2.

MATERYAL VE METOT

2.1. Deney Düzeneği

Deneyde labaratuvar tipi dolgulu distilasyon kolonu, refraktometre cihazı ve
balon ısıtıcı kullanılmıştır.( Şekil 2.1a) Dolgulu kolon yüksekliği 1 m, dolgu malzemesi
cam borulardır. Kolon soğutma suyu çeşme suyu kullanılmıştır. Çözelti olarak etenol-su
karışımı kullanılmıştır.

2.2. Deneyin Yapılışı

Etanol-su karışımını ayırmak için hazırlanmış düzenek Şekil 2.1a ’da

gösterilmiştir. İlk önce kondenser için soğutma suyu musluğu açılır. Besleme kolonu
içinde %30 konsantrasyondaki etanol-su karışımı vardır. Isıtıcı açılır. Distilasyon
kolonunun her noktası ısındıktan sonra besleme kolonu ve kondenser (yoğuşturucu) için
sıcaklık ölçümlerine başlanır. Kontrol etmek amacıyla 5 dakika aralıklarla üst ve alt
kısımdan termometre ile sıcaklık okuması yapılır.

a) Kolon b) Refraktometre
Şekil 2.1. Deneyde kullanılan a)kolon ve b) refraktometre
 Sistemde sıcaklıkların sabit kaldığı durumda sistem kararlı hale gelmiştir. Bu
değerlerde sonra besleme balonundan ve reflux hattından numune alınır ve refraktometre
ile analiz edilir. Laboratuvar ortamında kullanılan refraktometre cihazı Şekil 2.1b’ de
gösterilmiştir. Bu işlem birkaç kez yapıldıktan sonra deney sonlandırılıp ısıtıcı ve
soğutma suyu kapatılır.

2.3. Hesaplamada Kullanılanacak Denklemler

y′
metanol
y= (2.1)
y′ 1 − y′
metanol + msu

x′
metanol
x= (2.2)
x′ 1 − x′
metanol + msu

y(1 − x)
a= (2.3)
x(1 − y)

aort = √aat × aab (2.4)

y 1−x
log [(1 − y) ×( x ) ]
üst alt
N= (2.5)
log aort

L
TREY = (2.6)
Nteorik

dy ∆y
NTU = ∫ ∗
= × [f(y1 ) + 4f(y2 ) + f(y3 )] (2.7)
(y − y ) 2×3

NTU × HTU = L (2.8)

V̇ = k ya × HTU × S (2.9)
RaD ≤ 1011 ve Pr ≥ 0,7 koşullarında Churcill denklemi kullanılabilir.

g × β × (Tw − T∞ ) × D3
RaD = (2.10)
a× 𝓋

1
0,589 Ra4
̅̅̅̅
Nu = 2 + (2.11)
4
9 9
0,469 16
(1 + ( Pr ) )
[ ]

h×D
Nu = (2.12)
k

Qkonv = h × A × (Tw − T∞ ) (2.13)

𝑅𝑎𝐷 ≤ 1012 𝑘𝑜ş𝑢𝑙𝑢𝑛𝑎 𝑔ö𝑟𝑒,

2

1
0,387 × 𝑅𝑎6
𝑁𝑢 = 0,6 + 8 (2.14)
9 27
0,599 16
(1 + ( 𝑃𝑟 ) )
[ ]
2.4.Deney Verileri

Kolon çapı: 0,07 m

Kolon boyu: 1 m
Etanolün debisi: 0,2 ml/s
Metanol: 46.07 g/mol
etanol: 721,076 g/mol (84
Msu: 18 g/mol
su: 959,155 g/mol

2.5. Hesaplamalar

Deneyde besleme balonundan ve reflaks kolundan sıcaklık değerleri okunmuştur.

Bu değerler Çizelge 2.1’ de verilmiştir. Şekil 2.2 ve Şekil 2.3 ' de alt besleme balonu ve
üst reflaks kolu için sıcaklık-zaman grafikleri gösterilmiştir.

