Ποιητέρια

Πέµπτη, 28 Δεκεµβρίου 2006

ΣΤΙΧΟΥΡΓΙΚΗ
1. Τι είναι ο στίχος
Είναι µια σειρά ενός οποιουδήποτε ποιήµατος

2. Ποια τα είδη των στίχων

2.1 τα δύο είδη του δισύλλαβου ρυθµού
Είναι ο ιαµβικός και ο τροχαϊκός
2.2 τα τρία είδη του τρισύλλαβου ρυθµού
Είναι ο ανάπαιστος, ο µεσότονος και ο δάχτυλος

3. Η διαφορά αρχαίου και σύγχρονου µέτρου

Υπάρχει µια σηµαντική διαφορά µεταξύ αρχαίου και νέου ελληνικού µέτρου. Στην
αρχαία ελληνική ποίηση το µέτρο βασιζόταν στις βραχύχρονες και τις µακρόχρονες
συλλαβές, ενώ στη νεοελληνική ποίηση στις τονισµένες και τις άτονες .

4. Πώς συµβολίζουµε τις συλλαβές

Με _ συµβολίζουµε την τονισµένη συλλαβή και µε È την άτονη.
5. Ποια τα είδη των µέτρων

5.1 Ίαµβος: Το συνταίριασµα µιας άτονης και µιας τονισµένης συλλαβής (È _ )

5.2 Τροχαίος: Το συνταίριασµα µιας τονισµένης και µιας άτονης συλλαβής(_ È )
5.3 Ανάπαιστος: Το συνταίριασµα δυο άτονων και µιας τονισµένης συλλαβής (È È _ )
5.4 Μεσότονος : Μια τονισµένη συλλαβή ανάµεσα σε δυο άτονες (È _ È )
5.5 Δάχτυλος: Το συνταίριασµα µιας τονισµένης συλλαβής µε δυο άτονες (_ È È )

6. Διασκέλισµα ή υπερβατό
Όταν το νόηµα ενός στίχου ολοκληρώνεται στον επόµενο, διαπιστώνουµε το φαινόµενο
του διασκελίσµατος. Χρησιµοποιείται από τον ποιητή, για να χρωµατιστεί εντονότερα
µια λέξη µε την τοποθέτησή της σε θέση ξεχωριστή.
π.χ. την ωραία αντιφεγγίδα σου στοιχειώνει
η ακύµαντη άρµη (Μαβίλης)

http://fegari.blogspot.gr/2006/12/blog-post_28.html?m=1 31/7/16, 20:40

Σελίδα 1 από 10
 π.χ. Η πόλις θα σε ακολουθεί. Στους δρόµους θα γυρνάς
τους ίδιους (Καβάφης)
π.χ. και χαιρετά µε τούτο το διαµάντι
την κυρά του (Κ. Θεοτόκης)

7. Μετρικό χασοτόνισµα
Όταν µέσα σ' ένα στίχο βρεθούν πλάι πλάι δυο συλλαβές τονισµένες και οι δυο, είναι
αδύνατο ή τουλάχιστον πολύ δύσκολο να προφερθούν τονισµένες και οι δύο χωρίς να
σπάσει ο ρυθµός. Γι' αυτό τονίζουµε τη µια και η άλλη ακούγεται πιο χαλαρά.
π.χ. τα µαλλιά σέρνω στα λιγνά µου στήθη
(Δ. Σολωµός)

8. Χασµωδία
Είναι η συνάντηση φωνηέντων σε ένα στίχο τα οποία δεν µπορούν να συνεκφωνηθούν,
γιατί κάθε γραµµατική συλλαβή είναι και µετρική συλλαβή.
π.χ. Είναι ανθέων εορτή, η πρώτη του Μαΐου,
το άσµα της νεότητος, η άνοιξις του βίου.
(Αχ. Παράσχος)

9. Συνίζηση
Είναι η συνεκφώνηση σε µια συλλαβή γειτονικών φωνηέντων, για να κρατηθεί ο ρυθµός
του στίχου, που αλλιώς θα χανόταν.
π.χ. κοιµάται ο νέος ωραίος βοσκός στη χλόη το µεσηµέρι
(Γρυπάρης)
9.1 Υφέν
Για λόγους ευκολίας στον εντοπισµό της συνίζησης χρησιµοποιούµε το υφέν (È ) κάτω
από τα φωνήεντα που συνεκφέρονται.

