένο σε κύκλο (Ο, ρ). Αν είναι AB

o = 800 και ευθεία ε εφαπτομένη του κύκλου στο σημείο Β. Να υπολογίσετε αιτιολογώ-

ντας τις γωνίες. ε


A

n
ΑΓΒ Μονάδες 7
Δ
B χ
Ο
n
ΑΒε Μονάδες 8

m
χΔΓ Μονάδες 10
Γ
Θέμα 3ο
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ και το ύψος του ΓΕ. Αν ΑΔ είναι η διάμετρος του
περιγεγραμμένου κύκλου, να δείξετε ότι ΒΔ παράλληλο στο ΓΕ .
Μονάδες 25
ο
Θέμα 4
Σε τετράγωνο ΑΒΓΔ προεκτείνουμε την ΑΒ κατα τμήμα ΒΕ και την BΓ
κατα τμήμα ΓΖ =ΒΕ. Να δείξετε οτι:
i. ΑΖ = ΔΕ Μονάδες 10
ii. ΑΖ ⊥ ΔΕ Μονάδες 15
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 82
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
A. Να υπολογισθούν τα χ,ψ.ω των παρακάτω σχημάτων.

a. Ένας ρόμβος με όλες τις γωνίες ίσες είναι τετράγωνο. Σ ή Λ.


b. Ένα παραλληλόγραμμο με κάθετες διαγώνιες είναι ρόμβος. Σ ή Λ.
c. Ένα τραπέζιο με ίσες διαγώνιες είναι ρόμβος. Σ ή Λ.
ο
Θέμα 2
Δίνεται ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ με υποτείνουσα ΒΓ και ύψος ΑΔ.

Αν ΔΕ κάθετη στην AB να αποδειχθεί ότι ΑΔ2 =ΑΓ⋅ ΔΕ

Θέμα 3ο
Προεκτείνουμε τις διάμεσους ΒΔ και ΓΕ τρίγωνου ΑΒΓ αντίστοιχα κατά
τμήματα ΔΜ = ΒΔ και ΕΝ = ΓΕ. Να αποδείξετε ότι το ΑΒΓΜ είναι παραλ-
ληλόγραμμο, το Α μέσο του ΝΜ και τα σημεία Ν, Α, Μ συνευθειακά

Θέμα 4ο
Στις πλευρές τρίγωνου ΑΒΓ έχουμε τα τε-
τράγωνα ΑΒΔΕ και ΑΓΖΗ.
Η
Αν Ρ το σημείο τομής των ΒΗ και ΓΕ Ε

να αποδειχθεί ότι: Α

a. τα τρίγωνα ΑΒΗ και ΑΕΓ είναι ίσα, Δ Ζ


Ρ
b. το τετράπλευρο ΕΑΡΒ είναι εγγράψι-
Β
μο Γ

c. και τα τμήματα ΒΗ και ΕΓ είναι κά-


θετα μεταξύ τους.
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 83
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
A. Αποδείξτε πως η διάμεσος ορθογωνίου τριγώνου που φέρουμε από την κορυφή της ορθής
γωνίας είναι ίση με το μισό της υποτείνουσας . Μονάδες 16
B. Συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα που αναφέρεται στους κύκλους (Κ , R) , (Λ , ρ) με
R > ρ και στη διάκεντρο ΚΛ = δ αφού τον αντιγράψετε στην κόλλα σας .
Σχέση αθροίσματος ακτίνων
Σχετική θέση των κύκλων
και διακέντρου
R−ρ<δ<R+ρ
R+ρ=δ
Εφάπτονται εσωτερικά
Μονάδες 3 × 3 = 9
ο
Θέμα 2
Σε κάθε μία από τις παρακάτω προτάσεις επιλέξτε τη σωστή απάντηση
1) Τρεις ίσοι κύκλοι εφάπτονται εξωτερικά . Το τρίγωνο που έχει ως κορυφές τα κέντρα των
κύκλων και πλευρές τις διακέντρους είναι: Α) Ορθογώνιο, Β) Ισοσκελές, Γ) Αμβλυγώνιο,
A
Δ) Ισόπλευρο, Ε) Κανένα από τα προηγούμενα Μονάδες 6
B
2) Αν στο διπλανό σχήμα είναι: η ΑΔ εφαπτομένη Γ
40°

p
του κύκλου , Α̂ = 40D και ΒΔ=60 D
, τότε: 60°

n
ι) Ισχύει ότι η γωνία ΔΓΒ=120 D
Σωστό Λάθος Ο
Μονάδες 3
n είναι ίση με:
ιι) Η γωνία ΓΒΔ Δ

Α) 40° , Β) 50°, Γ) 60°, Δ) 70°, Ε) Κανένα από τα προηγούμενα


A . Μονάδες 4
3) Στο παρακάτω σχήμα οι ημιευθείες Αχ , Βψ και Γζ χ
ω Β
ψ

είναι παράλληλες και ακόμη ΓΒψn = 3α +15 , ΒΓζ


m = 2α . 45°
3α+15

Τότε η γωνία ω είναι ίση με : 2α


ζ
Γ
Α) 110° Β) 122° Γ) 111°
Δ) 100° Ε) Κανένα από τα προηγούμενα Μονάδες 6
n
4) Αν σε ορθογώνιο ΑΒΓΔ ισχύει ότι ΒΔ = 8 , ΔΒΓ=60 D
, ΒΓ = x και ΔΓ = x + 2, η περί-
μετρος του είναι: Α) 18, Β) 20, Γ) 24, Δ) 30, Ε) Κανένα από τα προηγούμενα
Μονάδες 6
Θέμα 3ο
Έστω κύκλος (Ο , R) και οι ακτίνες του ΟΑ και ΟΒ .
n και μια
Φέρνουμε τη διχοτόμο Οχ της γωνίας ΑΟΒ
χορδή ΜΝ ⊥ Οχ η οποία τέμνει τις ΟΑ , ΟΒ και Οχ
στα Δ , Ε και Κ αντίστοιχα Να αποδειχθεί ότι :
ι) ΟΔ = ΟΕ Μονάδες 9
ιι) ΑΔ = ΕΒ Μονάδες 6
ιιι) ΜΔ = ΕΝ Μονάδες 10
Θέμα 4ο
Στο τραπέζιο ΑΒΓΔ με Α  = Δ = 90o τα Ε , Ζ είναι μέσα των πλευρών ΓΔ και ΒΓ
και ισχύει 2ΑΒ = ΓΔ = ΒΓ. Να δείξετε ότι: A B

ι) Το τετράπλευρο ΑΒΕΔ είναι ορθογώνιο .


ιι) Το τετράπλευρο ΑΒΓΕ είναι παραλληλόγραμμο .
Z
 είναι 600 .
ιιι) Η γωνία Γ
ιν) ΔΖ ⊥ ΒΓ
Δ Ε Γ
ν) Το τετράπλευρο ΑΒΖΕ είναι ισοσκελές τραπέζιο . Μονάδες = 25
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 84
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδείξετε ότι το άθροισμα των γωνιών ενός τριγώνου είναι 180ο .
Μονάδες 13
Β. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στην κόλα σας " Σωστό " ή
" Λάθος " δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
α. Κάθε τετράγωνο είναι και ρόμβος.
β. Σε ένα ισοσκελές τραπέζιο η διάμεσος είναι παράλληλη προς τις βάσεις του τραπεζίου
και ίση με την διαφορά των βάσεων. A

γ.  = 90ο)
Αν στο ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ( Α
ΒΓ
του σχήματος, είναι Γ = 30ο τότε ΑΓ= . Μονάδες 6
2 B 30°

Γ
Γ. Τι ονομάζουμε α. βαρύκεντρο τριγώνου β. περίκεντρο τριγώνου

A
Μονάδες 6
Θέμα 2ο 40°
 = 40°
Α. Αν στο διπλανό σχήμα είναι ΑΒ = ΑΓ, Α Μ
Ο

και Γx εφαπτομένη του κύκλου στο Γ, να υπολογίσετε


B Γ
την γωνία ΒΓχ και το μέτρο του τόξου ΑΜΓ.
x
Α Μονάδες 13
Β. Αν στο διπλανό σχήμα είναι ΑΒ = ΑΓ, η x

Γx διχοτόμος της γωνίας ΑΓΔ και η γω-


νιά ΔΓχ = 55ο , να υπολογίσετε την γω- 55°

νία Α του τριγώνου. Β Γ Δ

Μονάδες 12
ο
Θέμα 3
Α
  η μεσοκάθετος της ΒΓ τέμνει την ΑΒ στο Δ.
Σε τρίγωνο ΑΒΓ με Γ=3Β
Δ
α. Να αποδείξετε ότι το τρίγωνο ΔΒΓ είναι ισοσκελές.
Μονάδες 7
β. Να υπολογίσετε τη γωνία ΑΔΓ συναρτήσει της γωνίας Β Μ Γ
Β του τριγώνου ΑΒΓ. Μονάδες 9
γ. Να αποδείξετε ότι το τρίγωνο ΔΑΓ είναι ισοσκελές.
Μονάδες 9
Θέμα 4ο
Σε τρίγωνο ΑΒΓ ( ΑΒ < ΑΓ ) προεκτείνουμε το ύψος ΑΗ κατά τμήμα ΗΔ και την διάμεσο
ΑΜ κατά τμήμα ΜΝ έτσι ώστε ΑΗ = ΗΔ και ΑΜ = ΜΝ. Α

α. Να συγκρίνετε τα τμήματα ΑΒ και ΝΓ.


Μονάδες 7
β. Να αποδείξετε ότι το τρίγωνο ΑΒΔ είναι ισοσκελές. B Γ
Η Μ
Μονάδες 8
γ. Να αποδείξετε ότι το τετράπλευρο ΒΓΝΔ είναι ισοσκελές
τραπέζιο. Μονάδες 10 Δ Ν
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 85
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1ο

a. Να αποδείξετε ότι:
Αν η διάμεσος ενός τριγώνου ισούται με το μισό της πλευράς στην
οποία αντιστοιχεί, τότε το τρίγωνο είναι ορθογώνιο με υποτείνουσα την
πλευρά αυτή.
b. Να αναφέρετε τα κριτήρια για να είναι ένα τραπέζιο ισοσκελές.

Θέμα 2ο
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ και το ύψος του ΑΗ. Αν Δ, Ε, Ζ είναι τα μέ-
σα των ΑΒ, ΑΓ, ΒΓ αντίστοιχα, να αποδείξετε ότι το ΔΕΖΗ είναι
ισοσκελές τραπέζιο.

Θέμα 3ο
Σε τρίγωνο ΑΒΓ προεκτείνουμε τη διάμεσο ΑΜ κατά ίσο τμήμα
ΜΔ. Να αποδείξετε ότι τα τρίγωνα ΑΒΓ και ΒΓΔ είναι ίσα.

Θέμα 4ο
Δίνεται παραλληλόγραμμο ΑΒΓΔ. Έστω Μ το μέσο της ΑΒ και Ν
το μέσο της ΓΔ. Τα τμήματα ΑΝ και ΔΜ τέμνονται στο Ρ και τα
τμήματα ΓΜ και ΒΝ τέμνονται στο Σ. Να αποδείξετε ότι το ΜΡΝΣ
είναι παραλληλόγραμμο.
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 86
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
a. Να αποδείξετε ότι: η διάμεσος του τραπεζίου είναι παράλληλη
προς τις βάσεις του και ίση με το ημιάθροισμα τους.
Μονάδες 13
b. Γράψτε τα τρία κριτήρια ισότητας των τριγώνων
Μονάδες 12
ο
Θέμα 2
a. Συμπληρώστε τα μέτρα των γωνιών χ, ψ στους κύκλους (Κ, ρ1) και (Λ, ρ2):
χ = …… χ = ……
ψ = …… ω ψ = ……
ψ Κ 48
o
ω = …… χ ω = …… 32
o
ω
Λ
ψ
Μονάδες 6,25 Μονάδες 6,25 χ

b.
i. l 1 = 15D
Αν το ΑΒΓΔ είναι παραλληλόγραμμο και B Β
Α
o
30

η γωνία ω έχει μέτρο: ω


1

o
50
100° 125° 95° 115° Δ Γ
Ε

Μονάδες 6,25
ii. Στο διπλανό σχήμα το τετράπλευρο ΑΒΓΔ είναι Α
o
80
χ
p = 80D και ΓΔ
εγγεγραμμένο και τα τόξα AΔ p = 60D .
Β Δ
n ισούται με
Η γωνία ΑΔχ o
60

Γ
80° 90° 100° 70° 105°

Μονάδες 6,25
Θέμα 3ο
Θεωρούμε τρίγωνο ΑΒΓ. Η διχοτόμος της γωνίας Α τέμνει τη μεσοκάθετο
της ΒΓ στο σημείο Δ. Έστω Ε και Ζ οι προβολές του Δ στις πλευρές ΑΒ και
ΑΓ αντίστοιχα. Να δείξετε ότι ΒΕ = ΓΖ
Θέμα 4
l = 120° και η διχοτόμος της Δ
Στο παραλληλόγραμμο ΑΒΓΔ είναι Α l τέμνει

την ΑΒ στο μέσο της Ε. Να αποδείξετε ότι


i. ΑΒ = 2ΑΔ Μονάδες 5
ii. ΔΕ = 2ΑΖ όπου ΑΖ η απόσταση του Α από την ΓΔ Μονάδες 10
n = 90D
iii. ΑΓΒ Μονάδες 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 87
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Αν ένα τραπέζιο είναι ισοσκελές να αποδείξετε ότι:
i. Οι γωνίες που πρόσκεινται σε μια βάση του είναι ίσες . Μονάδες 6
ii. Οι διαγώνιοι του είναι ίσες. Μονάδες 6
Β. Σε ισοσκελές τραπέζιο ΑΒΓΔ με ΑΒ // ΓΔ είναι: ΑΒ = 5α

l = 60D . Να υπολογίσετε την περίμετρο του.


ΔΓ = 3α και A Μονάδες 13

Θέμα 2ο
Α. Να χαρακτηρίσετε ως σωστή ( Σ ) ή λάθος ( Λ ) κάθε μια από τις επόμε-
νες προτάσεις
i. Γωνίες με πλευρές παράλληλες είναι πάντα ίσες
ii. Αν η διάμεσος τριγώνου είναι και ύψος το τρίγωνο είναι ισοσκελές
iii. Αν η διάμεσος τριγώνου ισούται με το μισό της αντίστοιχης πλευ-
ράς το τρίγωνο είναι ορθογώνιο.
iv. Κάθε τετράπλευρο με δύο απέναντι πλευρές παράλληλες είναι πα-
ραλληλόγραμμο.
Μονάδες 4 x 3 = 12
l = 2Γ
B. Αν σε τρίγωνο ΑΒΓ είναι B  και η Α
l μεγαλύτερη της Γ
 κατά 20°

τότε η Γ ισούται
α. 30°, β. 31° , γ. 32° , δ. Κανένα από τα προηγούμενα

Δικαιολογήστε την :Απάντηση σας. Μονάδες 13


ο
Θέμα 3
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ και τα ύψη του ΒΔ, ΓΕ. Αν Μ το μέσο της ΒΓ και Ν
το μέσο της ΔΕ να δείξετε ότι:
i. Το Τρίγωνο ΜΔΕ είναι ισοσκελές Μονάδες 16

ii. ΜΝ ⊥ ΔΕ Μονάδες 9
ο
Θέμα 4
l=Δ
Θεωρούμε τραπέζιο ΑΒΓΔ με Α l = 90D , και ΔΓ = 2ΑΒ. Φέρνουμε το

ύψος ΒΕ. Να δείξετε ότι:


a. Το τετράπλευρο ΑΒΕΔ είναι ορθογώνιο
b. Το τετράπλευρο ΑΒΓΕ είναι παραλληλόγραμμο
c. Αν Η, Θ είναι τα σημεία τομής των ΑΕ και ΒΔ, ΑΓ και ΒΕ αντίστοιχα
ΔΓ
να δείξετε ότι ΗΘ = // . Μονάδες 5 + 8 + 12
4
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 88
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Δείξτε ότι η διάμεσος του τραπεζίου είναι παράλληλα προς τις βάσεις
του και ίση με το ημιάθροισμα τους Μονάδες 13
Β. Δίνεται το τραπέζιο ΑΒΓΔ(ΑΒ // ΓΔ) με ΑΒ =3α και ΓΔ = α. Αν Ε και Ζ
είναι τα μέσα των ΑΔ και ΓΒ και Μ το μέσο της ΕΖ δείξτε ότι το τετράπλευρο
ΔΓΜΕ είναι παραλληλόγραμμο. Μονάδες 12
Θέμα 2ο
Σημειώστε στο γραπτό σας την σωστή απάντηση.
Α. Σε κάθε τρίγωνο το σημείο που ισαπέχει από τις κορυφές του είναι:
α. Το σημείο τομής των υψών. β. Το σημείο τομής των μεσοκαθέτων
γ. Το σημείο τομής των διχοτόμων δ. Κανένα από αυτά τα σημεία.
Μονάδες 5
l 1 = 2χ + 10D και Β
Β. Αν ε1 // ε2 , A l 2 είναι:
l 1 = χ − 10D τότε η Β
ε1
1 A

α. 130° β. 120° γ. 110° δ. 115° 3. 125° ε2 B


1 2

A
Μονάδες 5
l 1 = 40D τότε η Β
Γ. Αν είναι ΑΒ = ΑΔ = ΔΓ και A l 2 είναι:
1

α. 30° β. 35° γ. 40° δ. 45° 3. 50°


B Γ
Μονάδες 5
A
l = 90D , ΒΜ = ΜΓ, Β
Δ. Αν είναι A l = 2ω και Γ
 = ω τότε η φ είναι:
φ

α. 50° β. 40° γ. 35° δ. 30° 3. 45° 2ω ω


B Μ Γ

Μονάδες 5
Ε. Αν το ΑΒΓΔ (ΑΒ // ΓΔ) είναι ισοσκελές τραπέζιο με ΑΒ = 4χ, Δ 2x
Γ

l = 45D τότε το ύψος του τραπεζίου είναι:


ΓΔ = 2χ και Β ο
45
B
α. 4χ β. 3χ γ. 2χ δ. χ 3. 0,5χ τρίγωνο ΑΒΓ A 4x

Μονάδες 5
Θέμα 3ο
l=Α
Να δείξετε ότι αν τα τρίγωνα ΑΒΓ και Α΄Β΄Γ΄ έχουν Α l΄ ,
΄ ΄
υα = υα και υβ = υβ είναι ίσα. Μονάδες 25

Θέμα 4ο
l . Φέρνουμε το
Στο τρίγωνο ΑΒΓ(ΑΓ > ΑΒ) η ΑΔ είναι διχοτόμος της Α

ΒΕ ⊥ ΑΔ που τέμνει την ΑΓ στο Ζ. Αν Μ το μέσο της ΒΓ να δείξετε ότι:

+ ΑΓ − ΑΒ l
Α) Το ΑΒZ είναι ισοσκελές, Β) ΕΜ = n=Α
, Γ) ΔΕΜ Μονάδες 7 + 11 + 7
2 2
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 89
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α1. Να δώσετε τον ορισμό του παραλληλογράμμου,
Μονάδες 2

Α2. Να αποδείξετε ότι οι απέναντι πλευρές ενός παραλληλογράμμου είναι ίσες.

Μονάδες 8
Β. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση για κάθε μία από τις παρακάτω προτάσεις:
1. Ίσες διαγώνιους έχει:
Α. το τραπέζιο, Β. ο ρόμβος, Γ. το παραλληλόγραμμο, Δ. το ορθογώνιο.
2. Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ, η διάμεσός του ΑΜ και το βαρύκεντρό του Κ. Τότε ισχύει:
A. AK = KM, B. AK=2KM, Γ. AM=3AK Δ. 3KM=2AM 3.
3. Η εγγεγραμμένη γωνία που βαίνει σε ημικύκλιο έχει μέτρο:

Α. 60° Β. 30° Γ. 90° Δ. 180° Ε. 45° Μονάδες 15


Θέμα 2ο Γ
l = 90° ).
Δίνεται ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ ( Α
Αν ΑΔ ύψος και ΒΕ διχοτόμος της γωνίας Β
Να αποδείξετε ότι: Ε Δ
Ζ

n = 45D + Γ
α) ΑΕΒ
2 A B
Μονάδες 10
β) το τρίγωνο ΑΕΖ είναι ισοσκελές.
Μονάδες 15
Θέμα 3ο Γ

l = 90° ) στο οποίο


Δίνεται ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ ( Α
Μ
 = 30D . Η ευθεία ΜΝ είναι μεσοκάθετος στην
είναι Γ Ν

πλευρά ΒΓ. Νά δείξετε ότι ΓΝ = 2ΝΑ


A B
Μονάδες 25
ο
Θέμα 4
l =Δ
Δίνεται τραπέζιο ΑΒΓΔ με Α l = 90° και Ε, Ζ μέσα των πλευρών
A B
ΓΔ και ΒΓ αντίστοιχα. Αν είναι 2ΑΒ = ΓΔ = ΒΓ να δείξετε ότι:
a. Το τετράπλευρο ΑΒΕΔ είναι ορθογώνιο.
Ζ
b. Το τετράπλευρο ΑΒΓΕ είναι παραλληλόγραμμο.

c. Η γωνία Γ είναι 60°


d. ΔΖ ⊥ ΒΓ Δ Ε Γ
e. Το τετράπλευρο ΑΒΖΕ είναι ισοσκελές τραπέζιο.
Μονάδες 5 x 5 = 25
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 90
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Αν σε ορθογώνιο τρίγωνο μια γωνία του είναι 30ο τότε η απέναντι πλευρά είναι το μισό
της υποτείνουσας. Μονάδες 7
Β. Να χαρακτηρίσετε ως σωστό ( Σ ) ή λάθος ( Λ ) τις επόμενες προτάσεις:
i. Οι διχοτόμοι δύο εφεξής και παραπληρωματικών γωνιών είναι κάθετες.
ii. Δύο γωνίες λέγονται συμπληρωματικές όταν έχουν άθροισμα μία ευθεία γωνία
iii. Μια γωνία λέγεται επίκεντρη όταν οι πλευρές της είναι χορδές του κύκλου.
Μονάδες 9
Γ. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις:
i. Μία χορδή που διέρχεται από το κέντρο του κύκλου λέγεται ....................
ii. Δύο τόξα ενός κύκλου είναι ίσα αν και μόνο αν οι ...................... που βαίνουν σ’ αυτά
είναι ίσες.
iii. Η διάμεσος τραπεζίου ισούται με το ...................... των βάσεων του.
Μονάδες 9
Θέμα 2ο
A
l = 90°)
Στο διπλανό σχήμα δίνεται ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ( Α
Ε
l . Αν είναι ΔΕ // ΑΒ και η Β
και η ΑΔ διχοτόμος της Α l μεγα-
ω φ
 να υπολογίσετε τις γωνίες ω και φ.
λύτερη κατά 20° από την Γ B Γ
Δ
Μονάδες 25
Θέμα 3ο
Προεκτείνουμε τις πλευρές ΑΒ και ΑΓ τριγώνου ΑΒΓ προς το μέρος του Α και στις προε-
κτάσεις παίρνουμε αντίστοιχα τμήματα ΑΔ = ΑΒ και ΑΕ = ΑΓ.
i. Να συγκρίνετε τα τμήματα ΔΕ και ΒΓ Μονάδες 10
ii. Αν η προέκταση του ύψους ΑΗ τέμνει τη ΔΕ στο Ζ, να δείξετε ότι το τμήμα ΑΖ είναι
ύψος του τριγώνου ΑΔΕ. Μονάδες 10
iii. Είναι η προέκταση της διχοτόμου ΑΝ του τριγώνου ΑΒΓ διχοτόμος του τριγώνου ΑΔΕ;
Μονάδες 5
Θέμα 4ο
A B Ε

Προεκτείνουμε την πλευρά ΑΒ παραλληλογράμμου ΑΒΓΔ


Ο
Η
κατά τμήμα ΒΕ = ΑΒ. Φέρνουμε την ευθεία ΕΓ που τέμνει
Δ
Γ
την ευθεία ΑΔ στο Ζ. Αν το Ο είναι το κέντρο του παραλλη-
λογράμμου και η ΟΕ τέμνει την ΒΓ στο Η να δείξετε ότι:
Ζ
i. ΓΕ = ΓΖ
1
ii. ΒΗ = ΓΗ Μονάδες 13 + 12
2
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 91
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
a. Να διατυπώσετε τα κριτήρια ισότητας των τριγώνων.
Μονάδες 3 x 5 =15
b. Να δείξετε ότι, η διάμεσος ορθογωνίου τριγώνου που
αντιστοιχεί στην υποτείνουσα ισούται με το μισό της.
Μονάδες 10
Θέμα 2ο
Β
a. Αν οι ευθείες ε1, ε2 του σχήματος είναι παράλ- ε1
100 °
ληλες να υπολογίσετε το μέτρο της γωνίας φ. ε2
Η

150 ° φ

A Ε Μονάδες 10
b. Στις ίσες πλευρές ΑΒ, ΑΓ ισοσκελούς τριγώνου
ΑΒΓ παίρνουμε τα σημεία Δ, Ε, έτσι ώστε να
Δ Ε
είναι ΑΔ = ΑΕ. Αν ΔΔ1 και ΕΕ1 κάθετα στη ΒΓ
να δείξετε ότι ΔΔ1 = ΕΕ1 B Γ
Δ1 Ε1
Μονάδες 15
Θέμα 3ο
ε ε1 ε2
Έστω ΑΒ διάμετρος κύκλου (Κ, ρ) και οι εφαπτομένες ε1
και ε2 του κύκλου στα σημεία Α και Β αντίστοιχα. Μια Γ
Μ
άλλη εφαπτομένη σε τυχαίο σημείο Μ του κύκλου τέμνει Δ

τις ε1 και ε2 στα σημεία Γ και Δ αντίστοιχα.


A B
1. Τι σχέση έχουν: Κ
a. Οι ε1 και ε2
n και ΜΔΒ
b. Οι γωνίες ΑΓΜ n
c. Τα ευθύγραμμα τμήματα ΓΜ και ΓΑ
(Να δικαιολογήσετε τις απαντήσεις σας) Μονάδες 3 +5 +5 =13
n = 90D
2. Να αποδείξετε ότι ΓΚΔ
Μονάδες 12
Θέμα 4ο
 > Γ και η διχοτόμος του ΑΔ.
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ με Β
Να δείξετε ότι:
A
a. n − ΑΔΒ
ΑΔΓ l −Γ
n = Β 
  1 2
n = 90D − Β − Γ
b. ΑΔΒ
2
 − Γ
Β B Γ
c. n = 90D +
ΑΔΓ Δ
2
Μονάδες 10 +10 +5 =25
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 92
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
a. Δώστε τον ορισμό του ορθογωνίου.
Μονάδες 8
b. Αν ένα παραλληλόγραμμο έχει ίσες διαγώνιους να δείξετε ότι είναι ορθογώνιο
Μονάδες 17
Θέμα 2ο
Δίνεται ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ(ΑΒ = ΑΓ) Στην προέκταση της
βάσης του θεωρούμε τα σημεία Δ και Ε προς το μέρος των Β και
Γ αντίστοιχα έτσι ώστε ΒΔ = ΓΕ. Να δείξετε ότι:
a. ΔΓ = ΒΕ.
Μονάδες 7
b. Το τρίγωνο ΑΔΕ είναι ισοσκελές
Μονάδες 18
Γ
Θέμα 3ο
a. Αν Δ, Μ, Ε είναι μέσα των ΑΒ, ΒΓ, ΑΓ, να
δείξετε ότι ΔΕ = ΑΜ Ε Μ

A Δ B

Μονάδες 8
b. Να υπολογίσετε την διάμεσο του τραπεζίου 2χ
Δ Γ

60 °
A B Μονάδες 12
c. Να υπολογίσετε τη γωνία Γ B

A Γ Μονάδες 5
ο 2
Θέμα 4
Δίνεται παραλληλόγραμμο ΑΒΓΔ. Θεωρούμε το συμμετρικό της
κορυφής Α ως προς τη διαγώνιο ΒΔ. Να δείξετε ότι:
a. Το τρίγωνο ΑΒΕ είναι ισοσκελές
Μονάδες 8
b. Το τετράπλευρο με κορυφές τα σημεία Β, Ε, Γ, Δ είναι ισοσκε-
λές τραπέζιο.
Μονάδες 17
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 93
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να αποδείξετε ότι οι τρεις μεσοκάθετοι ενός τριγώνου διέρχονται από το ίδιο
σημείο το οποίο είναι κέντρο κύκλου που διέρχεται από τις κορυφές του τριγώνου.
Μονάδες 15
Να χαρακτηρίσετε ως σωστό ( Σ ) ή λάθος ( Λ ) τις επόμενες προτάσεις.
i. Αν δύο τρίγωνα έχουν τρεις γωνίες τους ίσες μία προς μία είναι ίσα.
ii. Κάθε εξωτερική γωνία τριγώνου είναι μεγαλύτερη από τις απέναντι
γωνίες του τριγώνου.
iii. Αν δύο παράλληλες ευθείες τέμνονται από τρίτη σχηματίζουν τις
εντός εναλλάξ γωνίες παραπληρωματικές.
iv. Ένα παραλληλόγραμμο με ίσες διαγώνιες είναι ορθογώνιο.
v. Το σημείο τομής των διχοτόμων ενός τριγώνου λέγεται βαρύκεντρο.

Μονάδες 2 × 5 =10
ο
Θέμα 2
Δίνεται ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ. Στις προεκτάσεις των ίσων πλευρών
ΑΒ και ΑΓ θεωρούμε αντίστοιχα τα ίσα τμήματα ΑΔ και ΑΕ. Αν η ΑΜ
είναι διάμεσος του τριγώνου ΑΒΓ, να δείξετε ότι το τρίγωνο ΜΔΕ είναι
ισοσκελές.
Μονάδες 25
ο
Θέμα 3
Από το έγκεντρο Ι τριγώνου ΑΒΓ φέρνουμε ευθεία παράλληλη της
πλευράς ΒΓ που τέμνει τις ΑΒ και ΑΓ στα σημεία Δ και Ε αντίστοιχα.
Να αποδείξετε ότι ΔΕ = ΒΔ + ΓΕ.
Μονάδες 25
Θέμα 4ο
 = 60D . Φέρ-
l = 90° ) με Β
Δίνεται ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ ( Α
 και την ΓΔ ⊥ Βχ. Να δείξετε ότι:
νουμε τη διχοτόμο Βχ της Β

i. ΑΒ = ΓΔ
Μονάδες 8
ii. Αν Ο το σημείο τομής των ΑΓ και Βχ, το τρίγωνο ΑΟΔ είναι
ισοσκελές.
Μονάδες 8
iii. Το τετράπλευρο ΑΒΓΔ είναι ισοσκελές τραπέζιο.
Μονάδες 9
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 94
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να αποδειχθεί ότι η διάμεσος που αντιστοιχεί στην υποτείνουσα ορθογωνίου τριγώνου
ισούται με το μισό της. Μονάδες 15
Β. Να αντιστοιχίσετε κάθε στοιχείο της στήλης Α ένα μόνο στοιχείο της στήλης Β.
Στήλη Α - Τετράπλευρα Στήλη Β - Ιδιότητες
a. Ορθογώνιο Παραλληλόγραμμο i. Δύο απέναντι πλευρές είναι παράλληλες και άνισες
b. Τραπέζιο ii. Είναι παραλληλόγραμμο με όλες τις πλευρές του ίσες
c. Ρόμβος iii. Το άθροισμα των γωνιών του είναι 400ο
d. Τετράγωνο iv. Οι διαγώνιοι του είναι ίσες.
Μονάδες 10
Θέμα 2ο Α
102°
Α. Να επιλέξετε την σωστή απάντηση
1. Στο διπλανό σχήμα η γωνία χ είναι ίση με χ 68°

Α. 100° Β. 102° Γ. 34° Δ. 146° Ε. 156° Β Γ

Μονάδες 5
2. Αν είναι ε1 //ε2 και α = χ , β = 5χ τότε
α
Α. α = 60° β = 15° , Β. α = 60° β = 150°,
ε1

Γ. α = 30° β = 150°, Δ. α = 60° β = 120°


ε2
Μονάδες 5
β
3. Στο τρίγωνο του διπλανού σχήματος είναι Α

Α. α = 7 Β. α = 1 Γ. 1< α < 7 3 4

Δ. α > 7 Ε. 0< α < 1 Β


α
Γ Μονάδες 5
Β Έστω τρίγωνο ΑΒΓ και η διάμεσος ΑΔ. Να δείξετε ότι τα Β, Γ ισαπέχουν από την ΑΔ.
Μονάδες 10
Θέμα 3ο
l = 90°) με Β
Σε ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ( Α  φέρνουμε τη διάμεσο ΑΜ και το ύψος ΑΔ
l >Γ

 και γιατί;
Α. Ποιες γωνίες είναι ίσες με την Γ
n= Β
Β. Να δείξετε ότι ΔΑΜ  − Γ

 = 15° τότε ΑΔ = ΒΓ
Αν Γ Μονάδες 7,5 + 7,5 +10
4
Θέμα 4ο
Τριγώνου ΑΒΓ προεκτείνουμε το ύψος ΑΔ και την διάμεσο ΑΕ κατά τμήματα ΔΛ = ΑΔ και
ΕΚ = ΑΕ . Να δείξετε ότι:
Α. ΒΓ//ΛΚ Μονάδες 7,5
Β. Το τετράπλευρο ΑΒΚΓ είναι παραλληλόγραμμο Μονάδες 7,5
Γ. Το τετράπλευρο ΒΛΚΓ είναι ισοσκελές τραπέζιο Μονάδες 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 95
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1

Χαρακτηρίστε ως σωστή ( Σ ) ή λάθος ( Λ ) κάθε μια από τις επόμενες προτάσεις:

Σ-Λ

i. Η Α 
l εξ τριγώνου ΑΒΓ είναι μεγαλύτερη από τη Γ .......

ii. Το άθροισμα των εξωτερικών γωνιών κυρτού ν – γώνου είναι 48 .......

iii. Είναι δυνατόν δύο τρίγωνα να έχουν δύο πλευρές τους ίσες μία

προς μία και μια γωνία ίση χωρίς να είναι ίσα. .......

Θέμα 2ο
Δ 3χ +5
Γ
Το διπλανό σχήμα είναι παραλληλό-

γραμμο να υπολογίσετε τα χ και ω ω 2ω


A 2χ+7 B
ο
Θέμα 3

Οι γωνίες Β, Γ, Α τριγώνου ΑΒΓ έχουν αντίστοιχα μέτρα θ, 2θ, 3θ και

η πλευρά του ΒΓ είναι 4. Να βρείτε το μήκος της πλευράς ΑΓ.

Θέμα 4ο

Σ’ ένα τετράγωνο ΑΒΓΔ το σημείο Ε είναι συμμετρικό του Β ως προς το

Δ. Αν Ζ μέσο της ΑΔ και Η ή τομή των ΑΕ και ΓΔ, να δειχθεί ότι:

ΑΒ
i. ΔΗ =
2

+ +
ii. ΑΔΗ = ΖΔΓ

iii. ΓΖ ⊥ ΑΕ
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 96
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να δείξετε ότι, αν σ’ ένα ορθογώνιο τρίγωνο μια γωνία του ισούται με 30°, τότε η απέναντι

πλευρά του είναι το μισό της υποτείνουσας. Μονάδες 15


Β. Αν (Κ, R) και (Λ, ρ) είναι δύο κύκλοι με διαφορετικά κέντρα και R > ρ, ΚΛ = δ να αντιστοιχίσετε

κάθε φράση της πρώτης στήλης στη δεύτερη στήλη.


Στήλη Β
Στήλη Α
1. δ>R+ρ
a. Ο κύκλος (Λ, ρ) είναι εσωτερικός του κύκλου (Κ, R)
2. δ=R+ρ
b. Ο κύκλος (Λ, ρ) εφάπτεται εσωτερικά του κύκλου (Κ, R) 3. δ=R−ρ
4. δ<R−ρ
c. Οι κύκλοι (Κ, R) και (Λ, ρ) τέμνονται
5. 2δ = R − ρ
d. Οι κύκλοι (Κ, R) και (Λ, ρ) εφάπτονται εξωτερικά 6. ρ < δ < R
e. Κάθε κύκλος είναι εξωτερικός του άλλου 7. 2δ = Rρ
Θέμα 2ο 8. R − ρ < δ < R + ρ 10
Μονάδες
a. Αν είναι ε1 //ε2 τότε η γωνία φ έχει μέτρο
δ2
δ1

45 °
ε1
Α. 95° Β. 45° Γ. 90° Δ. 50° Ε. 86°
φ
Μονάδες 5
ε2
50 °

b. Στο τρίγωνο ΑΒΓ του σχήματος είναι ΑΒ = 6 ΒΓ = 10, ΑΓ = 8. Αν Δ, Ε, Ζ είναι τα μέσα των
πλευρών ΑΒ, ΑΓ, ΒΓ αντίστοιχα τότε η περίμετρος του τριγώνου είναι:
Α
Α. 24 Β. 15 Γ. 20 Δ. 12
Δ Ε
Μονάδες 5
Β Γ
Α
Ζ c. Στο επόμενο σχήμα οι γωνίες χ και ψ είναι:

44°
Α. Β. Γ. Δ.
Κ ⎧⎪χ = 44 D
⎧⎪χ = 88D ⎧⎪χ = 88 D ⎧⎪χ = 44D
χ
⎨ ⎨ ⎨ ⎨
ψ
Γ
⎪⎩ψ = 66
D
⎪⎩ψ = 136D ⎪⎩ψ = 46
D
⎪⎩ψ = 88
D

Β Δ Μονάδες 5
Β. Να δείξετε ότι τα μέσα των πλευρών ισοσκελούς τριγώνου ισαπέχουν από τη βάση
Μονάδες 10
Θέμα 3ο Α Β

Έστω τραπέζιο ΑΒΓΔ με Α l = Δ = 90 , ΔΓ = 2ΑΒ και Β = 3Γ Φέρνουμε D


Κ
Λ
τη ΒΕ ⊥ ΔΓ, που τέμνει την ΑΓ στο σημείο Κ και την ΑΕ που τέμνει την

 = 45D , β) ΒΔ = ΑΕ, γ) ΚΛ = ΔΓ
ΒΔ στο σημείο Λ. Να δείξετε ότι: α) Γ Δ
Ε
Γ

4
Μονάδες 8 + 8 + 9
Θέμα 4ο Γ
l = 90 ) με Γ = 30 η κάθετη στο μέσο Μ της
Σε ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ( Α
D D
30°

υποτείνουσας ΒΓ τέμνει την ΑΓ στο Ν. i )Νά δείξετε ότι ΓΝ = 2ΝΜ Μ


Ν

n . iii) Νά δείξετε ότι AN = ΓΝ και iv) MN= ΑΓ


ii ) Να υπολογίσετε την ΑΝΒ
2 3 Α Β
μονάδες 5 + 5 + 8 +7
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 97
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
a. Αναφέρετε τα κριτήρια ισότητας τριγώνων .
Μονάδες 3
b. Δείξτε ότι το άθροισμα των γωνιών κάθε τριγώνου , είναι δύο ορθές .
Μονάδες 7
c. Δύο γωνίες που έχουν τις πλευρές τους κάθετες είναι πάντα ίσες ; Σ Λ
Μονάδες 2
d. Αναφέρετε προτάσεις για να είναι ένα τετράπλευρο παραλληλόγραμμο.
Μονάδες 4
e. Δείξτε ότι η διάμεσος ορθογωνίου τριγώνου που φέρουμε από την κορυφή της ορθής
γωνίας , είναι ίση με το μισό της υποτείνουσας.
Μονάδες 9
Θέμα 2ο
 = Δ = 90D και Β
Δίνεται τραπέζιο ΑΒΓΔ με γωνίες Α  = 120°. Αν ΑΒ = 2α και ΒΓ = α , να

υπολογίσετε τη διάμεσο ΕΖ του τραπεζίου ως συνάρτηση του α .


Μονάδες 25
Θέμα 3ο
Αν Ε και Ζ τα μέσα των πλευρών ΑΒ και Γ Δ παραλληλογράμμου ΑΒΓ Δ αντίστοιχα , να
αποδείξετε ότι οι ΔΕ και ΒΖ τριχοτομούν τη διαγώνιο ΑΓ.
Μονάδες 25
ο
Θέμα 4
Θεωρούμε ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ ( ΑΒ = ΑΓ ) και Ι το σημείο τομής των διχοτόμων των
γωνιών Β και Γ. Να αποδείξετε ότι :
a. Το τρίγωνο ΒΙΓ είναι ισοσκελές.
Μονάδες 12

b. Η ΑΙ είναι διχοτόμος της γωνίας Α


Μονάδες 13
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 98
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
a. (Επιλέξτε τη σωστή από τις παρακάτω απαντήσεις)
Για να είναι ένα τετράπλευρο ορθογώνιο παραλληλόγραμμο, πρέπει:
i. Να έχει δυο γωνίες ορθές
ii. Να έχει τις απέναντι γωνίες του ίσες
iii. Να είναι παραλληλόγραμμο με μια γωνία ορθή.
iv. Οι διαγώνιοί του να διχοτομούνται
v. Να έχει τις απέναντι πλευρές του ίσες
b. Να αποδειχθεί το Θεώρημα: Η διάμεσος ορθογωνίου τριγώνου που φέρουμε από
την κορυφή της ορθής γωνίας είναι ίση με το μισό της υποτείνουσας.
c. Να χαρακτηρίσετε με Σ (σωστή) ή Λ (λάθος) κάθε μια από τις παρακάτω προτάσεις
i. Οι γωνίες στη βάση ισοσκελούς τριγώνου είναι ίσες
ii. Αν δυο κύκλοι δεν έχουν κοινά σημεία τότε ο ένας είναι εξωτερικός του άλλου
iii. Ένα τρίγωνο με δύο πλευρές ίσες είναι ισόπλευρο
iv. Αν δυο χορδές ενός κύκλου είναι ίσες τότε και τα αποστήματά τους θα είναι ίσα
v. Η διάκεντρος δύο τεμνόμενων κύκλων είναι μεσοκάθετος της κοινής χορδής
d. Δίνονται οι κύκλοι (Κ, ρ) και (Λ, ρ). Αν είναι ρ = α, R = 3α και ΚΛ = 2α τότε:
i. Οι κύκλοι τέμνονται
ii. Οι κύκλοι εφάπτονται εσωτερικά
iii. Οι κύκλοι εφάπτονται εξωτερικά
iv. Ο ένας κύκλος είναι εξωτερικός του άλλου ω

Θέμα 2ο
a. Να υπολογίσετε τη γωνία ω στο διπλανό σχήμα 50° 120°

b. Δίνεται ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ (ΑΒ = ΑΓ) και Κ, Λ τα μέσα των πλευρών του
ΑΒ και ΑΓ αντίστοιχα. Στο Κ υψώνουμε κάθετη στην ΑΒ που τέμνει την ΒΓ στο Δ και
στο Λ υψώνουμε κάθετη στην ΑΓ που τέμνει την ΒΓ στο Ε. Δείξτε ότι:
i. ΚΔ = ΕΛ
ii. ΕΒ = ΓΔ
iii. Το τρίγωνο ΑΕΔ είναι ισοσκελές
Θέμα 3ο
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ με ΑΒ < ΑΓ. Φέρνουμε το ύψος ΑΗ και το προεκτείνουμε κατά
ίσο τμήμα ΗΕ = ΗΑ.
Φέρνουμε και τη διάμεσο ΑΜ και την προεκτείνουμε κατά ίσο τμήμα ΜΔ = ΜΑ.
a. Να δικαιολογήσετε ότι:
i. ΒΕ = ΑΒ
ii. ΓΔ = // ΑΒ
b. Να αποδείξετε ότι το ΒΓΔΕ είναι ισοσκελές τραπέζιο
Θέμα 4ο
Δίνεται παραλληλόγραμμο ΑΒΓΔ και η διαγώνιός του ΑΓ. Αν Β΄, Δ΄ είναι οι προβο-
λές των Β και Δ αντίστοιχα στην ΑΓ και τα Β΄ , Δ΄ δεν ταυτίζονται, να δείξετε ότι:
a. Το τετράπλευρο ΒΒ΄ΔΔ΄ είναι παραλληλόγραμμο.
b. Το μέσο Ο του Δ΄Β΄ είναι και μέσο του ΑΓ.
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 99
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1ο
a. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση:
i. Αν φ είναι η εγγεγραμμένη γωνία και ω η επίκεντρη που βαίνουν στο
ίδιο τόξο ενός κύκλου, τότε:
Α. φ = ω Β. φ = 2ω Γ. ω = 2φ Δ. φ = 90º + ω
ii. Αν ΑΒΓΔ είναι τετράπλευρο εγγεγραμμένο σε κύκλο, τότε:
A. A + Γ = 108º B. A = Γ Γ. B = Γ Δ. Α + Γ = 90º
iii. Να υπολογισθούν τα χ, ψ και οι γωνίες ΑΓΔ και Δ
2χ Γ
ψ
Β 30°

50° Δ
Ο


Α

Θέμα 2ο
Α
Τριγώνου ΑΒΓ τα ύψη του ΒΕ και ΓΖ τέμνονται στο Η.
Ε
Να αποδειχθεί ότι:
i. τα τρίγωνα ΗΒΖ και ΗΓΕ είναι όμοια Ζ Η

ii. ΗΕ · ΗΒ = ΗΓ · ΗΖ. Β Γ

Θέμα 3ο

Σε τυχαίο τετράπλευρο ΑΒΓΔ δείξτε ότι: Α


ΑΒ + ΒΓ + ΓΔ + ΔΑ
i. ΑΓ < Β
2
Ο
ii. AΓ + BΔ < AB + BΓ + ΓΔ + ΔA
iii. ΑΒ + ΓΔ < ΑΓ + ΒΔ Δ Γ

Α
Θέμα 4ο

Η Ζ
Αν ΑΔ ύψος και Ε, Ζ, Η τα μέσα των πλευρών
ΒΓ, ΑΓ, ΑΒ αντίστοιχα ενός τριγώνου ΑΒΓ, να
Β Δ Ε Γ
αποδειχθεί ότι το ΔΕΖΗ είναι ισοσκελές τραπέζιο.
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 100
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1ο
a. Να δείξετε ότι:
Το ευθύγραμμο τμήμα που ενώνει τα μέσα των δυο πλευρών τριγώ-
νου είναι παράλληλο προς την τρίτη πλευρά και ίσο με το μισό της.
(Μον. 20)
Α

b. Στο διπλανό σχήμα να υπολογιστούν 4 Ε Δ


2,5
τα χ και ψ αν είναι ΕΔ // ΒΓ ψ

Β χ Γ

(Μον. 5)
Θέμα 2ο
a. Σε καθένα από τα διπλανά σχήματα να βρείτε τα χ και ψ.
( Η ευθεία ε είναι εφαπτομένη στον κύκλο)
Γ Α
χ
ψ
35° 40°
Δ Β ?
50° ψ
ο Ο

Β Γ
Α χ

(Μον. 5) (Μον. 5)
b. Να αποδειχθεί ότι κάθε ισοσκελές τραπέζιο είναι εγγράψιμο
(Μον. 15)

Θέμα 3ο
Δίνεται ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ (Â = 90°) και η διχοτόμος του ΒΔ. Από το
Δ φέρνουμε ΔΕ ⊥ ΒΓ, που τέμνει την ΑΒ στο Ζ. Να δείξετε ότι ΒΖ = ΒΓ.
(Μον. 25)
ο
Θέμα 4
Δίνεται ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ (Â = 90°) και το ύψος του ΑΔ.
a. Αν Ε, Ζ είναι τα μέσα των ΑΒ και ΑΓ,
να αποδείξετε ότι ΕΔΖ = Â = 90° (Μον. 15)
ΒΓ
b. Αν Μ είναι το μέσο της ΕΖ, να αποδείξετε ότι ΔΜ =
4
(Μον. 10)
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 101
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδειχθεί ότι, κάθε σημείο της διχοτόμου μιας γωνίας ισαπέχει
από τις πλευρές της . Μονάδες 13
Β. α. Ποιο τετράπλευρο ονομάζεται εγγράψιμο σε κύκλο ; Μονάδες 3
β. Γράψτε τα κριτήρια για να είναι ένα τετράπλευρο εγγράψιμο σε κύκλο. Μονάδες 9
Θέμα 2ο A

Το τρίγωνο ΑΒΓ είναι ισοσκελές και η βάση ΒΓ Μονάδες 25


έχει προεκταθεί κατά ίσα τμήματα ΒΔ = ΓΕ. Να
αποδείξετε ότι το τρίγωνο ΑΔΕ είναι ισοσκελές.
Δ Ε
Θέμα 3ο B Γ

Το τραπέζιο ΑΒΓΔ είναι ισοσκελές A 10cm B

με ΑΒ = 10cm και ΓΔ = 30cm. Αν


Ζ Ε
τα σημεία Ε, Ζ είναι αντίστοιχα τα
μέσα των ΑΓ και ΒΔ, τότε:
Δ 30cm Γ
a. Να υπολογίσετε το μήκος της ΖΕ Μονάδες 12
b. Να αποδείξετε ότι το τετράπλευρο ΑΒΕΖ είναι ορθογώνιο Μονάδες 13
Θέμα 4ο
Γ

 = 90°)
Στο ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ( Α
Δ Μ

 = 60°, η ΑΜ είναι διάμεσος που αντι-


με Β

στοιχεί στη ΒΓ και η ΜΔ διχοτόμος της γωνί- A B

n . Να αποδείξετε ότι :
ας ΑΜΓ

a. Το τρίγωνο ΑΜΒ είναι ισόπλευρο. Μονάδες 7


b. ΜΔ//ΑΒ . Μονάδες 9
ΒΓ
c. ΜΔ = . Μονάδες 9
4
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 102
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Σε ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ έστω Μ το μέσο της υποτείνουσας ΒΓ και ΜΔ η κάθετη από
το Μ στην ΑΓ. Να αποδείξετε ότι:
i. Το σημείο Δ είναι μέσο της ΑΓ
ii.Το τρίγωνο ΑΜΓ είναι ισοσκελές.
ΒΓ
iii. ΑΜ= B Μονάδες 12
2
Β. α. Στο διπλανό σχήμα το τρίγωνο ΑΒΓ είναι
Δ
ορθογώνιο στο Α και η ΑΔ διάμεσος του τριγώνου.
3
 και Γ .
Να βρείτε την ΒΓ και τις γωνίες Β
A 3 Γ Μονάδες 6
Γ
β. Στο διπλανό σχήμα το τρίγωνο ΑΒΓ είναι
ορθογώνιο στο Α. Το ΑΔ είναι ύψος του

τριγώνου, η γωνία Γ = 30° και η ΒΓ = 8.


Δ

Να υπολογίσετε την ΒΔ. Μονάδες 7


Θέμα 2ο A B


A
Σε τρίγωνο ΑΒΓ είναι  εξ
B
ο
= 90 + . Να αποδείξετε ότι ΑΒ = ΑΓ.
2
Μονάδες 25
Θέμα 3ο
Δίνεται τραπέζιο ΑΒΓΔ(ΑΒ//ΓΔ) με ΑΒ = α και ΓΔ = 2α.Τα σημεία Μ και Ν είναι τα μέσα
των πλευρών ΑΔ και ΒΓ αντίστοιχα. Αν η ΜΝ τέμνει τις διαγώνιες ΔΒ και ΑΓ στα σημεία Ε
και Ζ αντίστοιχα, να δείξετε ότι:
α
ΜΕ = ΖΝ = ΕΖ = Μονάδες 25
2
Θέμα 4ο
Δίνεται παραλληλόγραμμο ΑΒΓΔ με ΑΒ = ΑΓ και Μ το μέσο της πλευράς ΒΓ. Αν η ΑΜ τέ-
μνει την προέκταση της ΔΓ στο σημείο Ε, να αποδείξετε ότι:
α. ΑΜ = ΜΕ Μονάδες 7

β. ΑΜ ⊥ ΒΓ Μονάδες 6

γ. Το ΑΒΕΓ είναι ρόμβος Μονάδες 6


δ. Το σημείο Γ είναι μέσο του ΔΕ Μονάδες 6
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 103
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να αποδείξετε ότι: Η διάμεσος ορθογωνίου τριγώνου που φέρουμε από την κορυφή της
ορθής γωνίας είναι ίση με το μισό της υποτείνουσας.
Μονάδες 12
Β. Να γράψετε τον ορισμό του ισοσκελούς τραπεζίου. Μονάδες 5
Γ. Να γράψετε τα κριτήρια για να είναι ένα τραπέζιο ισοσκελές. Μονάδες 8
Θέμα 2ο Α

 = 70° και ΔΕ // ΒΓ
Α. Αν Α
να υπολογισθούν οι γωνίες Δ ω θ Ε

φ+80°
φ = .......
φ
ω = ...... Β Γ

θ = ........ Μονάδες 12
Β. Οι διχοτόμοι των γωνιών Β και Γ τριγώνου ΑΒΓ, τέμνονται στο Θ. Φέρνουμε
ΘΔ // ΑΒ και ΘΕ // ΑΓ. Να αποδείξετε ότι: ΘΔ + ΔΕ + ΕΘ = ΒΓ
Μονάδες 13
ο
Θέμα 3
 = 90°) φέρνουμε το ύψος ΑΔ, την κάθετη ΔΕ στην ΑΒ
Σε ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ ( Α
και την κάθετη ΔΖ στην ΑΓ. Αν η διάμεσος ΑΜ τέμνει τη ΔΖ στο Η.
Να αποδείξετε ότι:

a. n = Γ
ΒΔΕ Μονάδες 6
b. Τα τρίγωνα ΑΗΖ και ΒΔΕ είναι ίσα. Μονάδες 6
c. Το τετράπλευρο ΒΕΖΗ είναι παραλληλόγραμμο. Μονάδες 7
d. ΑΔ = ΒΗ. Μονάδες 6
ο
Θέμα 4
 = 150° + Γ . Αν η ΑΕ είναι η διχοτόμος, ΑΔ το ύψος και το τμήμα
Σε τρίγωνο ΑΒΓ είναι Β

ΔΖ ⊥ ΑΕ. Να αποδείξετε ότι.


Α
Ζ

Δ Β Ε Γ

a. n + 2 Γ = 30°
BΑΓ Μονάδες 8

b. n = 15°
ΑΕΔ Μονάδες 9
1
c. ΔΖ = ΑΕ Μονάδες 8
4
d.
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 104
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α.
a. Να αποδείξετε ότι τα εφαπτόμενα τμήματα του κύκλου που άγονται από σημείο εκτός
αυτού είναι ίσα μεταξύ τους. Μονάδες 10
b. Τι λέγεται διάκεντρος και τι κοινή χορδή δύο κύκλων που τέμνονται. Μονάδες 3
Β. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις
a. Κάθε εξωτερική γωνία τριγώνου είναι ίση με το .............
b. Η διάμεσος τραπεζίου είναι ίση με ...................................
c. Κάθε σημείο της διχοτόμου μιας γωνίας ............... και αντίστροφα ...............
d. Κάθε σημείο της μεσοκαθέτου ενός ευθυγράμμου τμήματος .......... και αντίστροφα .....
Θέμα 2ο
 = 90°) με Β
Σε ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ( Α  = 2Γ φέρνουμε τη ΒΔ διχοτόμο της γωνίας Β

και παίρνουμε το σημείο Μ μέσο της υποτείνουσας ΒΓ.


a. Να αποδείξετε ότι: ΔΜ = ΔΑ Μονάδες 15
b. Να υπολογίσετε τη γωνία ΜΔΓ Μονάδες 10
ο
Θέμα 3
Δίνεται ισοσκελές τραπέζιο ΑΒΓΔ(ΑΒ // ΓΔ) με ΓΔ = 3ΑΒ. Αν τα σημεία Κ, Λ είναι τα μέσα
των διαγωνίων του ΔΒ και ΑΓ αντίστοιχα να αποδείξετε ότι το τετράπλευρο ΑΚΛΒ είναι
ορθογώνιο.
Θέμα 4ο
Δίνεται τετράγωνο ΑΒΓΔ και το σημείο Μ μέσο της πλευράς του ΑΒ.
ΑΓ
a. Αν η ΜΓ τέμνει τη ΒΔ στο σημείο Κ να αποδείξετε ότι: ΒΚ = Μονάδες 12
3

b. Αν Ε μέσο της ΒΓ να αποδείξετε ότι είναι ΔΒ⊥ΜΕ και ΔΒ = 2ΜΕ Μονάδες 13


Γενικό Ενιαίο Λύκειο 105
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Δείξτε ότι:
Το ευθύγραμμο τμήμα που ενώνει τα μέσα των δύο πλευρών τριγώνου είναι
παράλληλο προς την τρίτη πλευρά και ίσο με το μισό της Μονάδες 25
Θέμα 2ο
 = Δ και τα ύψη τους υβ = υε και υγ = υζ
Δύο τρίγωνα ΑΒΓ και ΔΕΖ έχουν: A
Να αποδείξτε ότι τα τρίγωνα είναι ίσα. Μονάδες 25
Θέμα 3ο
 = 90° ). Η διχοτόμος της γωνίας Β τέμνει
Δίδεται ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ ( A

την ΑΓ στο Ζ και την κάθετη στη ΒΓ στο σημείο Γ, στο Η. Να αποδείξετε ότι ΖΓ= ΓΗ
Μονάδες 25
Θέμα 4ο
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ με ΑΒ <ΑΓ, η διχοτόμος του ΑΔ και το σημείο Μ μέσο της ΒΓ. Φέρνουμε το

τμήμα ΒΕ ⊥ ΑΔ που τέμνει την ΑΓ στο Ζ. Να αποδείξετε ότι:

Α. ΕΜ//ΑΓ. Μονάδες 9
ΑΓ − ΑΒ
Β. ΕΜ = Μονάδες 8
2

n= Α
Γ. ΔΕΜ Μονάδες 8
2
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 106
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να αποδείξετε ότι το άθροισμα των γωνιών ενός τριγώνου είναι ίσο με 180°.

Μονάδες 13
Β. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο φύλλο απαντήσεων τη
λέξη Σωστό ( Σ ) ή Λάθος ( Λ ) δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
a. Η διάμεσος ενός τραπεζίου είναι παράλληλη προς τις βάσεις του τραπεζίου και ίση με
την ημιδιαφορά αυτών.
b. Δύο γωνίες που έχουν τις πλευρές τους παράλληλες, μία προς μία, είναι ίσες ή παραπλη-
ρωματικές.
c. Αν δύο τρίγωνα έχουν την υποτείνουσα και μία κάθετη πλευρά αντίστοιχα ίσες μία προς
μία, τότε είναι ίσα.
d. Οι διαγώνιοι ενός ρόμβου είναι ίσες.
Μονάδες 12
Θέμα 2ο
Στο εσωτερικό γωνίας χΟψ παίρνουμε σημείο Α και φέρνουμε τις ΑΒ ⊥ Οχ και ΑΓ ⊥ Οψ .

Αν Μ το μέσο της ΟΑ και Ν το μέσο της ΒΓ, να αποδείξετε ότι: ΜΝ ⊥ ΒΓ.

Μονάδες 25
Θέμα 3ο
Σε τρίγωνο ΑΒΓ είναι δα = γ, και δγ = α.
l
Α 
a. Να αποδείξετε ότι, 
Β+
Γ= και  l+ Γ
Β=Α . Μονάδες 8
2 2
b. Να αποδείξετε ότι, α = γ . Μονάδες 8
c. Να βρείτε το μέτρο των γωνιών Α, Β, Γ. Μονάδες 10
Θέμα 4ο
Σε τραπέζιο ΑΒΓΔ με βάσεις ΑΒ και ΓΔ ισχύει ΑΔ = ΑΒ + ΓΔ. Αν οι προεκτάσεις των

ΑΜ και ΔΜ τέμνουν αντίστοιχα τις ΔΓ στο Ε και ΑΒ στο Ζ, να αποδείξετε ότι:

a. n = ΜΓΕ
ΑΜΒ n Μονάδες 8
b. ΒΖ = ΔΓ Μονάδες 8
c. το τετράπλευρο ΑΔΕΖ είναι ρόμβος. Μονάδες 9
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 107
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1ο
Να δείξετε ότι η διάμεσος του τραπεζίου είναι ίση με το ημιάθροισμα των βάσεων του.
Μονάδες 25
ο
Θέμα 2
Σε τρίγωνο ΑΒΓ το σημείο Δ είναι το μέσο της διαμέσου ΑΜ. Αν η ΒΔ τέμνει την πλευρά
ΕΓ
ΑΓ στο Ε, να δείξετε ότι ΑΕ = . Μονάδες 25
2
Θέμα 3ο
Να αποδείξετε ότι τα ύψη ΑΔ, ΒΕ, ΓΖ ενός τριγώνου ΑΒΓ διχοτομούν τις γωνίες του τριγώ-
νου ΔΕΖ Μονάδες 25
ο
Θέμα 4
Η διχοτόμος ΑΔ τριγώνου ΑΒΓ τέμνει τον περιγεγραμμένο κύκλο στο Ε. Να αποδείξετε ότι,
ΔΑ ⋅ ΔΒ ⋅ ΑΕ
ΑΒ2 = . Μονάδες 25
ΔΓ
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 108
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
a. Να αποδείξετε ότι:
Η διάμεσος τραπεζίου ΑΒΓΔ είναι παράλληλη προς τις βάσεις του και ίση με το ημιάθροισμα
τους. Μονάδες 13
Δ 2x Γ
 = Δ = 90° και Β
b. Σε τραπέζιο ΑΒΓΔ είναι Α  = 60°.
Ε Ζ
Αν ΓΔ = 2χ και ΒΓ = 8χ η διάμεσος του τραπεζίου
είναι: α. 3χ β. 4χ γ. 5χ δ. 6χ ε. 7χ 60°
A 8x B
Μονάδες 6
c. Αν σε ισοσκελές τραπέζιο ΑΒΓΔ είναι ΑΒ = 5χ,
Δ 3x Γ
 = 60°, η περίμετρος του τραπεζίου
ΔΓ = 3χ και Α
60°
A 5x B
είναι: α. 10χ β. 11χ γ. 12χ δ. 13χ ε. 14χ
Μονάδες 6
ο
Θέμα 2
Δίνεται ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ(ΑΒ = ΑΓ) και το σημείο Δ μέσο της βάσης του ΒΓ. Από το

σημείο Δ φέρνουμε ΔΕ ⊥ ΑΒ και ΔΖ ⊥ ΑΓ. Να αποδείξετε ότι:

a. ΔΖ = ΔΕ Μονάδες 10
b. ΑΖ = ΑΕ Μονάδες 10
n = ΔΕΓ
c. ΒΖΔ n Μονάδες 5
Θέμα 3ο
 = 90°) με Β
Δίνεται ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ( Α  = 30° και τα σημεία Δ, Ε μέσα των ΑΒ και

ΒΓ αντίστοιχα. Προεκτείνουμε την ΕΔ κατά τμήμα ΔΖ = ΕΔ. Να αποδείξετε ότι το τετρά-


πλευρο ΑΓΕΖ είναι ρόμβος. Μονάδες 25
Θέμα 4ο
Δίνεται ισοσκελές τραπέζιο ΑΒΓΔ (ΑΒ//ΓΔ) με ΑΒ =3ΓΔ. Η διάμεσος ΜΝ του τραπεζίου
τέμνει τις διαγώνιες ΑΓ και ΒΔ στα σημεία Κ, Λ αντίστοιχα. Να αποδείξετε ότι:
a. ΚΛ = ΔΓ Μονάδες 10
b. Το τετράπλευρο ΓΔΚΛ είναι ορθογώνιο. Μονάδες 10
2
c. ΜΝ = ΑΒ Μονάδες 5
3
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 109
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Να αποδειχθεί ότι:
Κάθε σημείο της διχοτόμου μιας γωνίας ισαπέχει από τις πλευρές της και αντίστροφα κάθε
εσωτερικό σημείο της γωνίας που ισαπέχει από τις πλευρές είναι σημείο της διχοτόμου.
Μονάδες 25
Θέμα 2ο
Δίνεται ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ με βάση ΒΓ. Επάνω στις πλευρές ΑΒ , ΑΓ παίρνουμε ση-
μεία Δ και Ε αντίστοιχα τέτοια ώστε ΒΔ = ΓΕ. Να αποδειχθεί ότι
a. ΔΓ = ΒΕ Μονάδες 12
b. ΔΜ = ΜΕ, όπου Μ μέσο της βάσης ΒΓ Μονάδες 13
Θέμα 3ο
 > Γ . Αν ΑΔ είναι η διχοτόμος της γωνίας Α
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ με Β  και η ΒΕ ⊥ ΑΔ

(Ε είναι σημείο της ΑΔ) τέμνει την ΑΓ στο Ζ να αποδειχθεί ότι


a. το τρίγωνο ΑΒΖ είναι ισοσκελές Μονάδες 9

b. n = ΓΒΖ
ΑΒΖ n + Γ Μονάδες 8
c. Αν Κ είναι το μέσο της ΒΓ να αποδειχθεί ότι
i. ΕΚ//ΑΓ Μονάδες 4
ΑΓ − ΑΒ
ii. ΕΚ = Μονάδες 4
2
Θέμα 4ο
Αν τα σημεία Ε, Ζ είναι αντίστοιχα τα μέσα των πλευρών ΒΓ, ΑΔ του παραλληλογράμμου
ΑΒΓΔ και το Ο είναι σημείο τομής των διαγωνίων αυτού να αποδειχθεί ότι
a. ΔΕ = ΒΖ Μονάδες 7
2
b. ΓΚ= ΓΟ όπου Κ είναι το σημείο τομής των ΔΕ, ΑΓ Μονάδες 6
3
c. ΓΚ = ΚΛ = ΛΑ όπου Λ είναι το σημείο τομής των ΑΓ,ΒΖ Μονάδες 6
d. Οι ΑΓ, ΒΔ, ΖΕ συντρέχουν Μονάδες 6
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 110
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
a. Να αποδείξετε ότι το ευθύγραμμο τμήμα που ενώνει τα μέσα των δύο πλευρών τριγώνου
είναι παράλληλο προς την τρίτη πλευρά και ίσο με το μισό της.
Μονάδες 15
b. Να γράψετε τα κριτήρια για να είναι ένα τετράπλευρο ρόμβος. Μονάδες 10
Θέμα 2ο
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ. Φέρνουμε τα ύψη του ΒΔ και ΓΕ. Αν Ζ είναι το μέσο της ΒΓ να απο-
δείξετε ότι το τρίγωνο ΖΔΕ είναι ισοσκελές.
Μονάδες 25
Θέμα 3ο
Στις πλευρές ΑΒ και ΑΓ ισοπλεύρου τριγώνου ΑΒΓ παίρνουμε τα σημεία Δ και Ε αντίστοιχα
έτσι, ώστε ΑΔ = ΓΕ. Αν τα ευθύγραμμα τμήματα ΒΕ και ΓΔ τέμνονται στο σημείο Ο, τότε να
αποδείξετε ότι :
a. Τα τρίγωνα ΑΔΓ και ΓΕΒ είναι ίσα. Μονάδες 12

b. n = 120°
ΒΟΓ Μονάδες 13

Θέμα 4ο
 = 90°) με Γ = 30°. Αν το τμήμα ΑΗ είναι το ύψος
Θεωρούμε ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ( Α

προς την υποτείνουσα του τριγώνου και το ευθύγραμμο τμήμα ΓΕ είναι κάθετο στην διάμε-
σο ΑΜ ( και συγκεκριμένα στην προέκτασή της ) του τριγώνου ΑΒΓ, να αποδείξετε ότι:
a. Το τρίγωνο ΕΜΗ είναι ισοσκελές. Μονάδες 7
b. Το τρίγωνο ΑΗΕ είναι ισοσκελές. Μονάδες 9
c. ΓΕ = ΑΗ = ΕΗ Μονάδες 9
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 111
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να απαντήσετε στις παρακάτω προτάσεις με Σωστό( Σ ) ή Λάθος ( Λ )
 εξ τριγώνου ΑΒΓ είναι μικρότερη από τη γωνία Γ.
a. Η εξωτερική γωνία B
b. Δύο οξείες γωνίες που έχουν τις πλευρές τους παράλληλες είναι μεταξύ τους παραπλη-
ρωματικές
c. Ένα τετράπλευρο είναι παραλληλόγραμμο αν οι διαδοχικές του γωνίες είναι παραπληρω-
ματικές
d. Ένας ρόμβος με μια ορθή γωνία είναι τετράγωνο
e. Σε τραπέζιο ΑΒΓΔ με ΑΒ//ΓΔ η διάμεσος του είναι ΕΖ = ΑΒ + ΓΔ
Μονάδες15
Β. Να γράψετε το γράμμα ενός σωστής απάντησης των παρακάτω προτάσεων
a. Το άθροισμα των εξωτερικών γωνιών ενός τριγώνου είναι:
α. 180ο β. 270ο γ. 360ο δ. 540ο
b. Στο ισοσκελές τραπέζιο ΑΒΓΔ Δ
3χ Γ

του διπλανού σχήματος είναι:


ΑΒ = 5χ, ΔΓ = 3χ και γωνία Α = 60ο.
60°
Η περίμετρος του τραπεζίου είναι: A 5χ B
α. 10χ, β. 11χ , γ. 12χ , δ. 13χ, ε. 14χ Μονάδες 10
Θέμα 2ο
a. Να αποδείξετε ότι: Κάθε σημείο της διχοτόμου μιας γωνίας ισαπέχει από τις πλευρές της
και αντίστροφα κάθε εσωτερικό σημείο της γωνίας που ισαπέχει από τις πλευρές είναι
σημείο της διχοτόμου.
Μονάδες 20
 = 90ο είναι,
b. Αν στο ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ με A
Γ
Ε

ΒΔ διχοτόμος της γωνίας Β και Δ Ε ⊥ ΒΓ δείξτε ότι: Δ

α. AΔ > ΔΕ β. ΑΔ = ΔΕ γ. ΑΔ < ΔΕ A B

Μονάδες 5
Θέμα 3ο
Δίνεται παραλληλόγραμμο ΑΒΓΔ με κέντρο Ο και ΒΔ = 2ΑΓ. Αν Ε, Ζ είναι τα μέσα των ΟΒ
και ΟΔ αντίστοιχα, να αποδείξετε ότι το τετράπλευρο ΑΕΓΖ είναι ορθογώνιο.
Μονάδες 25
ο
Θέμα 4
3
Δίνεται τραπέζιο ΑΒΓΔ (ΑΒ // ΓΔ) με ΓΔ = ΑΒ . Αν Ε, Ζ, Η είναι τα μέσα των ΑΒ, ΒΓ
2
και ΔΕ αντίστοιχα και η προέκταση της ΑΗ τέμνει τη ΓΔ στο Θ, να αποδείξετε ότι:
a. Το ΑΒΖΗ είναι παραλληλόγραμμο. Μονάδες 15
b. Ισχύει ΘΔ = ΔΓ−ΑΒ. Μονάδες 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 112
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να αποδείξετε ότι το άθροισμα των γωνιών ενός τριγώνου είναι 2 ορθές .
Μονάδες 15
Β. Να γράψετε τα κριτήρια για να είναι ένα τετράπλευρο παραλληλόγραμμο .
Μονάδες 10
Θέμα 2ο
A. Να βρεθούν τα χ και ω των σχημάτων Γ

5x + 1
x

ω 2ω

2x
3x + 3
Α 4 Β

Μονάδες 18
Β. Αν ε1//ε2, α = χ και γ = 3χ , να βρεθούν οι γωνίες α και γ.
ε3

α
ε1

ε2 γ
Μονάδες 7
Θέμα 3ο
Σε ένα τετράγωνο ΑΒΓΔ , Μ είναι το μέσο της πλευράς ΒΓ . Αν η ευθεία ΑΜ τέμνει την
ευθεία ΓΔ στο σημείο Κ , να αποδείξετε ότι :
a. ΑΒ = ΓΚ Μονάδες 15
b. Η γωνία ΚΒΑ είναι ίση με 135ο. Μονάδες 10
Θέμα 4ο
Σε τρίγωνο ΑΒΓ προεκτείνουμε το ύψος ΑΔ και την διάμεσο ΑΜ κατά τμήματα
ΔΕ = ΑΔ και ΜΝ = ΑΜ . Να αποδείξετε ότι :
a. ΔΜ // ΕΝ Μονάδες 7
b. Το τρίγωνο ΑΕΝ είναι ορθογώνιο. Μονάδες 5
c. Το ΑΒΝΓ είναι παραλληλόγραμμο. Μονάδες 5
d. Το ΒΕΝΓ είναι ισοσκελές τραπέζιο. Μονάδες 8
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 113
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να αποδείξετε ότι η διάμεσος ορθογωνίου τριγώνου που φέρουμε από την κορυφή της
ορθής γωνίας είναι ίση με το μισό της υποτείνουσας.
Μονάδες 13
Β. Να σημειώσετε αν είναι σωστή ( Σ ) ή λάθος ( Λ ) καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις:
a. Η διάμεσος του τραπεζίου είναι ίση με την ημιδιαφορά των βάσεών του
b. Δυο τρίγωνα που έχουν τρεις γωνίες ίσες είναι ίσα.
c. Οι διαγώνιοι του ρόμβου είναι κάθετες μεταξύ τους
d. Το ευθύγραμμο τμήμα που ενώνει τα μέσα δυο πλευρών τριγώνου είναι παράλληλο προς
την τρίτη πλευρά και ίσο με το μισό της.
Μονάδες 12
ο
Θέμα 2
Δίνεται ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ (ΑΒ = ΑΓ). Στην προέκταση της ΒΓ προς το μέρος του Β
παίρνουμε σημείο Δ και στην προέκταση της ΒΓ προς το μέρος του Γ παίρνουμε σημείο Ε,
έτσι ώστε ΒΔ = ΓΕ.
a. Να δείξετε ότι ΑΔ = ΑΕ Μονάδες13
b. Αν φέρουμε ΒΚ ⊥ ΑΔ και ΓΛ ⊥ ΑΕ να δείξετε ότι ΒΚ= ΓΛ Μονάδες 12

Θέμα 3ο Α


Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ. Οι διχοτόμοι των γωνιών Β
Λ
Κ
 τέμνονται στο σημείο Ι. Από το Ι φέρουμε
και Γ Ι
Ε
Δ

ευθεία παράλληλη στη ΒΓ που τέμνει την ΑΒ στο


Β Γ
σημείο Δ και την ΑΓ στο σημείο Ε. Να δείξετε ότι:
a. ΒΔ = ΔΙ Μονάδες 10
b. ΔΕ = ΒΔ +ΕΓ Μονάδες 15
ο
Θέμα 4 Α Β

Δίνεται τραπέζιο ΑΒΓΔ με ΑΒ//ΓΔ , ΔΓ = 2ΑΒ


Μ
 = Δ = 90o . Αν το σημείο είναι Μ μέσο της
και Α
Ν

ΑΓ και η ΒΜ τέμνει την ΔΓ στο Κ, να δείξετε ότι: Δ Γ

a. ΚΓ = ΑΒ Μονάδες 9
b. Η ΒΚ είναι κάθετη στην ΔΓ Μονάδες 8
ΔΓ
c. Αν το Ν είναι σημείο τομής των ΑΚ και ΒΔ, ΜΝ = Μονάδες 8
4
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 114
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Δίνεται τετράπλευρο ΑΒΓΔ εγγεγραμμένο σε κύκλο (Ο, R), και η Γχ εφαπτόμενη του
κύκλου στο σημείο Γ.
Να χαρακτηρισθούν με Σωστό / Λάθος οι επόμενες σχέσεις. γωνιών .
α. ΔΑΓ = ΔΒΓ, B
A
β. ΔΓχ = ΔΑΓ,
Ο Γ
γ. ΑΒΓ = ΑΔΓ,
δ. ΔΟΓ = ΔΑΓ, Δ

ε. ΒΑΔ + ΒΓΔ = 180º χ

Μονάδες 25
ο
Θέμα 2 Α

Σε ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ (ΑΒ = ΑΓ) φέρνουμε


1 2
την διχοτόμο ΑΔ και μια ευθεία ε παράλληλη
ε Ε Ζ
προς την ΒΓ, που τέμνει τις πλευρές ΑΒ και
ΑΓ στα σημεία Ε και Ζ αντίστοιχα. Να αποδεί-
Β Δ Γ
ξετε ότι τα τρίγωνα ΑΕΔ και ΑΖΔ είναι ίσα.
Μονάδες 25
ο
Θέμα 3
Δ Γ
Σε τραπέζιο ΑΒΓΔ με βάσεις ΑΒ και ΓΔ 2 1
1 2

ισχύει ΑΒ = ΑΔ + ΒΓ. Αν η ΔΕ είναι διχοτό-


μος της γωνίας Δ, να αποδείξετε ότι είναι:
Α Ε Β
a. ΑΕ = ΑΔ
b. Η ΓΕ διχοτόμος της γωνίας Γ.
Μονάδες 25
ο
Θέμα 4
Έστω Ε και Ζ τα μέσα αντίστοιχα των πλευ-
Δ Γ
ρών ΑΒ και ΑΔ παραλληλόγραμμου ΑΒΓΔ,
Ν
με διαγώνιες ΑΓ και ΒΔ, και κέντρο Ο. Αν Ζ
Ο Μ
τα Μ και Ν ετα σημεία τομής αντίστοιχα των
ΓΕ και ΓΖ με την ΒΔ, να αποδειχθεί ότι Α Ε
Β

BM = MN = NΔ.
Μονάδες 25
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 115
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδείξετε ότι το άθροισμα των γωνιών ενός τριγώνου είναι 2 ορθές . Μονάδες 9
Β. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ( Σ ) ή λάθος ( Λ ) :
1) Η διάκεντρος δύο τεμνόμενων κύκλων είναι μεσοκάθετος της κοινής χορδής τους .
2) Σε κάθε τραπέζιο οι προσκείμενες στη βάση γωνίες είναι ίσες .
3) Αν δύο παράλληλες ευθείες τέμνονται από μία τρίτη ευθεία τότε σχηματίζουν τις εντός
και επί τα αυτά μέρη γωνίες ίσες
4) Κάθε παραλληλόγραμμο έχει τις διαγώνιες του ίσες .
5) Το άθροισμα των γωνιών ενός τετραπλεύρου είναι 2 ορθές . Μονάδες 5 × 2 = 10
Γ. Να αντιστοιχήσετε κάθε ιδιότητα της στήλης Α με τετράπλευρο της στήλης Β

Στήλη Α Στήλη Β
1. Ρόμβος
α. Δύο πλευρές και οι διαγώνιες ίσες παράλληλες
2. Τετράγωνο
β. Ορθογώνιο με διαγώνιους κάθετες
3. Ορθογώνιο
γ. Παραλληλόγραμμο με μία ορθή γωνία
4. Ισοσκελές τραπέζιο
Θέμα 2ο Μονάδες 3 × 2 = 6
Σε κάθε ένα από τα σχήματα του πίνακα Α να αντιστοιχήσετε τη γωνία x του πίνακα Β .
ΠΙΝΑΚΑΣ Α
 εξ +Γ εξ = 238°
1. Β 2. Δ Ε Γ
ε1
3χ+10º
 = 30° και
ΕΑΒ
χ
130º

ΑΕ διχοτόμος
2χ–20º
ε2 της γωνίας Α 30º 50º

δ Α Β

3. ε1 // ε2 4. ψ 5. Α
A Β 30º ΔΕ // ΒΓ
Η Αψ είναι 2χ Α 60º
χ χ
εφαπτόμενη

 =30°
και ΒΑψ Ο
Δ Ε

Γ
B Γ χ+30º
Β Γ
ΠΙΝΑΚΑΣ Β
Α. χ = 50 Β. χ = 58 Γ. χ = 38 Δ. χ = 30 Ε. χ = 120 Ζ. χ = 125 ΣΤ. χ = 40
Θέμα 3ο Μονάδες 5 × 5 = 25

Δίνεται παραλληλόγραμμο ΑΒΓΔ με ΑΒ = 2ΒΓ και Β  > 90° .


Δ Ζ Γ
Φέρουμε την ΑΕ κάθετη στη ΒΓ και έστω Ζ , Η τα μέσα των ΔΓ
και ΑΒ αντίστοιχα .Να αποδείξετε ότι :
ι) Το ΗΒΓΖ είναι ρόμβος Μονάδες 8
ιι) ΗΖ = ΗΕ = ΗΒ Μονάδες 8 Η
A B
 Μονάδες 9
ιιι) Το ΕΖ είναι διχοτόμος της ΗΕΓ
ο
Θέμα 4 Ε
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ με ΑΒ< ΑΓ , η διχοτόμος ΑΔ και Μ το μέσο της ΒΓ . Από την κορυφή
Β φέρουμε κάθετη προς την ΑΔ . Η κάθετη αυτή τέμνει την ΑΓ στο Ζ . Να αποδείξετε ότι :
ι) Το Ε είναι το μέσο της ΒΖ . Μονάδες 5 A
ιι) ΕΜ // ΑΓ Μονάδες 6
ΑΓ − ΑΒ
ιιι) ΕΜ= Μονάδες 7 Ζ
2 Ε

ιν) ΔΕΜ = Α Μονάδες 7
B
Δ Μ ?

2
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 116
Γεωμετρία - Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδείξετε ότι το άθροισμα των γωνιών ενός τριγώνου είναι ίσο με 180°.