Çizelge 2.1. Deney düzeneğinden alınan sıcaklık ölçümleri

t (dk) Üst ısı (̊C) Alt ısı (C̊ )
0 30 84
5 29 82
10 30 84
15 72 84
20 72 84

84.5

84

83.5
sıcaklık (0C)

83

82.5

82

81.5
0 5 10 15 20 25
zaman (dk)

Şekil 2.2 Besleme balonu sıcaklıkları-zaman grafiği

 80

70

60
sıcaklık (0C)
50

40

30

20

10

0
0 5 10 15 20 25
zaman (dk)

Şekil 2.3 Reflaks kolu sıcaklıkları-zaman grafiği

20.2

20

19.8
konsantrasyon (%)

19.6

19.4

19.2

19

18.8
0 2 4 6 8 10 12
zaman (dk)

Şekil 2.4 Zamanla alt ürün kütlece değişim

 41

40

39

konsantrasyon (%) 38

37

36

35

34
0 2 4 6 8 10 12
zaman (dk)

Şekil 2.5 Zamanla üst ürün kütlece değişim

Besleme balonundan ve reflax kolundan numune alınarak bunların refraktif

indekslerine bakılmış ve Çizelge 2.1’ de gösterilmiştir.

Çizelge 2.1 Alınan numunelerin refraktif indislerine bağlı konsantrasyonlar

Numune Alt Ürün Üst Ürün Alt RI Üst RI Alt Üst
Sayısı Sıcaklığı Sıcaklığı Konsantrasyonu(%) Konsantrasyonu
(0C) (0C) (%)
1 30 84 1.347 1.358 20,133 40,036
2 72 84 1.347 1.358 20,133 40,036
3 72 84 1.346 1.356 19,02 34,67

Bu değerlere karşılık gelen etanol yüzdeleri Çizelge 1.1.’ den okunarak bu

değerler üzerinden hesaplamalar gerçekleştirilmiştir. Üst üründeki % etanol miktarı ve
alt üründeki % etanol miktarı yine Çizelge 2.2.’ de gösterilmiştir

Elde edilmiş olan deneysel veriler sonucunda x değerleri hesaplanabilir.

Kütle iletimi hesabı:

1.Durum:

Üst kolon ( y’): % 40,036

 𝑦′
𝑚𝑒𝑡𝑎𝑛𝑜𝑙
𝑦=
𝑦′ 1 − 𝑦′
𝑚𝑒𝑡𝑎𝑛𝑜𝑙 + 𝑚𝑠𝑢

0,40036
46,07
𝑦= = 0,2069 𝑒𝑡𝑎𝑛𝑜𝑙
0,40036 1 − 0,40036
46,07 + 18

1-y = 1-0,2069 = 0,7931 su

Alt kolon ( x’): % 20,133

𝑥′
𝑚𝑒𝑡𝑎𝑛𝑜𝑙
𝑥=
𝑥′ 1 − 𝑥′
+
𝑚𝑒𝑡𝑎𝑛𝑜𝑙 𝑚𝑠𝑢

0,20133
46,07
𝑥= = 0,0896
0,20133 1 − 0,20133
+
46,07 18

1-x = 1- 0,0896 = 0,9104 su

2. Durum:
Üst kolon ( y’): % 40,036

0,40036
46,07
𝑦= = 0,2069 𝑒𝑡𝑎𝑛𝑜𝑙
0,40036 1 − 0,40036
46,07 + 18

1-y = 1-0,2069 = 0,7931 su

Alt kolon ( x’): % 20,133

0,20133
46,07
𝑥= = 0,0896
0,20133 1 − 0,20133
+
46,07 18

1-x = 1- 0,0896 = 0,9104 su

 3. Durum:

Üst kolon ( y’): % 34,67

0,3467
46,07
𝑦= = 0,1718 𝑒𝑡𝑎𝑛𝑜𝑙
0,3467 1 − 0,3467
46,07 + 18

1-y = 1-0,1718 = 0,8282 su

Alt kolon ( x’): % 19,02

0,1902
46,07
𝑥= = 0,084
0,1902 1 − 0,1922
+
46,07 18

1-x = 1- 0,084 = 0,916 su

Uysal, B., Z., ‘Kütle Transferi Esasları ve Uygulamaları’ sayfa 291 ‘den etanol-
su denge verileri alınarak, işletme doğrusu için 0.1 ile 1 aralığında sabit artan değerler ile
bir işletme doğrusu çizilerek aşağıdaki grafik elde edilir. Bulduğumuz y değerlerlerinden
yola çıkılarak y* değerleri, x değerlerinden yola çıkılarak x* değerleri bulunur. Bulunan
değerler Çizelge 2.2 ‘de tablo halinde verilmiştir.