10. Τοµή
Μερικοί µεγάλοι στίχοι κόβονται αναγκαστικά σε συγκεκριµένη συλλαβή, δηλ. Σε
συγκεκριµένη συλλαβή πρέπει να τελειώνει λέξη. Αυτό το κόψιµο λέγεται τοµή. Το
καθένα από τα κοµµάτια στα οποία κόβεται ο στίχος λέγεται ηµιστίχιο.
π.χ. όµορφος κόσµος ηθικός / αγγελικά πλασµένος
(Δ. Σολωµός)
π.χ. θαρρώ πως είχα µάνα, µάνα κι αδελφή
(λαϊκός στίχος)

11. Παρήχηση
Η επανάληψη σε γειτονικές συλλαβές ή λέξεις του ίδιους ή των ίδιων συµφωνικών
φθόγγων λέγεται παρήχηση.

http://fegari.blogspot.gr/2006/12/blog-post_28.html?m=1 31/7/16, 20:40

Σελίδα 2 από 10
 π.χ. είχε ο γιαλός της γλύκας γυρογιάλι
(Μαβίλης)
π.χ. άχαρή µου χαρά, φτωχοί µου στίχοι
(Μαβίλης)

12. Ποιητική άδεια

Πολλές φορές αδέξιοι κατά βάση στιχουργοί βιάζουν τη γραµµατική ή τη γλώσσα, για
να ταιριάξουν την οµοιοκαταληξία. Το φαινόµενο αυτό λέγεται ποιητική άδεια.
π.χ. αγαπεί , ερχέται

13. Τα είδη των ιαµβικών στίχων

13.1 ιαµβικός τρισύλλαβος (È _ È )
Ένας στίχος πρέπει να έχει οπωσδήποτε κάποιο µέγεθος, για να γίνει αισθητός ο
ρυθµός του.
Γι’ αυτό στίχοι ολιγοσύλλαβοι, όπως ο ιαµβικός τρισύλλαβος, πρέπει να σπαρθούν
ανάµεσα σε άλλους, µεγαλύτερους ιαµβικούς.
π.χ. σαν άλλες-
και πρώτη-
του κάκου-
τα φύκια-
σµιγµένο-

13.2 ιαµβικός πεντασύλλαβος (È _ È _ È )

Τονίζονται ή και οι δυο ζυγές συλλαβές του ή µόνο η δεύτερη ζυγή, δηλ. Η
παραλήγουσα του στίχου.
π.χ. γαϊτάνι πλέκω
(λαϊκό)
π.χ. δειλή τα χέρια
(Σολωµός)
π.χ. εκλείσθη ο τάφος
(Κάλβος)
π.χ. λάφυρα µάχης
(Κάλβος)
13.3 ιαµβικός εφτασύλλαβος (È _ È _ È _ È )
π.χ. σαν τι να πω πως µοιάζεις
(Εφταλιώτης)
π.χ. τώρα των φιλοπόνων-
έρηµα µονοπάτια-
έθλιψε την Ελλάδα-
θάλασσαν των ονείρων-
µόνη παρηγορία-

http://fegari.blogspot.gr/2006/12/blog-post_28.html?m=1 31/7/16, 20:40

Σελίδα 3 από 10
 ή πανηγυριζόντων-
φύλακες των δικαίων-
13.4 ιαµβικός εννεασύλλαβος (È _ È _ È _ È _ È )
π.χ. κι ήρθαν ανθοστεφανωµένες
(Παλαµάς)
π.χ. µ’ αναλαµπές ψυχοµαχάει
(Λαπαθιώτης)
π.χ. γιατί, σελήνη, µε κοιτάζεις-
(Πολέµης)
π.χ. κι απ’ τ’ άλλο δέντρο κόβοντάς τα-
(Παλαµάς)
π.χ. πεσµένα ξάφνου, δυο ριπίδια-
σιγά σιγά θα ‘ρθούν κοντά σου.
(Σεφέρης)