Μονάδες 13
B. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως Σωστό ή Λάθος, γράφοντας στο φύλλο
απαντήσεων τον αριθμό της πρότασης και δίπλα την λέξη Σωστό ή Λάθος.
a. Βαρύκεντρο τριγώνου ονομάζεται το σημείο τομής των διχοτόμων του.
b. Η εξωτερική γωνία ενός τριγώνου είναι ίση με το άθροισμα των απέναντι εσωτερικών
γωνιών του.
c. Η διάμεσος τραπεζίου είναι ίση με την ημιδιαφορά των βάσεων του.
d. Κάθε παραλληλόγραμμο που έχει τις πλευρές του ίσες είναι τετράγωνο.
Μονάδες: 4×3 =12

Θέμα 2ο
Σε ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ (ΑΒ = ΑΓ), προεκτείνουμε το ύψος του ΒΔ κατά ΔΕ = ΒΔ.
a. Να δείξετε ότι ΑΒ = ΑΔ. Μονάδες 15
b. Να αιτιολογήσετε γιατί το τρίγωνο ΑΓΔ είναι ισοσκελές. Μονάδες 10
ο
Θέμα 3
Αν ΑΒΓΔ είναι ορθογώνιο και Ε, Ζ, Η και Θ τα μέσα των πλευρών του, να δείξετε ότι το τε-
τράπλευρο ΕΖΗΘ είναι:
a. Παραλληλόγραμμο. Μονάδες 15
b. Ρόμβος. Μονάδες 10
ο
Θέμα 4
Σε ισοσκελές τραπέζιο ΑΒΓΔ (ΑΒ//ΓΔ)
Α 8cm Β
Φέρνουμε τα ύψη του ΑΘ και ΒΗ. Αν
ΑΒ = 8cm, ΑΔ = 10cm και ΔΑΘ = 30°: 10cm
E
30°
Z

a. Να βρείτε το μήκος του ΔΘ.


b. Να δείξετε ότι ΔΘ = ΗΓ. Δ Θ Η Γ

c. Να υπολογίσετε το μήκος της διαμέσου ΕΖ. Μονάδες 9 + 9 + 7


Γενικό Ενιαίο Λύκειο 117
Άλγεβρα – Τάξη Β΄

Θ
Θέέμ
μααττα
α εεξξεεττά
άσσεεω
ωνν π
πεερριιόόδδοουυ
Μ
Μααΐΐοουυ -- ΙΙοουυννίίοουυ
σσττηηνν Ά
Άλλγγεεββρρα
α
Τ
Τά B΄΄ Λ
άξξηη -- B Λυυκ
κεείίοουυ
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 118
Άλγεβρα – Τάξη Β΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
εφα + εφβ π
Α. Να αποδείξετε ότι εφ(α + β) = όταν α, β, α +β ≠ κπ + , κ∈Ζ .
1 − εφα ⋅ εφβ 2

Μονάδες 13
Β. α. Να γράψετε τον ορισμό της γεωμετρικής προόδου .
β. Να συμπληρώσετε τα κενά:
i. Aν τρεις αριθμοί α, β, γ είναι διαδοχικοί όροι αριθμητικής προόδου τότε …….
ii. Tο υπόλοιπο της διαίρεσης ενός πολυωνύμου P(x) με το x–ρ είναι …………...

iii. Αν x, y > 0 τότε log(xy) =………….. Μονάδες 12

Θέμα 2ο
1 − συν2α + ημ2α
Να αποδείξετε ότι = 2ημα . Μονάδες 25
ημα + συνα

Θέμα 3ο
Δίνεται το πολυώνυμο P(x) = 2x3 + x2 − αx +2 , με α ∈ R .

α. Να βρείτε την τιμή του α ώστε το πολυώνυμο να έχει παράγοντα το x−1.

Μονάδες 10
β. Για την τιμή του α που βρήκατε να λύσετε την εξίσωση P(x) = 0 .
Μονάδες 15
Θέμα 4ο
Σε αριθμητική πρόοδο (αν ) ο πρώτος όρος είναι ίσος με log5 και ο δεύτερος όρος
είναι ίσος με log25 . Να βρείτε :
α. Την διαφορά ω της αριθμητικής προόδου . Μονάδες 8
β. Τον δέκατο όρο της αριθμητικής προόδου . Μονάδες 8
γ. Το άθροισμα α21+α22+…………..+α40 . Μονάδες 9
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 119
Άλγεβρα – Τάξη Β΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1ο
Α. Να αποδειχθεί ότι: Το υπόλοιπο της διαίρεσης ενός πολυωνύμου

Ρ( χ ) με το χ −ρ είναι ίσο με την τιμή του πολυωνύμου για χ = ρ.

Δηλαδή έχουμε ότι: υ = Ρ(ρ). Μονάδες 13


Β. α. Να γραφεί η ταυτότητα της διαίρεσης δύο πολυωνύμων Δ(χ) και δ(χ).
β. Τι βαθμό έχουν τα πολυώνυμα: Ρ( χ ) = 6 και Ρ( χ ) = 0.
γ. Τι ονομάζουμε ρίζα ενός πολυωνύμου. Μονάδες 12
ο
Θέμα 2
2ημ(α + β)
Να δειχθεί ότι: = εφα + εφβ . Μονάδες 25
συν(α + β) + συν(α −β)

Θέμα 3ο
Δίνεται το πολυώνυμο: Ρ( χ ) = χ3 + χ2 + (α−2)χ + β + 5.

α. Να βρείτε τα α και β, ώστε το πολυώνυμο Ρ(χ) να έχει παράγοντα

το χ −1,και διαιρούμενο με το χ + 2 να αφήνει υπόλοιπο 6.

Μονάδες 12

β. Αν α = −2 και β = −3 να λύσετε την ανίσωση: Ρ( χ )<0. Μονάδες 13

Θέμα 4ο
Α. Να λυθεί η εξίσωση: 2log(2x−4) −log(9−x) =1+ log0,9 (I)

Δίνεται 1089=33 Μονάδες 12


Β. Έστω η γεωμετρική πρόοδος (αν ) με α1 = χ, λ = 2 και αν = 320 όπου χ η λύση
της εξίσωσης ( I ).
Να βρείτε:
α. Το ν.
β. Το Sν της προόδου. Μονάδες 13
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 120
Άλγεβρα – Τάξη Β΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να γράψετε τους ορισμούς:
α. Της αριθμητική προόδου Μονάδες 5
β. Της γεωμετρικής προόδου. Μονάδες 5
Β. Να αποδείξετε ότι το άθροισμα των πρώτων ν όρων μιας γεωμετρικής προόδου (αν) με

λν −1
α1 ⋅
λόγο λ ≠ 1 είναι Sν = λ −1 Μονάδες 15

Θέμα 2ο
ημ2α + ημα
Α. Να δειχθεί ότι: = εφα Μονάδες 10
1+ συν2α + συνα
χ
2 2
Β. Να λυθεί η εξίσωση: 2−συν χ = 4ημ 2 Μονάδες 15

Θέμα 3ο
Α. Αν το πολυώνυμο Ρ( χ ) = χ3 + αχ2 + βχ + 4 διαιρείται ακριβώς με το χ−2 και

Ρ( 1 ) = 8, να βρεθούν τα α, β ∈R. Μονάδες 12

Β. Να λυθεί η εξίσωση: χ4 + χ3 −3χ2 − 4χ −4 = 0 Μονάδες 13

Θέμα 4ο
χ + | 2χ − 1 | +2
Δίνεται η συνάρτηση f( χ ) =
log ( 2χ − 1) − 1
Α. Να βρεθεί το πεδίο ορισμού τη5 συνάρτησης f ( χ ). Μονάδες 10
Β. Να λυθεί η ανίσωση: f ( χ ) < 0 Μονάδες 15
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 121
Άλγεβρα – Τάξη Β΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. να αποδείξετε ότι το άθροισμα των πρώτων ν όρων μιας γεωμετρικής προόδου (αν) με λό-

λν −1
γο λ ≠ 1 είναι: Sν = α1 ⋅ Μονάδες 14
λ −1

Β.
a. Να γράψετε τον ορισμό της γεωμετρικής προόδου. Μονάδες 5
b. Να συμπληρωθούν οι προτάσεις:

συν(α −β) = ...........................

ημ(α + β) = .............................

logαθ1 − logαθ2 = ...................

Θέμα 2ο
1 − συν2α + ημ2α
Α. Να αποδείξετε ότι: = εφα Μονάδες 10
1 + συν2α + ημ2α
χ
Β. Να λυθεί η εξίσωση: συν2χ + 6ημ2 2 = 4 Μονάδες 15

Θέμα 3ο

( )
Για ποιες τιμές του χ∈R οι αριθμοί log49, log 9 3x +5 ⋅ 2 x , xlog2 με τη σειρά που δίνο-

νται είναι διαδοχικοί όροι Αριθμητικής προόδου; Μονάδες 25


Θέμα 4ο
Δίνεται το πολυώνυμο P( χ ) = χ4 − (α−3)χ3 + βχ2 − χ −2

a. Αν το χ +1 είναι παράγοντας του P( χ ), και ή αριθμητική τιμή του P( χ ) για χ = 1 είναι

ίση με − 4, να βρείτε τα α και β. Μονάδες 10

b. Να βρείτε την λύση της εξίσωσης P( χ ) = 0 αν α = 4 και β = − 1 Μονάδες 10

c. Να γράψετε το P( χ ) ως γινόμενο παραγόντων. Μονάδες 5


Γενικό Ενιαίο Λύκειο 122
Άλγεβρα – Τάξη Β΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Δείξτε ότι αν α >0 με α ≠1 τότε για οποιουσδήποτε θ1, θ2 >0 ισχύει

log α ( θ1 ⋅ θ 2 ) = log α ( θ1 ) + log α ( θ 2 ) Μονάδες 15

Β. Να συμπληρωθούν οι ισότητες:
συν2α = ............................ =............................= ....................

συν(α−β) =.....................................

εφ2α = ............................................ Μονάδες 5 × 2 = 10

Θέμα 2ο
Να βρεθούν σι τιμές του α για τις οποίες το χ −1 είναι παράγοντας του

G(x) = α2x4 + 3αx2 −4 Μονάδες 25

Θέμα 3ο
Σε αριθμητική πρόοδο ο πρώτος όρος είναι ίσος με 2 ο τελευταίος αν = 98 και το
άθροισμα όλων των όρων 1650. Να βρείτε:
Α. Το πλήθος των όρων αυτής Μονάδες 8
Β. Τι διαφορά της προόδου Μονάδες 7
Γ. Το άθροισμα S = α 7 + α8 + α 9 + ............α101 Μονάδες 10

Θέμα 4ο
Δίνεται ή συνάρτηση f(x) = ln(3e 2x − e x − 2).
Να βρεθεί το πεδίο ορισμού της Μονάδες 12
Να λυθεί η εξίσωση f(x) = 3x , όπου f(x) η παραπάνω συνάρτηση.
Μονάδες 13
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 123
Άλγεβρα – Τάξη Β΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
εφα + εφβ
Α. Αν συνα ≠ 0, συνβ ≠ 0 και συν(α + β) ≠ 0 να αποδείξετε ότι: εφ(α + β) =
1 − εφα ⋅ εφβ
Μονάδες 13
Β. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο φύλλο απαντήσεων τη
λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
a. Αν 0 < α ≠ 1 και θ1 , θ 2 > 0 , τότε ισχύει : log α (θ1 ⋅ θ 2 ) = log α θ1 + log α θ 2 .

b. Το άθροισμα των πρώτων ν όρων μιας γεωμετρικής προόδου (α ν ) με λόγο λ ≠ 1 δίνεται


ν
λ −1
από τον τύπο: Sν = α1 ⋅ .
λ −1
x
c. Αν 0< α <1, η συνάρτηση f(x) = α είναι γνησίως αύξουσα.

2 1 − συν2α
d. Για κάθε α∈R ισχύει συν α = . Μονάδες 12
2
Θέμα 2ο
Σε μία αριθμητική πρόοδο (αν ) είναι α21 = 55 και S12 = 138.
a. Να αποδείξετε ότι ο πρώτος όρος της προόδου είναι α1 = − 5 και η διαφορά της προόδου
είναι ω = 3. Μονάδες 7
b. Να υπολογίσετε το άθροισμα S10 των δέκα πρώτων όρων της προόδου Μονάδες 9
c. Να βρείτε τον όρο της προόδου που είναι ίσος με 6007. Μονάδες 9
Θέμα 3ο
3 2
Δίνεται το πολυώνυμο P(x) = x + αx + βx + 6, α, β ∈ R .
Να βρείτε τις τιμές των α και β ώστε το πολυώνυμο P(x) να έχει παράγοντα το χ +1 και η
αριθμητική τιμή του για χ = 2 να είναι ίση με 12. Μονάδες 10
Έστω α = −2 = και β = 3.

a. Να γράψετε την ταυτότητα της Ευκλείδειας διαίρεσης P(x): (χ −2 ) Μονάδες 7


b. Να λύσετε την εξίσωση P(x) = 12. Μονάδες 8
ο
Θέμα 4
⎛ 7 − x ⎞⎟
Δίνεται η συνάρτηση f(x) = ln ⎜⎜
⎜⎝ 7 + x ⎟⎠⎟ .
a. Να βρείτε το πεδίο ορισμού της συνάρτησης. Μονάδες 5
b. Να λύσετε την εξίσωση f(x) = 0. Μονάδες 5
c. Να δείξετε ότι: f(−x) + f(x) = 0. Μονάδες 8

⎛1⎞
d. Να συγκρίνετε τους αριθμούς f( 0 ) και f ⎜ ⎟ . Μονάδες 7
⎝5⎠
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 124
Άλγεβρα – Τάξη Β΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδείξετε ότι το άθροισμα Sν των ν πρώτων όρων μιας γεωμετρικής προόδου (αν)

λν −1
που έχει πρώτο όρο α1 και λόγο λ ≠ 1 είναι Sν = α1 ⋅ . Μονάδες 10
λ −1

Β.
a. Πότε μια ακολουθία λέγεται αριθμητική πρόοδος Μονάδες 5
b. Να χαρακτηρίσετε ως Σωστό ( Σ ) ή Λάθος ( Λ ) τις επόμενες προτάσεις.
Αν σε μια αριθμητική πρόοδο είναι α4 = 20 και α7 = 32 τότε η διαφορά της είναι ω = 1.

Σε κάθε αριθμητική πρόοδο (αν) με διαφορά ω ισχύει ότι αν = α1 + (ν +1)⋅ω.

Οι αριθμοί α, β, γ είναι διαδοχικοί όροι αριθμητικής προόδου αν και μόνο αν 2β = α + γ.

Αν οι αριθμοί 5χ +1, 3χ−2 και 11 είναι διαδοχικοί όροι αριθμητικής προόδου, τότε χ = 15

Στη γεωμετρική πρόοδο (αν) είναι αν+1 = αν⋅λ Μονάδες 10

Θέμα 2ο
Να λυθεί η εξίσωση: 2ημ2χ + 5συνχ + 1 = 0 Μονάδες 25
Θέμα 3ο
Το πολυώνυμο Ρ( χ ) = χ3 −(α + β)χ2 + ( α + 2β − 6 ) χ +3α + 2β −1 έχει παράγοντα το χ −1

ενώ διαιρούμενο με το χ + 1 αφήνει υπόλοιπο 8.


a. Να βρεθούν οι τιμές των α και β Μονάδες 10
b. Να γίνει το Ρ( χ ) γινόμενο. Μονάδες 10

c. Να λυθεί η ανίσωση Ρ( χ ) > 0. Μονάδες 5

Θέμα 4ο
2−χ
Δίνεται η συνάρτηση f( χ ) = ln :
2+χ
a. Να βρεθεί το πεδίο ορισμού της f Μονάδες 5
b. Να βρείτε τα κοινά σημεία της Cf, (γραφικής παράστασης της f ) με τον άξονα χ΄χ.
Μονάδες 10
c. Να βρεθούν τα διανύσματα στα οποία η Cf, είναι πάνω από τον άξονα χ΄χ.
Μονάδες 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 125
Άλγεβρα – Τάξη Β΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδειχθεί ότι το άθροισμα των ν πρώτων όρων μιας γεωμετρικής προόδου (αν) με

λν −1
λόγο λ1 ≠ 1 είναι Sν = α1⋅ Μονάδες 13
λ −1
Β. Να σημειώσετε το ( Σ ) ή το ( Λ ) αν νομίζετε ότι οι παρακάτω προτάσεις είναι σωστές ή
λάθος αντίστοιχα

a. Για οποιεσδήποτε γωνίες α, β ισχύει συν(α−β) = συνα⋅συνβ − ημα⋅ημβ Μονάδες 3

b. Αν χ−ρ είναι παράγοντας του πολυωνύμου Ρ( χ ), τότε το – ρ είναι ρίζα του Ρ( χ )

Μονάδες 3
c. Αν Sν είναι το άθροισμα των ν πρώτων όρων μιας αριθμητικής προόδου με
ν
πρώτο όρο α1 και διαφορά ω τότε ισχύει Sν = ⋅ [ 2α1 + ( ν − 1) ⋅ ω] Μονάδες 3
2

d. Αν χ > 0, ψ >0 τότε ισχύει ln(x⋅ψ) = lnx + lnψ Μονάδες 3

Θέμα 2ο
ημ ( α + β )
Α. Να αποδειχθεί ότι εφα + εφβ = Μονάδες 12
συνα ⋅ συνβ

Β. Να λυθεί η εξίσωση συν2χ + 4συνχ +1= 0, χ∈R Μονάδες 13

Θέμα 3ο
⎛ e2x − 1 ⎞
Δίνεται η συνάρτηση f(x) = ln ⎜ x ⎟ όπου χ >0.Να λύσετε την εξίσωση f( x ) = 2ln2
⎝ e +5 ⎠
Μονάδες 25
Θέμα 4ο
Δίνεται το πολυώνυμο Ρ(χ) = αχ3 + (β −1)χ2 −3χ −2β + 6, όπου α, β είναι πραγματικοί α-

ριθμοί.
Α. Αν ο αριθμός 1 είναι ρίζα του Ρ(χ) και το υπόλοιπο της διαίρεσης του Ρ(χ) με το χ +1
είναι ίσο με 2. τότε να δείξετε ότι α = 2 και β = 4
Μονάδες 12

Β. Για τις τιμές α και β του ερωτήματος Α να λύσετε την ανίσωση Ρ(χ) >0

Μονάδες 13
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 126
Άλγεβρα – Τάξη Β΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Έστω η πολυωνυμική εξίσωση ανχν + αν-1χν-1+……+α1χ + α0 = 0, με ακέραιους συντελε-
στές.
Αν ο ακέραιος ρ ≠ 0 είναι ρίζα της εξίσωσης , τότε ο ρ είναι διαιρέτης του σταθερού όρου α0.
Μονάδες 10
Β. Πότε μια ακολουθία λέγεται
a. αριθμητική πρόοδος
b. γεωμετρική πρόοδος Μονάδες 9
A
Γ. Αν για τη γωνία Α τριγώνου ΑΒΓ ισχύει 1– 2ημ2 2 = 0 τότε είναι

Α. Α = 30° Β. Α = 60° Γ. Α = 45° Δ. Α = 90° Ε. Α > 90°

Μονάδες 6
Θέμα 2ο
a. Να λυθεί η εξίσωση: συν2χ + 4συνχ + 1= 0 Μονάδες 12,5

1 + ημ2χ − συν2χ
b. Να αποδείξετε ότι: = εφχ Μονάδες 12,5
1 + ημ2χ + συν2χ
Θέμα 3ο
Αν σε γεωμετρική πρόοδο ο τρίτος όρος είναι 12 και ο όγδοος 384 να βρείτε:
a. Τον πρώτο όρο α1 και τον λόγο λ της γεωμετρικής προόδου
Μονάδες 10
b. Το άθροισμα των πρώτων δέκα όρων της προόδου Μονάδες 5
c. Για τις τιμές των α1 και λ που βρήκατε παραπάνω, να λυθεί η εξίσωση:

(λ−1)χ3− (3 + α1)χ2 + 11χ −6 = 0 Μονάδες 10

Θέμα 4ο
a. Αν το πολυώνυμο Ρ(χ) = χ3 + α1χ2 – α2χ + 6 έχει παράγοντα το χ – 1 και το υπόλοιπο
της διαίρεσής του με το χ +1 είναι 8, να βρείτε τους αριθμούς α1 και α2.
Μονάδες 10
b. Να δείξετε ότι η ακολουθία βν= −α1ν + α2 είναι αριθμητική πρόοδος.
Μονάδες 5
c. Να βρείτε το άθροισμα: β5 + β7 + β9 +……+ β101. Μονάδες 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 127
Άλγεβρα – Τάξη Β΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Αν α>0 και α ≠1, τότε για οποιουσδήποτε θ1, θ2 > 0 να δείξετε ότι ισχύει:
log α ( θ1 ⋅ θ 2 ) = log α θ1 + log α θ 2 Μονάδες 5
Β. Στον διπλανό πίνακα, κάθε τριγωνομε- ΣΤΗΛΗ II
ΣΤΗΛΗ I
τρικός αριθμός της Στήλης Ιείναι ίσος με 1. συν2α −ημ2α
μια μόνο παράσταση της Στήλης ΙΙ. Α. εφ(α + β) 2. 2ημ2α −1
Να γράψετε στη κόλλα σας τα γράμμα- Β. συν2α 3. συνασυνβ + ημαημβ
Γ. συν(α−β) 4. 2συνα
τα της Στήλης Ι και δίπλα σε κάθε
Δ. ημ(α + β) εφα + εφβ
γράμμα τον αριθμό της Στήλης ΙΙ που 5.
1 − εφαεφβ
αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Μονάδες 8 6. ημασυνβ + συναημβ
Γ. Κάθε μια από τις επόμενες προτάσεις Γ1., Γ2. και Γ3, να τις χαρακτηρίσετε ( Σ ), αν
αυτή είναι Σωστή ή ( Λ ) αν αυτή είναι Λάθος.
Γ1. Ο νος όρος μιας αριθμητικής προόδου με πρώτο όρο α1 και διαφορά ω, είναι :
α ν = α1 + ( ν − 1) ω Μονάδες 4
Γ2. Οι τρεις αριθμοί α, β και γ είναι με τη σειρά που αναγράφονται διαδοχικοί όροι αριθμητι-
κής προόδου αν και μόνο αν ισχύει, 2β = α − γ Μονάδες 4
Γ3. Για το άθροισμα των ν πρώτων όρων αριθμητικής προόδου (αν) με διαφορά ω ισχύουν ο
v
τύπος: Sv = ( α1 + α ν ) Μονάδες 4
2
Θέμα 2ο
a. Για κάθε πραγματικό αριθμό x να αποδείξετε ότι:
4 4
συν x − ημ x = συν2x Μονάδες 10
b. Να βρείτε εκείνους τους πραγματικούς αριθμούς x για τους οποίους:
4 4
συν x − ημ x = −1 Μονάδες 15
Θέμα 3ο
3 2
Δίνεται το πολυώνυμο P(x) = x − 2x − 11x + 12
a. Να βρείτε το υπόλοιπο της διαίρεσης του P(x) με το x−2. Μονάδες 8

b. Να βρείτε το πηλίκο της διαίρεσης του P(x) με το x−1. Μονάδες 8


c. Να λύσετε την εξίσωση: P(x) = 0 Μονάδες 9
ο
Θέμα 4
Οι αριθμοί α1 = x + 2 , α2 = 6x−2 και α3 = 5x + 6 είναι οι τρεις πρώτοι όροι μιας αριθμητικής
προόδου.
a. Να αποδείξετε ότι x = 2. Μονάδες 5
b. Να βρείτε τη διαφορά ω της προόδου. Μονάδες 5
c. Να υπολογίσετε τον δέκατο όρο α10 της προόδου. Μονάδες 7
d. Να υπολογίσετε το άθροισμα S10 των δέκα πρώτων όρων της προόδου.
Μονάδες 8
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 128
Άλγεβρα – Τάξη Β΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Αν α > 0 με α ≠ 1, τότε για οποιουσδήποτε αριθμούς θ1, θ2 > 0 να αποδείξετε
ότι ισχύει : log α (θ1 ⋅ θ 2 )=log α θ1 +log α θ 2 . Μονάδες 9
Β. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα της Στήλης Α και δίπλα σε κάθε γράμμα τον
αριθμό της Στήλης Β, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Στήλη Α Στήλη Β
1. συνασυνβ − ημαημβ
2. 2ημασυνα
α. ημ( α− β) 3. ημασυνβ − συναημβ Μονάδες 8
β. συν(α+β) 1 − συν2α
4.
γ. ημ2α 1 + συν2α
δ. εφ2α 5. συνασυνβ + ημαημβ
2εφα
6.
1 − εφ 2 α
Γ. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιο σας τη λέξη
Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
α. Ένα πολυώνυμο P( x ) έχει παράγοντα το x-ρ αν και μόνο αν P( ρ )= 0.
β. Ο ν-οστός όρος μιας γεωμετρικής προόδου με πρώτο όρο α1 και λόγο λ είναι αν = α1⋅λν-1.

γ. Το άθροισμα των πρώτων ν όρων μιας γεωμετρικής προόδου (αν ) με λόγο λ ≠ 1 είναι

λν −1
Sν = α1 ⋅ .
λ
δ. Για κάθε πραγματικό αριθμό x ισχύει: log10x = x . Μονάδες 8
ο
Θέμα 2
Δίνεται η αριθμητική πρόοδος −1 , 2 , 5 , 8 , … . Να βρεθούν :
α. Ο πρώτος όρος α1 και η διαφορά ω. Μονάδες 6
β. Ο α20. Μονάδες 6
γ. Το άθροισμα των 15 πρώτων όρων της αριθμητικής προόδου. Μονάδες 6
δ. Ποιος όρος της αριθμητικής προόδου είναι ίσος με 6011. Μονάδες 7
Θέμα 3ο
α. Να λυθεί η εξίσωση: 2x3− 5x2 − 4x + 3 = 0. Μονάδες 12
β. Με την βοήθεια του ερωτήματος α. να λυθεί η εξίσωση :
2συν 3 x − 5συν 2 x − 4συνx + 3=0 . Μονάδες 13
Θέμα 4ο
α. Να βρεθεί ο πραγματικός αριθμός k έτσι ώστε τα πολυώνυμα P(x) = x 3 + (k 2 − 3)x 2 +7
και Q(x) = x 3 +x 2 + (k − 2)x +7 να είναι ίσα. Μονάδες 12

⎪⎧ 2α ⋅ ( 6 − k ) = 32
β

β. Αν k = 2 να λυθεί το παρακάτω σύστημα : ⎨ Μονάδες 13


⎪⎩logβ − logα = logk
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 129
Άλγεβρα – Τάξη Β΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
εφα + εφβ
A. Να δείξετε ότι : εφ(α + β) = αν συνα ≠ 0, συνβ ≠ 0, συν(α + β) ≠ 0.
1 − εφα ⋅ εφβ
Μονάδες 13
B. Να συμπληρωθούν οι παρακάτω ισότητες :
a. ημ2α =..........
b. Ο νος όρος μιας Αριθμητικής Προόδου με πρώτο όρο α1 και διαφορά ω δίνεται από των
τύπο αν=......

c. lnθ = χ ⇔ θ = ...... με θ >0 Μονάδες 6

C. Να σημειώσετε αν είναι σωστή ( Σ ) ή λάθος ( Λ ) καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις:


a. Το άθροισμα των ν πρώτων όρων Γεωμετρικής Προόδου (αν) με λόγο λ ≠ 1, δίνεται από
ν
λ −1
τον τύπο Sν =
λ −1
b. logθ1 − logθ 2 = log(θ1 − θ 2 ) , θ1, θ2 > 0

c. Αν χ −ρ είναι παράγοντας του πολυωνύμου Ρ( χ ), τότε Ρ( ρ ) = ρ Μονάδες 6

Θέμα 2ο

Δίνεται η εξίσωση : 2συν2χ − 7συνχ = 0 , με π < χ < .
2
1
a. Να δείξετε ότι συνχ = − Μονάδες 10
4
χ
b. Να υπολογίσετε το συν2χ και το συν Μονάδες 8 + 7
2
Θέμα 3ο
Δίνεται το πολυώνυμο Ρ(χ) = αχ 3 + 2χ 2 − ( β +1) χ − 6 .

a. Αν το πολυώνυμο έχει παράγοντα το χ +1 και οι α, β, 7 είναι διαδοχικοί όροι Αριθμητι-


κής προόδου να δείξετε ότι α = 1 και β = 4 Μονάδες 9
b. Για τις τιμές των α, β από το πρώτο ερώτημα να λύσετε την εξίσωση Ρ( χ ) = 0
Μονάδες 9

c. Να λύσετε την ανίσωση Ρ(χ) > 0 αν α = 1 και β = 4 Μονάδες 7

Θέμα 4ο
a. Να υπολογιστεί το άθροισμα: 1+3+5+7+..........+ 99 Μονάδες 13
b. Να λυθεί η ανίσωση: logx + logx 3 + logx 5 + ..... + logx 99 < 1250log100
Μονάδες 12
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 130
Άλγεβρα – Τάξη Β΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
A. Να γράψετε το γράμμα που αντιστοιχεί στην σωστή απάντηση.
1. Το πολυώνυμο (2005x+2004)2006+x2007, έχει παράγοντα τον:
2004
α. x + β. x γ. x –1 δ. X + 1 ε. x–200
2005
Μονάδες 5
2. Δίνεται η αριθμητική πρόοδος 3, 7, 11,…. Να βρεθεί ποιος από τους παρακάτω αριθμούς εί-
ναι όρος της προόδου.
α. 56 β. 81 γ. 95 δ. 106 ε. 138
Μονάδες 5
Β. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας την ένδειξη Σωστό ( Σ ) ή Λά-
θος ( Λ ) δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
α. Αν το πολυώνυμο Ρ(x) έχει ρίζα τον αριθμό ρ=2 τότε το πολυώνυμο Q(x) = P(2x−8) έχει ρίζα
τον αριθμό 4. Μονάδες 5
β. Η παράσταση Α=συν72·συν12+ημ72ημ12 ισούται με 3. Μονάδες 5
γ. Στις ισότητες που ακολουθούν να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο αριθμό:
⎛1⎞
i. 34 = ⎜ ⎟ … ii log 10 =... Μονάδες 5
⎝ 3⎠
Θέμα 2ο
Α. Να αποδειχθεί η ισότητα συν2α = 1− 2ημ2α Μονάδες 10
Β. Να λυθεί η εξίσωση: συν2x +2ημx = 1 Μονάδες 15
ο
Θέμα 3
Δίνεται το πολυώνυμο Ρ(x) = αx3 + (α + β)x2−2x−1

i. Αν Ρ(1) = −4 και Ρ(2) = −21 να δειχθεί ότι α = −3 και β = 5 Μονάδες 8


ii. Να γίνει η διαίρεση του Ρ(x) με το πολυώνυμο 3x +1 και να γραφεί το Ρ(x) με την ταυτότητα
της Ευκλείδειας διαίρεσης. Μονάδες 8
iii. Να λυθεί η ανίσωση, P(x) ≤ 0 Μονάδες 9
Θέμα 4ο
i. Αν οι αριθμοί θ, 8, θ 2 με την σειρά που δίνονται αποτελούν διαδοχικούς όρους μιας γεωμετρι-
κής προόδου (α ν) να υπολογιστεί ο αριθμός θ. Μονάδες 5
ii. Για την τιμή του θ που υπολογίσετε στο ερώτημα (i) να αποδειχθεί ότι οι αριθμοί logθ, log8,
logθ 2 αποτελούν διαδοχικούς όρους αριθμητικής προόδου (β ν). Μονάδες 6
iii. Να υπολογίσετε τη διαφορά ω της αριθμητικής προόδου (β ν) του ερωτήματος (ii) και αν
ισχύσει β1 = logθ, να υπολογίσετε το άθροισμα των 2005 πρώτων όρων αυτής της προόδου.
Μονάδες 7
iv. Να λύσετε την εξίσωση θ x-1−5 θ x +16= 0 για την τιμή θ του ερωτήματος (i)
Μονάδες 7
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 131
Άλγεβρα – Τάξη Β΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδείξετε ότι το υπόλοιπο της διαίρεσης ενός πολυωνύμου Ρ(x) με το x – ρ είναι ίσο με
τη τιμή του πολυωνύμου για x = ρ , δηλαδή υ = Ρ(ρ) Μονάδες 10
Β. Χαρακτηρίστε καθεμία από τις παρακάτω προτάσεις ως σωστή (Σ) ή λάθος (Λ) .
⎡π ⎤
1. Η συνάρτηση συνx είναι γνησίως αύξουσα στο ⎢ , π ⎥
⎣2 ⎦
2. Αν το Ρ(x) είναι πέμπτου βαθμού τότε το υπόλοιπο της διαίρεσής του με το x – 4 είναι τε-
τάρτου βαθμού .
3. Αν α , β , γ διαδοχικοί όροι γεωμετρικής προόδου με λόγο λ ≠ 1 τότε 2β = α + γ
4. Αν θ >0 τότε ισχύει θ=10 x ⇔ lnθ=x
εφα − εφβ
5. Αν συνα ⋅ συνβ ⋅ συν ( α+β ) ≠ 0 τότε είναι εφ ( α + β ) =
1 + εφα ⋅ εφβ
Μονάδες 5 × 3 = 15
ο
Θέμα 2
Δίνεται το πολυώνυμο P(x) = x4 – 5x3 + αx2 + β x – 6 .
α. Να υπολογιστούν τα α και β αν το P(x) έχει παράγοντες το x – 1 και το x – 2 .
Μονάδες 7
β. Να γραφεί για τις τιμές του α και του β που βρήκατε στο (Α) ερώτημα η ταυτότητα της
διαίρεσης του P(x) με το δ(x) = (x – 1)·(x – 2) Μονάδες 8
γ. Να βρεθούν οι τιμές του x για τις οποίες η γραφική παράσταση του πολυωνύμου
βρίσκεται κάτω από τον άξονα x’x . Μονάδες 10
Θέμα 3ο
θ
Έστω ότι σε ακολουθία αν ισχύει : α 3 =1, α 4 = ημ 2 , α 5 = − συνθ .
2
α. Να αποδείξετε ότι οι α3 , α4 , α5 είναι διαδοχικοί όροι αριθμητικής προόδου .
Μονάδες 3
1+ συνθ
β. Να αποδειχθεί ότι η διαφορά ω της προόδου είναι ω= − .
2
Μονάδες 4
γ. Αν επιπλέον υποθέσουμε ότι η αν είναι γεωμετρική πρόοδος , να βρεθεί το α1 .
Μονάδες 5
δ. Να λυθεί η εξίσωση : ημ 2 2x − 6ημx ⋅ συνx − 3 = α 3 στο [-π , π].
Μονάδες 13
ο
Θέμα 4
Δίνεται η συνάρτηση f(x) = log(4 x − 8) − xlog2 − log7 .
α. Να βρεθεί το πεδίο ορισμού της συνάρτησης f. Μονάδες 9
⎛ 4x − 8 ⎞
β. Να αποδειχθεί ότι f(x) = log ⎜ x ⎟. Μονάδες 6
⎝ 7⋅2 ⎠
γ. Να λυθεί η εξίσωση f(x) = 0 . Μονάδες 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 132
Άλγεβρα – Τάξη Β΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδείξετε ότι το υπόλοιπο της διαίρεσης ενός πολυωνύμου P (x ) με το x− ρ είναι ίσο

με την τιμή του πολυωνύμου για, x = ρ δηλαδή υ = P ( ρ ). Μονάδες 13


B. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις Σωστό ή Λάθος, γράφοντας στο φύλλο απαντή-
σεων τον αριθμό της πρότασης και δίπλα την λέξη Σωστό ή Λάθος.

a. Η συνάρτηση f(x) = ρ ⋅ ημ(ωx) είναι περιοδική με περίοδο T= .
ω
b. Το μηδενικό πολυώνυμο έχει βαθμό μηδέν.

c. Αν θ1, θ2 > 0 τότε log(θ1 ⋅ θ 2 ) = log(θ1 ) + log(θ 2 ) .

d. Ισχύει ότι ημ(α − β) = ημα ⋅ συνβ + συνα ⋅ ημβ

Μονάδες 4×3 =12

Θέμα 2ο
*
Αν (αν ), ν ∈ Ν είναι αριθμητική πρόοδος με τέταρτο όρο το 11 και έβδομο όρο το 20, να υπο-
λογίσετε:
a. Τον πρώτο όρο α1 και την διαφορά ω της προόδου.
b. Το άθροισμα των 101 πρώτων όρων της προόδου.
c. Το πλήθος των όρων που είναι μικρότεροι ή ίσοι του 137.
Μονάδες 10 + 7 + 8 =25
Θέμα 3ο
4 π
Αν ημα = και < α < π , τότε:
5 2
a. Να υπολογίσετε το συνα και το συν2α.

b. Να δείξετε ότι 25ημ2α + 50συν2α = −38

Μονάδες 13 + 12 = 25
Θέμα 4ο

Δίνεται το πολυώνυμο P(x) = 2x − (2κ + 1)x +13x − κ + 1 .


3 2

a. Αν το υπόλοιπο της διαίρεσης P(x):(x − 2) είναι −6 , να υπολογίσετε το k .

b. Για k = 5 , με την βοήθεια του σχήματος Horner να εκτελέσετε την διαίρεση P(x):(x − 4)
και να γράψετε την ταυτότητα της ευκλείδειας διαίρεσης.
c. Να λύσετε την εξίσωση P(x) = 0 .
Μονάδες: 9 + 9 + 7 = 25
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 133
Άλγεβρα – Τάξη Β΄

ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ 1º
Α. Να γράψετε τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε
κάθε πρόταση :
Σε αριθμητική Πρόοδο με πρώτο όρο α1 και διαφορά ω ισχύουν:
a. αν= α1+(ν-1)ω.
2α1 + (ν + 1) ⋅ ω
b. Σ ν= ⋅ν .
2
Σε Γεωμετρική Πρόοδο με πρώτο όρο α1 και λόγο λ ≠1 ισχύουν:
c. αν= α1λν-1.
λ ν-1 − 1
d. Sν=α1 .
λ −1
e. ημ(α−β) = ημασυνβ −ημβσυνα.
μονάδες 10
Β. Αν θ1,θ2 〉 0 και α 〉 0,α ≠ 1. Να αποδειχθεί ότι :logα(θ1 θ2) = logαθ1+logαθ2
μονάδες 15
ΘΕΜΑ 2º
1
a. Να λυθεί η τριγωνομετρική εξίσωση: ημ2χ = .
2
μονάδες 12
ημ2α συνα α
b. Να αποδειχθεί ότι: · = εφ .
1+συν2α 1+συνα 2
μονάδες 13

ΘΕΜΑ 3º
Να υπολογίσετε τον αριθμό : 100log 3
.
μονάδες 10
Να λύσετε την εξίσωση : 32logx-2·3 logx-100 log 3 = 0.
μονάδες 15
ΘΕΜΑ 4º
Το πολυώνυμο Ρ(x) = 2χ3+αχ2+βχ+6 ικανοποιεί τις συνθήκες:
ƒ Έχει παράγοντα το χ−2 και
ƒ η διαίρεση με το χ +1 δίνει υπόλοιπο 18.
a. Να αποδειχθεί ότι : α = 1 και β =-13.
μονάδες 10
b. Να λύσετε την εξίσωση : Ρ(χ) = 0.
μονάδες 9
c. Να γραφεί το Ρ(χ) σαν γινόμενο πρωτοβάθμιων παραγόντων.
μονάδες 6
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 134
Άλγεβρα – Τάξη Β΄

ΘΕΜΑΤΑ
ΘΕΜΑ 1o

A. Να αποδειχθεί ότι : συν2ω = συν2ω - ημ2ω = 1 - 2ημ2ω = 2συν2ω – 1


Μονάδες 10
B. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο φύλο απαντήσεων
τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
α. Η περίοδος της συνάρτησης F(x) = ημ3x είναι 3π
1
β. Είναι ημ2α = ημα.συνα
2
γ. Αν ο αριθμός ρ είναι ρίζα ενός πολυωνύμου P(x) τότε το υπόλοιπο της διαίρεσης του
P(x) με το x – ρ είναι ίσο με μηδέν .
δ. Η συνάρτηση F(x) = ex είναι γνησίως φθίνουσα στο πεδίο ορισμού της .

ε. Αν 0 < α ≠ 1 , θ > 0 τότε αlogαθ = θ


Μονάδες 15( 5 x 3 )
ΘΕΜΑ 2ο
ημα + ημ2α
Να αποδειχθεί ότι : = εφα
1 + συνα + συν2α
Μονάδες 25
ΘΕΜΑ 3ο
Να λυθεί η λογαριθμική εξίσωση : log(x-1) + log(x+2) =2(1- log5)
Μονάδες 25
ο
ΘΕΜΑ 4
Δίνεται πολυώνυμο P(x) = 2x3 + x2 – αx + 2 με α ανήκει στο R .
α.. Να βρεθεί η τιμή του α ώστε το πολυώνυμο P(x) να έχει παράγοντα το x- 1 .
Μονάδες 10
β. Για την τιμή του α που βρήκατε να λύσετε την ανίσωση P(x) ≥ 0
Μονάδες 15
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 135
Γεωμετρία – Τάξη B΄

Θέματα εξετάσεων περιόδου


Μαΐου - Ιουνίου
στην Γεωμετρία
Τάξη - B΄ Λυκείου
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 136
Γεωμετρία – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδείξετε ότι σε κάθε ορθογώνιο τρίγωνο το τετράγωνο του ύψους που αντι-
στοιχεί στην υποτείνουσα είναι ίσο με το γινόμενο των προβολών των κάθετων πλευρών
του στην υποτείνουσα . Μονάδες 13

Β. α.. Τι ονομάζουμε δύναμη σημείου Ρ ως προς κύκλο (Ο, R); Μονάδες 4


β) Να συμπληρώσετε τα κενά :
i. Σε κάθε κανονικό πολύγωνο η κεντρική γωνία του ω ν είναι ίση με ……...

ii. Τετράγωνο εγγεγραμμένο σε κύκλο έχει πλευρά λ 4 =……………….

iii. Αν δύο τρίγωνα είναι όμοια, ο λόγος των εμβαδών τους είναι ίσος με …….
iv. Aν σε τρίγωνο ΑΒΓ ισχύει α2 < β2 + γ2 τότε η γωνία Α είναι …………….
Μονάδες 8
ο
Θέμα 2
 = 90ο, Δ = 90ο και ΑΒ // ΓΔ . Αν ΑΒ = 4cm , ΑΔ = 3cm,
Σε τραπέζιο ΑΒΓΔ είναι Α
και ΒΓ = 5cm να βρείτε :
α. Το μήκος της προβολής της πλευράς ΒΓ πάνω στην ΓΔ . Μονάδες 13
β. Το εμβαδόν του τραπεζίου ΑΒΓΔ . Μονάδες 12
Θέμα 3ο
Τρίγωνο ΑΒΓ έχει γ = 7cm , β = 5cm , και α = 6cm . Θεωρούμε σημείο Δ στην ΑΓ τέτοιο
ώστε ΑΔ = 2cm , και το Μ μέσο της ΒΓ. Να βρείτε:
α. Το μήκος της διαμέσου ΑΜ . Μονάδες 12
(ΑΒΔ)
β. Το λόγο των εμβαδών . Μονάδες 13
(ΑΒΓ)

Θέμα 4ο
Δίνεται ισόπλευρο τρίγωνο ΑΒΓ εγγεγραμμένο σε κύκλο (Ο, R) με πλευρά 8 3 cm. Nα
βρείτε :
α. Το μήκος του κύκλου . Μονάδες 12
β. Το εμβαδόν των τριών κυκλικών τμημάτων που βρίσκονται μεταξύ του κύκλου
και του τριγώνου . Μονάδες 13
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 137
Γεωμετρία – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδείξετε ότι το εμβαδόν του τραπεζίου ισούται με το γινόμενο του
ημιαθροίσματος των βάσεών του επί το ύψος του. Μονάδες 13
Β. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας
τη λέξη ΄΄Σωστό ή Λάθος ΄΄ δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
α. Αν α2 < β2 + γ2 όπου α, β, γ πλευρές τριγώνου ΑΒΓ τότε η γωνία Α είναι οξεία.

β. Το θεώρημα των συνημιτόνων σε ένα τρίγωνο ΑΒΓ εκφράζεται από τη σχέση


α2 = β2 + γ2 +2βγσυνΑ.
αβγ
γ. Το εμβαδόν ενός τριγώνου ΑΒΓ δίνεται από τη σχέση Ε = .
4R
δ. Το απόστημα του κανονικού εξαγώνου εγγεγραμμένου σε κύκλο (O, R) δίνεται
από τη σχέση α6 = R 3 .
ε. Αν δύο χορδές ΑΒ, ΓΔ ενός κύκλου (O, R) ή οι προεκτάσεις τους τέμνονται σε
ένα σημείο Ρ, τότε ισχύει: ΡΑ.ΡΒ = ΡΓ. ΡΔ.
στ. Σε κάθε ορθογώνιο τρίγωνο, το τετράγωνο μιας κάθετης πλευράς του είναι ίσο με
το γινόμενο της υποτείνουσας επί την προβολή της πλευράς αυτής στην υποτείνουσα.
Μονάδες 12
Θέμα 2ο
Σε κύκλο (O, R) θεωρούμε σημείο Ρ εκτός αυτού για το οποίο ισχύει ΟΡ = 2R.
α. Αν είναι Δ(PO ,R ) = 12 να βρείτε την ακτίνα του κύκλου . Μονάδες 13

β. Από το Ρ φέρνω την ΡΑΒ τέμνουσα του κύκλου (O, R) στα σημεία Α και Β έτσι
ώστε ΡΑ = 2.ΑΒ.Να βρεθεί το μήκος της χορδής ΑΒ. Μονάδες 12
Θέμα 3ο
25
Το ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ(ΑΒ = ΑΓ = 5) με ΒΓ = 6, είναι εγγεγραμμένο σε κύκλο (O, )
8
α. Να βρεθεί το είδος του τριγώνου . Μονάδες 7
β. Να υπολογισθεί το εμβαδόν του. Μονάδες 8
ΑΒ
γ. Προεκτείνουμε την ΑΒ προς το μέρος του Β κατά ένα τμήμα ΒΔ = .
2
Να υπολογίσετε το εμβαδόν του τριγώνου ΒΔΓ. Μονάδες 10
Θέμα 4ο A

Τρίγωνο ΑΒΓ είναι εγγεγραμμένο σε κύκλο (O,R).


2πR Ο
Η γωνία Α βαίνει σε τόξο ΒΓ που έχει μήκος .
3
B Γ
Αν ΑΒ = 5 και ΑΓ = 4 να βρεθούν:
α. Η γωνία Α. Μονάδες 8
β. Η πλευρά ΒΓ, το εμβαδόν του τριγώνου ΑΒΓ. Μονάδες 10
γ. Η ακτίνα R και το εμβαδόν του γραμμοσκιασμένου κυκλικού τμήματος. Μονάδες 7
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 138
Γεωμετρία – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
a. Σε τρίγωνο ΑΒΓ με β > γ να αποδείξετε ότι:

α2
β2 + γ2 = 2μ α2 + όπου μα διάμεσος προς την α Μονάδες 15
2
 = 90°) είναι α =10.
b. Σε ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ( Α

Να βρεθεί το άθροισμα μ α2 + μ β2 + μ 2γ Μονάδες 10

Θέμα 2ο
Τρίγωνο ΑΒΓ είναι εγγεγραμμένο σε κύκλο (Ο, R) και έχει ΑΒ = R 2 . Να βρείτε συναρ-
τήσει του R.
a. Την πλευρά ΒΓ Μονάδες 12
b. Το εμβαδόν του τριγώνου ΑΒΓ Μονάδες 13
Θέμα 3ο
Σε ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ(ΑΒ = ΑΓ) φέρνουμε το ύψος ΒΕ. Να δείξετε ότι:
α2 + β2 + γ2 = 2BE 2 + 2AE 2 + ΓE 2 . Μονάδες 25
ο
Θέμα 4
n = 90°.
Δύο κύκλοι C1: (Κ, 8) και C2: (Λ, 6) τέμνονται στα σημεία Α και Β έτσι ώστε η ΚΑΛ

Αν η διάκεντρος ΚΛ τέμνει τον C1 στο Δ και το C2 στο Γ να υπολογίσετε


a. Την ΚΛ Μονάδες 8
b. Την ΚΓ Μονάδες 9
c. Την ΓΔ Μονάδες 8
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 139
Γεωμετρία – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Αν από ένα εξωτερικό σημείο P κύκλου (Ο, R) φέρνουμε το εφαπτόμενο τμήμα PΕ και
μια ευθεία που τέμνει τον κύκλο στα σημεία Α, Β, τότε να δείξετε ότι: PΕ2 = PΑ⋅PΒ

Μονάδες 15
Β. Με τη βοήθεια του σχήματος να συμπληρωθούν οι ισότητες:

ΑΒ2 = ΒΓ⋅ ........ Γ


Δ

ΑΔ2 = .........

AB2 ......
2
= A B Μονάδες 6
ΑΓ ......
Γ. Να συμπληρωθούν οι προτάσεις
Αν δύο τρίγωνα είναι όμοια ο λόγος των εμβαδών τους ισούται ………..
Αν μια γωνία ενός τριγώνου είναι ίση με μια γωνία άλλου τριγώνου, ο λόγος των εμβα-
δών τους είναι ίσος .............. Μονάδες 4
Θέμα 2ο
Σε κύκλο (Ο, R) θεωρούμε τα διαδοχικά σημεία Α, Β, Γ ώστε ΑΒ = λ4 και ΒΓ = λ3. Να βρείτε
την περίμετρο και το εμβαδόν του καμπυλόγραμμου τριγώνου ΑΒΓ ως συνάρτηση του R.
Μονάδες 25
ο
Θέμα 3
Αν σε τρίγωνο ΑΒΓ είναι β = 8, γ = 6 και μα = 14 να υπολογίσετε:
a. Την πλευρά α Μονάδες 9
b. Την προβολή της διαμέσου μα πάνω στην πλευρά α Μονάδες 8
c. Να εξεταστεί το είδος του τριγώνου ως προς τις γωνίες του. Μονάδες 8
ο
Θέμα 4
Δίνεται τραπέζιο ΑΒΓΔ(ΑΒ // ΓΔ) με ΑΒ = 10, ΒΓ = 7, ΓΔ = 4, ΔΑ = 5. Η παράλληλη από
το σημείο Γ προς την ΑΔ τέμνει την ΑΒ στο σημείο Ε. Να βρείτε.
a. Το εμβαδόν του τριγώνου ΓΕΒ. Μονάδες 8
b. Το εμβαδόν του τραπεζίου ΑΒΓΔ Μονάδες 9
c. Το εμβαδόν του εγγεγραμμένου κύκλου στο τρίγωνο ΓΕΒ. Μονάδες 8
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 140
Γεωμετρία – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
 = 90°) φέρνουμε το ΑΔ ύψος προς την υποτείνουσα.
Α. Σε ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ ( A
Δείξτε ότι ΑΔ2 −ΒΔ⋅ΔΓ Μονάδες 13

Β. Συμπληρώστε τα κενά;
Αν σε τρίγωνο ισχύει
a. β2 = 3α2 + γ2 τότε το τρίγωνο είναι .................στην................. Μονάδες 4

b. γ 2 = α2 − β2 τότε το τρίγωνο είναι ...............στην ............... Μονάδες 4

c. α2− β2 = 2γ2 τότε το τρίγωνο είναι ...............στην............... Μονάδες 4

Θέμα 2ο
7
Σε τρίγωνο ΑΒΓ είναι β = 7, γ = 6 και μα= Να υπολογίσετε:
2
Α. την πλευρά α Μονάδες 12
Β. Την προβολή της διαμέσου μα στη ΒΓ. Μονάδες 13
ο
Θέμα 3
Δίνεται τετράγωνο ΑΒΓΔ με πλευρά α = 4cm και σημείο Σ της Α Β τέτοιο ώστε.
Να υπολογισθούν:
Α. Το εμβαδόν του τριγώνου ΔΣΓ. Μονάδες 13
Β. Η απόσταση του Δ από την ΓΣ Μονάδες 12
ο
Θέμα 4

α 3
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ με α =2γ και μα = .
2

Α. Να δείξετε ότι β = γ 7 Μονάδες 5


Β. Να βρείτε το είδος του τριγώνου ως προς τις γωνίες του. Μονάδες 5

2γ 7
Γ. Αν το τμήμα ΒΔ είναι ύψος του τριγώνου να δείξετε ότι ΑΔ =
7
Μονάδες 7
( ΑΔΜ )
Δ. Να υπολογίσετε τον λόγο των εμβαδών: Μονάδες 8
( ΑΒΓ )
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 141
Γεωμετρία – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Πότε ένα πολύγωνο λέγεται κανονικό; Μονάδες 5

Β. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο φύλλο απαντήσεων τη


λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
a. Η πλευρά ισοπλεύρου τριγώνου εγγεγραμμένου σε κύκλο ακτίνας R είναι λ 3 = R 3 .
2
2 2 2 β
b. Σε κάθε τρίγωνο ισχύει : α + γ = 2μ γ +
2
o
180
c. Αν φmν είναι μία από τις ίσες γωνίες ενός κανονικού ν-γώνου, τότε φmν =360 −
o
.
ν
Μονάδες 12
Γ. Να γράψετε στην κόλλα απαντήσεων το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση για
καθένα από τα ερωτήματα Γ1 και Γ2.
R 2
Γ1. Αν το απόστημα κανονικού πολυγώνου εγγεγραμμένου σε κύκλο ακτίνας R είναι ,
2
2 2
τότε η πλευρά του είναι: Α. R 2 Β. R 2 Γ. 2R Δ. 2R Ε. R
Γ2. Αν τα μήκη α, β, γ των πλευρών τριγώνου ΑΒΓ πληρούν τις σχέσεις α < β < γ και
γ2 < α2 + β2 τότε το τρίγωνο είναι: Α. οξυγώνιο Β. ορθογώνιο Γ. αμβλυγώνιο Μονάδες 8
ο
Θέμα 2
Σε ένα τρίγωνο ΑΒΓ είναι ΑΒ = 6, ΒΓ = 12 και ΑΓ = 8.
a. Να αποδείξετε ότι το τρίγωνο ΑΒΓ είναι αμβλυγώνιο. Μονάδες 7
b. Να υπολογίσετε το μήκος της διαμέσου ΑΜ. Μονάδες 9
c. Να υπολογίσετε το μήκος της προβολής της διαμέσου ΑΜ στην πλευρά ΒΓ. Μονάδες 9
Θέμα 3ο
 =30°, προεκτείνουμε τις πλευρές ΑΒ, ΒΓ και
Σε τρίγωνο ΑΒΓ με ΑΒ = 8, ΑΓ = 10 και Α
Ζ
1 1 1
ΓΑ κατά τμήματα ΒΔ = AB , ΓΕ = ΒΓ και ΑΖ = ΓΑ αντίστοιχα.
2 2 2
A
α) Να αποδείξετε ότι (ΑΒΓ) = 20 τ.μ. Μονάδες 7
(ΒΔΕ) 3
β) Να αποδείξετε ότι = . Μονάδες 8
(ΑΒΓ) 4
B Γ
γ) Να υπολογίσετε το εμβαδόν του τριγώνου ΔΕΖ. Μονάδες 10
Θέμα 3ο Δ Ε

Δίνεται κύκλος (Ο, R). Προεκτείνουμε την ακτίνα του ΟΑ κατά


χ
τμήμα ΑΒ = ΟΑ και από το σημείο Β φέρνουμε εφαπτομένη ΒΓ
Δ
στον κύκλο. Στο Ο φέρνουμε ημιευθεία Οx κάθετη στην ακτίνα Γ

ΟΑ, η οποία τέμνει την ευθεία ΒΓ στο σημείο Δ.


Α Β
 =30°.
a. Να αποδείξετε ότι Β Μονάδες 6 Ο

b. Να υπολογίσετε, συναρτήσει του R, το μήκος του τόξου ΑΓ.


Μονάδες 7
c. Να υπολογίσετε, συναρτήσει του R, το
εμβαδόν του μικτόγραμμου τριγώνου ΑΒΓ. Μονάδες 12
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 142
Γεωμετρία – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Σε κάθε τρίγωνο ΑΒΓ με διάμεσο ΑΜ να αποδείξετε ότι το άθροισμα των τετραγώνων
δύο πλευρών του ισούται με το διπλάσιο του τετραγώνου της διαμέσου που περιέχεται μετα-
ξύ των πλευρών αυτών, αυξημένο κατά το μισό του τετραγώνου της τρίτης πλευράς, δηλαδή

ΒΓ 2
ΑΒ2 +ΑΓ2 = 2ΑΜ2 + Μονάδες 15
2
Β. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν , με τη λέξη « Σωστό » ή « Λάθος »
δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
 < 90°.
a. Σε κάθε τρίγωνο ΑΒΓ ισχύει η ισοδυναμία: α 2 < β 2 + γ 2 , αν και μόνο αν Α

b. Η Διάμεσος τριγώνου χωρίζει το τρίγωνο σε δύο ισεμβαδικά (ισοδύναμα) τρίγωνα.


1
c. Το εμβαδόν Ε κάθε τριγώνου ΑΒΓ δίνεται από τον τύπο Ε = αβημΒ
2

d. Η πλευρά κανονικού εξαγώνου εγγεγραμμένου σε κύκλο ( Ο,R) είναι ίση με R 2

πR 2μ
e. Σε κύκλο (Ο,R) το εμβαδόν Ε κυκλικού τομέα μο δίνεται από τον τύπο Ε=
180
Μονάδες 10
Θέμα 2ο
Τα μήκη των πλευρών ενός τριγώνου ΑΒΓ είναι ΑΒ = 6 , ΒΓ = 12 και ΓΑ = 8
a. Να αποδείξετε ότι το ΑΒΓ είναι αμβλυγώνιο Μονάδες 7
b. Να υπολογιστεί η διάμεσος ΑΜ Μονάδες 9
c. Να υπολογιστεί το μήκος της προβολής της διαμέσου ΑΜ στην ΒΓ
Μονάδες 9
Θέμα 3ο
Στο διπλανό σχήμα το τμήμα ΡΕ είναι εφαπτόμενο E Ρ
του κύκλου και οι ΡΑΒ και ΡΓΔ τέμνουσες αυτού. Α

Αν ΑΒ = 9, ΡΓ = 4 και ΓΔ = 5 τότε : Β Γ
Ο
a. Να υπολογίσετε το ΡΑ Μονάδες 15
b. Να υπολογίσετε το ΡΕ Μονάδες 10 Δ
ο
Θέμα 4
 = 60ο .
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ με ΑΒ = 6, ΑΓ = 8 και A
Να βρεθούν:
a. Το ύψος υβ Μονάδες 10
b. Το εμβαδόν του τριγώνου ΑΒΓ Μονάδες 10
c. Το ύψος υα Μονάδες 5
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 143
Γεωμετρία – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδειχθεί ότι: Το άθροισμα των τετραγώνων δύο πλευρών ενός τριγώνου ισούται με
το διπλάσιο του τετραγώνου της διαμέσου που περιέχεται μεταξύ των πλευρών αυτών, αυξη-
μένο κατά το μισό του τετραγώνου της τρίτης πλευράς. Μονάδες 13
Β. Να σημειώσετε το (Σ) ή το (Λ) αν νομίζετε ότι οι παρακάτω προτάσεις είναι σωστές ή λά-
θος αντίστοιχα
a. Αν οι χορδές ΑΒ, ΓΔ ή οι προεκτάσεις τους τέμνονται σε ένα σημείο Ρ, τότε ισχύει
ΡΑ ⋅ ΡΒ = ΡΓ ⋅ ΡΔ Μονάδες 3
b. Το εμβαδόν ενός ορθογωνίου ισούται με το ημιγινόμενο των πλευρών του Μονάδες 3
c. Το εμβαδόν τριγώνου με πλευρές α, β, γ και ημιπερίμετρο τ είναι

Ε= τ ⋅ ( τ − α) ⋅ ( τ − β) ⋅( τ − γ) Μονάδες 3

d. Η πλευρά τετραγώνου εγγεγραμμένου σε κύκλο (Ο, R) είναι ίση με R 3 Μονάδες 3


Θέμα 2ο

Αν μεταξύ των πλευρών α, β, γ ενός τριγώνου ΑΒΓ ισχύει γ = α 2 + β 2 + 3αβ τότε

a. Να δειχθεί ότι το τρίγωνο είναι αμβλυγώνιο Μονάδες 12


b. Να υπολογισθεί η γωνία Γ Μονάδες 13
Θέμα 3ο
Δίνεται κύκλος (O, R) και ένα ισόπλευρο τρίγωνο εγγεγραμμένο σ’ αυτόν. Να υπολογίσετε:
a. Το εμβαδόν του ισοπλεύρου τριγώνου Μονάδες 9
b. Το εμβαδόν του κύκλου Μονάδες 8
c. Το εμβαδόν του χωρίου που βρίσκεται ανάμεσα στον κύκλο και στο τρίγωνο
Μονάδες 8
Θέμα 4ο
Στις πλευρές ΒΓ, ΓΑ, ΑΒ τρίγωνου ΑΒΓ παίρνουμε αντίστοιχα σημεία Δ, Ε, Ζ τέτοια ώστε
α β γ
ΒΔ = , ΓΕ = και ΑΖ =
4 3 2
1 1 1
a. Να αποδειχθεί ότι (ΑΖΕ) = ( ΑΒΓ ) , ( ΒΖΔ ) = ( ΑΒΓ ) και ( ΓΕΔ ) = ( ΑΒΓ )
3 8 4
Μονάδες 12
b. Αν ( ΑΒΓ ) = 480τ.μ. να υπολογισθεί το εμβαδόν του τριγώνου ΔΕΖ. Μονάδες 6

c. Αν η περίμετρος του τριγώνου ΔΕΖ είναι 40μ. να υπολογισθεί η ακτίνα του εγγεγραμμέ-
νου του κύκλο. Μονάδες 7
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 144
Γεωμετρία – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Σε κάθε τρίγωνο ΑΒΓ με διάμεσο ΑΜ να αποδείξετε ότι το άθροισμα των τετράγωνων
δυο πλευρών του ισούται με το διπλάσιο του τετράγωνου της διάμεσου που περιέχεται μετα-
ξύ των πλευρών αυτών, αυξημένο κατά το μισό του τετράγωνου της τρίτης πλευράς, δηλαδή:
ΒΓ 2
ΑΒ² + ΑΓ² = 2ΑΜ² + Μονάδες 9
2
Β. Να απαντήσετε στο γραπτό σας με σωστό η λάθος στις παρακάτω προτάσεις:
a. Η γωνία ενός κανονικού πολύγωνου και η κεντρική του γωνία, είναι παραπληρωματικές.
δ2
b. Το εμβαδόν ενός τετράγωνου δίνεται από τον τύπο , όπου δ η διαγώνιος του.
2
c. Η ευθεία που συνδέει τα μέσα των δυο βάσεων τραπεζίου, το διαιρεί σε δυο ισοδύναμα
τραπέζια.
d. Σε τρίγωνο ΑΒΓ αν ΒΓ = 5, ΑΓ = 8 και ΑΒ = 4 τότε η γωνία Α είναι αμβλεία.
Μονάδες 4×4 = 16
ο
Θέμα 2
Οι πλευρές ενός τρίγωνου ΑΒΓ είναι: ΑΒ = 3, ΒΓ = 5, ΑΓ = 7.
a. Να δείξετε ότι η γωνία Β είναι αμβλεία.
b. Να υπολογίσετε την προβολή ΒΔ της πλευράς ΑΒ πάνω στη ΒΓ.
c. Να υπολογίσετε τη γωνία Β.
d. Να υπολογίσετε τη διάμεσο ΑΜ του τρίγωνου ΑΒΓ
e. Να υπολογίσετε το εμβαδόν του τρίγωνου ΑΒΓ. Μονάδες 5×5 = 25
E
Θέμα 3ο Α
Ρ

Στο παρακάτω σχήμα , το τμήμα ΡΕ είναι


Γ
εφαπτόμενο του κύκλου και οι ΡΒ και ΡΔ τέμνουσες αυτού. Β
Ο
Αν ΑΒ = 9, ΡΓ = 4 και ΓΔ = 5 τότε:
a. Να υπολογίσετε το ΡΑ
Δ
b. Να υπολογίσετε το ΡΕ
Μονάδες 15 +10 = 25
Θέμα 4ο
Δίνεται κανονικό εξάγωνο πλευράς 5m. Mε κέ-
ντρο την κορυφή Α και ακτίνα ίση με την ακτί-
να του εγγεγραμμένου στο εξάγωνο κύκλου
φέρνω τόξο που τέμνει τις πλευρές ΑΒ και ΖΑ
στα Η και Θ αντίστοιχα. Να υπολογίσετε:
a. Την ακτίνα του εγγεγραμμένου στο εξάγωνο κύκλου. Μονάδες 5
b. Το γραμμοσκιασμένο εμβαδόν του μικτόγραμμου HΒΓΔΕΖΘ Μονάδες 10
c. Την περίμετρο του μικτόγραμμου ΗΒΓΔΕΖΘ. Μονάδες 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 145
Γεωμετρία – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α1. Να αποδείξετε ότι: Σε κάθε τρίγωνο ΑΒΓ με διάμεσο ΑΜ το άθροισμα των τετραγώνων
δύο πλευρών του ισούται με το διπλάσιο του τετραγώνου της διαμέσου που περιέχεται μετα-
ξύ των πλευρών αυτών, αυξημένο κατά το μισό του τετραγώνου της τρίτης πλευράς, δηλαδή
2
2 2 2 BΓ
AB + AΓ = 2AM + Μονάδες 10
2
Α2. Σε τρίγωνο ΑΒΓ με AB < ΑΓ να συμπληρώσετε τη σχέση ΑΓ2 − ΑΒ2 = ......................
ώστε να εκφράζει το 2ο θεώρημα των διαμέσων Μονάδες 5

Β. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση για καθένα
από τα ερωτήματα Β1 και Β2.
Β1. Σε τρίγωνο ΑΒΓ δίνονται : β = 8, γ = 6 και μα = 5 Η πλευρά α είναι ίση με:
Α. 7, Β. 4, Γ. 10, Δ. 9 Ε. 11 Μονάδες 5
Β2. Σε τρίγωνο ΑΒΓ με α = 4, β = 7, γ = 5 το ΑΔ είναι ύψος και η ΑΜ διάμεσος. Η
προβολή ΜΔ της διαμέσου ΑΜ πάνω στη πλευρά α είναι ίση με:
8
Α. 4, Β. 8, Γ. , Δ. 5 Ε. 3 Μονάδες 5
3
Θέμα 2ο
Α1. Να χαρακτηρίσετε προς προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό με τη λέξη
΄΄Σωστό΄΄ ή ΄΄Λάθος΄΄ δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
Ρ
Α. Το Ρ είναι εξωτερικό σημείο του κύκλου (Ο, R) αν και μόνο αν Δ (Ο,R) > 0,
Β. Σε κάθε τρίγωνο ΑΒΓ ισχύει η ισοδυναμία:
 < 90°
α 2 < β2 + γ2, αν και μόνο αν Α
1
Γ. Το εμβαδόν Ε κάθε τριγώνου ΑΒΓ δίνεται από τον τύπο E = αβ ημΒ
2
2
πR μ
Δ. Σε κύκλο ( Ο, R) το εμβαδόν Ε κυκλικού τομέα μ° δίνεται από τον τύπο E =
180

Ε. Το 1ο θεώρημα των διαμέσων σε κάθε τρίγωνο ΑΒΓ εκφράζεται από τον τύπο:
2 2 2 μ α2
β + γ = 2α + Μονάδες 25
2
Θέμα 3ο
 =90ο) με ΑΒ = 6 και ΑΓ = 8. Να βρείτε:
Δίνεται ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ ( Α
a. Την υποτείνουσα του ΒΓ Μονάδες 5
b. Το εμβαδόν του Μονάδες 5
c. Το ύψος υα Μονάδες 5
d. Την ακτίνα ρ του εγγεγραμμένου κύκλου Μονάδες 10
Θέμα 4ο
Δίνεται ισόπλευρο τρίγωνο ΑΒΓ πλευράς α. Γράφουμε τα τόξα των κύκλων (Α, α) (Β, α) και
 και Γ αντίστοιχα. Να υπολογίσετε ως συνάρτηση
, Β
(Γ, α) που περιέχονται στις γωνίες Α
του α
a. Την περίμετρο Μονάδες 10
b. Το εμβαδόν του καμπυλόγραμμου τριγώνου ΑΒΓ. Μονάδες 15
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 146
Γεωμετρία – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδείξετε ότι το εμβαδόν τραπεζίου ισούται με το γινόμενο του ημιαθροίσματος
των βάσεών του επί το ύψους του. Μονάδες 9
Β. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα της Γραμμή Α και δίπλα σε κάθε γράμμα τον
αριθμό της Γραμμής Β, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Γραμμή Α
α. τετράγωνο β. κανονικό εξάγωνο γ. ισόπλευρο τρίγωνο
Κανονικό πολύγωνο εγγε-
γραμμένο σε κύκλο ( Ο, R)
Γραμμή Β R 3 R 2
Πλευρά λν 1. 2. R 2 3. 4. R 3 5. R
2 2
Μονάδες 6
Γ. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιο σας τη λέξη
Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
α. Σε κάθε ορθογώνιο τρίγωνο το τετράγωνο μιας κάθετης πλευράς του είναι ίσο με το γινό-
μενο της υποτείνουσας επί την προβολή της πλευράς αυτής στην υποτείνουσα.
β. Σε κάθε τρίγωνο ΑΒΓ ισχύει η ισοδυναμία: α2 < β2 + γ2, αν και μόνο αν Α̂ > 90o .
γ. Το εμβαδόν ενός ορθογωνίου ισούται με το γινόμενο των πλευρών του.
ν Μονάδες 10
δ. Η κεντρική γωνία κανονικού ν-γώνου δίνεται από τον τύπο ω ν = .
360

( )
2
ε. Το εμβαδόν κυκλικού τομέα OAB p μο και ακτίνας R δίνεται από τον τύπο ΟΑΒ p = πR μ
360
Θέμα 2ο
Σε τρίγωνο ΑΒΓ, η ΑΜ είναι διάμεσος και το ΑΔ ύψος του. Επίσης ΑΒ = 6, ΒΓ = 8
Α
και ΑΓ= 46 .
α. Να βρεθεί το μήκος της διαμέσου ΑΜ. Μονάδες 9
β. Να βρεθεί το μήκος του ευθύγραμμου τμήματος ΔΜ. Μονάδες 8 O
γ. Αν η προέκταση της ΑΜ τέμνει τον περιγεγραμμένο κύκλο του
τριγώνου στο Λ, να βρεθεί το μήκος του ευθύγραμμου τμήματος ΛΜ. Β
Δ Μ
Γ

Μονάδες 8
Θέμα 3ο Λ
Σε κύκλο (Ο,R) θεωρούμε διαδοχικά σημεία Α, Β, Γ τέτοια Α
ώστε ΑΒ=R , ΑΓ=R 3 , και ΒΓ=2R . ε2 ε3
α. Να δείξετε ότι το τρίγωνο ΑΒΓ είναι ορθογώνιο. Μονάδες 3
β. Να βρεθεί το εμβαδόν του τριγώνου ΑΒΓ. Μονάδες 3 Β
Ο
Γ

γ. Να δείξετε ότι η γωνία ΑΟΒ είναι 60° Μονάδες 4 ε1


δ. Να βρεθούν τα μήκη των τόξων ΑΒ, ΒΓ, ΓΑ Μονάδες 6
ε. Να βρεθούν τα εμβαδά των κυκλικών τμημάτων ε1, ε2 και ε3. Μονάδες 9
Θέμα 4ο
Σε τρίγωνο ΑΒΓ προεκτείνουμε τις πλευρές ΒΓ και ΓΑ κατά Κ
1 Α
τμήματα ΓΔ = ΒΓ και ΑΚ = ΓΑ αντίστοιχα. Αν Μ το μέσο
2
( ΓΚΔ ) 3 ( ΓΚΜ ) 3
της ΒΓ, να δείξετε ότι α. = . β. = .
( ΑΒΓ ) 2 ( ΑΒΓ ) 4 Β Μ Γ Δ

Μονάδες 10
( ΓΚΔ ) ( ΜΚΔ )
γ. Να βρεθούν οι λόγοι και . Μονάδες 15
( ΓΚΜ ) ( ΑΒΓ )
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 147
Γεωμετρία – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
A. Να αποδείξετε ότι σε κάθε τρίγωνο ΑΒΓ με διάμεσο ΑΜ, το άθροισμα των τετραγώνων
δύο πλευρών του ισούται με το διπλάσιο του τετραγώνου της διαμέσου που περιέχεται
μεταξύ των πλευρών αυτών, αυξημένο κατά το μισό του τετραγώνου της τρίτης πλευράς,
ΒΓ 2
δηλαδή ΑΒ2 + ΑΓ 2 = 2ΑΜ 2 + Μονάδες 13
2
B. Να χαρακτηρίσετε ως σωστό ( Σ ) ή λάθος ( Λ ) καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις:
αβγ
1. Το εμβαδόν τριγώνου ΑΒΓ δίνεται από τον τύπο: Ε = όπου R η ακτίνα του περιγε-
R
γραμμένου κύκλου του τριγώνου.
2. Αν δυο πολύγωνα είναι όμοια, ο λόγος των εμβαδών τους
ισούται με το τετράγωνο του λόγου ομοιότητας τους.

Β Α
Ρ
3. Στο διπλανό σχήμα ισχύει:
Ο
Γ

ΡΑ⋅ΡΒ = ΡΓ⋅ΓΔ Δ
Α
4. Αν στο διπλανό σχήμα είναι ΒΔ ⊥ ΑΓ, Δ

ισχύει: ΒΓ2 = ΑΒ +ΑΓ−2.ΑΓ⋅ΑΔ


Β Γ
Μονάδες 12
ο
Θέμα 2
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ με α = 2, β = 4, γ = 3. Να βρεθούν:
a. το είδος του τριγώνου Μονάδες 9
b. η διάμεσος ΜΒ Μονάδες 9
c. η προβολή της διαμέσου ΜΒ στην πλευρά ΑΓ Μονάδες 7
ο
Θέμα 3
 = 120° και ΑΒ = κ, ΑΓ = 2κ. Με πλευρές τις ΑΒ, ΑΓ και εξωτε-
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ με Α
ρικά του τριγώνου κατασκευάζουμε τετράγωνα ΑΒΔΕ, ΑΓΖΗ.
a. Να δείξετε ότι τα τρίγωνα ΑΒΓ και ΑΕΗ είναι ισεμβαδικά. Μονάδες 12
b. Να βρεθεί το εμβαδόν του εξαγώνου ΒΓΖΗΕΔ Μονάδες 13
ο
Θέμα 4 Β Α

Δίνεται κύκλος (Ο,R) και δυο παράλληλες χορδές,


Ο
εκατέρωθεν του κέντρου Ο, ΑΒ = R και ΓΔ = R 3 .
Να υπολογιστούν: Δ Γ

a. Τα μήκη των τόξων ΑΔ, ΒΓ, ΔΓ, ΑΒ, Μονάδες 10


b. Η περίμετρος του τραπεζίου ΑΒΓΔ Μονάδες 7
c. Το εμβαδόν του τραπεζίου ΑΒΓΔ Μονάδες 8
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 148
Γεωμετρία – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Δίνεται οξυγώνιο τρίγωνο ΑΒΓ με ύψη ΑΔ, ΒΕ και διάμεσο ΑΜ και β > γ.
a. Να γραφεί ο τύπος του θεωρήματος της οξείας γωνίας για την πλευρά α.
b. Να γραφούν οι τύποι των δυο θεωρημάτων της διαμέσου για την ΑΜ .
Β. Δίνεται κύκλος (Ο, R).
a. Να δοθεί ο ορισμός της δύναμης σημείου Ρ ως προς τον κύκλο (Ο, R).
b. Τι ισχύει όταν το Ρ είναι εσωτερικό σημείο του κύκλου;
Μονάδες 25
ο Ζ
Θέμα 2 Δ Γ

Έστω ΑΒΓΔ τετράγωνο πλευράς ΑΒ = α


και Ζ σημείο της ΓΔ. Αν (ΑΒΓΔ) = 3(ΑΔΖ),
να υπολογισθεί το ΔΖ συναρτήσει του α.
Α Β
Μονάδες 25
ο
Θέμα 3
Ζ
Σε τρίγωνο ΑΒΓ προεκτείνουμε τις πλευρές
του κατά την ίδια φορά και κατά τμήματα
Α
ΒΔ = ΑΒ, ΑΖ = ΑΓ, ΓΕ = ΒΓ. Να απο-
δειχθεί ότι:
Β Γ
Ε
a. (ΑΔΖ) = 2(ΑΒΓ)
b. (ΔΕΖ) = 7(ΑΒΓ).
Δ
Μονάδες 25
ο
Θέμα 4
Δίνεται κύκλος (Ο, R) και μια ακτίνα του
ΟΑ. Στην προέκταση της ΟΑ παίρνου- Γ

με τμήμα ΑΒ = ΟΑ = R και από το Β


φέρνουμε την εφαπτόμενη ΒΓ του κύ- Ο Α Β

κλου. Να υπολογισθεί το εμβαδόν του


μικτόγραμμου σχήματος ΑΒΓ, συναρτή-
σει του R
Μονάδες 25
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 149
Γεωμετρία – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να κατασκευάσετε τετράγωνο και να υπολογίσετε την πλευρά του λ4 και το απόστημά του
α4 συναρτήσει της ακτίνας R του περιγεγραμμένου, σ’ αυτό, κύκλου. Μονάδες 11
Β. Αντιστοιχίστε κάθε πλευρά κανονικού πολυγώνου της ΓΡΑΜΜΗΣ Α με το αντίστοιχο
απόστημά του στη ΓΡΑΜΜΗ Β .

ΓΡΑΜΜΗ Α
Πλευρά λν κανονικού πολυγώ- R, R 3, R 2
νου συναρτήσει του R
ΓΡΑΜΜΗ Β
R 3 R R 2 R Μονάδες 6
Απόστημα αν κανονικού πο- R, , , ,
λυγώνου συναρτήσει του R 2 2 2 3

Γ. Να χαρακτηρίσετε ως σωστό (Σ) ή λάθος (Λ) καθεμία από τις επόμενες προτάσεις.
a. Το μήκος A ενός τόξου κύκλου ακτίνας R, που αντιστοιχεί σε επίκεντρη γωνία μ°, ισού-
πRμ D
ται με : A =
360D
μ α2
b. Το 1ο θεώρημα διαμέσων σε τρίγωνο ΑΒΓ δίνεται από τον τύπο β 2 +γ 2 = 2α 2 + .
2
όπου α, β, γ οι πλευρές του και μα η διάμεσος που αντιστοιχεί στην πλευρά α)
1
c. Το εμβαδόν Ε κάθε τριγώνου ΑΒΓ δίνεται από τον τύπο Ε = α ⋅β ⋅ ημB .
2
d. Αν δύο τρίγωνα είναι όμοια τότε ο λόγος των εμβαδών τους ισούται με το τετράγωνο
του λόγου ομοιότητάς τους.
Μονάδες 8
Θέμα 2ο
Aν σε ένα τρίγωνο ΑΒΓ έχουμε α = 5 ,β = 4 και γ = 2, τότε :
a. Η γωνία ΒΑΓ του τριγώνου είναι
Α. ορθή Β. αμβλεία Γ. οξεία Μονάδες 12.5
Δικαιολογήστε την απάντησή σας
b. Υπολογίστε τη διάμεσο μα του τριγώνου ΑΒΓ. Μονάδες 12.5
ο
Θέμα 3
Δίνεται ισόπλευρο τρίγωνο ΑΒΓ πλευράς α εγγεγραμμένο σε κύκλο (Ο, R ).
α
Στην πλευρά ΒΓ θεωρούμε το σημείο Ε έτσι ώστε : ΕΓ = και προεκτείνουμε την ΑΕ που
3
τέμνει τον κύκλο στο σημείο Σ.
α 7
α)Να αποδείξετε ότι ΑΕ = Μονάδες 8
3
2 7α
β) Να αποδείξετε ότι ΕΣ = Μονάδες 8
21
(ΑΕΒ)
γ)Να βρείτε τον λόγο των εμβαδών των τριγώνων Μονάδες 9
(ΓΕΣ)
Θέμα 4ο
Δίνεται κύκλος (Ο, R) και ακτίνα του ΟΑ. Στην προέκταση του ΟΑ προς το Α παίρνουμε
σημείο Β, ώστε ΟΑ = ΑΒ. Αν ΒΓ είναι το εφαπτόμενο τμήμα που άγεται από το Β προς τον
κύκλο ,να βρείτε
α) την περίμετρο του μικτόγραμμου τριγώνου ΑΒΓ Μονάδες 12,5
β) το εμβαδόν του μικτόγραμμου τριγώνου ΑΒΓ. Μονάδες 12,5
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 150
Γεωμετρία – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
 = 90°) ορθογώνιο τρίγωνο και ΑΔ το ύψος που αντιστοιχεί στην υποτείνου-
Α. Αν ΑΒΓ ( Α

σα, τότε:
a. Να αποδείξετε ότι AB2 = ΒΔ⋅ΒΓ Μονάδες 12

b. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω ισότητες ώστε να προκύψουν αληθείς προτάσεις:

ΑΓ2 = ................ −ΑΒ2

ΑΔ2 = ΒΔ⋅............. Μονάδες 2 + 2

Β. Να χαρακτηρίσετε Σωστό ή Λάθος κάθε μια από τις παρακάτω προτάσεις:


2
ο 2 2 2 α
a. Σε τρίγωνο ΑΒΓ το 1 θεώρημα διαμέσων εκφράζεται από την σχέση β + γ = 2μ α −
2
P
b. Αν Δ (O, R) > 0 τότε το σημείο P είναι εξωτερικό σημείο του κύκλου (O, R).

c. Δύο ισοδύναμα πολύγωνα είναι πάντοτε και ίσα. Μονάδες 3 + 3 + 3


Θέμα 2ο
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ με β = 16cm, γ = 12cm και μα = 10cm.
a. Να υπολογίσετε την πλευρά α. Μονάδες:10
b. Να βρείτε το είδος του τριγώνου ως προς τις γωνίες του. Μονάδες 7
c. Να υπολογίσετε:
i. το εμβαδόν του.
ii. Την ακτίνα ρ του εγγεγραμμένου κύκλου. Μονάδες 4 + 4
Θέμα 3ο
Σε κύκλο (Ο, 10cm) εγγράφουμε κανονικό πολύγωνο με πλευρά λ ν =10 3cm .