ETOH DENGE EĞRİSİ

1
Gaz fazındaki etanol mol yüzdesi

0.8

0.6

0.4

0.2

0
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1
Sıvı fazdaki etanol mol yüzdesi

Şekil 2.6 Etanol-su için x-y denge diyagramı

 Çizelge 2.2 Etanol-su için x-y fraksiyonları

x y x* y* 1/(x*-x) 1/(y*-y)
0,0896 0,2069 0,015 0.52 13,4048 3,2982
0,0896 0,2069 0,015 0.52 13,4048 3,2982
0,0840 0,1718 0,012 0.48 13,8889 3,2446

Fenske underwood denkleminden teorik raf sayısı:

𝑦(1 − 𝑥)
𝑎=
𝑥(1 − 𝑦)

aat için x= 0,1718, y= 0,084

0,1718(1 − 0,084)
𝑎𝑎𝑡 = = 2,26
0,084(1 − 0,1718)

aab için denge değerleri arasında interpolasyonla bulunur. x= 0,896, y= 0,458

0,458(1 − 0,0896)
𝑎𝑎𝑏 = = 8,59
0,0896(1 − 0,458)

𝑎𝑜𝑟𝑡 = √𝑎𝑎𝑡 × 𝑎𝑎𝑏 = √2,26 × 8,59 = 4,41

𝑦 1−𝑥
log [(1 − 𝑦) ×( 𝑥 ) ]
ü𝑠𝑡 𝑎𝑙𝑡
𝑁=
log 𝑎𝑜𝑟𝑡

0,1718 1 − 0,084
log [(1 − 0,1718) × ( 0,084 ) ]
ü𝑠𝑡 𝑎𝑙𝑡
𝑁= = 0,55 ≅ 1
log 4,41

1 tane raf gereklidir.

 𝐿
𝑇𝑅𝐸𝑌 =
𝑁𝑡𝑒𝑜𝑟𝑖𝑘

1𝑚
𝑇𝑅𝐸𝑌 = =1𝑚
1

Böylece teorik raf eş değer yüksekliği 1 m olarak bulunur.

Toplu gaz fazı transfer yüksekliği için y fazı için üç noktalı Simpson kuralı kullanılırsa;

𝑑𝑦 ∆𝑦
𝑁𝑇𝑈 = ∫ ∗
= × [𝑓(𝑦1 ) + 4𝑓(𝑦2 ) + 𝑓(𝑦3 )]
(𝑦 − 𝑦 ) 2×3

𝑑𝑦 0,2069 − 0,1718
𝑁𝑇𝑈 = ∫ ∗
= × [3,1939 + 4.3,3267 + 3,2446] = 0,1155
(𝑦 − 𝑦 ) 2×3

𝑁𝑇𝑈 × 𝐻𝑇𝑈 = 𝐿

1𝑚
𝐻𝑇𝑈 = = 5,6573 𝑚
0,1155

𝑉̇ = 𝑘𝑦𝑎 × 𝐻𝑇𝑈 × 𝑆

𝜌×𝑉 𝑚𝑙 𝑘𝑔 1 𝑚3 1 𝑘𝑚𝑜𝑙 𝑘𝑚𝑜𝑙

𝑉̇ = = 0,200 × 908,82 3 × 6 × = 7,1454 × 10−6
𝑚𝑎 𝑠 𝑚 10 𝑚𝑙 25,438 𝑘𝑔 𝑠

𝜋 × 𝐷2 𝜋 × (0,07)2
𝑆= = = 3,84 × 10−6 𝑚2
4 4

𝑘𝑚𝑜𝑙 𝑘𝑚𝑜𝑙
7,1454 × 10−6 = 𝑘𝑦𝑎 × 5,6573 𝑚 × 3,84 × 10−6
𝑠 𝑠
 𝒌𝒎𝒐𝒍
𝒌𝒚𝒂 = 𝟐, 𝟏𝟓 × 𝟏𝟎−𝟒
𝒎𝟐 𝒔

Toplu gaz fazı transfer yüksekliği için x fazı için üç noktalı Simpson kuralı kullanılırsa;