13.5 ιαµβικός εντεκασύλλαβος (È _ È _ È _ È _ È _ È )

Συνήθως τονίζονται η δέκατη και η έκτη συλλαβή του.
π.χ. δείχνοντας το σταυρό στην απαλάµη-
σύγνεφο καταχνιά δεν απερνούσε-
(Σολωµός)
π.χ. ώρισαν και φυλάγουν Θερµοπύλες-
πάντοτε την αλήθειαν οµιλούντες-
(Καβάφης)
Αλλά υπάρχουν κι άλλες τονιζόµενες συλλαβές.
π.χ. µα σαν αγάπη την ευχαριστούµε-
Που σου χρωστώ, και την ανταµοιβή µου.
(Κ. Θεοτόκης)
π.χ. η ελπίδα µου κι η γλυκαπαντοχή µου (Γρυπάρης)

13.6 ιαµβικός δωδεκασύλλαβος (È _ È _ È _ È _ È _ È È )

Σχηµατίζεται µε την προσθήκη µιας άτονης συλλαβής στο τέλος του ιαµβικού
εντεκασύλλαβου. Ο λαϊκός δωδεκασύλλαβος χρησιµοποιήθηκε λίγο στην προσωπική
ποίηση.
Από το πολύστιχο ποίηµα “Ο ναύτης του Ιονίου” του Γ. Μαυρογιάννη.
Στην έρηµο την τόση κι άκρα σιωπή
Ο νιος ακολουθούσε το τραγούδι του:
“Γλυκό µ’ αέρι, φύσα στ’ άσπρα µας πανιά
να πάρω λίγ’ αέρα, λίγ’ ανάσαση!

13.7 ιαµβικός δεκατρισύλλαβος (È _ È _ È _ È _ È _ È _ È )

Διαµορφώθηκε κυρίως από τον Πολυλά στη µετάφραση του ʼµλετ.
Στηρίζεται – εκτός από τον απαραίτητο τόνο της προτελευταίας συλλαβής, της
δωδέκατης- στον τόνο της έκτης ή στους τόνους της τέταρτης και της όγδοης.
Αλλά στην ολικήν του νου µου βλέψιν τούτο-