Να βρείτε:
a. Το πλήθος ν των πλευρών του πολυγώνου και το απόστημά του αν. Μονάδες:10
b. Την γωνία φν του πολυγώνου. Μονάδες 5
c. Το εμβαδόν του χωρίου που περικλείεται από τον κύκλο και το πολύγωνο.
Μονάδες 10
ο
Θέμα 4
Σε κύκλο (O, R) θεωρούμε μία διάμετρό του ΑΒ και ένα σημείο Γ ώστε ΑΓ = R.
Να υπολογίσετε:
a. Την πλευρά ΒΓ του τριγώνου ΑΒΓ. Μονάδες 10
b. Την γωνία ABΓ και τις μοίρες του τόξου ΑΓ Μονάδες 5
c. Την περίμετρο του μεικτόγραμμου τριγώνου ΑΒΓ (που αποτελείται από τις πλευρές ΑΒ
και ΒΓ και από το τόξο ΑΓ) Μονάδες 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 151
Μαθ. Κατ. – Τάξη B΄

Θέματα εξετάσεων περιόδου


Μαΐου - Ιουνίου
στα Μαθηματικά Κατεύθυνσης
Τάξη - B΄ Λυκείου
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 152
Μαθ. Κατ. – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Αν α, β, γ ακέραιοι ώστε α/β και α/γ , να δείξετε ότι α/(β + γ). Μονάδες 13

Β. α. Δώστε τον ορισμό της παραβολής . Μονάδες 6


2
β. Η εξίσωση της εφαπτομένης της παραβολής ψ = 2pχ , στο σημείο της (χ1, ψ1)
είναι ............................ Μονάδες 6
Θέμα 2ο
G G GmG π
Αν | α |= 2 , | β | =3 και ( α, β ) = να υπολογίσετε την τιμή του χ∈R ώστε τα
3
G G G G
διανύσματα α − β και χ ⋅ α + β να είναι κάθετα . Μονάδες 25

Θέμα 3ο
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ με κορυφές Α(2, 6) , Β(1, 1) και Γ(3, 2). Να βρείτε:
α. Την εξίσωση της ΒΓ και την εξίσωση της ευθείας του ύψους ΑΔ. Μονάδες 12
β. Το εμβαδόν του τριγώνου ΑΒΓ . Μονάδες.13
ο
Θέμα 4
Δίνεται η έλλειψη με εξίσωση 9χ2 + 16ψ2 = 144. Να βρείτε
α. Το μήκος του μεγάλου και του μικρού άξονα , καθώς και τις εστίες Ε,Ε΄ της έλλειψης.
Μονάδες 9
β. Την εξίσωση της εφαπτομένης της έλλειψης που είναι παράλληλη με την ευθεία
ε: 9χ +16ψ = 0. Μονάδες 8
γ. Την εξίσωση του κύκλου που έχει κέντρο την εστία Ε και εφάπτεται της ευθείας
ε: 9χ + 16ψ = 0 Μονάδες 8
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 153
Μαθ. Κατ. – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Έστω α, β, γ ακέραιοι αριθμοί. Να αποδείξετε ότι:
a. Αν α/β και β/α τότε α = β ή α = −β.
b. α/β και α/γ τότε α /( β + γ ). Μονάδες 13
Β1. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω προτάσεις ορθά συμπληρωμένες.
a. Ο κύκλος x2 + y2 = ρ2 έχει κέντρο…….. και στο σημείο του Μ(x1, y1) εφαπτομένη
την ……….. Μονάδες 2
x2 y2
b. Η έλλειψη με εξίσωση + = 1 έχει εστίες τα σημεία Ε( ..…....) και Ε΄(……...)
α2 β2
και β =…………….. Μονάδες 2
2
y x2
c. Η υπερβολή με εξίσωση − = 1 έχει ως ασύμπτωτες τις ευθείες με εξισώσεις …..
α2 β2
και …… και εστίες τα σημεία Ε(……....) και Ε΄(…….....)
Μονάδες 2
Β2. Αν 7/(α+3) και 7/(24 −β) να δείξετε ότι : 7/(α+β) Μονάδες 2
Θέμα 2ο
G G GmG π
Αν ισχύουν : | α |= 1, |β |= 2 ( β, α ) = να βρεθούν :
3
G G
a. Το εσωτερικό γινόμενο α ⋅ β . Μονάδες 7
G G G G G G G
b. Αν δ = (α ⋅ β)β + 2α − 3β να βρεθεί το διάνυσμα δ ως γραμμικός συνδυασμός των
G G G
α, β , καθώς και το | δ | . Μονάδες 10
G G
c. Να δειχθεί ότι : δ ⊥ α . Μονάδες 8
Θέμα 3ο
Δίνονται ο κύκλος C1 : x 2 + y 2 + 6x +1 = 0 και η παραβολή C 2 : y 2 = −4x .
a. Για τον κύκλο C1 να βρείτε το κέντρο και την ακτίνα του και για την παραβολή C2 την
εστία και την διευθετούσα της. Μονάδες 7
b. Να βρείτε τα κοινά σημεία Α και Β των C1 και C2 . Μονάδες 9
c. Να βρείτε τις εφαπτομένες ε1 και ε2 της C2 στα Α και Β αντίστοιχα και να αποδείξετε ότι οι
ε1 και ε2 εφάπτονται και στον κύκλο C1 Μονάδες 9
Ο
ΘΕΜΑ 4
Δίνεται η εξίσωση:
λχ−2λψ + 3χ + 6λ−ψ −2 = 0 με λ ∈ R. ( 1 )

a. Να δείξετε ότι η (1) είναι εξίσωση ευθείας για κάθε λ ∈ R. Μονάδες 7


b. Να δείξετε ότι όλες οι ευθείες που ορίζει η εξίσωση (1) διέρχονται από σταθερό σημείο
για κάθε λ ∈ R Μονάδες 8
c. Να βρεθεί ο λ > 0 ώστε οι ευθείες που ορίζει η εξίσωση (1) να σχηματίζουν με τους άξο-
νες συντεταγμένων τρίγωνο με εμβαδόν Ε = 2 τ.μ Μονάδες 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 154
Μαθ. Κατ. – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
G G
Α. Δίνονται τα διανύσματα α και β που είναι παράλληλα προς τον άξονα ψ΄ψ και έχουν συ-
G G
ντελεστές διεύθυνσης λ1 και λ2 αντίστοιχα. Να αποδείξετε ότι α ⊥ β ⇔ λ1⋅ λ2 = −1.

Μονάδες 15
Β. Έστω δύο σημεία Ε και Ε΄ ενός επιπέδου. Τι ονομάζεται υπερβολή με εστίες Ε και Ε΄ στο
συγκεκριμένο επίπεδο. Μονάδες 10
Θέμα 2ο
Δίνονται τα σημεία Α(−1, 0), Β(3, 0), Γ(−3, 4). Να βρείτε:

a. Την εξίσωση του ύψους ΑΔ. Μονάδες 13


b. Την εξίσωση της διαμέσου ΒΜ. Μονάδες 12
ο
Θέμα 3
a. Αν 11/(α +2) και 11/(35 − β), να δείξετε ότι 11/( α + β) Μονάδες 13

b. Αν α = 7κ − 5 να βρεθεί το υπόλοιπο της διαίρεσης του α με το 7 ( κ ≠ 1)

Μονάδες 12
ο
Θέμα 4
Δίνεται η εξίσωση: χ2 + ψ2 −4χ + 4ψ + 3 = 0 (1)

a. Να δείξετε ότι η ( 1 ) παριστάνει εξίσωση κύκλου ( c ) του οποίου να βρεθεί το


κέντρο και η ακτίνα του. Μονάδες 8
b. Να δείξετε ότι το σημείο Μ(1, −3) είναι εσωτερικό σημείο του κύκλου ( c ) και

να βρεθεί η εξίσωση της χορδής του η οποία να έχει μέσο το σημείο Μ(1, −3)

Μονάδες 8
c. Να βρεθεί η εξίσωση της εφαπτομένης του κύκλου ( c ) που άγεται από το σημείο
Ν(0 −6) Μονάδες 9
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 155
Μαθ. Κατ. – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να χαρακτηρίσετε ως σωστή (Σ) ή λάθος (Λ) τις επόμενες προτάσεις. Μονάδες 8
G G G
♦ Αν α ≠ 0 και λ >0 τότε λα ↑↑ α
G G G G G G G
♦ Αν α ⋅ β = α ⋅ γ και α ≠ 0 τότε β = γ
G G G G
♦ Αν α ⋅ β = 0 τότε α = 0 ή β = 0
♦ Για κάθε λ∈R η εξίσωση (λ−2)x +(λ2 −4)y + (λ+2) =0
♦ Κάθε ευθεία που διέρχεται από το σημείο Α(1, 3) έχει εξίσωση y + 3 = λ(x−1), λ∈R
♦ Οι ευθείες ψ = −2x και 2x +ψ −3 = 0 είναι παράλληλες
♦ Η εξίσωση 2x2 = 2y2 + 4x+ 8y −10 = 0 παριστάνει εξίσωση κύκλου.
♦ Ο κύκλος (x −1)2 + (y +2)2 = 1 εφάπτεται του άξονα y΄y.
Β. Μονάδες 2 + 2 + 3
x 2 y2
2. Η εκκεντρότητα της έλλειψης 2 + 2 =1
k 4k
3 3 1
α: ε = 3 , β: ε = , γ: ε = , δ: ε =
, ε: ε = 2.
2 3 2
3. Η εφαπτομένη της παραβολής y2 = 2px στο σημείο Α(2p, 2p) έχει εξίσωση:
α: x+2y+2p = 0 , β: x − 2y +2p = 0 , γ: x+2y − 2p = 0 , δ: x − 2y − 2p = 0 , ε: 2py=2p(x +2p)
x2 y2
4. Η εξίσωση της υπερβολής με εστίες αυτές της έλλειψης = 1 και ε =2 είναι: +
25 16
x 2 y2 x 2 y2 x 2 y2 x 2 y2 x 2 y2
α: − =1, β: − =1, γ: − =1, δ: − =1, ε: − =1.
25 16 12 4 4 12 9 16 16 9
Γ. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση της εφαπτομένης του κύκλου x2 + y2 = ρ2 στο σημείο
Α(x1, y1) είναι xx1 + yy1 = ρ Μονάδες 10
Θέμα 2ο
G G JG
nG G G G G
Αν για τα διανύσματα α , β ισχύουν οι σχέσεις, (α, β)=
3G

, ( ) (
α − 2β ⊥ α + 2β και )
G G G
| α − 3β |= 19 19 να υπολογίσετε τα μέτρα των διανυσμάτων α και β . Μονάδες 25
ο
Θέμα 3
Α. Να βρεθεί η εξίσωση της ευθείας που τέμνει τον άξονα y΄y στο σημείο Α(0, 1) και είναι
G
παράλληλη προς το διάνυσμα u = (4, 2). Μονάδες 10
Β. Αν Μ είναι το σημείο τομής της παραπάνω ευθείας με τον άξονα x΄x, να βρείτε την εξί-
σωση της μεσοκάθετης του τμήματος ΑΜ. Μονάδες 15
Θέμα 3ο
y2 x2 x2 y2
Έστω οι γραμμές C1, C2 με εξισώσεις C1: − = 1, C2: + = 1. Αν η C1 διέρχεται
k2 λ2 36 100
από τα σημεία Α(0, 8 ) και Β(1, 3), να βρείτε:
a. Τις τιμές των k, λ, τις εξισώσεις των ασύμπτωτων και την εκκεντρότητα της υπερβολής.
b. Την εξίσωση της έλλειψης που έχει τις ίδιες εστίες με την υπερβολή και είναι όμοια με
την έλλειψη C2.
c. Τις κορυφές του ορθογωνίου βάσης της υπερβολής
d. Να αποδείξετε ότι η εφαπτομένη της υπερβολής στο σημείο της Α(−1, −3) εφάπτεται
32
του κύκλου με εξίσωση x2 + y2 = Μονάδες 10 +3×5
5
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 156
Μαθ. Κατ. – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
G G
Α. Αν α = (χ1, ψ1) και β = (χ2, ψ2) να αποδείξετε την ιδιότητα:
G G G G
α ⊥ β ⇔ λ αG ⋅ λβG = −1 εφόσον τα διανύσματα α , β δεν είναι παράλληλα προς τον ψ΄ψ.

Μονάδες 10
Β. Να δώσετε τον ορισμό της παραβολής. Μονάδες 9
Γ. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις
a. Η εξίσωση χ2 + ψ2 + Αχ + Βψ + Γ = 0 παριστάνει κύκλο όταν ...........
b. Η εφαπτομένη της παραβολής ψ2 = 2pχ στο σημείο της Μ(χ1, ψ1) έχει εξίσωση ..........
c. Η εξίσωση Αχ + Βψ + Γ = 0 παριστάνει ευθεία όταν ..................
Μονάδες 6
ο
Θέμα 2

( )
G G GmG π
Αν | α | = 2, | β | = 3 και α, β = , να υπολογίσετε τη γωνία των διανυσμάτων:
3
G G G G G G
u = 3α − β και V = −3α + 2β Μονάδες 25

Θέμα 3ο
a. Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ με κορυφές Α(3, 2), Β(−1, 0) και Γ(−3, 4)

Μονάδες 8
b. Την εξίσωση του ύψους που άγεται από την κορυφή Β. Μονάδες 8
c. Το εμβαδόν του τριγώνου ΑΒΓ Μονάδες 9
Θέμα 4ο
Κύκλος με κέντρο την αρχή των αξόνων Ο, διέρχεται από το σημείο Α(1, 3)
a. Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου. Μονάδες 5
b. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης του κύκλου που είναι παράλληλη προς την ευ-
θεία ΟΑ. Μονάδες 10
c. Αν ο κύκλος τέμνει τον άξονα χ΄χ στα σημεία Ε΄ και Ε, να βρείτε την εξίσωση της έλ-
λειψης που έχει εστίες τα σημεία Ε΄ και Ε και μεγάλο άξονα 8.
Μονάδες 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 157
Μαθ. Κατ. – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδείξετε ότι η εφαπτομένη του κύκλου χ2 + ψ2 = ρ2 στο σημείο Α(χ1, ψ1) είναι:
χχ1 + ψψ1 = ρ2 Μονάδες 10
G G
Β. Τι ονομάζεται εσωτερικό διανυσμάτων α και β ; Μονάδες 5
Γ.
1. Ο κύκλος ( C ): χ2 + ψ2 − 2χ + 4ψ − 7 = 0 έχει κέντρο:

α: (1, 2), β: (1, −2) γ: (−1, 2) δ: (−2, 4)

2. Αν για μία ευθεία ( ε ): αχ + βψ + γ = 0 είναι d(Κ, ε) τότε η ( ε ) εφάπτεται στον κύκλο με


κέντρο Κ και ακτίνα ρ. Σ , ή Λ ,
3. Ο κύκλος με εξίσωση (χ−2)2 + (ψ−2)2 = 9 έχει το κέντρο του στην ευθεία ψ = χ
Σ , ή Λ ,
4. Οι κύκλοι με εξισώσεις (χ−2)2 + (ψ+3)2 = 16 και χ2 + ψ2 − 4χ + 6ψ +7 = 0 είναι ομό-
κεντροι. Σ , ή Λ ,
5. Ο κύκλος (χ−1)2 + (ψ −1)2 = 1 είναι μοναδιαίος Σ , ή Λ ,
Μονάδες 10
Θέμα 2ο

( α,mβ) = π6 ,
G G G G G G
Δίνονται τα διανύσματα α , β με |α | = 2 και | β | = 2 2 να βρεθούν:

G G G2 G2 G G G G
( )
2
α . α ⋅ β = .............. β. α + β = ............ γ. α + β = ............... δ. α + β = ...............

G G G G
( 2α + 3β ) ⋅ ( 4α − 5β ) = ..................... Μονάδες 25

Θέμα 3ο
Δίνεται η εξίσωση (χ + ψ −5) + λ(2χ + ψ − 7) = 0 όπου λ∈R. Να αποδείξετε ότι:

a. Η παραπάνω εξίσωση παριστάνει ευθεία για κάθε λ∈R. Μονάδες 10

b. Η ευθεία με εξίσωση τη δοσμένη διέρχεται από σταθερό σημείο για κάθε λ∈R.

Μονάδες 15
ο
Θέμα 4
Δίνεται η παραβολή με εξίσωση ψ2 = 16χ. Να βρείτε:
a. Την εξίσωση της εφαπτομένης της στο σημείο Α(1, 4) Μονάδες 10
b. Το σημείο που η εφαπτομένη τέμνει τον άξονα χ΄χ. Μονάδες 5
G
c. Την εξίσωση της εφαπτομένης της παραβολής που είναι κάθετη στο διάνυσμα u = (1, 2)
Μονάδες 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 158
Μαθ. Κατ. – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Έστω α, β, γ ακέραιοι αριθμοί. Να αποδείξετε τις επόμενες ιδιότητες:

a. Αν α / β και β / α , τότε α = β ή α = − β

b. Αν α / β και α / γ, τότε α /(β + γ) Μονάδες: 12


Β. Έστω δύο σημεία Ε και Ε΄ ενός επιπέδου. Τι ονομάζεται έλλειψη με εστίες τα
σημεία Ε και Ε΄ στο συγκεκριμένο επίπεδο; Μονάδες: 5
Γ. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας τη λέξη Σωστό ή Λάθος,
δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
G G G G
a. Αν α ⊥ β τότε α ⋅ β = 0 και αντιστρόφως.

b. Η εξίσωση της μορφής χ2 + ψ2 + Αχ + Βψ + Γ = 0 με Α2 + Β2 − 4Γ < 0 παριστάνει

κύκλο.
c. Η εκκεντρότητα ε της υπερβολής είναι μικρότερη της μονάδας.
d. Δύο ευθείες είναι παράλληλες όταν έχουν ίσους συντελεστές διεύθυνσης.
Μονάδες 8
ο
Θέμα 2 G G
Δίνονται τα διανύσματα α = (2, 5 ) και β = ( 1, 3)
G G G
Α. Να βρείτε το μέτρο του διανύσματος γ = 3α − 4β Μονάδες 12
G G
Β. Να βρείτε τον αριθμό λ∈R, ώστε το διάνυσμα δ = ( λ2 + λ, λ) να είναι παράλληλο στο α

Μονάδες 13
ο
Θέμα 3
Έστω α άρτιος ακέραιος και β περιττός ακέραιος

2α 2 + β 2 − 1
Α. Να αποδείξετε ότι ο είναι ακέραιος. Μονάδες 12
8
Β. Να αποδείξετε ότι ο αριθμός Α = (α2 + 12)⋅(β2 − 1) είναι πολλαπλάσιο του 32.
Μονάδες 13
Θέμα 4ο
Δίνεται η εξίσωση χ2 + ψ2 − 4ψ + 3 = 0
Α. Να δειχθεί ότι η παραπάνω εξίσωση παριστάνει κύκλο, του οποίου να βρεθεί το κέντρο
και η ακτίνα. Μονάδες 6
Β. Να βρεθεί η εξίσωση της ευθείας ψ = λχ , ώστε να αποτελεί εφαπτομένη του κύκλου.
Μονάδες 8
2 2
χ ψ
Γ. Να βρεθεί η εξίσωση της υπερβολής 2 − 2 = 1 , που έχει ως ασύμπτωτες τις ευθείες
α β
του προηγούμενου ερωτήματος, όταν β2 = α2 + 2 Μονάδες 11
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 159
Μαθ. Κατ. – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
G G G G G
Α. Αν α , v είναι δύο διανύσματα του επιπέδου με α ≠ 0 και η προβολή του v στο
G G G G G G
α συμβολίζεται με προβ αG v , τότε να αποδείξετε ότι α ⋅ v = α ⋅ προβ αG v

Μονάδες 10
a. Να βρείτε το κέντρο και την ακτίνα του κύκλου που έχει εξίσωση:
2 2
χ + y − 2χ + 4y + 1 = 0 Μονάδες 5
b. Η παραβολή που έχει εστία Ε (0, 4) και κορυφή το Ο (0, 0), έχει εξίσωση

Α. y2 = 8x Β. y2 = −8x Γ. y2 = 16x

Δ. x2 = 16y Ε. x2 = 8y Μονάδες 5
c. Πότε η εξίσωση Αχ +Βy + Γ = 0 παριστάνει ευθεία; Μονάδες 2
JJJG
d. Δίνονται τα σημεία Α(4, −2) και Β(−1, 4). Να βρείτε τις συντεταγμένες του AB .

Μονάδες 3
Θέμα 2ο

a. Να βρείτε την εξίσωση της ευθείας που έχει συντελεστή διεύθυνσης λ= − 3


και απέχει από την αρχή των αξόνων απόσταση ίση με 3 μονάδες . Μονάδες 15
b. Αν Α και Β είναι τα σημεία τομής της ευθείας με τους θετικούς ημιάξονες να
υπολογίσετε το εμβαδόν του τριγώνου ΟΑΒ. Μονάδες 10
Θέμα 3ο

Δίνεται η έλλειψη χ 2 + 4y 2 = 4 .
Να βρείτε τα μήκη των αξόνων, τις εστίες και την εκκεντρότητα της έλλειψης.
Μονάδες 25
ο
Θέμα 4
2 2
Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτόμενων του κύκλου χ + y = 10 οι οποίες είναι:
a. Παράλληλες στην ευθεία χ + y = 0 Μονάδες 8
b. Διέρχονται από το σημείο (0, 10) Μονάδες 9
c. Κάθετες στην ευθεία χ + y = 0. Μονάδες 8
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 160
Μαθ. Κατ. – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α1. Να γράψετε την εξίσωση του κύκλου που έχει κέντρο K(x0, y0) και ακτίνα ρ.
Μονάδες 2
2 2
Α2. Πότε η εξίσωση x + y + Ax + Βy + Γ παριστάνει κύκλο;
Ποιο είναι το κέντρο του και ποια η ακτίνα του ; Μονάδες 3
Α3. Να αποδείξετε ότι η εφαπτόμενη ε του κύκλου c: x2 + y2 = ρ2 σε ένα σημείο
του Α(x1, y1) έχει εξίσωση xx1 + yy1 = ρ2 Μονάδες 8
Β1. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Δίνεται κύκλος x2 + y2 = 10 και το σημείο του Μ(1, − 3). Η εφαπτομένη του κύκλου στο ση-
μείο Μ έχει εξίσωση :
1
Α. x + 3y = 10 Β. 5x − y = 8, Γ. x − 3y = 10, Δ. 3x + 2y = 3 Ε.
x+y=5
2
Μονάδες 3
Β2. Στη στήλη Α δίνονται οι εξισώσεις κωνικών τομών και στη στήλη Β η ονομασία τους και
οι εστίες τους. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα της στήλης Α και δίπλα σε κάθε
γράμμα τον αριθμό της στήλης Β που αντιστοιχεί στη σωστή εξίσωση.
Στήλη Α Στήλη B
2 2
x y 1. Έλλειψη με E΄(0, − 5 ) E(0, 5 )
α. − =1
3 2 2. Έλλειψη με E΄( 5, 0) E( − 5, 0)
2 2
x y Μονάδες 9
β. + =1 3. Υπερβολή με E΄(0, − 5 ) E(0, 5 )
4 9
2 4. Υπερβολή με E΄( 5, 0) E( − 5, 0)
γ. y = 8x
5. Παραβολή με E(2, 0)
Θέμα 2ο 6. Παραβολή με E(0, 2)
Α. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας την ένδει-
ξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
α. Το εσωτερικό γινόμενο δυο διανυσμάτων δίνεται από τη σχέση:
G G
(m)
G G GG
α ⋅ β =| α | ⋅ | β | ⋅συν α,β
β. Ο κύκλος x2 + y2 = 4 και η ευθεία y = 2x εφάπτονται.
γ. Ευθεία ε: Ax + Βy + Γ = 0 και σημείο Μ(x0 , y0) τότε η απόσταση του Μ από την ευθεία ε
| Ax o + By o + Γ |
δίνεται από τη σχέση: d(M o , ε) = 2 2
Μονάδες 15
Α +Β
2 2 2
2 α + (α + 2) + (α + 4) + 1
Β. Αν α περιττός ακέραιος να δειχθεί ότι: i) α = 4ρ + 1 ii)
12
είναι ακέραιος αριθμός Μονάδες 10
Θέμα 3ο
Να βρείτε την εξίσωση ευθείας η οποία διέρχεται από το σημείο Α(−2, 3) και είναι κάθετη
στην ευθεία 2x − 3y = 0. Ποιο είναι το σημείο τομής των δύο ευθειών; Μονάδες 25
Θέμα 4ο

( )
G G GmG 2π G G G G G G
Αν | α | = | β | = 1 και α, β = , και τα διανύσματα u = 2α + 4β και v = α − β. Να
3
G G G G G
υπολογίσετε i) α ⋅ β = ? , ii) u ⋅ v = ? , iii) | v |= ? Μονάδες 10 + 10 + 5
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 161
Μαθ. Κατ. – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Δίνεται κύκλος x2 + y2 = ρ2 και ένα σημείο του Α ( x1 , y1 ) . Να αποδείξετε ότι η εξίσωση
της εφαπτομένης του κύκλου στο σημείο Α είναι xx1 + yy1 = ρ2 .
Μονάδες 10
Β. Τι ονομάζεται έλλειψη με εστίες τα σημεία Ε και Ε΄ του επιπέδου;
Μονάδες 5
Γ. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη
Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση :

a. Οι αριθμοί 2ν και 2ν + 2 είναι διαδοχικοί άρτιοι για κάθε ν∈Ν.

b. Κάθε ακέραιος αριθμός κ μπορεί να πάρει την μορφή

κ = 3ρ ή κ = 3ρ + 1 ή κ = 3ρ + 2, ρ∈Ζ.

2 3
c. Η εκκεντρότητα της έλλειψης 4x2 + y2 = 4 είναι ε = .
3
G G
d. Υπάρχουν x∈R τέτοια ώστε τα διανύσματα α = (x + 1, 3) β = (x, 1) να είναι κάθετα.

κ
e. Αν οι ευθείες y = − x +1 και y = − λx + 2 είναι παράλληλες , τότε κ = 3λ.
3

Μονάδες 10
ο
Θέμα 2
G G G G π G G
Δίνονται τα διανύσματα α και β με ( α , β ) = . Αν | α | = 2 και | β | = 4 να βρεθούν:
3
G G G G G G G G G G G G
α) α ⋅ β , β) α 2 + β 2, γ) ( α + β )2, δ), | α +β | ε) (2 α + 3 β ) (4 α - 5 β )

Μονάδες 25
ο
Θέμα 3
1
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ με κορυφές Α ( 2 , 2 ) Β (−1 , −1 ) και Γ ( 3 , − ).
2

Α. Να βρεθεί η εξίσωση του ύψους ΑΔ . Μονάδες 15


Β. Να βρεθεί το μήκος του ΑΔ . Μονάδες 10
Θέμα 4ο
Α. Να βρείτε την εξίσωση της παραβολής που έχει άξονα συμμετρίας τον x΄x και διέρχεται
από το σημείο Α ( 1 , 3 ) .
Β. Να βρεθεί η εφαπτομένη της παραβολής στο σημείο Α
Γ. Να βρεθεί το εμβαδόν του τριγώνου που σχηματίζεται από την παραπάνω εφαπτομένη ,
την διευθετούσα της παραβολής και τον άξονα x΄x
Μονάδες 8 + 5 +12
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 162
Μαθ. Κατ. – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
A. Αν α, β ακέραιοι αριθμοί να δείξετε ότι ισχύει η ιδιότητα:
Αν α / β και β / α τότε α = β ή α = −β Μονάδες 10

B. Να σημειώσετε αν είναι σωστή (Σ) ή λάθος (Λ) καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις
G G
i. Αν α = (χ 1 , ψ1 ) και β = (χ 2, ψ 2 ) δύο διανύσματα του επιπέδου, τότε το εσωτερικό τους
G G
γινόμενο ισούται με: α ⋅ β = χ 1χ 2 − ψ1ψ 2
G
ii. Η ευθεία με εξίσωση Αχ + Βψ + Γ= 0 είναι παράλληλη στο διάνυσμα δ = (Β,−Α)

χ2 ψ2 α α
iii. Οι ασύμπτωτες της υπερβολής με εξίσωση 2
− 2
= 1 είναι οι ψ = χ και ψ= − χ
α β β β

iv. Η εξίσωση της έλλειψης με εστίες τα σημεία Ε΄(−γ, 0), Ε(γ, 0) και σταθερό άθροισμα 2α
χ2 ψ2
είναι =1 με β2 = α2−γ2
+
α2 β2
v. Η εφαπτομένη της παραβολής ψ2 = 2pχ στο σημείο Μ(χ1,ψ1) έχει εξίσωση ψψ1= p(χ + χ1)
Μονάδες 5×3=15
ο
Θέμα 3

( )
G G G G GmG π
Δίνονται τα διανύσματα α και β με | α | =2 , | β | =2 2 και α,β =
4
G G
1. Να βρείτε το εσωτερικό γινόμενο α ⋅ β Μονάδες 8
JG G
2. Να δείξετε ότι | 2α − β | = 8 Μονάδες 8
G G G G
3. Να υπολογίσετε την γωνία των διανυσμάτων α , ν = 2α − β Μονάδες 9
Θέμα 3ο
Δίνεται η εξίσωση (μ−1)χ + (μ2−1)ψ −μ2+1 = 0 (1)

1. Για ποιες τιμές του πραγματικού αριθμού μ η παραπάνω εξίσωση παριστάνει ευθεία;
Μονάδες 12
2. Για ποιες τιμές του μ η ευθεία αυτή είναι παράλληλη στην ευθεία με εξίσωση
χ + 5ψ + 2005 = 0 Μονάδες 13
ο
Θέμα 4
Δίνεται η εξίσωση χ2 −6χ + ψ2 + 2ψ + 1 = 0

1. Να δείξετε ότι παριστάνει κύκλο και να βρείτε το κέντρο και την ακτίνα του.
Μονάδες 9
2. Να δείξετε ότι το Μ(4,−2) είναι εσωτερικό σημείο του κύκλου Μονάδες 8

3. Να βρεθεί η εξίσωση της ευθείας που διέρχεται από το Μ και τέμνει τον κύκλο στα ση-
μεία Α, Β ώστε το Μ να είναι το μέσο του ΑΒ. Μονάδες 8
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 163
Μαθ. Κατ. – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο γραπτό σας την ένδειξη
Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
α. Αν ο αριθμός κ είναι ακέραιος τότε ο αριθμός κ·(κ2 +1) είναι άρτιος. Μονάδες 5
2 2
ψ χ 4
β. Η υπερβολή με εξίσωση − = 1 έχει εκκεντρότητα ε = . Μονάδες 5
36 64 3
Β. Να γράψετε στο τετράδιο σας το γράμμα που αντιστοιχεί στην σωστή απάντηση.
1. Αν ο αριθμός κ είναι ακέραιος, το υπόλοιπο της διαίρεσης του αριθμού Α=2005κ–1989 με
τον 2005 είναι:
α. 1989 γ. 2005 ε. −19
β. 16 δ. −16 Μονάδες 5
2. Η παραβολή με διευθετούσα x= −2 και εστία στον άξονα x΄x έχει εξίσωση:

α. ψ2 = 6χ β. ψ2 = 8χ γ. ψ 2 = − 4χ δ. ψ 2 = − 2χ Μονάδες 5
3. Στην έλλειψη με εξίσωση x² + 4y² = 4 το μήκος του μεγάλου άξονα είναι:
1
α. 2, β. , γ. 4, δ. 8, Μονάδες 5
2
Θέμα 2ο G
G
Α. Δίνονται τα διανύσματα α = (x1 , y1) και β = (x2, y2) τα οποία δεν είναι παράλληλα προς τον
άξονα y΄y και έχουν συντελεστές διεύθυνσης λ1 και λ2 αντίστοιχα. Να αποδείξετε ότι:
G G
α ⊥ β ⇔ λ1·λ2= −1 Μονάδες 10
Β. Δίνονται τα σημεία Α(1, 2), Β(4, 1) και το σημείο Γ(x0, y0) το οποίο ανήκει στην ευθεία
n = 90º
(ε): 2x + y = 14. Να βρεθούν οι συντεταγμένες του σημείου Γ ώστε ΒΑΓ
Θέμα 3ο Μονάδες 15
Δίνονται τα σημεία Α(5, −2), Β(11, 0) και Γ(−1, 6). Να βρείτε:
α. την εξίσωση του ύψους ΑΔ του τριγώνου ΑΒΓ Μονάδες 8
β. την εξίσωση της διαμέσου ΒΕ του τριγώνου ΑΒΓ Μονάδες 8
γ. το εμβαδόν του τριγώνου ΑΒΓ Μονάδες 9
Θέμα 4ο
Δίνεται η εξίσωση x2 + y2−8x + 6y = 0 ( 1 )
α. Να δειχθεί ότι η εξίσωση ( 1 ) παριστάνει κύκλο του οποίου να βρείτε το κέντρο του κ και την
ακτίνα του ρ.
β. Να δειχθεί ότι ο κύκλος διέρχεται από την αρχή των αξόνων Ο (0, 0)
γ. Να βρεθεί η εξίσωση της εφαπτόμενης του κύκλου στο σημείο του Ο (0, 0)
δ. Έστω τα σημεία Α(x1, y1) και Β(x2, y2) με x1, x2, y1, y2 ανήκουν στο R και ικανοποιούν τις ισό-
τητες x12 + y12 = 8x1−6y1 και x22 + y22 = 8x2−6y2.

Να βρείτε την μέγιστη και την ελάχιστη τιμή της παράστασης Π = (x1−x2)2 + (y1−y2)2
Μονάδες 7 + 4 + 7 + 7
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 164
Μαθ. Κατ. – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδειχθεί ότι η εφαπτομένη του κύκλου x2 + y2 = ρ2 στο σημείο του Α(x1, y1) έχει εξί-
σωση : x1x + y1y = ρ2. Μονάδες 9
G G G G
Β. i) Να δοθεί ο ορισμός του εσωτερικού γινομένου α ⋅ β δύο διανυσμάτων α και β .
Μονάδες 5
ii) Nα συμπληρωθούν τα κενά.
G G G G
α. α ⊥ β ⇔ α ⋅ β = …………..
G G G G
β. α ↑↑ β ⇔ α ⋅ β = …………..
G G G G
γ. α ↑↓ β ⇔ α ⋅ β = …………..
G G G G
δ. α = (x1, y1), β = (x2, y2) ⇔ α ⋅ β = ………….. Μονάδες 4
Γ) Να συμπληρωθούν τα κενά του πίνακα.
Κωνική τομή Εστίες Εξίσωση Εκκεντρότητα Ασύμπτωτες
εφαπτομένης
x 2 y2
+ = 1 , α >β>0
α β
2 2

2 2
y x
− = 1 α, β> 0
α2 β
2

Μονάδες 7
Θέμα 2ο

( )
G G G G JG
nG π
Α. Για τα διανύσματα α β ισχύει: | α | = 1, | β | = 2 και α, β = .Έστω τα διανύσματα
G G G G G G 3
u = 2α + 3β, v = α − 2β . Να υπολογισθούν :
G G
α. Το εσωτερικό γινόμενο α ⋅ β
JG
β. Τo μέτρo τoυ διανύσματος u
JG JG
γ. Το εσωτερικό γινόμενο u ⋅ v . Μονάδες 15
α ⋅ (α +1)
2

Β. Αν ο αριθμός α είναι ακέραιος , τότε και ο αριθμός είναι ακέραιος.


2
Μονάδες 10
Θέμα 3ο
Δίνονται οι εξισώσεις λx − y +1= 0 (1) και (λ + 1)x − (1 − λ)y + 4=0 (2).
α. Να δείξετε ότι οι εξισώσεις (1) και (2) παριστάνουν ευθείες ,τις (ε1) και ( ε 2) αντίστοιχα, για
κάθε λ∈R. Μονάδες 5
β. Να υπολογισθεί το λ∈R ώστε η (ε2) να είναι κάθετη στην ευθεία ζ: x − 3y + 4 = 0.
Μονάδες 5
γ. Να δείξετε ότι οι ε1 και ε2 τέμνονται για κάθε λ∈R. Μονάδες 7
δ. Να δείξετε ότι η ε2 διέρχεται από σταθερό σημείο για κάθε λ∈R. Μονάδες 8
Θέμα 4ο
Δίνεται η εξίσωση x2 + y2 −2λ2x +2λy 2λ3 = 0 (1).
α. Για ποιες τιμές του λ∈R η εξίσωση (1) παριστάνει κύκλο; Μονάδες 8
β. Να δείξετε ότι τα κέντρα των παραπάνω κύκλων βρίσκονται σε μια παραβολή.
Μονάδες 8
γ. Αν η ευθεία x − 2y + 1 = 0 εφάπτεται της παραβολής στο σημείο Κ(x0, y0 ), να βρείτε την α-
κτίνα του κύκλου που έχει κέντρο το σημείο Κ(x0, y0 ). Μονάδες 9
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 165
Μαθ. Κατ. – Τάξη B΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
A. Αν α, β, γ ακέραιοι με α ≠ 0, να δείξετε ότι αν α / β και α / γ τότε α / ( β + γ ).
Μονάδες 11
Β. Να κάνετε τη σωστή αντιστοίχηση

1. χ2 − ψ2=9

χ2 ψ2 Α. κύκλος
2. + =1
2 3
Β. έλλειψη
ψ2 χ2
3. − =1 Γ. παραβολή
5 6
2 Δ. υπερβολή
4.ψ = χ
5. ( χ − 1) + ψ 2 =1
2 Ε. ευθείες

6. ψ2 = 4χ2
Μονάδες 6
Γ. να απαντήσετε με Σωστό (Σ) ή Λάθος (Λ) στις παρακάτω προτάσεις :
G G JG G G G
a. Αν α = ( x1 , ψ1 ) και β = ( x 2 , ψ 2 ) τότε ( )
α // β ⇔ det α, β =1. Μονάδες 2
b. Η καμπύλη ψ2 = 4χ έχει εστία Ε(1, 0). Μονάδες 2
c. Η εξίσωση της ευθείας που περνά από το σημείο Α(2,3) και έχει συντελεστή
λ = 4 είναι η ψ −2 = 4(χ−3). Μονάδες 2
G
d. Η γωνία του διανύσματος α = (2, 2) με τον άξονα χ΄χ είναι 45°. Μονάδες 2
Θέμα 2ο
G JG
Δίδονται τα διανύσματα α = (−2, 2 3 ) και β = ( 3, 3 )
a. Να βρεθούν τα μέτρα τους. Μονάδες 8
b. Να βρεθεί το εσωτερικό γινόμενο Μονάδες 8

( )
GmG
c. Να βρεθεί η γωνία α, β . Μονάδες 9

Θέμα 3ο
Δίνεται η έλλειψη c : 4χ2 + 9ψ2 = 36.
a. Να βρεθούν οι ημιάξονες, οι εστίες και να γίνει μια πρόχειρη γραφική παράσταση της.
Μονάδες 10
⎛3 ⎞
b. Να δείξετε ότι το σημείο Μ ⎜ , 3 ⎟ ανήκει στην έλλειψη. Μονάδες 5
⎝2 ⎠
c. Να βρεθεί η εξίσωση της εφαπτομένης της έλλειψης στο σημείο Μ.
Μονάδες 10
ο
Θέμα 4
Στο ορθοκανονικό σύστημα συντεταγμένων ΧΟΨ παίρνουμε τα σημεία Α(4, 2) και Β(2, 4).
a. Να βρεθεί το εμβαδόν του τριγώνου ΟΑΒ. Μονάδες 6
b. Να βρεθούν οι εξισώσεις των μεσοκαθέτων των πλευρών ΟΑ και ΟΒ.
Μονάδες 9
c. Να βρεθούν οι συντεταγμένες του περικέντρου και η εξίσωση του περιγεγραμμένου κύκλου
στο τρίγωνο ΟΑΒ. Μονάδες 10
Γενικό Ενιαίο Λύκειο 166
Μαθ. Κατ. – Τάξη B΄

« Τα θεμέλια των μαθηματικών και ένα μεγάλο μέρος


του περιεχομένου τους είναι ελληνικά.
Οι Έλληνες έθεσαν τις πρώτες επιστημονικές βάσεις,
επινόησαν τις μεθόδους ab inito και καθόρισαν την
ορολογία. Με λίγα λόγια τα Μαθηματικά είναι μια ελ-
ληνική επιστήμη, οποιαδήποτε και αν είναι ή ανάπτυξη
που επέφερε ή θα επιφέρει ή σύγχρονη έρευνα »
Τ. L. Heath
167

Βαθμολογημένα Θέματα
Πανελλαδικών εξετάσεων
στα μαθηματικά
Η προτεινόμενη βαθμολόγηση έγινε από τους
μαθηματικούς του 58ου Βαθμολογικού κέντρου
του νομού Σερρών.
168 Οι Συντονιστές
Βασιλάς Νίκος
Χρήστος Δήμου
Βαθμολογημένα Θέματα
Άλγεβρας Β΄ Λυκείου 2003

ΘΕΜΑ 1 Ο
Α. Να αποδείξετε ότι ο νος όρος μιας αριθμητικής προόδου με πρώτό όρο α1και διαφορά ω
είναι αν = α1 + {ν-1)ω.
Μονάδες 7

Β. Να γράψετε στο τετράδιο σας το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Αν lοgαθ =. Χ, τότε: α. αθ = χ β. χ α = θ γ. α χ = θ
Μονάδες 3
Γ. Να γράψετε στο τετράδιο σας το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Αν Sv συμβολίζει το άθροισμα των πρώτων ν όρων μιας γεωμετρικής προόδου αν με λόγο
λ≠1 και πρώτο όρο α1 τότε είναι:
ν ν
λ −1
α. Sv = α1 ν β. Sv = α1 λ −1 γ. Sv = α1 1 − λ Μονάδες 3
λ −1 λ −1 λ −1
Δ. Να γράψετε στο τετράδιο σας το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Ο τύπος που εκφράζει την εφαπτομένη της γωνίας 2α ειναι:
2εφα 2εφα
2εφα 2εφα εφα
α. εφ2α = 2
β. εφ2α = 2
γ. εφ2α = Μονάδες 3
1 − εφ α 1 + εφ α 1 − εφ 2 α
Ε. Ν α γράψετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω προτάσεις ορθά συμπληρωμένες
α. Ο βαθμός του γινομένου δύο μη μηδενικών πολυωνύμων είναι ίσος με το .....
των βαθμών των πολυωνύμων αυτών.
β. Τρεις μη μηδενικοί αριθμοί α,β,γ είναι διαδοχικοί όροι ...... προόδου αν και μόνο αν ισχύει
β2= αγ.
γ. Αν α είναι ένας θετικός αριθμός και α ≠1, τότε η συνάρτηση f(x) = αΧ έχει σύνολο τιμών το
διάστημα .......
Μονάδες 9
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Α.(7 Μονάδες)
Από τον ορισμό της αριθμητικής προόδου έχουμε:
α1 = α1
α2 = α1 +ω
α3 = α2 +ω
α4 = α3 +ω
.................. (+)
..................
...................
αν -1 = αν -2 +ω
αν = αν -1 + ω
αν = α1 +(ν - 1)⋅ω
Β.( 3 Μονάδες ) ⇒ γ
Γ. (3 Μονάδες ) ⇒ β
Δ.(3 Μονάδες ) ⇒ α
Ε.(9 Μονάδες) ⇒ άθροισμα, Γεωμετρικής Προόδου, (0, + ∞ )
169

ΘΕΜΑ 2 Ο
Α. Για κάθε πραγματικό αριθμό χ να αποδείξετε ότι:
συνχ(ημ2χ+4ημχ) = (συν2χ + 4συνχ+1)ημχ Μονάδες 12
Β. και να βρείτε εκείνους τους πραγματικούς αριθμούς χ για τους οποίους
συν2χ + 4συνχ + 1= 0 Μονάδες 13
Α. 12 Μονάδες
συνχ(ημ2χ + 4ημχ) = συνχ(2ημχσυνχ + 4ημχ) = ( Ο τύπος ημ2χ, 4 μονάδες)
2ημχσυν2χ + 4ημχσυνχ = ημχ( 2συν2χ + 4συνχ) = ( Ο τύπος συν2χ, 4 μονάδες)
ημχ( συν2χ + 1 + 4συνχ) = ημχ( συν2χ + 4συνχ +1). ( Η απόδειξη 4 μονάδες )
Β. 13 Μονάδες
συν2χ + 4συνχ +1 = 0 ⇔ 2συν2χ + 4συνχ = 0 ⇔
5 μονάδες
2συνχ(συνχ + 2) = 0 ⇔ συνχ = 0 ή συνχ +2 = 0
Έχουμε
π 2 μονάδες
συνχ = 0 ⇔ συνχ = συν ⇔
2
π
χ = 2κπ ± κ∈ Z 3 μονάδες
2
Η τελευταία σχέση γράφεται
π π π
χ = 2κπ + χ = 2κπ + χ = 2κπ +
ή 2 2 2 π
⇔ή ⇔ ή ⇔ χ = 2λπ + λ∈ Z
π π π 2
χ = 2κπ − χ = 2κπ − π +π − χ = (2κ − 1)π +
2 2 2

3 μονάδες
συνχ +2 = 0 (αδύνατη)

ΘΕΜΑ 3 Ο
Δίνεται η ακολουθία με γενικό όρο αν = -11+2ν με πρώτο όρο α1 καθώς και το πο-
λυώνυμο Ρ(χ) = χ3−3χ2−χ+3.
α. Να αποδείξετε ότι η ακολουθία αν είναι αριθμητική πρόοδος και έχει πρώτο όρο
α1= -9 και διαφορά ω = 2.
Μονάδες 9
β. Να βρείτε το άθροισμα S = αι2+αι3+...+α2Ι, όπου αι2, αι3, ..., α2Ι είναι διαδοχικοί
όροι της προόδου αν.
Μονάδες 7
γ. Να αποδείξετε ότι οι ρίζες της εξίσωσης Ρ(χ) = 0 είναι διαδοχικοί όροι της παρα-
πάνω προόδου αν . Μονάδες 9
170

α.( 9 Μονάδες )

Είναι,
2 μονάδες
α1= − 11 +2⋅1 = − 9
7 μονάδες
αν+1 − αν = − 11 +2(ν +1) − (− 11 +2ν ) = − 11 +2ν +2 +11− 2ν = 2

άρα η (αν) είναι Αριθμητική Πρόοδος με α1 = − 9 και ω = 2.

β.( 7 Μονάδες )

Είναι,

2 ⋅ (-9)+(21- 1)⋅ 2 2 ⋅ (-9)+(11- 1)⋅ 2 5 μονάδες οι τύποι


S = S21 − S11 = ⋅ 21- ⋅ 11
2 2

= 231 - 11= 220 2 μονάδες οι πράξεις

(α12 + α21 ) ⋅ 10
Παρατήρηση: Αν S = τότε
2
O τύπος S 2 μονάδες + α 12 ,α 21 3 μονάδες + 2 μονάδες οι πράξεις

γ.( 9 Μονάδες )
Έχουμε,
P(x) = 0 ⇔

x3 - 3x2 - x + 3 = 0 ⇔ 4 μονάδες

x2(x - 3) - ( x - 3) = 0 ⇔

(x - 3 )⋅(x2 - 1) = 0 ⇔

(x - 3 )⋅(x - 1)⋅(x+1) = 0 ⇔ x = -1 ή x = 1 x = 3

Είναι επίσης 2 μονάδες


2⋅1 = 3 +(-1) ⇔ οι -1, 1, 3 διαδοχικοί όροι Α.Π

Θα δείξουμε ότι ο -1 είναι όρος της αριθμητικής προόδου η οποία έχει


α1 = -9 και ω =2.

Αν αν είναι ο ν ος όρος της προόδου έχουμε: 3 μονάδες

αν = -1 ⇔ -9 +(ν - 1)2= -1 ⇔ -9 +2ν -2 = - 1 ⇔ ν = 5 και επομένως

α5 = -1 , α6 = 1 και α7 = 3.
171

ΘΕΜΑ 4Ο
Δίνονται οι συναρτήσεις f(x) = ln(e2x-2ex+3) και g(x) = Ιη3 + ln(eX-1).
α. Να βρείτε τα πεδία ορισμού των f(x) και g(x).
Μονάδες 6
β. Ν α λύσετε την εξίσωση f(x) = g(x).
Μονάδες 10
γ. Να λύσετε την ανίσωση f(x) > 2g(x).
Μονάδες 9
α.( 6 Μονάδες )
Πρέπει
e2x− 2ex + 3 > 0 ⇔ ( ex)2 − 2ex + 3 > 0 ⇔ ( ex)2 − 2ex + 1 + 2 > 0 ⇔ 3 μονάδες
( ex − 1)2+ 2 > 0 που ισχύει για κάθε χ ∈ R . Άρα Αf = R .
Πρέπει επίσης
ex − 1> 0 ⇔ ex > 1⇔ ex > e0 ⇔ χ > 0. Άρα Αg = (0, + ∞ ). 3 μονάδες

β. ( 10 Μονάδες )
Είναι f(x) = g(x) ⇔ ln(e2x− 2ex + 3) = ln3 + ln(ex − 1)

⇔ ln(e2x− 2ex + 3)= ln3⋅(ex − 1) ⇔ e2x− 2ex + 3 = 3ex − 3 ⇔ 4 μονάδες

e2x− 5ex + 6 = 0 ( 1).

Θέτουμε ψ = ex ( ψ > 0) και η 1⇔ ψ 2−5ψ + 6 = 0 ⇔ ... ψ = 3 ή ψ = 2 3 μονάδες

⇔ ex = 3 ή ex = 3 ⇔ χ = ln3 ή χ = ln2 (δεκτές) 3 μονάδες

γ. ( 9 Μονάδες )
f(x) >2g(x) ⇔ ln(e2x− 2ex + 3) > ln[3⋅(ex − 1)]2⇔

e2x− 2ex + 3 > 9e2x− 18ex + 9⇔ 4 μονάδες

8e2x− 16ex + 6 < 0 ⇔ 4e2x− 8ex + 3 < 0 (2)

1 3
Θέτουμε ψ = ex ( ψ > 0) και η 2 ⇔ 4ψ2− 8ψ + 3 < 0 ⇔ <ψ< 2 μονάδες
2 2

1 3 1 3 3
< ex< ⇔ ln < χ< ln ⇔ − ln2< χ < ln 2 μονάδες
2 2 2 2 2

3
και αφού χ> 0 έχουμε τελικά 0< χ < ln 1μονάδα
2
172 Οι Συντονιστές
Βασιλάς Νίκος
Χρήστος Δήμου
Βαθμολογημένα Θέματα
Γεωμετρίας Β! Λυκείου 2003
ΘΕΜΑ 1o
Α. 'Έστω ένας :κύκλος (O, R).
α. Στον κύκλο (O,R) να εγγράψετε τετράγωνο.
Μονάδες 4
β. Να αποδείξετε ότι λ4 = R 2 , όπου λ4 η πλευρά του τετραγώνου.
Μονάδες 4
R 2
γ. Να αποδείξετε ότι α4 = , όπου α4 το απόστημα του τετραγώνου.
2
Μονάδες 4
Β. Ν α χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας τη
λέξη "Σωστό" αν η πρόταση είναι σωστή και "Λάθος" αν η πρόταση είναι λάθος, δί-
πλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
α. Α ν δύο τρίγωνα είναι όμοια τότε, ο λόγος των εμβαδών τους ισούται με, το λόγο
της ομοιότητας.
Μονάδες 2
β. Το εμβαδόν τραπεζίου ισούται με το γινόμενο του ημιαθροίσματος των βάσεων
του επί το ύψος του.
Μονάδες 2
γ. Η δύναμη του σημείου Ρ ως προς τον κύκλο (O, R) ορίζεται με τον τύπο:
2 2.
Ρ
Δ (Ο,R) = R + ΟΡ

Μονάδες 2
δ. Η διαφορά των τετραγώνων δύο πλευρών ενός τριγώνου ισούται με το διπλάσιο
γινόμενο της τρίτης πλευράς επί την προβολή της αντίστοιχης διαμέσου πάνω στην
πλευρά αυτή.
Μονάδες 2
Γ . Ποιο πολύγωνο λέγεται κανονικό;
Μονάδες 5
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Α. Θεωρία. Παράγραφος 11.3 σχολικού βιβλίου σελ. 238.
Β. α - Λ, β - Σ, γ - Λ, δ - Σ.
Γ . Ορισμός σελ. 233 σχολικού βιβλίου.
173

ΘΕΜΑ 2ο
Δίνεται ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ με ΑΒ=ΑΓ=1 και ΒΓ= 3 .
Να υπολογίσετε:
α. τη γωνία Α Μονάδες 9

β. το εμβαδόν του τριγώνου ΑΒΓ Μονάδες


9

γ. τη διάμεσο ΒΜ = μβ . Μονάδες 7

ΑΠΑΝΤΗΣΗ
α. Από το νόμο των συνημιτόνων στο τρίγωνο ΑΒΓ έχουμε:
A
ΒΓ2 = ΑΒ2 + ΑΓ2 − 2ΑΒ⋅ΑΓ⋅συνΑ, ⇔ 1
1 Ν
2 2 2 μβ
ΑΒ +ΑΓ − ΒΓ
συνΑ= ⇒ B Γ
2ΑΒ ⋅ ΑΓ 3

12 +12 − 3 1
2 Μονάδες 6
συνΑ= =− ⇔
2 ⋅ 1⋅ 1 2

συνΑ= − συν60° ⇔ συνΑ= συν120D


Μονάδες 3
l <180° είναι Α
και επειδή 0< Α l =120°

β. Γνωρίζουμε ότι είναι

1
(ΑΒΓ) = ⋅β⋅γ⋅ημΑ ⇒ Μονάδες 9
2

1 1 3 3
(ΑΒΓ) = ⋅1⋅1⋅ημ120° = ⋅ =
2 2 2 4

γ. Στο τρίγωνο ΑΒΓ έχουμε:

2α 2 + 2γ 2 − β 2
μ β2 = ⇒
4
Μονάδες 7
2( 3) 2 + 2 ⋅12 −12 7
μ β2 = =
4 4

7
⇔ μβ =
2
174

ΘΕΜΑ 3ο
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ με πλευρές α, β, γ τέτοιες, ώστε να ισχύει β2 + γ2 = 3α2.
α. Αν η διάμεσος ΑΜ τέμνει τον περιγεγραμμένο κύκλο του τριγώνου ΑΒΓ στο Ε,
α. να εκφράσετε τη διάμεσο ΑΜ ως συνάρτηση της πλευράς α
Μονάδες 12
3α 2
β. να αποδείξετε ότι ΑΜ⋅ΑΕ = .
2
Μονάδες 13
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
α. Εφαρμόζοντας το 1ο θεώρημα των διαμέσων στο τρίγωνο ΑΒΓ έχουμε:

α2
β2 + γ2 = 2ΑΜ2 + (1) Μονάδες 6
2

Από υπόθεση όμως έχουμε β2 + γ2 = 3α2


A
οπότε η ( 1 ) γράφεται Μονάδες 3
α2 β
3α2 = 2ΑΜ2 + ⇔ γ
2
α2
2ΑΜ2 = 3α2 − ⇔ Β α Μ α Γ
2 2
Μονάδες 3 2
5α 2
2
2ΑΜ = ⇔ Ε
2

5α 2 α 5
ΑΜ2 = ⇔ ΑΜ =
4 2

β. Από το θεώρημα των τεμνομένων έχουμε:

ΜΑ⋅ΜΕ = ΜΒ⋅ΜΓ ⇔
Μονάδες 7
α α
ΜΑ⋅ΜΕ = ⋅ ⇔
2 2

α2 α 5 α2 α 5
ΜΑ⋅ΜΕ = ⇔ ⋅ΜΕ = ⇔… ΜΕ =
4 2 4 10

α 5 α 5 3α 5
Ακόμη είναι ΑΕ = ΑΜ + ΜΕ = + = Μονάδες 3
2 10 5

Έτσι
α 5 3α 5 3α 2 Μονάδες 3
ΑΜ⋅ΑΕ = ⋅ = .
2 5 2
175

ΘΕΜΑ 4ο
A
Δίνεται ισόπλευρο τρίγωνο ΑΒΓ, πλευράς α. Στις
πλευρές ΑΒ, ΒΓ, ΓΑ παίρνουμε αντίστοιχα τα σημεία Δ

1
Δ, Ε, Ζ τέτοια, ώστε να είναι ΑΔ = ΒΕ = ΓΖ = α Ζ
3
όπως στο διπλανό σχήμα.
B Γ
Ε
Να υπολογίσετε το εμβαδόν ως συνάρτηση του α:
α. του τριγώνου ΑΔΖ Μονάδες 9
β. του τριγώνου ΔΕΖ Μονάδες 7
γ. του περιγεγραμμένου κύκλου στο τρίγωνο ΑΒΓ. Μονάδες 9
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
1
α. Είναι (ΑΔΖ) = ⋅ΑΔ⋅ΑΖ⋅ημΑ ⇒
2

1 ⎛⎜ 1 ⎞⎟ ⎛⎜ 2 ⎞⎟
(ΑΔΖ) = ⋅ ⎜ α⎟ ⋅ ⎜ α⎟ ⋅ημ60° ⇔ Μονάδες 9
2 ⎜⎝ 3 ⎠⎟ ⎜⎝ 3 ⎠⎟

α2 3 α2 3
(ΑΔΖ) = ⋅ =
9 2 18

β. Τα τρίγωνα ΑΔΖ και ΒΕΔ έχουν


1
• ΑΔ = ΒΕ = α
3
2 + +
• ΑΖ = ΒΔ = α ⇒ ΑΔΖ = ΒΕΔ
3

• l = Β
Α l = 60° Μονάδες 2
+ +
Με ανάλογο τρόπο δείχνουμε ότι ΑΔΖ = ΖΓΕ και επομένως
α2 3
θα είναι (ΑΔΖ) = (ΒΕΔ) = (ΖΓΕ) = (I)
18

α2 3 α2 3 α2 3
Συνεπώς (ΔΕΖ) = (ΑΒΓ) − 3(ΑΔΖ) = −3 = Μονάδες 5
4 18 12

α3 α2 3 α3 α 3
γ. Είναι (ΑΒΓ) = ⇔ = ⇔R= και επομένως Μονάδες 5
4R 4 4R 3

το εμβαδόν του περιγεγραμμένου στο τρίγωνο ΑΒΓ κύκλου είναι


2
⎛ α 3 ⎞⎟ π ⋅ α2
Ε = π⋅R = π⋅ ⎜⎜⎜
2
⎟⎟ = . Μονάδες 4
⎜⎝ 3 ⎟⎠ 3
176 Οι Συντονιστές
Βασιλάς Νίκος
Χρήστος Δήμου
Βαθμολογημένα Θέματα
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ Β! ΛΥΚΕΙΟΥ 2003
ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΘΕΜΑ 1ο
G JG G G G
Α. Αν α, V είναι δύο διανύσματα του επιπέδου με α ≠ 0 και η προβολή του στο α
JG G JG G JG
συμβολίζεται με προβ αG V να αποδείξετε ότι α ⋅ V = α ⋅ προβ αG V

ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Με αρχή ένα σημείο Ο παίρνουμε τα διανύσματα
Μ
JJJG G JJJG JG
OA = α και OM = V . Από το Μ φέρνουμε κάθετο στη JG
JJJG V
διεύθυνση του OA και έστω Μ1 το ίχνος της καθέτου.
JJJG JG G JG θ Α
Τότε, είναι OM1 = προβ αG V και επομένως έχουμε α ⋅ V = Μ1 G
O α
G JJJG JJJJJG G JJJG G JJJJJG G JJJG G JG
α ⋅ (OM1 + M1M) = α ⋅ OM1 + α ⋅ M1M = α ⋅ OM1 = α ⋅ προβ αG V Μονάδες 7

Β. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας τη


λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
G G G G G G G G
α. Αν α ↑↓ β (δηλαδή τα α και β έχουν αντίθετη κατεύθυνση) τότε α ⋅ β = − α ⋅ β και

αντιστρόφως.
α. Σ Μονάδες 2
β. Η εφαπτομένη του κύκλου χ2 + y 2 = ρ2 στο σημείο του Α(χ1,ψ1) έχει εξίσωση
χ y + χ1 y 1 = ρ2 .
β. Λ Μονάδες 2
γ. Η εξίσωση της έλλειψης με εστίες τα σημεία Ε'(-γ, 0), Ε(γ, 0) και σταθερό άθροισμα
χ2 y2
2α είναι + = 1 όπου β = α2 − γ2 .
α2 β2

γ. Σ Μονάδες 2
JJJG
δ. Αν Ο είναι ένα σημείο αναφοράς τότε για οποιοδήποτε διάνυσμα ΑΒ έχουμε
JJJG JJJG JJJG
ΑΒ = ΟΑ −ΟΒ .
δ. Λ Μονάδες 2
Γ. α. Αν α, β είναι δύο ακέραιοι με β ≠ 0 , πότε θα λέμε ότι ο β διαιρεί τον α;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Αν α, β είναι δύο ακέραιοι με β ≠ 0 , θα λέμε ότι ο β διαιρεί τον α όταν η διαίρεση του
α με τον β είναι τέλεια, δηλαδή όταν υπάρχει ακέραιος κ, τέτοιος ώστε α = κβ
Μονάδες 5
177

β. Δίνονται μια ευθεία δ και ένα σημείο Ε εκτός της δ. Τι ονομάζεται παραβολή με
εστία το σημείο Ε και διευθετούσα την ευθεία δ;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Ονομάζεται παραβολή με εστία το σημείο Ε και διευθετούσα την ευθεία δ ο γεωμε-
τρικός τόπος C των σημείων του επιπέδου τα οποία ισαπέχουν την Ε και τη δ.

Μονάδες 5
ο
ΘΕΜΑ 2

'Έστω α ∈Ζ. Να αποδείξετε ότι:


Α. Ο αριθμός α3 παίρνει την μορφή α3 = 8k όπου k∈Z ή α3 = 2k+l όπου k∈Z

Μονάδες 12

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Αν ο α είναι άρτιος, δηλαδή α = 2λ, λ∈Ζ τότε


Μονάδες 6
α3 = (2λ)3 = 8λ3 = 8k ( k = λ3, k∈Z ).

Αν ο α είναι περιττός, δηλαδή α = 2λ + 1 , λ∈Ζ τότε

α3 = (2λ + 1 )3 =8λ3 + 12λ2 + 6λ + 1 =


Μονάδες 6
3 2
2( 4λ + 6λ + 3λ) + 1 = 2k + 1, k∈Z .

Β. Ο αριθμός α(α2 + 1) είναι άρτιος.


Μονάδες 13
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Α τρόπος
Αν ο α είναι άρτιος, δηλαδή α = 2λ, λ∈Ζ τότε
Μονάδες 6,5
α(α2 + 1) = 2λ⋅(4λ2 + 1) = 2k άρτιος
k

Αν ο α είναι περιττός, δηλαδή α = 2λ + 1 , λ∈Ζ

τότε α(α2 + 1) = (2λ + 1)[ (2λ + 1)2 + 1] =


Μονάδες 6,5
2 2
(2λ + 1)( 4λ + 4λ + 1 + 1 ) = (2λ + 1)( 4λ + 4λ + 2 )

2(2λ + 1)(2λ2 + 2λ + 1) = 2k άρτιος.


k
178

Β τρόπος
Αν ο α είναι άρτιος, δηλαδή α = 2λ, λ∈Ζ τότε
Μονάδες 6,5
2 3
α(α + 1) = α + α = 8k + 2λ = 2(k + λ) = 2ρ άρτιος

Αν ο α είναι περιττός, δηλαδή α = 2λ + 1 , λ∈Ζ

τότε α(α2 + 1) = α3 + α = 2k +1 + 2λ + 1 =
Μονάδες 6,5
2(k + λ +1) = 2μ άρτιος
ΘΕΜΑ 3ο
Δίνεται ένα τρίγωνο με κορυφές Α(2λ −1, 3λ+2), Β(1, 2) και Γ(2, 3) όπου λ∈R, λ ≠ 2.
Α. Να αποδείξετε ότι το σημείο Α κινείται σε ευθεία, καθώς, το λ μεταβάλλεται στο R.
Μονάδες 8
ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Έστω χ , y οι συντεταγμένες του τυχαίου σημείου Α.


Τότε , Μονάδες 4
χ = 2λ − 1
και ⇔
y = 3λ + 2
χ +1
λ= χ +1 3 3 3 7
2 ⇔ y = 3⋅ +2 ⇔ y= χ + +2 ⇔y= χ +
2 2 2 2 2
χ +1
y = 3⋅ +2
2
Μονάδες 4
3 7
Άρα το Α κινείται στην y = χ + καθώς το λ μεταβάλλεται στο R.
2 2

Β. Εάν λ = l, να βρείτε:
Μονάδες 8
α. το εμβαδόν του τριγώνου ΑΒΓ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Για λ =1
έχουμε Α(1, 5), Β(1, 2) και Γ(2, 3). Μονάδες 2
JJJG JJJG
Επομένως ΑΒ = (0, −3) και ΑΓ = (1, −2) Μονάδες 2

1 JJJG JJJG 1 0 −3 3
Έτσι (ΑΒΓ) = ⋅⎥det( ΑΒ , ΑΓ )⎥ = ⎥ ⎥=
2 2 1 −2 2 Μονάδες 4
179

β. την εξίσωση του κύκλου, που έχει κέντρο την κορυφή Α(1, 5) και εφάπτεται στην
ευθεία ΒΓ.
Μονάδες 9
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
3− 2
Η ευθεία ΒΓ έχει συντελεστή διευθύνσεως λΒΓ = = 1 και
2 −1
Μονάδες 3
εξίσωση ΒΓ: y −2 = 1⋅(χ − 1) ⇔ ΒΓ: χ − y + 1 = 0

Η απόσταση του σημείου Α(1, 5 ) από την ευθεία ΒΓ είναι

1− 5 + 1 3 2
d(Α, ΒΓ) = = Μονάδες 3
2
1 + (−1) 2 2

Ο κύκλος που έχει κέντρο την κορυφή Α(1, 5) και εφάπτεται


3 2
στην ευθεία ΒΓ έχει ακτίνα ρ = d(Α, ΒΓ) = και εξίσωση
2
Μονάδες 3
9
⋅(χ − 1)2 + ( y −5)2 =
2
ΘΕΜΑ 4ο
Δίνονται δύο κωνικές τομές: η παραβολή y2 = 2pχ και η έλλειψη 4χ2 + 2 y2 =3p2, p>0.
3p
Α. Να αποδείξετε ότι οι εστίες Ε και Ε΄ της έλλειψης είναι τα σημεία Ε( 0, ) και
2
3p
Ε΄( 0, − ) Μονάδες 8
2
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Η εξίσωση της έλλειψης είναι 4χ2 + 2 y2 =3p2 ⇔
χ2 y2 2 3p 2 2 3p 2
+ = 1 οπότε έχουμε α = και β = Μονάδες 4
3p 2 3p 2 2 4
4 2

3p 2 3p 2 3p 2 3p
Έτσι γ2 = α2 − β2 ⇒ γ2 = − ⇒ γ2 = ⇔γ= Μονάδες 2
2 4 4 2

3p 3p
Άρα οι εστίες Ε και Ε΄ της έλλειψης είναι Ε( 0, ) και Ε΄( 0, − ) Μονάδες 2
2 2

Β. Να αποδείξετε ότι τα σημεία τoμής Κ και Λ των δύο, κωνικών τομών είναι τα
p p
σημεία Κ( , p ) και Λ ( , − p )
2 2
Μονάδες 8
180

ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Είναι
y2 = 2pχ και
⇔ 2 2 2
⇔ 4χ2 + 4pχ − 3p2 = 0
4χ + 2 y =3p , p>0.
Μονάδες 4
p 3p
⇔ ... χ = ήχ= −
2 2
p
Αν χ = τότε y2 = p2 ⇔ ψ = ± p
2
3p Μονάδες 2
Αν χ = − τότε y2 = − 3p2 (αδύνατη)
2
Άρα τα σημεία τομής των δύο κωνικών τομών είναι τα σημεία
p p
Κ( , p ) και Λ ( , − p ) Μονάδες 2
2 2
p
Γ. Να αποδείξετε ότι οι εφαπτόμενες των δύο κωνικών τομών στο σημείο Κ( , p )
2
είναι κάθετες.
Μονάδες 9
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
p
Η εφαπτόμενη της παραβολής στο σημείο Κ( , p ) είναι
2
p p Μονάδες 3
ε1: y⋅p = p⋅(χ + ) ⇔ ε1 : y = χ + με λ1 = 1 ( 1)

2 2
p
Η εφαπτόμενη της έλλειψης στο σημείο Κ( , p ) είναι
2

p 3p
ε2: 4χ⋅ + 2y⋅p = 3p2 ⇔ ε2: 2χ + 2y = 3p ⇔ ε2: y = − χ + με λ2 = −1 ( 2)

2 2

Μονάδες 3
Από τις 1, 2 ⇒ λ1⋅λ2 = 1⋅( − 1) = − 1 ⇔ ε1 ⊥ ε2

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1η ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ
Στο Β. υπόθεμα του 2ου Θέματος μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα συμπεράσματα του Α.

υποθέματος,( δηλαδή αν ο α είναι άρτιος τότε α3 = 8k k∈ Ζ ενώ αν ο α είναι περιττός τότε

α3 = 2k +1 k∈ Ζ ) και να έχουμε την ακόλουθη απόδειξη

Β. Ο αριθμός α(α2 + 1) είναι άρτιος.


Μονάδες 13
181

ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Β τρόπος
Αν ο α είναι άρτιος, δηλαδή α = 2λ, λ∈Ζ τότε
Μονάδες 6,5
α(α2 + 1) = α3 + α = 8k + 2λ = 2(4k + λ) = 2ρ άρτιος

Αν ο α είναι περιττός, δηλαδή α = 2λ + 1 , λ∈Ζ

τότε α(α2 + 1) = α3 + α = 2k +1 + 2λ + 1 = Μονάδες 6,5

2(k + λ +1) = 2μ άρτιος

2η ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ
Στο Α. υπόθεμα του 3ου Θέματος μπορούμε να εργαστούμε και ως εξής
ΘΕΜΑ 3ο
Δίνεται ένα τρίγωνο με κορυφές Α(2λ −1, 3λ+2), Β(1, 2) και Γ(2, 3) όπου λ∈R, λ ≠ 2.
Α. Να αποδείξετε ότι το σημείο Α κινείται σε ευθεία, καθώς, το λ μεταβάλλεται στο R

Μονάδες 8
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Αφού το λ μεταβάλλεται στο R, και είναι λ ≠ 2, για λ = 0 και λ = 1
το σημείο Α ταυτίζεται αντίστοιχα με τα σημεία Α1(−1, 2), και Α2(1, 5).
5− 2 3 Μονάδες 4
Τα Α1, Α2 ορίζουν την ευθεία ε: με λε = = και
1 − (−1) 2
3 3 7
εξίσωση ε: y −5 = (χ −1) ⇔ y = χ + (ή 3χ − 2y + 7 = 0)
2 2 2

Θα δείξουμε ότι καθώς το λ διαγράφει το R, (λ ≠ 2) το Α είναι σημείο

της ε δηλαδή οι συντεταγμένες του επαληθεύουν την εξίσωση


3 7
y = χ + (ή 3χ − 2y + 7 = 0) Μονάδες 4
2 2
Πράγματι,
3 7
3λ+2 = (2λ −1 )+ ⇔ 6λ + 4 = 3(2λ −1 ) + 7 ⇔ 6λ + 4 = 6λ + 4 ισχύει.
2 2
3η ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ
3p
Στο Α. υπόθεμα του 4ου Θέματος η απόρριψη της δεύτερης λύσης, χ = - , της
2
εξίσωσης 4χ2 + 4pχ − 3p2 = 0 μπορεί να δικαιολογηθεί και από το γεγονός ότι
αφού το p>0 θα είναι και το χ >0 καθώς το p⋅χ>0 όταν το χ ≠ 0
Θέματα εξετάσεων 2004 στη Οι Συντονιστές
Γεωμετρία της Β΄ Λυκείου 182 Βασιλάς Νίκος
Χρήστος Δήμου
ΘΕΜΑ 1ο
Α. Να αποδείξετε ότι το εµβαδόν ενός ορθογώνιου παραλληλογράµµου ισούται µε το
γινόµενο δύο διαδοχικών πλευρών του. Μονάδες 11
Απάντηση
Θεωρούμε ένα ορθογώνιο ΑΒΓΔ με πλευρές ΑΒ = α και ΑΔ = β και εμβαδόν
Ε. Προεκτείνουμε τις ΑΒ και ΑΔ αντίστοιχα κατά τμήματα ΒΙ = β και ΔΕ = α
και σχηματίζουμε το τετράγωνο ΑΙΗΕ με πλευρά α +β. Τότε είναι:
(ΑΙΗΕ) = ( α + β)2 ( 1 ). 2 Μονάδες
Οι προεκτάσεις των πλευρών ΔΓ και ΒΓ τέμνουν τις ΙΗ και ΕΗ αντίστοιχα στα
σημεία Θ και Ζ σχηματίζοντας, το τετράγωνο ΔΓΖΕ με πλευρά α, το τετράγω-
νο ΒΙΘΓ με πλευρά β και το ορθογώνιο ΓΘΗΖ που είναι ίσο με το ΑΒΓΔ.
Ε Ζ Η
Έτσι έχουμε :
(ΔΓΖΕ) = α2 ( 2 ), α

(ΒΙΘΓ) = β2 ( 3 ) Δ Θ
5 Μονάδες
Γ

(ΓΘΗΖ) = (ΑΒΓΔ) = Ε ( 4 ). β

Α α Β β Ι
Είναι όμως προφανές ότι
1,2,3,4
(ΑΙΗΕ) = (ΑΒΓΔ) +(ΓΘΗΖ) +(ΒΙΘΓ) +(ΓΘΗΖ) ⇔
1,2,3,4
πR 2μ
⇔ ( α + β)2 = 2Ε + α2 + β2 ⇔
360 4 Μονάδες
α2 + 2α⋅β + β2 = 2Ε + α2 + β2 ⇔ Ε = α⋅β

Β. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα γράµµατα της Στήλης Ι και δίπλα σε κάθε γράµµα
τον αριθµό της Στήλης ΙΙ που αντιστοιχεί στο σωστό τύπο.
Στήλη Ι Στήλη ΙΙ
α. Εμβαδόν τραπεζίου 1. Ε = τρ
πR 2μ
β. Εμβαδόν τριγώνου 2. Ε =
360
γ. Εμβαδόν κανονικού πολυγώνου 3. Ε =
(β + Β) υ
2
1
4. Ε= p ν α ν
2
5. Ε = αυα
Στη Στήλη ΙΙ περισσεύουν δύο τύποι. Μονάδες 6
Απάντηση
α – 3, 2 Μονάδες
β – 1, 2 Μονάδες
γ – 4. 2 Μονάδες
183

Γ. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας τη


λέξη "Σωστό", αν η πρόταση είναι σωστή και "Λάθος", αν η πρόταση είναι λάθος, δί-
πλα στο γράµµα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
α. Σε κάθε τρίγωνο ΑΒΓ ισχύει η σχέση α2 = β2 + γ2 – 2βγ
2
2 λ
β. Σε κάθε κανονικό ν-γωνο ακτίνας R µε πλευρά λν και απόστηµα αν ισχύει: α ν + ν =R 2
2
γ. Σε κάθε ορθογώνιο τρίγωνο, το τετράγωνο του ύψους του που αντιστοιχεί στην υποτείνου-
σα είναι ίσο µε το γινόµενο των προβολών των καθέτων πλευρών του στην υποτείνουσα.
δ. Το άθροισµα των τετραγώνων δύο πλευρών ενός τριγώνου ισούται µε το διπλάσιο του τε-
τραγώνου της διαµέσου που περιέχεται μεταξύ των πλευρών αυτών αυξηµένο κατά το μισό
του τετραγώνου της τρίτης πλευράς.
Μονάδες 8
Απάντηση
α. ⎯⎯
→ Λ 2 Μονάδες

β. ⎯⎯
→ Λ 2 Μονάδες

γ. ⎯⎯
→ Σ 2 Μονάδες

δ. ⎯⎯
→ Σ 2 Μονάδες

ΘΕΜΑ 2ο
Δίνεται κανονικό πολύγωνο Α1 Α2 ... Αν εγγεγραµµένο σε κύκλο µε κέντρο Ο και

ακτίνα R. Αν η γωνία του πολυγώνου είναι φν = 150° να βρείτε:

α. Τον αριθµό των πλευρών του πολυγώνου. Μονάδες 10


Απάντηση
360o
φ ν =180 − o
⇔ 5 Μονάδες
ν
360o
⇔ 150 =180 −
o o

ν
360o
⇔ = 30o ⇔ 5 Μονάδες
ν
360o
⇔ ν= =12
30o
β. Την κεντρική γωνία του πολυγώνου ων. Μονάδες 8
Απάντηση
360o 360o
ων = = =30o 8 Μονάδες
ν 12
184

γ. Το εµβαδόν του πολυγώνου συναρτήσει της ακτίνας R. Μονάδες 7


Απάντηση
1
Β (ΟΑΒ) = ⋅ΟΑ⋅ΟΒ⋅ημ30° = 3 Μονάδες
R
2
1 1 R2
O
30°
R Α = ⋅R⋅R⋅ = . 2 Μονάδες
2 2 4
Το Ε εμβαδόν του δωδεκαγώνου είναι:
R2 2 Μονάδες
Ε = 12(ΟΑΒ) = 12⋅ = 3R2
4
ΘΕΜΑ 3ο
Δίνεται το οξυγώνιο τρίγωνο ΑΒΓ µε μήκη πλευρών γ = 2, β = 1+ 2 και εµβαδόν
βγ 2
(ΑΒΓ) = .
4
α. Να αποδείξετε ότι το μήκος της πλευράς α = 3 Μονάδες 9
Απάντηση
Α
βγ 2
Είναι: (ΑΒΓ) = ⇔
4
1 βγ 2
⇔ ⋅β⋅γ⋅ημΑ = ⇔ 4 Μονάδες
2 1+ 2 2 4
2 l = 45°
⇔ ημΑ = ⇔A
Γ
2
Β α

Και από το νόμο των συνημιτόνων:


α2 = α2 + γ2 − 2βγ⋅συνΑ =

( ) ( )
2
= 1+ 2 + 22 − 2⋅ 1 + 2 ⋅2⋅συν45° =
5 Μονάδες
(1 + 2 ) − 2⋅ (1 + 2 ) ⋅2⋅
2
2
2
= +2 =
2
= 1 + 2 2 +2 + 4 − 2 2 − 4 =3 ⇔ α = 3
β. Να υπολογίσετε την ακτίνα R του περιγεγραμμένου κύκλου του τριγώνου ΑΒΓ
Μονάδες 8
Απάντηση
αβγ
(ΑΒΓ) = ⇔ 4 Μονάδες
4R
βγ 2 αβγ
⇔ = ⇔
4 4R
⇔ R 2 =α⇔ R 2 = 3 ⇔ 4 Μονάδες
3 6
⇔R = = .
2 2
γ. Να υπολογίσετε το μήκος της προβολής της πλευράς ΑΒ πάνω στη πλευρά ΒΓ.
Μονάδες 8
185

Απάντηση
Α
Είναι, β = α2 + γ2 − 2α ⋅ ΒΔ ⇔
2
4 Μονάδες

( ) = ( 3)
2 2
⇔ 1+ 2 + 22 − 2 3 ⋅ ΒΔ ⇔
⇔ 1+ 2 2 +2 = 3 + 4 − 2 3 ⋅ ΒΔ ⇔
2 1+ 2
4 Μονάδες
⇔ 2 3 ⋅ ΒΔ = 4 − 2 2 ⇔

Β Δ α
Γ
⇔ ΒΔ =
2− 2
⇔ ΒΔ =
2− 2 ( ) 3
3 3
ΘΕΜΑ 4ο Α
R 3
∆ίνεται ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ (A = 90°) με μήκη R
Β Γ
πλευρών ΑΒ = R και ΑΓ= R 3 . Γράφουµε τους κύ-
Δ

κλους (Β, R) και (Γ, R 3 ) Να βρείτε:


α. Το μήκος της πλευράς ΒΓ συναρτήσει του R. Μονάδες 4
Απάντηση
( 3)
2
2 2 2 2
ИП = ФИ + ФП = К + = К + 3К2 = 4К2 ⇒ ΒΓ = 2R
2

β. Τις γωνίες B και Γ. Μονάδες 4


Απάντηση
ΒΓ  = 30D
Στο τρίγωνο ΑΒΓ είναι: ΑΒ = ⇔Γ 3 Μονάδες
2
οπότε, Βl = 90D − 30D = 60D 1 Μονάδα
γ. Το εµβαδόν του τετραπλεύρου ΑΒ∆Γ συναρτήσει του R. Μονάδες 8
Απάντηση
(ΑΒΓΔ) = 2(ΑΒΓ) = 4 Μονάδες
1
= 2⋅ ⋅ΑΒ⋅ΑΓ = R⋅ R 3 = R 2 3 4 Μονάδες
2
δ. Το εµβαδόν του κοινού μέρους των δύο κύκλων συναρτήσει του R. Μονάδες 9
Απάντηση
Αν είναι Ε το εμβαδόν του κοινού μέρους των δύο κύκλων και τ1, τ2 τα εμβαδά των
κυκλικών τμημάτων που περιέχονται στις κυρτές γωνίες ΑΒΔ και ΑΓΔ έχουμε:

τ1 = ΒΑΔ( )
p − ( ΒΑΔ ) = πR 2120
360
1
− ⋅R⋅R⋅ημ120 =
2
πR 2
3

R2 3
4
2 Μονάδες

( )
2
π R 3 60
τ2 = ΓΑΔ ( )
p − ( ΓΑΔ ) =
360
1
− ⋅ R 3 ⋅ R 3 ⋅ ημ60D =
2
πR 2 3R 2 3
2

4
2 Μονάδες

( )
Ε = τ1 + τ2 = ΒΑΔ − ( ΒΑΔ ) + ΓΑΔ − ( ΓΑΔ ) =
p p
( ) 3 Μονάδες

πR 2 R2 3 πR 2 3R 2 3 5πR 2 ⎛ 5π ⎞
= − + − = − R2 3 = R2 ⋅⎜ − 3 ⎟
3 4 2 4 6 ⎝ 6 ⎠ 2 Μονάδες
Οι Συντονιστές
186 Βασιλάς Νίκος
Χρήστος Δήμου

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ


ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2004
ΘΕΜΑ 1ο G
G
Α. Δίνονται τα διανύσματα α και β , τα οποία δεν είναι παράλληλα προς τον άξο-
να ψ΄ψ και έχουν συντελεστές διεύθυνσης λ1 και λ2 αντίστοιχα. Να αποδείξετε ότι:
G G
α ⊥ β ⇔ λ1⋅λ2 = − 1 Μονάδες 10
Απάντηση
G G
Αν α = ( χ1, ψ1), και β = ( χ2, ψ2) τότε:
G G G G
α ⊥ β ⇔ α ⋅β = 0 ⇔ 3 Μονάδες

⇔ ( χ1, ψ1)⋅ ( χ2, ψ2) = 0 ⇔


⇔ χ1⋅ χ2 + ψ1⋅ψ2 = 0 ⇔ 3 Μονάδες

⇔ ψ1⋅ψ2 = − χ1⋅ χ2 ⇔
ψ1 ψ 2 2 Μονάδες
⇔ ⋅ = −1 ⇔
χ1 χ 2
⇔ λ1⋅λ2 = −1 2 Μονάδες

Β. Έστω δυο σημεία Ε και Ε΄ ενός επιπέδου. Τι ονομάζεται υπερβολή με εστίες τα


σημεία Ε και Ε΄ στο συγκεκριμένο επίπεδο; Μονάδες 5
Απάντηση
Ονομάζεται υπερβολή με εστίες τα σημεία Ε και Ε΄ ο
γεωμετρικός τόπος C των σημείων του επιπέδου των 5 Μονάδες
οποίων η απόλυτη τιμή της διαφοράς των αποστάσεων
από τα Ε και Ε΄ είναι σταθερή και μικρότερη του (Ε΄Ε)
Γ. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιο σας
τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
α. Αν Α ≠ 0 ή Β ≠ 0 , η εξίσωση Αχ + Βψ + Γ = Ο παριστάνει ευθεία. Μονάδες 2
p
β. Στην παραβολή ψ2=2px, η εξίσωση της διευθετούσας είναι x = . Μονάδες 2
2
γ. Δίνονται οι ακέραιοι αριθμοί α, β, γ , k, λ με α ≠ 0.
Αν α ⎢β και α ⎢γ, τότε α ⎢(kβ +λγ). Μονάδες 2

δ. Αν Α, Β, Γ είναι κορυφές του τριγώνου ABΓ, τότε το εμβαδόν του είναι:


1 JJJG JJJG
{ΑΒΓ) = det(ΑΒ, ΑΓ) Μονάδες 2
2
ε. Η εκκεντρότητα ε της έλλειψης είναι μεγαλύτερη της μονάδας. Μονάδες 2
Απάντηση
α. ⎯⎯
→ Σ 2 Μονάδες
β. ⎯⎯
→ Λ 2 Μονάδες
γ. ⎯⎯
→ Σ 2 Μονάδες
δ. ⎯⎯
→ Σ 2 Μονάδες
ε. ⎯⎯
→ Λ 2 Μονάδες
187

ΘΕΜΑ 2ο
G G
Δίνονται τα διανύσματα α = (1, 2) και β = (2, 3)
G G G
Α. Να βρείτε το μέτρο του διανύσματος γ = 5α − 3β Μονάδες 8

Απάντηση
G G G
γ = 5α − 3β = 5(1, 2) −3(2, 3) = (5, 10) + (−6, −9) = (−1, 1) 4 Μονάδες
G
( −1)
2
γ= + 12 = 2 4 Μονάδες
G
Β. Να βρείτε τη γωνία που σχηματίζει το γ με τον άξονα x΄x Μονάδες 8

Απάντηση
Θεωρούμε το σημείο Γ(−1, 1) του επι- ψ

G JJJG
πέδου οπότε έχουμε γ = ΟΓ .
Γ G 1
γ
Η εφαπτομένη της γωνίας ω που σχημα- ω
G χ΄ χ
5 Μονάδες
-1 Ο
τίζει το γ με τον άξονα x΄x είναι:
εφω = λ Gγ

1 ψ΄
εφω = = −1 και
−1
επειδή 0 ω < 2π θα είναι:

ω= ή
4 3 Μονάδες


ω= ( απορρίπτεται αφού το σημείο Γ ανήκει στο II τεταρτημόριο)
4
G
Γ. Να βρείτε τον αριθμό k ώστε το διάνυσμα υ = ( k2 − k, k) να είναι κάθετο στο
G
α. Μονάδες 9

Απάντηση
G G G G
υ ⊥ α ⇔ υ ⋅α = 0 ⇔ 3 Μονάδες
⇔ ( k2 − k, k)⋅(1, 2) = 0 ⇔
3 Μονάδες
⇔ k2− k + 2 k = 0 ⇔

⇔ k2 + k = 0 ⇔
3 Μονάδες
⇔ k(k + 1) = 0 ⇔ k = 0 ή k = −1.
188

ΘΕΜΑ 3ο

Δίνεται ο ακέραιος αριθμός α =12k−5, όπου k∈Z.