𝑑𝑥 ∆𝑥
𝑁𝑇𝑈 = ∫ ∗
= × [𝑓(𝑥1 ) + 4𝑓(𝑥2 ) + 𝑓(𝑥3 )]
(𝑥 − 𝑥 ) 2×3

𝑑𝑥 0,0,0896 − 0,084
𝑁𝑇𝑈 = ∫ ∗
= × [13,4048 + 4.13,4048 + 13,8889]
(𝑥 − 𝑥 ) 2×3
= 0,075

𝑁𝑇𝑈 × 𝐻𝑇𝑈 = 𝐿

1𝑚
𝐻𝑇𝑈 = = 13,24 𝑚
0,075

𝐿̇ = 𝑘𝑥𝑎 × 𝐻𝑇𝑈 × 𝑆

𝜌𝑚𝑖𝑥 = [𝑥 × 𝜌𝑠𝑢 ] + [(1 − 𝑥) × 𝜌𝑒𝑡𝑎𝑛𝑜𝑙 ]

𝑘𝑔 𝑘𝑔 𝑘𝑔
𝜌𝑚𝑖𝑥 = [0,084 × 721,076 3
] + [(1 − 0,084) × 959,155 3 ] = 939,15 3
𝑚 𝑚 𝑚

𝑚𝑚𝑖𝑥 = [𝑥 × 𝑚𝑠𝑢 ] + [(1 − 𝑥) × 𝑚𝑒𝑡𝑎𝑛𝑜𝑙 ]

𝑘𝑔 𝑘𝑔 𝑘𝑔
𝑚𝑚𝑖𝑥 = [0,084 × 46,07 ] + [(1 − 0,084) × 18 ] = 20,3579
𝑘𝑚𝑜𝑙 𝑘𝑚𝑜𝑙 𝑘𝑚𝑜𝑙
 𝜌×𝑉 𝑚𝑙 𝑘𝑔 1 𝑚3 1 𝑘𝑚𝑜𝑙 𝑘𝑚𝑜𝑙
𝑉̇ = = 0,200 × 939,15 3 × 6 × = 9,23 × 10−6
𝑚𝑎 𝑠 𝑚 10 𝑚𝑙 20,3579 𝑘𝑔 𝑠

𝜋 × 𝐷2 𝜋 × (0,2484)2
𝑆= = = 0,048 𝑚2
4 4

𝑘𝑚𝑜𝑙 𝑘𝑚𝑜𝑙
9,23 × 10−6 = 𝑘𝑥𝑎 × 13,24 𝑚 × 9,23 × 10−6
𝑠 𝑠

𝒌𝒎𝒐𝒍
𝒌𝒙𝒂 = 𝟏, 𝟒𝟓 × 𝟏𝟎−𝟓
𝒎𝟐 𝒔

Besleme balonundaki konveksiyonla ısı kaybı hesabı:

Besleme balonu küre kabul edilebilir. Isı transfer katsayısı (h) rayleigh sayısı ve nusselt
sayısı yardımıyla bulunabilir.
RaD ≤ 1011 ve Pr ≥ 0,7 koşullarında Churcill denklemi kullanılabilir.
Ortam sıcaklığının 23 ℃ ve besleme balonunun sıcaklığının ise 84 ℃ olduğu
bilinmektedir.

𝑜𝑟𝑡𝑎𝑚 𝑠𝚤𝑐𝑎𝑘𝑙𝚤ğ𝚤 + 𝑏𝑒𝑠𝑙𝑒𝑚𝑒 𝑏𝑎𝑙𝑜𝑛𝑢𝑛𝑢𝑛 𝑠𝚤𝑐𝑎𝑘𝑙𝚤ğ𝚤

𝑇𝑓 =
2

84 + 23
𝑇𝑓 = = 53,5 ℃ = 326,5 𝐾
2

𝑇𝑓 = 53,5 ℃ = 326,5 𝐾’ deki havanın özellikleri;

𝒎𝟐
𝐃𝐢𝐟ü𝐳𝐲𝐨𝐧 𝐤𝐚𝐭𝐬𝐚𝐲ı𝐬ı = 𝒂 = 𝟐, 𝟓𝟎 × 𝟏𝟎−𝟓
𝒔𝟐

𝒎𝟐
Kinematik viskozite = 𝓋 = 1,807 × 10−5
𝒔𝟐
𝑃𝑟 = 0,701

𝑘𝑊
𝑘 = 2,816 × 10−5
𝑚𝐾

(http://www.engineeringtoolbox.com)