http://fegari.blogspot.gr/2006/12/blog-post_28.html?m=1 31/7/16, 20:40

Σελίδα 4 από 10
 δηλοί που συµφορά στο κράτος µας θα σπάσει-
(Πολυλάς)
Οι στίχοι τονίζονται στην έκτη και σε οποιαδήποτε άλλη ζυγή.
π.χ. ένα πληθόκρουνο, µυριόπαλµο µεθύσι-
(Μελαχρινός)
από το σύθρηνο που πια δε σταµατάει
(Ρώτας)
Οι προηγούµενοι στίχοι στηρίζονται στον τόνο της τέταρτης και της όγδοης συλλαβής.
13.8 ιαµβικός δεκαπεντασύλλαβος (È _ È _ È _ È _ È _ È _ È _ È )
Είναι ο “πολιτικός” στίχος των Βυζαντινών, ο “εθνικός” µας στίχος. Στην κανονική του
µορφή γίνεται από δυο ηµιστίχια, ένα οκτασύλλαβο οξύτονο ή παροξύτονο κι ένα
επτασύλλαβο παροξύτονο.
π.χ. κοιµήσου, αυγή, κοιµήσου, αστρί, κοιµήσου, νιο φεγγάρι-
(Λαϊκό)
π.χ. ο χρόνος φεύγει, αλλάζει η γη, περνούν λαοί και κόσµοι
(Παλαµάς)
π.χ. Ψαρού, τ’ αγκίστρι π’ άφησες αλλού να ρίξεις άµε-
(Σολωµός)
π.χ. όµορφος κόσµος ηθικός, αγγελικά πλασµένος
(Σολωµός)
π.χ. του κύκλου τ’ ανέβασµα ζωντάνευε τη χτίση
(Σεφέρης)
13.9 ιαµβικός δεκαεφτασύλλαβος (È _ È _ È _ È _ È _ È _ È _ È _ È )
Ο Πολυλάς έπλασε τον ιαµβικό δεκαεφτασύλλαβο προσθέτοντας δυο συλλαβές στο
πρώτο ηµιστίχιο του δεκαπεντασύλλαβου.
π.χ. στ’ άγνωστα χώµατά της ασθενή / κρατεί µε η Φαιακία-
µη µου το απλώσεις, δέοµαι, σιµά δεν έχω τη µητέρα.
(Πολυλάς)
π.χ. ήρτα σε σένα που δεσµά/ δεν ξέρεις, Νύχτα ονειροµάνα-
στα νύχια απάνου τρέµουλο/ τάνυσα το λιανό κορµί µου-
(Βάρναλης)
13.10 σύνθετοι ιαµβικοί στίχοι
Καµιά φορά συναντούµε στίχους που ο ρυθµός τους είναι αµέσως αισθητός ως ιαµβικός,
αλλά παρουσιάζουν κάποια δυσκολία για τον πρωτόπειρο µελετητή.
π.χ. εβάλαµε το βάτο,/ το ριζιµιό δεντρό,
σα βάτος να δασώσει/ η νύφη κι ο γαµπρός
(Λαϊκό)
π.χ. Ως πότε, παλικάρια/ να ζούµεν στα στενά,
µονάχοι, σα λιοντάρια,/ στις ράχες, στα βουνά,
σπηλιές να κατοικούµεν,/ να βλέποµεν κλαδιά,
να φεύγοµ’ απ’ τον κόσµον, / για την πικρή σκλαβιά;…
Και στα δυο παραδείγµατα στην πραγµατικότητα έχουµε σε κάθε σειρά γραµµένους δυο
στίχους.
14. Τα είδη των τροχαϊκών µέτρων

http://fegari.blogspot.gr/2006/12/blog-post_28.html?m=1 31/7/16, 20:40

Σελίδα 5 από 10
 14.1 Τροχαϊκός τετρασύλλαβος (_ È _ È )
14.2 Τροχαϊκός εξασύλλαβος (_ È _ È _ È )
14.3 Τροχαϊκός οκτασύλλαβος (_ È _ È _ È _ È )
14.4 Τροχαϊκός δεκασύλλαβος (_ È _ È _ È _ È _ È )
14.5 Τροχαϊκός δωδεκασύλλαβος (_ È _ È _ È _ È _ È _ È )
14.6 Σύνθετοι δωδεκασύλλαβοι και µεγαλύτεροι τροχαϊκοί

15. Τα είδη των αναπαιστικών µέτρων

15.1 Αναπαιστικός δίµετρος (È È _ È È _)
15.2 Αναπαιστικός τρίµετρος (È È _ È È _ È È _ )
15.3 Αναπαιστικός τετράµετρος (È È _ È È _ È È _ È È _ )
15.4 Αναπαιστικός πεντάµετρος (È È _ È È _ È È _ È È _ È È _ )

16. Τα είδη των µεσοτονικών µέτρων

16.1 Μεσοτονικός δίµετρος (È _ È È _ È )
16.2 Μεσοτονικός τρίµετρος (È _ È È _ È È _ È )
16.3 Μεσοτονικός τετράµετρος (È _ È È _ È È _ È È _ È )