Α. Να αποδείξετε ότι ο α είναι περιττός αριθμός. Μονάδες 7

Απάντηση
Είναι:

α =12k − 5 =12k − 6 + 1 = 2(6k −3) +1 = 2λ +1, όπου λ = (6k −3)∈Ζ. 7 Μονάδες

Άρα, ο α είναι περιττός.


B. Να βρείτε το υπόλοιπο της διαίρεσης του α δια του 4. Μονάδες 8

Απάντηση
α =12k − 5 =12k − 8 + 3 = 4 Μονάδες

4(3k−2) + 3 = 4ρ+3, όπου ρ = (3k−2) ∈Z.


4 Μονάδες
Άρα, υ =3.

Γ. Να αποδείξετε ότι ο αριθμός Α = (α2 +15)(α2 −1) είναι πολλαπλάσιο του 64.

Μονάδες 10
Απάντηση

Αφού ο α είναι περιττός θα είναι α2 = 8λ + 1, λ∈Ζ οπότε: 3 Μονάδες

α2 +15 = 8λ + 1 + 15 = α2 + 16 2 Μονάδες

α2 −1 = 8λ + 1 − 1 = 8λ 2 Μονάδες

και Α = (α2 +15)(α2 −1) = (8λ+16)8λ =


3 Μονάδες
8(λ+2)8λ= 64λ(λ+2) = 64μ= πολ64, όπου μ =λ(λ+2) ∈Ζ.

켈 Παρατήρηση: Το Γ ερώτημα από το 30 ΘΕΜΑ λύνεται και με την αντικατάσταση


του α = 12k − 5, k∈Ζ και βαθμολογείται ως εξής:
Α = (α2 +15)(α2 −1) =
= [(12k − 5)2+ 15]⋅[(12k − 5)2−1] = 4 Μονάδες
= (144k2− 120k +40)⋅ ( 144k2− 120k +24) =
= 8(18k2− 15k +5)⋅ 8( 18k2− 15k +3)=
= 64⋅ (18k2− 15k +5)⋅ ( 18k2− 15k +3)= 64ρ= 4 Μονάδες

= πολ64 όπου ρ = (18k2− 15k +5)⋅ ( 18k2− 15k +3) ∈Ζ.


189

ΘΕΜΑ 40
Δίνονται οι παράλληλες ευθείες ε1: 3x + 4ψ + 6 = 0 και ε2: 3x + 4ψ + 16 = 0.
Α. Να βρείτε την απόσταση των παράλληλων ευθειών ε1 και ε2. Μονάδες 7
Απάντηση
Βρίσκουμε ένα σημείο Α της ε1.
3 Μονάδες
Για ψ = 0 έχουμε 3 x + 6 = 0 ⇔ x = − 2,
οπότε το σημείο Α(−2, 0) είναι το ζητούμενο σημείο.
3 ⋅ ( −2 ) + 4 ⋅ 0 + 16
10
Έτσι d(ε1, ε2) = d(Α, ε2) = =2 =
4 Μονάδες
3 +4 5 2 2

Β. Να βρείτε την εξίσωση της μεσοπαράλληλης ευθείας των ε1 και ε2. Μονάδες 8
Απάντηση
Ένα σημείο Μ(x, ψ) ανήκει στη μεσοπαράλληλη
3 Μονάδες
των ε1 και ε2 αν και μόνο αν, d(Μ, ε1) = d(Μ, ε2) ⇔
3x + 4ψ + 6 3x + 4ψ +16
⇔ = ⇔ 2 Μονάδες
32 +42 32 +42
⇔ 3x + 4ψ + 6 = 3x + 4ψ +16 ⇔

3x + 4ψ + 6 = 3x + 4ψ + 16 ⇔ 0 = 10 ( αδύνατη)
ή 3 Μονάδες
3x + 4ψ + 6 = − 3x − 4ψ −16 ⇔ 3x + 4ψ + 11 = 0

Άρα η εξίσωση της μεσοπαράλληλης των ε1 και ε2 είναι η 3x + 4ψ + 11 = 0


Γ. Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου που έχει κέντρο το σημείο τομής της ευθείας
ε1 με τον άξονα x΄x και αποκόπτει από την ευθεία ε2 χορδή μήκους d = 4 3 .
Μονάδες 1 0
Απάντηση
Για ψ = 0 έχουμε 3x + 4⋅0 + 6 = 0 ⇔ x = − 2 και επομένως
3 Μονάδες
το κέντρο του κύκλου είναι το σημείο Κ(− 2, 0)
ψ
Η χορδή ΑΒ έχει απόστημα το ΚΔ και επομένως
2 Μονάδες
d
(ΚΔ) = d(ε1, ε2) = 2 και (ΑΔ) = = 2 3
ε1 2
ε2 l
Στο τρίγωνο ΚΑΔ( Δ = 90 ) από το Θεώρημα του
D

B K
Ο
Πυθαγόρα έχουμε: (ΚΑ)2 = (ΚΔ)2 + (ΑΔ)2 ⇔
χ΄ χ

( )
Δ 2 3 Μονάδες
(ΚΑ)2 = 22 + 2 3 ⇔ (ΚΑ) = 4
A
Άρα η ακτίνα του κύκλου είναι ρ = 4
ψ΄
Και η εξίσωση του κύκλου: (x +2)2 + ψ2 = 42
2 Μονάδες
190

Παρατηρήσεις
Στο 40 ΘΕΜΑ για τον υπολογισμό της απόστασης δύο παραλλήλων μπορεί να συνα-
ντήσουμε τα ακόλουθα:
켈 Παρατήρηση 1:
켈 Για τις παράλληλες ευθείες ε1: ψ = λχ + β1 και ε2: ψ = λχ + β2 έχουμε :
β1 - β2
d(ε1, ε2) = (Εφαρμογή 1 σελίδα 73)
1+ λ 2
που το δεχόμαστε ως σωστό.
켈 Παρατήρηση 2:
Για τις παράλληλες ευθείες ε1: αχ + βψ + γ1 = 0 και ε2: αχ + βψ + γ2 = 0 έχουμε :
α γ α γ
ε1: ψ = − χ − 1 και ε2: ψ = − χ − 2 οπότε από εφαρμογή 1 σελίδα 73
β β β β

γ1 − γ2
β γ1 − γ2
θα είναι d(ε1, ε2) = = ... =
2
⎛ α⎞ α2 + β 2
⎜ − β ⎟ +1
⎝ ⎠
켈 Ερώτηση:
켈 Αν για τις παράλληλες ευθείες ε1: = αχ + βψ + γ1 = 0 και ε2: αχ + βψ + γ2 = 0 κά-
γ1 − γ2
ποιος γράψει : d(ε1, ε2) = θα το δεχτούμε ως σωστό;
α2 + β 2
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2005 Συντονιστές
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ 191
Βασιλάς Νίκος
ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ Χρήστος Δήμου
ΘΕΜΑ 1o
Α. Να αποδειχθεί ότι για δύο ενδεχόμενα Α και Β ενός δειγματικού χώρου Ω ισχύει:

P(A∪B) = P(A) + P(B) − P(A ∩B). Μονάδες 10

Β. α. Ποιες μεταβλητές λέγονται ποσοτικές; Μονάδες 3


β. Πότε μια ποσοτική μεταβλητή ονομάζεται διακριτή και πότε συνεχής; Μονάδες 4
Γ. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας τη
λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.

α. Αν μια συνάρτηση f είναι παραγωγίσιμη σε ένα διάστημα Δ και ισχύει f΄(x) > 0 για

κάθε εσωτερικό σημείο του Δ, τότε η f είναι γνησίως αύξουσα στο Δ.


Μονάδες 2
΄
⎛ f ( x) ⎞ f ΄ ( x ) ⋅ g ( x ) + f ( x ) ⋅ g΄ ( x )
β. Ισχύει ⎜ ⎟ = όπου f, g παραγωγίσιμες συναρτήσεις.
⎜ g (x) ⎟
( ) ( )
2
⎝ ⎠ g x
Μονάδες 2
γ. Η διακύμανση είναι μέτρο θέσης. Μονάδες 2

δ. Αν Α ⊆ Β τότε P ( A ) > P ( Β ) . Μονάδες 2


ΑΠΑΝΤΗΣΗ
A. Για δυο ενδεχόμενα Α και Β έχουμε Β
Ν(Α∪Β) = Ν(Α) + Ν(Β) − Ν(Α∩Β) , (1)

αφού στο άθροισμα Ν(Α) + Ν(Β) το πλήθος των

στοιχείων του Α ∩ Β υπολογίζεται δυο Ω , φορές.

Αν διαιρέσουμε τα μέλη της (1) με Ν(Ω) έχουμε:


Ν ( Α ∪ Β) Ν ( Α ) Ν ( Β) Ν ( Α ∩ Β)
= + − Α∪Β
Ν (Ω) Ν (Ω) Ν (Ω) Ν (Ω)
Μονάδες 10
και επομένως Ρ(Α∪Β) = P(A) + P(B) − P(A∩B) .

Η ιδιότητα αυτή είναι γνωστή ως προσθετικός νόμος (additive law).

B.
α. Ποσοτικές λέγονται οι μεταβλητές των οποίων οι τιμές είναι αριθμοί. Μονάδες 3
β. Διακριτή ονομάζεται η ποσοτική μεταβλητή η οποία παίρνει μόνο μεμονωμένες τι-
μές. Μονάδες 2
Συνεχής ονομάζεται η ποσοτική μεταβλητή η οποία μπορεί να πάρει οποιαδήποτε τιμή
από ένα διάστημα (α , β). Μονάδες 2

Γ. α → Σ, β→ Λ , γ→ Λ, δ→ Λ Μονάδες 4 × 2 = 8
192

ΘΕΜΑ 2o
Σε ένα διαγώνισμα Βιολογίας η βαθμολογία των μαθητών δίνεται από το παρακάτω ι-
στόγραμμα συχνοτήτων νi : νi

25
20
15

10

O 4 8 12 16 20 Βαθμός

α. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας και να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα:

Κλάσεις Αθροιστική σχετική


Κέντρο Σχετική Αθροιστική
Βαθμολογίας Συχνότητα συχνότητα
Κλάσης συχνότητα συχνότητα
νi Fi
[ ) xi fi Νi

[4 8 )
[ 8 12 )
[12 16 )
[16 20 )
Σύνολο

Μονάδες 11
β. Να βρείτε τη μέση τιμή των βαθμών. Μονάδες 8
γ. Πόσοι μαθητές έχουν βαθμό το πολύ μέχρι και 10; Μονάδες 6
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
α.
Κλάσεις Κέντρο Σχετική Αθροιστική Αθροιστική σχετική
Βαθμολογίας Συχνότητα
Κλάσης συχνότητα συχνότητα συχνότητα
νi
[ ) xi fi Νi Fi
[4 8 ) 6 5 0,1 5 0,1
[ 8 12 ) 10 10 0,2 15 0,3
[12 16 ) 14 25 0,5 40 0,8
[16 20 ) 18 10 0,2 50 1
Σύνολο 50 1

Μονάδες 2 + Μονάδες 3 + Μονάδες 2 + Μονάδες 2 + Μονάδες 2 = Μονάδες 11


5 ⋅ 6 + 10 ⋅ 10 + 25 ⋅ 14 + 10 ⋅ 18 660
β. x = = = 13, 2 Μονάδες 8
50 50
γ. Βαθμό το πολύ μέχρι 10 έχουν 5 + 5 = 10 ( Αφού οι παρατηρήσεις στις κλάσεις Θεω-
ρούνται ομοιόμορφα κατανεμημένες ) Μονάδες 6
193

ΘΕΜΑ 3o
Έστω Α, Β ισοπίθανα ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω, ώστε να ισχύουν:
i. Η πιθανότητα να πραγματοποιηθεί ένα τουλάχιστον από τα ενδεχόμενα Α, Β είναι
7
.
8

ii. Οι πιθανότητες P(Β), P(Α ∩ Β) δεν είναι ίσες και ανήκουν στο σύνολο

Χ = ⎧⎨k, , ⎫⎬ , όπου k = lim


1 5 3x − 15
⎩ 2 4⎭
x→ 5 x − 6x + 15
2

α. Να βρεθεί το k. Μονάδες 5
β. Να βρεθούν τα Ρ(Β), P(A ∩ B) και να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. Μονάδες 8
γ. Να βρεθούν οι πιθανότητες:
(1) Να πραγματοποιηθεί το ενδεχόμενο Α. Μονάδες 6
(2) Να πραγματοποιηθεί μόνο το ενδεχόμενο Α. Μονάδες 6
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
α. Είναι

3x − 15 3 ( x − 5) 3 3 3
k = lim = lim = lim = = Μονάδες 5
x→5 x − 6x + 15
2
x→ 5 ( x − 1) ⋅ ( x − 5) x→5 ( x − 1) 5-1 4

= ⎧⎨ , , ⎫⎬ ,
3 3 1 5
β. Αφού k = το σύνολο Χ είναι Χ
4 ⎩4 2 4⎭
5 5
Επειδή > 1 , η τιμή αποκλείεται να ισούται με κάποια από τις τιμές Ρ(Α ∩ Β),
4 4
Ρ(Β). Μονάδες 3

{P ( A ∩ B ) , P ( B )} = ⎧⎨ 4 ,
3 1⎫
Έτσι ⎬
⎩ 2⎭

Ισχύει Α ∩ Β ⊆ Β άρα Ρ(Α ∩ Β) ≤ Ρ(Β) και επειδή Ρ(Α ∩ Β)≠ Ρ(Β) είναι:
1 3
Ρ(Α ∩ Β) < Ρ(Β), οπότε: Ρ(Α ∩ Β) = και Ρ(Β) = Μονάδες 5
2 4

γ.
( 1 ) P(A ∪ B) = P(A) + P(B) − P(A ∩ B). Μονάδες 2

7 3 1 5
΄Άρα = P(Α) + − , οπότε P(Α) = Μονάδες 4 (
8 4 2 8
2 ) Η πιθανότητα να πραγματοποιηθεί μόνο το ενδεχόμενο Α είναι:
5 1 1
P(A − B) = P(A) − P(A ∩ B) = − = Μονάδες 6
8 2 8
194

ΘΕΜΑ 4ο
1
Δίνεται η συνάρτηση f με τύπο f(x) = , x∈( 0, +∞)
x
α. Να βρεθεί η εξίσωση της εφαπτομένης της f στο σημείο Λ( 1, 1). Μονάδες 7
β. Από τυχαίο σημείο Μ(x, y ) της γραφικής παράστασης της f φέρνουμε παράλληλες
ευθείες προς τους άξονες xx΄ και yy΄, οι οποίες σχηματίζουν με τους ημιάξονες Οx, Qy
ορθογώνιο παραλληλόγραμμο. Να βρεθούν οι συντεταγμένες του Μ, ώστε η περίμετρος
του ορθογωνίου παραλληλογράμμου να είναι ελάχιστη. Μονάδες 10
γ. Οι τετμημένες πέντε διαφορετικών σημείων της εφαπτομένης του ερωτήματος ( α )
έχουν μέση τιμή x = 5 και τυπική απόκλιση Sx = 2. Να βρεθεί η μέση τιμή y και η
τυπική απόκλιση Sy των τεταγμένων των σημείων αυτών. Μονάδες 8
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
1 1 Μονάδες 3
α. Η συνάρτηση f(x) = είναι παραγωγίσιμη στο (0, +∞) με f΄(x) = − 2 .
x x
Η εφαπτομένη της καμπύλης της f στο σημείο Λ(1, 1) έχει συντελεστή διεύθυνσης
λ = f΄(1) = −1 και επομένως η εξίσωσή της είναι: y = − x + β
Επειδή όμως το σημείο Λ(1, 1) ανήκει στην εφαπτομένη είναι: 1 = - 1 + β ή β = 2 Μονάδες 4
Άρα η ζητούμενη εξίσωση της εφαπτομένης είναι, y = − x + 2
1
β. Έστω Μ(x, y) τυχαίο σημείο της γραφικής της f(x) =
x
και ε1, ε2. Οι ευθείες που διέρχονται από το Μ είναι παράλ-
ληλες αντίστοιχα προς τους άξονες x΄x και y΄y. Μονάδες 2
Η περίμετρος του σχηματιζόμενου ορθογωνίου παραλληλό-
γραμμου ΟΑΜΒ είναι Π = 2x + 2y = 2(x + y) οπότε:
1
Π(x ) = 2(x+ ) με x∈( 0, +∞) που είναι παραγωγίσιμη στο ( 0, +∞) με
x
Μονάδες 2
⎛ 1 ⎞
Π΄(x) = 2 ⎜ 1 − 2 ⎟
⎝ x ⎠
⎛ x2 − 1 ⎞ ( x − 1)( x + 1) = 0 οπότε χ = ± 1
Από την εξίσωση Π΄(x) = 0 έχουμε 2 ⎜ ⎟ =0 ή 2
⎝ x ⎠
2
x2
x 0 1
Η τιμή χ = − 1 απορρίπτεται αφού χ∈( 0, +∞), ∞
Π΄(x) − +
οπότε έχουμε τον πίνακα μεταβολών 4
Π(x)
Μονάδες 6
Άρα ή ελάχιστη τιμή της συνάρτησης είναι ή Π(1 ) = 4 και το σημείο το Μ( 1, 1)
γ. Είναι y = - x + 2 οπότε για τις τεταγμένες των σημείων, που οι τετμη-
Μονάδες 4
μένες τους x1, x2, x3, x4, x5 έχουν μέση τιμή x = 5 και απόκλιση Sx = 2

των είναι, yi = − xi + 2, i = 1, 2, 3, 4, 5 και επομένως


Μονάδες 4
y = − x +2=−5+2=−3 και Sy = −1 S x = −1 ⋅ 2 = 2
Οι Συντονιστές
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2005 195 Βασιλάς Νίκος
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Χρήστος Δήμου
ΘΕΜΑ 1ο
Α.1 Έστω μια συνάρτηση f, η οποία είναι ορισμένη σε ένα κλειστό διάστημα[α β]. Α ν
• η f είναι συνεχής στο [α β] και
• f(α) ≠ f(β)

Να δείξετε ότι για κάθε αριθμό η μεταξύ των f(α) και f(β) υπάρχει ένας, τουλάχιστον χο ∈(α, β) τέ-
τοιος, ώστε f(χo) = η . Μονάδες 9
Α.2 Πότε η ευθεία y = λχ + β λέγεται ασύμπτωτη της γραφικής παράστασης μιας συνάρτησης f στο
∞; Μονάδες 4
Β. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδια σας τη λέξη Σωστό ή
Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
α. Αν η f είναι συνεχής στο [α β] με f(α) < 0 και υπάρχει ξ∈(α, β) ώστε f(ξ) = 0, τότε κατ' ανάγκη f
(β) > 0. Μονάδες 2
β. Α ν υπάρχει το lim ( f(χ) +g(χ) ) ,τότε κατ' ανάγκη υπάρχουν τα lim f(χ) και lim g(χ)
χ →χ0 χ →χ0 χ →χ 0

Μονάδες 2
−l
γ. Α ν η f έχει αντίστροφη συνάρτηση f και η γραφική παράσταση της f έχει κοινό σημείο Α με την

ευθεία y = χ, το σημείο Α ανήκει και στη γραφική παράσταση της f − l.


Μονάδες 2
1
δ. Αν lim f(χ) και f(χ) > 0 κοντά στο χ0, τότε lim = ∞. Μονάδες 2
χ →χ 0 χ →χ0 f (χ )
ε. Αν η f είναι μια συνεχής συνάρτηση σε ένα διάστημα Δ και α είναι ένα σημείο του Δ, τότε ισχύει
⎛α ⎞
⎜ ∫ f ( t ) dt ⎟ ΄ = f(χ) για κάθε χ ∈Δ Μονάδες 2
⎝χ ⎠
στ. Α ν μια συνάρτηση f είναι συνεχής σε ένα διάστημα Δ και δε μηδενίζεται σ' αυτό, τότε αυτή ή είναι
θετική για κάθε χ ∈Δ ή είναι αρνητική για κάθε χ∈Δ, δηλαδή διατηρεί πρόσημο στο διάστημα Δ.
Μονάδες 2
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Α.1 Ας υποθέσουμε ότι f(α) < f(β).Τότε θα ισχύει f(α) < η < f(β)
Αν θεωρήσουμε τη συνάρτηση g(χ) = f(χ) − η, χ ∈ [α, β] , παρατηρούμε ότι:

• η g είναι συνεχής στο [α, β] και


• g(α)⋅g(β) < 0 , Μονάδες 4
αφού είναι g(α) = f(α) – η < 0 και g(β ) = f(β) – η > 0

Επομένως, σύμφωνα με το θεώρημα του Bolzano, υπάρχει χο ∈(α, β) τέτοιο, ώστε


g(χο) = f (χο) – η = 0, οπότε f (χο) = η.

Α.2 Η ευθεία y = λx + β λέγεται ασύμπτωτη της γραφικής παράστασης της f στο + ∞ ,


αν είναι lim [f(χ) −(λχ+β)] = 0 Μονάδες 4
χ →∞

B. α → Λ, β → Λ, γ → Σ,

δ → Σ, ε → Λ, στ → Σ, Μονάδες 6× 2 = 12
196

ΘΕΜΑ 2o

Δίνονται οι μιγαδικοί αριθμοί Z1, Ζ2, Ζ3 με ⎥ Z1⎥ = ⎥ Z2⎥ =⎥ Z3⎥ = 3.

9
α. Δείξτε ότι: Z1 =
Z1

Μονάδες 7

Z1 Z2
β. Δείξτε ότι ο αριθμός + είναι πραγματικός.
Z2 Z1

Μονάδες 9

1
γ. Δείξτε ότι: Z1 + Z 2 + Z 3 = Z1 ⋅ Z 2 + Z 2 ⋅ Z 3 + Z 3 ⋅ Z1
3
Μονάδες 9

ΑΠΑΝΤΗΣΗ
α. Είναι :

⎥ Z1⎥ = 3 ⇔ ⎥ Z1⎥ 2 = 9 ⇔
Μονάδες 7
9
Ζ 1 ⋅ Ζ 1 = 9 ⇔ Ζ1 =
Ζ1

Z1 Z 2 Z Z
β. Αρκεί να δείξουμε ότι, + = 1 + 2
Μονάδες 3
Z 2 Z1 Z2 Z1

Είναι:

9 9
Z1 Z 2 Z Z Z Z Z Z
Μονάδες 6
+ = 1+ 2 = 1 + 2 = 2 + 1
Z 2 Z1 Z 2 Z1 9 9 Z1 Z2
Z 2 Z1

γ. Γνωρίζουμε ότι δύο συζυγείς μιγαδικοί έχουν ίσα μέτρα και επομένως:

Z1 + Z 2 + Z 3 = Z1 + Z 2 + Z 3 = Μονάδες 3

(α ) 9 9 9
Ζ1 + Ζ 2 + Ζ 2 = + + = Μονάδες 2
Z1 Z 2 Z 3

1 1 1 Z ⋅ Z + Z1 ⋅ Z 3 + Z1 ⋅ Z 2 Z 2 ⋅ Z 3 + Z1 ⋅ Z 3 + Z1 ⋅ Z 2
9⋅ + + = 9⋅ 2 3 = 9⋅ =
Z1 Z 2 Z 3 Z1 ⋅ Z 2 ⋅ Z 3 Z1 ⋅ Z 2 ⋅ Z 3

Z 2 ⋅ Z 3 + Z1 ⋅ Z 3 + Z1 ⋅ Z 2 1
9⋅ = Z 2 ⋅ Z 3 + Z 1 ⋅ Z 3 + Z1 ⋅ Z 2 Μονάδες 4
3⋅3⋅3 3
197

ΘΕΜΑ 3ο
Δίνεται η συνάρτηση f με τύπο f(x) = eλx, λ > 0.
α. Δείξτε ότι η f είναι γνησίως αύξουσα . Μονάδες 3
β. Δείξτε ότι η εξίσωση της εφαπτομένης της cf, η οποία διέρχεται από την αρχή των α-
ξόνων, είναι η y = λeχ. Βρείτε τις συντεταγμένες του σημείου επαφής Μ . Μονάδες 7
γ. Δείξτε ότι το εμβαδόν Ε(λ) του χωρίου, το οποίο περικλείεται μεταξύ της γραφικής
παράστασης της f, της εφαπτομένης της στο σημείο Μ και του άξονα y΄y , είναι
e-2
Ε( λ ) = Μονάδες 8

λΕ ( λ )
δ. Υπολογίστε το lim Μονάδες 7
λ→∞ 2 + ημλ
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
α. Η f είναι παραγωγίσιμη στο R ως σύνθεση παραγωγισίμων συναρτήσεων σ’ αυτό με
f ΄(x) = ( eλx)΄ = λeλχ > 0 για κάθε x ∈ R αφού λ> 0 και eλχ > 0. Μονάδες 3
Άρα η f είναι γνησίως αύξουσα
β. Έστω (x0, f(x0)) οι συντεταγμένες του σημείου Μ. Τότε η εξίσωση της εφαπτομένης
στο Μ είναι ( ε ) y− f(x0) = f ΄ ( x 0 ) (χ − x0) ⇔ y − e ( x − x0 )
λx0 λx0
= λe

Για να διέρχεται η (ε) από την αρχή των αξόνων πρέπει και αρκεί: Μονάδες 3
1
0− e
λx0
= λe
λx0
( 0 − x0 ) ⇔ −1 = λ(− x0) = ⇔ x0 =
λ
1
Έτσι η (ε) γίνεται:y− e = λe( x− )⇔ y = λex. Μονάδες 3
λ

⎛1 ⎞ Μονάδες 1
Οι συντεταγμένες του Μ είναι Μ ⎜ , e ⎟
⎝λ ⎠
γ. Είναι
Μονάδες 3 1
λ
1 1
∫e ⋅ ⋅e =
λx
Ε(λ) = (ΟΑΜΒ) − (ΟΑΜ) = dx −
0
2 λ Μονάδες 2
1
⎡ 1 λx ⎤ λ e e 1 e e−2
⎢⎣ λ ⋅ e ⎥⎦ − 2λ = λ − λ − 2λ = 2λ Μονάδες 3
0

e−2
λ2 ⋅
λ 2Ε ( λ ) 2λ = lim ( e − 2 ) λ = e − 2 lim 1
δ. Είναι lim = lim = +∞ Μονάδες 2
λ→∞ 2 + ημλ λ→∞ 2 + ημλ (
λ→∞ 2 ⋅ 2 + ημλ
) 2 λ→∞ ( 2 + ημλ )
λ
Αφού για κάθε λ > 0 είναι:
e−2 1 2 + ημλ 3
> 0 και − 1≤ λ ≤ 1⇔ 1≤ 2 +ημλ ≤ 3⇔ ≤ ≤ οπότε, έχουμε:
2 λ λ λ Μονάδες 5
⎛ ⎞
1 ⎛ ⎞
3
lim ⎜ ⎟ = lim ⎜ ⎟ = 0 άρα από κριτήριο παρεμβολής είναι και lim
( 2 + ημλ ) =0
⎝ ⎠
λ →∞ λ
⎝ ⎠
λ →∞ λ λ →∞ λ
200 Οι Συντονιστές
Βασιλάς Νίκος
Χρήστος Δήμου
ΘΕΜΑΤΑ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ
ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ! ΛΥΚΕΙΟΥ
ΘΕΜΑ 1o
A. Η συνάρτηση f είναι παραγωγίσιμη στο R και c πραγματική σταθερά. Να αποδεί-
ξετε ότι (c·f(x))΄= c·f΄(x), x∈R . Μονάδες 10

B. α. Πότε δύο ενδεχόμενα Α, Β ενός δειγματικού χώρου Ω λέγονται ασυμβίβαστα;


Μονάδες 3
β. Πότε μια συνάρτηση f με πεδίο ορισμού Α λέγεται συνεχής; Μονάδες 4
Γ. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας
τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
α. Μια συνάρτηση f με πεδίο ορισμού το Α, λέμε ότι παρουσιάζει τοπικό μέγιστο
στο x0 ∈A, όταν f(x)≤ f(x0) για κάθε x σε μια περιοχή του x0.

Μονάδες 2
β. Αν το ενδεχόμενο Α΄, συμπληρωματικό του ενδεχομένου Α, πραγματοποιείται,
τότε δεν πραγματοποιείται το Α. Μονάδες 2
⎛1⎞ 1
γ. Για κάθε χ≠0 ισχύει: ⎜ ⎟= Μονάδες 2
⎝χ⎠ χ
2

δ. Το κυκλικό διάγραμμα χρησιμοποιείται για τη γραφική παράσταση μόνο ποσοτι-


κών δεδομένων. Μονάδες 2
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
ΘΕΜΑ 1ο
A. Έστω η συνάρτηση F(x) = cf(x). Έχουμε
F(x + h)− F(x) = cf(x + h) − cf(x) = c(f(x+h) −f(x)), και για h ≠0 5Μ

F(x +h) − F(x) c ( f(x +h) − f(x)) ( f(x +h) − f(x))


= = c
h h h
Επομένως
F(x +h)- F(x) ⎡ ( f(x+h)−f(x)) ⎤ ⎡ ( f(x+h)−f(x)) ⎤ 5Μ
F΄(x) = (cf(x))΄ = lim = lim ⎢c ⎥ = c ⋅ lim ⎢ ⎥=
h→ 0 h h→ 0 ⎣ h ⎦ h→ 0 ⎣ h ⎦

c⋅f΄(χ)

B. α. Δύο ενδεχόμενα Α, Β ενός δειγματικού χώρου Ω λέγονται ασυμβίβαστα



όταν Α ∩ Β = ∅.

B. β. Μια συνάρτηση f με πεδίο ορισμού Α λέγεται συνεχής, αν για κάθε x0∈Α


ισχύει: lim f(x) =f(x0). 4Μ
x → x0

Γ. α. Σωστό 2Μ
β. Σωστό 2Μ
γ. Λάθος 2Μ
δ. Λάθος 2Μ
201

ΘΕΜΑ 2ο
Κατά την αρχή της σχολικής χρονιάς οι 50 μα-
Αριθμός Βιβλίων Αριθμός Μαθητών
θητές της τρίτης τάξης ενός Λυκείου ρωτήθη-
x ν
i i
καν σχετικά με τον αριθμό των βιβλίων που
0 α+4
διάβασαν την περίοδο των θερινών διακοπών.
1 5α+8
Σύμφωνα με τις απαντήσεις που δόθηκαν, συ- 2 4α
ντάχθηκε ο παρακάτω πίνακας: 3 α-1
4 2α
α. Να υπολογίσετε την τιμή του α. Σύνολο 50
Μονάδες 3
Στη συνέχεια να βρείτε:
β. Τη μέση τιμή του αριθμού των βιβλίων που διάβασαν οι μαθητές. Μονάδες 7
γ. Τη διάμεσο του αριθμού των βιβλίων που διάβασαν οι μαθητές. Μονάδες
7
δ. Την πιθανότητα ένας μαθητής να έχει διαβάσει τουλάχιστο 3 βιβλία. Μονάδες 8
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
ο
ΘΕΜΑ 2
α. Είναι
ν1 + ν2 + ν3 + ν4 + ν5 = 50, οπότε 3Μ

α + 4 + 5α + 8 + 4α + α − 1 + 2α = 50 ⇔ α =13α = 50 ⇔ α = 3

β. Για έχουμε α = 3 έχουμε τον πίνακα:

xi vi vixi Ni
0 7 0 7
1 23 23 30
2 12 24 42
3 2 6 44
4 6 24 50
Σύνολο ν=50 77
5

∑ x νi i
77
i=1
και επομένως x = = = 1,54 βιβλία 7Μ
ν 50

γ. Η διάμεσος ισούται με το ημιάθροισμα της 25ης και της 26ης παρατήρησης δηλα-
t 25 + t 26 1+1 7Μ
δή: δ= = = 1 βιβλία
2 2
δ. Έστω Α το ενδεχόμενο «ένας μαθητής έχει διαβάσει τουλάχιστον 3 βιβλία» τότε
N(A) 2+6 8 4
P(A) = = = = = 0,16 8Μ
N(Ω) 50 50 25
202

ΘΕΜΑ 3o
Σε ένα χορευτικό όμιλο συμμετέχουν x αγόρια και (x+4)2 κορίτσια.
α. Επιλέγουμε τυχαία ένα άτομο, για να εκπροσωπήσει τον όμιλο σε μια εκδήλω-
ση. Να εκφράσετε ως συνάρτηση του x την πιθανότητα να επιλεγεί αγόρι.
Μονάδες 7
1
β. Αν η πιθανότητα να επιλεγεί αγόρι είναι ίση με και ο όμιλος περιλαμβάνει
19
λιγότερα από 100 μέλη, να βρείτε τον αριθμό των μελών του ομίλου, καθώς
και την πιθανότητα να επιλεγεί κορίτσι. Μονάδες 8
γ. Ποιος πρέπει να είναι ο αριθμός των αγοριών του ομίλου, ώστε να μεγιστοποιεί-
ται η πιθανότητα να επιλεγεί αγόρι, και ποια είναι η τιμή της πιθανότητας αυ-
τής; Μονάδες 10

ΑΠΑΝΤΗΣΗ
ο
ΘΕΜΑ 3

α. Έστω Α το ενδεχόμενο « επιλέγεται αγόρι »,
Κ το ενδεχόμενο « επιλέγεται κορίτσι » και
Ν(Ω) = x+(x + 4)2 ο πληθυσμός του ομίλου, τότε:
N(A) x 4Μ
P(A) = =
2
N(Ω) x +(x + 4)

1 x 1
β. Είναι, P(A) = ⇔ = ⇔ x+(x + 4)2 = 19x ⇔
2 4Μ
19 x +(x + 4) 19
x2 − 10x + 16 = 0 ⇔ x = 2 ή x = 8

Για x = 2 ο αριθμός των μελών του ομίλου είναι: 2 + ( 2 + 4 )2 = 38 < 100 1Μ


Για x = 8 ο αριθμός των μελών του ομίλου είναι: 8 + ( 8 + 4 )2 = 152 > 100 1Μ
που απορρίπτεται.
Επομένως ο αριθμός των μελών του ομίλου είναι: 38 και η πιθανότητα να επιλεγεί
2
N(K) (2+ 4) 36 18 2Μ
κορίτσι είναι: P(K) = = = =
N(Ω) 38 38 19
x
γ. Έστω συνάρτηση f με f(x) = , x>0 τότε η f είναι παραγωγίσιμη με
2
x +(x + 4)
2
x +(x + 4) − x(1+2x + 8)
2
− x +16 4Μ
f΄(x) = ⇔ f΄(x) = , x>0.
( x+(x+4) ) ( x+(x+4) )
2 2
2 2

x 0 4

f´ + 0 3Μ

f m ax

Η συνάρτηση f (επομένως και η πιθανότητα να επιλεγεί αγόρι) παρουσιάζει


1 3Μ
μέγιστο για x=4 και η μέγιστη τιμή της είναι f(4) =
17
203

ΘΕΜΑ 4ο
Έστω η συνάρτηση f(x) = -2x2 + kx +4 x + 10, x≥0.
α. Aν η εφαπτομένη της γραφικής παράστασης της συνάρτησης στο σημείο
Α(1,f(1)) είναι παράλληλη στον άξονα x΄x, να αποδείξετε ότι k=2 και να βρείτε
την εξίσωσή της, Μονάδες 5
β. Μία τυχαία μεταβλητή X ακολουθεί την κανονική κατανομή με μέση τιμή
2f΄(4)
x =f(1) και τυπική απόκλιση s =− . Τρεις παρατηρήσεις, αντιπροσω-
13
πευτικού δείγματος μεγέθους ν, είναι μικρότερες ή ίσες του 8.
(i)Να βρείτε τον αριθμό των παρατηρήσεων που βρίσκονται στο διάστημα (10,16).
Μονάδες 10
(ii) Να αποδείξετε ότι το δείγμα των παρατηρήσεων που έχει ληφθεί, δεν είναι ο-
μοιογενές.
Να βρείτε τη μικρότερη τιμή της παραμέτρου α>0, που πρέπει να προστεθεί σε
κάθε μία από τις προηγούμενες παρατηρήσεις, ώστε το δείγμα των νέων παρα-
τηρήσεων να είναι ομοιογενές. Μονάδες 10
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
ΘΕΜΑ 4ο
2
α. Η f είναι παραγωγίσιμη στο (0, +∞) με f΄(x) = −4x + k+ 1Μ
x

Πρέπει f΄(1) = 0 ⇔ −4 + k + 2 = 0 ⇔ k = 2 2Μ

Η εξίσωση της εφαπτoμένης είναι η (ε): y = f (1) = −2 + k + 4 + 10 =14 2Μ

β. Είναι x = f (1) = 14 και


2
2f΄(4) 2(−4 ⋅ 4+2+ ) 2 ⋅ (−13) 2Μ
4
s =− =− = =− =2
13 13 13
Επειδή στην κανονική κατανομή μικρότερες από

x − 3s =8 είναι το 0,15% των παρατηρήσεων, 4Μ

0,15
έχουμε ν = 3 ⇔ ν = 2000
100

i) Στο διάστημα ( x − 2s, x + s) = (10, 16 )


ανήκει το 81,5% των παρατηρήσεων ή
81,5 4Μ
⋅ 2000 = 1630 παρατηρήσεις.
100
ii) Είναι
s 2 1 1
CV = = = > και επομένως το δείγμα δεν είναι ομοιογενές 5Μ
x 14 7 10

Έστω yi οι νέες παρατηρήσεις και xi οι αρχικές. Τότε yi = xi + α



Άρα y = x + α = 14 + α και
sy = sx =2. 1Μ

1 sy 1 2 1
Το δείγμα είναι ομοιογενές όταν CVy ≤ ⇔ ≤ ⇔ ≤ ⇔ α ≥ 6.
10 y 10 14+ α 10
Άρα η ελάχιστη τιμή του α είναι 6. 3Μ
204 Οι Συντονιστές
Βασιλάς Νίκος
Χρήστος Δήμου
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΘΕΜΑ 1ο
A.1 Έστω μια συνάρτηση f, η οποία είναι συνεχής σε ένα διάστημα Δ.
Να αποδείξετε ότι:
• Αν f΄(x)>0 σε κάθε εσωτερικό σημείο x του Δ, τότε η f είναι γνησίως αύξου-
σα σε όλο το Δ.
• Αν f΄(x)<0 σε κάθε εσωτερικό σημείο x του Δ, τότε η f είναι γνησίως φθί-
νουσα σε όλο το Δ. Μονάδες 10
Α.2 Έστω η συνάρτηση f συνεχής στο διάστημα Δ και παραγωγίσιμη στο εσωτερι-
κό του Δ. Πότε λέμε ότι η f στρέφει τα κοίλα προς τα άνω ή είναι κυρτή στο Δ;
Μονάδες 5
B. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας
τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
2
α. Για κάθε μιγαδικό αριθμό z ισχύει ⎢ z ⎥ = z2 . Μονάδες 2
β. Αν υπάρχει το lim f(x) > 0 τότε, f(x) > 0 κοντά στο x0. Μονάδες 2
x →x0

γ. H εικόνα f(Δ) ενός διαστήματος Δ μέσω μιας συνεχούς και μη σταθερής συ-
νάρτησης f είναι διάστημα. Μονάδες 2

δ. Ισχύει ο τύπος, (3x)΄= x⋅3x−1 για κάθε x∈R. Μονάδες 2


β β
f(x)g΄(x)dx = [ f(x)g(x)]α −
β
ε. Ισχύει η σχέση ∫α ∫α
f΄(x)g(x)dx όπου f΄ g΄ είναι
συνεχείς συναρτήσεις στο [α, β]. Μονάδες 2
Απάντηση
ο
Θέμα 1
Α Αποδεικνύουμε το θεώρημα στην περίπτωση που είναι f΄ (x) > 0.
1

Έστω x 1 , x 2 ∈ Δ με x 1 < x 2 . Θα δείξουμε ότι f(x 1 )<f(x 2 )·

Πράγματι, στο διάστημα [x1, x2] η f ικανοποιεί τις προϋποθέσεις του Θ. Μ. Τ.


f(x2 )- f(x1 )
Επομένως, υπάρχει ξ∈ (x1, x2) τέτοιο, ώστε f΄(ξ) = , οπότε έχουμε
x 2 - x1
f(x2 )- f(x1 ) = f΄(ξ)(x 2 - x1 )
Επειδή f΄(ξ)> 0 και x2−x1>0, έχουμε f(x2 )- f(x1 ) >0, οπότε f(x ι )<f(x 2 )·

Στην περίπτωση που είναι f΄ (x) <0 εργαζόμαστε αναλόγως.


Α Η συνάρτηση f στρέφει τα κοίλα προς τα άνω ή είναι κυρτή στο Δ, αν η f΄ είναι
2

γνησίως αύξουσα στο εσωτερικό του Δ.


Β. α. Λάθος 2Μ β. Σωστό 2Μ γ. Σωστό 2Μ δ. Λάθος 2Μ ε. Σωστό 2Μ
206

ΘΕΜΑ 3ο
Δίνονται οι μιγαδικοί αριθμοί z1 , z 2 , z 3 με:

⎢ z1 ⎢ = ⎥ z2 ⎥ = ⎢ z3 ⎥ = 1 και z1+ z2 + z3 = 0.

α. Να αποδείξετε ότι:

i. ⎢z1 − z2 ⎢ = ⎢z3 − z1⎢ = ⎢z2 − z3 ⎢ Μονάδες 9

( )
ii. ⎢z1 − z2 ⎢2 ≤ 4 και Re( z1 z2 ≥−1. Μονάδες 8

β. Να βρείτε το γεωμετρικό τόπο των εικόνων των z1, z2, z3 στο μιγαδικό επίπεδο,
καθώς και το είδος του τριγώνου που αυτές σχηματίζουν. Μονάδες 8

Απάντηση
Θέμα 3ο
α. i.

Θα δείξουμε ότι: ⎢z1 − z2 ⎢ = ⎢z3 − z1⎢


Μ3
Είναι z1+ z2 + z3 = 0 ⇔ z1= −z2 − z3 οπότε:

⎢z1 − z2 ⎢ = ⎢z3 − z1⎢ ⇔ ⎢−z2 − z3 − z2 ⎢ = ⎢z3 + z2 + z3 ⎢ ⇔

⎢2z2 + z3 ⎢ = ⎢ z2 + 2z3 ⎢ ⇔ ⎢2z2 + z3 ⎢2 = ⎢ z2 + 2z3 ⎢2 ⇔ Μ3

(2z2 + z3)⋅ (2z2 + z3 ) = (z2 + 2z3)⋅ (z2 + 2z3 ) ⇔


4z2⋅ z2 + 2z2⋅ z 3 + 2z3⋅ z2 + z3⋅ z3 = z2⋅ z2 + 2z2⋅ z3 + 2 z2 ⋅z3 + 4z3⋅ z3 ⇔ Μ3

5 + 2z2⋅ z3 + 2z3⋅ z2 = 5 + 2z2⋅ z3 + 2 z2 ⋅z3 (Ισχύει)

Αποδεικνύεται ομοίως ⎢z3 − z1⎢ = ⎢z2 − z3 ⎢

ii.

Είναι, ⎢z1 − z2 ⎢ ≤ ⎢ z1 ⎢ + ⎥ z2 ⎥ = 2 οπότε ⎢z1 − z2 ⎢2 ≤ 4 Μ4

Δείξαμε ότι:

⎢z1 − z2 ⎢2 ≤ 4 ⇔ (z1 − z2)⋅( z1 − z2 ) ≤ 4 ⇔ z1 z1 − z1 z2 − z2 z1 +z2 z2 ≤ 4 ⇔


Μ4

( ) (
z1 z2 + z2 z1 ≥ −2 ⇔ z1 z2 + z1 z 2 ≥ −2 ⇔2Re z1 z2 ≥−2 ⇔ Re( z1 z2 ≥− 1 )
β. Έστω Α, Β, Γ εικόνες των z1 z2 z3. Επειδή ⎢ z1 ⎢ = ⎥ z2 ⎥ = ⎢ z3 ⎥ = 1 τα σημεία

Α, Β, Γ είναι σημεία του κύκλου με κέντρο Ο(0, 0) και ακτίνα ρ = 1.


Μ4
Ο κύκλος αυτός είναι ο Γ. Τ. των εικόνων των μιγάδων z1 z2 z3.

Αφού είναι

⎢z1 − z2 ⎢ = ⎢z3 − z1⎢ = ⎢z2 − z3 ⎢ θα έχουμε Μ4


(AB) = (ΓΑ) = (BΓ) και επομένως το τρίγωνο ΑΒΓ είναι ισόπλευρο
207

ΘΕΜΑ 4ο
x +1
Δίνεται η συνάρτηση f(x)= −lnx.
x -1
α. Να βρείτε το πεδίο ορισμού και το σύνολο τιμών της συνάρτησης f. Μονάδες 8
β. Nα αποδείξετε ότι η εξίσωση f(x)=0 έχει ακριβώς 2 ρίζες στο πεδίο ορισμού της.
Μονάδες 5
γ. Αν η εφαπτομένη της γραφικής παράστασης της συνάρτησης g(x)=lnx στο ση-
μείο Α(α, lnα) με α>0 και η εφαπτομένη της γραφικής παράστασης της συνάρ-
x β
τησης h(x)=e στο σημείο Β(β, e ) με β∈R ταυτίζονται, τότε να δείξετε ότι ο α-

ριθμός α είναι ρίζα της εξίσωσης f(x)=0. Μονάδες 9


δ. Να αιτιολογήσετε ότι οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων g και h έχουν
ακριβώς δύο κοινές εφαπτόμενες. Μονάδες 3
Απάντηση
ο
Θέμα 4
α.
Μ2
Πρέπει x > 0 και x ≠ 1 οπότε Αf = (0, 1) ∪ (1, +∞)
2
2 1 x +1
Είναι f΄(x) = − − = − < 0 για κάθε x∈(0, 1) ∪ (1, +∞) άρα η f
( x − 1) x ( x − 1)
2 2
x Μ2

είναι γνησίως φθίνουσα σε καθένα από τα διαστήματα (0, 1) και (1, +∞) οπότε:

f(A)= f (( 0, 1) ∪ (1, ∞ )) = f (( 0, 1)) ∪ f ((1, ∞ )) = ( xlim f ( x ) , lim f ( x ) ) ∪ ( lim f ( x ) , lim f ( x ) )


− + +
→1 x →0 x →+∞ x →1

⎛ x +1 ⎞ ⎛ x +1 ⎞
lim− f ( x ) = lim− ⎜ − lnx ⎟ = lim− ⎜ ⎟ − lim (lnx ) =− ∞ + 0 = − ∞
x →1 x →1 ⎝ x -1 ⎠ x →1 ⎝ x -1 ⎠ x→1−
⎛ x +1 ⎞ ⎛ x +1 ⎞
lim+ f ( x ) = lim+ ⎜ − lnx ⎟ = lim+ ⎜ ⎟ − lim (lnx ) =−1 + ∞ =+∞
x →0 x →0 ⎝ x -1 ⎠ x→0 ⎝ x -1 ⎠ x →0+ Μ3

⎛ x +1 ⎞ ⎛ x +1 ⎞
lim f ( x ) = lim ⎜ − lnx ⎟ = lim ⎜ ⎟ − lim (lnx ) = 1 − ∞ = − ∞
x→+∞ x→+∞ ⎝ x -1 ⎠ x→+∞ ⎝ x -1 ⎠ x→+∞
⎛ x +1 ⎞ ⎛ x +1 ⎞
lim f ( x ) = lim+ ⎜ − lnx ⎟ = lim+ ⎜ ⎟ − lim (lnx ) =+ ∞ + 0 = + ∞
x →1+ x →1 ⎝ x -1 ⎠ x →1 ⎝ x -1 ⎠ x→1+
Άρα το σύνολο τιμών της f είναι f(A)= (−∞, +∞) ∪ (− ∞, +∞)= (− ∞, +∞) Μ1

β.
Αφού το 0∈ f ( 0, 1) =(− ∞, +∞), ή f(x)=0 έχει μία τουλάχιστον ρίζα x1∈(0, 1) και

επειδή η f είναι γνήσια φθίνουσα στο (0, 1) η ρίζα αυτή είναι μοναδική. Όμοια Μ5
το 0∈ f (1, +∞ ) =(− ∞, +∞), οπότε ή f(x)=0 έχει μία τουλάχιστον ρίζα x2∈(1, +∞)

και επειδή η f είναι γνήσια φθίνουσα στο (1, +∞) η ρίζα αυτή είναι μοναδική.

Άρα η εξίσωση f(x)=0 έχει δύο ακριβώς ρίζες στο πεδίο ορισμού της.
208

γ. Είναι
1 1
g(x) = lnx, g΄(x) = , x > 0 και g΄(α) = , οπότε η εφαπτομένη της Cg στο
x α
Μ2
1 1
σημείο Α(α, lnα) είναι (εg): y − lnα = (x −α) ή y = x − 1 + lnα
α α

Είναι
h(x) = ex, h΄(x) = ex και h΄(β) = eβ, οπότε η εφαπτομένη της Ch στο σημείο Μ2
β β β β β
Β(β, e ) είναι (εh): y − e = e (x −β) ή y = e x + e (1− β)

Οι ευθείες (εg) και (εh) ταυτίζονται οπότε:


1
= eβ ⇔ eβ = α− 1 ⇔ β = lnα− 1 ⇔ β = − lnα ( 1 ) και
α
(1) 1
lnα − 1 = eβ(1− β) ⇔ lnα − 1= (1+ lnα) ⇔ αlnα − α = 1 + lnα ⇔
α Μ5
α≠1
α+1
αlnα − lnα = α+1 ⇔ lnα(α − 1) = (α +1) ⇔ − lnα = 0 ⇔ f(α) = 0 δηλαδή
α −1
το α είναι ρίζα της εξίσωσης f(χ) = 0.
Αν α = 1 τότε β = 0 οπότε είναι (εg): y = x − 1 και (εh): y = x + 1 ( άτοπο αφού
οι ευθείες ταυτίζονται)

δ. Από το (γ) έχουμε ότι αν α ρίζα της f (x)= 0, α>0 τότε υπάρχουν σημεία:
1
Α(α, lnα) της Cg και Β(−lnα, ) της Ch για τα οποία η ευθεία ΑΒ είναι κοινή εφα- Μ3
α
πτομένη των Cg, Ch. Από το (β) έχουμε ότι η f(x )= 0 έχει ακριβώς δύο ρίζες στο
(0, 1) ∪ (1,+∞).
Άρα υπάρχουν ακριβώς δύο κοινές εφαπτόμενες των Cg, Ch.

δ. Μια πιο σαφής αιτιολόγηση


α+1
Αν το α είναι ρίζα της f (x)= 0, ⇔ = lnα ( 1 ) και α ∈ (0, 1) τότε στα σημεία
α-1
1
Α(α, lnα) της Cg και Β(−lnα, ) της Ch έχουμε τις εφαπτόμενες:
α
1 1 (1) 1 α+1
(εg): y − lnα = (x −α) ⇔ y = x − 1 + lnα ⇔ y = x−1+ ⇔
α α α α-1
1 2
y= x+ και Μ3
α α-1
(1)
1 1 1 1 α+1 1
(εh): y − = e−lnα (x + lnα ) ⇔ y − = (x + lnα ) ⇔ y = x+ + ⇔
α α α α α-1 α
1 2
y= x+ που ταυτίζονται.
α α-1
Εργαζόμαστε αντίστοιχα αν α ∈ (1, +∞)
Και επειδή η f(x )= 0 έχει ακριβώς δύο ρίζες στο (0, 1) ∪ (1,+∞) υπάρχουν ακρι-

βώς δύο κοινές εφαπτόμενες των Cg, Ch.


209 Οι Συντονιστές
Βασιλάς Νίκος
Χρήστος Δήμου
ΘΕΜΑΤΑ – ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ (Προτεινόμενη βαθμολόγηση)
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ
ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ! ΛΥΚΕΙΟΥ
ΘΕΜΑ 1ο
Α. Να αποδειχθεί ότι για δυο ενδεχόμενα Α και Β ενός δειγματικού χώρου Ω ι-
σχύει Ρ(Α−Β) = Ρ(Α) − Ρ(Α∩Β). Μονάδες 8
Β.α. Πότε μια συνάρτηση f λέμε ότι είναι παραγωγίσιμη στο σημείο x0
του πεδίου ορισμού της; Μονάδες 4
β. Να δώσετε τον ορισμό της διαμέσου (δ) ενός δείγματος ν παρατηρήσεων,
όταν ο ν είναι άρτιος αριθμός. Μονάδες 3
Γ1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιο
σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό, αν η
πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
α. Στην περίπτωση των ποσοτικών μεταβλητών, οι αθροιστικές σχετικές συχνό-
τητες Fi εκφράζουν το ποσοστό των παρατηρήσεων που είναι μικρότερες ή ίσες της
τιμής xi Μονάδες 2
β. Αν f, g είναι δυο παραγωγίσιμες συναρτήσεις, τότε για την παράγωγο της
συνθέτης συνάρτησης ισχύει: ( f(g(x)) )΄ = f΄ (g(x)) ⋅ g΄ (x) Μονάδες 2
γ· Αν για μια συνάρτηση f ισχύουν f ΄(x 0 ) =0 για x0∈(α, β), f ΄(x )>0 στο (α, x0)
και f΄(x)<0 στο (x0, β) τότε η f παρουσιάζει στο διάστημα (α, β) για x = x0
ελάχιστο. Μονάδες 2
Γ2. Να γράψετε στο τετράδιο σας τις παραγώγους των παρακάτω συναρτήσεων:
f1(x) = xν , όπου ν φυσικός f2(x) = lnx, όπου χ>0
f3(x) = x , όπου χ>0 f4(x) = συνx, όπου χ πραγματικός. Μονάδες 4
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
ΘΕΜΑ 1ο
A B
Α. Επειδή τα ενδεχόμενα Α−Β και Α ∩ Β A−B
A ∩B Μονάδες 4
είναι ασυμβίβαστα και (Α-Β)∪(Α∩Β)=Α,
έχουμε: Ω

P(A)= P(A−B) + P(A∩B) ή P(A−B) = P(A) − P(A∩B) Μονάδες 4


Β.α Μια συνάρτηση f λέμε ότι είναι παραγωγίσιμη στο
σημείο x0 του πεδίου ορισμού της όταν υπάρχει το: Μονάδες 4

f(x 0 +h) − (f(x 0 )


lim και είναι πραγματικός αριθμός
h→ 0 h
β. Διάμεσος (δ) ενός δείγματος ν παρατηρήσεων οι οποίες έχουν
διαταχθεί σε αύξουσα σειρά ορίζεται ως η μεσαία παρατήρηση,Μονάδες 3
όταν το ν είναι περιττός αριθμός, ή ο μέσος όρος (ημιάθροισμα)
των δύο μεσαίων παρατηρήσεων όταν το ν είναι άρτιος αριθμός.
Γ1 Σ Μονάδες 2
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Λ Μονάδες 2
ο
1. Στο 1 ΘΕΜΑ υποερώτημα Βα.
Λ Μονάδες 2
f(x 0 +h) − (f(x 0 )
Γ2 f1΄(x) = νxν−1 Μονάδα 1 Αν δε γίνει αναφορά ότι το lim
h→ 0 h
1
f2΄(x) = Μονάδα 1 είναι πραγματικός αριθμός
x
Βαθμολογείτε με 3 Μονάδες.
1
f3΄(x) = Μονάδα 1 2. Στο 1ο ΘΕΜΑ υποερώτημα Ββ.
2 x
Αν δεν αναφέρει ότι οι παρατηρήσεις
f4΄(x) = − ημx Μονάδα 1
έχουν διαταχθεί σε αύξουσα σειρά

Βαθμολογείτε με 2 Μονάδες.
210

ΘΕΜΑ 2ο
Δίνεται η συνάρτηση με τύπο f(x)=xex+3, όπου x πραγματικός αριθμός.
α. Να αποδείξετε ότι f΄(x)=f(x)+ex–3 Μονάδες 10
f΄(x) - e x
β. Να βρεθεί το lim Μονάδες 15
x →0 x 2 - x

ΑΠΑΝΤΗΣΗ
α. Είναι:
f΄(x)= (xex–3 )΄= (xex)΄+ 3΄= (x)΄ex +( ex)΄x = ex + xex Μονάδες 6
f(x)+ex–3 = xex+3 +ex–3 =xex + ex = f΄(x) Μονάδες 4
β. Είναι:
f΄(x) − e x xe x + e x − e x
lim = lim = Μονάδες 5
x →0 x 2 − x x →0 x2 − x
x ex ex
lim = lim Μονάδες 5
x →0 x ( x − 1) x →0 ( x − 1)

lim e x e0 1
x →0
= = =− 1 Μονάδες 5
lim ( x − 1) 0 −1 −1
x →0
ΘΕΜΑ 3ο
Έστω ο δειγματικός χώρος Ω {–1, 0, 1, 2, 3,,4,5} για τον οποίο ισχύει
Ρ(–1)=Ρ(0)=Ρ(1)=Ρ(2)=2Ρ(3)=2Ρ(4)=2Ρ(5). Ορίζουμε τα ενδεχόμενα του Ω:
Α = {1, 3, x2 – x – 3 }, B = {2, x + 1, 2x2 +x – 2, –2x +1 }
όπου x ένας πραγματικός αριθμός.
α. Να βρεθούν οι πιθανότητες των απλών ενδεχομένων του, Ω δηλαδή οι:
Ρ(–1), Ρ(0), Ρ(1), Ρ(2), Ρ(3), Ρ(4), Ρ(5). Μονάδες 7
β. Να βρεθεί η μοναδική τιμή του x για την οποία ισχύει B∩A ={–1, 3}.
Μονάδες 8
5 7 3
γ. Για x=–1 να δειχθεί ότι: P(A) = , P(B) = P(A ∩ B) =
11 11 11
και στη συνέχεια να υπολογιστούν οι πιθανότητες Ρ(Α–Β) και Ρ( Α ∪ Β΄).
Μονάδες 10
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
α. Είναι:
Ρ(-1)=Ρ(0)=Ρ(1)=Ρ(2)=2P(3)=2Ρ(4)=2Ρ(5)= Κ 0<κ<1
οπότε
Ρ(-1)=Ρ(0)=Ρ(1)=Ρ(2)=Κ (1)
και
κ
2P(3) = 2P(4) = 2P(5) = K ⇔ P(3) = P(4) = P(5) = (2)
2
Είναι:
(1),(2 )
Ρ(-1)+Ρ(0)+Ρ(1)+Ρ(2)+Ρ(3)+Ρ(4)+Ρ(5)=1 ⇔
κ κ κ 2
κ+κ+κ+κ+ + + =1⇔κ=
2 2 2 11
και επομένως:
(1)
2
P(-1)=P(0)=Ρ(1)=Ρ(2) = και
11 Μονάδες 2
(2)
1
P(3) = P(4) = P(5) =
11
211

β. Επειδή είναι A ∩ B = {−1, 3} και A = {1, 3, x2 − x − 3}


Μονάδες 5
πρέπει το στοιχείο −1∈A άρα x2 − x − 3 = −1 ⇔ x = 2 ή x = −1
Για x = −1 έχουμε: A = {1,3, − 1} , B = {2, 0,−1, 3} και
Μονάδες 2
A ∩ B = {−1, 3} άρα x = −1
Για x = 2 έχουμε: A = {1,3, −1} , Β={ 2, 3, 8, −3 }
και A ∩ B = { 3 } (άτοπο). Μονάδες 1

Άρα x =2 απορρίπτεται
γ.
2 1 2 5
P(Α) = P(1) + P(3) + P(−1) = + + = Μονάδες 2
11
11 11 11
2 2 2 1 7
P(B) = P(2) + P(0) + P(−1) + P(3) = + + + = Μονάδες 2
11 11 11 11 11
2 1 3
P(A ∩ B) = P(−1) + P(3) = + = Μονάδες 2
11 11 11
α! τρόπος 5 3 2
P(A −B) = P(A) − P(A ∩ B) = − =
11 11 11 Μονάδες 2
β! τρόπος 2
ή P(A −B) = P(1) = )
11
α! τρόπος
P( A ∪ B′) = P(A) + P( B′) −P( A ∩ B′) =
5 7 2 7
P(A) +1 − P(B) − P(A − B) = +1 − − =
11 11 11 11
β! τρόπος Μονάδες 2
ή (A ∪ B′) = {1, 3, −1, 4, 5} οπότε:
7
P( A ∪ B′) = P(1) + P(3) + P(−1) + P(4) + P(5) =
11

ΘΕΜΑ 4ο
Θεωρούμε δύο δείγματα Α και Β με παρατηρήσεις:
Δείγμα Α: 12, 18, t3, t4, ... , t25
Δείγμα B: 16, 14, t3, t4, ... , t25.
Δίνεται ότι t3 + t4 + ... + t25 = 345.

α. Να αποδείξετε ότι οι μέσες τιμές x A και x B των δύο δειγμάτων Α και Β αντί-

στοιχα είναι x A = x B = 15. Μονάδες 7

β. Αν s 2A είναι η διακύμανση του δείγματος Α και s 2B είναι η διακύμανση του δείγμα-

2 2 16
τος Β, να αποδείξετε ότι s A − s B =
25

Μονάδες 8
1
γ. Αν ο συντελεστής μεταβολής του δείγματος Α είναι ίσος με CVA= , να βρείτε
15

τον συντελεστή μεταβολής CVB του δείγματος Β.


Μονάδες 10
212

ΑΠΑΝΤΗΣΗ
α. Είναι:
12 +18 +(t 3 + t 4 +...+ t 25 ) 12 +18 + 345 375
xA = = = =15 Μονάδες 3,5
25 25 25
16 +14 +(t 3 + t 4 +...+ t 25 ) 16 +14 + 345 375
xB = = = =15 Μονάδες 3,5
25 25 25
Άρα xA = xB
β. Είναι:
2 2 2 2 2
2 (12 - 15) +(18 - 15) +(t 3 -15) +(t 4 -15) +...+(t 25 -15)
s A = =
25
2 2 2 2 2
(-3) + 3 +(t 3 -15) +(t 4 -15) +...+(t 25 -15)
= Μονάδες 2
25
2 2 2
18 (t 3 -15) +(t 4 - 15) +...+(t 25 -15)
+ (1)
25 25
και
2 2 2 2 2
(16 -15) +(14 -15) +(t 3 - 15) +(t 4 - 15) +...+(t 25 -15)
s 2B = =
25
2 2 2 2 2
1 +(-1) +(t 3 - 15) +(t 4 - 15) +...+(t 25 -15)
=
25 Μονάδες 2
2 2 2
2 (t 3 -15) +(t 4 - 15) +...+(t 25 -15)
+ (2)
25 25
Οπότε είναι:
(1 ), ( 2 )
s 2A − s 2B =
2 2 2 2 2 2
18 (t 3 -15) +(t 4 -15) +...+(t 25 -15) 2 (t 3 -15) +(t 4 -15) +...+(t 25 -15) 16 Μονάδες 4
+ − − =
25 25 25 25 25

γ. Είναι:

1 sA 1 sA 1
CVA= ⇔ = ⇔ = ⇔ sA = 1 (3) Μονάδες 4
15 xA 15 15 15

(3)
16 16 16 3
s 2A − s 2B = ⇔ 12 − s B =
2
⇔ s 2B = 1− ⇔ … ⇔ sB = (4) Μονάδες 4
25 25 25 5
3
sB 3 ( 4)
1
CVΒ = = 5 = = = 0,04 = 4% Μονάδες 2
xB 15 75 25
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Στο 1ο ΘΕΜΑ υποερώτημα Βα.

f(x 0 +h) − (f(x 0 )


Αν δε γίνει αναφορά ότι το lim είναι πραγματικός αριθμός
h→ 0 h
Βαθμολογείτε με 3 Μονάδες.
2. Στο 1ο ΘΕΜΑ υποερώτημα Ββ.
Αν δεν αναφέρει ότι έχουν διαταχθεί σε αύξουσα σειρά
Βαθμολογείτε με 2 Μονάδες.
213 Οι Συντονιστές
Βασιλάς Νίκος
Χρήστος Δήμου
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2007
(Προτεινόμενη βαθμολόγηση)
ΘΕΜΑ 1°
A.1 Αν z1 , z2 είναι μιγαδικοί αριθμοί, να αποδειχθεί ότι:| z1⋅ z2 | = | z1 |⋅| z2 | Μονάδες 8

Α.2 Πότε δύο συναρτήσεις f, g λέγονται ίσες; Μονάδες 4

Α.3 Πότε η ευθεία y = A λέγεται οριζόντια ασύμπτωτη της γραφικής


παράστασης της f στο + ∞; Μονάδες 3
B. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο
γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή
Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
α. Αν f συνάρτηση συνεχής στο διάστημα [α, β] και για κάθε x∈[α, β] ισχύει f(x) ≥ 0 τότε
α

∫β
f(x)dx >0 Μονάδες 2
β. Έστω f μια συνάρτηση συνεχής σε ένα διάστημα ∆ και παραγωγίσιμη σε κάθε εσωτερι-
κό σημείο x του ∆. Αν η συνάρτηση f είναι γνησίως αύξουσα στο ∆ τότε f ′(x) > 0 σε κά-
θε εσωτερικό σημείο x του ∆. Μονάδες 2
γ. Αν η συνάρτηση f είναι συνεχής στο x0 και η συνάρτηση g είναι συνεχής στο x0 , τότε η
σύνθεσή τους gof είναι συνεχής στο x0. Μονάδες 2
δ. Αν f είναι μια συνεχής συνάρτηση σε ένα διάστημα ∆ και α είναι ένα σημείο του ∆, τότε

(∫
α
g(x)
)
f(t)dt ΄ = f(g(x)g΄(x) με την προϋπόθεση ότι τα χρησιμοποιούμενα σύμβολα
έχουν νόημα. Μονάδες 2
ε. Αν α > 1 τότε lim α x = 0 . Μονάδες 2
x→−∞

Απάντηση
ΘΕΜΑ 1ο
A.1 Έχουμε
| z1⋅ z2 | = | z1 |⋅| z2 | ⇔ | z1⋅ z2 |2 = | z1 |2⋅| z2 |2 ⇔ Μονάδες 3
( Z1 ⋅ Z 2 ) ⋅( Z1 ⋅ Z 2 ) = Z1 ⋅ Z1 ⋅ Z 2 ⋅ Z 2 ⇔ Μονάδες 3
Z1 ⋅ Z 2 ⋅ Z1 ⋅ Z 2 = Z1 ⋅ Z1 ⋅ Z 2 ⋅ Z 2 που ισχύει άρα ισχύει και η ισοδύναμη αρχική Μονάδες 2

A.2 Δύο συναρτήσεις f και g λέγονται ίσες όταν:


έχουν το ίδιο πεδίο ορισμού Α και Μονάδες 2
για κάθε x∈Α ισχύει f(x) = g(x) Μονάδες 2

A.3 H ευθεία y = A λέγεται οριζόντια ασύμπτωτη της γραφικής παράστασης της f στο + ∞
όταν το lim f(x) = A Μονάδες 3
x →+∞

B.
α. Λάθος Μονάδες 2
β. Λάθος Μονάδες 2
γ. Λάθος Μονάδες 2
δ. Σωστό Μονάδες 2
ε. Σωστό Μονάδες 2
214

ΘΕΜΑ 2°
2 + αi
Δίνεται ο μιγαδικός αριθμός Ζ = με α∈R
α + 2i
α. Να αποδειχθεί ότι η εικόνα του μιγαδικού z ανήκει στον κύκλο με κέντρο Ο(0, 0) και
ακτίνα ρ =1. Μονάδες 9
2 + αi
β. Έστω z1, z2 οι μιγαδικοί που προκύπτουν από τον τύπο Ζ = για α = 0 και α = 2
α + 2i
αντίστοιχα.
i. Να βρεθεί η απόσταση των εικόνων των μιγαδικών αριθμών z1 και z2. Μονάδες 8

2ν ν
ii. Να αποδειχθεί ότι ισχύει: (Z1) = (−Z2) για κάθε φυσικό αριθμό ν. Μονάδες 8
Απάντηση
ΘΕΜΑ 2°
2 + αi 2 + αi 4+α 2
α. Είναι: |z | = = = =1
α + 2i α + 2iα2 + 4
Άρα η εικόνα του z ανήκει στον κύκλο με κέντρο Ο(0, 0) και ακτίνα ρ =1. Μονάδες 9
β. Είναι για:
2 + 0i 2 1 − i2
α=0 z1 = = = = =−i Μονάδες 2
0 + 2i 2i i i
2 + 2i
α=2 z2 = =1 Μονάδες 2
2 + 2i
i. Αν Α(Ζ1) και Β(Ζ2) οι εικόνες των μιγάδων Ζ1 και Ζ2 αντίστοιχα τότε έχουμε:
(ΑΒ) = |z1 − z2 | = |− i − 1| = |1 + i | = 12 + 12 = 2 Μονάδες 6
ν
ii. Είναι: (Ζ1)2 = (− i ) 2 = ⎡( −i ) ⎤ = (−1 ) = (− Z2 )
ν ν 2 ν ν
Μονάδες 6
⎣ ⎦
ΘΕΜΑ 3°
π
Δίνεται η συνάρτηση: f(x) = x3 − 3x − 2ημ2θ όπου θ∈ R μια σταθερά με θ ≠ κπ + , κ ∈Z.
2
α. Να αποδειχθεί ότι η f παρουσιάζει ένα τοπικό μέγιστο, ένα τοπικό ελάχιστο και ένα ση-
μείο καμπής. Μονάδες 7
β. Να αποδειχθεί ότι η εξίσωση f(x) = 0 έχει ακριβώς τρεις πραγματικές ρίζες. Μονάδες 8
γ. Αν x1, x2 είναι οι θέσεις των τοπικών ακροτάτων και x3 η θέση του σημείου καμπής της f,
να αποδειχθεί ότι τα σημεία Α(x1, f(x1)), B(x2, f(x2)) και Γ(x3, f(x3)) βρίσκονται
στην ευθεία y = −2x −2ημ2θ. Μονάδες 3
δ. Να υπολογισθεί το εμβαδόν του χωρίου που περικλείεται από τη γραφική παράσταση της
συνάρτησης f και την ευθεία y = −2x −2ημ2θ. Μονάδες 7
ΘΕΜΑ 3°
Απάντηση
α. Η f είναι δυο φορές παραγωγίσιµη στο R ως πολυωνυµική µε
f΄(x )=3x2−3 και f΄΄( x) = 6x Μονάδες 2
x −∞ -1 1 ∞
Επομένως έχουμε:
f΄(x) + 0 − 0 + Μονάδες 3
f΄(x ) = 0 ⇔ 3x2−3= 0 ⇔…. ⇔ x = −1 ή x =1 f(x)

Τ.Μ Τ.Ε

η f παρουσιάζει τοπικό μέγιστο στο x0 = −1, το f( −1) = 2(1 − ημ2θ) = 2συν2θ


και τοπικό ελάχιστο στο x0 = 1 το f( 1) = −2(1+ ημ2θ)
215

x −∞ 0 ∞
f΄΄(x) − + Μονάδες 2
f΄΄( x) = 0 ⇔ 6x = 0 ⇔ x = 0 f(x)

ΣΚ
η f παρουσιάζει σημείο καμπής στο x0 = 0 το Κ(0 −2ημ2θ )

β. Θεωρούμε τα διαστήματα Δ1 = (−∞ −1], Δ2 = [−1 1] , Δ3 = [1 ∞)


και τα; lim f(x) = lim x 3 = −∞ , f( −1) = 2συν2θ > 0, Μονάδες 2
x →−∞ x →−∞

f( 1) = −2(1+ ημ2θ) < 0 lim f(x) = lim x 3 = +∞ και έχουμε:


x →∞ x →∞
΄ 2
f (Δ1) = (−∞ 2συν θ] που περιέχει το 0 οπότε υπάρχει x1∈ Δ1: f(x1) = 0 δηλ. η x1 είναι
ρίζα της f(x) = 0 και επειδή η f ↑ στο Δ1 αυτή είναι μοναδική στο Δ1. Μονάδες 2
΄ 2 2
f (Δ2) = [−2(1+ ημ θ) , 2συν θ] που περιέχει το 0 οπότε υπάρχει x2∈ Δ2: f(x2) = 0 δηλ. η
x2 είναι ρίζα της f(x) = 0 και επειδή η f ↓ στο Δ2 αυτή είναι μοναδική στο Δ2. Μονάδες 2
f΄(Δ3) = [2(1+ ημ2θ), +∞ ] που περιέχει το 0 οπότε υπάρχει x3∈ Δ3: f(x3) = 0 δηλ. η x3
είναι ρίζα της f(x) = 0 και επειδή η f ↑ στο Δ3 αυτή είναι μοναδική στο Δ3. Μονάδες 2
Άρα η f έχει τρεις ακριβώς ρίζες στο R.
γ. Αρκεί να δείξουμε ότι τα σημεία A(−1, 2συν2θ), Β(1, −2(1 + ηµ2θ)) Γ(0, −2ηµ2θ)
επαληθεύουν την εξίσωση της ευθείας ε: y = −2x −2ημ2θ.
Για x = −1 και y = 2συν2θ έχουμε: 2συν2θ = −2(−1) −2ηµ2θ ⇔ ….⇔
Μονάδες 3
συν2θ = 1− ηµ2θ που ισχύει, οπότε το Α∈(ε )
Για x = 1 και y = −2(1 + ηµ2θ) έχουμε: −2(1 +ηµ2θ) = −2 −2ημ2θ
που ισχύει. οπότε το Β∈( ε )
Για x = 0 και y = −2ηµ2θ έχουμε: −2ηµ2θ = −2ηµ2θ που ισχύει, οπότε το Γ∈(ε)
δ. Έστω h(x) = f(x) −y = x3 − 3x − 2ημ2θ +2x +2ημ2θ = x3 − x
και h(x) = 0 ⇔ x3 − x = 0 ⇔ x(x2 − 1) = 0 ⇔ ... x = 0 ή x = −1 ή x = 1
x − ∞ -1 0 1 +∞ 2 Μονάδες
h(x) - 0 + 0 - 0 +
1
Ε= ∫-1 h(x) dx = 3 Μονάδες
0 1
0 ⎡ x4 x2 ⎤
1 ⎡ x4 x2 ⎤ 1
∫-1 h(x)dx − ∫0 h(x)dx = ⎢⎣ 4 − 2 ⎥⎦ − ⎢⎣ 4 − 2 ⎥⎦ = ….= 2 2 Μονάδες
−1 0
ΘΕΜΑ 4°
Έστω f μια συνεχής και γνησίως αύξουσα συνάρτηση στο διάστημα [0, 1] για την οποία
ισχύει f(0) > 0. Δίνεται επίσης συνάρτηση g συνεχής στο διάστημα [0, 1] για την οποία
ισχύει g(x) > 0 για κάθε x∈[0, 1]. Ορίζουμε τις συναρτήσεις:
x x
F(x) = ∫
0
f(t)g(t)dt , x∈ [0, 1] και G (x) = ∫0
g(t)dt x∈ [0, 1].
α. Να δειχθεί ότι F(x) > 0 για κάθε x στο διάστημα (0, 1]. Μονάδες 8
β. Nα αποδειχθεί ότι: f(x)·G(x) > F(x) για κάθε x στο διάστημα (0, 1]. Μονάδες 6
F(x) F(1)
γ. Nα αποδειχθεί ότι ισχύει: ≤ για κάθε x στο διάστημα (0, 1]. Μονάδες 4
G(x) G(1)
216

δ. Να βρεθεί το όριο lim


(∫ 0
x
f(t)g(t)dt ⋅ ) ( ∫ ημt dt ) 0
x2 2

Μονάδες 7
x →0
+

( ∫ g(t)dt ) ⋅ x
0
x 5

ΘΕΜΑ 4°
Απάντηση
α. Η f είναι γνήσια αύξουσα στο [0, 1] οπότε x > 0 ⇒ f(x) > f(0) > 0.
Μονάδες 3
Ακόμη g(x) > 0 για κάθε x∈ [0, 1] οπότε για κάθε x∈ (0, 1] f(x)⋅g(x) > 0.
Στο ( 0 1] είναι F΄(x) = f(x)⋅g(x) > 0 οπότε η F είναι γνήσια αύξουσα στο [0, 1]. Μονάδες 2
0
Έτσι για κάθε x∈ (0, 1] είναι x >0 ⇒ F(x) > F(0) = ∫
0
f(t)g(t)dt = 0 Μονάδες 3
β. Θέλω να δείξω ότι για κάθε x στο διάστημα (0, 1] είναι:
x x
f(x)·G(x) > F(x) ⇔ f(x)·G(x) −F(x) > 0 ⇔ f(x)· ∫ g(t)dt − ∫ f(t)g(t)dt > 0 ⇔
0 0 Μονάδες 4
x x x

∫ 0
f(x)g(t)dt − ∫0
f(t)g(t)dt > 0 ⇔ ∫
0
g(t)[f(x) − f(t)]dt > 0 που ισχύει διότι:
f↑
για κάθε t∈(0 x] t ≤x ⇒ f(t) ≤ f(x) ⇔ f(x) − f(t) ≥ 0 και f(x) − f(t) όχι
μηδενική και g(t) > 0. Μονάδες 2
F(x) F(1) F΄(x) ⋅ G(x) − F(x) ⋅ G΄(x)
γ. Έστω h (x) = − , x∈(0, 1] τότε h΄(x) = =
G(x) G(1) G 2 (x)
f(x) ⋅ g(x) ⋅ G(x) − F(x) ⋅ g(x) g(x)[f(x) ⋅ G(x) − F(x)]
= > 0 άρα ή h ↑ στο (0, 1] οπότε:
2
G (x) G 2 (x) Μονάδες 4
F(x) F(1) F(x) F(1)
για χ ≤ 1 ⇒ h(x) ≤ h(1) ⇔ − ≤0 ⇔ ≤
G(x) G(1) G(x) G(1)

(∫ ) (∫ ) (∫ )
⎛ x ημt 2 dt ⎞
2
x2
⎜ ∫0
x x
f(t)g(t)dt ⋅ ημt 2 dt f(t)g(t)dt ⎟
δ. Είναι lim
0 0
= lim
0
lim ⎝ ⎠ = f(0)·0 = 0
x →0
+

( ∫ g(t)dt ) ⋅ x
x

0
5 x →0
+

(∫ x

0
g(t)dt )
x →0 x
+ 5 Μονάδα 1

αφού:

lim
( ∫ f(t)g(t)dt ) = lim ( ∫ f(t)g(t)dt )΄ =
x

0
0
0
x

x →0
( ∫ g(t)dt )
+ x

0 ( ∫ g(t)dt )΄ x →0
+ x

0
Μονάδες 3
f(x)g(x)
lim = lim f(x) = f(0) (επειδή η συνεχής)
x →0
+
g(x) x →0
+

και
⎛ x ημt 2 dt ⎞ 0 ⎛ x ημt 2 dt ⎞΄
2 2

⎠ = lim ⎝ ∫0
⎜ ∫0 ⎟ 0 ⎜ ⎟
lim ⎝ ⎠ =
x →0
+
x5 x →0 (x 5 )΄ +

lim
( ημx ) ⋅ 2x = 2 lim ημx
4 4

⋅ limx =
2
⋅ 1⋅ 0 = 0 Μονάδες 3
4 4
x →0
+
5x 5 x →0 x +
x →0
+
5
ημx 4 u=x 4 ημu
με lim+ 4
= lim+ =1
x →0 x x →0 u
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 217
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

Θέματα εξετάσεων περιόδου


Μαΐου - Ιουνίου των
Εσπερινών Λυκείων
στα Μαθηματικά
Ά
Άλλγγεεββρραα Α
Α΄΄,, Β
Β΄΄,, ΓΓ ΄΄
Μααθθηημμααττιικκάά κκααττεεύύθθυυννσσηηςς ΓΓ΄΄,, Δ
Μ Δ΄΄
Μααθθηημμααττιικκάά κκααιι σσττοοιιχχεείίαα ΣΣττααττιισσττιικκήήςς Δ
Μ Δ΄΄..
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 218
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Δίνεται η εξίσωση αχ + β = 0. Πότε:
a. έχει μοναδική λύση και ποια είναι αυτή;
b. είναι αδύνατη;
c. είναι αόριστη; ( ή ταυτότητα;) Μονάδες 15
Β. Να συμπληρωθούν οι ισότητες:
♦ |α |2 = .........
♦ |α⋅β| = ........
α
♦ = ........ ( β ≠ 0)
β
♦ Αν θ >0 και | χ | = θ τότε χ = ....... ή χ = ......
♦ Αν | χ | = | α | τότε χ = ....... ή χ = ........
Μονάδες 10
ο
Θέμα 2
Α. Για κάθε μια από τις παρακάτω προτάσεις επιλέξτε τη σωστή απάντηση
a. Αν η ευθεία ψ = (λ−2)χ + 6 είναι παράλληλη στην ευθεία ψ =3χ−2 τότε:
α: λ = 3 , β: λ = 1, γ: λ = 5 , δ: λ= − 1 , ε: λ= 6
χ2 + 4
b. Το πεδίο ορισμού Α της συνάρτησης ψ = είναι:
χ−2
α: R , β: R- {2} , γ: R- {-2} , δ: R ∗ , δ: [ 2, +∞ )
6
c. Η παράσταση είναι ισοδύναμη με την: Μονάδες 15
5− 2
6 ( 5+ 2 ),
α: 2 ( 5+ 2 , ) β: 6 ( 5+ 2 , ) γ: 3 ( 5
5+ 2 , )
ε: 2 5 + 2 δ:

Β. Να χαρακτηρίσετε ως σωστό η λάθος καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις.


a. Αν | χ| ≥4 τότε −4 ≤ χ ≤ 4
b. Η εξίσωση | χ −2| = −5 είναι αδύνατη
1
c. Η ευθεία ψ = λχ +3 είναι κάθετη στην ψ = 3χ τότε λ = −
3
2
d. χ = χ για κάθε πραγματικό αριθμό χ
e. Για τα σημεία Α(0, 4) και Β(0, 1) η απόσταση ΑΒ είναι ίση με 3 Μονάδες 10
Θέμα 3ο
χ +5 χ 3+ 4 χ
a. Να λυθεί η ανίσωση: + > Μονάδες 15
2 3 3
b. Να υπολογισθεί η παράσταση 3⋅ 6− 3⋅ 6+ 3 Μονάδες 10
ο
Θέμα 4
⎧ λχ + ψ = λ
Να λυθεί το σύστημα: ⎨ Μονάδες 25
⎩χ + ψ = 1
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 219
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α1. Να Δώσετε ετε τον ορισμό της απόλυτης τιμής πραγματικού αριθμού.
Μονάδες 5

Α2. Να αποδείξετε ότι: Αν θ > 0, τότε | χ | < θ ⇔ −θ < χ < θ.