1 1
𝛽= = = 3,063 × 10−3 𝐾 −1
𝑇𝑓 326,5

𝑔 × 𝛽 × (𝑇𝑤 − 𝑇∞ ) × 𝐷3
𝑅𝑎𝐷 =
𝑎× 𝓋
𝑚
9,81 2 × 3,063 × 10−3 𝐾 −1 × (357 − 296) 𝐾 × 0,24843
= 𝑠
𝑚2 𝑚2
2,35 × 10−5 2 × 1,807 × 10−5 𝑠
𝑠
= 66,16 × 106

RaD ≤ 1011 ve Pr ≥ 0,7 koşullarına göre,

1 1
0,589 Ra4 0,589 × (66,16 × 106 )4
̅̅̅̅
Nu = 2 + = 2+ = 20,3027
4 4
9 9 9 9
0,469 16 0,469 16
(1 + ( Pr ) ) (1 + (0,701) )
[ ] [ ]

ℎ×𝐷
𝑁𝑢 =
𝑘

ℎ × 0,2484
20,3027 =
0,02816

𝑊
ℎ = 2,9818
𝑚2 𝐾
 𝜋 × 𝐷2 𝜋 × 0,24842
𝐴= = = 0,04846 𝑚2
4 4

𝑄𝑘𝑜𝑛𝑣 = ℎ × 𝐴 × (𝑇𝑤 − 𝑇∞ )

𝑊
𝑄𝑘𝑜𝑛𝑣 = 2,9818 × 0,04846 𝑚2 × (357 − 296)𝐾 = 17,629 𝑊
𝑚2 𝐾

Distilasyon kolonunda konveksiyonla ısı kaybı:

Kolondan konveksiyonla ısı kaybını hesaplarken, distilasyon kolonu silindir
şeklinde kabul edilebilir. Rayleigh ve Nusselt sayısını kullanarak ısı transfer katsayısı
bulunur böylece ısı kaybı hesaplanabilir.

𝐤𝐨𝐥𝐨𝐧𝐮𝐧 ü𝐬𝐭ü𝐧ü𝐧 𝐬ı𝐜𝐚𝐤𝐥ığı + 𝐤𝐨𝐥𝐨𝐧𝐮𝐧 𝐚𝐥𝐭ı𝐧ı𝐧 𝐬ı𝐜𝐚𝐤𝐥ığı

+ 𝐨𝐫𝐭𝐚𝐦 𝐬ı𝐜𝐚𝐤𝐥ığı
𝐓𝐟 = 𝟐
𝟐

𝟖𝟒 + 𝟕𝟐
+ 𝟐𝟑
𝐓𝐟 = 𝟐 = 𝟓𝟎, 𝟓℃ = 𝟑𝟐𝟑, 𝟓 𝐊
𝟐

Tf = 50,5 ℃ = 323,5 K’ deki havanın özellikleri;

𝒎𝟐
𝐃𝐢𝐟ü𝐳𝐲𝐨𝐧 𝐤𝐚𝐭𝐬𝐚𝐲ı𝐬ı = 𝒂 = 𝟐, 𝟒𝟖 × 𝟏𝟎−𝟓
𝒔𝟐

𝒎𝟐
Kinematik viskozite = 𝓋 = 1,803 × 10−5
𝒔𝟐

Pr = 0,70

kW
k = 2,805 × 10−5
mK
𝐋𝐤𝐨𝐥𝐨𝐧 = 𝟏 𝐦

Dkolon = 0,07 m

kolon altının sıcaklığı + kolon üstünün sıcaklığı

Tw =
2

84 + 72
Tw = = 78 ℃ = 351 K
2

T∞ = 23 + 273 = 296 K

1 1
β= = = 3,106 × 10−3 K −1
Tf 322

g × β × (Tw − T∞ ) × D3
RaD =
a× 𝓋
m
9,81 2 × 3,063 × 10−3 K −1 × (351 − 296) K × 0,073
= s
m2 m2
2,35 × 10−5 2 × 1,807 × 10−5 s
s
= 1,2855 × 106