17. Τα είδη των δαχτυλικών µέτρων

Οι δαχτυλικοί στίχοι, κανονικά, παίρνουν τόνο στην πρώτη συλλαβή κάθε τρισύλλαβου
µέτρου τους, δηλ. Στην πρώτη, την τέταρτη, την έβδοµη, τη δέκατη κτλ. . Εκτός από
την πρώτη, που όχι σπάνια µένει άτονη, οι άλλες που προαναφέρθηκαν τονίζονται
σχεδόν πάντα, τουλάχιστον στους µικρούς δαχτυλικούς.
Όπως και στα άλλα µετρικά είδη, αν τύχει να τονίζεται κάποια συλλαβή άλλη από
εκείνες που απαιτεί το µέτρο, ο τόνος δε θα ακούγεται, γιατί θα γειτονεύει πάντα µε
συλλαβή ρυθµικά τονισµένη κι έτσι θα παθαίνει µετρικό χασοτόνισµα.
π.χ. µια διψω δίψα· το φως-
(Παλαµάς)

17.1 Δαχτυλικός εξάµετρος (_ È È _ È È _ È È _ È È _ È È _ È )

Είναι στίχος 17σύλλαβος. Χρησιµοποιήθηκε µε σχετική χαλαρότητα.

18. Οµοιοκαταληξία (ή ρίµα)

18.0 Είναι το οµόηχο του τέλους δυο ή περισσότερων στίχων.
18.1 Οι οµοιοκαταληξίες είναι οξύτονες
π.χ. πιάνουν και γράφουν µια γραφή
βρίζουν τα χέρια του κατή
(Λαϊκό)
παροξύτονες :
π.χ. γράφουνε και στο Κοµπότι,
προσκυνούν και το Δεσπότη
(Λαϊκό)
ή προπαροξύτονες :
π.χ. και φέρνει µέσα Χιώτισσες

http://fegari.blogspot.gr/2006/12/blog-post_28.html?m=1 31/7/16, 20:40

Σελίδα 6 από 10
 και Βλαχοµπουχτανιώτισσες
(Λαϊκό)
18.2 Η θέση των στίχων που οµοιοκαταληκτούν ποικίλλει:
α) ζευγαρωτή : Ο πρώτος στίχος οµοιοκαταληκτεί µε το δεύτερο, ο τρίτος µε τον
τέταρτο, ο πέµπτος µε τον έκτο κτλ.
β) πλεχτή : µέσα σ’ ένα τετράστιχο, ο πρώτος µε τον τρίτο και ο δεύτερος µε τον
τέταρτο.
γ) σταυρωτή : σε τετράστιχο ο πρώτος µε τον τέταρτο και ο δεύτερος µε τον τρίτο.
δ) ζευγαροπλεχτή : µέσα σ’ ένα εξάστιχο, ο πρώτος µε το δεύτερο, ο τέταρτος µε τον
πέµπτο και ο τρίτος µε τον έκτο.
ε) ανάκατη : χωρίς ορισµένη σειρά
στ) εσωτερική : σε µερικά ποιήµατα βρίσκεται και στον ίδιο στίχο οµοιοκαταληξία.
π.χ. καράβια πρωτοτάξιδα
δίχως κατάρτια, ξάρτια, µες στα πλάτια
της θάλασσας, που δέρνει-τα ακυβέρνητα
(Μαλακάσης)
ζ) αντίλαλος : Ο δεύτερος στίχος όχι µόνο οµοιοκαταληκτεί µε τον πρώτο, αλλά
περιέχεται κι ολόκληρος µέσα σ’ αυτόν.
π.χ. πάρε φωτιά και κάψε µε κι αντάµα µε τη στάχτη µου
τ’ άχτι µου
(Εφταλιώτης)