Μονάδες 6
Α3. Να συμπληρωθούν τα κενά:

a. Αν θ > 0, τότε: | χ | = θ ⇔ .......................... Μονάδες 3

b. Αν θ > 0, τότε: | χ | ≥ θ ⇔ .......................... Μονάδες 3

Β1. Αν | χ| ≥ 3 τότε είναι:

α: χ ≥ 3, β: χ ≤ −3 γ: χ ≥ 3 ή χ ≤ −3 Μονάδες 4

Β2. Αν | χ | = 2 τότε είναι:

α: χ = 2, β: χ = −2 γ: χ = 2 ή χ = −2 Μονάδες 4

Να σημειώσετε τη σωστή απάντηση


Θέμα 2ο
| χ −8|
Να λυθεί η ανίσωση: 2|χ−8| < +5 Μονάδες 25
3

Θέμα 3ο
Να βρείτε τον λ έτσι ώστε οι ευθείες ψ = (1−λ2)χ + 3 και ψ = (λ−1)χ να είναι παράλληλες.

Μονάδες 25
Θέμα 4ο
⎧| χ | = 2 | ψ | + 1
Να λυθεί το σύστημα: ⎨ Μονάδες 25
⎩3 | χ | = 5( | ψ | +1)
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 220
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να συμπληρώσετε τις ισότητες:
(α + β)2 =

(α − β)2 =

(α +β) ·(α − β ) = Μονάδες 9

Β. Να χαρακτηρίσετε ως Σ (σωστή) ή Λ (λάθος) την κάθε πρόταση:

i. Στην εξίσωση ⎪x ⎪=2 μπορεί να πάρει τις τιμές x = 2 ή x = −2

ii. Η εξίσωση x = −5 είναι αδύνατη

iii. Αν x ≤ 3 τότε x ≤ −3 ή x ≥3

iv. Δυο διακεκριμένες ευθείες είναι παράλληλες μόνο όταν οι συντελεστές διεύθυνσης αυ-
τών είναι ίσοι
v. Δυο διακεκριμένες ευθείες είναι κάθετες μόνο όταν το γινόμενο των συντελεστών διεύ-
θυνσης τους είναι ίσο με 1 Μονάδες 16
Θέμα 2ο
Να γίνουν οι πράξεις

a) 2x · (3x − 2y) − 3y · (4x +y) −2 · (x2 −2y2) Μονάδες 9

β) (α −2β)·β − ( 2 α + β)·α + 2·(α 2 + β2) Μονάδες 9

γ) 3· 27 −2 12 + 32 −2· 8 Μονάδες 7

Θέμα 3ο
α) Να λύσετε την εξίσωση
5 5
2x +7 = 4x + −x− Μονάδες 20
3 5

β) Να κάνετε την επαλήθευση. Μονάδες 5


Θέμα 4ο
Να βρείτε την αριθμητική τιμή της παράστασης Α= 3x3 − 2x2 + 15x 10

Για x = 1 Μονάδες 8
Για x = 2 Μονάδες 8
1
Για x = − Μονάδες 9
2
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 221
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
a. Αν χ1 και χ2 οι ρίζες της εξίσωσης αχ2 + βχ +γ = 0, α ≠ 0, να υπολογίσετε το άθροισμα

χ1, χ2 Μονάδες 9
b. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση
♦ Το ημ2ω + συν2ω ισούται με:
1 1
α: 0, β: , γ: 1, δ: −1, ε: − Μονάδες 4
2 2

♦ Το ημ30° ισούται με:

1 1 3 2
α: − , β: , γ: , δ: , ε: 0 Μονάδες 4
2 2 2 2

♦ Η εφω < 0 όταν 90°< ω < 180° Σ , - Λ,

Μονάδες 4

♦ Για οποιαδήποτε γωνία ω ισχύει 7 0 ≤ συνω ≤ 1 Σ , - Λ,

Μονάδες 4
Θέμα 2ο
Να λύσετε την εξίσωση: 2(χ +3) + 4 = 12 − χ⋅(χ −1) Μονάδες 25

Θέμα 3ο
Να λύσετε την ανίσωση: (χ −1)⋅(2χ −4)⋅(χ2 −5χ + 4) > 0 Μονάδες 25

Θέμα 4ο
4 π
Αν ημχ = και < ω < π, να υπολογίσετε:
5 2

a. το συνχ Μονάδες 15
b. την εφχ Μονάδες 10
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 222
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Δίνεται η εξίσωση αχ2 = βχ = γ = 0 με α ≠ 0.

Αν Δ = β2 − 4αγ πόσες ρίζες έχει η εξίσωση όταν:

♦ Δ<0

♦ Δ=0

♦ Δ>0
Ποιοι τύποι μας δίνουν το άθροισμα και το γινόμενο των ριζών της; Μονάδες 13
Β. Δίνονται οι παρακάτω γραφικές παραστάσεις συναρτήσεων της μορφής

f(χ) = αχ2 + βχ = γ, α ≠ 0.
y y y y
i ii iii iv

x΄ x x x
x΄ x x΄ x΄

y y΄ y΄ y

Ποια τα συμπεράσματα που βγάζετε για το πρόσημο του α και το πρόσημο της διακρίνουσας
σε κάθε περίπτωση: Μονάδες 12
ο
Θέμα 2
Να λυθούν οι εξισώσεις:

♦ 5(χ2 + 2)−42 = 3χ + 2(χ−1) Μονάδες 13

♦ 7χ(χ + 1) = 5χ(χ −1) − 10 Μονάδες 12

Θέμα 3ο
Α. Να βρείτε το άθροισμα και το γινόμενο των ριζών των παρακάτω εξισώσεων χωρίς να τις
λύσετε:

♦ χ2 + 6χ − 7 = 0 Μονάδες 6

♦ 2χ2 + 6χ + 4 = 0 Μονάδες 7
Β. Αφού παραγοντοποιήσετε τους όρους του κλάσματος να το απλοποιήσετε.

χ 2 − 2χ − 15
, χ ≠ ±3 Μονάδες 13
χ2 − 9

Θέμα 4ο
Να λυθούν οι ανισώσεις.

χ2 + 7χ − 8 > 0 Μονάδες 12

χ2 − 6χ − 4 < 3 Μονάδες 13
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 223
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να συμπληρωθεί ο παρακάτω πίνακας με τα εξής:
πόσες ρίζες έχει η εξίσωση αx2 + βx + γ, α≠0 και ποιες είναι αυτές.

Δ = β2 − 4αγ Η εξίσωση αx2 + βx + γ, α ≠ 0

Αν Δ > 0
Αν Δ = 0
Αν Δ < 0 Μονάδες 9
Β. Να συμπληρωθούν οι ισότητες:
Αν x1 και x2 οι ρίζες της εξίσωσης αx2 + βx + γ, α ≠ 0
Το άθροισμα των ριζών S = x1 + x2 =
Το γινόμενο των ριζών P= x1 · x2 = Μονάδες 9
ου
Γ. Να γράψετε την 2 βαθμού εξίσωση η οποία έχει για ρίζες τις x1 και x2 αν είναι γνωστό
ότι S = x1 + x2 και P= x1 · x2 Μονάδες 7
Θέμα 2ο
Να λυθούν οι εξισώσεις

i. 3(φ2+8) =24−15φ Μονάδες 12

ii. 2x(x −1)+2x=33−x(x −2) Μονάδες 13

Θέμα 3ο
Να βρείτε το άθροισμα των S και το γινόμενο των P των ριζών x1, x2 των παρακάτω εξισώ-
σεων χωρίς να υπολογίσετε τις ρίζες αν είναι S = x1 + x2 και P = x1 · x2

A. x2−6x + 8=0

B. 2x2−9x−35=0

Γ. 2x2 + 8x− 42 = 0 Μονάδες 13

1 1
Για κάθε περίπτωση αν υπολογίσετε την παράσταση Κ = +
χ1 χ2

Μονάδες 12
Θέμα 4ο

Να λυθούν οι ανισώσεις
x2 +2 x +2 > 0 Μονάδες 13

9 x2 −25 < 0 Μονάδες 12


Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 224
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
a. Να αποδείξετε ότι: συν2α = συν2α − ημ2α Μονάδες 11

b. Να γράψετε τους τύπους που δίνουν το σύνολο των λύσεων των παρακάτω βασικών τρι-
γωνομετρικών εξισώσεων:
ημχ = α, όπου α = ημθ
συνχ = α, όπου α = συνθ
εφχ = α, όπου α = εφθ
Μονάδες 6
c. Να συμπληρωθούν οι ισότητες
ημ(α + β) = ...............

ημ(α − β) = ...............

συν(α − β) = ...............

εφ(α + β) = ...............
Μονάδες 8
ο
Θέμα 2
Δίνεται το πολυώνυμο Ρ( χ ) = χ4 + χ3 + χ2 −9χ − 10.

a. Να βρείτε το Ρ( 1) Μονάδες 8

b. Να βρείτε το πηλίκο της διαίρεσης του Ρ( χ ) με το (χ− 1) Μονάδες 8

c. Να γράψετε την ταυτότητα της διαίρεσης του Ρ( χ ) με το (χ− 1) Μονάδες 9

Θέμα 3ο
Δίνεται η αριθμητική πρόοδος 0, 2, 4, .........
a. Να βρείτε τον πρώτο όρο και τη διαφορά της προόδου. Μονάδες 6
b. Να βρείτε το άθροισμα των 40 πρώτων όρων της προόδου. Μονάδες 10
c. Να βρείτε τον πεντηκοστό (α50) όρο της προόδου αυτής. Μονάδες 9
ο
Θέμα 4
Μια κοινωνία βακτηριδίων τριπλασιάζεται σε αριθμό κάθε μία ώρα. Αν αρχικά υπάρχουν 2
βακτηρίδια, πόσα βακτηρίδια θα υπάρχουν ύστερα από 8 ώρες;
Μονάδες 25
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 225
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Από τις απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις να επιλέξετε την κατάλληλη και να την με-
ταφέρετε στο τετράδιο σας.
a. Το ημ2α είναι ίσο με:
α: ημασυνα, β:2ημ2α + 1, γ: 2ημασυνα δ: 1 −2συν2α, ε: κανένα από τα προηγούμενα
b. Το συν2α είναι ίσο με:
α: 1 −2συν2α, β: ημ2α −συν2α, γ: 1−ημ2α δ: 1−2ημ2α , ε: κανένα από τα προηγούμενα
Μονάδες 4 + 4
Στήλη Α Στήλη Β
Β. Σε κάθε στοιχείο της
στήλης Α να αντιστοιχίσετε 1 + συν2α
1.
1 − συν2α
ένα μόνο στοιχείο της στήλης
1 − συν2α
Β. 2.
α. ημ2α 2
β. συν2α 3. 1 − συν2α
1 + συν2α Μονάδες 4 + 4 + 4
γ. εφ2α
συν2α − 1
4.
2
συν2α + 1
5.
2

1 π
Γ. Να υπολογίσετε τα συν2α και ημ2α αν γνωρίζεται ότι συνα = και 0 <α <
2 2
Μονάδες 5
Θέμα 2ο
Δίνεται Αριθμητική πρόοδος με πρώτο όρο α1 = −7 και διαφορά ω = 5. Να υπολογίσετε:
a. Τον α8 Μονάδες 6
b. Το άθροισμα των 20 πρώτων όρων της. Μονάδες 9
c. Το άθροισμα α16 + α17 + α18 + α19 + α 20 Μονάδες 10
Θέμα 3ο
Δίνεται γεωμετρική πρόοδος 2, 6, 18 ....Να βρείτε:
a. Τον πρώτο της όρο α1 και το λόγο της λ. Μονάδες 7
b. Τον έβδομο της όρο α7 Μονάδες 9
c. Το άθροισμα των 5 πρώτων όρων της προόδου. Μονάδες 9
Θέμα 4ο
Α. Με το σχήμα Horner να βρείτε το πηλίκο και το υπόλοιπο της διαίρεσης:
(−χ3 +75χ −250):( χ + 10) Μονάδες 10

Β. Δίνεται το πολυώνυμο Ρ( χ ) = 2χ2005−χ1821 + 2χ − 3


a. Τι βαθμού είναι το Ρ( χ ) Μονάδες 2
b. Ποιο είναι το υπόλοιπο της διαίρεσης Ρ( χ ) : ( χ − 1) Μονάδες 4

c. Είναι το ( χ − 1) παράγοντας του Ρ(χ) ; Μονάδες 3

d. Είναι το χ = − 1 ρίζα του πολυωνύμου; Μονάδες 4


Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 226
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να συμπληρώσετε τις ισότητες:

συν (α −β) =

ημ (α + β) =
εφ (α + β) =
ημ 2 α =
συν 2 α =
Μονάδες 15
4
Β. Αν είναι συν α = − να υπολογίσετε το συν 2α
5

Μονάδες 10
Θέμα 2ο
Δίνεται η αριθμητική πρόοδος με γενικό όρο αν = ν + 2
i. Να γράψετε τον πρώτο όρο της αριθμητικής προόδου, α1 και την διαφορά της , ω.
Μονάδες 10
ii. Να βρείτε το άθροισμα των 10 πρώτων όρων της.
Μονάδες 15
Θέμα 3ο
Δίνεται η γεωμετρική πρόοδος 9,27,81,…. Να βρείτε
i. Τον πρώτο όρο της, α1 και τον λόγο λ. Μονάδες 7
ii. Τον πέμπτο όρο της γεωμετρικής προόδου. Μονάδες 9
iii. Το άθροισμα των τεσσάρων πρώτων όρων της γεωμετρικής προόδου.
Μονάδες 9
Θέμα 4ο

Έστω Ρ(x) = 2x3−5x2 + 9x−6 πολυώνυμο του x

α) Τι βαθμού πολυώνυμο είναι το Ρ(x); Μονάδες 2


β) Να εξετάσετε αν το 1 είναι ρίζα του πολυώνυμου Ρ(x) Μονάδες 3

γ) Να βρείτε το πηλίκο και το υπόλοιπο της διαίρεσης Ρ(x) : (x−1) Μονάδες 10

δ) Να γράψετε την ταυτότητα της διαίρεσης, για την παραπάνω διαίρεση


Μονάδες 10
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 227
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
G G
1. Αν α = (χ1, ψ1) και β = (χ2, ψ2) να συμπληρώσετε τις σχέσεις:
G G G G
♦ α + β = ......................//..... α ⋅ β = ......................... Μονάδες 5
G G
2. Αν τα διανύσματα α και β έχουν συντελεστές διεύθυνσης λ1, λ2 αντίστοιχα να συμπλη-
ρώσετε τις προτάσεις
G G
♦ Αν α ⊥ β τότε ......................
G G
♦ Αν α // β τότε ...................... Μονάδες 5
3. Επιλέξτε τη σωστή απάντηση
♦ Η απόσταση των σημείων Α(χ1, ψ1) και Β(χ2, ψ2) δίνεται από τον τύπο:
( ψ1 − χ1 ) + ( ψ 2 − χ 2 ) Β: ( ΑΒ ) = ( χ 2 − χ 1 ) + ( ψ 2 − ψ 2 )
2 2 2 2
Α: ( ΑΒ ) =

Γ: ( ΑΒ ) = ( ψ1 − χ 1 ) + ( ψ 2 − χ 2 )
2 2
( χ 2 − χ1 ) + ( ψ2 − ψ2 )
2 2
Δ: ( ΑΒ ) =
4. Να την χαρακτηρίσετε ως ( Σ ) Σωστό ή ( Λ ) Λάθος
♦ Οι ευθείες ε1: 2χ + 3ψ = 5 και ε2: χ + ψ = 2 είναι παράλληλες Σ, -Λ,
Μονάδες 5
5. Να αντιστοιχίσετε τις εξισώσεις της στήλης Ι με τις γραμμές της στήλης ΙΙ.

ΣΣΤΤΗ
ΗΛΛΗ
Η ΙΙ ΣΣΤΤΗ
ΗΛΛΗ
Η ΙΙΙΙ
a. χ2 + ψ2 = 10 1. Παραβολή
b. χ + 2ψ = 3 Μονάδες 5
2. υπερβολή
c. ψ2 = 10χ
χ2 ψ2 3. Ευθεία
d. + =1
4 16 4. Κύκλος
χ2 ψ2 5. Έλλειψη
e. − =
100 9
Θέμα 2ο
Δίνονται τα σημεία Α(8, 0) και Β(0, 4). Να βρείτε:
a. Τις συντεταγμένες του μέσου Δ του τμήματος ΑΒ Μονάδες 8
b. Ποια η εξίσωση της ευθείας ΑΒ Μονάδες 9
c. Το μήκος του ευθυγράμμου τμήματος ΟΔ (Ο αρχή των αξόνων) Μονάδες 8
Θέμα 3ο
a. Να βρεθεί η εξίσωση του κύκλου που έχει κέντρο το σημείο Κ(0, 2) και διέρχεται από το
σημείο Α(1, 1) Μονάδες 9
b. Να εξετάσετε αν το σημείο Μ(−1, 2) είναι σημείο του κύκλου; Μονάδες 8
c. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης του κύκλου αυτού στο σημείο Β(−1, 2 )
Μονάδες 8
Θέμα 4ο G
G
Δίνονται τα διανύσματα α = (χ, 2) και β = (12, χ−2)
G G
a. Να βρείτε το χ∈R ώστε τα α , β να είναι συγγραμμικά . Μονάδες 9
G G
b. Για την θετική τιμή του χ που βρήκατε παραπάνω να βρείτε τα μέτρα των α και β .
Μονάδες 8
G G
c. Για την αρνητική τιμή του χ που βρήκατε στο πρώτο ερώτημα να υπολογίσετε το α ⋅ β .
Μονάδες 8
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 228
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
JJG
Α1. Έστω ένα διάνυσμα ΑΒ και ένα σημείο αναφοράς Ο. Αν το σημείο Μ είναι το μέσο του
JJJG JJG
JJJG ΟΑ+ΟΒ
ΑΒ να αποδείξετε ότι: ΟΜ= Μονάδες 10
2
Α2. Να σημειώσετε τη σωστή απάντηση στην παρακάτω ερώτηση:

Αν Α(−4, 7) και Β (2, −3), το μέσο Μ του ΑΒ είναι το σημείο:

α: (−1, 2), β: (3, −5), γ: (−3, 5), δ: (1, −2) Μονάδες 5


G
Β. Σε κάθε ένα από τα σχήμα να αντιστοιχίσετε την τιμή του διανύσματος χ .
G
G β G G
χ χ χ
G G G G G G
α γ γ G α G G α γ
G χ G γ G
α β
β β
G G G G G G G G G G G G G G G G G G
1: α+β − γ , 2: α − β − γ , 3: α+β + γ , 4: β+γ − α , 5: −α − β − γ , 6: β − γ − α

Θέμα 2ο Μονάδες 10

Δίνονται τα σημεία Α(2, −4) και Β(1, −3). Να βρείτε:

a. Το συντελεστή διευθύνσεως της ευθείας που διέρχεται από τα σημεία Α και Β.


Μονάδες 10
b. Την εξίσωση της ευθείας που διέρχεται από τα σημεία Α και Β. Μονάδες 15

Θέμα 3ο
Δίνεται η γραφική παράσταση μιας έλλειψης. Να βρεθούν:
a. Η εστιακή απόσταση της έλλειψης. Μονάδες 5
b. Η εξίσωση της έλλειψης. Μονάδες 10
c. Οι κορυφές της έλλειψης. Μονάδες 10

Θέμα 4ο
Δίνεται ο κύκλος c: χ2 + ψ2 −2χ−1 = 0 και η ευθεία ε: ψ = χ − 3.

a. Να βρείτε το κέντρο και την ακτίνα του κύκλου. Μονάδες 10


b. Να αποδείξετε ότι η ευθεία ε εφάπτεται του κύκλου c και στη συνέχεια να βρείτε το ση-
μείο επαφής. Μονάδες 15
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 229
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστό (Σ) ή λάθος (Λ) .
1. Αν δυο διανύσματα είναι παράλληλα, τότε για τους συντελεστές διεύθυνσης
τους λ 1 και λ 2 αντίστοιχα, ισχύει λ 1 =λ 2
2. Αν δυο διανύσματα είναι κάθετα, τότε για τους συντελεστές διεύθυνσης τους
λ 1 και λ 2 αντίστοιχα, ισχύει λ 1. λ 2 =1
3. Ο συντελεστής διεύθυνσης λ μιας ευθείας που διέρχεται από τα σημεία Α(x A ,y A )
και Β(x B ,y B ) με x A ≠ x Β είναι λ= y B − y A
xB − xA
4. Η απόσταση των σημείων Α(x 1 ,y 1 ) και Β(x 2 ,y 2 ) είναι ΑΒ = (x2 − x1)+(y2 − y1)
5. Αν α = (x, y), τότε το μέτρο του διανύσματος α ισούται με α = x 2 − y2
Β. Να αντιστοιχίσετε τη στήλη Α με τη στήλη Β

Στήλη Α Στήλη Β
α) (x − x 0 ) 2 + (y − y 0 ) 2 = p 2 παραβολή

β) y 2 =2px κύκλος

x 2 y2 υπερβολή
γ) 2
+ 2 =1 με α 2 = β 2 + γ 2
α β
x 2 y2 έλλειψη
δ) 2
− 2 =1 με γ 2 = α 2 + β 2
α β
ε) y − y0 = λ(x − x 0 ) ευθεία

Μονάδες 12,5+12,5 = 25
ο
Θέμα 2 G
G
Α. Τι ονομάζουμε εσωτερικό γινόμενο δυο μη μηδενικών διανυσμάτων α και β ;
G G G G G G
Με τι ισούται το εσωτερικό γινόμενο αν: i) α ⊥ β , ii) α ↑↑ β , iii) α ↑↓ β
Β. Δίνεται το τρίγωνο ΑΒΓ και μεταβλητό σημείο Μ. Να αποδείξετε ότι το διάνυ-
G
σμα α = ΜΑ+2ΜΒ − 3ΜΓ είναι σταθερό. Μονάδες 10+15 = 25
Θέμα 3ο
A. Να βρείτε την εξίσωση της έλλειψης, η οποία έχει εστίες Ε(4,0) και Ε΄( − 4,0) και

κορυφές Β(3, 0) και Β΄( − 3, 0)

B. Να εξετάσετε αν το σημείο Μ(10,-3) ανήκει στην παραπάνω έλλειψη


Μονάδες 15 +10 = 25
Θέμα 4ο
Δίνεται το τρίγωνο ΑΒΓ με κορυφές τα σημεία Α(3,4), Β(1,2) και Γ( − 2,6).
Να βρείτε:
a. την εξίσωση της ευθείας ΑΒ
b. τις συντεταγμένες του μέσου Μ της ΒΓ
c. την εξίσωση της διαμέσου ΑΜ Μονάδες 9 + 7 + 9 = 25
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 230
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
A. Αν μία συνάρτηση f είναι παραγωγίσιμη σε ένα σημείο xo, τότε είναι και συνεχής στο
σημείο αυτό. Μονάδες 10
B. Nα χαρακτηρίσετε ως σωστό ( Σ ) ή λάθος (Λ) τις παρακάτω προτάσεις .
Το μέτρο του μιγαδικού αριθμού z = x +iy ,x,y є Rόπου δίνεται από τον τύπο ⎪z⎪ = x 2 +y 2.
1) Ο συζυγής κάθε μιγαδικού αριθμού z = x + iy, x.y є R είναι ο μιγαδικός αριθμός

z = − x + iy

−β ± ι Δ
2) Οι ρίζες της εξίσωσης αz2 + βz + γ = 0 , α,β,γ є R , α ≠ 0 αν Δ < 0 είναι z1,2 =

3) Αν υπάρχουν τα όρια των συναρτήσεων f και g στο xo τότε ισχύει :

4) lim [f(x) −g(x)]= lim f(x) − lim g(x)


χ→χ χ→χ χ→χ
ο ο ο

Η εξίσωση της εφαπτομένης (ε) της γραφικής παράστασης Cf μιας παραγωγίσιμης συνάρτη-
σης f , στο σημείο Α (xo, f(xo))είναι: y−f(xo) = f΄(xo)⋅(x+xo)

Μονάδες 15
Θέμα 2ο
Να βρεθεί που ανήκουν οι εικόνες των μιγαδικών αριθμών z για τους οποίους ισχύει:

i. ⎪z−2−3i ⎪= 4 Μονάδες 12

ii. z + i = z + 3i Μονάδες 13

Θέμα 3ο
Δίνεται η συνάρτηση f(x) = x3 −6x2 + 9x−2

α) Να μελετήσετε τη συνάρτηση f ως προς τη μονοτονία και τα ακρότατα


Μονάδες 13
β) Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της γραφικής παράστασης της f στο σημείο
Α (−1, f(−1)) Μονάδες 12

Θέμα 4ο
⎧ x 2 αν χ < 5
Έστω η συνάρτηση f(x) = ⎨ και το σημείο της xo=5
⎩10x − 25 αν χ ≥ 5
α) Να αποδείξετε ότι η f είναι συνεχής στο xo = 5
Μονάδες 12
β) Να αποδείξετε ότι η f παραγωγίζεται στο xo =5 και να βρείτε την f΄(5)
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 231
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις:
Α1. α + βi = γ + δi ⇔ ..........

Α2. α + βi = ..............

Α3. z1 + z 2 = ...........

Α4. z = x + yi τότε z =...........

Α5. z1 ⋅ z 2 = ............. Μονάδες 5 × 2,5 = 12,5

Β. Να χαρακτηρίσετε τις επόμενες προτάσεις ως σωστό ( Σ ) ή λάθος ( Λ ).


Β1. lim (f(x)+g(x)) = lim f(x) + lim g(x) Σ, Λ,
x →x0 x →x0 x →x0

Β2. lim (f(x) ⋅ g(x)) = lim f(x) ⋅ lim g(x) Σ, Λ,


x →x0 x →x0 x →x0

Β3. lim ημχ = ημχ Σ, Λ,


x →x0

f(x) − f(x 0 )
Β4. lim = f ΄(x 0 ) Σ, Λ,
x →x0 x + x0

Β5. (συνx)΄= ημχ Σ, Λ,

Μονάδες 5 × 2,5 = 12,5

Θέμα 2ο
Α. Αν για τους μιγαδικούς αριθμούς z ισχύει: | z − 2 − 3i | = 4, να βρεθεί που ανήκουν οι ει-
κόνες τους. Μονάδες = 12,5
Β. Αν για τους μιγαδικούς αριθμούς z ισχύει: | z + i | = | z + 3i | να βρεθεί που ανήκουν οι
εικόνες τους. Μονάδες = 12,5
ο
Θέμα 3
⎧( x − λ ) ⋅ ( x + λ ) , αν x ≤ 2
Αν f(x) = ⎨ να προσδιορίσετε το λ,
⎩ λx + 5, αν x > 2
ώστε η f να είναι συνεχής στο x0 = 2 Μονάδες = 25
ο
Θέμα 4
Να βρείτε τα α, β∈ℜ ώστε οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων f(x) = x2 +αx + 1 και

g(x) = 2x2 +x + β να έχουν κοινή εφαπτομένη στο σημείο x0 = 1


Μονάδες = 25
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 232
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να χαρακτηρίσετε ως Σωστό ( Σ ) ή Λάθος ( Λ ) τα επόμενα θεωρώντας ότι υπάρχουν οι
f΄(x) και g΄(x).
♦ [f ( x ) + g ( x )]΄ = f΄ ( x ) + g΄ ( x )
♦ [f ( x ) ⋅ g ( x )]΄ = f΄ ( x ) ⋅ g΄ ( x )
'
⎡ f ( x ) ⎤ f΄ ( x ) ⋅ g ( x ) − g΄ ( x ) ⋅ f ( x )
♦ ⎢ ⎥ = g(x) ≠ 0.
⎣g(x)⎦ g(x)
νi
♦ Η σχετική συχνότητα fi της τιμής xi μιας μεταβλητής Χ, είναι fi = , i = 1, 2, ..., κ.
ν
♦ Αν f1, f2, ...., fκ οι σχετικές συχνότητες των τιμών x1, x2 ,...., xκ μια μεταβλητής Χ ενός
δείγματος, τότε f1 + f2 +.... + fκ = 1
♦ ( xρ )΄ = xρ−1, ρ ρητός x >0.

♦ ( x )΄ = 2
x
x >0

♦ (συνx)΄ = −ημx Μονάδες 16

Β. Να βρείτε τις παραγώγους των συναρτήσεων: α. f(x) = x2 + ημx −2συνx


β. f(x) = (x +1)2 γ. f(x) = 3συν2x Μονάδες 9
ο
Θέμα 2
Δίνεται η συνάρτηση f(x) = 4x2 −8x = 7. Να βρείτε
♦ Το πεδίο ορισμού της Μονάδες 3
♦ Την πρώτη της παράγωγο Μονάδες 3
♦ Τα διαστήματα μονοτονίας της Μονάδες 5
♦ Τα ακρότατα της Μονάδες 5
♦ Την ελάχιστη τιμή της Μονάδες 5
♦ Το lim f(x) Μονάδες 4
x→1
Θέμα 3ο
Ρωτήσαμε 10 άτομα πόσες ώρες την ημέρα παρακολουθούν xi vi fi Ni Fi
τηλεόραση και οι απαντήσεις ήταν: 1, 0, 1, 2, 2, 0, 1, 3, 4, 2.
Να βρείτε
α. Τη μέση τιμή των ωρών παρακολούθησης Μονάδες 5
β. Τη διάμεσο των παρατηρήσεων Μονάδες 4
γ. Το εύρος των παρατηρήσεων Μονάδες 4
δ. Να μεταφέρετε στο γραπτό σας συμπληρωμένο το διπλανό Σύνολο
πίνακα. Μονάδες 12
Θέμα 4ο
Α. Πόσο πρέπει να είναι οι διαστάσεις ενός ορθογωνίου παραλληλογράμμου χωραφιού περι-
μέτρου 100m ώστε να έχει το μέγιστο εμβαδόν; Μονάδες 20
Β. Πόσο είναι το εμβαδόν αυτό; Μονάδες 5
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 233
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
A. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστό ( Σ ) ή λάθος ( Λ ) .
∑ (x
2
2 i − x) .vi
1. Η διακύμανση (διασπορά) δίνεται από τον τύπο s =
ν
2. Για τη σχετική συχνότητα f i ενός δείγματος ισχύει f i >1
3. Η πρώτη παράγωγος της f στο x 0 εκφράζει το ρυθμό μεταβολής της f(x) ως
4. προς x, όταν x = x 0
5. Το κυκλικό διάγραμμα εφαρμόζεται μόνο για ποιοτικές μεταβλητές
6. Ένα δείγμα χαρακτηρίζεται ομοιογενές αν ο συντελεστής μεταβλητότητας
7. CV ξεπερνά το 10%
B. Να αντιστοιχίσετε τη στήλη Α με τη στήλη Β
Στήλη Α( f ) Στήλη Β(f΄)
a. x ρ-1
b. συνx
1. ημx
c. 1/x
2. x d. − συνx
Μονάδες 12,5 +12,5
3. συνx e. ημx
f. ρx ρ-1
4. lnx
g. − ημx
5. x ρ
h. 0
i. 1

Θέμα 2ο
Οι θερμοκρασίες (σε °C) που σημειώθηκαν σε 7 χωριά ενός νομού τα μεσάνυχτα
είναι: 6, 3, 1, 4, 9, 2, 3. Να υπολογίσετε:
α) τη μέση θερμοκρασία x β) τη διάμεση θερμοκρασία δ
γ) το εύρος R δ) τη διασπορά s 2
Θέμα 3ο Μονάδες 5 + 5 + 5 +10
Δίνεται η συνάρτηση f(x) = 4x 3 − 3x 2 +2x − 5
Να υπολογίσετε: α) την παράγωγο f ΄(x) β) τις τιμές f(2) και f ΄(-1)
f(x)
γ) το lim Μονάδες 7 +10 + 8 = 25
x→ 0 x2 − 5
Θέμα 4ο
Αρ. αυτ.
νi Νi fi Fi fi % Fi %
xi
0 4
1 24
2 14
3 6
4 2
Ρωτήσαμε 50 οικογένειες πόσα αυτοκίνητα έχουν και οι απαντήσεις που δόθηκαν
φαίνονται στον παραπάνω πίνακα.
α) Να συμπληρωθεί ο πίνακας
β) Να εκτιμήσετε πόσες οικογένειες:
i) δεν έχουν αυτοκίνητα Μονάδες 12 + 9 + 4=25
ii) έχουν το πολύ 2 αυτοκίνητα
iii) έχουν από 3 αυτοκίνητα και πάνω
γ) Να γίνει διάγραμμα συχνοτήτων
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 234
Άλγεβρα – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Αν f, g είναι δύο παραγωγίσιμες συναρτήσεις στο Α, ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β
να δείξετε ότι: ( f ( χ ) +g ( χ ) )΄ = f΄ ( χ ) +g΄ ( χ ) , ∀χ∈Α. α. ημχ 1. χρ−1
β. χ 2. συνχ
Μονάδες 10
γ. συνχ 3. −ημχ
Β1. Πότε μια συνάρτηση f ορισμένη στο Α λέγεται συ-
δ. χρ 4. ρ⋅χρ−1
νεχής στο χ0∈Α; Μονάδες 5
ε. c (c = σταθερά) 5. −συνχ
Β1. Να αντιστοιχίσετε τις συναρτήσεις της στήλης Α 6. 0
7. 1
στις παραγώγους τους της στήλης Β.
Μονάδες 10
Θέμα 2ο
Οι θερμοκρασίες σε 10 χωριά ενός νομού σε °C τα μεσάνυκτα ήταν: 6, 3, 2, 6, 1, 4, 4, ,9, 2, 3.

Να υπολογίσετε:

α. Τη μέση θερμοκρασία χ Μονάδες 5


β. Τη διάμεση θερμοκρασία δ. Μονάδες 5
γ. Το εύρος R Μονάδες 5
δ. Τη διασπορά S2 Μονάδες 10
ο
Θέμα 3
Δίνεται η συνάρτηση f( χ ) = 4χ3 −3χ2 + 2χ −5. Να υπολογίσετε:

α. Την παράγωγο f΄( χ ) Μονάδες 9


β. Τις τιμές f( 2 ) και f΄( −1) Μονάδες 8
f (χ )
γ. Το lim 2
Μονάδες 8
x →0 χ − 5χ − 5
Θέμα 4ο
Ρωτήθηκαν 50 οικογένειες πόσα παιδιά έχουν και οι απαντήσεις που δόθηκαν φαίνονται στον
παρακάτω πίνακα.
Αρ. παιδιών
Vi Ni fi Fi fi % Fi%
Χi
0 4
1 24
2 14
3 6
4 2
Σύνολο ν = 50

Α. Να συμπληρωθεί ο πίνακας Μονάδες 13


Β. Να βρείτε πόσες οικογένειες: α. δεν έχουν παιδιά; β. έχουν το πολύ 2 παιδιά;
γ. έχουν από 3 παιδιά και πάνω Μονάδες 12
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 235
Γεωμετρία – Τάξη Α΄

Θέματα εξετάσεων περιόδου


Μαΐου - Ιουνίου των
Εσπερινών Λυκείων
στη Γεωμετρία Α΄, Β΄, Γ ΄
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 236
Γεωμετρία – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
a. Να αποδείξετε ότι οι διαγώνιοι του ορθογωνίου παραλληλογράμμου είναι ίσες.
Μονάδες 15
b. Να γραφούν οι ιδιότητες του παραλληλογράμμου Μονάδες 10
Θέμα 2ο
Α. Για κάθε μια από τις παρακάτω προτάσεις επιλέξτε τη σωστή απάντηση. A
ω
a. Στο σχήμα η εξωτερική γωνία ω του τριγώνου ΑΒΓ είναι:
50° 110°
α: 110ο , β: 120ο , γ: 70ο , δ: 100ο , ε: 130ο B Γ

b. Στο ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ(ΑΒ = ΑΓ) του δι- A

n.
πλανού σχήματος η Γχ είναι διχοτόμος της ΑΓΔ
φ χ

m = 55°, τότε η γωνία φ είναι:


Αν είναι χΓΔ
55°
B Γ Δ
α: 55ο , β: 70ο , γ: 40ο , δ: 20ο , ε: 80ο A Μονάδες 15
c. Στο τρίγωνο ΑΒΓ του διπλανού σχήματος είναι: 3
4

α: 1< α < 7, β: α = 7, γ: α = 1, δ: α >7 , ε: α < 1 Γ


B α

Β. Να χαρακτηρίσετε ως Σ (σωστή) ή Λ (λάθος ) καθεμιά από τις επόμενες προτάσεις


a. Κάθε εξωτερική γωνία τριγώνου ισούται με το άθροισμα των δύο απέναντι εσωτερικών
γωνιών του τριγώνου.
b. Αν δύο τρίγωνα έχουν τις γωνίες τους ίσες μία προς μία είναι ίσα
c. Σε κάθε ορθογώνιο τρίγωνο η υποτείνουσα είναι διπλάσια της αντίστοιχης της διαμέσου.
d. Η διάκεντρος δύο τεμνόμενων κύκλων είναι μεσοκάθετη στην κοινή τους χορδή.
Μονάδες 10
ο
Θέμα 3 A A΄

Αν δύο οξυγώνια τρίγωνα ΑΒΓ και Α΄Β΄Γ΄ Δ Δ΄


Ε Ε΄
έχουν τα ύψη τους ΒΔ = Β΄Δ΄ και ΓΕ = Γ΄Ε΄
και τις πλευρές τους ΒΓ = ´ô. B Γ B΄ Γ΄

a. Να δείξετε ότι τα τρίγωνα ΒΔΓ και Β΄Δ΄Γ΄ είναι ίσα και οι γωνίες Γ και Γ΄ είναι ίσες.
b. Να δείξετε ότι τα τρίγωνα ΓΕΒ και Γ΄Ε΄Β΄είναι ίσα και οι γωνίες Β και Β΄ είναι ίσες.
c. Να δείξετε ότι τα τρίγωνα ΑΒΓ και Α΄ ´ô είναι ίσα.
Θέμα 4ο
Στο τρίγωνο ΑΒΓ(ΑΒ < ΑΓ) η ΑΔ είναι διχοτόμος της γωνίας Α και το σημείο Μ μέσο της

ΒΓ. Αν η προέκταση της ΒΕ ⊥ ΑΔ τέμνει την ΑΓ στο Ζ, να δείξετε ότι:

ΑΓ − ΑΒ 
α. ΕΜ // ΑΓ β. ΕΜ = n=Α
γ. ΔΕΜ Μονάδες 10 +10 +5
2 2
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 237
Γεωμετρία – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να αποδείξετε ότι το άθροισμα των γωνιών ενός τριγώνου είναι 2 ορθές.
Μονάδες 10
Β. Να χαρακτηρίσετε ως Σωστό ( Σ ) ή Λάθος ( Λ ) καθεμιά από τις επόμενες προτάσεις:
1. Κάθε εξωτερική γωνία τριγώνου είναι ίση με το άθροισμα των δύο απέναντι εσωτερικών
γωνιών τριγώνου. Σ, Λ, Μονάδες 3

2. Αν δύο τρίγωνα έχουν δύο γωνίες τους ίσες μία προς μία, τότε έχουν τις τρίτες γωνίες
τους άνισες. Σ, Λ, Μονάδες 3

3. Οι οξείες γωνίες ενός ορθογωνίου τριγώνου είναι συμπληρωματικές.


Σ, Λ, Μονάδες 3

4. Κάθε γωνία ισοπλεύρου τριγώνου είναι 60°.

Σ, Λ, Μονάδες 3

5. Αν δύο γωνίες ενός τριγώνου είναι αντίστοιχα 70° και 40°, το τρίγωνο είναι σκαληνό.

Σ, Λ, Μονάδες 3

Θέμα 2ο A

Στο διπλανό σχήμα είναι: 1 2

l =Α
ΑΒ = ΑΓ και Α m
1 2

Να αποδείξετε ότι.
Γ
a. ΒΔ = ΕΓ B Δ Ε Μονάδες 15
b. Το τρίγωνο ΑΔΕ είναι ισοσκελές Μονάδες 10
Θέμα 3ο Γ

Στο διπλανό σχήμα ή ΑΒ είναι διά-


μετρος του κύκλου (Ο, R) και η
A O B
n = 2Α
ΒΟΔ  . Να αποδείξετε ότι:

n = 2Α
a. ΒΟΓ . Δ Μονάδες 15
o = ΒΔ
b. ΓΒ p Μονάδες 10
ο
Θέμα 4
Στις πλευρές τετραγώνου ΑΒΓΔ κατασκευάζουμε τέσσερα ισόπλευρα τρίγωνα ΑΒΕ, ΒΓΖ,
ΓΔΗ και ΔΑΘ, τα οποία βρίσκονται εκτός του τετραγώνου. Να αποδείξετε ότι τα σημεία Ε,
Ζ, Η, Θ είναι κορυφές τετραγώνου. Μονάδες 25
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 238
Γεωμετρία – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να γράψετε τα 3 κριτήρια ομοιότητας των τριγώνων. Μονάδες 9
Β.
Δ
♦ Δύο ίσα τρίγωνα είναι πάντα όμοια; 3
6

♦ Δύο ισόπλευρα τρίγωνα είναι πάντα όμοια;


E 8 Ζ
♦ Δύο όμοια τρίγωνα είναι πάντα ίσα; A
3
♦ Τα δύο τρίγωνα του σχήματος είναι όμοια; 2

B 4 Γ
Να δικαιολογήσετε την απάντηση σας Μονάδες 16
ο
Θέμα 2
Α. Να διατυπώσετε το θεώρημα του Θαλή − να κάνετε σχήμα − να γράψετε τις κατάλληλες

σχέσεις. Μονάδες 7
Β. Αν είναι ε1 // ε2 // ε3 // ε4 να υπολογίσετε τα τμήματα χ, ψ στα επόμενα σχήματα.
δ ζ
ε1
ε1
4 χ
ε2 x
40
ψ 12
15 y
ε3 ε2
4 6
ε4 30 40
ε3 Μονάδες 9+9
Θέμα 2ο
Α. Να διατυπώσετε το θεώρημα της εξωτερικής διχοτόμου τριγώνου − να κάνετε σχήμα – να

γράψετε τις κατάλληλες σχέσεις. x Μονάδες 12


A
Β. Αν η ΑΕ είναι διχοτόμος της γωνίας ΒΑχ, 2
1
ΕΓ = 10, ΒΓ = 3 και ΑΓ = 5 να υπολογίσετε
την πλευρά ΑΒ του τριγώνου του διπλανού
σχήματος Μονάδες 13. E B Γ
ο
Θέμα 3
l =Α
Α. Αν στο διπλανό σχήμα είναι, Α m,
1 2

ΒΓ = 10,ΔΓ = 4 και ΑΓ = ΒΔ, να υπολογίσετε


a. Την πλευρά ΑΓ Μονάδες 4
b. Την Πλευρά ΑΒ Μονάδες 9
Θέμα 4ο
Στα επόμενα σχήματα να υπολογίσετε το τόξο α και τις γωνίες χ, ψ,, ω.
A A

2α χ 2α

ψ ω O χ
B Γ 9α Γ
ψ
α Μονάδες 12
B


Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 239
Γεωμετρία – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α] Τι ονομάζουμε εγγεγραμμένη γωνία, τι επίκεντρη και ποια η σχέση που τις συν-
δέει;
Β] α) Να γράψετε τα κριτήρια εγγράψιμων τετραπλεύρων.
β) Ποια από τα παρακάτω τετράπλευρα είναι εγγράψιμα;
i) παραλληλόγραμμο iii) ορθογώνιο v) ρόμβος
ii) τετράγωνο iv) τραπέζιο

Μονάδες 10+10+5 = 25
ο
Θέμα 2
Α] Να διατυπώσετε το Θεώρημα του Θαλή.
Να κάνετε σχήμα και να γράψετε τις κατάλληλες σχέσεις.

Β] Να υπολογίσετε τα x και y, σε κάθε περίπτωση:


A Β
ε1

9 ψ 3 4
ε2

ψ 12 8
9 χ
ε3
4 χ
ε4 Δ Ε Γ

(ε 1 //ε 2 //ε 3 //ε 4 και ΑΒ//ΓΔ)


Μονάδες 7 + 9 + 9 = 25
Θέμα 3ο
Α] Να διατυπώσετε το θεώρημα εσωτερικής διχοτόμου.
Να κάνετε σχήμα και να γράψετε τις κατάλληλες σχέσεις
Β] Αν ΑΜ, ΒΝ και ΓΛ οι διχοτόμοι των γωνιών
ΜΒ ΛΑ ΝΓ
ενός τριγώνου ΑΒΓ, να αποδείξετε ότι: ⋅ ⋅ =1
ΜΓ ΛΒ ΝΑ
Μονάδες 10+15 = 2
ο
Θέμα 4

Α] Να υπολογίσετε τις γωνίες x, y και ω


A Γ
του σχήματος. Να δικαιολογήσετε χ ψ

πλήρως τις απαντήσεις σας. 2α


ω

( ΑΒ o =3α και ΓΑ
p =2α, ΒΓ p =4α)
Β

Β] Αν Μ είναι το μέσο της πλευράς ΒΓ ενός τριγώνου ΑΒΓ και οι διχοτόμοι των
γωνιών ΑΜΒ και ΑΜΓ τέμνουν τις πλευρές ΑΒ και ΑΓ στα σημεία Κ και Λ αντί-
στοιχα. Να δείξετε ότι: ΚΛ//ΒΓ.
Μονάδες 10+15=25
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 240
Γεωμετρία – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να αποδείξετε ότι σε κάθε ορθογώνιο τρίγωνο το άθροισμα των τετραγώνων των καθέτων
πλευρών του είναι ίσο με το τετράγωνο της υποτείνουσας. Μονάδες 10
Β. Να αντιστοιχίσετε καθένα από τα γεωμετρικά σχήματα που αναφέρονται στη στήλη Ι, με
τον τύπο του εμβαδού του που αναφέρετε στη στήλη ΙΙ.

ΣΣΤΤΗ
ΗΛΛΗ
Η ΙΙ ΣΣΤΤΗ
ΗΛΛΗ
Η ΙΙΙΙ
Α. Τετράγωνο πλευράς α β ⋅ υβ
1. Ε =
Β. Ορθογώνιο παραλληλόγραμμο με 2
2. Ε = α⋅β
πλευρές α, β
(Β − β) ⋅ υ
Γ. Παραλληλόγραμμο με βάση α 3. Ε =
2
και αντίστοιχο ύψος υ. α 2
3
4. Ε =
Δ. Τρίγωνο με βάση β και αντίστοι- 4
5. Ε = α⋅υ
χο ύψος υβ
6. Ε = α2
Ε. Ισόπλευρο τρίγωνο πλευράς α α ⋅β Μονάδες 10
7. Ε=
ΣΤ. Τραπέζιο με βάσεις Β, β και 2
( Β+β ) ⋅ υ
ύψος υ. 8. Ε=
2

Γ. Επιλέξτε την σωστή απάντηση


♦ Το εμβαδόν του κύκλου είναι:
πR 2
α: 2πΡ, β: πR 2 γ: Μονάδες 3
360
Θέμα 2ο
Δίνεται τρίγωνο ΑΒΓ με πλευρές α = 10cm, β = 8cm, γ = 6cm. Να βρείτε:
a. Το είδος του τριγώνου ως προς τις γωνίες του. Μονάδες 10
b. Το μήκος της διαμέσου μβ του τριγώνου. Μονάδες 15
Θέμα 3ο
Δίνεται παραλληλόγραμμο ΑΒΓΔ και σημείο Μ της πλευράς ΓΔ.
a. Να δείξετε ότι ΕΜΑΒ = ΕΜΑΔ + ΕΜΒΓ Μονάδες 15
b. Να βρείτε το (ΑΒΓΔ), αν είναι ΕΜΑΒ = 8. Μονάδες 10
ο
Θέμα 3
Στο διπλανό τετράγωνο ΑΒΓΔ είναι ΑΓ = 6 2 .Με κέντρο το Α και
ακτίνα ΑΒ γράφουμε τόξο ΒΔ που τέμνει την ΑΓ στο Ε. Να βρείτε:
a. Το εμβαδόν του τετραγώνου Μονάδες 10
b. Το μήκος του τόξου ΒΕΔ Μονάδες 7
q
c. Το εμβαδόν του κυκλικού τομέα Α.ΒΕΔ Μονάδες 8
Ενιαίο Εσπερινό Λύκειο 241
Γεωμετρία – Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις:
Σε κάθε τρίγωνο ΑΒΓ ισχύουν οι ισοδυναμίες:
2 2 2
i. α > β + γ , αν και μόνο αν …………..
2 2 2
ii. α = β + γ , αν και μόνο αν …………..
2 2 2
iii. α < β + γ , αν και μόνο αν …………..
Β. Να γράψετε τους τύπους υπολογισμού του εμβαδού
i. τετραγώνου
ii. ορθογωνίου
iii. τριγώνου
iv. τραπεζίου
Γ. Να κυκλώσετε τη σωστή απάντηση:
i. Το εμβαδόν Ε κυκλικού δίσκου (O,R) είναι:
2πR , πR 2 , π 2 R , 2π 2 R
ii. Το μήκος κύκλου ακτίνας R είναι:
πR , πR 2 , 2πR , 2π 2 R
iii. Το εμβαδόν Εμ ενός κυκλικού τομέα μ μοιρών είναι:
πRμ πR 2 μ πR 2μ πRμ
, , , Μονάδες 6 + 10 + 9 = 25
360 360 180 180
Θέμα 2ο
Α. Σε ένα τρίγωνο ΑΒΓ οι πλευρές του είναι α = 8, β = 10 και γ = 7. Να βρείτε το είδος
του τριγώνου ως προς τις γωνίες του Μονάδες7

2 ......+ 2γ 2 − α 2 2 2α 2 +2γ 2 − ...... 2 2α 2 +...... − γ 2


Β. i) Να συμπληρωθούν: μ α = , μβ = , μγ =
4 4 4
A
2
7 M
2
ii) Στο διπλανό σχήμα να υπολογίσετε το τμήμα ΑΒ
B 9 Γ
Μονάδες 9
Κ
Γ. i) Να συμπληρωθούν σωστά οι ισότητες: Β Α Ρ
Ν
ΡΑ . = ΡΓ . Θ
Ο
Ο
Γ
. .
ΘΚ = ΘΜ Λ
Β χ Α 4 Μ
Ρ Δ
ii) Να υπολογίσετε το τμήμα x. Μονάδες 9
6

Θέμα 3ο Ε
Ε Δ

Κανονικό εξάγωνο ΑΒΓΔΕΖ είναι εγγεγραμμένο


σε κύκλο (Ο, ρ). Αν η πλευρά του α είναι 6cm, Ζ
Ο
Γ

να υπολογίσετε το μήκος και το εμβαδόν του κύκλου. α Μονάδες 25


Θέμα 4ο Α Β

Μέσα σ’ ένα χωράφι σχήματος τετραγώνου κατασκευάσαμε το μεγαλύτερο κυκλικό αλώνι


που ήταν δυνατό ακτίνας 40m.
α) Ποιο ήταν το μήκος της πλευράς του τετραγωνικού χωραφιού;
β) Ποιο είναι το εμβαδόν του κυκλικού αλωνιού;
γ) Πόσο είναι το εμβαδόν του χωραφιού που είναι έξω από το κυκλικό αλώνι; Μονάδες 25
Ενιαίο
Ενιαίο Εσπερινό
Εσπερινό Λύκειο
Λύκειο 242
Γεωμετρία – Τάξη Α΄Γ΄
Γεωμετρία – Τάξη

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Αντιστοιχίστε κάθε
πλευρά λν κανονικού πολυ- Πλευρά λν α. R β. R 3 γ. R 2
γώνου εγγεγραμμένου σε
κύκλο (Ο, R) με το από- Απόστημα αν 1. R 2. R 3 3. R 4. R 2 5. R
στημα αν του. 2 2 2 3
Μονάδες 3 × 3 = 9
Β. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως Σωστό ( Σ ) ή Λάθος ( Λ ).
a. Το εμβαδόν ενός τριγώνου ισούται με το γινόμενο μιας πλευράς του επί το αντίστοιχο
ύψος. Σ, Λ,
b. Το εμβαδόν τριγώνου ΑΒΓ δίνεται από τον τύπο Ε = ( τ − α )( τ − β )( τ − γ ) , όπου τ εί-
ναι η ημιπερίμετρος του τριγώνου. Σ, Λ,
c. Η διάμεσος ενός τριγώνου το χωρίζει σε δύο ισοδύναμα τρίγωνα. Σ, Λ,
d. Το εμβαδόν τραπεζίου ισούται με το γινόμενο του ημιαθροίσματος των βάσεων του επί
το ύψος του. Σ, Λ,
e. Το εμβαδόν ενός κυκλικού δίσκου είναι Ε = 2πR2 Σ, Λ,
f. Σε κανονικό πολύγωνο ακτίνας R, πλευράς λν και αποστήματος αν ισχύει ο τύπος:
λ 2ν
α 2ν + =R Σ, Λ,
4
πRμ
g. Το μήκος τόξου μ° ενός κύκλου είναι, S = Σ, Λ,
360
Θέμα 2ο Μονάδες 8 × 2 = 16
Δ

Το ορθογώνιο τρίγωνο ΑΒΓ( Α  = 90°), έχει ύψος


Δ
Μ
ΑΔ = 12 και κάθετη πλευρά ΑΒ = 15. Να βρείτε
i. Το τμήμα ΒΔ ii. Το τμήμα ΒΓ iii. Το τμήμα ΑΓ
iv. Τη διάμεσο ΑΜ. v. Το (ΑΒΓ) vi. Το (ΑMΒ) A B
Μονάδες 25
ο
Θέμα 3
Δ
Α. Στο διπλανό σχήμα είναι
Ρ Β
ΡΑ = 4, ΑΒ = 7 και ΡΓ = 6. Α

Να βρείτε τα ΡΔ και ΡΒ. Ε Ρ Μονάδες 10


Δ
Β. Στο διπλανό σχήμα είναι Γ
Β
ΡΑ = 20, ΡΒ = 5 και ΡΔ = 4.
Γ
Να βρείτε τα ΡΓ, ΓΔ και ΡΕ. Μονάδες 15
Α
Θέμα 4ο
Δίνεται τετράγωνο με πλευρά ΑΒ = 5. Με κέντρο την κορυφή Α και
ακτίνα ΑΒ γράφουμε τόξο κύκλου που τέμνει την ΑΓ στο Ε. Να βρείτε.
a. Το εμβαδόν του τριγώνου ΑΒΓ. Μονάδες 4
b. Το μήκος του τόξου ΒΕ Μονάδες 9
c. Το εμβαδόν του γραμμοσκιασμένου Μονάδες 12
καμπυλόγραμμου τριγώνου ΕΒΓ.
Τ. Ε. Ε 243
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

Θέματα εξετάσεων περιόδου


Μαΐου - Ιουνίου
των ΤΕΕ στα Μαθηματικά
Τ ά ξ η Α΄
Τ. Ε. Ε 244
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Να γίνουν οι πράξεις:

(5χ + 2ψ)2 − (4χ +3ψ)⋅ (4χ−3ψ) − (3χ − 4ψ)2

Θέμα 2ο
⎧ 3χ ψ
⎪⎪ 2 + 5 = 6
Να λύσετε το σύστημα: ⎨
⎪χ + 2 − ψ − 3 = 2
⎪⎩ 4 6
Θέμα 3ο
Να λύσετε την εξίσωση:

χ2 + 24χ + 7 = (χ +8)2 − (χ −8)2

Τ. Ε. Ε
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1 ο
Δίνεται ή παράσταση Α = (χ +3)2 + (2χ −1)2 − (χ −2)⋅( χ +2).

a. Να γίνουν οι πράξεις:

b. Να βρείτε την αριθμητική τιμή της παράστασης για χ = −2

Θέμα 2ο
Δίνεται το πολυώνυμο P(χ) = 2χ3 − 9χ2 + 14χ −8

Να βρείτε το υπόλοιπο της διαίρεσης του P(χ):


a. με το χ + 1

b. με το χ − 2

c. να γράψετε την ταυτότητα της διαίρεσης του P(χ) με το χ + 1


Θέμα 3ο
2χ − 3 6χ + 1 13
Να λύσετε την εξίσωση: + 3χ = +
2 3 6
Τ. Ε. Ε 245
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1ο
Να γίνουν οι πράξεις:

a. (2χ − 3)2 + 3χ⋅(2χ2 −5) − 6χ2⋅(5χ −2)

b. (χ − 4)⋅(χ + 4) −(3 −2χ)2 − 15χ

⎛5 2⎞ ⎛5 3⎞
c. 10 ⋅ ⎜ − ⎟ − 16 ⋅ ⎜ − ⎟ − 23
⎝2 5⎠ ⎝8 4⎠

Θέμα 2ο
a. Να λύσετε την εξίσωση:
3χ + 31 7χ +17 7 − 9χ
− = −8
8 6 4
b. Να κάνετε επαλήθευση.

Θέμα 3ο
Να βρείτε την αριθμητική τιμή της παράστασης
Α = 2χ3 + 17χ2 −32χ −20

a. για χ = −2,

b. για χ = −10,

1
c. για χ = − ,
2
Τ. Ε. Ε 246
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1ο
Να αποδείξετε την ταυτότητα:
(α2 +β2)⋅(χ2 + ψ2) = (αχ + βψ)2 + (αψ −βχ)2

Θέμα 2ο
χ −1 − 4 5 χ −1
Να λύσετε την ανίσωση: + 〈
2 3 3
Θέμα 3ο
a. Να λύσετε την εξίσωση: χ2 −5χ + 6 = 0

b. Να απλοποιηθεί η παράσταση: Α=
( 2χ 2
)( )
− 8 ⋅ χ2 − 9
( χ − 5χ + 6) ( 2χ + 6)
2

Τ. Ε. Ε
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1ο
Να γίνουν οι πράξεις:

a. χ⋅(χ − 2) −3(χ2 + 4) − (χ2−12)

b. (χ−2)2−( χ + 1)⋅(χ − 1) + χ⋅(χ − 4)

Θέμα 2ο
Να λύσετε τις εξισώσεις:

a. 3(χ−3) −(χ − 4) = 5 + χ

χ−2 χ −3 χ −1
b. − = 6−
3 4 2
Θέμα 3ο
⎧2χ − ψ = −7
Να λύσετε το σύστημα ⎨
⎩4χ + 2ψ = 30
Τ. Ε. Ε 247
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
α. Πότε δυο πραγματικοί αριθμοί λέγονται αντίθετοι και πότε αντίστροφοι ;
Δώστε από δυο παραδείγματα.
β. Αφού αντιγράψτε στην κόλλα του γραπτού σας τα παρακάτω να συμπληρώσετε τις
ισότητες:
( α+β ) (α − β)
2 3
i) =…………….., =……………. , α2−β2 = ……………..

α κ ⋅ α ν = .............., α κ :α ν = .............. α ≠ 0, ( α ν ) = ..........


κ
(α ⋅β)
κ
ii) = ..............,
Θέμα 2ο
α. Τι ονομάζεται απόλυτη τιμή ενός αριθμού ;
β. Αφού αντιγράψτε στην κόλλα του γραπτού σας τα παρακάτω , να κυκλώστε
το σωστό η το λάθος
♦ An α >0, τότε | α | = α Σ , − Λ,

♦ | α | <2 , τότε −2 < α < 2 Σ , − Λ,

♦ Η εξίσωση 2χ + 3 = 5 έχει λύση την χ =1 Σ , − Λ,

♦ Αν α⋅β = 0 τότε α = 0 και β = 0 Σ , − Λ,

♦ Αν Δ = β2 − 4αγ =0 τότε η εξίσωση αχ2 + βχ + γ = 0 , α ≠ 0

έχει δυο ρίζες πραγματικές και άνισες Σ , − Λ,

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
η
Άσκηση 1
a. Να βρείτε την αριθμητική τιμή της παρακάτω παράστασης για χ = 3 και χ = −1:

Α = 3χ2−5χ + 2

b. Να λυθεί η εξίσωση : 3χ2 − 5χ + 2 = 0


Άσκηση 2η
a. Να λυθεί η εξίσωση : |2χ −3| =3

b. Να λυθεί η ανίσωση : | χ−1| > 4


Άσκηση 3η
α. Να βρείτε τα πεδία ορισμού των παρακάτω συναρτήσεων:

2x
i) f(x) = 2x+4 ii) f(x) = iii) f(x) = 6 − 3x
8 − 2x
⎧ x 3 αν x < 0
β. Δίνεται η συνάρτηση: f(x) = ⎨
⎩ 2x − 1 αν x ≥ 0
Να βρεθούν τα : f(−2) , f(−1) , f(0) , f(1) , f(3) .
Τ. Ε. Ε 248
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
α. Να συμπληρωθούν οι ταυτότητες:

♦ (α−β)2 =……..

♦ (α+β)⋅(α−β) =……..

♦ (α−β)3 =……..

β. Να αποδειχθεί η ταυτότητα: (α + β)2 = α2 + 2αβ + β2


Θέμα 2ο
Δίνεται το τριώνυμο αχ2 + βχ + γ να γράψετε τους τύπους που δίνουν:
α. Την διακρίνουσα του τριωνύμου.
β. Τις ρίζες του τριωνύμου στην περίπτωση που η διακρίνουσα είναι θετική.
γ. Το άθροισμα και το γινόμενο των ριζών του τριωνύμου
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
Να λυθεί η εξίσωση: 2χ2 − χ −1 = 0

Άσκηση 2η
Να λυθεί η ανίσωση: 2χ − 5(χ −1) ≥ 3 − χ

Άσκηση 3η
⎧2χ − ψ = 5
Να λυθεί το σύστημα. ⎨
⎩χ + 2ψ = 5
Τ. Ε. Ε 249
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Για α ≠ 0 και β ≠ 0 να συμπληρώσετε τις ισότητες:

ι) α0 = ιι) α κ ⋅ α ν = ιιι) α κ :α ν =
κ
⎛α⎞
( )
κ
νι) ( α ⋅ β ) =
κ
ιν) ⎜ ⎟ = ν) α ν = Μονάδες 3
⎝β⎠
Β. Χαρακτηρίστε τις παρακάτω προτάσεις με σωστό (Σ) ή λάθος (Λ)

a. (−3−5)0 = −1

b. (−2)2.(2)4 = 26

c. 2 + 3= 5 Μονάδες 3
Θέμα 2ο
Α. Να συμπληρώσετε τις ισότητες:

ι) (α + β)2 = ...................... ιι) (α−β)2 = ...............................

ιι) α2−β2 = ........................ in) (α + β)3 = ............................ Μονάδες 4

Β. Χαρακτηρίστε τις παρακάτω προτάσεις με σωστό (Σ) ή λάθος (Λ)

a. Κάθε εξίσωση δευτέρου βαθμού αx2 + βx + γ = 0 με α ≠ 0, έχει δύο άνισες ρίζες όταν

Δ = 0, όπου Δ = β2−4αγ

b. Μια εξίσωση δευτέρου βαθμού μπορεί να έχει τρεις ρίζες. Μονάδες 2


ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
Να λυθεί η εξίσωση: Μονάδες 7

6(2−χ) +2χ = χ−5(χ + 2)

Άσκηση 2η
⎧ x + 2y = 7
Να λυθεί το σύστημα: ⎨ Μονάδες 7
⎩5x − 3y = − 4
Άσκηση 3η
Να λυθεί η εξίσωση

χ2−5χ + 6 = 0 Μονάδες 7
Τ. Ε. Ε 250
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω ταυτότητες:

(α + β)
2
α. =.........................

(α − β)
3
β. =.........................

Β. Να αποδείξετε την ταυτότητα ( α − β ) ⋅ ( α + β ) = α 2 − β 2 .

Θέμα 2ο
Δίνεται η εξίσωση αx 2 + βx + γ = 0 , όπου α, β, γ πραγματικοί αριθμοί και α≠0. Αν

Δ = β 2 − 4αγ , να συμπληρώσετε τα παρακάτω:

Α. Αν Δ>0 τότε η εξίσωση έχει δύο λύσεις, τις x1 = και x 2 = .

Β. Αν Δ = 0 τότε η εξίσωση έχει μία διπλή λύση την x 0 =

Γ. Αν Δ< 0 τότε η εξίσωση είναι ………………..


ΑΣΚΗΣΕΙΣ
η
Άσκηση 1
Α. Να αναπτύξετε τις ταυτότητες:

α. ( x − 3) β. ( 2x+1)
2 2

Β. Να διώξετε τις παρενθέσεις από την παράσταση: ( x − 3) + ( 2x+1) − 4 x 2 +2 − 5


2 2
( )
Γ. Να λύσετε την εξίσωση:

( x − 3) + ( 2x + 1)
2 2
( )
− 4 x 2 +2 − 5 = 0

Άσκηση 2η
⎧3 ( x − 1) +17= − 4 ( y − 2 ) ⎧αx + βy = γ
Α. Να φέρετε το σύστημα ⎨ στην μορφή ⎨ .
⎩ 2x − 3 ( y + 5 ) = − 2 ⎩α′x + β′y = γ′
Β. Να λύσετε το σύστημα που προέκυψε στο ερώτημα Α.
Άσκηση 3η
Α. Να λύσετε την ανίσωση 2x − 3 ( x − 2 ) ≤ x .

x −1 2x − 4 5x − 1
Β. Να λύσετε την ανίσωση − < 2− .
2 3 6
Γ. Να βρείτε για ποιες τιμές του x συναληθεύουν οι παραπάνω ανισώσεις.
Τ. Ε. Ε 251
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Να συμπληρώσετε τις ισότητες:
i) αν = ............. iv) (α.β)κ= .......................
κ
ν. κ ⎛α⎞
ii) α α = ............ v) ⎜ ⎟ = ..................
⎝β⎠
iii) αν:ακ = ............. vi) (αν)κ = ........................
Θέμα 2ο
Να συμπληρώσετε τις ισότητες:

♦ (α + β)2 = ........... (α −β)2 = ......... α2−β2= ................

♦ (α +β )3= ............ (α−β)3= ...................

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
Να λυθεί η εξίσωση: | 4x + 2 | = 6

Άσκηση 2η
⎧ x + 2y = 7
Να λυθεί το σύστημα: ⎨
⎩5x − 3y = − 4
Άσκηση 3η
Να λυθεί η ανίσωση

4(χ−3) −6 >2χ + 6(χ−1)


Τ. Ε. Ε 252
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΩΡΙΑ
Θέμα 1ο
A. Να δώσετε τον ορισμό της τετραγωνικής ρίζας ενός αριθμού α, όπου α≥0.
B. Να κυκλώσετε αφού αντιγράψετε στο τετράδιό σας το σωστό η λάθος στα
παρακάτω.

i. α ⋅ β = α ⋅β Σ η Λ

ii. α+β = α + β Σ η Λ

α α
iii. = Σ η Λ
β β
Θέμα 2ο
a. Να δώσετε τον ορισμό της αλγεβρικής παράστασης.
b. Ποιες αλγεβρικές παραστάσεις ονομάζονται μονώνυμα;
c. Πότε δυο μονώνυμα είναι όμοια;

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
Με την βοήθεια του σχήματος Horner να βρείτε το πηλίκο και το υπόλοιπο

της διαίρεσης: ( 5x 4
− 3x 3 + 4x 2 − 2x + 1) : ( x + 1)

Άσκηση 2η
⎧2χ − ψ = 7
Να λύσετε το σύστημα: ⎨
⎩3χ + 5ψ = 4
Άσκηση 3η
a. Να λυθεί η εξίσωση: χ 2 − χ − 2 = 0

χ2 − χ − 2
b. Να απλοποιηθεί το κλάσμα:
χ2 − 4
Τ. Ε. Ε 253
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
a. Πότε μια ακολουθία (αν) ονομάζεται αριθμητική πρόοδος;
b. Αν α, β και γ είναι τρεις διαδοχικοί όροι μιας αριθμητικής προόδου, τότε να συμπληρώ-
σετε τη σχέση β =……... .
c. Το άθροισμα των ν πρώτων όρων της αριθμητικής προόδου, δίνεται από τους τύπους:
Sν = ........ και Sν = ........
Θέμα 2ο
Να συμπληρώσετε τα παρακάτω:
a. log α θ = x ⇔ α... = ...

b. log α 1=.....

c. log α α=.....

d. log α ( θ1 ⋅ θ 2 ) =.....

θ1
e. log α =.....
θ2

f. log α θ κ =......

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
Σε μια αριθμητική πρόοδο ισχύουν οι σχέσεις α 2 + α 8 = 26 και α 3 + α 5 = 22 .

Να βρείτε:
a. τον πρώτο όρο α1,
b. τον νιοστό όρο αν και
c. το άθροισμα S10 των δέκα πρώτων όρων της προόδου.

Άσκηση 2η
Να λύσετε την εξίσωση

log(x−1) + log(x−2) = log4 + log3.

Άσκηση 3η
Να λύσετε την εξίσωση 4 x + 7 ⋅ 2 x − 8 = 0 .
Τ. Ε. Ε 254
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
α) Τι λέγεται ταυτότητα ;
β) Να συμπληρώσετε τις παρακάτω ταυτότητες :
(α–β)2=…
(α+β)(α–β)=…
(α+β)3 =…
γ) Να αποδείξετε την ταυτότητα ( α + β ) 2 = α 2 + 2αβ + β 2
Θέμα 2ο

α) Να συμπληρώσετε στις παρακάτω ισότητες , τα κενά που σημειώνονται με …


αν=… , όπου α πραγματικός αριθμός και ( ν > 1 φυσικός)
1
α =…

α0=… (α ≠ 0 )

α −ν = … (α ≠ 0 )

β) Να γράψετε τις ιδιότητες των δυνάμεων με εκθέτη ακέραιο .

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Άσκηση 1η

Να γίνουν οι πράξεις : ( 3 χ + 2 ) 2 – ( 8 χ + 3 ) ( 8 χ – 3 ) – ( 7 – χ ) 2
Άσκηση 2η
Δίνεται το πολυώνυμο Ρ ( χ ) = – 2 χ 4 – 3 χ3 + χ2 + 2 χ + 8
1
Να βρεθεί η αριθμητική τιμή του πολυωνύμου για χ = – 2 και για χ = .
2
Στη συνέχεια να εξετάσετε αν το πολυώνυμο διαιρείται ακριβώς με το χ + 2 και το 2 χ –1
Άσκηση 3η
4χ − 5 χ−2 3χ − 5
Δίνεται η εξίσωση: − = −2
3 4 2

Να την λύσετε και να κάνετε την επαλήθευση .


Τ. Ε. Ε 255
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΩΡΙΑ
Θέμα 1ο
Α) Να αποδειχθεί η ταυτότητα (α + β)2 = α2 + 2αβ + β2
Β) Να χαρακτηρίσετε ως σωστό ( Σ ) ή λάθος ( Λ ) τις σχέσεις:

i) α3−β3 = (α−β)(α2 +αβ +β2)

ii) α2−β2 = (α−β)(α + β)

iii) (α + β)3 = α3−3α2β + 3αβ2 − β3

Θέμα 2ο
Α) Να γράψετε τις ιδιότητες των δυνάμεων.
Β) Να χαρακτηρίσετε με σωστό ( Σ ) ή λάθος ( Λ ) τις σχέσεις:

i) −32 = −9

ii) (−3)2 = 9

iii) 23.25 = 215


iv) 27:26 = 2

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
Να λυθεί η εξίσωση:
2x − 3 6x + 1 13
+ 3x = +
2 3 6
Άσκηση 2η
⎧2χ − ψ = − 7
Να λυθεί το σύστημα: ( Σ ) ⎨
⎩4χ + 2ψ = 30

Άσκηση 3η
Να λυθεί η εξίσωση: 3 (x2−x) −2 = x (x−2) + 1
Τ. Ε. Ε 256
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
A. Να αναφέρετε τις ιδιότητες των δυνάμεων με εκθέτη ακέραιο.
B. Να χαρακτηρίσετε με τις ενδείξεις Σωστό ( Σ ) ή Λάθος ( Λ ) την κάθε μια από
τις παρακάτω σχέσεις
1
α1 = α , α0 = 0, α − ν = , 20040 = 1
αν
Θέμα 2ο
A. Να αποδείξετε ότι:
(α + β)2 = α2 + 2αβ +β2
B. Να χαρακτηρίσετε με τις ενδείξεις Σωστό (Σ) ή Λάθος (Λ) τις παρακάτω σχέσεις

(α−β)3 = α3−3α2β + 3α β2−β3

(α−β)2 = α2 + 2αβ + β2

(α + β) (α−β) = α2 + β2

α3−β3 = (α−β)(α2 + αβ + β2)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
6χ 2 ψ +6χψ 2
Να απλοποιηθεί το κλάσμα:
2χ 3 ψ − 2χψ3
Άσκηση 2η
Να λυθεί η εξίσωση:
2 5 χ
χ+1 +χ− = 2χ − +
4 10 2

Άσκηση 3η
Να βρείτε τις κοινές λύσεις των ανισώσεων

5(χ−2) + 4 ≤ 3(χ+6) − χ και 7(χ−1) > 2(χ + 9) + 5


Τ. Ε. Ε 257
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
α) Τι λέγεται ταυτότητα ;
β) Να συμπληρώσετε τις παρακάτω ταυτότητες :
(α–β)2=…
(α+β)(α–β)=…
(α+β)3 =…
γ) Να αποδείξετε την ταυτότητα ( α + β ) 2 = α 2 + 2αβ + β 2
Θέμα 2ο

α) Να συμπληρώσετε στις παρακάτω ισότητες , τα κενά που σημειώνονται με …


αν=… , όπου α πραγματικός αριθμός και ( ν > 1 φυσικός)
1
α =…

α0=… (α ≠ 0 )

α −ν = … (α ≠ 0 )

β) Να γράψετε τις ιδιότητες των δυνάμεων με εκθέτη ακέραιο .

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Άσκηση 1η

Να γίνουν οι πράξεις : ( 3 χ + 2 ) 2 – ( 8 χ + 3 ) ( 8 χ – 3 ) – ( 7 – χ ) 2
Άσκηση 2η
Δίνεται το πολυώνυμο Ρ ( χ ) = – 2 χ 4 – 3 χ3 + χ2 + 2 χ + 8
1
Να βρεθεί η αριθμητική τιμή του πολυωνύμου για χ = – 2 και για χ = .
2
Στη συνέχεια να εξετάσετε αν το πολυώνυμο διαιρείται ακριβώς με το χ + 2 και το 2 χ –1
Άσκηση 3η
4χ − 5 χ−2 3χ − 5
Δίνεται η εξίσωση: − = −2
3 4 2

Να την λύσετε και να κάνετε την επαλήθευση .


Τ. Ε. Ε 258
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
Δίνεται η εξίσωση αχ2 + βχ + γ = 0, όπου α, β, γ πραγματικοί αριθμοί και α ≠ 0.
Να συμπληρώσετε τα παρακάτω:
α. Είναι Δ =……….
β. Αν Δ >0 τότε η εξίσωση έχει δύο λύσεις, τις χ1,2 = ........
γ. Αν Δ = 0 τότε η εξίσωση έχει μία διπλή λύση την χ0 = ........
δ. Αν Δ < 0 τότε η εξίσωση είναι ………………..
Θέμα 2ο

A. Να αποδείξετε την ταυτότητα ( α + β ) =α 2 +2αβ + β 2 .


2

B. Να συμπληρώσετε τα παρακάτω:
(α − β)
2
a. =

b. α2 − β2 =

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
η
Άσκηση 1
Να λύσετε τις παρακάτω εξισώσεις:
α. 2x 2 − 3x − 5 = 0 β. x 2 + 6x + 9 = 0 γ. 2x 2 − x + 3 = 0

Άσκηση 2η

Να λύσετε τις παρακάτω ανισώσεις:


a. x−5< 0

b. x−2 ≥ 5x + 6

c. 2(x−3) −3(2x−1) ≤ 1−2x

d. x2− x − 2 ≤ 0

Άσκηση 3η
⎧ 2x + 5y = − 4
a. Να λύσετε το σύστημα ⎨
⎩3x − y = 11
⎧3x − 2y = 1
b. Να λύσετε το σύστημα ⎨
⎩6x − 4y = 5
Τ. Ε. Ε 259
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΩΡΙΑ
Θέμα 1ο
a. Να συμπληρωθούν οι ταυτότητες:
a. (α + β)2 = …………………..
b. (α + β)(α − β) =………………

c. (α − β)2 =……………………

d. α3 − β3 =…………………….

b. Να αποδείξετε ότι: (α + β)3 = α3 + 3α2β + 3αβ2 + β3


Θέμα 2ο
Αν χ1 ,χ2 είναι οι πραγματικές ρίζες της εξίσωσης αχ2 + βχ +γ = 0 ,α ≠ 0
a. Να συμπληρωθούν οι τύποι:
• Δ =…………………….
• χ1 =……………………
• χ2 =……………………..
β
b. Να δείξετε ότι: S = χ1 + χ2 = −
α

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
η
Άσκηση 1
Να γίνουν οι πράξεις:
(3χ −2)2 − 2χ⋅(χ−3) − (χ−3)⋅(χ+3)

Άσκηση 2η

⎧ χ −1
⎪⎪ 4 + ψ = 8
Να λυθεί το σύστημα: ⎨
⎪χ + ψ − 1 = 6
⎪⎩ 6

Άσκηση 3η
Να λυθεί η εξίσωση: −2χ2 + 3χ−1=0

Να λυθεί η ανίσωση: −2χ2 + 3χ −1>0


Τ. Ε. Ε 260
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΩΡΙΑ
Θέμα 1ο
Συμπληρώστε τις παρακάτω ισότητες:
i) (α+β)2=
ii) (α-β)2=
iii) α2 - β2=
iv) (α+β)3=
v) (α-β)3=
Θέμα 2ο
Έστω η εξίσωση αx2+βx+γ=0 με α≠0. Να αναφέρετε με τι ισούται η διακρίνουσα για αυτή
την εξίσωση. Να αναφέρεται επίσης, για ποιες τιμές της διακρίνουσας υπάρχουν ή όχι λύσεις
για την εξίσωση, και αν υπάρχουν λύσεις, ποιος τύπος δίνει αυτές τις λύσεις.