𝑅𝑎𝐷 ≤ 1012 𝑘𝑜ş𝑢𝑙𝑢𝑛𝑎 𝑔ö𝑟𝑒,

2 2

1 1
0,387 × 𝑅𝑎6 0,387 × (1,2855 × 106 )6
𝑁𝑢 = 0,6 + 8 = 0,6 + 8 = 15,4308
9 27 9 27
0,59916 0,599 16
(1 + ( ) ) (1 + ( ) )
[ 𝑃𝑟 ] [ 0,7 ]

ℎ×𝐷
𝑁𝑢 =
𝑘
 ℎ × 0,2805
15,4308 =
0,07

𝑊
ℎ = 6,1833
𝑚2 𝐾

𝐴 = 𝜋 × 𝐷 × 𝐿 = 𝜋 × 0,07 𝑚 × 1 𝑚 = 0,2199 𝑚2

𝑄𝑘𝑜𝑛𝑣 = ℎ × 𝐴 × (𝑇𝑤 − 𝑇∞ )

𝑊
𝑄𝑘𝑜𝑛𝑣 = 6,1833 × 0,2199 𝑚2 × (351 − 296)𝐾 = 74,78 𝑊
𝑚2 𝐾

3. SONUÇLAR VE ÖNERİLER

3.1. Sonuçlar

Kütle iletimi hesaplamaları yapabilmek için deney sırasında alt ve üst kısımdan
numune alınarak rekraktif indeks değerleri refraktometreden okundu. Bu değerler
kullanılarak hesaplamalar yapıldı. Simson kuralı uygulanıp NTU ve HTU bulundu.
𝑘𝑚𝑜𝑙
Sonuç olarak buhar faz için kütle iletim sayısı 2,15 × 10−4 , sıvı faz için 1,45 ×
𝑚2 𝑠
𝑘𝑚𝑜𝑙
10−5 olarak bulundu. Teorik raf sayısını bulmak için Fenske Underwood denklemi
𝑚2 𝑠

kullanıldı ve 0,5 çıkmıştır. Raf sayısı değeri küsüratlı olamayacağından 1 kabul edildi.
Gerçek kademe sayısı da TREY formülünden 1 olarak bulundu.

Isı iletim hesaplamalarında deney sırasında besleme kolonu ve reflaks kolonundan

okunan sıcaklık değerlerine göre hesaplamalar yapıldı. Distilasyon kolonu ve besleme
haznesinde kolonun yüzey sıcaklığı ve bu sıcaklıktaki difüzyon katsayısı, kinematik
viskozite, prandel sayısı Rayleigh ve Nusselt sayısını kullanarak ısı transfer katsayısı
bulundu. Böylece ısı kaybı hesaplanabildi. Balonda ısı iletim miktarı 17,629 𝑊,
distilasyon kolonunda ise 74,78 𝑊 olarak bulundu.
3.2. Öneriler
• Deney düzeneğinin sıcaklığını ölçebilmek için distilasyon kolonun üst ve alt
kısımlarında ve besleme haznesinde sabit bir ısı ölçer kullanılması deney
verimliliğinin artmasına ve sistemin düzenli kontrolünün sağlanmasına olanak
tanır.
• Deney düzeneğinde distilasyon kolonu cam malzemeden yapıldığından dolayı
kolon etrafında ve ek parçalarındaki ısı kayıpları fazla olduğundan dolayı ısı ve
enerji kaybını en aza indirebilmek için uygun ısı yalıtım malzemesi kullanılarak
ısı yalıtımı yapılabilir.
• Geri besleme hattı distilasyon kolonlarında kolonun üst kısmında yer alır. Bu
deneyde geri besleme akımının besleme haznesine gönderilmesi üst ürünün çok
uçucu bileşence zenginliğini zorlaştırmakta ve distilasyon işleminin daha uzun
sürmesine ve veriminin azalmasına yol açmıştır. Bu nedenle reflax akımının
kolonun üst kısmına verilmesi daha fazla verim elde edilmesini sağlar.
• Numune almayı kolaylaştırmak için ve sistem içerisindeki ısı ve basınç kaybının
en aza indirilmesi için gerekli yerlere numune vanası konulabilir.
• Balon ısıtıcı yerine besleme haznesinin içerisinde distilasyon işlemi yapılacak
karışıma uygun doğrudan rezistans ısıtıcı kullanılarak çevreye verilen ısı kaybı ve
bu ısı kaybından kaynaklı enerji kaybı önlenmiş olur.