19. Συµπλέγµατα στίχων

19.1 Όταν το ποίηµα χωρίζεται σε ενότητες στίχων κατά κανόνα οµοιόµορφων µεταξύ
τους, έχουµε τις στροφές.
Υπάρχουν στροφές µε οµοιοκαταληξία σε όλους τους στίχους, στροφές µε
οµοιοκαταληξία σε µερικούς στίχους.
π.χ. ʼµοιρη! Το σπιτάκι µας εστοίχειωσεν
από την οµορφιά τη θλιµµένη·
στους τοίχους, στον καθρέφτη, στα εικονίσµατα
από την οµορφιά σου κάτι µένει.
(Πορφύρας)
και στροφές χωρίς καµιά οµοιοκαταληξία.
19.2 Μερικά αξιοπρόσεχτα είδη στροφών
α. Οι τερτσίνες είναι στροφές τρίστιχες. Της πρώτης στροφής του ποιήµατος οι δυο
ακρινοί στίχοι, δηλ. ο πρώτος και ο τρίτος, οµοιοκαταληκτούν µεταξύ τους. Καθεµιάς
από τις άλλες οι δυο ακρινοί στίχοι οµοιοκαταληκτούν µε το µεσαίο στίχο της
προηγούµενης. Το ποίηµα το κλείνει ένας στίχος µονός, που οµοιοκαταληκτεί µε το
µεσαίο της τελευταίας τρίστιχης στροφής.
π.χ. ένα µέρος χορικού της “Ερωφίλης”
Ακτίνα τ’ ουρανού χαριτωµένη
απου µε τη φωτιά σου τη µεγάλη
σ’ όλη χαρίζεις φως την Οικουµένη.
Τον ουρανό στολίζει ‘ς µια κι εις άλλη

http://fegari.blogspot.gr/2006/12/blog-post_28.html?m=1 31/7/16, 20:40

Σελίδα 7 από 10
 µερά κι όλη τη γη η πορπατηξιά σου,
δίχως ποτέ τη στράτα-τζη να σφάλη.
Κι όντα µασε µακραίνης τη θωριά σου,
µε χιόνια και βροχές τη γη ποτίζεις,
για να µπορού να ζιού τα πλάσµατά σου.
Και πάλι σα σιµώνης κι αρχινίζης
τα χιόνια να σκορπάς και να ζεσταίνης
τον κόσµο, όλη τη γη µ’ αθούς γεµίζεις·
τα φύτρ’ αναγαλλιάς, καρπούς πληθαίνεις,
µεστώνεις ‘πωρικά, γεννάς λιθάρια
πολλώ λογιώ, κι εις δόξα πάντα µένεις.
Διαµάντια και ρουµπιά, µαργαριτάρια
κι όλες τσι πέτρες τς άλλες µοναχός σου
πως κάνεις όλοι βλέποµε καθάρια.
Τα δε θωρεί στη γη ποτέ το φως σου,
µα βρίσκουνται στα βάθη φυλαµένα,
κι όσα κι αν είν’ οµπρός των αµµατιώ σου,
γη εσύ τα κάνεις όλα γη απο σενα
θρέφουνται και κρατιούνται και πληθαίνου,
και να χαθή ποτέ µπορεί κιανένα;
Ήλιε µου φωτερέ, του περασµενου
καιρού τα πάθη, πού ‘χαµε, θυµούµαι
κι ολόκρυγια τα µέλη µου αποµένου.
Τσι ποταµούς πως είδαµε µπορούµε
‘ς τούτους τσι δόλιους τόπου τς εδικού µας
να κυµατίσουν αίµατα να πούµε.
Τριγύρου στα τειχιά ‘χαµε τς οχθρού µας…
β. Τη στροφή του Κάλβου αποτελούν πέντε ανοµοιοκατάληκτοι στίχοι. Ο πέµπτος είναι
πάντα σχεδόν ιαµβικός πεντασύλλαβος· πολύ σπάνια γίνεται εξασύλλαβος. Οι άλλοι
τέσσερις στίχοι είναι ιαµβικοί εφτασύλλαβοι, µε την ελευθερία να χάσουν την τελευταία
τους συλλαβή και να γίνουν εξασύλλαβοι ή να πάρουν µια άτονη και να γίνουν
προπαροξύτονοι οχτασύλλαβοι.
γ. Η οχτάβα είναι στροφή οχτάστιχη. Οµοιοκαταληκτούν ο πρώτος στίχος µε τον τρίτο
και τον πέµπτο, ο δεύτερος µε τον τέταρτο και τον έκτο και οι δυο τελευταίοι αναµεταξύ
τους.
π.χ. Ο παπάς για το γάµο όλα ετοιµάζει
κι είναι αναµµένα τα κεριά του γάµου·
ο Λάµπρος τροµασµένος τηνε κράζει:
“Σήκω, δυστυχισµένη, έλα κοντά µου”.
Εις τη φωνή του Λάµπρου ανατριχιάζει
και παρευθύς σηκώνεται από χάµου
και τραγουδάει, και τραγουδώντας κλαίει·
κι αυτός, “Μην κλαις, µην τραγουδάς”, της λέει.
(Σολωµός)