Ασκήσεις
Θέμα 1ο
Να λύσετε το παρακάτω σύστημα:
2x – y = 3
x + 5y = 7
Θέμα 2ο
Να λυθεί η εξίσωση:
2x + 1 = 3

Θέμα 3ο
Να γίνουν οι πράξεις:
(2x-1)2-3x(x-2)-(x-2)(x+2)=

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:
Να απαντήσετε ένα θέμα θεωρίας και δύο θέματα ασκήσεων.
Τ. Ε. Ε 261
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΩΡΙΑ
Θέμα 1ο
A. Να γίνει η σωστή αντιστοίχιση των πρώτων και δεύτερων μελών των παρακάτω ταυτο-
τήτων:

1. α2 – β2 a. α3 +3 α2β + 3αβ2 + β3

B. Να 2. (α + β)3 b. (α – β)(α + β)
3. (α - β)2 c. α2 +2αβ + β2
4. (α + β)2 d. α3 -3 α2β + 3αβ2 - β3
5. (α - β)3 e. α2 -2αβ + β2

συμπληρωθούν τα δεύτερα μέλη των ταυτοτήτων:


♦ α3 – β3 =
♦ α3 + β3 =
Θέμα 2ο
A. Δίνεται η δευτεροβάθμια εξίσωση αx 2 + βx + γ = 0, α ≠ 0. Να γραφούν και να απο-
δειχθούν οι τύποι που δίνουν το άθροισμα και το γινόμενο των ριζών της, εφόσον αυτές
υπάρχουν.
B. Χωρίς να λύσετε τη δευτεροβάθμια εξίσωση x 2 − 5x + 6 = 0 να υπολογίσετε το ά-
θροισμα και το γινόμενο των ριζών της, εφόσον υπάρχουν.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Θέμα 1ο
x 1 5
Να λυθεί η κλασματική εξίσωση: + =− 2 .
x + 2 2−x x −4
Θέμα 2ο
Να παραγοντοποιηθεί η αλγεβρική παράσταση: 16x − 81y − 8x +1 .
4 6 2

Θέμα 3ο
Να λυθεί η δευτεροβάθμια εξίσωση: x 2 − x − 12 = 0 .

ΣΗΜΕΙΩΣΗ
1. Από τα θέματα θεωρίας να απαντήσετε μόνο σε ένα και από τα θέματα ασκήσεων
μόνο σε δύο.
2. Όλα τα θέματα είναι ισοδύναμα.
Τ. Ε. Ε 262
Μαθηματικά -Τάξη Α΄

ΘΕΩΡΙΑ
o
Θέμα 1
3 3 2 2
a. Να αποδείξετε ότι α + β = (α + β)(α –αβ + β ).
b. Να συμπληρώσετε τις ισότητες :
2
♦ (α + β) =
♦ (α + β) (α – β) =
3
♦ (α + β) =
c. Ποιες από τις παρακάτω σχέσεις είναι σωστές;
2 2 2
♦ ( x + y) = x + y
2
♦ (5 – x)(x + 5) = 25 – x
3 3
♦ (2 – x) = 8 – x
2 2 2
♦ (x – y) = x + y – 2xy
Θέμα 2o
a. Να γράψετε τις ιδιότητες του πολ/σμού πραγματικών αριθμών.
b. Να συμπληρώσετε τις ισότητες :
c.
♦ ♦ αν : ακ =
♦ αν ⋅ ακ = ♦ ( ακ)ν =
κ ♦ (α ⋅ β)κ =
⎛α⎞
♦ ⎜β⎟ =
⎝ ⎠ ♦ αν=

c. Να συμπληρώσετε το σωστό (Σ) ή το λάθος (Λ) στις παρακάτω προτάσεις :


0
♦ Ισχύει : (- 4 ) = 1
3
♦ Ισχύει : 2 = 2 + 2 + 2
−3 3
⎛ 3⎞ ⎛5⎞
♦ Ισχύει ⎜ ⎟ =⎜ ⎟
⎝5⎠ ⎝ 3⎠
5 2 3
♦ Ισχύει : 2 : 2 = 2 .
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
η
Άσκηση 1

x − y x 2 + 2 xy + y 2
Να κάνετε τις πράξεις: ⋅
x+y 8x − 8 y
Άσκηση 2η
⎧3(χ + 1) = 2(ψ − 1)
Να λύσετε το σύστημα : ⎨
⎩χ − ψ = 6
Άσκηση 3η
Nα λύσετε την εξίσωση: x (x – 5) = -6
Τ. Ε. Ε 263
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

Θέματα εξετάσεων περιόδου


Μαΐου-Ιουνίου
των ΤΕΕ στα Μαθηματικά
B΄ Τάξη
Τ. Ε. Ε 264
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Σε μια αριθμητική πρόοδο είναι, α5 = 17 και α10 = 32.
Να βρείτε:
a. Τον πρώτο όρο α1 και την διαφορά ω αυτής.
b. Το άθροισμα S20 των 20 πρώτων όρων αυτής.

Θέμα 2ο
Δίνεται η εξίσωση: log(χ +1) + log(3χ +2) = log10
a. Να βρείτε τις τιμές του χ για τις οποίες ορίζεται η εξίσωση
b. Να λύσετε την εξίσωση.

Θέμα 3ο
Να αποδείξετε την ταυτότητα:
2συν(α − β)
= σφα +σφβ.
ημ(α + β) + ημ(α − β)

Τ. Ε. Ε
Μαθηματικά -Τάξη Β΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1ο
Το άθροισμα του πέμπτου α5 και του ενδέκατου α11 όρου μιας
αριθμητικής προόδου είναι 52, ενώ το άθροισμα του τρίτου α3
και ένατου α9 όρου είναι 40. Να βρεθεί ή πρόοδος και το άθροι-
σμα των 40 πρώτων όρων της S40.

Θέμα 2ο
2
−5χ + 1
Να λύσετε την εξίσωση: 32χ = 81

Θέμα 3ο
Να λύσετε την εξίσωση: logχ + log(χ +3) = 1
Τ. Ε. Ε 265
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1ο
⎧15χ + 16ψ = −11
Να λύσετε και να επαληθεύσετε το σύστημα: ⎨
⎩60χ + 24ψ = −204

Θέμα 2ο
⎧χ − ψ 2 = 0
Να λύσετε το σύστημα: ⎨ 2 2
⎩ χ + ψ − 2χ = 12
Θέμα 3ο

⎧ 2χ − 3ψ − 4ω = 3

Να λύσετε το σύστημα: ⎨3χ − 5ψ − 7ω = 7
⎪ −5χ + 4ψ + ω = 18

Τ. Ε. Ε
Μαθηματικά -Τάξη Β΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1ο
Να λύσετε την εξίσωση: log(χ −1) + log(χ +1) = 2log 8

Θέμα 2ο
1 − συν2α + ημ2α
Να αποδείξετε την ταυτότητα: = εφα
1+συν2α + ημ2α

Θέμα 3ο
Δίνεται η αριθμητική πρόοδος, −2, 3, 8, ...

Να βρείτε:
τον δέκατο όρο της προόδου α10
το άθροισμα των 10 πρώτων όρων της προόδου S10.
Τ. Ε. Ε 266
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1
Να λύσετε τις εξισώσεις:
a. 3χ − 4 = 27
χ +1 2χ −3
⎛3⎞ ⎛4⎞
b. ⎜ ⎟ =⎜ ⎟
⎝4⎠ ⎝3⎠
2
− 5χ + 6
c. 5χ =1

Θέμα 2ο
a. Δίνεται η αριθμητική πρόοδος, 3, 6, 9, ...
Να βρείτε:
τον εικοστό όρο της προόδου α20
το άθροισμα των 10 πρώτων όρων της προόδου S10.
b. Να βρεθεί το χ ώστε οι αριθμοί 10, χ −5, χ να είναι

διαδοχικοί όροι αριθμητικής προόδου.

Θέμα 3ο
a. Να αποδείξετε ότιQ

3log32 +2log36− log332 = 2

b. Να λύσετε την εξίσωση:


log2χ + log3 = log36
Τ. Ε. Ε 267
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
α. Πότε μια ακολουθία λέγεται γεωμετρική πρόοδος ;
β. Εάν α, β, γ είναι διαδοχικοί όροι γεωμετρικής προόδου , να δείξετε ότι :

β2 = α⋅γ , α, β, γ ≠ 0 .

Θέμα 2ο
α. Να γράψετε τις ιδιότητες των λογαρίθμων .
β. Αφού αντιγράψτε στο τετράδιό σας τα παρακάτω να τα χαρακτηρίσετε ως σωστό ή το λάθος

♦ αν θ >1 , τότε logθ > 0 Σ, Λ,

♦ log1=1 Σ, Λ,

♦ lne =1 Σ, Λ,

⎛1⎞
♦ log ⎜ ⎟ = − log θ , θ >0 Σ, Λ,
⎝θ⎠

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
η
Άσκηση 1
α. Αν ο 5ος όρος μιας αριθμητικής προόδου είναι 9 και ο 19ος είναι 65 , να βρεθεί η πρόοδος .

β. Nα δειχθεί ότι: 3log2 + log5 − log4 = 1

Άσκηση 2η
α. Να λυθούν οι παρακάτω εξισώσεις :
x x+6
⎛ 3⎞ ⎛5⎞ 2
−x
i. ⎜ ⎟ =⎜ ⎟ ii. 3x =9
⎝ 5⎠ ⎝ 3⎠
β. Να βρεθεί το άθροισμα των 10 πρώτων όρων της γεωμετρικής προόδου
4 , 8 , 16 , . . .
Άσκηση 3η
α. Να λυθεί η εξίσωση: log(χ−6) + log (χ−7) = log 2 .

β. Να βρείτε την τιμή του χ ώστε οι αριθμοί 3χ−7 , χ+2 , 12 –2χ να αποτελούν διαδοχικούς

όρους αριθμητικής προόδου.


Τ. Ε. Ε 268
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
Α. Να δώσετε τον ορισμό της γεωμετρικής προόδου. ;

Β. i. Ποιος είναι ο τύπος του ν-οστού όρου α ν της γεωμετρικής προόδου;


ii. Ποιος είναι ο τύπος του αθροίσματος Sν των ν πρώτων όρων της γεωμετρικής
προόδου α ν με λόγο λ ( λ ≠ 0).
iii. Αν α, β , γ διαδοχικοί όροι γεωμετρικής προόδου τότε :
α: 2β = α +γ β: α 2 = βγ γ: β 2 = αγ δ: β 2 = α + γ
Θέμα 2ο
Α. Να γράψετε τις ιδιότητες των λογαρίθμων με βάση α α >0, α ≠ 1.
Β. Να συμπληρώσετε τις ισότητες :
♦ log α α= ……….. α >0, α ≠ 1
♦ ln1 = …………
♦ lne = ………….
♦ α logα x = ……….. α >0, α ≠ 1 και χ >0
x
♦ log10 = ………
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
η
Άσκηση 1
Δίνεται η αριθμητική πρόοδος 2, 5, 8, 11, …… Να βρεθούν :
i. Ο πρώτος όρος της α1 και η διαφορά της ω.
ii. Ο 110ος όρος της.
iii. Τα αθροίσματα S6 και S12 της προόδου.
iv. Το άθροισμα Α= α 7 + α8 + α9 +...+α12 .
Άσκηση 2η
Να λυθούν οι εκθετικές εξισώσεις :
2
−5x+6
i. 3x =1

ii. e 2x + e x − 2 = 0

Άσκηση 3η
Α. Να λυθεί η λογαριθμική εξίσωση :

log(x+1) − log(x −1) = log2

Β. Να αποδειχθεί η ισότητα :

2 log 6 − log 9 + log 2 = 3log 2


Τ. Ε. Ε 269
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΘΕΩΡΙΑ
Θέμα 1ο
α. Πότε μια ακολουθία λέγεται αριθμητική πρόοδος; Μονάδες 2
β. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις: Μονάδες 2
1. Ο τύπος αν = α1+(ν −1)ω, υπολογίζει .........................................

λv −1
2. Ο τύπος Sν = α1 , υπολογίζει ..........................................
λ −1
γ. Αν οι αριθμοί α, β, γ είναι διαδοχικοί όροι αριθμητικής προόδου, ποια είναι η σχέση που
συνδέει τα α, β, γ; Πως ονομάζεται ο β; Μονάδες 1,5
δ. Ελέγξτε ποιες από τις παρακάτω ακολουθίες είναι αριθμητική πρόοδος και ποιες γεωμε-
τρική και δηλώστε το α1 και το ω ή το λ αντίστοιχα:
♦ 4, 8, 12, 8, 4, 0, −4, ......

2 3 4 5
♦ , , , …….
5 5 5 5
♦ 16, 8, 4, 2, 1, ....... Μονάδες 1,5
ο
Θέμα 2
α. Δώστε τον ορισμό του λογαρίθμου με λόγια και με σχέση. Μονάδες 1
β. Αν θ1, θ2, και θ, θετικοί αριθμοί, να συμπληρώσετε τις παρακάτω ισότητες:
θ1
log = lne= log α α=
θ2 Μονάδες 3
κ
log1= logθ = logθ1 +logθ 2 =
γ. Χαρακτηρίστε με σωστό (Σ) ή λάθος (Λ) τις παρακάτω προτάσεις:
♦ Η συνάρτηση f(x) = logx έχει πεδίο ορισμού το σύνολο R των πραγματικών αριθμών
♦ Η συνάρτηση f(x) = lnx τέμνει τον χχ’ στο Α(1,0)
♦ Είναι logx = 0 ⇔ x = 1 Μονάδες 2

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
Να προσδιορισθεί ο χ, ώστε οι αριθμοί 3χ−7, χ + 4, 4χ + 5 να αποτελούν διαδοχικούς ό-

ρους αριθμητικής προόδου Μονάδες 7


η
Άσκηση 2
Δίνετε η αριθμητική πρόοδος 1, 5, 9, 13, ...
α. Να υπολογίσετε τον 50ο όρο της προόδου Μονάδες 3
β. Να υπολογίσετε το άθροισμα των είκοσι πρώτων όρων της προόδου.
Μονάδες 4
η
Άσκηση 3
Να λύσετε την εξίσωση:
log5 + log(x−2) = log(3x−4) Μονάδες 7
Τ. Ε. Ε 270
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
α. Πότε μια ακολουθία (αν) ονομάζεται αριθμητική πρόοδος;
β. Αν ω είναι η διαφορά, α1 και αν ο πρώτος και ο ν-οστός της όρος, τότε αν = ..............
γ. Να αποδείξετε ότι το άθροισμα των ν πρώτων όρων μιας αριθμητικής προόδου δίνεται
ν ( α1 +α ν )
από την σχέση Sν = .
2
Θέμα 2ο
Να συμπληρώσετε τα παρακάτω:
α. log α θ = x ⇔ α... =... β. log α 1=... γ. log α α =...

θ1
δ. log α ( θ1 ⋅ θ 2 ) =... ε. log α =... στ. log α θ κ =...
θ2

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
Οι αριθμοί 7, 10, 13,… αποτελούν μία αριθμητική πρόοδο. Να βρείτε:
Α. Τον πρώτο όρο α1 και την διαφορά ω.
Β. Τον 47ο όρο της.
Γ. Το άθροισμα των πρώτων 25 όρων της.
Άσκηση 2η
Α. Για ποιους πραγματικούς αριθμούς ορίζονται οι λογάριθμοι log(x–1) και log(x+2);

Β. Να λύσετε την εξίσωση log(x−1) + log(x +2) =2log2.

Άσκηση 3η
Να λύσετε την εξίσωση 9 x − 8 ⋅ 3x − 9 = 0 .
Τ. Ε. Ε 271
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
α. Πότε μια ακολουθία λέγεται αριθμητική πρόοδος;

λv −1
β. Τι υπολογίζει ο τύπος αν=α1λν-1 και τι ο τύπος Sν= α1 ;
λ −1
γ. Αν οι αριθμοί α, β, γ είναι διαδοχικοί όροι αριθμητικής προόδου, ποια είναι η σχέση που
συνδέει τα α, β, γ; Πως ονομάζεται ο β;
δ. Ελέγξτε ποιες από τις παρακάτω ακολουθίες είναι αριθμητική πρόοδος και ποιες γεωμε-
τρική και δηλώστε το α1 και το ω ή το λ αντίστοιχα:
♦ 4, 8, 12, 8, 4, 0, −4,......
4 4 4 4
♦ , , , .........
3 5 7 9
2 3 4 5
♦ , , , .........
5 5 5 5
♦ 16, 8, 4, 2, 1...
Θέμα 2ο
α. Δώστε τον ορισμό του λογαρίθμου με λόγια και με σχέση.
β. Αν θ1, θ2, και θ, θετικοί αριθμοί, να συμπληρώσετε τις παρακάτω ισότητες:
θ1
log = ..........., lne =............., log α α =.................
θ2
log1=..........., logθ κ =............., logθ1 + logθ 2 =............

γ. Χαρακτηρίστε με σωστό ( Σ ) ή λάθος ( Λ ) τις παρακάτω προτάσεις:


1) Η συνάρτηση f(x) = logx έχει πεδίο ορισμού το σύνολο R των πραγματικών αριθμών
2) Η συνάρτηση f(x) = lnx τέμνει τον χχ΄ στο Α(1, 0)

3) Ισχύει ή ισοδυναμία log x= 0 ⇔ x=1


ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
Να προσδιορισθεί ο χ, ώστε οι αριθμοί 3χ−7, χ + 4, 4χ + 5 να αποτελούν διαδοχικούς ό-

ρους αριθμητικής προόδου


Άσκηση 2η
Δίνετε η αριθμητική πρόοδος −3, 1, 5, 9,...

i. Να υπολογίσετε τον 20ο όρο της προόδου


ii. Να υπολογίσετε το άθροισμα των δέκα πρώτων όρων της προόδου.
Άσκηση 3η
Να λύσετε την εξίσωση: logx + log(x−2) = log(3x−6)
Τ. Ε. Ε 272
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΘΕΩΡΙΑ
Θέμα 1ο
Να σημειώσετε με σωστό (Σ) ή λάθος (Λ):
Σε μια αριθμητική πρόοδο
a. Οι αριθμοί α, β, γ είναι διαδοχικοί όροι της αν 2γ = α + β
b. Αν α1 = 1 και ω = 4 τότε αν = 4ν – 3
c. Αν α1 = 1 και ω = 2 τότε το άθροισμα των 10 πρώτων όρων της ισούται με 100.

Θέμα 2ο
a. Να γράψετε τις ιδιότητες των λογαρίθμων.
b. Είναι log 25 + log 8 – log 20 = 1;

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Άσκηση 1η
Να βρείτε το νιοστό όρο και το άθροισμα των ν πρώτων όρων της γεωμετρικής προόδου
3, 6, 12,….. και ν = 6.

Άσκηση 2η
Να λυθούν οι εξισώσεις
a. log (χ –1) + log (χ +1) = log 8
b. log x – log (x–1) = log 3

Άσκηση 3η
Να λυθούν ο εξισώσεις:
a. 3x – 4 = 27
2 −5 x + 6
b. 5 x =1
Τ. Ε. Ε 273
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
a. Να συμπληρωθούν οι τύποι της Αριθμητικής Προόδου με πρώτο όρο το α1 και
διαφορά ω:
1) αν =……………… 2) Sv =………………
b. Αν α ,β ,γ είναι τρεις διαδοχικοί όροι Αριθμητικής Προόδου , να αποδειχθεί ότι:
2β = α + γ.
Θέμα 2ο
a. Να γραφεί ο ορισμός του λογαρίθμου ενός θετικού αριθμού θ με βάση α.
b. Να γραφούν οι ιδιότητες των λογαρίθμων.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
Σε Αριθμητική Πρόοδο ο 5ος όρος είναι 3 και ο 11ος όρος είναι 15. Να βρεθεί η πρόοδος
και μετά το άθροισμα των 20 πρώτων όρων της.
Άσκηση 2η

Να λυθεί η εξίσωση : log(x−1) +log(x +2) = log10.

Άσκηση 3η
Να λυθούν οι εξισώσεις:
a. 33x + 4 = 27.

b. 22x – 9⋅2x + 4 = 0.
Τ. Ε. Ε 274
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΘΕΩΡΙΑ

Θέμα 1ο
a. Αν οι αριθμοί α, β, γ είναι διαδοχικοί όροι αριθμητικής προόδου , τότε το διπλάσιο
του μεσαίου όρου ισούται με το άθροισμα των δυο άλλων όρων και αντίστροφα.
b. Να προσδιορισθεί ο x έτσι ώστε οι αριθμοί 5x+1, 3x-2, 11 να είναι διαδοχικοί όροι αριθ-
μητικής προόδου.
Θέμα 2ο
a. Δώστε τον ορισμό του λογαρίθμου, ενός θετικού αριθμού θ, με βάση τον θετικό
αριθμό α, όπου α διάφορο του ένα. Γράψτε την σχετική ισοδυναμία.
b. Συμπληρώστε τις παρακάτω ισότητες
i. logα (θ1⋅θ2) =

⎛ θ1 ⎞
ii. logα ⎜ ⎟ =
⎝ θ2 ⎠
iii. logα θκ =
c. Σημειώστε με σωστό ( Σ ) ή λάθος ( Λ )
i. log28 = 3
ii. logα1=1
iii. logαα=1
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
η
Άσκηση 1
a. Να υπολογισθεί ο 5ος όρος της γεωμετρικής προόδου 3, 6, 12…
b. Αν σε γεωμετρική πρόοδο α1 = 2 και λ = 2 να υπολογισθεί το
άθροισμα των 10 πρώτων όρων
Άσκηση 2η
Να λυθούν οι εξισώσεις:
3x+4 = 27
1
[2( x−4)](x+1) = .
26

Άσκηση 3η
Nα λυθεί η εξίσωση log (x−2) + log (x−1) = log(2x + 8)
Τ. Ε. ΕΤ. Ε. Ε. 275
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄
Μαθηματικά -Τάξη B΄
ΘΕΩΡΙΑ

Θέμα 1ο
a. Τι ονομάζουμε αριθμητικό μέσο δυο άλλων αριθμών.
b. Ποιος είναι ο τύπος του αθροίσματος των ν πρώτων όρων μιας αριθμητικής
προόδου.

c. Αν οι αριθμοί x −1, 2x +1, 4x είναι διαδοχικοί όροι αριθμητικής προόδου να

βρείτε το x∈R.

Θέμα 2ο
a. Ποιος είναι ο τύπος του νιοστού όρου γεωμετρικής προόδου
b. Τι ονομάζουμε γεωμετρικό μέσο δυο άλλων αριθμών.
c. Έστω η πρόοδος : 2, 6, 18, 54,....Να βρείτε το είδος της προόδου και τον 10ο
όρο αυτής.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
η
Άσκηση 1
Έστω η πρόοδος : 1,5,9,13,...
a. Να βρείτε το είδος της προόδου και το νιοστό όρο αυτής.
b. Να υπολογίσετε το άθροισμα των 20 πρώτων όρων της προόδου.
Άσκηση 2η

x − 2 x+4 1
Να λυθεί η εξίσωση : (3 ) =
35

Άσκηση 3η

Να λυθεί η εξίσωση : 2log(x−1) = log1−8log2.


Τ. Ε. Ε 276
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
a. Τι λέγεται αριθμητική πρόοδος;
Να συμπληρωθούν οι τύποι της αριθμητικής προόδου.
αν =………………….. Sν= ……………………..
b. Τι λέγεται γεωμετρική πρόοδος;
Να συμπληρωθούν οι τύποι της γεωμετρικής προόδου.
αν=…………………… Sν =…………………
Θέμα 2ο
a. Αν α > 0 και α ≠1, τότε για οποιουσδήποτε θετικούς πραγματικούς αριθμούς θ, θ1, θ2

και κ ∈R να συμπληρώσετε τις παρακάτω ισότητες:

• log α ( θ1 ⋅ θ 2 ) =

θ1
• log α =
θ2

• log α θ Κ =
• log α α =
b. Να εξετάσετε αν είναι σωστές ή λάθος οι ισότητες:
i) lοg1 = 10 ii) log10 = 1 iii) log100 = 2

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
Δίνεται η αριθμητική πρόοδος 3, 5,7………. Να βρεθούν:
a. Ο εικοστός α20 όρος της προόδου.
b. Το άθροισμα S30 , των 30 πρώτων όρων της παραπάνω προόδου.
Άσκηση 2η
a. Να δείξετε ότι : 3log 2 + log 5 − log 4 = 1

b. Να λυθεί η εξίσωση : log x + log( x − 1) = log 2

Άσκηση 3η
Να λυθούν οι εξισώσεις:

2 ⎛ π⎞ 1
α) ημχ =

β) συν x +
⎟ =
2 ⎝ 4⎠ 2
Τ. Ε. Ε 277
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
α) Πότε μια ακολουθία λέγεται αριθμητική πρόοδος ;
β) Πως από τον ορισμό της αριθμητικής προόδου προκύπτει ο νιοστός όρος αν ;
γ) Αν α, β, γ είναι διαδοχικοί όροι αριθμητικής προόδου με ποια σχέση συνδέονται
μεταξύ τους ;
Θέμα 2ο
α) Τι ονομάζεται λογάριθμος ενός θετικού αριθμού ;
β) Να συμπληρώσετε στις παρακάτω ισότητες τα κενά :

log α 1 = …… , log α α = …… , log α α x = ….

όπου α > 0 με α = 1 και x πραγματικός αριθμός .


γ) Να γράψετε τις ιδιότητες των λογαρίθμων

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Άσκηση 1η

Δίνεται αριθμητική πρόοδος με α 8 = 16 και ω = 3 . Να υπολογίσετε :


α) τον α 1
β) τον α 15
γ) το άθροισμα των δέκα πρώτων όρων της ( S ν )

Άσκηση 2η
Γεωμετρικής προόδου είναι α 4 = 24 και α 7 = 192 . Να υπολογίσετε :
α) τον α 1 και το λ
β) τον α 11
γ) το άθροισμα των δέκα πρώτων όρων της ( S ν )

Άσκηση 3η
Να λύσετε την εκθετική εξίσωση : 2.4 x − 5.2 x + 2 = 0
Τ. Ε. Ε 278
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΘΕΩΡΙΑ
Θέμα 1ο
a. Πότε μια ακολουθία (αν) ονομάζεται αριθμητική πρόοδος;
b. Αν α, β και γ είναι τρεις διαδοχικοί όροι μιας αριθμητικής προόδου, τότε να συμπληρώ-
σετε τη σχέση β =……... .
c. Το άθροισμα των ν πρώτων όρων της αριθμητικής προόδου, δίνεται από τους τύπους:
Sν = ........ και Sν = ........
Θέμα 2ο
Να συμπληρώσετε τα παρακάτω:
a. log α θ = x ⇔ α... = ...

b. log α 1=.....

c. log α α=.....

d. log α ( θ1 ⋅ θ 2 ) =.....

θ1
e. log α =.....
θ2

f. log α θ κ =......

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
Σε μια αριθμητική πρόοδο ισχύουν οι σχέσεις α 2 + α 8 = 26 και α 3 + α 5 = 22 .

Να βρείτε:
a. τον πρώτο όρο α1,
b. τον νιοστό όρο αν και
c. το άθροισμα S10 των δέκα πρώτων όρων της προόδου.

Άσκηση 2η
Να λύσετε την εξίσωση
log(x−1) + log(x−2) = log4 + log3.

Άσκηση 3η
Να λύσετε την εξίσωση 4x + 7 ⋅ 2x − 8 = 0 .
Τ. Ε. Ε 279
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
Α) Να γράψετε τους τύπους που δίνουν το ν- οστό όρο αν και το άθροισμα των ν- πρώτων
όρων Sν μιας Αριθμητικής προόδου με πρώτο όρο α1 και διαφορά ω.
Β) Να αποδείξετε τον τύπο που δίνει τον ν- οστό όρο αν μιας Αριθμητικής προόδου.
Γ) Δίνεται η Αριθμητική πρόοδος (αν) : 1 , 3 , 5 , …… Να χαρακτηρίσετε ως αληθή (Α) ή
ψευδή (Ψ) κάθε μία από τις παρακάτω σχέσεις:
i) αν = 2ν + 1, ii) Sν = ν2, iii) α 100 = 199 ,
αιτιολογώντας την απάντησή σας.
Θέμα 2ο
Α) Να συμπληρώσετε τα δεύτερα μέλη των παρακάτω ισοτήτων:
⎛ θ1 ⎞
i) log α 1 = ii) logαα = iii) logα ( θ1 ⋅ θ 2 ) = iv) logα θ κ = v) logα ⎜ ⎟=
⎝ θ2 ⎠
όπου 0< α ≠1 , θ, θ1 , θ 2 > 0 και κ ∈ R .

Β) Να αποδείξετε την τριγωνομετρική ταυτότητα: συν2α = συν 2 α − ημ 2 α

και ακολούθως να υπολογίσετε την τιμή της αριθμητικής παράστασης:

( )
συν 2 22,50 − ημ 2 22,50 . ( )
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
⎧ 3x ⋅ 3ψ =27

Να λύσετε το σύστημα : ⎨ 2x 1 .
⎪ =
⎩ 2 ψ
2
Άσκηση 2η
Να προσδιορίσετε τις πραγματικές τιμές του x , ώστε οι αριθμοί :

α = logx , (
β = log 2 3 , ) γ = log ( x − 1) ,

να είναι διαδοχικοί όροι Αριθμητικής προόδου.


Άσκηση 2η

Αν συνx ≠ 0 , να αποδείξετε ότι


( ) (
συν 45o + x + συν 45ο + x )= 2.
ημ ( 30 + x ) + συν ( 60 + x )
ο ο

ΟΔΗΓΙΕΣ
Να απαντήσετε μόνο σε ένα (1) από τα θέματα θεωρίας και σε δύο (2) από τις ασκήσεις.
Τ. Ε. Ε 280
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
Τι ονομάζουμε αριθμητική πρόοδο; Πότε τρεις αριθμοί α, β, γ είναι διαδοχικοί όροι αριθμη-
τικής προόδου;

Θέμα 2ο
Συμπληρώστε τις παρακάτω ισότητες όπου α>0, α≠1 και θ, θ1, θ2 θετικοί πραγματικοί αριθ-
μοί:
i) logα 1 =
ii) logαα =
iii) α logαθ =
iv) logα(θ1•θ2) =
v) logαθκ = , κ∈ R

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Θέμα 1ο
Να βρείτε τον 15ο όρο της αριθμητικής προόδου 5, 8, 11, … καθώς και το άθροισμα των 20
πρώτων όρων της ίδιας αριθμητικής προόδου.
Θέμα 2ο
Να αποδείξετε την παρακάτω ισότητα:
log 4 + log 25 – log 10 =1
Θέμα 3ο
Να λυθούν οι εξισώσεις:
i) 2x = 16 ii) 9 4x = 27 x+2
x-2 3x+1
⎛3⎞ ⎛4⎞
iii) ⎜ ⎟ =⎜ ⎟ iv) 5 x+2 = 1
⎝4⎠ ⎝3⎠

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ

Να απαντήσετε ένα θέμα θεωρίας και δύο θέματα ασκήσεων.


Τ. Ε. Ε 281
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
a. Να γραφούν οι τύποι που μας δίνουν τον νιοστό όρο και το άθροισμα των ν πρώτων όρων
μιας αριθμητικής προόδου. Εξηγείστε τι εκφράζει κάθε όρος των παραπάνω τύπων.
b. Σε μια αριθμητική πρόοδο ισχύει α1 = − 4 και ω= − 5 . Να βρείτε τον δέκατο όγδοο όρο

της.
c. Δίνονται οι αριθμοί 2x − 2, 5, x + 3. Εξετάστε αν η παρακάτω πρόταση είναι σω-

στή ή λανθασμένη: «Αν x = 3 , οι δοσμένοι αριθμοί είναι διαδοχικοί όροι αριθμητικής


προόδου».
Θέμα 2ο
α) Να γραφεί μόνο η ισοδυναμία του ορισμού των λογαρίθμων και να συμπληρωθούν οι πα-
ρακάτω ιδιότητες αυτών:
i. log a (θ1θ 2 ) =
θ1
ii. log a ( ) =
θ2
iii. log a (θ k ) =
όπου θ, θ1 , θ 2 θετικοί πραγματικοί αριθμοί με θ 2 ≠ 0 , k πραγματικός και a θετικός πραγ-

ματικός, α ≠ 1 .
β) Να υπολογιστεί η τιμή της παραστάσεως: 3 log 2 + log 5 − log 4.

1
γ) Αν ισχύει η ισότητα log 2 ( ) = x , τότε x = −3 . Απαντήστε αν η πρόταση αυτή είναι
8
σωστή ή λανθασμένη.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
Σε αριθμητική πρόοδο ο πρώτος όρος είναι 15 και ο δέκατος -12. Να βρεθούν:
α) η διαφορά,
β) ο 21ος (εικοστός πρώτος) όρος,
γ) το άθροισμα των 20 (είκοσι) πρώτων όρων της προόδου.
Άσκηση 2η
2
Να λυθεί η εκθετική εξίσωση: 2 x +x
= 64 .
Άσκηση 3η
Να λυθεί η λογαριθμική εξίσωση: logx + log(x − 1) = log12 .
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
1.Από τα θέματα θεωρίας να απαντήσετε μόνο σε ένα και από τα θέματα ασκήσεων μόνο σε δύο.
2.Όλα τα θέματα είναι ισοδύναμα.
Τ. Ε. Ε 282
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
A. Να γράψετε τους τύπους που δίνουν το ν- οστό όρο αν και το άθροισμα των ν- πρώτων
όρων Sν μιας Αριθμητικής προόδου με πρώτο όρο α1 και διαφορά ω.
Μονάδες 1,7.
B. Να αποδείξετε τον τύπο που δίνει τον ν- οστό όρο αν μιας Αριθμητικής προόδου.
Μονάδες 2.
C. Δίνεται η Αριθμητική πρόοδος (αν) : 1 , 3 , 5 , …Να χαρακτηρίσετε ως αληθή (Α) ή
ψευδή (Ψ) κάθε μία από τις παρακάτω σχέσεις: αιτιολογώντας την απάντησή σας.
2ν + 1 , ii) Sν = ν2 , iii) α 100 = 199 ,
Μονάδες 3
Θέμα 2ο
A. Να συμπληρώσετε τα δεύτερα μέλη των παρακάτω ισοτήτων:
⎛ θ1 ⎞
i) logα1= ii) logαα = iii) logα ( θ1 ⋅ θ 2 ) = iv) logα θ κ = v) logα ⎜ ⎟=
⎝ θ2 ⎠
όπου 0< α ≠ 1 , θ, θ1 , θ 2 > 0 και κ ∈ R .

Β) Να αποδείξετε την τριγωνομετρική ταυτότητα: συν2α = συν 2 α − ημ 2 α

και ακολούθως να υπολογίσετε την τιμή της αριθμητικής παράστασης:

συν 2 ( 22,50 ) − ημ 2 ( 22,50 ) .

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η

⎧ 3x ⋅ 3ψ = 27

Να λύσετε το σύστημα : ⎨ 2x 1 .
⎪ =
⎩ 2ψ 2
Άσκηση 2η

Να προσδιορίσετε τις πραγματικές τιμές του x , ώστε οι αριθμοί :

α = logx , (
β = log 2 3 , ) γ = log ( x-1) ,

να είναι διαδοχικοί όροι Αριθμητικής προόδου.


Άσκηση 3η
συν ( 45o + x ) +συν ( 45ο + x )
Αν συνx ≠ 0 , να αποδείξετε ότι: = 2.
ημ ( 30ο + x ) +συν ( 60ο + x )

ΟΔΗΓΙΕΣ
Να απαντήσετε μόνο σε ένα (1) από τα θέματα θεωρίας και σε δύο (2) από τις ασκήσεις.
Τ. Ε. Ε 283
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΘΕΩΡΙΑ
o
Θέμα 1
a. Να υπολογίσετε το ημ 105ο.
b. Να δείξετε ότι : συν 2α = συν2α – ημ2α = 2συν2α – 1
c. Να συμπληρώσετε τις ισότητες :
♦ συν (α – β) =
♦ εφ ( α + β) =
♦ εφ 2α =
♦ σφ (α – β) =
Θέμα 2o
a. Να αποδείξετε ότι ο ν-οστός όρος γεωμετρικής προόδου με πρώτο όρο α1 και λόγο λ,
ν-1
δίνεται από τον τύπο αν = α1 λ .
b. Να γράψετε τον τύπο που δίνει το άθροισμα των ν πρώτων όρων γεωμετρικής προόδου.
c. Να απαντήσετε αν είναι σωστή (Σ) ή λανθασμένη (Λ) η πρόταση :
Αν οι αριθμοί α, β, γ είναι διαδοχικοί όροι γεωμετρικής προόδου, τότε ισχύει : β2 = α γ.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
Σε αριθμητική πρόοδο είναι :
α5 = 14 και α12 = 35.

Να βρεθούν ο πρώτος όρος (α1), η διαφορά (ω) και ο 30ος όρος (α30).

Άσκηση 2η
Να λύσετε την εξίσωση :
x x
25 - 6 ⋅ 5 + 5 = 0.

Άσκηση 3η
2συν(α + β)
Nα αποδείξετε ότι : = σφα − εφβ
ημ(α + β) + ημ(α − β)
Τ. Ε. Ε 284
Μαθηματικά -Τάξη Β ΄

ΥΠΑΤΙΑ Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΗ
"Η Υπατία ήταν ένα πρόσωπο που χώριζε την κοινωνία σε δύο μέρη:
αυτούς που την θεωρούσαν θαύμα του φωτός και αυτούς που την έβλεπαν
σαν απόστολο του σκότους." (Elbert Hunnard)
Όταν γεννήθηκε η Υπατία το 370 μ.Χ., η διανοητική ζωή της Αλεξάνδρειας
βρισκόταν σε κατάσταση επικίνδυνης σύγχυσης. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
γινόταν χριστιανική και πολλοί έβλεπαν αιρέσεις και σατανισμό στα μαθηματικά και στην επιστήμη: "οι
μαθηματικοί έπρεπε να κατασπαραχθούν από θηρία ή να καούν ζωντανοί". Δεν ήταν η καλλίτερη επο-
χή για επιστήμονες, ή φιλόσοφους.
Ο πατέρας της Υπατίας ο Θέων, μαθηματικός και αστρονόμος, επέβλεπε από κοντά κάθε πλευρά της
εκπαίδευσης της κόρης του, έτσι ώστε να γίνει ένα ‘‘τέλειο ανθρώπινο ον’’ σε μια εποχή που οι γυναί-
κες θεωρούνταν κάτι παρακάτω από άνθρωποι! Ήταν προσωπική μαθήτρια του Πλούταρχου και ανα-
τράφηκε στις θεμελιώδεις αρχές της Πλατωνικής Σχολής. Ταξίδεψε στην Αθήνα και την Ιταλία και εντυ-
πωσίαζε όσους συναντούσε με την εξυπνάδα και την ομορφιά της. Όταν επέστρεψε στην Αλεξάνδρεια
έγινε δασκάλα των μαθηματικών και της φιλοσοφίας. Πολλοί μαθητές ερχόταν στην Αλεξάνδρεια ειδικά
για να παρακολουθήσουν τις διαλέξεις της για τα μαθηματικά, την αστρονομία και τη φιλοσοφία. Το
σπίτι της έγινε κέντρο διανοουμένων που συζητήσουν επιστημονικά και φιλοσοφικά ερωτήματα.
Τα έργα της
H Υπατία ήταν φημισμένη για το βάθος της γνώσης της και τη γοητεία της προσωπικότητάς της και η
αγαπημένη των πολιτών της Αλεξάνδρειας. Αν και τα γραπτά της καταστράφηκαν στην πυρκαγιά της
βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, μπορούμε να σχηματίσουμε μια εικόνα του περιεχομένου τους από τα
σχόλια σύγχρονών της συγγραφέων..
Το σημαντικότερο έργο της Υπατίας ήταν στην άλγεβρα. Έγραψε σχόλια στην Αριθμητική του Διόφα-
ντου σε 13 βιβλία. Ο Διόφαντος έζησε και εργάσθηκε στην Αλεξάνδρεια τον τρίτο αιώνα και έχει ονο-
μασθεί 'πατέρας της άλγεβρας'. Ανέπτυξε τις απροσδιόριστες (ή Διοφαντικές) εξισώσεις, δηλαδή εξι-
σώσεις με πολλαπλές λύσεις Εργάσθηκε επίσης με δευτεροβάθμιες εξισώσεις. Τα σχόλια της Υπατίας
περιελάμβαναν εναλλακτικές λύσεις και πολλά νέα προβλήματα που προέκυπταν σαν συνέπεια στα
χειρόγραφα του Διόφαντου.
Η Υπατία έγραψε επίσης μια διατριβή Περί των Κωνικών του Απολλώνιου σε οκτώ βιβλία. Ο Απολλώ-
νιος ο Πέργας ήταν ένας αλεξανδρινός γεωμέτρης του 3ου π.Χ. αιώνα, που προσπάθησε να εξηγήσει
τις ασυνήθιστες τροχιές των πλανητών. Το κείμενο της Υπατίας ήταν μια εκλαΐκευση της εργασίας του.
Όπως οι έλληνες πρόγονοί της, η Υπατία γοητευόταν από τις κωνικές τομές (τα γεωμετρικά σχήματα
που σχηματίζονται όταν ένα επίπεδο τέμνει ένα κώνο). Ο Θέων, ο πατέρας της Υπατίας, αναθεώρησε
και εξέλιξε τα Στοιχεία της γεωμετρίας του Ευκλείδη και είναι η δική του έκδοση που χρησιμοποιείται
ακόμα και σήμερα. Πιθανότατα η Υπατία εργάσθηκε μαζί του σε αυτή την αναθεώρηση. Αργότερα έ-
γραψε μαζί του τουλάχιστον μία διατριβή για τον Ευκλείδη
Ο Θάνατος της
H Υπατία ανακατεύτηκε στα πολιτικά θέματα της Αλεξάνδρειας και σαν πολιτικό πρόσωπο με επιρροή,
βρέθηκε σε πολύ επικίνδυνη θέση σε μια όλο και πιο χριστιανική πόλη. Το 412 ο Κύριλλος, ένας φανα-
τικός χριστιανός, έγινε Πατριάρχης της Αλεξάνδρειας και έμμεσα, ήταν η αιτία του τραγικού της θανά-
του. Παρά κάθε επόμενη προσπάθεια να τον απαλλάξουν από το στίγμα του δολοφόνου, το αδιαμφι-
σβήτητο γεγονός παραμένει ότι δεν έκανε καμία προσπάθεια να αποτρέψει το αποτρόπαιο και βίαιο
έγκλημα. Ο φόνος της Υπατίας περιγράφεται στα γραπτά του χριστιανού ιστορικού του 5ου αιώνα Σω-
κράτη του Σχολαστικού:
‘‘Την κατέβασαν με τη βία από την άμαξά της, την γύμνωσαν εντελώς, της έσκισαν το δέρμα και έκοψαν
τις σάρκες του σώματός της με κοφτερά κοχύλια μέχρι που ξεψύχησε.’’ Το αν ο Κύριλλος διέταξε ο
ίδιος το φόνο παραμένει ανοικτό ερώτημα.
Πάντως, δημιούργησε το λιγότερο το πολιτικό κλίμα που επέτρεψε μια τέτοια θηριωδία. Ο Κύριλλος
αργότερα ονομάστηκε άγιος. Έτσι χάθηκε το 415 η μεγαλύτερη γυναίκα μύστης του αρχαίου κόσμου
και μαζί της έπεσε και η Νεοπλατωνική Σχολή της Αλεξάνδρειας.
ΤΕΕ Μαθηματικά 285
Τάξη : Γ ΄

Θέματα εξετάσεων περιόδου


Μαΐου-Ιουνίου
των ΤΕΕ στα Μαθηματικά
Γ΄ Τάξη
ΤΕΕ Μαθηματικά 286
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΩΡΙΑ
Θέμα 1ο

A. Να περιγράψετε τις παρακάτω έννοιες της Στατιστικής:


i) “Πληθυσμός”
ii) ‘‘Δείγμα ’’
iii) ‘‘Μεταβλητή ’’
B. Οι μαθητές (-τριες) ενός Λυκείου εξετάστηκαν ως προς τις μεταβλητές:
i) Χ = “ύψος που έχει ο κάθε μαθητής”
ii) Ψ = “χρώμα ματιών που έχει ο κάθε μαθητής”
iii) Ζ = “ετήσιος βαθμός που πήρε ο κάθε μαθητής στη Φυσική”
Να βρείτε το είδος στο οποίο ανήκει κάθε μια από τις Χ, Ψ, Ζ
C. Αφού ορίσετε την έννοια του συντελεστή μεταβολής (CV) ενός δείγματος, που εξετάζε-
ται ως προς μια ποσοτική μεταβλητή του-Χ, να προσδιορίσετε, αν το δείγμα είναι ομοιογενές
ή όχι, όταν η τυπική απόκλιση και η μέση τιμή του είναι αντιστοίχως S = 6 μονάδες και

χ = 80 μονάδες.

Θέμα 2ο

A. Πότε μια συνάρτηση ƒ:(α,β) → ℜ, όπου α, β ∈ ℜ με α < β, λέγεται παραγωγίσιμη


i) στο σημείο x0 του (α, β)
ii) στο διάστημα (α, β)
B. Αν α ∈ ℜ και οι συναρτήσεις ƒ, g είναι παραγωγίσιμες στο υποσύνολο Α του ℜ, να συ-
μπληρώσετε τα δεύτερα μέλη των παρακάτω ταυτοτήτων (τύπων) παραγώγισης:
i) ( f + g)΄(x) = (f(x) + g(x) )΄ =

ii) (f ∗ g)΄(x) = ( (f(x) ∗g(x) )΄ =

iii) (f / g)΄(x) = (f(x) /g(x) )΄ =

iv) ( a ∗ f )΄(x) = (a ∗ f (x) )΄ =

C. Δίνονται τα σύνολα Α, Β, συναρτήσεων :

A= {f (x) = x
1
2
+ x + 1, f 2 (x) = 3ημx, f 3 (x) = x + e x , f 4 (x) = lnx }
⎧ 1 ⎫
B = ⎨g1 (x) = 2x+3, g 2 (x) = x , g 3 (x) = 2x +1, g 4 (x) = , g 5 (x) = 3συνx, g 5 (x) =1+e x ⎬
⎩ x ⎭
Σε καθεμιά συνάρτηση του συνόλου Α να αντιστοιχίσετε εκείνη τη συνάρτηση του συνόλου
Β, που είναι η παράγωγός-της, αιτιολογώντας την αντιστοίχισή-σας.
ΤΕΕ Μαθηματικά 287
Τάξη : Γ ΄

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
η
Άσκηση 1

Ο παρακάτω πίνακας κατανομής συχνοτήτων προέκυψε από την ομαδοποίηση των παρατη-
ρήσεων ενός δείγματος τηλεφωνικών συνδιαλέξεων, που έγιναν μια ημέρα από έναν τηλεφω-
νικό θάλαμο και εξετάστηκαν ως προς τη χρονική τους διάρκεια σε (min).

Διάρκεια Αριθ- Κέν. fi fi % Νi Fi Fi % vi Κi x -Κi ( x -Κi)2 ωι( x -Κi)2


σε (min) Συνδ. νi Κi
[0, 2) 6

[2,4) 12

[4,6) 15

[6,8) 10

[8,10) 7

Άθροισμα Ν=

(όπου τα σύμβολα : Νi, Fi, Fi% αναφέρονται τις Αθροιστικές Συχνότητες)


A. Να συμπληρώσετε τα στοιχεία του πίνακα που λείπουν.

B. Να υπολογίσετε τη μέση τιμή ( x ), τη διακύμανση (S2), την τυπική απόκλιση S και το

συντελεστή μεταβολής (CV) του δείγματος, παίρνοντας υπόψη ότι 5, 92 = 2,43.

Άσκηση 2η
⎧⎪ χ 3 − 2λχ + 2 χ ≤1
Δίνεται η συνάρτηση f(x) = ⎨ όπου λ ∈ ℜ
⎪⎩ − λχ + λχ +1
4 2
χ>1
a. Να βρείτε το Aim f(x)
χ→ 1−
b. Να βρείτε το Aim f(x)
χ → 1+
c. Να υπολογίσετε την τιμή του λ, ώστε η συνάρτηση f να είναι συνεχής στο σημείο χo = 1.

Άσκηση 3η
1 1
Δίνεται η συνάρτηση f(χ) = χ3 – χ2 – 2χ + 1
3 2
a. Να βρείτε το ευρύτερο υποσύνολο του ℜ , στο οποίο η f είναι συνεχής και παραγωγίσιμη
καθώς επίσης και την παράγωγο f’(χ) της f.
b. Να μελετήσετε τη συνάρτηση f ως προς τη μονοτονία, αφού συγκροτήσετε πίνακα πρό-
σημου για την παράγωγο f’(χ) της f.
c. Να βρείτε τα σημεία στα οποία η f παρουσιάζει τοπικά ακρότατα και να υπολογίσετε αυ-
τά.
ΤΕΕ Μαθηματικά 288
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
a. Πότε λέμε ότι μια συνάρτηση f : ( α, χ 0 ) ∪ ( χ 0 ,β ) → \, έχει όριο τον
πραγματικό αριθμό A όταν το χ τείνει στο χ 0 ;
b. Αν lim f ( x ) = A1 ∈ \ και lim g ( x ) = A 2 ∈ \ να βρείτε τα:
x →xo x →x
o
i. lim [ f ( x ) ±g ( x )]
x →x
o
f (x)
ii. lim
x →xo g(x)
iii. lim
x →xo
[ f ( x ) ⋅ g ( x )]
Θέμα 2ο
a. Πότε μια συνάρτηση f είναι παραγωγίσιμη σε ένα σημείο x 0 του πεδίου ορισμού της;
b. Αν οι συναρτήσεις f , g : Α → \ είναι παραγωγίσιμες στο πεδίο ορισμού τους να γράψετε
στο τετράδιο σας τις παραγώγους των συναρτήσεων:
f ( x ) ±g ( x ) , f ( x ) ⋅ g ( x ) , c ⋅ f ( x ) (όπου c σταθερός πραγματικός αριθμός) και
f (x)
όπου g ( x ) ≠ 0.
g(x)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
η
Άσκηση 1
Οι ηλικίες 25 δευτεροετών φοιτητών ενός ΤΕΙ είναι:
21 21 21 19 18 20 19 21 21 20 18 19
18 19 21 21 21 19 20 19 21 20 21 21 21
a. Να κατασκευάσετε τον πίνακα συχνοτήτων
b. Υπολογίστε το μέσο όρο ηλικίας τους.
c. Να βρείτε την διακύμανση.
Άσκηση 2η

⎪αχ + β, χ<0
⎪⎪
Δίνεται η συνάρτηση fμε τύπο : f ( x ) = ⎨ 2, χ = 0 , όπου α, β∈ℜ
⎪ βχ 2 +αχ
⎪ , χ>0
⎪⎩ χ
a. Υπολογίστε τους αριθμούς : lim− f ( x ) , lim f ( x ) , f ( 0 ) .
x →0 x →0+
b. Να βρείτε τις τιμές των α, β , ώστε η f να είναι συνεχής στο x0 = 0 .
Άσκηση 3η
1
Δίνεται η συνάρτηση f : \ → \, με f ( x ) = x 3 + x 2 − 3x +1.
3
a. Να υπολογίσετε την παράγωγο της συνάρτησης f .
b. Να βρείτε τις τιμές f ′ (1) και f ′ ( -3) .
c. Να μελετήσετε τη συνάρτηση f ως προς την μονοτονία .
ΤΕΕ Μαθηματικά 289
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
a. Να γραφούν οι ιδιότητες των ορίων.
b. Πότε μια συνάρτηση f , με πεδίο ορισμού το Α⊆R λέγεται συνεχής
στο σημείο χο∈Α.
Θέμα 2ο
a. Να δοθεί ο ορισμός του παραγώγου αριθμού στο σημείο χο του πεδίου
ορισμού μιας συνάρτησης f.
b. Να γραφούν οι παράγωγοι των βασικών συναρτήσεων.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
⎧ x 2 -5x-6
⎪ , αν x ≠ −1
Να βρεθεί η τιμή του α , έτσι ώστε η συνάρτηση f , με: f ( x ) = ⎨ x+1
⎪ x 2 + 5x +α , αν x = −1

να είναι συνεχής στο χο= −1.

Άσκηση 2η
Να μελετηθεί ως προς την μονοτονία και τα ακρότατα η συνάρτηση f , με

f(x) = 2x3−3x2 −12x + ln2

Άσκηση 3η
Δίνεται ο παρακάτω πίνακας της μεταβλητής Χ.

χi vi
0 3
4 5
8 8
12 7
16 2

a. Να βρείτε την αθροιστική συχνότητα.


b. Να βρείτε την μέση τιμή.
c. Να βρείτε την διακύμανση.
ΤΕΕ Μαθηματικά 290
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΩΡΙΑ

Θέμα 1ο
a. Τι ονομάζουμε διάμεσο ενός δείγματος ν παρατηρήσεων .
b. Πότε μια συνάρτηση f είναι συνεχής σε ένα σημείο xο του πεδίου ορισμού της.
c. Ποια η διάμεσος των παρατηρήσεων: 2, 5, 2, 2, 4, 4.
Θέμα 2ο
a. Τι ονομάζουμε επικρατούσα τιμή μιας μεταβλητής
b. Πότε μια συνάρτηση f είναι παραγωγίσιμη σε ένα σημείο xο του πεδίου ορισμού της.
c. Ποια η επικρατούσα τιμή των παρατηρήσεων : 2,2,3,5,3,3,3.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

xi νi fi Ni Fi xiνι
η
Άσκηση 1 1 2
a. Να συμπληρωθεί ο πίνακας : 2 5

b. Να βρείτε τη μέση τιμή καθώς 3


και την επικρατούσα τιμή του 4 5
παραπάνω δείγματος. 5 2
ΣΥΝΟΛΟ 20

Άσκηση 2η

⎧ x 2 − x − 12
⎪ , αν x ≠ 4
Αν f(x) = ⎨ x − 4 ,
⎪⎩ 2λ − 1 , αν x = 4

a. Να υπολογίσετε το lim f(x)


x→ 4

b. Να βρείτε τη τιμή του λ∈R ώστε η συνάρτηση f να είναι συνεχής στο xο= 4.

Άσκηση 3η
lnx
Έστω συνάρτηση f(x) = , με x >0.
x
a. Να βρείτε την f΄(x) και να μελετήσετε τη συνάρτηση f ως προς τη μονοτονία και τα α-
κρότατα.
x
b. Να δείξετε ότι : lnx ≤ για κάθε x>0.
e
ΤΕΕ Μαθηματικά 291
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
Να συμπληρώσετε τα παρακάτω:
Αν t1 ,t 2 ,...,t ν είναι οι τιμές μιας μεταβλητής ενός δείγματος, τότε:

α. x = …….., β. s 2 = …….., γ. s =…… δ. CV =………..


Θέμα 2ο
Να συμπληρώσετε τα παρακάτω:
A. Αν η συνάρτηση f είναι παραγωγίσιμη στο εσωτερικό ενός διαστήματος Δ, τότε:
a. Αν f΄(x) >0, τότε η f είναι γνησίως ………………… στο Δ, ενώ
b. Αν f΄(x) <, τότε η f είναι γνησίως ………………… στο Δ.
B. Έστω μία συνάρτηση f ορισμένη στο διάστημα Δ. Θα λέμε ότι είναι συνεχής στο x0, όταν
ισχύει ……………………

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
η
Άσκηση 1
Σε έναν δειγματοληπτικό έλεγχο της τροχαίας με σκοπό να εξετασθεί εάν οι οδηγοί τηρούν το
όριο ταχύτητας σε κάποιο εθνικό δρόμο, σημειώθηκαν οι εξής ταχύτητες 8 αυτοκινήτων:
102, 94, 104, 94, 100, 92, 106 και 108 Km/h.
a. Να βρείτε τη μέση τιμή του δείγματος
b. Να βρείτε τη διάμεσο του δείγματος
c. Να βρείτε την επικρατούσα τιμή του δείγματος
d. Να βρείτε τη διακύμανση του δείγματος
Άσκηση 2η
⎧ x 2 − 5x + 6
⎪ , αν x ≠ 2
Δίνεται η συνάρτηση f με τύπο f(x)= ⎨ x − 2 .
⎪⎩ 2λ+ 5, αν x = 2

a. Να υπολογίσετε τα f(0), f(1), f(2) και f(3).


b. Να υπολογίσετε τα lim f(x), lim f(x) και lim f(x).
x →1 x →2 x →3

c. Να βρείτε την τιμή του πραγματικού αριθμού λ, ώστε η f να είναι συνεχής στο 2.
Άσκηση 3η
Δίνεται η συνάρτηση f με τύπο f(t) = 2t2 −60t, όπου 0 ≤ t ≤ 15, η οποία εκφράζει την πορεία

ενός δύτη από τη χρονική στιγμή που βουτάει στη θάλασσα, έως τη στιγμή που αναδύεται (το
t είναι σε min και το f(t) σε m). Να υπολογίσετε:
a. Το βάθος που βρίσκεται τη στιγμή της κατάδυσης καθώς και 5 min αργότερα.
b. Την χρονική περίοδο της βύθισης και αυτή της ανάδυσης.
Το κατώτατο βάθος κατάδυσης καθώς και πότε βρίσκεται σ’ αυτό.
ΤΕΕ Μαθηματικά 292
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
a. Τι ονομάζουμε συχνότητα εμφάνισης της τιμής ή απλά συχνότητα της τιμής;
b. Σε ποσοτική μεταβλητή, τι λέγεται αθροιστική συχνότητα της τιμής xi ;
c. Τι ονομάζεται επικρατούσα τιμή μιας μεταβλητής;
d. Τι ονομάζεται μέση τιμή διαφόρων τιμών;
e. Τι ονομάζεται διάμεσος ενός δείγματος ν, διατεταγμένων σε αύξουσα σειρά, παρατηρήσεων;
Θέμα 2ο
A. Πότε μια συνάρτηση f λέγεται παραγωγίσιμη σε ένα σημείο xo του πεδίου ορισμού της;
B. Να συμπληρωθεί ο πίνακας
Συνάρτηση f Παράγωγος f΄
C(σταθερά)
x
xα, α∈R* ,x >0
ημx
συνx
ex
nx , x>0
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
Οι απουσίες 20 μαθητών του τμήματος πληροφορικής του Τ.Ε.Ε Ηράκλειας τον μήνα Μάρτιο
είναι: 5, 3, 8, 5, 4, 5, 2, 8, 8, 5, 4, 8, 3, 4, 5, 4, 8, 2, 5, 4
a. Ποιος είναι ο μέσος αριθμός των απουσιών ενός μαθητή ;
b. Ποια είναι η επικρατούσα τιμή;
c. Ποια είναι η διάμεσος;
Άσκηση 2η
⎧ λx +1 αν x ≤ 1
Δίνεται η συνάρτηση f:RR με f(x) = ⎨ 2
, λ∈R
⎩3x αν x >1
a. Να βρεθεί το limf(x)
x1¯
b. Να βρεθεί το limf(x)
x1+
c. Να βρεθεί η πραγματική τιμή του λ ώστε η f να είναι συνεχής στο x o= 1
Άσκηση 3η
Δίνεται η συνάρτηση f: RR με f(x ) = 2x3 − 3x2−12x + 12. Να βρεθούν:
a. Η παράγωγος της f (f΄)
b. Η μονοτονία της f
c. Οι τετμημένες των σημείων στα οποία η f παρουσιάζει τοπικά ακρότατα και το είδος
τους
d. Οι τιμές των τοπικών ακρότατων
ΤΕΕ Μαθηματικά 293
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Αν x1 , x 2 ,...,x κ είναι οι διαφορετικές τιμές μιας ποσοτικής διακριτής μεταβλητής Χ, η οποία
αναφέρεται σε ένα δείγμα μεγέθους ν.
Α. α. Να ορίσετε τη συχνότητα ν i και τη σχετική συχνότητα fi της τιμής x i .
β. Να συμπληρώσετε τις ισότητες: α. ν1 + ν 2 +... + ν κ = β. f1 + f 2 +... + f κ =
Β. α. Να γράψετε τους τύπους της μέση τιμής και της διακύμανσης μιας μεταβλητής Χ.
β. Σε ποιες μονάδες εκφράζονται η x και η s 2 σε σχέση με τις μονάδες στις οποίες
εκφράζονται οι τιμές της μεταβλητής Χ.
Γ. α. Να γράψετε τον τύπο που δίνει το CV του δείγματος , ως προς τη μεταβλητή Χ.
β. Ο CV είναι ανεξάρτητος από τη μονάδα μέτρησης των τιμών της μεταβλητής Χ;
γ. Πότε ο πληθυσμός του δείγματος θεωρείται ομοιογενής;
Θέμα 2ο
Α. Αν lim f ( x ) = l1 και lim g ( x ) = l 2 , όπου l1 , l 2 ∈ R , να συμπληρώσετε τις ισότητες:
x→xo x→xo

f (x)
i. lim [ f ( x ) +g ( x )] = ...., ii. lim [ f ( x )⋅ g ( x )] = ..., iii. lim = ..... , l2 ≠ 0
x→xo x→xo x→xo g (x)
iv. lim f ( x ) = ...., v. lim [ f ( x )] = ...., vi. lim κ f ( x ) = ....,όταν f(x) ≥0σε μια περιοχή του x0
ν

x→xo x→xo x→xo

Β. Πότε μια συνάρτηση f:(α,β ) → R , όπου α,β ∈ R με α<β , λέγεται συνεχής


i. στο σημείο x0∈ (α, β); ii. στο διάστημα(α, β);
Γ. Να αντιστοιχίσετε καθένα από τα όρια της πρώτης γραμμής σε εκείνον τον αριθμό της
δεύτερης γραμμής με τον οποίο ισούται, αιτιολογώντας την απάντησή σας.
x 2 − 2x
12 Γραμμή 1. lim ( x 3 +2x ) 2. lim 3. lim x 2 + x + 2
x →1 x →−2 x+1 x →1

12 Γραμμή Α: 2 Β: 0 Γ: −3 Δ: − 8 Ε: 8

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
η
Άσκηση 1
Στον πίνακα έχουμε τον αριθμό συ- xi vi fi f% Νi Fi xi vi
σκευών κινητής τηλεφωνίας 50 οι- 0 4
κογενειών 1 6
α. Να αντιγράψετε τον πίνακα 2 26
φύλλο και να τον συμπληρώσετε. 3 14
β. Να γίνει το ραβδόγραμμα συχνο- Σύνολα ν = 50
τήτων.
γ. Να βρείτε το πλήθος και το ποσοστό των οικογενειών που έχει
i) το πολύ 2 συσκευές ii) τουλάχιστον 1 συσκευή
δ. Να βρεθεί η μέση τιμή των παρατηρήσεων.
Άσκηση 2η


⎪αx − β, x ≤ 1

Δίνεται η συνάρτηση f ( x ) = ⎪
⎨3x, 1< x ≤ 2 όπου α, β∈ ℜ Να βρείτε:


⎪ 2
⎩βx − α, x > 2

α. Τις τιμές f( 1 ) και f( 2 ) της συνάρτησης f.
β. Τα όρια lim− f ( x ) , lim+ f ( x ) , lim− f ( x ) , lim f ( x ) .
x →1 x →1 x→2 x → 2+

γ. Τις τιμές των α, β∈ ℜ ώστε η f να είναι συνεχής στα σημεία x1 = 1 και x2 = 2.


Άσκηση 3η
Δίνεται η συνάρτηση f ( x ) = e x ( x 2 − 5x+7) , x∈ℜ. Να βρεθούν:
α. Η παράγωγος της συνάρτησης f. β. Οι ρίζες και το πρόσημο της f ΄(x) .
γ. Τα διαστήματα μονοτονίας και τα τοπικά ακρότατα της συνάρτησης f.
ΤΕΕ Μαθηματικά 294
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
α. Tι ονομάζεται σχετική συχνότητα τιμής xi μιας μεταβλητής;
β. Δίνονται οι συναρτήσεις f, g: Α→R παραγωγήσιμες στο πεδίο ορισμού τους Α
με c σταθερά, g ≠ 0 . Να συμπληρωθούν οι παρακάτω ισότητες :
'
⎛f ⎞
( f+g ) ( x ) =……, ii. ( cf ) ( x ) = ….., iii. ( f ⋅ g ) ( x ) =……, iv. ⎜ ⎟ ( x ) = .....
' ' '
i.
⎝g⎠
Θέμα 2ο
α. Πότε μια συνάρτηση f λέγεται συνεχής σε σημείο xο του πεδίου ορισμού της ;
β. Αν υπάρχουν τα lim f ( x ) , lim g ( x ) και είναι l1, l2 є R αντίστοιχα, τότε να
x →x0 x →x0

συμπληρωθούν οι παρακάτω ισότητες : lim ⎡⎣f ( x ) +g ( x )⎤⎦ = ….. lim f ( x ) = …..


x →x0 x → x0

f (x)
lim [ f(x) ⋅ g(x) ] = ….. lim ⎡⎣ f ( x ) ⎤⎦ = …….., ν є Ν
ν *
lim g x = …… , l2 ≠0
x→x0 ( ) x →x0 x →x0

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
η
Άσκηση 1
Οι απουσίες 25 μαθητών ενός ΤΕΕ κατά το μήνα Μάρτιο ήταν :
2 , 1, 0 , 6 , 7 , 8 , 9 , 5 , 0 , 5 , 5 , 6 , 7 , 4 , 5 , 3 , 2 , 7 , 1 , 5 , 1 , 2 , 2 , 5 , 2 .
α. Να κατασκευάσετε τον πίνακα συχνοτήτων και σχετικών συχνοτήτων.
β. Να βρείτε το εύρος , την επικρατούσα τιμή , τη διάμεσο και τη μέση τιμή.
Άσκηση 2η
α. Να υπολογίστε , αν υπάρχουν , καθένα από τα παρακάτω όρια :
x2 − x − 2 x−4
i. lim ii. lim
x→−1 x+1 x→ 4 x −2
⎧λx 3 − 2x, αν x ≤ 2
β. Δίνεται η συνάρτηση με τύπο: f(x) = ⎨ 2
⎩ x − 2x, αν x 〉 2
i. Υπολογίστε τα lim f ( x ) και lim f ( x ) .
x → 2− x → 2+

ii. Να βρείτε την τιμή του λ ώστε η f να έχει όριο στο x0 =2 .


Άσκηση 3η
α. Να υπολογιστούν οι πρώτες παράγωγοι των παρακάτω συναρτήσεων :
x2 −1
(
i. f1 ( x ) = ( x − 2 ) ⋅ x 2 +3x ) ii. f 2 ( x ) = 2συνχ iii. f 3 (x) =
x
, x≠0

β. Δίνεται η συνάρτηση f: R→R με τύπο: f(x) = x3−3x2−9x+9

i. Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία .


ii. Να βρείτε τα ακρότατα της f .
ΤΕΕ Μαθηματικά 295
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΩΡΙΑ
Θέμα 1ο
Αν x1 , x 2 ,..., x κ είναι οι διαφορετικές τιμές μιας ποσοτικής διακριτής μεταβλητής X , η οποία
αναφέρεται σε ένα δείγμα μεγέθους ν.
Α. i. Να ορίσετε τη συχνότητα ν i και τη σχετική συχνότητα f i της τιμής x i .
ii. Να συμπληρώσετε τα δεύτερα μέλη των ισοτήτων:
α. ν1 + ν 2 + ... +ν κ = β. f1 + f 2 +... + f κ =
Β. i. Να γράψετε τους τύπους που δίνουν τη μέση τιμή x και τη διακύμανση s 2 της
μεταβλητής Χ.
ii. Να γράψετε τον τύπο που δίνει το CV του δείγματος, ως προς τη μεταβλητή Χ.
Θέμα 2ο
Α. Να αντιγράψετε στο απαντητικό φύλλο και
να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με τις f(x) f΄(x)
παραγώγους των βασικών συναρτήσεων
Β. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω ισότητες: c (σταθερά)
' x
i. (f ( x ) +g ( x )) =
xα , α ∈ R* , x > 0
'
ii. (f ( x )⋅ g ( x )) = x , x>0
'
⎛ f ( x ) ⎞⎟ ex
iii. ⎜⎜ ⎟
⎜⎝ g ( x )⎟⎟⎠ = ln x , x > 0
ημx
'
iv. ⎡⎣ f (g ( x ))⎤⎦ = συνx
Γ. Να διατυπώσετε το θεώρημα του Fermat.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
η
Άσκηση 1
Στον παρακάτω πίνακα έχουμε τον αριθμό των πιστωτικών καρτών 25 ατόμων.
2 2
xi νi fi fi % Ni Fi xi νi ( X - xi ) ν i (X - xi )

0 2
1 9
2 4
3 7
4 3
Σύνολα ν =2
Α. Να αντιγράψετε τον πίνακα στο απαντητικό φύλλο και να τον συμπληρώσετε.
Β. Να βρείτε:
i. Τη μέση τιμή των παρατηρήσεων.
ii. Τη διακύμανση των παρατηρήσεων.
iii. Είναι ο πληθυσμός του δείγματος ομοιογενής;
Άσκηση 2η
x 2 − 3x 5 − 5x
Α. Να βρεθούν (αν υπάρχουν) τα όρια: i. lim ii. lim
x −3
x→3 x →5 x 2 − 25

Β. Δίνεται η συνάρτηση f ( x ) = x 2 e x x∈ℜ να δείξετε ότι: f (x) − 2f ( x ) + f ( x ) = 2e


'' ' x

Άσκηση 3η
Δίνεται η συνάρτηση f ( x ) = x 3 − 6x 2 + 9x − 5 , x∈ℜ
Να βρεθούν:
i. Η παράγωγος της συνάρτησης f. ii. Οι ρίζες και το πρόσημο της f΄(x).
iii. Τα διαστήματα μονοτονίας και τα τοπικά ακρότατα της συνάρτησης f.
ΤΕΕ Μαθηματικά 296
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α. Πότε μια μεταβλητή ονομάζεται ποσοτική και πότε ποιοτική; Τι γνωρίζεται για τις συνε-
χείς και τι για τις διακριτές μεταβλητές; Μονάδες 2
Β. Χαρακτηρίστε τις παρακάτω προτάσεις με σωστό (Σ) ή λάθος (Λ) και στις λανθασμένες
προτάσεις δώστε τη σωστή απάντηση.
a. Η επικρατούσα τιμή είναι μια παράμετρος θέσης
b. Η μέση τιμή δεν επηρεάζεται από τις ακραίες τιμές που παίρνει μια μεταβλητή
c. Ο πληθυσμός ενός δείγματος χαρακτηρίζεται ομοιογενής όταν ο συντελεστής μεταβλη-
τότητας είναι ίσος με 10%
d. Την σχετική συχνότητα επί τις εκατό τη συμβολίζουμε με Fi% Μονάδες 4
Θέμα 2ο
Α. Αν υπάρχουν τα lim f(x), lim g(x) και είναι αντίστοιχα l1 , l2 ∈ R , τότε συμπληρώστε
x →x0 x → x0

καθεμιά από τις ισότητες: lim [f(x) ⋅ g(x)]= ......, lim⏐f(x)⏐= ……, lim [f(x)]κ = .......
x → xo x →xo x → xo
Μονάδες 3
Β. Χαρακτηρίστε τις παρακάτω προτάσεις με σωστό (Σ) ή λάθος (Λ) και στις λανθασμένες
προτάσεις δώστε τη σωστή απάντηση
a. Μία συνάρτηση f είναι συνεχής σε ένα σημείο χο του πεδίου ορισμού της, όταν τα πλευ-
ρικά όρια της f στο σημείο αυτό είναι ίσα
b. Αν μια συνάρτηση δεν είναι παραγωγίσιμη σε ένα σημείο χο του πεδίου ορισμού της, δεν
είναι και συνεχής στο σημείο αυτό.
c. Αν οι συναρτήσεις f, g είναι παραγωγίσιμες στο κοινό πεδίο ορισμού τους, τότε
⎛ f ⎞′ f ′(x) ⋅ g(x)+f(x) ⋅ g′(x)
⎜ g ⎟ (x)= [g(x)]2
Μονάδες 3
⎝ ⎠
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
Ρωτήσαμε 20 μαθητές της Β΄ τάξης ενός Τ.Ε.Ε. για Αριθμός Αριθμός
τον αριθμό των βιβλίων που δανείστηκαν από την σχο- βιβλίων παιδιών Νi fi%
λική βιβλιοθήκη στο πρώτο τετράμηνο και τις απα- Xi νi
ντήσεις τις καταγράψαμε στον παρακάτω πίνακα: 0 2
a. Να μεταφέρετε τον παραπάνω πίνακα στο γραπτό 1 4
σας και να το συμπληρώσετε. Μονάδες 2 2 5
b. Τι ποσοστό των μαθητών δανείστηκε το πολύ 3 3 2
βιβλία; Μονάδες 4 3
5 2
c. Να υπολογίσετε την διάμεσο Μονάδες 1
6 1
d. Να βρείτε την επικρατούσα τιμή Μονάδες 1
12 1
e. Κατά μέσο όρο πόσα βιβλία δανείστηκαν οι μα-
Σύνολο
θητές; Μονάδες 2
Άσκηση 2η
⎧ x 2 -3x+2
⎪ αν x < 2
Δίνεται η συνάρτηση f(x) = ⎨ x-2 Να υπολογίσετε τα
⎪⎩4x 2 -5x+μ αν x ≥ 2
a. limf(x) Μονάδες 1,5 b. limf(x) Μονάδες 2
x → 2− x → 2+
c. Να βρείτε την τιμή της παραμέτρου μ ώστε η f να είναι συνεχής στο xo=2 Μονάδες 2
c. Είναι η f συνεχής στο xo=1; Μονάδες 1,5
Άσκηση 3η
1 5
Δίνεται η συνάρτηση f(x) = x 3 − x 2 + 4x − 2005
3 2
a. Είναι η συνάρτηση f συνεχής στο πεδίο ορισμού της; Μονάδες 2
b. Να υπολογίσετε την παράγωγο της f(x) Μονάδες 2
c. Να μελετήσετε την f ως προς την μονοτονία και τα ακρότατα Μονάδες 3
ΤΕΕ Μαθηματικά 297
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΜΑΤΑ
ο
Θέμα 1
Α. Τι ονομάζουμε συχνότητα και τι σχετική συχνότητα μιας τιμής x i μιας μεταβλητής;

Β. Ποιες παραμέτρους θέσεις και ποιες διασποράς γνωρίζετε;


Γ. Τι ονομάζεται επικρατούσα τιμή μιας μεταβλητής;
Θέμα 2ο. Στήλη Α Στήλη Β
Συνάρτηση f Παράγωγος της f
Α. Πότε μια συνάρτηση είναι παραγωγί-
α. x
σιμη σε ένα σημείο x 0 του πεδίου ορι- Α. c
β. 0
Β. x 1
σμού της; γ.
Γ. x , α ∈ R , x>0
α * x
Β. Να αντιστοιχίσετε τα στοιχεία της
δ. −ημx
Δ. ημx
στήλης Α του παρακάτω πίνακα σε αυτά ε. 1
Ε. συνx ζ. συνx
της στήλης Β (Προσοχή δύο της στήλης
Ζ. e
x η. −συνx
Β περισσεύουν). α −1
Η. lnx θ. αx
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ι. e
x

Άσκηση 1η
⎧ 2x 2 − x+3, αν x ≤ 2
Δίνεται η συνάρτηση f με τύπο f(x) = ⎨ . Να υπολογίσετε τα:
⎩ λx − 3, αν x > 2

Α. f( 0 ), f( 2 ) και f(3 )
B. lim f(x), lim f(x) και lim f(x) .
x →0 x →2 x →3

Γ. Την τιμή του λ, ώστε η f να είναι συνεχής στο x0 = 2.


Άσκηση 2η
Α. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα:
xi νi fi fi % Ni Fi Fi % xiνi
40 5
50 12
60 15
70 5
80
Σύνολο 50

Β. Να υπολογίσετε την διάμεσο, την επικρατούσα τιμή και τέλος τη μέση τιμή για τον παρα-
πάνω πίνακα.
Άσκηση 3η
Δίνεται η συνάρτηση f με τύπο f(x) = 2x 3 − 3x 2 − 12x + 8, x ∈ R.

Α. Να βρείτε την παράγωγο f ′ της f.


Β. Να μελετηθεί ως προς την μονοτονία και τα ακρότατα.
ΤΕΕ Μαθηματικά 298
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Α) Πότε μια συνάρτηση f λέγεται συνεχείς σε σημείο x0 του πεδίου ορισμού της;
Β) Πότε μια συνάρτηση f λέγεται παραγωγίσιμη σε σημείο x0 του πεδίου ορισμού της;
Θέμα 1ο
Κυκλώστε το αντίστοιχο γράμμα στις παρακάτω προτάσεις
Α. Αν μια συνάρτηση f είναι παραγωγίσιμη στο σημείο xo του πεδίου ορισμού της τότε είναι
και συνεχής στο xo Σ, Λ,

Β. Αν μια συνάρτηση f δεν είναι συνεχής στο σημείο xο του πεδίου ορισμού της τότε είναι
παραγωγίσιμη στο xo Σ, Λ,

Γ. Αν μια συνάρτηση f δεν είναι συνεχής στο σημείο xo του πεδίου ορισμού της τότε δεν είναι
παραγωγίσιμη στο xo Σ, Λ,

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
Μια μεταβλητή παίρνει τις τιμές : 5, 3 ,6, 3, 4, 3, 6, 2.
Να βρεθούν:
♦ Η μέση τιμή,
♦ το εύρος,
♦ η επικρατούσα τιμή,
♦ η διάμεσος
♦ η τυπική απόκλιση
Άσκηση 2η
Δίνεται η συνάρτηση
⎧ 3x − 3
⎪ αν 0 < x ≠ 3
f(x)= ⎨ x − 3
⎪ κ
⎩ αν x = 3
Για ποια τιμή του κ η f είναι συνεχής στο σημείο xo=3
Άσκηση 3η
1 5
Δίνεται η συνάρτηση: f(x) = x3 − x 2 + 6x + 2006
3 2
Να μελετηθεί η f ως προς την μονοτονία και τα ακρότατα
ΤΕΕ Μαθηματικά 299
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
50 μαθητές ενός Τ. Ε. Ε ρωτήθηκαν ως προς τον αριθμό αδελφών που έχουν
και οι απαντήσεις πού έδωσαν, αφού ταξινομήθηκαν, δίνονται στον παρακάτω
πίνακα κατανομής συχνοτήτων:
a. Να συμπληρώσετε τον παραπάνω πίνακα.

(χ − χ ) ( )
2 2
Αριθμός
νi fi fi% Ni Fi Fi % νi χi χ −χi i νi ⋅ χ − χ i
Αδελφών χi
0 12
1 30
2 5
3 2
4 1
Σύνολο ν=

b. Να υπολογίσετε την μέση τιμή χ , τη διακύμανση S2, την τυπική απόκλιση S και

το συντελεστή μεταβλητότητας CV της μεταβλητής. ( 0, 68  0,82)

Θέμα 2ο
Δίνεται η συνάρτηση f: R → R με τύπο:
⎧χ2 − 4
⎪ χ −2 , χ 〈 2
⎪⎪
f( χ ) = ⎨α, χ=2
⎪αχ 2 + βχ, χ 〉 2

⎪⎩
Να βρείτε
a. το lim f(χ)
x → 2−

b. το lim f(χ)
x → 2+
c. τους α, β, ώστε η συνάρτηση να είναι συνεχής στο χ0 = 2.
Θέμα 3ο
1 7
Δίνεται η συνάρτηση f: R → R με f( χ ) = χ3 − χ 2 + 12χ
3 2
a. Να υπολογίσετε την παράγωγο της f
b. Να λύσετε την εξίσωση f΄(χ) = 0
c. Να μελετήσετε την f ως προς την μονοτονία και τα ακρότατα.
ΘΕΜΑΤΑ
ΤΕΕ Μαθηματικά 300
Τάξη : Γ ΄

Θέμα 1ο
50 μαθητές ενός Τ. Ε. Ε ρωτήθηκαν ως προς τον αριθμό αδελφών που έχουν
και οι απαντήσεις πού έδωσαν, αφού ταξινομήθηκαν, δίνονται στον παρακάτω
πίνακα κατανομής συχνοτήτων:
c. Να συμπληρώσετε τον παραπάνω πίνακα.

Αριθμός
(χ − χ ) ( )
2 2
νi fi fi% Ni Fi Fi % νi χi χ −χi νi ⋅ χ − χ i
Αδελφών χi i

0 12
1 30
2 5
3 2
4 1
Σύνολο ν=

d. Να υπολογίσετε την μέση τιμή χ , τη διακύμανση S2, την τυπική απόκλιση S και

το συντελεστή μεταβλητότητας CV της μεταβλητής. ( 0, 68  0,82)

Θέμα 2ο
Δίνεται η συνάρτηση f: R → R με τύπο:
⎧χ2 − 4
⎪ χ −2 , χ 〈 2
⎪⎪
f( χ ) = ⎨α, χ=2
⎪αχ 2 + βχ, χ 〉 2

⎪⎩
Να βρείτε
d. το lim f(χ)
x → 2−

e. το lim f(χ)
x → 2+
f. τους α, β, ώστε η συνάρτηση να είναι συνεχής στο χ0 = 2.
Θέμα 3ο
1 7
Δίνεται η συνάρτηση f: R → R με f( χ ) = χ3 − χ 2 + 12χ
3 2
d. Να υπολογίσετε την παράγωγο της f
e. Να λύσετε την εξίσωση f΄(χ) = 0
f. Να μελετήσετε την f ως προς την μονοτονία και τα ακρότατα.
ΤΕΕ Μαθηματικά 301
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1ο
Δίνεται ο πίνακας

χi νi νi χi fi Ni
2 7
4 9
6 14
8
10 8
Σύνολο

a. Να συμπληρώσετε την συχνότητα που λείπει αν είναι

γνωστό ότι χ = 6,2


b. Να συμπληρώσετε τις στήλες της σχετικής συχνότη-
τας fi και της σχετικής αθροιστικής συχνότητας Νi.

