Budva je specifična mediteranska kombinacija pejzaža, istorije i kulture u južnom dijelu

jadranske obale. Unutar i u neposrednoj blizini, Budva skriva jedinstvenu istoriju dugu dva i
po milenijuma, postavlja je među najstarijim urbanim centrima područja.

Budva je grad sa izuzetnim nasleđem. To je najnapredniji polis na cijelom Mediteranu.

Budva se nalazi duž središnjeg dela crnogorskog primorja natopljenog suncem okruženom
lepotom prirode.

Predivna geografska lokacija i blaga klima stvorili su gostoprimljive uslove za rano

naseljavanje u regionu Budve. Budvanska rivijera pokriva površinu od 122km.

Ukoliko protekli pedesetogodišnji razvoj budvanskog turizma podvrgnemo sveobuhvatnoj

analizi, uočićemo jednu - odista - paradoksalnu situaciju. Naime, u trinaestogodišnjem
socijalističkom periodu od 1960. do 1990. godine, razvoj turizma na budvanskom primorju
bio je osjetno "održiviji" nego u prethodnih dvije decenije, od 1991. do 2011. godine
(tranzicioni period). S obzirom na to da je scenario održivog razvoja na globalnom nivou
uspostavljen tek krajem osamdesetih godina prošlog vijeka, au našoj zemlji za prvi put
aktuelizovan usvajanjem Deklaracije o ekološkoj državi Crnoj Gori (1991), stvarno je bilo
očekivati da se razvoj turizma u prethodnom dvadesetogodišnjem razdoblju odvija na znatno
višem održivom nivou nego u toku šesdesetih, sedamdesetih i osamdesetih godina prošlog
veka. Međutim, svi poznati parametri i kvalitativni faktori ukazuju na znatno veću održivost
Budvanskog turizma u vrijeme kada su principi i zahtjevi za održivim razvojem
institucionalno još uvijek nisu bili sastavljeni i proklamovani.

Ovakav paradoks, nastao kao neminovna posljedica balkanskog izvođenja nasušnih

tranzicionih procesa, možemo nazvati Budvanskom sindromom ili jednostavno
"budvanizacijom" kako ga nazivaju pojedini autori. Termin "budvanizacija" u stručnoj
javnosti je prihvaćen i odomovljen kao sinonim nespojivog razvoja na području budvanske
opštine, kojom je obilježen dvonedeljni prekomjerni, bespravni i haotični gradjani, pre svega
stanovi i apartmani za tržište (namenjeni prodaji), kojom je nemilice iu odsustvu svake
društvene kontrole "potrošeni" najveći dio atraktivnog priobalnog prostora, našeg najvažnijeg
razvojnog resursa. Nemilosrdno uništavanje prostora ("žderanje" prostora) i favorizovanje ne-
turističke izgradnje sekundarnih stambenih jedinica, doprinelo je derogiranju prirodnog
ambijenta i pejzažne atraktivnosti, posebno u obalnom pojasu.1

Epoha savremenog turizma na Budvanskoj rivijeri počinje početkom 1960. godine, kada je
otvoren luksuzni grad-hotel "Sveti Stefan", koji je vrlo brzo postao jedan od najčuvenijih i
najprestižnijih hotela u svijetu. U narednom dvadesetsedmogodišnjem perioda (1960-1987)

1
Dr Rade Ratković: „Razvoj hotelijerstva u Crnoj Gori“, Budva, 2009, str. 125
turistički promet (mjeren broj noćenja) ostvaren u receptivnim kapacitetima na području
Budvanske opštine porastao je više od devet puta.

Kao rezultat respektovanja prirodnih resursa i uvažavanja principa održivosti, budžanski

turizam je u periodu.

Svakako, snažni podsticaj ekspanziji turističkog prometa tokom šezdesetih, sedamdesetih i

osamdesetih godina prošlog vijeka, uz izvršene obimne investicione investicije u turističku i
komunalno-saobraćajnu infrastrukturu, dala je Prostorni plan "Južni Jadran", koji je donijet
1968.

Trodecenijski period od 1960. do 1990. godine karakteriše - pored ostalog - po realizaciji tri
grandiozna projekta na području budvanske opštine, koji u potpunosti korespondiraju sa
najvišim stepenom održivog razvoja. Prvi od njih je - dakako - naprijed pomenuti elitni grad-
hotel "Sveti Stefan", koji je za vrhunski kvalitet svojih usluga i jedinstveni ambijentalni šarm
dobio najveće svjetske turističke priznanja (Zlatna jabuka i dr.).

Drugi značajni projekat iz tog perioda bio je autentična obnova i revitalizacija Starog grada
Budve. To je jedan od najvećih i najuspešnijih obnovljivih projekata na celom Mediteranu,
koji je realizovan tokom osamdesetih godina prošlog veka.2
Najzad, izgradnja modernog i atraktivnog turističkog naselja "Slovenska plaža" predstavlja
treći veliki poduhvat na fonu održivog turizma, koji je - takođe - realizovan tokom navedenog
socijalističkog perioda.

Na svojoj obali od 25 kilometara nalaze se oko 17 pješčanih i šljunčanih plaža, koji se

protežu od Trstena i Jaz na sjeveru sve do Buljarice na samom jugu. Okružen masivnim i
spektakularnim planinskim opsegom, Budva je zaštićena od jakih sjevernih vjetrova.

Budvanska regija uživa u tipičnoj mediteranskoj klimi. Zime su blagi sa obiljem kiše, dok su
proleće, leto i većina jeseni suve. Budva se nalazi na samom vrhu najpopularnijih turističkih
destinacija na Mediteranu.

Danas je Budva dvorac-cum-teatar, a bina za mnoge pozorišne događaje. Tokom letnjeg

vremena broj posetilaca povećava stotinu puta. Ovo je takođe mesto koje posjeti
posjetiteljima, a više od toga - oslobađa ih. Budva nam pomaže da saznamo ko smo mi, kome
pripadamo i odakle smo.

2
Vlado Đ. Duletić: „Budva od mita do stvarnosti“, Budva, 2010, str. 176