Θέμα 2ο
Δίνεται η συνάρτηση f με τύπο:

⎧α 2 χ 2 − 6αχ + 3, αν χ 〈1
f( χ ) = ⎨
⎩3αχ − 5, αν χ ≥ 1

Να υπολογιστεί η τιμή του α ώστε η f να είναι συνεχής στο χ0 = 1.

Θέμα 3ο
Να μελετήσετε ως προς την μονοτονία και τα

ακρότατα τη συνάρτηση f: R → R με τύπο:

f( χ ) = −χ3 + 6χ2 + 15χ + 4.


ΤΕΕ Μαθηματικά 302
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
Σε μια αριθμητική πρόοδο με α1 = 185 και ω = −15 να υπολογίσετε:

a. Τους α2 , α3, α4, α5


b. τον α28
c. το S28

d. τον όρο της προόδου που ισούται με − 310.

Θέμα 2ο
Αν οι α1 = χ − 2 , α 2 = 3χ − 4 , α 4 = 7χ + 4 είναι διαδοχικοί όροι
μιας γεωμετρικής προόδου, να υπολογίσετε:
a. τον χ
b. τον λόγο της προόδου
c. τον α6
d. τον S6
ο
Θέμα 3
2
−χ
Να λύσετε τις εξισώσεις: α) 22χ+1 − 5⋅2χ + 2 = 0 β) 3χ =9

Τ. Ε. Ε Εσπερινό
Μαθηματικά -Τάξη Δ!

ΘΕΜΑΤΑ
Θέμα 1ο
x2 − 2x − 8
Να υπολογίσετε το lim
x →−2 x2 + x − 2
Θέμα 2ο
⎧7x +10, αν x 〈−2

Θεωρούμε την συνάρτηση f με τύπο: f( x ) = ⎨ −2, αν x = − 2
⎪3 x 2 + 5 x − 6, αν x 〉 − 2

Να εξετάσετε αν η f είναι συνεχής στο −2.

Θέμα 3ο
⎧8 x − 6, αν x 〈 2
Θεωρούμε την συνάρτηση g με τύπο: g( x ) = ⎨
⎩9 x − 8, αν x ≥ 2

Να εξετάσετε αν η g είναι παραγωγίσιμη στο 2.


ΤΕΕ Μαθηματικά 303
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1ο
Δίνεται ο πίνακας συχνοτήτων

χi νi fi Ni νi χi
1 12
2 15
3 8
4 5
5 10
Σύνολο
a. Να
συμπληρώσετε τον πίνακα
b. Να βρείτε τη μέση τιμή.
c. Να βρείτε τη διάμεσο παρατήρηση
Θέμα 2ο
a. Να βρείτε τα όρια:

x2 − 4
i. lim
x→2 x−2

1 − x2 − 1
ii. lim
x →0 x2
b. Δίνεται η συνάρτηση f με τύπο:

⎧ x2 + x − 2
⎪ , αν x ≠ −2
f( x ) = ⎨ x + 2
⎪ −3, αν x = − 2

Να εξετάσετε αν η f είναι συνεχής στο σημείο χ0 = −2.

Θέμα 3ο
a. Να βρεθούν οι παράγωγοι των συναρτήσεων:

1 − x2
f( x ) = 2
, g( x ) = x3 −3x2 +2x +5, h( x ) = 2ex⋅lnx
1+ x

b. Να μελετήσετε ως προς την μονοτονία και τα


ακρότατα τη συνάρτηση f με f( x ) = x2 + 6x + 7.
ΤΕΕ Μαθηματικά 304
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΜΑΤΑ

Θέμα 1
Η βαθμολογία 10 μαθητών σ’ ένα διαγώνισμα ήταν:
7, 11, 10, 13, 15, 3, 12, 11, 4, 14.
a. Να υπολογίσετε:

i. τη μέση τιμή x
ii. την επικρατούσα τιμή Μ0
iii. τη διάμεσο δ
b. Να υπολογίσετε:
i. το εύρος R
ii. την τυπική απόκλιση S
iii. το συντελεστή μεταβλητότητας CV.

Θέμα 2ο
Να βρεθούν οι παράγωγοι των συναρτήσεων:

a. f( x ) = 8x3 −ημx + 5

( )(
b. f( x ) = x 3 + 1 ⋅ x 4 + 1 )
x2
c. f( x ) =
x +1
Θέμα 3ο
Να μελετήσετε ως προς την μονοτονία και
τα ακρότατα τη συνάρτηση f με τύπο:

f( x ) = x2 − 8x + 4.
ΤΕΕ Μαθηματικά 305
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΩΡΕΙΑ
ο
Θέμα 1
α) Πότε λέμε ότι μία συνάρτηση f είναι συνεχής σε σημείο xο του πεδίου ορισμού της;

β) Θεωρούμε συνάρτηση f:[α, β]→R. Πότε λέμε ότι η f είναι συνεχής στο διάστημα [α, β];

Θέμα 2ο
α) Πότε λέμε ότι μία συνάρτηση f είναι παραγωγίσιμη σε σημείο xο του πεδίου ορισμού της;

β) Κυκλώστε το αντίστοιχο γράμμα στις παρακάτω προτάσεις:

i) Αν μία συνάρτηση f είναι παραγωγίσιμη σε ένα σημείο xο του πεδίου ορισμού της τότε θα
είναι και συνεχής στο σημείο αυτό. Σ Λ

ii) Αν μία συνάρτηση f δεν είναι συνεχής σε ένα σημείο xο του πεδίου ορισμού της τότε είναι
παραγωγίσιμη στο σημείο αυτό. Σ Λ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Θέμα 1ο
Η μέση τιμή 50 παρατηρήσεων είναι 30. Αν από αυτές οι 10 μειώνονται κατά 1 και οι 5 αυ-
ξάνονται κατά 4 να βρεθεί η νέα μέση τιμή.
Θέμα 2ο
⎧ x 3 +x 2 +3 ⋅ x
⎪ αν x ≠ 0
Θεωρούμε τη συνάρτηση f με τύπο f(x)= ⎨ x
⎪ αν x = 0
⎩ 3
Να εξετάσετε αν η f είναι συνεχής στο σημείο x=0.
Θέμα 3ο
1
Θεωρούμε τη συνάρτηση f με τύπο f(x) = x 2 - 4 ⋅ x+5
2
Να μελετηθεί η f ως προς την μονοτονία και τα ακρότατα.
ΤΕΕ Μαθηματικά 306
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΩΡΙΑ
o
Θέμα 1
Σε κάθε μια από τις παρακάτω προτάσεις να σημειώσετε το Σ(σωστό ) ή το Λ (λάθος)
1. Ο συντελεστής μεταβολής CV =15%. Το δείγμα είναι ομοιογενές. Σ-Λ

2. Η τυπική απόκλιση s2 =
∑x v i i
Σ -Λ
v
3. Η σχετική συχνότητα προκύπτει αν διαιρέσουμε τη συχνότητα vi με το σύνολο του δείγ-
ματος v Σ-Λ
4. Η μέση τιμή, η επικρατούσα τιμή και η διάμεσος είναι παρ άμετροι θέσης Σ-Λ
5. Το εύρος δείγματος είναι η διαφορά της μικρότερης από την μεγαλύτερη παρατήρηση
Σ- Λ
6. Το άθροισμα όλων των αθροιστικών συχνοτήτων μιας κατανομής είναι 1 Σ-Λ
7. Το είδος των βιβλίων μιας βιβλιοθήκης είναι ποιοτική μεταβλητή Σ-Λ

Θέμα 2ο :
Να συμπληρώσετε την 1 x²
Α F(x) συνx +1 2x2-6x+7 lne - e2 5ημx
γραμμή Β με την πρώτη x 5
παράγωγο κάθε συνάρ- Β F΄(x)
τησης της γραμμής Α
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
Δίνεται η συνάρτηση f(x)= x2-αx+15 , x є\
1. Να βρείτε την f ΄(x)
2. Να αποδείξετε ότι α = -8 αν f ΄(-1)=6
3. Αφού αντικαταστήσετε το a,να εξετάσετε την μονοτονία της
4. Να προσδιορίσετε τα ακρότατα της (αν υπάρχουν)
Άσκηση 2η :
⎧ 2x²+x-3
⎪⎪ x-1 x >1
Δίνεται η συνάρτηση f με f(x) = ⎨
⎪ 2α+x x ≤1
⎪⎩
1. Να βρεθεί το limf(x)

x →1

2. Να βρεθεί το limf(x)
+
x →1
3. Να βρεθεί η τιμή του α є \ για την οποία η f είναι συνεχής
Άσκηση 3η
Ο παρακάτω πίνακας μας δίνει τον αριθμό αυτοκινήτων που ανήκουν σε 50 οικογένειες
a. Να συμπληρωθεί ο πίνακας xi νi Νi Fi Fi% Νi% xiνi
b. Να βρείτε πόσες οικογένειες 0 8
έχουν πάνω από 1 αυτοκίνητο
1 24
και ποιο το ποσοστό των οικο-
2 12
γενειών που έχουν πάνω από 2
αυτοκίνητα 3 4
c. Να βρεθεί η επικρατούσα τιμή, 4 2
η διάμεσος και η μέση τιμή ΣΥΝΟΛΟ
ΤΕΕ Μαθηματικά 307
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΩΡΙΑ
ο
Θέμα 1
α. Να δοθούν οι ορισμοί της επικρατούσας τιμής, του εύρους και της μέσης τιμής.
β. Μια μεταβλητή παίρνει τις εξής τιμές: 5,3,6,3,4,3,6,2. Να βρεθεί το εύρος των τιμών και η

επικρατούσα τιμή.

Θέμα 2ο
γ. Στις παραπάνω τιμές η μέση τιμή είναι 4; Σ-Λ

α. Να γραφούν οι ιδιότητες του ορίου στις περιπτώσεις του αθροίσματος- διαφοράς,

του γινομένου και του πηλίκου.

β. Να υπολογισθεί το όριο lim (−3x2 + 5x−7)


x →1

x 2 − 5x + 4 7
γ. Είναι lim = Σ-Λ
x →−1 x +7
2
8

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
η
Άσκηση 1 .
a. Να συμπληρωθεί ο παρακάτω πίνακας και να βρεθούν η μέση τιμή, η διακύμανση και η
τυπική απόκλιση.
b. Αν xi ο αριθμός των παιδιών μιας οικογένειας να υπολογισθεί ο αριθμός των οικογενειών
που έχει τουλάχιστον ένα παιδί.

xi νi fi νi.xi
0 4
1 6
2 26
3
Σ ν = 50

Άσκηση 2η.
⎧⎪α 2 x 2 − αx + 1 x≤ 2
Δίνεται η συνάρτηση f(x) = ⎨ 2
⎪⎩ x − 1 x >2
Να βρεθούν οι πραγματικές τιμές του α για τις οποίες η συνάρτηση είναι συνεχής x0 = 3 .
Άσκηση 3η.
Δίδεται η συνάρτηση f : R→ R με f(x) = -2x3-3x2+12x + 2 .
Να μελετηθεί η συνάρτηση ως προς την μονοτονία , να βρεθούν τα σημεία στα οποία πα-
ρουσιάζει ακρότατα και να υπολογισθούν τα ακρότατα.
ΤΕΕ Μαθηματικά 308
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΩΡΙΑ
Θέμα 1o
Α) Θεωρούμε τις συναρτήσεις f : (α, xo) U (xo, β)→ ℜ και g : A → ℜ .
i) Πότε λέμε ότι το όριο της f, όταν το x τείνει στο xo, είναι ο πραγματικός αριθμός ℓ;
ii) Ποιες είναι οι προϋποθέσεις που εξασφαλίζουν τη συνέχεια της συνάρτησης g στο xo;
Β) Στο διπλανό σχήμα δίνεται η γραφική παράσταση μιας
συνάρτησης f στην περιοχή του σημείου xo = 4.
i) Nα εκτιμήσετε τα στοιχεία :
lim− f(x) , lim+ f(x) και f(4).
x →4 x →4
ii) Να χαρακτηρίσετε ως αληθή ή ψευδή την ακόλουθη πρότα-
ση: «Η συνάρτηση g με g(x) = (f(x))2 είναι συνεχής στο σημείο
xo = 4», αιτιολογώντας την απάντησή σας.
Θέμα 2o
Α) Να συμπληρώσετε τα δεύτερα μέλη των παρακάτω ισοτήτων (τύπων):
1
α) (ex)' = ; β) ( )' =; γ) (εφ x)' = ; δ) (ℓn x)' =; e) ( x )' = ;
x
B) Θεωρούμε τη συνεχή συνάρτηση f : [α, β] → R η οποία είναι παραγωγίσιμη από αριστερά και δε-
ξιά σε κάθε εσωτερικό σημείο xo του [α, β]. Να αναφέρετε τις πιθανές θέσεις τοπικών ακρότατων της
συνάρτησης f.
Γ) Αν ο διπλανός πίνακας μεταβολών ανα- x α x1 x2 x3 β
φέρεται στη συνάρτηση f του προηγούμενου f '(x) ¦ 0 = 0 ¦
ερωτήματος f (x) f(α) f(x1) f(x2) f(x3) f(β)
Β), τότε να προσδιορίσετε :
i) τα διαστήματα μονοτονίας της συνάρτησης f
ii) τα τοπικά ακρότατα της συνάρτησης f. 25

AΣΚΗΣΕΙΣ 20

1η ΑΣΚΗΣΗ Vi
15

Το διπλανό ιστόγραμμα συχνοτήτων αναφέρεται στους χρό- 10


νους σε (min) που χρειάστηκαν 50 μαθήτριες της κομμωτι- 5

κής ενός ΤΕΕ, για να χτενίσουν αντίστοιχα 50 συμμαθή- 15


0 5 10 20
τριές τους, αφού προηγήθηκε ομαδοποίηση των χρόνων Χρόνος σε (min)
στις ακόλουθες κλάσεις : [ 0, 5), [5, 10), [10, 15), [15, Κέντρο
20]. κλάσεις
κλάσης ( κi)
vi fi Νi Fi viκi
Α) Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα κατανο- [0, 5)
μής συχνοτήτων [5, 10)
[10, 15)
Β) Να βρείτε τη μέση τιμή x και τη διάμεσο δ των [15, 20]
χρόνων.
Σύνολο
2η ΑΣΚΗΣΗ
Η θέση ενός κινητού πάνω σε έναν άξονα τη χρονική στιγμή t (min) δίνεται από τη συνάρτηση : s =
1 1 2
s(t) = t3 + t – 6t + 8 (m) με t ≥ 0, όπου το μέγεθος s εκφράζει σε (m) την τετμημένη του κινη-
3 2
τού, δηλαδή την προσημασμένη απόσταση του κινητού από την αρχή Ο του άξονα.
Α) Να βρείτε την ταχύτητα υ = υ(t) και την επιτάχυνση γ = γ(t) του κινητού κατά τη χρονική στιγμή t.
B) Nα βρείτε την αρχική θέση, αρχική ταχύτητα και αρχική επιτάχυνση του κινητού.
Γ) Να βρείτε τη χρονική στιγμή κατά την οποία το κινητό βρίσκεται πλησιέστερα προς την αρχή Ο του
άξονα.
3η ΑΣΚΗΣΗ
⎧ x +4+α e +βημx
2 2 x
αν x < 0

Δίνεται η συνάρτηση f(x)= ⎨β αν x = 0 α, β ∈ℜ

⎩ 4ασυνx+β x , αν x > 0
Α) Να βρείτε τις τιμές των α, β ,ώστε η συνάρτηση f να είναι συνεχής στο σημείο xo=0.
Β) Για τις τιμές των α, β που βρήκατε στο προηγούμενο ερώτημα Α) να εξετάσετε, αν η συνάρτηση
είναι συνεχής στο ℜ.
ΤΕΕ Μαθηματικά 309
Τάξη : Γ ΄

ΘΕΩΡΙΑ
Θέμα 1ο
Α) Αν είναι lim f(x) = A1 και lim g(x) = A 2 , με A1 , A 2 ∈ ℜ , να συμπληρώσετε τα
x →xo x →xo

δεύτερα μέλη των ισοτήτων :


i) lim [ f(x) + g(x)] = ; ii) lim [a f(x)] = ; iii) lim [f(x) g(x)] = ;
x →xo x →xo x →xo

f (x)
iv) lim [f(x)] = ; v) lim [ ]=; vi) lim [f(x)]ν = ;
x →xo x →xo g( x ) x →xo

Β) Αν lim f(x) = 1 και lim g(x) = 2, να εξετάσετε αν ο ισχυρισμός :


x→ 0 x→ 0

“ lim [(x2 + 1) ex – f(x) συνx + g(x) 1 − ημx ] = 4 ” είναι αληθής ή ψευδής, αιτιολογώντας
x→ 0

την απάντησή σας.


Γ) Αν η συνάρτηση f : ℜ → ℜ είναι συνεχής στο σημείο xo = 0 και ικανοποιεί τη σχέση : “
lim [ (x4 +1) f(x) – συνx] =1 ”, να βρείτε την τιμή f(0) της συνάρτησης f.
x→ 0

Θέμα 2ο
Α) Πότε η συνάρτηση F λέγεται παράγουσα της συνάρτησης f στο διάστημα Δ του R;
(μονάδες 2)

Συνάρτηση f(x) Παράγουσα F(x)


B) Να συμπληρώσετε τη
δεύτερη στήλη του πίνα- 0 x ∈ℜ
κα γράφοντας δίπλα σε
1 x ∈ℜ
κάθε συνάρτηση f(x) της
πρώτης στήλης, την α- xα x ∈ ℜ ∧ α ≠ 1
ντίστοιχη παράγουσά της
1
F(x), αφού προηγουμέ- x>0
x
νως μεταφέρετε τον πί-
νακα στις κόλες εξέτασης ex x ∈ℜ

(μονάδες 3)
συνx x ∈ℜ
Γ) Να βρείτε την παρά-
γουσα συνάρτηση F(x), ημx x ∈ℜ
της συνάρτησης
1
3 συνx ≠ 0
5 συν 2 x
f(x) = x ,x ∈ [0, ∞ ).
(μονάδες 1,7) 1
ημx ≠ 0
ημ 2 x
ΤΕΕ Μαθηματικά 310
Τάξη : Γ ΄

ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η
Ρωτήσαμε 50 μαθητές ενός ΤΕΕ πόσα αδέλφια έχουν, και οι απαντήσεις που πήραμε μετά
την ταξινόμησή τους φαίνονται στον ακόλουθο πίνακα
Αριθμός αδελ-
vi Νi (fi %)
φών (xi)
0 8
1 ?
2 10
3 8
4 6
5 4
Aθροίσματα ?

Α) Να γράψετε στις κόλες τον προηγούμενο πίνακα και να τον συμπληρώσετε.


Β) Να βρείτε την επικρατούσα τιμή Μο
Γ) Να βρείτε τη διάμεσο δ.
Δ) Πόσοι από τους 50 μαθητές που ρωτήσαμε, έχουν μέχρι και 3 αδέλφια;
Ε) Να βρείτε το ποσοστό επι τοις (%) των μαθητών του δείγματος που έχουν 5 αδέλφια.
Άσκηση 2η
Δίνεται η συνάρτηση
⎧λx 3 − 2x x≥2
⎪ 2
f(x)= ⎨ x − 4 λ∈R
⎪ 2 x>2
⎩ x − 2x
Α) Να βρείτε την τιμή f(2) και το Aim f(x).
x →2 −
Β) Ομοίως να βρείτε το Aim f(x).
x →2 +
Β) Nα βρείτε το λ, ώστε η συνάρτηση f να είναι συνεχής στο σημείο xo = 2.
Άσκηση 3η
Το κόστος της ημερήσιας παραγωγής x μονάδων ενός βιομηχανικού προϊόντος είναι:
1
Κ(x) = x 3 + 2000 (ευρώ), με 0 ≤ x ≤ 50 ,
3
ενώ η είσπραξη από την πώληση x μονάδων είναι :
Ε(x) = 20 x 2 (ευρώ)
Α)Να βρείτε το κέρδος P(x) από την πώληση x μονάδων.
Β) Να βρείτε την τιμή Ρ(0) και να ερμηνεύσετε το αποτέλεσμα.
Γ) Να βρείτε το ρυθμό μεταβολής του κέρδους P(x) για την ημερήσια παραγωγή x μονάδων
προϊόντος.
Δ) Να βρείτε την ποσότητα xo για την οποία η βιομηχανία έχει μέγιστο κέρδος.
ΤΕΕ Μαθηματικά 311
Τάξη : Γ ΄

Οι μαθηματικές αρχές είναι το αλφάβητο με το

οποίο έγραψε ο Θεός τον κόσμο και χωρίς τη

βοήθεια του είναι αδύνατο να κατανοήσει ο

άνθρωπος έστω και την παραμικρή λέξη.

Απλά περιπλανιέται σε σκοτεινούς λαβύρινθους.


Galileo Galilee
TΡΙΩΝΥΜΟ 313

TΡΙΩΝΥΜΟ

Cauchy
1. Δίνεται η εξίσωση β΄ βαθμού χ2 + (μ-3)χ + 1-2μ = 0 (μ παράμετρος)
a. Να δειχτεί ότι δέχεται πάντα δύο ρίζες
b. Πάνω σ΄ έναν άξονα Οχ , θεωρούμε τα σημεία Μ1, Μ2 με τετμημένες τα χ1, χ2 (ρίζες της αρχικής). Για
ποια μ ,οι κύκλοι με διαμέτρους τα ΟΜ1, ΟΜ2 εφάπτονται εξωτερικά; (Να μη βρεθούν οι ρίζες).
4S
c. Αν S είναι το άθροισμα των εμβαδών αυτών των κύκλων να μελετηθούν οι μεταβολές της y =
π
(συναρτήσεις του μ).
χ1 χ2
d. Για ποια μ, ισχύει η + +3= 0
2χ 2 2χ1

e. Υπάρχει σχέση μεταξύ των χ΄, χ΄΄ που να είναι ανεξάρτητη του μ; Για ποια μ , η μια ρίζα είναι τριπλά-
σια της άλλης ; Να υπολογιστούν τότε οι ρίζες.
(Baccalaurreat Pontichery.)

2. Έστω οι εξισώσεις χ2 + μχ – 1 = 0 ( 1 ) και χ2 – χ – 1 = 0 ( 2 )


a. Να δειχτεί ότι αυτές έχουν πάντα ρίζες και να μελετηθεί το πρόσημό τους. Να βρεθούν οι ρίζες της (2).
b. Θέτω f(χ = χ2 + μχ –1 και g(χ) = χ2 – χ – 1. Έστω χ1, χ2, (χ1< χ2) οι ρίζες της ( 1 ) και α, β (α < β) οι
ρίζες της ( 2 ).
ƒ Να δειχτεί ότι f(α) = α(μ + 1).
ƒ Να δειχτεί δε ότι αν μ > -1 τότε ο αριθμός α βρίσκεται ανάμεσα στα χ1, χ2.
ƒ Επίσης να δειχτεί ότι αν μ > -1 ο β είναι μεγαλύτερος από το χ2.
ƒ Να επαναλάβετε την προηγούμενη μελέτη για τις σχετικές θέσεις τω α ,β , χ1, χ2, όταν μ < -1.
c. Να κάνετε στο ίδιο σύστημα τις γραφικές παραστάσεις (F) και (G) των συναρτήσεων και να δείξετε ότι
έχουν ένα κοινό σημείο του οποίου να υπολογίσετε τις συντεταγμένες.
d. Να εξετάσετε πως αυτές οι γραφικές παραστάσεις πιστοποιούν τα πορίσματα της (2) ερώτησης , σχε-
τικά με τις θέσεις των α, β, χ1, χ2, για μια ορισμένη τιμή του μ.
(Baccalaurréat France métrop)
TΡΙΩΝΥΜΟ 314

3. Αν x1 , x2 είναι ρίζες της (χ-α1)(χ-α2)+κ = 0 τότε τα α1 , α2 είναι ρίζες της (χ-χ1)(χ-χ2) – κ = 0


Η άσκηση επεκτείνεται στα α1 , α2 , ……… αν .
Ecole speciale de mecanique).
4. Έστω η y = αχ2 + βχ + 3
a. Να προσδιοριστούν τα α, β ώστε ymax = 4 για χ = 1
και να παρασταθεί γραφικώς (Ρ) η συνάρτηση που θα προκύψει.
17
b. Έστω Α ( 0, ). Να γραφεί η εξίσωση των ευθειών που περνάν από το Α (παράμετρος μ ). Για ποια
4
μ , η ευθεία εφάπτεται στην (Ρ) ;
c. Να δειχτεί ότι από το Α περνούν δύο εφαπτόμενες στη (Ρ) κάθετες μεταξύ τους. Να βρεθούν τα σημεία
τομής τους με τους άξονες.
d. Έστω Β το σημείο της παράλληλης προς τον Οχ , από το Α. Να δειχτεί ότι οι εφαπτόμενες από το Β,
στην (Ρ) είναι κάθετες μεταξύ τους.
(Baccalaureat Libanais)
5. Αν μ είναι η παράμετρος , σχηματίστε την εξίσωση β΄ βαθμού, που δέχεται για ρίζες τους αριθμούς
χ1= μ+3 , χ2 = χ2 - 6 χ1+ 10
ƒ Πότε η εξίσωση αυτή δέχεται διπλή ρίζα , αντίθετες ρίζες, μία ρίζα μηδέν ;
ƒ Να διερευνηθεί η διαφορά χ1- χ2 για τα διάφορα μ
ƒ Πότε η διαφορά αυτή είναι μέγιστη και ποια είναι τότε ;
ƒ Οι ρίζες χ1, χ2 είναι συναρτήσεις του μ . Παραστήσετε γραφικά , πάνω στο ίδιο σύστημα, τις μεταβολές
των συναρτήσεων αυτών , όταν το μ , μεταβάλλεται. Με τη βοήθεια των παραστάσεων αυτών , επαλη-
θέψτε τα πορίσματα των 2, 3, 4, ερωτήσεων.
(Bacc. sécie tech. France métrop)
6. Θεωρούμε την y = x2 + 2(μ + 1) χ + μ - 5
a. Να μελετηθούν οι μεταβολές της (μονοτονία, ακρότατο και στη συνέχεια να παρασταθούν γραφικά οι
Co και C2 καμπύλες που αντιστοιχούν στις τιμές μ=0 και μ=2.
b. Να δειχτεί ότι, όταν το μ μεταβάλλεται, οι καμπύλες (Cμ) των συναρτήσεων y περνούν από σταθερό
σημείο I .
c. i ) Για ποια μ , η καμπύλη (Cμ) έχει ένα μόνο κοινό σημείο με τον άξονα Οχ;
Να βρεθούν αυτά τα μ , στα οποία αντιστοιχούν σημεία κοινά με τον άξονα Οχ.
Αν Α, Β είναι δύο τέτοια σημεία , Ποιες είναι οι τετμημένες τους ;
ii ) Για ποια μ , η καμπύλη (Cμ) τέμνει τον Οχ στα Μ1, Μ2 (δύο σημεία ;)
d. Να δειχτεί ότι όταν το μ , μεταβάλλεται τα σημεία Μ1, Μ2 , παραμένουν συζυγή αρμονικά των Α,Β.
(France metrop session de replacement)
TΡΙΩΝΥΜΟ 315

7. Δίνεται η εξίσωση χ2 - 6χ + 5 - (μ - 1)2 = 0


a. Να βρεθεί ( μελετηθεί) το πλήθος των ριζών
b. Να οριστεί ο μ , ώστε η εξίσωση να δέχεται δύο θετικές ρίζες
c. Κάνοντας χρήση της γραφικής παράστασης της y = x2 –6x + 5 , να επαληθέψετε τα πορίσματα των
δύο πρώτων ερωτήσεων.
d. Θεωρούμε τις συναρτήσεις (Ε) y =(μ – 2)χ2 +4χ +3 +μ
i ) Να οριστεί το μ ώστε, οι παραβολές της εξίσωσης (Ε) να τέμνουν τον άξονα Οχ, σε δύο σημεία Μ1
και Μ2.
Αν χ1 και χ2 είναι οι τετμημένες τους.
ii ) Να βρεθεί μια σχέση ανεξάρτητη του μ, μεταξύ των χ1 και χ2
iii ). Τι πρέπει να ισχύει ώστε, μια παραβολή από την εξίσωση (Ε) εφάπτεται στον Οχ; Στην περίπτωση
αυτή να δειχτεί ότι τα σημεία επαφής που προκύπτουν, σχηματίζουν με τα Μ1 και Μ2 αρμονική τετράδα ;
(Bacc. Antilles et Guvane).
8. Θεωρούμε την εξίσωση β΄ βαθμού (Ε) : (α – 1)t2 + 2(β –α)t + (α +1) = 0 όπου t είναι ο άγνωστος και τα
(α, β) είναι οι συντεταγμένες ενός σημείου Μ ενός επιπέδου.
a. Ποια σχέση πρέπει να πληρούν τα α, β ώστε η (Ε) να έχει διπλή ρίζα; Να βρεθεί ο γ. τόπος των ση-
μείων του επιπέδου που επαληθεύουν τη σχέση αυτή.
b. Ποια είναι η αντίστοιχη σχέση μεταξύ των α, β ώστε η (Ε) να έχει 2 ρίζες; Σε ποια περιοχή του επιπέ-
δου πρέπει να Πάρουμε το Μ (α ,β) ώστε να συμβαίνει αυτό ;
(Bacc. Mathem. Antilles et Guyane )
9. a. Δίνεται η παράσταση Ε= (χ + 2) (χ + 1) –2χ (χ + 2). Να μελετηθεί το πρόσημο της παράστασης.
b. Να μελετηθούν οι μεταβολές των συναρτήσεων y = 2χ (χ + 2) και z = (χ + 2) (χ +1) και να χαραχτούν
στο ίδιο σύστημα οι καμπύλες (C) και (C΄) των δύο συναρτήσεων. Απ΄ τη γραφική τους αυτή παρά-
σταση να εξάγετε συμπεράσματα για το πρόσημο της (Ε) και να τα συγκρίνετε με τα συμπεράσματα
της ερώτησης (1).
c. Να υπολογίσετε τους συντελεστές α , β , γ , του τριωνύμου y = αχ2 + βχ + γ έτσι ώστε το μέγιστο του
τριωνύμου να ισούται με 8 , και η γραφική παράσταση να περνάει απ’ τα κοινά σημεία Α και Β των
καμπύλων (C) και(C´) .
d. Να δειχτεί ότι η ευθεία y = μ (χ + 2) περνάει από ένα κοινό σημείο των (C) και (C΄). Να βρεθεί αυτό.
Στη συνέχεια αυτή τέμνει τις δύο καμπύλες σε ένα δεύτερο σημείο, στο Μ την ( C ) και στο(Μ΄) την (C΄).
Να υπολογίσετε συναρτήσεις του μ , τις συντεταγμένες των Μ και Μ΄ και του μέσου Ρ του ΜΜ΄. Να
βρεθεί η εξίσωση του γ. τόπου του Ρ. Να χαραχτεί ο γ. τόπος του Ρ
(Bacc. Mathem. Antilles et Guyane )
TΡΙΩΝΥΜΟ 316

π
10. Έστω α, τόξο εκφρασμένο σε ακτίνα, και 0 ≤α ≤ στο οποίο αντιστοιχούμε την καμπύλη (γραφική
2
παράσταση) της συνάρτησης y = χ2 –2χσυνα + 1 – ημα.
a. Για ποιες τιμές του α, οι αντίστοιχες καμπύλες εφάπτονται στον άξονα Οχ; Να χαραχτούν αυτές οι κα-
μπύλες στο ίδιο σύστημα και να βρεθούν οι συντεταγμένες των κοινών τους σημείων.
b. δείξτε ότι για όλες τις άλλες τιμές του α , η γραφική παράσταση της y , τέμνει τον Οχ σε δύο σημεία Ρ1
και Ρ2 με θετικές τετμημένες,
c. Για ποιες τιμές του α , οι τετμημένες χ1 και χ2 του Ρ1 και Ρ2 πληρούν τη σχέση
χ12 + χ 22 = 2
d. Ποια σχέση ανεξάρτητη του α πληρούν τα χ΄ και χ΄΄
e. Να βρεθούν οι συντεταγμένες των κοινών σημείων των καμπύλων που αντιστοιχούν σ’ ένα τόξο α ό-
π
που α = και στο συμπληρωματικό του.
4
(Bacc.1 partie France metrop. Et Algerie)
⎧βχ + 2αψ = 0
11. Έστω η δευτεροβάθμια εξίσωση ( 1 ) αχ2 + βχ + γ = 0 και το γραμμικό σύστημα ⎨ (2)
⎩2γχ + βψ = 0
Αν είναι S1 το σύνολο των λύσεων της εξίσωσης και S2 το σύνολο των λύσεων του συστήματος:
a. Να δειχτεί ότι αν το πλήθος των στοιχείων του S1 είναι 2, τότε το αντίστοιχο πλήθος του S2 είναι 1.
b. Είναι το αντίστροφο αληθές;
c. Να βρεθεί το σύνολο S2 αν το πλήθος του S1 είναι 1.
(Classes de premiere A et B)
12. Δίνονται οι συναρτήσεις f(x) = x2 – 2x + 3 και g(x) = – 2x2 + 10x – 9.
a. Να γίνουν οι γραφικές τους παραστάσεις C και C΄ στο ίδιο σύστημα αξόνων.
b. Να δειχτεί ότι C και C΄ έχουν ένα κοινό σημείο με τετμημένη 2, και ότι δέχονται κοινή εφαπτομένη στο
σημείο αυτό. Να βρεθεί η εξίσωση της εφαπτομένης αυτής.
(Classes de premiere A et B)
13. Δίνεται η συνάρτηση f(x) = x2 – |x| – 2
a. Να δειχτεί ότι δεν είναι παραγωγίσιμη στο σημείο 0
b. Να παρασταθεί γραφικά η συνάρτηση.
(Classes de premiere A et B)
14. Να γραφούν δύο εξισώσεις δευτέρου βαθμού έτσι ώστε οι ρίζες της κάθε μιας να είναι το άθροισμα
και το γινόμενο των ριζών της άλλης.
(Ecole des hautes etudes Commerciales).

15. Δίνεται η εξίσωση: χ2 −4χημα + 2(1− 3 )ημα + 3 όπου 0 ≤ α ≤ 2π. Να μελετηθούν οι τιμές

του α, για τις οποίες αυτή η εξίσωση δέχεται μια διπλή ρίζα. Για ποια α έχει δύο ρίζες διακεκριμένες;
(Classes de premier, D et E).
TΡΙΩΝΥΜΟ 317

ΣΥΝΘΕΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΤΡΙΩΝΥΜΟ


2. Έστω η εξίσωση χ2 −2χσυνφ + (2 − 3 )(1−4ημ2φ ) = 0 ( 1 ) όπου 0 < φ < π.

a. Να μελετηθεί το πλήθος και το πρόσημο των ριζών.


π
b. Έστω η γωνία ΧΟΨ = . Στην περίπτωση που οι ρίζες της (1) είναι θετικές, ονομάζουμε Α και Β τα
6
σημεία των Οχ και Οψ αντίστοιχα έτσι ώστε ΟΑ = χ΄ και ΟΒ = χ΄΄. Να υπολογιστεί το ΑΒ, καθώς και η
ακτίνα του περιγεγραμμένου κύκλου στο τρίγωνο ΑΟΒ.
(Suget de concours, ecole Breguet).
2. Θεωρούμε τη συνάρτηση y = x2 +2(3μ + 5)x + 3μ + 25.
a. Για ποιες τιμές του μ, η αντίστοιχη καμπύλη τέμνει (Ρμ) τον Οχ;
b. Όταν η (Ρμ) τέμνει τον Οχ σε δύο σημεία Μ΄ και Μ΄΄ να δειχτεί ότι υπάρχει πάνω στον άξονα των χ, ένα

κ2
σημείο Α έτσι ώστε ΑΜ΄ ⋅ ΑΜ΄΄ = , όπου κ μια σταθερή η οποία να προσδιοριστεί.
4

c. Να κατασκευαστούν οι καμπύλες (Ρ0) και (Ρ−3) που αντιστοιχούν στις τιμές μ = 0 και μ = -3. Τι ιδιο-

μορφία παρουσιάζουν; Να υπολογιστούν οι συντεταγμένες των


d. Να δειχτεί ότι όταν το μ διατρέχει το R, ο γεωμ. τόπος των κορυφών των (Ρμ ) είναι μια παραβολή.
(Serie techn. Dakar)
3. Έστω (Ρ) και (Ρ΄)οι καμπύλες των γραφικών παραστάσεων των συναρτήσεων ψ1=(χ + μ – 3)2 – 4
και ψ2 = (χ + 2μ)2 – 4 αντίστοιχα.
a. Να κατασκευαστούν στο ίδιο σύστημα αξόνων οι καμπύλες ( Ρ0 ) και ( Ρ΄0) που αντιστοιχούν στη τιμή
μ = 0. Να υπολογιστούν οι συντεταγμένες του κοινού σημείου των δύο καμπύλων. Να δειχτεί ότι οι
(Ρ0) και (Ρ΄0) είναι συμμετρικές ως προς άξονα παράλληλο του Οψ.
b. Ποιος είναι ο γεωμ. τόπος των κορυφών των καμπύλων (Ρ) και (Ρ΄) όταν το μ μεταβάλλεται; Να υπο-
λογιστούν συναρτήσει του μ , οι συντεταγμένες του κοινού σημείου των καμπύλων (Ρ) και (Ρ΄). Για
ποια μ οι δύο καμπύλες ταυτίζονται;
(Serie techn. Alger)

4. Να λυθεί και να διερευνηθεί η εξίσωση ( Ε ) συν2 χ + 2μ⋅ ημχ – ρ = 0 όπου μ, ρ παράμετροι.

a. Θεωρώντας τα μ και ρ , σαν συντεταγμένες ενός σημείου Μ , σε ορθογώνιο σύστημα , στο επίπεδο,
ερμηνέψετε γραφικά τα αποτελέσματα της προηγούμενης διερεύνησης λαμβάνοντας υπ’ όψη τη θέση
του σημείου Μ στο επίπεδο.
b. Εξετάσετε την ειδική περίπτωση όπου ρ = μ + 1
TΡΙΩΝΥΜΟ 318

χ2
c. Να παρασταθεί γραφικά η ψ=
χ −1
d. Με τη βοήθεια της καμπύλης αυτής επαληθέψετε γραφικά τα πορίσματα του ερωτήματος c.
(Bacc. Math. Dakar)
5. a. Να παρασταθεί γραφικά η y = x(4 – x).
b. Μια ευθεία με κλίση 1 και τεταγμένη επί την αρχή μ, τέμνει την καμπύλη ( C ) σε δύο σημεία, τα Μ και
Ν, ενώ η παράμετρος είναι μικρότερη από μια τομή μ0, η οποία να προσδιοριστεί.
c. Ποιος είναι ο γ. τόπος του μέσου Ι του ΜΝ συναρτήσει του μ;
d. Εκφράστε το τετράγωνο της απόστασης ΜΙ συναρτήσει του μ.
e. Να προσδιοριστεί το μ, ώστε η απόσταση του Ι και της κορυφής S της καμπύλης ( C ) ισούται με το
μισό του ΜΝ.
(Bacc. 1re parte, series cl A Montreal).

6. Θεωρούμε τη συνάρτηση f(x) = μx2 – 2(μ – 1)χ + μ – 2 όπου μ∈R.

a. Έστω g η συνάρτηση που προκύπτει για μ = 0 και( D ) η γραφική της παράσταση. Να βρεθούν τα ση-
μεία τομής της με τους άξονες του συστήματος, καθώς και να χαραχθεί η (D).
b. Έστω F(x) η συνάρτηση που προκύπτει για μ = 1 και (C) η γραφική της παράσταση. Ομοίως να βρε-
θούν τα σημεία τομής με τους άξονες και να χαραχθεί η ( C ).
c. Να δειχτεί ότι η (D) είναι εφαπτομένη της ( C ) σε κάποιο σημείο της.
d. Να δειχτεί ότι (c) ισχύει για όλες τις συναρτήσεις που προκύπτουν από την F(x) για μ ≠ 0.

(Bacc.1 partie France metrop. Et Algerie)


ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ 319

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ

Αρχιμήδης

⎛3 1⎞ ⎛3 1⎞
1. Έστω στο Καρτεσιανό επίπεδο τα σημεία Α(1, 0), Β ⎜ , ⎟ , Γ ⎜ , − ⎟ και η ευθεία D με εξίσωση
⎝2 2⎠ ⎝2 2⎠
χ = 1.
JJG JJG
a. Να βρεθούν οι συντεταγμένες του σημείου Δ ώστε ΓΔ = ΑΒ Τι είναι το τετράπλευρο ΑΒΓΔ;
b. Έστω (Π) το σύνολο των σημείων Μ του επιπέδου με συντεταγμένες (χ, ψ) που πληρούν τη σχέση
JJJG 2 JJG 2 JJG 2
−ΜΑ + ΜΒ + ΜΓ = 2(x −1)2

i. Δείξτε ότι τα Β και Γ ανήκουν στο (Π)


ii. Δείξτε ότι τα (Π) είναι το σύνολο των σημείων Μ, ώστε : ΜΔ = 2δ(Μ, D) όπου δ(Μ, D) είναι η απόσταση
του Μ απ’ την ευθεία D.
iii. Να συμπεράνετε το είδος της καμπύλης που δημιουργεί το σύνολο (Π) και να καθοριστούν τα χαρα-
κτηριστικά της στοιχεία.
(BACC. C, IX – EN – PRONENCE)
17
2. α. Έστω A(0, ). Να γραφεί η εξίσωση των ευθειών που περνούν απ’ το Α. (παράμετρος μ). Για
4
ποια μ, οι αντίστοιχες ευθείες, εφάπτονται στην (P): ψ = -χ2 + 2χ + 3;
b. Να δειχτεί ότι απ’ το Α περνούν δύο εφαπτόμενες της (Ρ) κάθετες μεταξύ τους. Να βρεθούν τα
σημεία επαφής (τομής) με τους άξονες .
c. Έστω Β, σημείο της παράλληλης προς τον Οχ, απ’ το Α. Να δειχτεί ότι οι εφαπτόμενες απ’ το Β,
στην (Ρ) είναι κάθετες μεταξύ τους.
(BACC. LIBANAIS)
3. Δίνεται ορθογώνιο σύστημα αναφοράς χΟψ και ένας κύκλος κέντρου Ο και ακτίνας R.
m ). Οι ορθές προβολές του Μ,
Έστω ένα σημείο Μ, πάνω στο κύκλο, που ορίζεται απ’ τη γωνία α = ( Οχ,ΟΜ
στους Οχ , Οψ είναι τα P, Q.
a. Να βρεθούν οι συντεταγμένες του σημείου τομής Ι, της PQ και της εσωτερικής διχοτόμου της ΧΟΜ.
R
b. Να υπολογιστεί το α ώστε ΟΓ = . (ΟΓ η τετμημένη του Ι).
2
BACC. A, B TOULOUSE)
ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ 320

4. Σε ορθογώνιο σύστημα δίνονται τα σημεία Α(μ, 2μ, 3), Β(1, 1+ μ, μ) και Γ(2μ+1, 1-μ, 2)
a. Να δειχτεί, ότι για οποιοδήποτε μ τα τρία σημεία είναι διακεκριμένα ανά 2.
b. Για ποια μ, οι ευθείες ΟΑ και ΒΓ είναι παράλληλες;
c. Για ποια μ, οι ίδιες ευθείες είναι συνεπίπεδες; Σε ποια περίπτωση τέμνονται;
(CLASSES DE PREMIERE C, D, E)
G JG G JG
5. Έχουμε στο επίπεδο, ένα σύστημα Καρτεσιανό (Ο, i , j )όχι ορθοκανικικό, με ⏐ i ⏐ = 1 και ⏐ j ⏐ = 1.
G JG G JG
a. Τι μπορούμε να συμπεράνουμε για την απόλυτη τιμή του i ⋅ j και τι για το i ⋅ j ; Υποθέτουμε ότι

G JG 3
i ⋅ j = − . Να εξαχθεί η εξίσωση της ευθείας (d) που περνάει απ’ το σημείο A(1, -1) και είναι ορθο-
2
G G JG
γώνια στο διάνυσμα n =2 i − j .
JG
m JJJG
b. Έστω Β το σημείο της (d) με τετμημένη 2. Να υπολογιστεί το συνημίτονο της γωνίας ( i , BO ).
(CLASSES DE PREMIERES A, C, D)
G JG
6. Έστω (Ο, i , j ) ορθοκανονικό σύστημα αναφοράς στο επίπεδο. Δίνονται και τα σημεία Α, Β, Γ, Δ,
JJG G JJG G JJG JJG JG
έτσι ώστε OΑ = i , ΑΔ = 3 i , ΒO = OΓ = 2 j . Να υπολογιστούν οι συντεταγμένες των σημείων P
και Q που είναι οι ορθές προβολές του Ο, πάνω στις ΑΒ και ΓΔ αντίστοιχα. Ποιο είναι το κοινό σημείο
Μ των ΑΒ και ΓΔ;
(CLASSES DE PREMIERE C, D, E)
JJG G JJG G JG
7. Στον τρισδιάστατο χώρο θεωρούμε τα σημεία Α, Β, Γ ώστε OΑ = 2 i , OΒ = i + j και
JJG JG JG JG G JG JG
OΓ = j + j + k όπου (Ο, i , j , k ) τρισορθογώνιο σύστημα.
a. Να δειχτεί ότι τα επίπεδα ΟΒΓ και ΑΒΓ είναι κάθετα.
b. Να βρεθεί η εξίσωση της σφαίρας που περιγράφεται στο τετράεδρο ΟΑΒΓ. Να δοθεί το κέντρο και η
ακτίνα της σφαίρας. (S)
JJG G JG JG
c. Αν p, q ∈R και Μ το σημείο που ορίζεται απ’ την OM =( p + q )( 2 i − j ) + ( 2p − q )⋅ k . Να

δειχτεί ότι αν το (p, q) διαγράφει το R2, το σημείο Μ διαγράφει ένα επίπεδο (H) το οποίου να δοθεί η ε-
ξίσωση.
d. Να καθοριστεί το κέντρο και ακτίνα, του κύκλου, που δίνει η τομή των (S) και (Η).
(B. S)
JJG JJG JJG JJG
8. Έστω το ορθοκανονικό σύστημα (O, OΑ , OB ) . Σημειώνουμε με Μ το σημείο που, OM = μ OM

μ∈R. Έστω Ρ ένα μεταβλητό σημείο, με τετμημένη χ, πάνω στο τμήμα ΑΒ.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ 321

a. Να υπολογιστεί η τεταγμένη του Ρ συναρτήσει του χ.


JJG
b. Να αποδείξετε ότι το τετράγωνο του διανύσματος MP είναι ο αριθμός fμ( χ) =2χ2 − 2χ(μ + 1) + μ2 + 1

Να υπολογιστεί συναρτήσει του μ, το ελάχιστο της fμ( χ) και να ερμηνευτούν γεωμετρικά τα αποτελέ-
σματα της άσκησης.
(B. S)
G JG JG JJG
9. Έστω το τρισορθογώνιο σύστημα (Ο, i , j , k ) και τα σημεία Α, Β και Γ τέτοια ώστε να είναι: OΑ =
G JG JG JJG JJG JJG JJG
i − j + k OB = 2 OΑ και OB = −3 OΑ . Ποιο είναι το σύνολο (Ρ) των σημείων Μ, για τα οποία τα
JJG JJG JJG JJG
γινόμενα OM ⋅ BM και AM ⋅ ΓM είναι ίσα; Να μελετήσετε τα κοινά σημεία του (Ρ) και της σφαίρας (Γ)

που έχει κέντρο το Α, και περνάι απ’ την αρχή Ο του συστήματος.
(B. S)
G JG
10. Στο καρτεσιανό επίπεδο (Ο, i , j ) θεωρώ τις απεικονίσεις f1 και f2 του επιπέδου στον εαυτό του που

⎧ χ΄ = χ + ψ − 1 ⎧ χ΄ = ψ + 2
συνδέουν το Μ(χ, ψ) με το Μ (χ΄, ψ΄) αντίστοιχα ως εξής: f1 : ⎨ και f2 : ⎨
⎩ψ΄ = χ − ψ + 1 ⎩ψ΄ = χ + 1
a. Να οριστεί ομοίως η απεικόνιση f2of1.
b. Για το τυχόν Μ του επιπέδου, έχουμε απ’ τις f1, f2 και f2of1 ως εικόνες τα σημεία M1 = f1(M), M2= f2(M)
και M3 = (f2of1 )(M). Έστω η νέα απεικόνιση που συνδέει το σημείο μας Μ με το Κ, που ορίζεται απ’ τη
JJJG JJJJG JJJJG G
σχέση: ΚΜ1 + ΚΜ2 − ΚΜ3 = 0

Να δειχτεί ότι οι συντεταγμένες Χ, Ψ του σημείου Κ, δίνονται, συναρτήσει των συντεταγμένων του Μ,
απ’ τις σχέσεις: X = 3ψ - 2 και Ψ = χ - 2ψ +2.
c. Να βρεθούν τα σταθερά σημεία της f.
(Ε. Μ)
11. Έστω τα σημεία Mt(1+ tσυνα, 0), Νt(-1, tημα) του Καρτεσιανού επιπέδου, όπου t ∈ R (παράμετρος) και
π
α∈ ( 0, ). Αν το Gt είναι το μέσο του τμήματος MtNt και (Gt) ο κύκλος διαμέτρου MtNt.
4

a. Να δειχτεί ότι το σύνολο των Gt όταν το t διαγράφει το R, είναι μια ευθεία.

b. Να δειχτεί ότι υπάρχει στο επίπεδο ένα σημείο Τ, διαφορετικό απ’ το N0, τέτοιο ώστε για κάθε t∈R το Τ

να ανήκει στον κύκλο (Gt). (να μη βρεθούν οι συντεταγμένες του).

c. Να δειχτεί ότι για κάθε t∈R οι γωνίες των ζευγών των ευθειών (ΤΜ0, ΤΜt) και (TN0, TNt) είναι ίσες.

(BACC. C.)
ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ 322

12. Έστω (C) κύκλος περιγεγραμμένος σε ισοσκελές τρίγωνο ΟΑΒ, με βάση ΑΒ. Να δειχτεί ότι για κάθε

M∈(C) ισχύει : MA.MB = |OA2 - OM2|.

(BACC. C, E LYON)
13. Σε ορθοκανονικό σύστημα, δίνεται το σύνολο Ε των σημείων Μ(χ, ψ) ώστε:

χ2 + 4ψ2 −2|χ| - 3 = 0.

Να μελετηθεί και να κατασκευαστεί το σύνολο Ε.


(BACC. C AMIENS
14. α. Έστω Α, Β, Γ, τρία μη συνευθειακά σημεία στο επίπεδο. Έστω επίσης Ο, το κέντρο του περιγε-
γραμμένου κύκλου στο ΑΒΓ. Αν Α΄, Β΄, Γ΄, τα μέσα των ΒΓ, ΓΑ και ΑΒ αντίστοιχα να δειχτεί ότι το ση-
JJG JJG JJG JJG
μείο Η που ορίζεται απ’ την ιδιότητα OΗ = OΑ + OB + OΓ (I)
είναι το ορθόκεντρο του τριγώνου.
JJG JJG
b. Να δείξετε επίσης ΑΗ = 2 OΑ΄ .
(BACC. C PARIS)
λ
15. Έστω λ∈R, και ψ2 +λχ2 + (λ+1)χ − (I)
4

a. Να εξετάσετε για τις διάφορες τιμές του λ το είδος της καμπύλης που παριστάνει η ( Ι ) σε ορθοκανονι-
κό σύστημα.
b. Να βρεθούν οι συντεταγμένες των κέντρων συμμετρίας των καμπύλων σε κάθε περίπτωση, καθώς και
οι εξισώσεις των ασυμπτώτων τους .
(BACC. D, E DAKAR)
16. Έστω ισόπλευρο τρίγωνο ΑΒΓ πλευράς α. Θεωρώ το Ο, μέσον του ΒΓ, G το κέντρο βάρους του τριγώ-
νου και Ο΄ το συμμετρικό του G ως προς Ο.
JJG JJG JJJG
a. Να προσδιοριστεί το σύνολο Ε των σημείων Μ, που πληρούν την ⏐ −3 MG −2 OM ⏐ = ⏐ MO΄ ⏐

b. Να προσδιοριστεί το σύνολο L των σημείων Μ που πληρούν την ΜΒ2 + ΜΓ2 − 2 ΜΑ2 = k, k ∈R.

Πώς πρέπει να διαλέξουμε το k, ώστε το σύνολο L να περιέχει το σημείο G;


c. Να δειχτεί ότι για οποιοδήποτε Μ του επιπέδου ισχύει:

ΜΑ2 − ΜΒ2 + ΜΓ2 = 3ΜG2 −α2

Να προσδιοριστεί το σύνολο Γ, των σημείων του Μ, ώστε: ΜΑ2 − ΜΒ2 − ΜΓ2 = α2

(BACC. SERIE C, 1983)


ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ 323

17. Έστω το ορθογώνιο και ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ (AB = AΓ = α).


a. Να προσδιοριστεί το σύνολο Ε1 των σημείων Μ του επιπέδου , που πληρούν τη σχέση

ΜΑ2 − ΜΒ2 −ΜΓ2 = 2α2


G
b. Έστω f η συνάρτηση που αντιστοιχεί: κάθε σημείο του επιπέδου σε διάνυσμα, με τύπο ,
G JJG JJG JJG
f : Μ → 2 MA − MB − MΓ
G
i. Να δειχτεί ότι η f είναι σταθερή συνάρτηση και να προσδιοριστεί η τιμή της.
ii. Να καθοριστεί το σύνολο Ε2 των σημείων Μ του επιπέδου, που πληρούν την

2ΜΑ2 − ΜΒ2 − ΜΓ2 = −2α2

(BACC. LILLE SERIE C, 1983)


18. Θεωρούμε στο επίπεδο, σταθερό σημείο Β και ένα άλλο Γ, που διαγράφει δοθείσα ευθεία σταθερής
διεύθυνσης, που διέρχεται απ’ το Β(χ'Βχ). Κατασκευάζουμε ισοσκελές τρίγωνο με βάση ΒΓ και κορυφή
το σημείο Μ. Να καθοριστεί το σύνολο των σημείων Μ, αν είναι γνωστό, ότι ο περιγεγραμμένος κύκλος
στο τρίγωνο ΒΜΓ, έχει σταθερή ακτίνα R.
(SERIE E, 1983)
19. Σε δοσμένο σύστημα αναφοράς, στο επίπεδο Ρ, ονομάζουμε μοναδιαίο δίσκο το σύνολο

D = {M: Μ∈ P/ OM ≤ 1}. Ονομάζουμε απόσταση του σημείου Μ, απ’ το δίσκο D, δ(Μ, D) τη μικρό-

τερη των αποστάσεων του Μ, απ’ τα σημεία του D.


a. Να δειχτεί ότι αν το Μ είναι εξωτερικό του δίσκου, τότε δ(Μ, D) = MM0 όπου M0 είναι η τομή του κύκλου
(O, 1) και του τμήματος ΟΜ.

b. Αν (χ, ψ) οι συντεταγμένες του Μ τότε δ(Μ, D) = χ 2 + ψ2 − 1

c. Έστω Δ η ευθεία ψ = − 2. Να καθοριστεί το σύνολο των σημείων Μ του επιπέδου ώστε:

δ(Μ, D) = 2δ(Μ, Δ).


(BACC. C, BESANCON 1984)
G G
20. Έστω ορθοκανονικό σύστημα (Ο, i , j ) και Εκ το σύνολο των σημείων Μ του επιπέδου Ρ με συντε-
G G
ταγμένες (χ, ψ) ως προς το (Ο, i , j ) που πληρούν την 2χψ −χ + 2κψ + 2κ(κ −1) = 0 (κ∈R). Θέτου-

G 2 G 2
με u = G G και v = G G ονομάζουμε (Χ, Ψ) τις συντεταγμένες του Μ ως προς το σύστη-
( )
2 i+ j (
2 −i + j )
G G
μα (Ο, u , v )
G G
a. Να δειχτεί ότι η εξίσωση του Εκ γράφεται στο (Ο, u , v ):
ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ 324

2 2
⎡ 2 ⎤ ⎡ 2 ⎤
⎢χ + ( 2κ − 1) ⎥ − ⎢ψ − ( 2κ +1) ⎥ = κ(1 −3κ)
⎣ 4 ⎦ ⎣ 4 ⎦
b. Να δειχτεί ότι υπάρχουν δύο τιμές του κ, για τις οποίες το Εκ είναι η ένωση δύο ευθειών, των οποίων
G G
να δοθούν οι εξισώσεις ως προς το (Ο, u , v ).
G G
c. Στη περίπτωση που το Εκ είναι υπερβολή και πάντα στο σύστημα Ο, u , v ):να δοθούν:
i. οι εξισώσεις των ασυμπτώτων της.
ii. το σύνολο που διαγράφουν τα κέντρα ωκ του Εκ όταν το κ μεταβάλλεται.
(BACC. MAROCAIN 1984)
21. Θεωρούμε τις καμπύλες C καιC΄που δίνονται αντίστοιχα απ’ τις:

C : 6χ2 − 9ψ2 − 64χ − 54ψ − 6 = 0

C': 4χ2 + 49ψ2 − 6χ + 294ψ + 26 = 0

b. Να προσδιοριστεί το είδος των καμπύλων και να δειχτεί ότι έχουν το ίδιο κέντρο.
c. Να βρεθούν τα χαρακτηριστικά τους στοιχεία, (εστίες , ασύμπτωτες κλπ)
d. Να χαραχτούν οι C και C΄.
(BACC. GUYANE 1984)
22. Δίνονται στο επίπεδο δύο σημεία, τα Α και Β. Έστω Μ, τρίτο σημείο, διάφορο του Α, και κατασκευά-
JJG JJG π
ζουμε το τετράγωνο APMQ, με διαγώνιο την ΑΜ, έτσι ώστε AP, AQ = ( ) 2
. Να καθοριστεί το σύνολο

των σημείων Μ, των σημείων Ρ και των σημείων Q έτσι ώστε: BP2 + BQ 2= 2AM2
(BACC. SERIE C 1983)
23. Έστω Α, το σημείο με συντεταγμένες (1, 0) και ονομάζουμε ΑΒΓ, το ισόπλευρο τρίγωνο που είναι εγγε-
γραμμένο, μέσα στο κύκλο, με κέντρο Ο, και ακτίνα 1. Οι παράλληλες απ’ το Ο, στις ευθείες ΑΒ και ΑΓ,
τέμνουν την ΒΓ, στα Β΄ και Γ΄. Ονομάζουμε Δ, το σύνολο των ευθειών (D), που περνούν απ’ το Ο, και
τέμνουν την ευθεία ΒΓ σε σημείο διακεκριμένο των Β΄, Γ΄, που βρίσκεται μεταξύ των Β΄ και Γ΄ (εσωτε-
ρικό σημείο)
a. Να γράψετε μια εξίσωση των ευθειών ΑΒ , ΑΓ και ΒΓ.
b. Να δείξετε ότι μια ευθεία ( D ), ανήκει στο Δ, αν και μόνο αν, περιγράφεται από εξίσωση της μορφής

⎛ 3 3⎞
ψ = αχ, όπου α∈ ⎜ − , ⎟ .
⎜ 2 2 ⎟⎠

c. Να δείξετε, ότι κάθε ευθεία (D) ∈ Δ, τέμνει και τις τρεις ευθείες ΑΒ, ΑΓ, και ΒΓ στα σημεία Ρ, Ο, R.
(BACC. SERIE E 1983)
ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ 325

24. Έστω Ο, Α και Β, τρία σημεία ενός επιπέδου. Ένας κύκλος (C) περνάει απ’ τα Ο και Α. Ένας άλλος
(C΄) απ’ τα Ο και Β. Οι δύο αυτοί κύκλοι μεταβάλλονται, έτσι ώστε οι εφαπτόμενες τους στο Ο, παρα-
μένουν ορθογώνιες ( κάθετες). Έστω Μ το δεύτερο κοινό σημείο των δύο κύκλων. Να βρεθεί ο γεωμ.
τόπος των σημείων Μ.
(BACC. SERIE C 1983)
25. Έστω τρίγωνο ΑΒΓ. Στο εξωτερικό του κατασκευάζουμε τα ισόπλευρα τρίγωνα, Α΄ΒΓ, Α´à και ΑΒΓ΄.
JJG JJG JJG
a. Να συγκριθούν τα τρία διανύσματα ΑΑ΄ , ΒΒ΄ , ΓΓ΄ στο μέτρο και στη διεύθυνση.
b. Έστω Ι, το σημείο τομής των ΓΓ΄και ΒΒ΄. Να δειχτεί ότι το Ι είναι κοινό σημείο των κύκλων (ΑΒΓ΄),
(ΑΒ΄Γ) και (ΑΒΓ΄). Να συμπεράνετε, ότι οι ευθείες ΑΑ΄, ΒΒ΄, και ΓΓ΄ συγκλίνουν στο Ι.
c. Υποθέτουμε, ότι το Ι, είναι εσωτερικό σημείο του τριγώνου ΑΒΓ. Παίρνουμε ένα σημείο D, πάνω στο
τμήμα ΙΒ, και έξω απ’ αυτό (εξωτερικό σημείο) έτσι ώστε DΒ = ΙΓ. Να βρεθεί το είδος του τριγώνου Α΄ΙD
και να δειχτεί, ότι ΑΑ΄ = ΙΑ + ΙΒ + ΙΓ.
(BACC. SERIE E 1984)
26. Δίνεται ένα ευθύγραμμο τμήμα ΑΒ, μήκους α. Ένα σημείο Μ, μετακινείται, πάνω σ’ αυτό το τμήμα. Να
κατασκευαστούν, απ’ την ίδια πλευρά του ΑΒ, τα ισόπλευρα τρίγωνα ΡΑΜ και QΜΒ, και έστω Γ, το
σημείο τομής των ευθειών ΑΡ και ΒQ.
a. Να βρεθεί ο γεωμετρικός τόπος του μέσου Ο του ΡQ.
b. Να δειχτεί, ότι η μεσοκάθετη του ΡQ, περνάει απ’ το κέντρο G, του περιγεγραμμένου κύκλου, στο τρί-
γωνο ΑΒΓ.
c. Να δειχτεί ότι, το σημείο G, είναι το κέντρο των περιγεγραμμένων κύκλων στα τρίγωνα ΡΜQ.
d. Να βρεθεί ο γεωμ. τόπος του κέντρου του περιγ. κύκλου στο τρίγωνο ΓΡQ.
e. Κατασκευάστε το ΡQ.
(BACC. E, 1983)
27. Έστω ισοσκελές τρίγωνο ΟΑΒ (ΟΛ = ΟΑ). Έστω ΟΗ το ύψος. Έστω επίσης (Ο) το σύνολο των κύ-

κλων με κέντρο το Ο, και ΑΓ και ΒΔ (Γ, Δ∈Ο) οι εφαπτόμενες απ’ τα Α και Β στον τυχόντα κύκλο που

δεν είναι όμως συμμετρικές ως προς το ύψος ΟΗ.


a. Να βρεθούν οι γεωμ. τόποι των Γ και Δ, καθώς και του σημείου τομής Μ των ΑΓ και ΒΔ.
b. Να δειχτεί ότι η ευθεία ΓΔ περνάει απ’ το σημείο Η.
c. Να δειχτεί ότι, οι διχοτόμοι της γωνίας ΑΜΒ, περνούν από σταθερά σημεία.
(BACC. E 1983)
28. Σε τρισορθογώνιο σύστημα δίνονται τα σημεία Α(3, 2, 3), Β(9, 2, 11), Γ(6, -3, 7).
JJG JJG
a. Να δείξετε ότι τα διανύσματα ΑΓ και ΒΓ είναι ορθογώνια.
b. Να δοθεί μια εξίσωση του επιπέδου Ρ που ορίζουν τα σημεία Α, Β και Γ.
c. Να δοθεί η εξίσωση της σφαίρας S, διαμέτρου ΑΒ καθώς και οι συντεταγμένες του κέντρου της.
(BACC. C ANTILLES 1984)
ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ 326

29. Δίνεται η συνάρτηση F( x ) = x − x ∀x∈R.


a. Να μελετηθεί και να χαραχτεί η καμπύλη της C, σε ορθοκανονικό σύστημα. Έστω C1 το τμήμα της C με
αρνητικές τετμημένες και C2 το αντίστοιχο, με θετικές.
b. Έστω α, πραγματικός και θετικός αριθμός και θεωρούμε τα σημεία Μ και Ρ της C2 με τετμημένες αντί-
στοιχα (α - 1)2 και (α + 1)2. Έστω επίσης Κ το μέσο του τμήματος ΜΡ.
i. Να καθοριστούν οι συντεταγμένες του Κ όταν το α∈ (0, 1) και να χαραχτεί το σύνολο των σημείων Κ.
ii. Ομοίως όταν α > 1
c. Έστω Dλ η ευθεία με εξίσωση ψ = χ - λ με λ > 0. Ονομάζουμε Μ και Μ2 τα σημεία τομής της Dλ με τις C1
και C2 αντίστοιχα.
i. Να βρεθεί το σύνολο των σημείων που διαγράφει το μέσο Ι του M1M2, όταν το λ, μεταβάλλεται.
ii. Να υπολογιστεί το μήκος του M1M2.
G G
⎛3 3⎞
iii. Έστω το σημείο A ⎜ , ⎟ . Θεωρούμε ένα νέο σύστημα αξόνων ορθοκανονικό
⎝2 2⎠
( Α, I, J) , έτσι ώστε
( )
GmG π
i, j = − . Έστω M1΄ σημείο της ευθείας M1M2, που ανήκει στον άξονα AI του νέου συστήματος
4 JJJJJJG JJJJG
και M2΄ τέτοιο ώστε Μ1΄Μ2΄ = Μ1Μ2 . Να εκφράστε συναρτήσει του λ, τις συντεταγμένες X2 και Ψ2 του
G G
( )
Μ2΄, στο σύστημα Α, I, J . Να βρεθεί ο τόπος που διαγράφει το Μ2΄ όταν το λ μεταβάλλεται. Να γί-
νει η γραφική του παράσταση. ( BACC. C DAKAR 1984)
30.Δίνεται ισοσκελές τρίγωνο ΑΒΓ, (AB = ΑΓ = 3α) και ΒΓ = 2α.
a. Να βρεθεί το σύνολο των σημείων Μ του επιπέδου, έτσι ώστε: 2ΜΑ2 + 3ΜΒ2 + 3ΜΓ2 = 8α2 .
b. Ομοίως το σύνολο Ε των σημείων Μ ώστε: 2ΜΑ2 + 3ΜΒ2 + 3ΜΓ2 = 22α2
c. Να δειχτεί ότι οι ευθείες ΒΓ, ΑΒ και ΑΓ έχουν κάθε μια ένα μοναδικό κοινό σημείο με το σύνολο Ε.
(BACC. C GUYANE 1984)
Έστω ΑΒΓ ισόπλευρο τρίγωνο και θεωρούμε την απεικόνιση Φ, ώστε σε κάθε σημείο Μ του επιπέδου
JJG JJG
a. Έστω το σημείο G που ορίζεται: GB = 2 AΓ . Να υπολογιστεί το GA2, GB2, GΓ2 συναρτήσει του α.
b. Να καθοριστεί το σύνολο Γ των σημείων Μ που πληρούν την Φ(Μ) = α2.
(BACC. E ROUEN)
Έστω κινητό σημείο Μ στο επίπεδο, του οποίου οι συντεταγμένες δίνονται συναρτήσει του χρόνου απ’ τις
2 συνt
εξισώσεις: χ = , ψ= 5 με t∈ (0, π).
συνt ημt
a. Να υπολογιστούν οι συντεταγμένες της ταχύτητας στη χρονική στιγμή t. Να δειχτεί ότι η τροχιά του
κινητού, Τ, είναι τμήμα μιας υπερβολής (Η) με εξίσωση 5x2 - 4ψ2 = 20. Να κατασκευαστεί η (Η) και να
καθοριστεί το Τ (τροχιά ).
b. Να καθορίστε τα τμήματα της Τ, όπου η κίνηση επιταχύνεται ή επιβραδύνεται.
c. Να ορίσετε τις κορυφές, τις εστίες και τις διευθετούσες της υπερβολής (Η).
d. Να δειχτεί ότι η τεταγμένη του Μ, παίρνει κατά τη διάρκεια της κίνησης, μία και μοναδική φορά την τιμή
4 5
.Ποια είναι τότε η τετμημένη του Μ;
3
Για αυτή τη θέση του Μ, υπολογίστε την απόστασή του απ’ την εστία της (Η) με θετική τετμημένη.
(BACC E LILLE)
ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 327

ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ

Abel
1. a. Να υπολογιστούν στο σύνολο C οι έκτης τάξης ρίζες της μονάδας, σε τριγωνομετρική και αλγεβρική
μορφή.
a. Να υπολογιστεί το (1-i)6. Να υπολογιστούν οι έκτης τάξης ρίζες του 8i.
π π
b. Απ’ το δεύτερο ερώτημα να υπολογιστούν τα συν και ημ .
12 12
(BACC I C. AMIENS)
− ( ν + 1) iv+1 − viv + i
2. a. Να δειχτεί ότι για κάθε ν∈Ν ισχύει : 1 + 2i + 3i2 + ……… + νiν−1 =
2
a. Ομοίως: 1−3 + 5 −7 +…..+ (2κ+1)(−1)κ = (κ+1)(−1)κ και

1 − (2κ + 1) ( −1)
2 − 4 + 6 −… (-1)κ−12κ=
2
(BACC. C. STRASBOURG)
3. Έστω α, μιγαδικός αριθμός όχι μηδέν, και (Ε) η εξίσωση στο C , με άγνωστο τον Ζ:
(E): 2z2 −α(7 + i 3 )z −2α2(3 + i 3 ) = 0

1 3
a. Να βρεθούν οι τετραγωνικές ρίζες του μιγαδικού u = +i
2 2
b. Να υπολογιστούν οι ρίζες z1 και z2 της (Ε).
c. Να δειχτεί ότι z2 - α = u(z1 - α). Να κατασκευαστεί το τρίγωνο ΑΜ1Μ2, όπου Α, Μ1, Μ2 οι εικόνες των α,
z1, z2 στο μιγαδικό επίπεδο.
d. Να σχεδιαστεί το τρίγωνο στη περίπτωση που α = 1 + i.
(BACC. E. DIJON)
4. a. Να υπολογιστούν οι τετραγωνικές ρίζες του μιγαδικού −1−4 3 i .

a. Να λυθεί στο C, η z2−iz− 3 i = 0.

Εκφράστε κάθε λύση της σε τριγωνομετρική μορφή. Ονομάζουμε z΄ τη ρίζα με μέτρο 1, και z΄΄ την άλλη

ρίζα. Να υπολογιστεί το μέτρο και το όρισμα του P = z΄z΄΄ και Q = .
z΄΄
(BACC. D. ORLEANS – TOURS)
ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 328

5. Έστω Τ η απεικόνιση του C− {}


2
i
στο C, έτσι ώστε ∀z∈C− {}i
2
, T(z) =
iz − 1+ 2i
2z − i
. Να αποδειχτεί ότι

η Τ είναι 1 – 1 και «επί» του C−{} {} i


2
× C−
i
2
και ότι για την αντίστροφη της T, ισχύει T-1= T.

(BACC. D. BORDEAUX)
6. Έστω ο zo = −2−2i 3 .

a. Να βρεθεί το μέτρο του και το όρισμά του. Να υπολογιστεί ο z 20 z 30 ( μέτρο ,όρισμα ).


b. Να λυθεί στο C, η εξίσωση z2 = z0.
c. Ομοίως η z2 + 2iz +1 −2i 3
(BACC. D. LIMΟGES )
7. Έστω (zν), μια ακολουθία μιγαδικών αριθμών που ορίζεται με zo = 2 2 (−1 + i) και τις ακόλουθες
π
συνθήκες: “Για κάθε άρτιο φυσικό ν, το πρωτεύον όρισμά του zv+1 ανήκει στο διάστημα [ , π] και ε-
2
πίσης z 4ν+1 = z ν+1
ν
.
Α. Να βρεθεί το μέτρο και το όρισμα του z1 Θέτοντας αν=|zν| και uν =lnαν να δειχτεί ότι η (uν) είναι γεωμε-
τρική πρόοδος. (ln = νεπέρειος λογάριθμος)
(BACC. C. MONTPELLIER)
8. Έστω (Ρ) το μιγαδικό επίπεδο και μια απεικόνιση F του P×P έτσι ώστε: σε κάθε σημείο Μ (εικόνα του

z) να αντιστοιχεί το Μ΄ που είναι εικόνα του z = z2 − 2iz −1 + i.


a. Να δειχτεί ότι η F είναι «επί». Είναι 1-1;
b. Να βρεθεί το σύνολο των σημείων του Π, που μένουν αμετάβλητα μέσω της F.
c. i. Έστω (D) η ευθεία με εξίσωση x = 0. Να βρεθεί η εικόνα της (D) μέσω της F. Να Παρασταθεί γραφι-
κά.
ii. Έστω (Δ) η ευθεία με εξίσωση ψ = 0. Να γίνουν τα ίδια με την Α. περίπτωση.
(BACC. E. LILLE)
9. Έστω F η απεικόνιση του C×C που δίνεται: z∈C f(z) = z3 − ( 1−5i)z2 −2(5+i)z +8i
a. Να δειχτεί ότι η εξίσωση f(z) = 0 δέχεται για λύση καθαρώς φανταστικό αριθμό.
b. Να λυθεί στο C η f(z) = 0. (Να λάβετε υπ’ όψη σας f(z) = ( z −λi )(z2 + αz + β) α,β∈C2 λ∈R )
c. Έστω z1, z2, z3 οι ρίζες του β΄ ερωτήματος, όπου z αυτή με αυστηρά θετικό πραγματικό μέρος, z2 αυτή
με πραγματικό μέρος μηδέν. Να δειχτεί ότι οι z1, z2, z3 είναι διαδοχικοί όροι γεωμ. προόδου.
(BACC. C GRENOBLE IFJS)
10. Έστω το P(z) = z3 + 7iz2 − z −7i .

a. Υπολογίστε το P(1). Να βρεθεί το πολυώνυμο β΄ βαθμού Q(z) έτσι ώστε P(z) =(z−1)Q(z) .
b. Να λυθεί στο C η εξίσωση P(z)=0.
c. Έστω στο μιγαδικό επίπεδο τα Α, Β, Γ οι εικόνες των λύσεων του β΄ ερωτήματος. Τι τρίγωνο είναι το
ΑΒΓ;
(BACC, ALGERIEN)
ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 329

2iz − 5
11. Θεωρώ το μιγαδικό επίπεδο (P) και το σημείο A(2i). Έστω η F: P−{A} →P με τύπο F(z) = .
z − 2i
a. Να δειχτεί ότι υπάρχουν δύο σημεία Β και Γ του Π, αμετάβλητα ως προς την F.
b. Να δειχθεί ότι η F είναι 1-1 και να βρεθεί η αντίστροφη.
c. Ν δειχθεί ότι η ευθεία ψψ΄ εκτός του Α, είναι αμετάβλητη ως προς την F ( έχει εικόνα τον εαυτό της.)
d. Να δειχτεί ότι αν z≠2i τότε | F(z) − 2i |⋅| z − 2i |= 9
e. Να εξάγετε συμπεράσματα για την εικόνα μέσω F, του κύκλου Γ: (Α, τ). Να προσδιοριστεί το τ, ώστε ο
κύκλος Γ, να είναι εικόνα του εαυτού του.
(BACC. C, ASIE ET SUD – EST ET AUSTRALIE 1948)
z2
12. Έστω Μ η εικόνα του z = x + iψ στο μιγαδικό επίπεδο P. Αντιστοιχούμε σ’ αυτόν τον z = όπου
z+i
z≠−i
a. Να βρεθεί και να απεικονιστεί γραφικά το σύνολο (Γ) των σημείων Μ για τα οποία ο z είναι καθαρά
φανταστικός.
b. Να λυθεί η εξίσωση z2 +2αz −2α = 0 όπου α ∈R.
Να δειχτεί ότι οι εικόνες των λύσεων της εξίσωσης αυτής ανήκουν στο σύνολο (Γ), Το αποτέλεσμα αυ-
τό μπορούσε να προβλεφτεί χωρίς να λυθεί η εξίσωση;
(BACC C, NICE 1984).
13. a. Να γραφούν σε τριγωνομετρική μορφή οι κυβικές ρίζες του μιγαδικού α = 16(1−i).

b. Για οποιοδήποτε λ∈R θέτουμε: zλ = 1 + i +2 2 eiλ = χλ + iψλ (Ισχύει eiθ = συνθ + iημθ).
i. Να υπολογιστούν οι πραγματικοί αριθμοί χλ, ψλ συναρτήσει του λ.
ii. Να βρεθεί το σύνολο (Ε) των σημείων Μλ με συντεταγμένες (χλ, ψλ) όταν λ ∈(0, 2π).

c. Να δειχτεί ότι οι λύσεις της εξίσωσης [z −(1 + i)] 3 = α, έχουν σαν εικόνες τα σημεία του (Ε).
(BACC. E, PARIS 1984)
2π 2π
14. Έστω z0 = συν + iημ .
5 5
a. Θέτω α = z0 + z 04 , β = z 20 + z 30 .
Α. Να δειχτεί ότι 1 + z0 + z 20 + z 30 + z 04 = 0, και να συμπεράνετε, ότι τα α και β είναι λύσεις της εξίσωσεις
χ2 + χ−1 = 0 ( 1 ).

Β. Να βρείτε το α, συναρτήσει του συν .
5

Γ. Να λυθεί η (1) και να υπολογιστεί η τιμή του συν .
5
b. Ονομάζω Α0, Α1, Α2, Α3, Α4 τα σημεία του μιγαδικού επιπέδου που είναι εικόνες των
1, z0 , z 20 , z 30 , z 04 , αντίστοιχα.

Α. Έστω Η το σημείο τομής της ευθείας Α1Α4 με τον άξονα Οχ. Να δειχτεί ότι ΟΗ = συν
5
ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 330

1
Β. Έστω (L) ο κύκλος κέντρου Ω( − )που περνάει απ’ το Β(i). Ο (L)τέμνει τον Οχ στα Μ και Ν. (το Μ με
2
θετική τετμημένη). Δείξτε ότι ΟΜ = α, ΟΝ = βκαι ότι το Η είναι το μέσο της ΟΜ.
Γ. Συνάγετε έναν τρόπο κατασκευής κανονικού πενταγώνου, γνωρίζοντας το κέντρο Ο και την κορυφή A0.
(BACC. C AMIENS 1984)
15. a. Να λυθεί στο C η εξίσωση: z4 − 4iz3 + (3−12i)z2−(24 +14i)z−36i = 0 αν είναι γνωστό, ότι δέχε-
ται δύο λύσεις καθαρά φανταστικές. Έστω z1, z3 αυτές οι λύσεις και z2, z4 οι άλλες δύο.
b. Να δειχτεί ότι τα τέσσερα σημεία Μ1, Μ2, Μ3, Μ4 με εικόνες τα Ζ1, Ζ2, Ζ3, Ζ4 αντίστοιχα, είναι κορυφές
παραλληλογράμμου.
c. Να βρεθεί ένα πολυώνυμο τετάρτου βαθμού P(z) = z4 +αz3 +βz2 +γz +δ(α, β, γ, δ, να προσδιοριστούν)
του οποίου οι ρίζες έχουν σαν εικόνες στο μιγαδικό επίπεδο, τα σημεία Μ΄1, Μ΄2, Μ΄3, Μ΄4 συμμετρικά
των Μ1, Μ2, Μ3, Μ4 αντίστοιχα ως προς την ευθεία ψ = χ.
(BACC E, AMIENS 1984)
16. Έστω P το μιγαδικό επίπεδο και P΄ το μιγαδικό επίπεδο εκτός του άξονα χχ΄, C το σύνολο των μιγαδι-
κών και C΄των μιγαδικών εκτός των πραγματικών. (C΄= C - R)
a. Έστω z∈C΄ και t∈R. Να δειχτεί ότι zημt + συνt δεν είναι μηδέν και αν z = x + iψ να βρεθεί το πραγμα-
zσυνt − ημt
τικό και φανταστικό μέρος του z΄ = . Να συμπεράνετε ότι z΄∈C΄.
zημt + συνt
zσυνt − ημt
Για t∈R ονομάζω Ft την απεικόνιση του C→C΄ με τύπο f(z) = .
zημt + συνt
b. Να διερευνηθούν τα σταθερά σημεία του ft. Εξαρτάται η απάντηση απ’ την παράμετρο t;
c. Να δεχτεί για κάθε ζεύγος (t, t΄) πραγματικών αριθμών ft+t΄ = ftoft΄ . Στη συνέχεια να δειχτεί ότι το σύνο-
λο F των απεικονίσεων ft όταν t ∈ R με εσωτερικό νόμο τη σύνθεση των απεικονίσεων είναι αβελιανή
ομάδα.
(BACC C. CENTRES D’ OUTRE – MER 1983)
17. Να λυθεί στο C η εξίσωση z2 − 2z2 + 2z − 1= 0 θεωρώντας μια πραγματική προφανή ρίζα.
Ονομάζουμε z1 την ρίζα με θετικό το φανταστικό μέρος και z2 με αρνητικό φανταστικό μέρος.
a. Έστω S = {1, −1, z1, −z1, −z1z2}. Να δειχτεί ότι το (S) είναι αβελιανή ομάδα.
b. Να δειχτεί ότι τα z1, z2 είναι μια βάση του διανυσματικού χώρου (C, +,.). Να βρεθούν οι συντεταγμέ-
νες των 1, z12 , z 22 , z1⋅z2 , σ’ αυτή τη βάση.
(BACC, C, ET E, LIMOGES)
18. Δίνεται η εξίσωση (1) στο C. z2−z[−συν2t + iσυνtημt] −ημ2t−iημtσυνt = 0 t∈R.
a. Να βρεθεί ο t, ώστε οι ρίζες να είναι αντίθετες.
b. Ώστε η μια ρίζα να είναι Ο.
1
c. Αν οι z1, z2 είναι ρίζες της(1) να οριστεί ο t ώστε | z1⋅z2 | = − .
2
d. Υποθέτοντας ότι η z1 είναι πραγματική να βρεθούν οι z1 και z2.
(BACC. C, PARIS)
ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 331

19. Έστω ΡΡ το μιγαδικό επίπεδο και M1 , M2 δύο σημεία του Ρ, εικόνες των z1 και z2.
a. Να δειχτεί ότι οι προτάσεις i και ii που ακολουθούν είναι ισοδύναμες:
i . Τα M1 και M2 είναι διακεκριμένα και η ευθεία M1M2 έχει συντελεστή διευθύνσεως 1.
( z1 - z 2 )
2

ii. Ο αριθμός είναι πραγματικός θετικός.


i
Υποθέτουμε ότι τα z1, z2 είναι λύσεις της z2−2(α + iβ)z −1 −α2−2i = 0. Να δειχτεί ότι η πρόταση i. είναι

ισοδύναμη με τη συνθήκη iii: 2α2 −β2 + 1 = 0 και αβ+1>0.


(SERIE E, AMERIQUE DU NORD)
20. Αν z∈C, θεωρώ την f(z) = z3 −2z2 +z −2
1.α. Να δειχτεί ότι f(2) = 0.
β. Να βρεθούν οι z1, z2, z3 που για κάθε z∈C, πληρούν την f(z) = (z ―z1)·(z ―z2)·(z ―z3).
γ. Για κάθε z∈C θέτουμε f΄ (z) = (z ―z1)·(z ―z2) + (z ―z2)·(z ―z3) + (z ―z3)·(z ―z1).
Έστω M1, M2, M3 οι εικόνες των z1, z2 , z3 στο μιγαδικό επίπεδο. Έστω επίσης ένα σημείο Ν, εικόνα του
αριθμού z. Να δειχτεί ότι: Aν το Ν, είναι διαφορετικό των M1, M2, M3 , τότε ο αριθμός που αντιστοιχεί στο
1 JJJG 1 JJJG 1 JJJG f΄(z)
διάνυσμα JJJJJG 2 M1N + JJJJJJG 2 M2N + JJJJJG 2 M3N είναι ο συζυγής του .
( )
M N 1 ( )
M N 2 ( )
M N 3
f(z)
(SERIE E, AMERIQUE DU NORD)
21. Κάθε σημείο M(x, ψ) του επιπέδου Ε2 , συνδέεται με τον μιγαδικό z = x + iψ.
a. Έστω Η η προβολή του Μ(x, ψ) πάνω στην ευθεία με εξίσωση χ = 1. Να βρεθεί το σύνολο των σημεί-
ων Μ που η D(M, H) = |z|.
b. Να δειχτεί ότι για οποιοδήποτε θ ∈ (-π, π), το σημείο Μ που είναι εικόνα του μιγαδικού
1
z= (συνθ + iημθ) είναι πάνω στην παραβολή P: ψ2 = ―2x +1
1+ συνθ
ημθ θ
c. Να δειχτεί ότι θ∈ (-π, π) ισχύει = εφ . Να δειχτεί στη συνέχεια ότι όταν το θ μεταβάλλεται
1+ συνθ 2
1
στο (-π, π), το σημείο M(z) με z = (συνθ + iημθ) διαγράφει όλη την παραβολή Ρ.
1+ συνθ
⎛ 1⎞
d. Έστω f η απεικόνιση του E2 ― {0, 0} στον εαυτό του f: M(z) → Μ ΄ ⎜ ⎟ . Αν το θ μεταβάλλεται στο
⎝2⎠
1
διάστημα (-π, π), θεωρούμε το σημείο Μ(z) της P με: z = (συνθ + iημθ)
1+ συνθ
1
i. Να βρεθεί το του Μ΄ = f(M) σε τριγωνομετρική μορφή.
z
ii. Έστω m΄(α΄) το σημείο του Ε2 με α΄ = συνθ(συνθ + iημθ). Να δειχτεί ότι το m΄(α΄) ανήκει σε κύκλο C
1 1
κέντρου Ω( ,C) και ακτίνας .
2 2
iii. Να δειχτεί ότι τα σημεία O, M, M΄, m΄ είναι συνευθειακά. Να βρεθούν οι συντεταγμένες του και το μέ-
τρο του. Να εξηγηθεί πώς μπορούμε να κατασκευάσουμε το M', ξεκινώντας από το m' του C. Κατασκευάστε
μερικά τέτοια σημεία. ΄Έπειτα να χαράξτε σημεία της P, απ’ τα Μ΄ μέσω της f.
(BACC SERIE E , TOULOUSE)
ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 332

22. Έστω (Ρ) το μιγαδικό επίπεδο, και έστω Α και Μ, τα σημεία του, που είναι εικόνες αντίστοιχα των
μιγάδων 1 – i και z = 3 + i .Να οριστεί το σημείο Μ, εικόνα του αριθμού z1, ώστε το τρίγωνο AMM1 να
είναι ισοσκελές, το M1 όντας πάνω στον Οψ.
(CLASSES TERMINALES C, E)
23. Να λυθεί στο C η z5 = 1. Οι λύσεις να δοθούν σε τριγωνομετρική μορφή. Να απεικονιστούν στο μιγα-
δικό επίπεδο.
a. Να δειχτεί ότι το άθροισμα των ριζών είναι το μηδέν .
2π 4π 1
b. Να δειχτεί ότι : συν + συν =−
5 5 2
π 2π 4π
c. Να εκφραστεί το συν συναρτήσει του συν και μετά , να υπολογιστεί το συν και
5 5 5
2π 2π 4π
το συν . (Ομοίως για τα ημ και ημ .
5 5 5
(BACC. C, AMIENS)
24. Έστω η f: C→C με τύπο f(z) = z3 – (6+5i)z2 + (7+7i)z + 2 – 4i.

a. Να δειχτεί ότι υπάρχει λ∈R: f(λ) = 0.

b. Να βρεθούν δύο μιγαδικοί α, β: z∈R f(z) = (z –λ)(z2 + αz + β).

c. Να λυθεί στο C, η f(z) = 0.


(SERIE C, STRASBOURGE)
25. Να προσδιοριστούν οι μιγαδικοί αριθμοί u = α + βi α, β ∈R έτσι ώστε u2 = 5 –12i.

a. Θεωρούμε την εξίσωση (Ε):z3 – (1+2i)z2 + 3(1+i)z –10(1+i)= 0 .


Να δειχτεί ότι η (Ε) δέχεται για λύση καθαρά φανταστικό αριθμό.
b. Να βρεθούν οι λύσεις της (Ε).
c. Τι συμπεραίνουμε για το τρίγωνο που οι κορυφές του , είναι εικόνες των λύσεων της (Ε).
(BACC. SERIE E)
26. a. Να βρεθούν οι ρίζες z΄, z΄΄ της z2 + (1 ―3i)z + (–14 + 2i) = 0 (όπου z΄, η ρίζα με πραγματικό μέρος
θετικό).
b. Στο μιγαδικό επίπεδο Ρ, έστω τα Α, Β, Γ εικόνες των z΄, z΄΄, -3-i αντίστοιχα.
i. Να δειχτεί ότι το τρίγωνο ΑΒΓ είναι ορθογώνιο και να υπολογιστούν οι πλευρές του ΓΑ, ΓΒ.
JJG 2 JJG 2 JJG 2
ii. Να προσδιοριστεί το σύνολο των Μ Ε = { Μ∈P/– 2ΜΓ + 2ΜΒ + ΜΑ =30 }

(BACC. SERIE E.)


π π
27. Έστω θ πραγματικός αριθμός: − ≤θ≤
2 2
a. Να λυθεί στο C η εξίσωση: (1 + συν2θ)z2 – (2ημ2θ)z + 2 = 0.
b. Να βρεθούν το μέτρο και το όρισμα των ριζών της.
(BACC. C. ORLÉANS – TOURS)
ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 333

28. a. Να λυθείς στο C η εξίσωση : (z2 – 4z +5) + i(z + 1) = 0.

b. Ομοίως η εξίσωση : (z2 –4z + 5)2 + (z + 1)2 = 0.

c. Να δειχτεί ότι υπάρχουν οι πραγματικοί Α, Β, Γ, Δ που να προσδιοριστούν, ώστε x∈R

(x2 – 4x + 5)2 + (x + 1)2 = (x2 + Γx + Δ)(x2 + Ax + B).

(BACC. C LILLE IFJR)

29. Στο σύνολο C δίνεται η εξίσωση: (E) z3 – (7 + 9i)z2 + 7(–1 + 6i)z + 13 –33i = 0.

a. Να δειχτεί ότι η (Ε) δέχεται μια μοναδική πραγματική ρίζα και να υπολογιστεί αυτή.
b. i. Να λυθεί η (Ε)
ii. Έστω στο μιγαδικό επίπεδο, τα σημεία Α, Β, και Γ, οι εικόνες των λύσεων της (Ε). (Σημειώνουμε με
Α, το σημείο με την μεγαλύτερη τετμημένη ). Τι είδους τρίγωνο είναι το ΑΒΓ;
c. Έστω (D) η ευθεία με εξίσωση χ = 6 και (Ρ) η παραβολή με διευθετούσα την (D) και εστία το Α. Να
δειχτεί ότι η (Ρ) περιέχει τα Β και Γ και να καθορίσετε την κορυφή της. Επίσης να σχεδιαστεί η (Ρ).
(BACC. C PARIS 1985)
2κπ
30. a. Να εκφραστούν οι ρίζες Ζκ της εξίσωσης Ζ5 = 1 συναρτήσει των αριθμών: θκ= , όπου
5
0 ≤ κ ≤ 4.
b. Τι είναι το πολύγωνο με κορυφές τα Ακ τις εικόνες των Ζκ ; Κατασκευάστε μια εξίσωση δευτέρου βαθ-

μού, με συντελεστές φυσικούς που να επαληθεύεται απ’ το α = συν
5
2π 4π π 8π
c. Να λυθεί αυτή η εξίσωση. Να υπολογιστούν τα συν , συν , συν , και συν .
5 5 5 5
u −1
d. Με κάθε μιγαδικό αριθμό, διαφορετικό του -1, αντιστοιχούμε τον z = .Να υπολογίσετε τον u,
u+1
συναρτήσει του z.
e. Με τη βοήθεια των προηγούμενων να λυθεί στο C, η εξίσωση (u – 1)5 = (u + 1)5 . Να παρασταθούν

γραφικά οι ρίζες της.


f. Να ερμηνεύσετε αυτό το τελευταίο αποτέλεσμα καθορίζοντας το σύνολο Ε των σημείων M(u) τέτοιων
u −1
ώστε : =1
u+1
(GROUPE I, SÉRIE E 1985)
ΜΙΓΑΔΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ 334

31. a. Αν το u είναι μιγαδικός αριθμός με μέτρο 1 και όρισμα θ∈(0, 2π), να βρεθεί το μέτρο και το όρισμα

z−i
του μιγαδικού Ζ που ορίζεται απ’ την = u.
z+ i
b. Θεωρούμε την εξίσωση στο C: (E) (Z2 + 1)ν – (Z + i)2ν = 0 ν∈Ν. Παρατηρώντας ότι το ―i είναι λύση

της (Ε) να λυθεί η (Ε).


(BACC. C NICE 1984)
32. a. Να βρεθεί και να παρασταθεί γραφικά το σύνολο Η των σημείων Μ του Ρ, που είναι εικόνες των Ζ,
2
που πληρούν την zz ―(z + z ) +1= 0
2

b. Να καθοριστούν οι κορυφές, οι εστίες και οι ασύμπτωτες. Να βρεθούν οι γωνίες των ασύμπτωτων με


τον Οχ.
c. Έστω Μ ένα σημείο του Η, εικόνα του Ζ. Θέτω |Z| = τα και έστω θ το όρισμα του Ζ. Να υπολογιστεί το
τ, συναρτήσει του συνθ.
(BACC. C TOULOUSE 1984)
33. Έστω η εξίσωση στο C: (Ε) z4 ― 6(1 + i)z3 + 27iz2 + 27(1 ― i)z―22 + 6i = 0.
a. Να δειχτεί ότι οι ρίζες της εξίσωσης: z2― (1 + 2i)z + 2i = 0 είναι και ρίζες της (Ε).
b. Να επιλύσετε την (Ε), θέτοντάς την στην μορφή [z2 – (1+2i)z + 2i]·[z2 + αz + β] = 0, α, β ∈C.

c. Τα είδους είναι το πολύγωνο, που σχηματίζεται απ’ τις εικόνες των λύσεων της Ε;
(GROUPE I, BIS 1984)
34. a. Να λυθεί στο C, η εξίσωση με άγνωστο το : z2 - (2θ+1συνθ)z + 22θ = 0, θ∈[0, 2π]. Να δοθούν οι λύ-

σεις σε τριγωνομετρική μορφή.


b. Στο μιγαδικό επίπεδο, θεωρούμε τα σημεία Α και Β, εικόνες των λύσεων της εξίσωσης. Να υπολογι-
στεί το θ ώστε το ΟΑΒ να είναι ισόπλευρο.
(BACC. C BORDEAUX)
z − 2i
35. Έστω η απεικόνιση του C – { – 4i }στο C που ορίζεται απ’ τον τύπο: F(z) =
iz − 4
a. Να βρεθεί και να παρασταθεί γραφικά το σύνολο Ε των σημείων Μ, που είναι εικόνες των z, έτσι ώ-
στε F(z) να είναι πραγματικός αριθμός.
b. Ομοίως το σύνολο Ε2 των σημείων Μ, ώστε το όρισμα του F(z) να ισούται με .
c. Ομοίως το Ε3 ώστε το μέτρο του F(z) = 2.
(BACC. E, BORDEAUX)
36. a. Να επιλυθεί στο C η εξίσωση: z3 – (3 + 2i)z2 + (2 + 4i)z = 0.
b. Έστω Α, Β, Γ οι εικόνες στο μιγαδικό επίπεδο των λύσεων αυτής. Να δειχτεί ότι υπάρχει σημείο Δ, με
μηδενική τεταγμένη, διάφορο απ’ τα Α, Β, Γ που ανήκει στον κύκλο που ορίζουν αυτά. Να βρεθεί η τε-
ταγμένη του Δ.
(BACC C. CAEN)
ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ 335

ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

D’ Alembert

1
1. Έστω η απεικόνιση του R +* τον εαυτό του, με τύπο: f(x) = x 2 +
x2
Να υπολογιστούν τα f(1/2), f(1) και f(2). Είναι η απεικόνιση 1-1; Είναι μονότονη στο; Είναι “ επί ”;
2. Έστω η f: Ν→R : (0) = 4, f(η+1) – f(η) = f(η) ∀ n ≥ 0.

a. Να βρεθούν τα f(1), f(2), f(3), f(4).


b. Να υπολογιστεί το f(η) συναρτήσει του η.
c. Να βρεθεί το lim f(n)
n→ ∞

d. Να δειχτεί f(η)f(m) = 4f(η + m).


(Bacc. Aix-en-Provence)
3. Δίνεται η συνάρτηση f(x) = 5x2―2x―15.
a. Να υπολογιστεί το f(x) – f(2), και να παραγοντοποιηθεί η διαφορά αυτή.

7 17
b. Να δειχτεί ότι αν |χ–2| < έχουμε |χ| < και |f(x) ― f(2)| ≤ 25|x–2|.
5 5
c. Να συμπεράνετε ότι η f(x) είναι συνεχής στο χ = 2.
(Classes de prremiere C, D et E)
4. Δίνονται τα σύνολα Α = {–1, 0, 1} και Β = {–2, –1, 0, 1, 2, 3}. Ονομάζουμε F το σύνολο των απεικονί-

σεων f απ’ το Α στο Β, που είναι 1-1 και πληρούν την σχέση: f(x) + f(–x) = 2, ∀x∈A.

Να καθοριστεί το σύνολο F με τη βοήθεια του γραφήματος κάθε στοιχείου του.


(Classes de premiere)
5. Μια απεικόνιση του R2 στο R η g πληρεί τις σχέσεις g(2,1) = g(–2,2) και g(3, 2) = 1, επί πλέον είναι

γραμμικά. Να υπολογιστεί η g(x, y) συναρτήσει των x και y.


(Classes de premiere C, D)
ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ 336

⎧ x
⎪⎪ x ∈ N : f(x) = 2 ⇔ x άρτιος
6. Θεωρούμε την απεικόνιση του Ν στο Ζ που ορίζεται: ⎨
⎪ x ∈ N : f(x) = − x + 1 ⇔ x περιττός
⎪⎩ 2
a. Να υπολογιστούν τα f(0), f(1), f(2), f(3), f(4).
b. Να δειχτεί ότι η απεικόνιση f(x) είναι 1-1.

c. Να βρεθεί η τιμή του f(x) + f(x+1) ∀x ∈ N


d. Έστω η ένας φυσικός αριθμός. Να υπολογιστεί το άθροισμα: S = f(0) + f(1) + … +f(η).
1
7. Έστω f η απεικόνιση του Ν →R με τύπο f(n) = .
n ( n + 1)

a. Να μελετήσετε τη μονοτονία της f.


1 1
b. Να δεχτεί ότι f(n) = − .
n n+1
1
3. Να υπολογιστεί f(1) + f(2), f(1) + f(2) + f(3), f(1) + f(2) + f(3) + f(4). Αν f(1) + f(2) + …+ f(η) = .
n+1
Ποιο είναι το όριο του αθροίσματος αυτού όταν η→+∞;
(Bacc. A. Lille)
2x + 3
8. Έστω η εξίσωση = μ μ, x∈R. Να δειχτεί ότι για κάθε τιμή του μ, εκτός από μία η οποία να
x −1
προσδιοριστεί, αυτή η εξίσωση δέχεται μία μόνο λύση την οποία να υπολογίσετε συναρτήσει του μ.
2x + 3
Απ’ αυτά να εξαχθεί ότι η f(x) = είναι 1-1 του R – {1}, επί του R – {2}. Ποια είναι η αντίστροφη
x −1
της f;
(Classes de premiere C,D,E)
2x − 1 1 2
9. Δίνονται οι συναρτήσεις f(x) = και g(x) = x .
x+ 2 2
a. Να εκφραστούν οι συναρτήσεις h = gof και l = fog και να βρεθεί το πεδίο ορισμού τους.
b. Να εξεταστεί η συνέχεια των h και l (Γ΄ Λυκείου)
(Bacc. A. Besancon)
⎧ f(0) = 2
10. Έστω οι συναρτήσεις f: Ν→R με ⎨ και g: N→R με g(η) = f(η) – 5.
⎩2f(n) = f(n − 1) + 5
1
a. Να δειχτεί ότι g(η) = g(n − 1)
2
b. Να εκφραστεί το g(η) συναρτήσει του η.
c. Να βρεθεί το limg(η) του η→+∞. Ομοίως για την f(η).
(Bacc. A. Montellier)
ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ 337

ex
11. Δίνεται η συνάρτηση y = f(x) =
ex − 1
a. Να μελετηθούν οι μεταβολές της.
b. Να βρεθεί το f(x) + f(–x) και να ερμηνευτεί.

c. Να βρεθεί αν υπάρχει η αντίστροφη της f.


(Bacc. E. Besanco
1+ x 2 1
12. a. Να βρεθεί το όριο L της f(x) = − όταν το x→0.
x x
⎧ f(x) για x ≠ 0
b. Έστω f1(x) = ⎨ . Να εξεταστεί αν είναι η f1(x) συνεχής (και παραγωγίσιμος στο χ = 0).
⎩L για x = 0
(Bacc. D. Amiens)

⎧ x 2 − 1 αν x ≤ 0

13. Δίνεται η συνάρτηση: f(x) = ⎨ x
⎪⎩ αν x ≥ 0
x+1

a. Να δειχτεί ότι είναι αυστηρώς φθίνουσα στα (―∞ ,0) και (0, + ∞). Είναι σ’ όλο το R;

b. Να λυθεί η εξίσωση: f(x) = 1.


c. Να διερευνηθεί η εξίσωση f(x) = μ για τα διάφορα μ.
d. Είναι η f, 1-1; Ποιο είναι το πεδίο τιμών της;
e. Να βρεθούν οι τιμές της παραμέτρου μ, για τις οποίες η εξίσωση f(x) = μ δέχεται δύο αντίθετες ρίζες.
(Classes de premiere Α, Β)
1 1
14. Δίνονται οι συναρτήσεις f(x) = 2
, g(x) = χ∈R.
x +1 1+ x x
a. Να βρεθούν τα πεδία ορισμού των συναρτήσεων και έπειτα να λυθεί η εξίσωση f(x) = g(x).
b. Να λυθεί η ανισότητα g(x) > f(x).
c. Να δειχτεί ότι η f(x) είναι αυστηρώς φθίνουσα στο διάστημα R+. Τι είδους μονοτονία έχει στο R--;
d. Να εξεταστεί η μονοτονία της g(x).
(Classes de premiere A,B,C)
μx − 1
15. Θεωρούμε την ομογραφική συνάρτηση y= που παρίσταται γραφικά απ’ την καμπύλη (Ημ).
x−μ
a. Για ποιες τιμές του μ , η συνάρτηση είναι φθίνουσα; Να παρασταθεί γραφικά η (Ημ) για μ =2. Τι συμ-
βαίνει για μ = 1;

b. Δείξτε ότι οι (Ημ) για μ ≠ 1περνούν από δύο σταθερά σημεία Α και Β των οποίων να βρείτε τις συ-

ντεταγμένες . Τι συμβαίνει για |μ| = 1 ;


ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ 338

c. Να δειχθεί ότι οι δύο καμπύλες (Ημ) που αντιστοιχούν σε δύο αντίθετες τιμές του μ είναι συμμετρικές
ως προς την αρχή των αξόνων και να βρεθεί ο γ. τόπος των κέντρων συμμετρίας των (Ημ) για τα διά-
φορα μ
d. Πώς πρέπει να ορίσουμε το μ ώστε η (Ημ) να περνάει από το σημείο Ι (α, β); Να διερευνηθεί η θέση
του Ι πάνω στο επίπεδο.
e. Η (Ημ) τέμνει τον Οχ στο Μ και τον Οy στο Ν. Πώς μετακινείται η ευθεία ΜΝ, όταν το Μ μεταβάλλεται;
Να γράψετε την εξίσωσή της .
(Bacc.1ere partie, Dakar)
16. Θεωρούμε την ακολουθία των συναρτήσεων που ορίζονται στo [-1 , 1] απ’ τις σχέσεις :
tν+1(x) + tν-1(x) = 2χtν(x), t0(x) = 1, t1(x) = x
a. Να δείξετε ότι η tν(x) είναι πολυώνυμο ν βαθμού και να υπολογίσετε τον συντελεστή του μεγιστοβαθ-
μίου του όρου.
b. Να δείξετε ότι για ρεΝ η t2ρ είναι άρτια συνάρτηση και η t2p+1 περιττή.
c. Για 0 ≤θ≤ π θέτοντας χ = φ(θ) με φ(θ) = συνθ, να δειχτεί ότι η σύνθεση (tνοφ)(θ) = συν (νθ)
(Baccalaureat Maroc)
2x + 1
17. Έστω η συνάρτηση f: R→R με τύπο f(x) =
x+1

a. Mελετήστε την εξίσωση f(x) = μ (μ∈R)

b. Η απεικόνιση είναι 1-1; Είναι «επί» ;


c. Ποιο είναι το πεδίο τιμών;
(Classes de premiere C,D,E)
18. Δίδεται η y = χ(4–χ)

a. Να παρασταθεί γραφικά (C)


b. Mια ευθεία με κλίση 1 και τεταγμένη επί την αρχή μ, τέμνει την καμπύλη (C) σε δύο σημεία Μ και Ν,
ενώ η παράμετρος μ, είναι μικρότερη από μια τιμή μ0 , η οποία να προσδιοριστεί.
c. Ποιος είναι ο γ. τόπος του μέσου Ι του ΜΝ όταν το μ μεταβάλλεται ;
d. Εκφράστε το τετράγωνο της απόστασης ΜΝ συναρτήσει του μ .
e. Να προσδιοριστεί το μ, ώστε η απόσταση του Ι και της κορυφής S της καμπύλης (C) ισούται με το
μισό του ΜΝ.
(Bacc.1ere partie, series c1. A´Montreal)
19. Έστω (P) και (P΄) οι καμπύλες των γραφικών παραστάσεων των συναρτήσεων
y 1= (χ + μ – 3)2 – 4 και y2 = (χ + 2μ)2 – 4 αντίστοιχα.

a. i. Να κατασκευαστούν στο ίδιο σύστημα αξόνων οι καμπύλες (P0) και(P΄0) που αντιστοιχούν στην
τιμή του μ = 0.
ii. Να υπολογιστούν οι συντεταγμένες του κοινού σημείου των δύο αυτών καμπύλων.
ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ 339

iii. Να δειχτεί ότι οι (P0) και (P´0) είναι συμμετρικές ως προς άξονα, παράλληλου του Οy.
b. Ποιος είναι ο γ. τόπος των κορυφών των καμπύλων (P) και (P΄) όταν το μ μεταβάλλεται;
i. Να υπολογιστούν συναρτήσει του μ, οι συντεταγμένες του κοινού σημείου των καμπύλων (P) και
(P΄)
ii. Για ποια τιμή του μ , οι δύο καμπύλες ταυτίζονται;
(Bacc. 1re partie, serie tech. A,Alger)
20. Να βρεθούν τα πεδία ορισμού των συναρτήσεων:

1
a. y = b. y = x 2 − 4x + 3 c. y = 1− x
x − 4x
2

1 5x − x 2 1
d. y = e. y = log f. y = + x+ 2
x −x 4 log(1 − x)

21. a. Να δειχτεί ότι f(χ) + f(–χ) είναι άρτια συνάρτηση ενώ η f(χ) – f(–χ) είναι περιττή

b. Να γράψτε τις παρακάτω συναρτήσεις σαν άθροισμα άρτιας και περιττής συνάρτησης:
α. y = αχ β. y = (1+χ)100
22. Να βρεθούν τα κοινά σημεία των γραφημάτων των y = |λ-λx| και y = ||λ| - |λx||

αx + β
23. Δίνεται η ομογραφική y =
γ x +δ

a. Να οριστούν τα α , β , γ , δ ώστε η υπ’ αυτής οριζόμενη καμπύλη , να περνάει απ’ το Α (2,3) και να
τέμνει τον Οχ σε σημείο με τετμημένη –1 , και τον Οy σε σημείο με τεταγμένη –1 .

b. Με τις τιμές που βρέθηκαν να χαραχτεί η καμπύλη (C) της συνάρτησης.

c. Απ’ την αρχή 0, περνάει ευθεία μεταβλητή. Να βρεθεί το πλήθος των κοινών σημείων της ευθείας με
την (C) . Όταν υπάρχουν δύο κοινά σημεία Μ1 και Μ2 να υπολογιστούν οι συντεταγμένες του μέσου P
του τμήματος Μ1Μ2. Ποιο είναι το σύνολο αυτών των σημείων;

d. Να βρεθούν τα κοινά σημεία του προηγούμενου γ. τόπου και της καμπύλης (C)

(Partie de Bacc. C et E, Dijon)

24. Έστω η f: Ν → R με f(0)= 5 και f(η + 1) = 2f(η)

a. Να εκφράσετε το f(η) συναρτήσει του f(0). Η f(η) έχει όριο όταν η→∞;

b. Υπολογίστε τα f(2), f(4), f(6)


c. Να δειχτεί ότι f(η)f(m) = 5(η + m)
ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ 340

D'Alembert

Η μητέρα του D'Alembert είναι ήταν μια εύπορη γυναίκα της καλής κοινωνίας που τον
εγκατέλειψε όμως μωρό ακόμη στα σκαλιά μιας εκκλησίας. Η εκκλησία ήταν ο St Jean
le Rond από τον οποίο ο D'Alembert πήρε το όνομά του μετά τη διάσωσή του και την
παράδοσή του σε θετούς γονείς. Παρά τις αντιξοότητες που συνάντησε στα πρώτα
βήματα της ζωής του, εξελίχθηκε σε μια από τις σημαντικότερες πνευματικές
φυσιογνωμίες του δέκατου όγδοου αιώνα.
Ο D' Alembert είναι προϊόν του Διαφωτισμού, που σύμφωνα με τον Kant υπήρξες η περίοδος κατά την ο-
ποία οι άνθρωποι άρχισαν να σκέφτονται μόνοι τους για τον εαυτό τους. Αμφισβήτησαν την αυθεντία των
θρησκευτικών ηγετών, των μοναρχών, των πολιτικών. Λίγα χρόνια μετά το θάνατο του D' Alembert η Γαλλία
έμελλε να μετασχηματιστεί πλήρως από την επανάσταση. Όμως και στη διάρκεια της ζωής του D' Alembert
έλαβε χώρα μια εξίσου σημαντική επανάσταση - μια πνευματική επανάσταση.
Ο D' Alembert ανήκει στη γενιά των φιλοσόφων - του Rousseau, του Βολταίρου, του Diderot - με τους ο-
ποίους διατηρούσε στενές σχέσεις.
Ο D' Alembert όπως και οι άλλοι φιλόσοφοι, παρά το ορθολογιστικό τους προφίλ ενδιαφέρονταν εξίσου για
την τέχνη και την επιστήμη. Το σύγχρονο εκπαιδευτικό μας σύστημα προτιμά να τις διακρίνει ως δυο ανε-
ξάρτητα αντικείμενα. Ωστόσο, ιδίως οι Έλληνες κατανοούσαν καλά τη βαθιά συνάφεια μεταξύ των δύο. Οι
Πυθαγόρειοι αντιμετώπιζαν τόσο τη μουσική όσο και την αστρονομία ως κατά βάση επιστήμες των αριθ-
μών. Με την αριθμητική και τη γεωμετρία συναποτελούσαν την τη βάση της κλασσικής παιδείας. Ο D'
Alembert συμμεριζόταν την άποψη των πυθαγορείων ότι μαθηματικά αποτελούν την έσχατη αλήθεια του
σύμπαντος και θεωρούσε ότι πρέπει να υπάρχει μια Αρχή, μια απόλυτη αλήθεια που να ερμηνεύει και να
ενοποιεί τη φύση. Η αρχαία ελληνική φιλοσοφία αναζήτησε αυτή την αρχή και οι σύγχρονοι φυσικοί εξακο-
λουθούν να ερευνούν προς αυτή την κατεύθυνση. Ο ίδιος ο D' Alembert θεώρησε ότι την είχε ανακαλύψει,
σήμερα όμως δεν θεωρούμε την ανακάλυψή του ούτε πρωτοποριακή ούτε σημαντική. Ωστόσο, κατά παρά-
ξενο τρόπο, ένα άλλο από τα επιτεύγματά του ήταν η επίλυση της εξίσωσης για την παλλόμενη χορδή. Η
λύση του αποτελεί σήμερα το σημείο εκκίνησης για τη θεωρία των υπερχορδών την οποία ορισμένοι απο-
καλούν "θεωρία των πάντων". Ο D' Alembert δε μπόρεσε ποτέ του να φανταστεί πόσο σημαντική θα γινό-
ταν μια μέρα η ανακάλυψή του. Ενδιαφέρθηκε για τις χορδές επειδή ενδιαφερόταν για τη μουσική. Το ενδι-
αφέρον του D' όμως τόσο για τις τέχνες όσο και για τις επιστήμες τον οδήγησε σε μια σημαντική ενόραση.
«Ίσως το σύμπαν στο σύνολό του να αποτελείται από μικροσκοπικές χορδές που να επαληθεύουν
την εξίσωση στην οποία ο D' Alembert οδηγήθηκε αρχικά από τον ήχο της άρπας » .
Πρόκειται για ένα συνηθισμένο φαινόμενο στην επιστήμη, η σημασία μιας ανακάλυψης να διαπιστώνεται
πολλά χρόνια αργότερα.
ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ 341

ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ

Laplace
1 5
1. Έστω η f(x) = (x + ) (x2 + x + )
2 4
a. Να μελετηθούν οι μεταβολές της.
b. Έστω (C) η καμπύλη που παριστά την f(χ).
1 3 1
i. Να βρεθούν οι τεταγμένες των σημείων της (C) με αντίστοιχες τετμημένες - , - , .
2 2 2
1
ii. Να δοθεί η εξίσωση της εφαπτόμενης (Τ) της καμπύλης (C) στο σημείο Ι με τετμημένη - .
2
iii. Να δειχτεί ότι το Ι είναι κέντρο συμμετρίας της καμπύλης (C) και να προσδιορίσετε τη θέση της (C) σε
σχέση με την ευθεία (Τ) ως προς το σημείο Ι. Να χαράξετε την (C) .
(Partie du bacc.B , Lille)
x
b. Έστω η f(χ) = 1 +
x2 + 1
Να μελετηθούν οι μεταβολές της. Να βρεθεί το σημείο καμπής. Να γίνει η γραφική παράστασή της. Να
βρεθεί η εξίσωση της εφαπτομένης στο χ = 0
(Partie du bacc. D, Besancon).
1 4
1. Έστω η f(χ) = 2 − + .
χ +1 χ −1
a. Να μελετηθούν οι μεταβολές της f(χ)
i. Πεδίο ορισμού
ii. Όριο της f στα άκρα του πεδίου ορισμού της.
iii. Πρόσημο της παραγώγου της.
2. Γραφική παράσταση της f(x). Εξίσωση εφαπτομένης της, στο χ = -2
(Bacc. A , Nantes)
ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ 342

( χ − 1)
3

4. Θεωρούμε τη συνάρτηση f(χ) =


( χ − 1)
2

a. Να μελετήσετε τις μεταβολές της f(χ).

b. i. Μέσα στο διανυσματικό χώρο Ε των πολυωνύμων βαθμού το πολύ 3ου, τα πολυώνυμα 1, χ –1,

(χ –1)2, (χ – 1)3 αποτελούν μια βάση Β. Να αναλυθεί στη βάση αυτή το πολυώνυμο του Ε: (χ + 1)3.

γ δ
Να συμπεράνετε έτσι ότι για κάθε χ ≠ 1, η f(χ) παίρνει τη μορφή: f(χ) = αχ+β + + όπου
( x -1)
2
χ -1

α , β , γ , δ να προσδιοριστούν.
ii, Απ’ τα προηγούμενα να συμπεράνετε ότι η καμπύλη (C) που απεικονίζει την f(χ) , δέχεται μια ασύ-
μπτωτη (Ρ) όχι παράλληλη προς τους άξονες . Να χαραχτεί η (C).
(Partie du bacc.D, Nantes)
χ−4
5. Να μελετηθούν οι μεταβολές και να γίνει η γραφική παράσταση της f(χ) =
2χ + 1

(Bacc A , Besancon)

χ 2 + pχ + q
6. Έστω f(χ) = όπου p,q E R

a. Αν (C) η καμπύλη της f (χ) σε ορθογώνιους. Άξονες, να προσδιοριστούν τα p και q ώστε η (C) να πλη-
ρεί τις εξής ιδιότητες:
i. Να περνάει απ’ το σημείο Α (-2 ,0)
ii. Να δέχεται στο Α μια εφαπτομένη παράλληλη της y=0
1 1
b. . Έστω η g(χ) = χ + 1+ και έστω (Γ) η καμπύλη (C) στο ίδιο σύστημα αξόνων.
4 χ

i. Να μελετηθούν οι μεταβολές της g(χ) .


1
ii. Έστω (D) η ευθεία με εξίσωση y = χ + 1 . Αν είναι Μ και Q δύο σημεία που βρίσκονται αντίστοιχα
4

στις (Γ) και (D) με την ίδια τετμημένη. Να βρεθεί το lim NQ και lim MQ . Τι συμπεραίνετε απ’ αυτό;
x →+∞ x →−∞

iii. Να χαραχτεί η (Γ).


iv. Να δειχτεί ότι το σημείο (0,1 ) είναι κέντρο συμμετρίας της (Γ).
(Partie du bacc. B.Nantes)
ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ 343

χ ( χ − 2) 3
7. Θεωρούμε τις f(χ) = και g(χ) =
3 χ ( χ − 2)

a. Να γίνουν οι γραφικές τους παραστάσεις,


b. Να βρεθούν τα κοινά σημεία των καμπύλων τους.
c. Να δειχτεί ότι έχουν οι δύο καμπύλες τον ίδιο άξονα συμμετρίας.
(Partie du bacc. D Algerie).

8. Έστω η συνάρτηση f(χ) = αχ 2 + 2(α − 2)χ + 1 α∈R

a. Για ποιες τιμές του α η συνάρτηση f ορίζεται σ’ όλο το R;


b. Δίνεται α = 2. Να δειχτεί ότι η αντίστοιχη συνάρτηση είναι άρτια, Να μελετηθούν οι μεταβολές της και
να χαραχτεί η καμπύλη της (Γ).
c. Δίνεται α = 0. Να κατασκευαστεί η αντίστοιχη καμπύλη (C). Nα βρεθούν τα κοινά σημεία των (Γ) και
(C)
(Partie dy bacc. D, Amiens)

χ 2 + μχ + 1
9. Έστω η f(χ) =
χ 2 − 2χ − 3
a. . Να βρεθούν οι τιμές για τις οποίες η f:
ƒ δέχεται ένα μέγιστο και ένα ελάχιστο.
ƒ δέχεται μόνο ένα ελάχιστο.
ƒ δεν δέχεται ούτε μέγιστο ούτε ελάχιστο.
b. Να μελετηθούν οι μεταβολές της συνάρτησης που προκύπτει για μ = -2 και να γίνει η γραφική της πα-
ράσταση (C) .
c. Να δειχτεί ότι η καμπύλη (C) είναι συμμετρική με άξονα συμμετρίας την ευθεία (Δ) με εξίσωση χ = 1.
Β Γ
d. Να δειχτεί ότι η f(x) (για μ = –2) μπορεί να γραφεί: f(χ) = Α + + ,και να προσδιοριστούν
χ+1 χ−3

τα Α, Β , Γ.
(Bacc. B, Lyon)

χ 2 + (μ − 2)χ − 10
10. Θεωρούμε την fμ(χ) που ορίζεται απ’ τον τύπο: f μ (χ) = μ∈R και έστω (Cμ) η καμπύ-
χ 2 − 2χ − 3

λη της fμ σε ορθογώνιο σύστημα αξόνων.


a. i. Να βρεθούν οι τιμές του μ, για τις οποίες η fμ είναι αύξουσα, σ’ όλο το D, (σε κάθε διάστημα που
ορίζεται).
ii. Να βρεθούν οι τιμές του μ για τις οποίες η fμ έχει ένα μέγιστο και ένα ελάχιστο.
ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ 344

iii. Να δειχτεί ότι όλες οι καμπύλες (Cμ) περνούν από ένα σταθερό σημείο Α μ του οποίου να βρεθούν
οι συντεταγμένες.
b. Να προσδιοριστεί το μ, ώστε η εφαπτομένη στο Α της (Cμ) να είναι παράλληλη με την ευθεία με εξί-
20
σωση ψ = − χ . (Είναι η τιμή μ = 2). Να παρασταθεί γραφικά η (C2).
9

c. Έστω Β ένα σημείο του άξονα yOy΄ με ΟΒ =λ και (Δ) η παράλληλη προς τον χΟχ΄ που περνάει απ’ το
Β. Να βρεθούν οι τιμές του λ για τις οποίες η ευθεία (Δ) τέμνει την (C2) σε δύο σημεία Μ΄ και Μ΄΄

Β΄Μ΄ ΒΜ΄
Σημειώνουμε με Β΄ το σημείο της (Δ) τέτοιο ώστε = . Να υπολογιστούν συναρτήσει του λ
Β΄Μ΄΄ ΒΜ΄΄
οι συντεταγμένες του Β΄. Να κατασκευαστεί στο ίδιο σύστημα με την C2 η καμπύλη (Γ) που παριστά το
σύνολο των σημείων Β΄, όταν το λ μεταβάλλεται.
(Bacc. D , Montpellier).
αχ + β
11. Δίδεται η f(χ) = με (α, β)∈R×R*
2χ + 5

a. Να βρεθεί το πεδίο ορισμού Ε της συνάρτησης f.


b. Να βρεθεί η σχέση μεταξύ των α και β, ώστε η συνάρτηση f να είναι σταθερή σε κάθε διάστημα του Ε.
c. Να βρεθεί η σχέση μεταξύ των α και β , ώστε να είναι f΄(χ) = 0
d. Να μελετηθούν οι μεταβολές της f, όταν τα α και β- πληρούν τη σχέση του ερωτήματος c.
(Classes de premiere A et B)

χ3
12. Έστω η fm(χ) = όπου m∈R. Επίσης έστω (Cm) η καμπύλη της fm σε ορθ, σύστημα αξόνων.
( χ − m)
3

Α. a. Να μελετηθούν για τις διάφορες τιμές του m,οι μεταβολές , και η συμπεριφορά των συναρτήσεων
fm(x) στα άκρα του πεδίου ορισμού τους. (θεωρείστε m < 0, m = 0 και m > 0)

b. Να δειχτεί ότι ∀m∈R η ευθεία με εξίσωση y = χ + 2m είναι ασύμπτωτη της(Cm).

c. Έστω Μ το σημείο της (Cm) του οποίου η τετμημένη χ πληρεί την f´m(x) = 0. Να μελετηθεί το σύνολο
(Ε) των σημείων Μ, όταν το m μεταβάλλεται .Να δοθεί η εξίσωση που παριστά τα σημεία Μ.

d. Να δειχτεί ότι ∀m∈R.οι καμπύλες (Cm) και (C-m) είναι συμμετρικές ως προς την αρχή 0, των αξόνων.

e. Να βρεθούν οι συντεταγμένες των σημείων τομής των (Cm) με τις ευθείες y = χ + 2m και y = χ.
Β. a. Να χαραχτεί η (C1) (καμπύλη της f1).
b. Να υπολογιστούν οι πραγματικοί αριθμοί α, β, γ, και δ έτσι ώστε
ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ 345

γ δ
∀χ∈R– {1} f(χ) = α + β + + .
( χ − 1)
2
χ −1

c. Να βρεθεί το εμβαδόν του επιπέδου που αποτελείται απ’ τα σημεία Μ(χ και y) που πληρούν τις:
2 < χ < 1+ e χ + 2 < y < f1(x).
(Bacc. D, Amiens)
αχ + β
13. Έστω F το σύνολο των συναρτήσεων με τύπο f(χ) = όπου α, β∈R.
2χ + 3

a. Να δειχτεί ότι όλες οι f, και οι παράγωγοι τους έχουν το ίδιο πεδίο ορισμού Ε.
b. Ονομάζουμε G το σύνολο των συναρτήσεων f , που είναι σταθερές σε κάθε διάστημα του Ε. Ποια
σχέση μεταξύ των α και β , χαρακτηρίζει τα στοιχεία του G;
c. Nα γίνει η γραφική παράσταση ενός στοιχείου του G.
(Classes de premiere A et B)
14. a..i. Να βρεθούν τα όρια όταν χ→0 του xlog|x| και του x2log|x|.

eχ − 1
ii. Ομοίως lim
x →0 χ
χlog χ
e -1
iii. Ομοίως lim
x →0 χ
⎧⎪e x log x χ ≠ 0
2

b. Έστω η συνάρτηση f(χ) = ⎨


⎪⎩1 χ=0
Είναι συνεχής στο 0; Είναι παραγωγίσιμη στο 0; Να γίνει η γραφική της παράσταση.
(Baccalauréat , C, Sud Viet-Mam)
15. Έστω η f(χ) = ( 2χ2 – 3χ )⋅eχ.

eχ eχ
a. Αν είναι γνωστό ότι →∞ όταν χ→∞να βρεθεί το όριο του όταν χ→∞. Να βρεθούν τα όρια
χ χ2

xex και x2ex όταν x→ – ∞

b. Να γίνει η γραφική παράσταση (Γ) της συνάρτησης f. Να βρεθούν τα όρια της f(χ) όταν x→ ±∞.

f(χ)
c. Ομοίως της όταν χ →∞. Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση παίρνει μια μέγιστη τιμή στο διάστημα
χ

(–∞, 0]. Να υπολογιστεί αυτό το μέγιστο.

d. Να βρεθεί μια αρχική F της συνάρτησης f.


(Baccalauréat D, Bordeaux)
ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ 346

16. Έστω η συνάρτηση: fμ(χ) = μ(μ – χ)χ3 – μχ2 + χ + 1 με μ∈R. Η καμπύλη που αντιστοιχεί στην fμ θα

συμβολίζεται με(Cμ).
a. Να σχεδιαστούν οι καμπύλες C0,C1 και να προσδιοριστεί η τομή τους.
b. Να δειχτεί ότι οι καμπύλες(Cμ) έχουν ανά δύο ένα σημείο επαφής το οποίο να προσδιοριστεί.
χ
( χ + 1) + ( χ + 1) .
2
c. Να γίνει η γραφική παράσταση Ε της g(χ) = −
4
d. Να μελετηθεί η τομή της (Cμ) και της (Ε). Να δειχτεί ότι εκτός από μια εξαίρεση, οι καμπύλες (Cμ) εφά-
πτονται της (Ε) σ’ ένα σημείo Βμ του οποίου να υπολογιστεί η τετμημένη συναρτήσει του μ.
e. Να καθοριστούν οι συντεταγμένες των Β0 καιΒ1.
(Classes de premiéres C ,D, E)
3χ 2 + 2χ − 1
17. Έστω η συνάρτηση : f(χ) =
( χ − 1)
2

a. να μελετηθούν οι μεταβολές της


b. να χαραχτεί η καμπύλη της C.
c. Από σημείο Α της καμπύλης C με τετμημένη –1 φέρουμε την ευθεία (ε) με συντελεστή διεύθυνσης μ.
Ποια είναι η εξίσωση αυτής της ευθείας; Διερευνήστε το πλήθος των κοινών σημείων των (ε) και C για
τα διάφορα μ.
d. Αν μ = –1 να βρεθούν οι συντεταγμένες των σημείων τομής των δύο γραμμών. Τι παρατηρείτε;
(PartieduBacc.CentredOutre–mer)
1 1
18. Έστω οι συναρτήσεις: f(χ) = χ + 2 – και g(χ) = χ + 2 + .
χ+1 χ+1
a. Γράψτε τον πίνακα μεταβολών των δύο συναρτήσεων.
b. Δείξτε ότι οι δύο συναρτήσεις έχουν για ασύμπτωτο την ευθεία y = χ+2.
c. Ομοίως οι δύο συναρτήσεις (καμπύλες) έχουν το σημείο (-1, 1) κέντρο συμμετρίας.
d. Να υπολογιστεί το σημείο της καμπύλης της f(χ) στο οποίο η εφαπτομένη της είναι παράλληλη προς
την y = 2χ.
(Partie du Bacc. D. Mohtpellier).

19. Α. a. Να δειχτεί ότι η ποσότητα χ 2 − 1 + χ είναι θετική αν χ > 1 και αρνητική αν χ < -1
b. Να βρεθούν τα όρια των παραστάσεων:
χ2 − 1 + χ
χ 2 − 1 + χ όταν χ→+ ∞, όταν χ→+ ∞,[ χ 2 − 1 + χ ] – 2χ όταν χ→+ ∞,
χ

c. Δείξτε ότι το χ 2 − 1 + χ τείνει στο 0 όταν χ→ – ∞,

χ2 − 1 + χ
d. Να βρεθούν τα όρια της όταν χ → ±∞.
χ2 − 1
ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ 347

Β. Έστω η συνάρτηση y = χ + χ 2 − 1 .

a. Να μελετηθούν οι μεταβολές της (πεδίο ορισμού , μονοτονία , συμπεριφορά στα ±∞).

b. Να γίνει η γραφική της παράσταση (γ) . Να δειχτεί ότι δέχεται δύο ασύμπτωτους με εξισώσεις y = 0
και y = 2χ
c. Για κάθε σημείο Μ (α, β) της (γ) ορίζουμε το συμμετρικό του Μ1 (χ1 ,y1) ως προς το συμμετρικό του
Μ1(χ1 ,y1) ως προς την αρχή των αξόνων. Να χαραχτεί η καμπύλη (γ1) που είναι ο γ. τόπος των Μ1. Να
δειχτεί ότι η καμπύλη (Γ) που αποτελείται απ’ την (γ) και την(γ1), παριστάνει το σύνολο των σημείων
που οι συντεταγμένες του πληρούν τη σχέση (y – χ)2–χ2+1=0.

(Bacc. Mathem Antilles et Guyane.)


20. Δίνεται η συνάρτηση f(x) = x2 - |x| - 2.
a. Να δειχτεί ότι δεν είναι παραγωγίσιμη στο 0.
b. Να παρασταθεί γραφικά.
(Classes de premiere A, D, C)
−2χ + 1
21. Δίνεται η f(x) = .
χ +3
a. Να βρεθεί το πεδίο ορισμού της.
b. Να γίνει ο πίνακας μεταβολών της και να χαραχτεί η γραφική της παράσταση.
c. Να βρεθεί η εξίσωση της εφαπτομένης της καμπύλης στο σημείο με τετμημένη χ0 = 0.
(Bacc. A. Montpellier)
22. Eστω οι συναρτήσεις fμ(x) = μχ3 + χ2 + χ – 4μεR.
Να υπολογιστεί το μ, για το οποίο η εξίσωση fμ(x) = 0 έχει δύο αντίθετες ρίζες. Να μελετηθεί στη συνέχεια η
fμ(x), για τη τιμή του μ , που βρέθηκε, και να γίνει η γραφική της παράσταση .
(Classes de premiere C , D, E)
23. a. Επαληθέψτε την ισότητα (x-1)2(x+2) = x3 –3x + 2 xεR.
b. Έστω η συνάρτηση y = f(x) = x3 – 3x + 2. Μελετήστε τις μεταβολές της και χαράξτε τη γραφική της
παράσταση (C) .
c. Να βρεθεί η εξίσωση της εφαπτομένης της (C) στο σημείο (0, 2) και να χαραχτεί η εφαπτομένη αυτή.
d. Να βρεθούν οι τετμημένες των σημείων τομής της (C) και του άξονα χ΄χ.
(Baccalaureat A, Limoges)
24. Έστω η f(x) = xex.
a. Να γίνει η γραφική της παράσταση (C) και να βρεθεί ο συντελεστής κατευθύνσεως της εφαπτομένης
της στο χ=0 .
b. Έστω g(x) = xe-x. Αν (C΄) είναι η καμπύλη της g(x), τι σχέση έχει με την C;
(Bacc. A, Orleans-Tours)
ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ 348

λ
25. Έστω η σχέση y2 + λχ2 +(λ+1)χ - =0 λεR.
4
a. Να εξετάσετε για τις διάφορες τιμές του λ το είδος των καμπύλων που παριστά η σχέση αυτή , σε
ορθ. άξονες.
b. Να δοθούν οι συντεταγμένες των κέντρων συμμετρίας των καμπύλων σε κάθε περίπτωση, καθώς
και οι εξισώσεις των ασυμπτώτων τους.
(Bacc. D et E, Dakar)

μχ 2 − 2χ + 1
26. Έστω οι συναρτήσεις fμ(x) = Συμβολίζουμε με Cμ τις καμπύλες την Τμ(χ) σε ορθογώνιο
χ −1
σύστημα.
a. Να υπολογιστεί η παράγωγος f΄μ(x) .
b. Να μελετηθούν οι συναρτήσεις f1 και f0 και να δειχτεί ότι οι καμπύλες C1 και C0 εφάπτονται σ’ ένα
σημείο Α το οποίο να καθοριστεί. Να παρασταθούν γραφικά οι δύο συναρτήσεις.
c. Να δείξετε ότι για οποιοδήποτε μ , η Cμ εφάπτεται στο Α την C1.
d. Να μελετηθεί και να παρασταθεί γραφικά η C2 σε σύστημα διαφορετικό απ’ το προηγούμενο.
Να βρεθεί μια πλάγια ασύμπτωτος και ένα κέντρο συμμετρίας για την C2.
e. Όλες οι καμπύλες (Cμ) έχουν κέντρο συμμετρίας;
(Classes de premiere C ,D ,C)
( 2χ − 7 )( 2χ − 1)
27. Έστω η f(x) = .
4(χ − χ −1 )

a. Απλοποιείστε τον τύπο της : (εξαγωγή απόλυτου )


b. Εξετάστε αν στο χ = 1 είναι συνεχής και παραγωγίσιμη.
c. Να γίνει η γραφική της παράσταση.
28. Έστω η y = αημ2χ(1-συνχ)
a. Να υπολογιστεί η y΄(α σταθερά)

⎛π⎞
b. Να οριστεί η σταθερά α , απ’ το γεγονός y ⎜ ⎟ =2.
⎝2⎠
c. Μ’ αυτή την τιμή του α, να γίνει η γραφική παράσταση της συνάρτησης.
1
⎛ 1⎞
29. Έστω y = f(x) = ⎜ 1 − ⎟ e x .
⎝ x⎠
a. Να βρείτε το πεδίο ορισμού της, και τα όρια της συνάρτησης όταν χ→ ±∞ και όταν χ→0.

b. Μελετήστε τη μονοτονία της.


(Bacc. C, Dijon)
ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ 349

χ2 − χ
30. Έστω f(x) = .
χ +1
a. Να βρεθούν τα όρια της f(x) στα άκρα του πεδίου ορισμού της.
γ
b. Να μετασχηματιστεί η f(x) στη μορφή f(x) = αx + β + και να προσδιοριστούν τα α, β, γ.
x+1
c. Έστω (Γ) η γραφική παράσταση της f(x). Να δείξετε ότι η ευθεία (Δ) με εξίσωση y = αχ + β, όπου τα
α, β είναι αυτά που βρέθηκαν στο 1, είναι ασύμπτωτη της (Γ) .
d. Να βρεθεί μια άλλη ασύμπτωτη της ( Γ ) έστω η ( Δ΄ ). Να δειχτεί ότι το Ι, σημείο τομής των ( Δ ) και
( Δ΄) είναι κέντρο συμμετρίας της ( Γ ).
(Bacc, B, Lyon)
31. Δίνεται η συνάρτηση y = 3x –4x3.
a. Να παρασταθεί γραφικά.
b. Τέμνουμε την (C) της προηγούμενης γραφικής παράστασης με μια ευθεία παράλληλη του Οχ την y =
λ. Για ποια λ , απ’ τα σημεία τομής που προκύπτουν υπάρχουν δύο τα Μ΄, Μ΄΄ των οποίων οι τετμη-
μένες χ΄, χ΄΄ είναι θετικές; Βρείτε μια σχέση ανεξάρτητη του λ, ανάμεσα στα χ΄, χ΄΄.
c. Η ευθεία Μ΄Μ΄΄ τέμνει τον (C) σε ένα σημείο Μ. Υπολογίστε την τετμημένη του Μ, συναρτήσει των
χ΄,χ΄΄.
d. Αν είναι γνωστή η τετμημένη α , του μέσου Α του τμήματος Μ΄Μ΄΄ να προσδιοριστούν τα χ΄ και χ΄΄.
Να γίνει διερεύνηση . Να υπολογίστε το λ συναρτήσει του α.
π
e. Θέτω χ = ημt (0< t < ). Δείξτε ότι y = ημ3t. Αν t΄ και t΄΄ είναι οι τιμές του t, που αντιστοιχούν στις χ΄
2
και χ΄΄ (t΄<t΄΄) να γράψετε τι σχέση υπάρχει ανάμεσα στα t΄και t΄΄. Να προσδιοριστούν τα t΄, t΄΄ ώστε
το σημείο τομής της y =λ με τον Οy είναι συζυγές του Μ΄΄ ως προς τα Μ και Μ΄.
f. Μια ευθεία y = αχ , τέμνει την καμπύλη C, σ’ ένα σημείο Ρ με θετική τετμημένη. Να προσδιοριστεί το
α, ώστε αυτή η ευθεία, να χωρίζει σε δύο ίσα μέρη, το εμβαδόν ανάμεσα στην καμπύλη και στον ά-
ξονα Οχ.
(Institut Catholique d; Arts et Metiers)
α+x
32. Να γίνει η γραφική παράσταση (C) της y = x .
α−x
π π
a. Μια ευθεία που περνάει απ’ το Α(−α, 0) σχηματίζει με τον Οχ γωνία ω, έτσι ώστε − ≤ω ≤
2 2
και τέμνει τον Οy στο σημείο Ρ και την (C) στο Μ.
b. Να υπολογιστούν συναρτήσει των α και ω, οι συντεταγμένες των Μ και Ρ. Να συγκριθούν τα ΟΡ και
ΡΜ.
c. Να σχηματιστεί η εξίσωση του γ. τόπου των σημείων Μ΄ συμμετρικών του Μ ως προς Ρ. Να χαρα-
χτεί ο γ. τόπος (C΄) .
ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ 350

d. Η κάθετος στο Μ, στην ευθεία ΑΡ τέμνει τον Οy στο Q. Να υπολογιστεί το MQ.


π
e. Τέμνουμε την καμπύλη (C) με την ευθεία y =xεφω ( 0 ≤ φ ≤ ). Να υπολογιστούν οι συντεταγμέ-
2
νες του σημείου τομής Μ, συναρτήσει του φ. Έτσι το σημείο Μ συνδέεται αφ’ ενός με το ω και αφ’
ετέρου με το φ. Να υπολογιστεί η φ συναρτήσει της ω.
f. Να υπολογιστεί η φ ώστε το τρίγωνο ΑΟΜ να είναι ισοσκελές.
(Institut Catholique d΄arts et metiers).
33. a. Να προσδιοριστεί η αρχική f(x) της y = 6x(2x2 –x – 1) έτσι ώστε f(-1) = 2. Να γίνει η γραφική της
παράσταση C.
b. Έστω M0(x0,y0) σημείο της C. Να βρεθούν τα σημεία M(x, y) της C στα οποία η καμπύλη να δέχεται
εφαπτομένη παράλληλη προς την εφαπτομένη στο M0.
c. Σχηματίστε την εξίσωση που δίνει τις τετμημένες των σημείων Μ. Πως πρέπει να διαλέξουμε το x0,
ώστε το πρόβλημα να έχει λύση ; Για ένα τέτοιο x0, υπάρχουν δύο σημεία απ’ τα Μ, τα M1, M2, δια-
κεκριμένα ή όχι, με συντεταγμένες (x1, y1), (x2, y2) αντίστοιχα. Υπολογίστε το x1 όταν τα M1, M2 ταυτί-
ζονται. Πώς πρέπει να διαλέξουμε το M0, ώστε τα M1, M2 να ταυτίζονται με το M0;
d. Να οριστούν τα α, β, συναρτήσει του x0, ώστε η ευθεία y = αx + β να περνάει απ’ τα σημεία M1 ή M2
. Σχηματίστε τη τριτοβάθμια εξίσωση που πρέπει να πληρεί το x0, ώστε η M1M2 να είναι εφαπτομένη
της C, στο M1 ή στο M2.
e. Ποια είναι η τιμή του x0, ώστε η M1M2 να εφάπτεται της C στα διακεκριμένα σημεία M1 και M2. Σχημα-
τίστε σ’ αυτή την περίπτωση την εξίσωση της M1M2.
(Bacc. économique , France métrop)
x 2 + 2x
34. a. Μελέτη και γραφική παράσταση C της y =
( x − 1)
2

b. Έστω (D) η ευθεία που περνάει απ’ την αρχή των αξόνων και έχει συντελεστή κατευθύνσεως μ.Να
σχηματιστεί η εξίσωση που δίνει τις τετμημένες των κοινών σημείων των (C) και (D). Διερευνήστε το
πλήθος των κοινών σημείων. Για ποια μ, οι (C) και (D) εφάπτονται;
c. Έστω η εξίσωση (x - 1)ημ2t – 2(κ + 1)ημt + κ = 0 όπου t ∈ (0, 2π) και κ παράμετρος. Να εκφραστεί το
κ, συναρτήσει του t. Στη συνέχεια να δειχτεί ότι συναρτήσει αυτού του κ, μπορώ να βρω το πλήθος
των κοινών σημείων της (C) και μιας μεταβλητής ευθείας παραλλήλου προς τον Οχ. Να βρεθεί το κ,
ώστε η εξίσωση ως προς t, να έχει δύο συμπληρωματικές λύσεις.
x 2 + 2x
d. Θεωρούμε τη συνάρτηση y = α . Ποια είναι η παράγωγος της; Πότε αυτή μηδενίζεται; Η κα-
x −1
μπύλη της y, η (Cα) τέμνει τον χ΄χ σε δύο σημεία. Να προσδιοριστεί το α , ώστε οι εφαπτόμενες της
α στα σημεία αυτά να είναι κάθετες.
(Bacc. écon France métrop)
ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 351

ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Lagrange

b. Α. Δίνεται η συνάρτηση: fμ( χ ) = ln(χ + χ 2 + μ ) μ ∈ R και συμβολίζουμε με Dμ το πεδίο ορισμού


της, καθώς και Ιμ το πεδίο τιμών της και Cμ την καμπύλη της.
a. Να καθοριστούν τα σύνολα Dμ για τα διάφορα μ .
b. Να μελετηθούν οι μεταβολές των fμ στα Dμ.
c. Να χαραχτούν οι καμπύλες C-1, C0, C1.
d. Να προσδιοριστούν τα σύνολα Ιμ = fμ( Dμ ). Να δειχτεί ότι οι fμ είναι 1-1 για κάθε μ.
Β. Θεωρούμε απ’ τις fμ( χ )τις f1 και f-1.
1
a. i. Να δειχτεί ότι ∀χ∈R ,
2
( e h − e -h ) =χ.

ii. ∀χ∈[1, -∞) ,


1
2
(e f-1
)
− e -f-1 =χ.

iii. Να οριστούν οι αντίστροφες συναρτήσεις φ1 και φ-1 των f1 και f-1.


φ1 (χ) φ (χ)
b. Θεωρούμε την φ(χ) = . Να δειχτεί ότι ∀χ∈R+ φ(χ) = 1 και ότι φ2(χ) < −1 .
φ −1 (χ) φ −1 (χ)

c. Να δειχτεί ότι η φ(χ) είναι παραγωγίσιμη και ότι φ΄(χ) = 1 − φ2(χ).

d. Να μελετηθούν οι μεταβολές της φ, και να δειχτεί ότι υπάρχει η αντίστροφή της με πεδίο ορισμού το
(-1, 1).
1
e. Να επαληθέψετε ( αν ονομάσουμε τ(χ) την αντίστροφη της φ(χ) ) ότι τ(0) = 0 και επίσης: τ΄(χ) = .
1− χ2
(BACC. E 1983)
2. Θεωρούμε την f(x) = 4x − 2 x+ 1.

a. Να μελετηθούν οι μεταβολές της. Να υπολογιστεί η ελάχιστη τιμή της.


b. Να παρασταθεί γραφικά. Απ’ τη γραφική της παράσταση να εξαχθεί συμπέρασμα για το πλήθος και
το πρόσημο των ριζών της εξίσωσης f(x) = α, α∈R.

c. Να βρεθούν υπολογιστικά οι ρίζες αυτές.


(BACC. C. 1983)
ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 352

lv χ lv χ
3. Θεωρούμε την fv(χ) = που ορίζεται στο R+ . (Ειδικά η fv(χ) = )
ν
χ χ

a. Να δοθεί ο πίνακας μεταβολών της.


b. Έστω (Cν) η καμπύλη που αντιστοιχεί στην fν(χ).
ii. Έστω επίσης ν, μ δύο φυσικοί: 0< ν <μ .Να εξακριβωθεί η σχετική θέση των (Cν), (Cμ).
iii. Να χαραχτούν οι C1, C2.
(lnx = νεπέρειος λογάριθμος του χ).
(BACC. C. 1983)
4. Έστω η f(x) = ln(lnx) ορισμένη στο (1, +∞) ⊆R.

a. Να υπολογιστεί η f΄(x).
1
b. Έστω k ∈Ν, k = 2: Nα δειχτεί ότι 0 < ln(ln(k+1)) − ln(lnk) < −
klnk
(BACC. C. 1983)
lnχ χ − 1 − lnχ χ − 1 − lnχ χ − 1 − lnχ
5. Α. a. Να βρεθούν τα όρια από δεξιά στο σημείο 1, των: , , ,
χ − 1 ( χ − 1)2 lnχ ( χ − 1) lnχ
b. Να μελετήσετε τις μεταβολές και το πρόσημο της γ(x): [1, ∞)⊆R με τύπο γ(χ) = x-1-lnx.

Να εξαχθεί ότι ∀χ≥ 1 έχουμε 1 + lnχ ≤ χ.

f( χ )
Β. Έστω η f(x) = ln(1+ lnx). Να βρεθεί η παράγωγος f΄(x) και να συμπεράνετε ότι το τείνει στο
χ −1

1 όταν x →1+.
⎧ χ 1
⎪ ∫ dt χ ≠1
Γ. Έστω η Φ( χ ) = ⎨ t+lnχ lnt

⎩ 0 χ =1
a. Να δικαιολογήσετε τον ορισμό της Φ(x) για x > 1.
b. Να δείξετε μέσω του τύπου της διάταξης του ολοκληρώματος, ότι για x > 1
χ − 1 − lnχ χ − 1 − lnχ
≤ φ( χ ) ≤ . Να εξαχθεί ότι Φ(x) είναι συνεχής στο R+.
lnχ ln (1+ lnχ )

1
c. i. Θεωρώ την g ( t ) = στο (1, ∞) και G μια αρχική της g στο (1, ∞). Να εκφράστε την Φ(x)
lnt
συναρτήσει των τιμών της G για x > 1. Να υπολογίσετε λοιπόν την Φ΄(x).
ii. Απ' τα προηγούμενα να δειχτεί ότι η Φ(x) είναι παραγωγίσιμη στο 1+. Να βρεθεί η Φ΄(x).
(BACC. E. 1983)
ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 353

6. Θεωρώ τις f1( χ ) = 2χ + 2χ 2 + 1 , f2( χ )= 2χ − 2χ 2 + 1 .

Α.a. Να γίνει η γραφική παράσταση C1 της f1. Να δειχτεί ότι η C2, καμπύλη της f2, είναι συμμετρική της C
ως προς το κέντρο των αξόνων.
b. Να δειχτεί ότι, αν Μ είναι σημείο της C1 με τετμημένη χ, Ν σημείο της C2 με την ίδια τετμημένη και Η η
JJJG JJG
προβολή του Μ, στον Οχ ⇒ ΗΜ ⋅ ΗΝ = −1.

c. Έστω C η ένωση των C1 και C2. Να δειχτεί ότι το (x, ψ) ανήκει στο C αν και μόνο αν είναι:

Ψ2 −2 2 χψ −1 = 0

Β. a. Δείξτε ότι η ln[f1(x)] ορίζεται ∀χ∈R.

b. Έστω g(x) = ln[f1(x)]. Να μελετηθεί η PARITY.


c. Μεταβολές της g. Να γίνει η γραφική της παράσταση.
d. Να δειχτεί ότι υπάρχει η αντίστροφη της g. Να χαραχτεί η καμπύλη της.
e. Να δειχτεί η σχέση: ∀χ∈R (2χ2 + 1)g΄΄(x) + 2χg΄(χ) = 0

f. Να αποδειχτεί επαγωγικά η σχέση: ∀χ∈R (2χ2 + 1)g(ν+2)(x) + 2(2ν+1)χg((ν+2)(χ) + 2ν2g(ν)(χ) = 0. Να

εξαχθούν οι αριθμητικές τιμές των διαδοχικών παραγώγων της στο x0 = 0.


(BACC. E PARIS 1983)
⎧ 1x
⎪ χe e χ<0

7. Έστω η συνάρτηση f( χ ) = ⎨0 χ=0
⎪ χ 2 ln χ χ>0


a. Είναι η f(x) παραγωγίσιμη στο x = 0;
b. Να μελετηθούν οι μεταβολές της.
c. Αν (Γ) είναι η καμπύλη της γραφικής παράστασής της f(x), να δείξτε ότι η ψ = χ + 1, είναι ασύμπτωτη
της (Γ). Να χαραχτεί η (Γ).
(BACC. C. 1983)

8. Εστω η fμ( χ ) = (χ =μ )e-χ, χ∈R και Cμ η αντίστοιχη καμπύλη.

Α. a. Μεταβολές της fμ.


b. Να δειχτεί ότι ο χχ΄ είναι ασύμπτωτος της fμ.
c. Να δειχτεί ότι οι ρίζες των fμ, fμ΄ fμ΄΄ αποτελούν αριθμ. πρόοδο. Έστω Ημ το σημείο της Cμ , όπου η ε-
φαπτομένη της είναι // του Οχ. Να γραφεί η εξίσωση που πληρεί το σύνολο (Γ) των σημείων Ημ , όταν
το μ διαγράφει το R.
ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 354

d. Να γραφεί η εξίσωση της εφαπτομένης Δμ στο τυχόν σημείο Μ0(χ0, ψ0) της Cμ. Να δειχτεί ότι όλες αυ-
τές, σε σημεία με σταθερά τετμημένη χ0, έχουν ένα κοινό σημείο Τ.
e. Μελετήστε το πρόσημο της f1( χ )− f0( χ )
f. Χαράξτε τις Γ, C0, C1.
Β. a. Να δειχτεί ότι: fμ( ) ( χ ) = ( −1) fμ-ν ( χ ) ∀ν∈Ν*.
ν ν

b. Αν λ∈R θέτουμε u0 = fμ( λ ). Αν είναι επίσης uν = fμ( ) ( λ ) , να δειχτεί ότι ∀ν∈Ν* uν-1+ uν = ( −1) e-λ.
ν ν-1

Αν ρ∈Ν* να υπολογιστεί συναρτήσει του λ το άθροισμα S2ρ-1 = u0 + u1 + ...+ u2ρ -1. Να εξάγετε στη συνέ-

χεια το άθροισμα S2ρ και να δείξετε ότι S2ρ = fμ-ρ ( λ )

c. Ομοίως F2ρ = (ρ+1)S2ρ αν F2ρ = u0 + u1 + ...+ u2ρ


⎧⎪νχ + χ lnχ 2 αν χ ≠ 0
9. Θεωρούμε τη συνάρτηση fν( χ ) = ⎨
⎪⎩0 αν χ = 0
Παριστάνουμε με Cv την αντίστοιχη καμπύλη της fv(x) με C+v το τμήμα της Cv με θετικές τετμημένες και με

C −v το τμήμα της με αρνητικές τετμημένες.


a. Να δοθούν οι εκφράσεις της fv(x) για θετικά και αρνητικά χ. Να δειχτεί ότι η fv(x) είναι συνεχής στο Ο.
Είναι και παραγωγίσιμη στο Ο ;
b. Να μελετηθούν οι μεταβολές της.
c. Έστω Av το σημείο της Cv, στο οποίο η εφαπτομένη στη C+v είναι // με τον Ox. Να βρεθούν οι συντε-

ταγμένες του Av. Να δειχτεί ότι τα Av όταν το ν διατρέχει το Ν, ανήκουν σε σταθερή ευθεία D, την οποία
να προσδιορίσετε.
d. Έστω Bv το σημείο τομής ( εκτός του Ο), της C+v με τον Ox. Να δείξετε ότι, η εφαπτομένη της Cv στο Bv,

έχει διεύθυνση ανεξάρτητη του ν.

⎛ ν
⎞ −
ν
e. Έστω η g(χ) = f0(χ) ∀χ∈R+. Να δειχτεί ότι ∀χ∈R+ fv ⎜ χe 2 ⎟ = e 2 g(χ) .
⎝ ⎠
f. Να χαραχτεί η C2.
BACC. SERIE E. 1983)
lnχ
10. a. Να μελετηθούν οι μεταβολές της f(χ) = .
χ
1 ln ( χ + 1) lnχ
( lnχ ) . Να δειχτεί ότι αν χ ≥e:
2
b. Έστω η F( x ) = ≤F( x +1)− F( x ) ≤ .
2 χ+1 χ
Να εξαχθεί στη συνέχεια το όριο της ακολουθίας (αν) που ορίζεται:
ln1 ln1 ln2 ln1 ln2 ln3 ln1 ln2 ln3 lnv
α1 = , α2 = + , α3 = + + , ... , αν = + + + ...+
1 1 2 1 2 3 1 2 3 ν
BACC. E, 1983)
ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 355

11. Έστω η συνάρτηση φ(χ) = lnχ2


a. Να μελετηθεί η συνάρτηση και να παρασταθεί γραφικά σε ορθ. Σύστημα. Έστω (Γ) η καμπύλη της.
b. Θεωρώ τη συνάρτηση fα (x)=ln(x2 – αx + 4) όπου α∈[−4, 4].

i. Να βρεθεί το πεδίο ορισμού της fα (χ)


ii. Να βρεθούν τα όρια της fα (χ) όταν χ → – 4

iii. Να μελετηθούν οι μεταβολές της f (χ) για – 4 < χ < 4


iv. Θέτω gα (χ) = fα (χ) – φ(χ). Να βρεθούν τα όριά της στο άπειρο. Να μελετηθεί το πρόσημο της gα (χ)
c. i. Χρησιμοποιώντας τα αποτελέσματα του 2. να κατασκευαστεί η καμπύλη C2 της fα (χ) για α=2 πάνω
στο ίδιο σύστημα με την (Γ). Να μελετηθούν οι σχετικές θέσεις των C2 και (Γ).
ii. Μελετήστε τις μεταβολές της fα (χ) για α = 4 και α=–4. Κατασκευάστε την αντίστοιχη καμπύλη για α=4,
στο ίδιο σύστημα αξόνων.
( BACC. D, LIMOGES)
12. Έστω η συνάρτηση f(x)=ln(lnx).
a. Να μελετηθεί η συνάρτηση και να γίνει η γραφική της παράσταση.
b. Μπορεί να οριστεί η αντίστροφη f−1(χ) για όλες τις τιμές του χ; Να γίνει η γραφική παράσταση της α-

ντίστροφης στο ίδιο σύστημα αξόνων.


(BACC. C DAKAR)
⎧− χlnχ αν χ ≠ 0
13. Δίνεται η συνάρτησηf( χ ) = ⎨
⎩ 0 αν χ = 0
a. i. Να μελετηθούν οι μεταβολές της και να χαραχτεί η καμπύλη της (Γ).
ii. Να μελετηθεί για τα διάφορα χ , η σχετική θέση της καμπύλης (Γ) και της ευθείας (ε) ψ=χ

⎧−
⎪ χln χ αν χ ≠ 0
b. Έστω η συνάρτηση g( χ ) = ⎨
⎪⎩ 0 αν χ = 0
ii. Κάνοντας χρήση τα προηγούμενα αποτελέσματα να χαράξετε την καμπύλη της , C .
iii. Έστω Τ ο μετασχηματισμός που σε κάθε σημείο Μ(χ,ψ) αντιστοιχεί το σημείο Μ1 (χ1 ,ψ1 )μεχ1 = eχ και
ψ1 =− eχ+ eψ. Ποια είναι η εικόνα της C μέσω του Τ;

c. Oρίζουμε την ακολουθία (αν) ως εξής:


1
α0 ∈ (0, )αν+1 = g(αν) ( g, η προηγούμενη συνάρτηση)
e

Να δείξετε ότι η ( αν) είναι φραγμένη και γνησίως αύξουσα. Είναι συγκλίνουσα; Να βρεθεί το όριό της.
(BACC. C, PARIS )
ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 356

⎧⎪ χln χ − ( χ − τ ) ⋅ ln χ − τ αν χ ≠ 0, τ
14. Έστω η συνάρτηση fτ( χ ) = ⎨
⎪⎩ τlnτ αν χ = 0, τ
Συμβολίζουμε με Cτ την αντίστοιχη καμπύλη της fτ.
a. i. Να δειχτεί ότι f − τ (χ)=- f τ(−χ) . Τι συμπεραίνουμε για τις Cτ και C-τ;

i. Υποθέτουμε στη συνέχεια ότι τ>0. Να δειχτεί ότι η καμπύλη Cτ είναι συμμετρική ως προς άξονα συμμε-
τρίας την ευθεία χ =τ/2
τ
b. Έστω το διάστημα Ιτ =[ , +∞)
2

ln(1+ αv)
i. Να δειχτεί ότι ∀αεR lim =α
ν →∞ v
ii. Να δειχτεί ότι η fτ είναι συνεχής στο διάστημα Ιτ
iii. Μονοτονία της fτ στο Ιτ.
c. i. Να δειχτεί ότι αν τ>2 η fτ δεν μηδενίζεται.
ii. Σε πόσα σημεία μηδενίζεται η f2 ;
iii. Να δειχτεί ότι αν τε(0,2) η fτ μηδενίζεται σε δύο σημεία των οποίων οι τετμημένες έστω α(τ) και β(τ )
(α<β). Να δειχτεί ότι α(τ) +β(τ) =τ
(BACC. E. )
15. Θεωρούμε την οικογένεια συναρτήσεων
Φλ (χ)=1+ln(1+λχ) λ≠0

Α. a. Να δοθεί το πεδίο ορισμού των φλ (διακρίνετε τις περιπτώσεις λ>0, λ<0)


b. Υπάρχει τομή στις καμπύλες Cλ και C-λ ;
c. Θέτω Ψλ =Φλ (χ)-χ
i. Υποθέτουμε ότι λ<0. Να μελετηθούν οι μεταβολές της Ψλ και να εξαχθεί το πλήθος των σημείων τομής
της Cλ και της ευθείας (ε): ψ=χ.
ii. Έστω λ>0.Να μελετηθούν οι μεταβολές της Ψλ. Να διαπιστώσετε ότι η μεγαλύτερη τιμή της , είναι το
1
μ(λ)= +l nλ
λ
iii. Μελετήστε τις μεταβολές και το πρόσημο της μ(λ) όταν λ ∈ (0, ∞)

iv. Πόσα είναι τα κοινά σημεία των Cλ και (ε) όταν λ>0;
B. Μελετούμε την περίπτωση όπου λ=1
a. Παραστήστε γραφικά τη C1 και την (ε)
b. Ονομάζουμε P και Q τα σημεία τομής τους. Είναι Ρ(ρ), και Q(q) με ρ<0. Να δειχτεί ότι 2<q<3
ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 357

c. Έστω η (αν) με α0=2 και αν+1= Φ(αν). Να παρασταθούν στο επίπεδο με τη βοήθεια της C1 οι όροι α0, α1,
α2
d. Να δειχτεί ότι η (αν) είναι αύξουσα και φραγμένη άνω απ’ το q.
(SERIE E, BESANCON 1985)
16. Α. Θεωρούμε τις συναρτήσεις:

eχ − 1 1+ χ
f( χ ) = και g( χ ) =
eχ + 1 1− χ
Να δειχτεί ότι η f(x) είναι περιττή. Να μελετηθούν οι μεταβολές της . Να χαραχτεί η καμπύλη της.
h
Β. Έστω η νέα συνάρτηση h(χ)= . Μελετήστε τις μεταβολές της και το πρόσημό της για τις διάφορες
2
τιμές του χ.
Γ. a. Η συνάρτηση g(x) είναι άρτια ή περιττή . Μελετήστε τις μεταβολές της και χαράξτε την καμπύλη της.
b. Έστω βεR και β>2. Να υπολογιστεί (με ολοκλήρωση κατά παράγοντες) η ελάχιστη τιμή Β(β) της g(x)
β
1
β - 2 ∫2
στο [2, β] που ορίζεται B(β) = g(χ)dχ . Να δείξετε ότι το Β(β) τείνει στο μηδέν όταν το β τείνει

στο άπειρο.
Δ. a. Να δειχτεί ότι ο περιορισμός της g(x) στο (−1, 1) είναι (1-1). Να βρεθεί η αντίστροφη σχέση.

b. Αν χ0 ∈R−{−1, 1} να λυθεί η εξίσωση g(x)=g(x0)

c. Θεωρούμε τη συνάρτηση fog που ορίζεται στο R−{−1, 1} Είναι άρτια ή περιττή; Να απλοποιηθεί ο

τύπος της . Να βρεθούν τα όριά της στα άκρα του πεδίου ορισμού και να χαραχτεί η καμπύλη της.
(BACC. C, MONTPELLIER 1984)
19. Δίνεται η οικογένεια των συναρτήσεων φλ(χ)=−χ−1+λex και ονομάζουμε Cλ τις καμπύλες της οικογέ-

νειας.
a. i. Να δειχτεί ότι όλες οι καμπύλες Cλ έχουν την ίδια πλάγια ασύμπτωτο Δ, όταν χ→−∞

ii. Να μελετηθούν οι μεταβολές των φλ και οι σχετικές θέσεις των Cλ


b. Έστω α ∈R . Αν ονομάσουμε Μλ το σημείο της Cλ με τετμημένη α , να υπολογιστεί η τετμημένη του

σημείου Ν, που είναι η τομή της ευθείας Δ , και της εφαπτομένης Τλ, στο Μλ της Cλ. Να διαπιστώστε ότι
όλες οι ευθείες Τλ περνούν απ’ το ίδιο σημείο.
(BACC. E. STRASBOURG 1983)
ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 358

17. A. Έστω F(χ)= χ –1 – ln| χ |.Σημειώνουμε με F0 και F1 τους περιορισμούς της F πάνω στα R *− και

R *+ αντίστοιχα. Επίσης έστω γ, γ0 και γ1 οι αντίστοιχες καμπύλες τους.


b. i. Για κάθε κ θεωρούμε την ευθεία εκ με εξίσωση ψ = χ + κ. Δείξτε ότι η εκ τέμνει τη γ σε δύο σημεία με
αντίθετες τετμημένες . Επίσης δείξτε ότι οι γ και γ0 είναι συμμετρικές.
ii. Θεωρούμε δύο σημεία Ρ και Q πάνω στη γ με τετμημένες χ και 1/χ αντίστοιχα και Ι το μέσο τους.Να
δειχτεί ότι το Ι βρίσκεται πάνω σε μια ευθεία εκ, η οποία να προσδιοριστεί.
iii. Μελετήστε και χαράξτε τη γ.

⎧ χln χ
⎪ αν χ ≠ 0,1
⎪⎪ χ -1
Β. Έστω τώρα η g( χ ) = ⎨0 αν χ = 0
⎪1 αν χ = 1

⎪⎩
i. Εξετάστε τη συνέχεια στο 0 και στο 1.
ii. Είναι παραγωγίσιμη στο 1;
iii. Με τη βοήθεια του πρόσημου της F (πρώτου μέρους) να μελετήστε τις μεταβολές της g(x).
Γ....Έστω C η καμπύλη της g(x) και Ε το σημείο της με τετμημένη –1.Να γραφεί η εξίσωση της εφαπτομένης
της C στο Ε. Να χαράξτε τη C.
(BACC. C. ASIE ET SUD AUSTRALIE)

You might also like