http://fegari.blogspot.gr/2006/12/blog-post_28.html?m=1 31/7/16, 20:40

Σελίδα 8 από 10
 20. Ποιήµατα µε σταθερή µορφή
20.1 Δίστιχο : Δυο στίχοι του ίδιου ρυθµού και ισοσύλλαβοι και οµοιοκατάληκτοι, είναι
ένα στιχουργικό στοιχείο που µε την επανάληψή του οδηγεί στη σύνθεση ενός
ολόκληρου ποιήµατος. Τέτοια ποιήµατα είναι ο “Όρκος” του Μαρκορά , ο
“Ερωτόκριτος” του Β. Κορνάρου.
Δίστιχα θεωρούνται και τα λαϊκά ιαµβικά 15σύλλαβα που ο λαός τα λέει
λιανοτράγουδα, µαντινάδες, κοτσάκια κτό.
π.χ. Κοιµάτ’ η πούλια στο βουνό κι η πέρδικα στα δάση·
αφήτε το πουλάκι µου τον ύπνο να χορτάσει.
(Δηµοτικό)
20.2 Σονέτο : Είναι 14στιχο που αποτελείται από δυο τετράστιχα και δυο τρίστιχα. Έχει
σχεδόν πάντα οµοιοκαταληξία.
Το είδος των στίχων του σονέτου δεν είναι υποχρεωτικό. Π.χ. οι “Τερακότες” του
Γρυπάρη είναι σε ιαµβικό 11σύλλαβο, ενώ ο “Ερασιτέχνης” του Πολυλά όπως και τα
παλαµικά της συλλογής “Πατρίδες” σε 13σύλλαβο. Οι “Σκαραβαίοι” πάλι του Γρυπάρη
είναι σε ιαµβικό 15σύλλαβο.
20.3 Ροντέλο : Γίνεται µε 13σύλλαβους στίχους µε δυο οµοιοκαταληξίες και για τους
δεκατρείς. Τη µια την έχουν οι:1ος, 4ος, 5ος, 7ος, 9ος, 12ος, 13ος, ενώ την άλλη οι
στίχοι 2ος, 3ος, 6ος, 8ος, 10ος και 11ος. Ο πρώτος στίχος ξαναγυρίζει ίδιος και ως
έβδοµος και ως δέκατος τρίτος. Ο δεύτερος ξαναγυρίζει ως όγδοος.
20.4 Τριολέτο: Είναι ένα οχτάστιχο µε δυο οµοιοκαταληξίες, που ο πρώτος του στίχος
γυρίζει και ως τέταρτος και ως έβδοµος, ο δεύτερος και ως όγδοος. Σπάνιο στα
ελληνικά.
20.5 Μπαλάντα: Αποτελείται από τρεις ισόστιχες στροφές και ένα “στάσιµο’, που έχει
το µισό αριθµό των στίχων κάθε στροφής. Γνωστή µπαλάντα είναι η “Μπαλάντα στους
άδοξους ποιητές των αιώνων” του Κ. Καρυωτάκη.
20.5.1 Η µπαλάντα έχει και τη σηµασία του διηγηµατικού ποιήµατος µε υπόθεση
θρυλική ή αόριστα ιστορική και µοιάζει µε τις λαϊκές µας “παραλογές”. Η µορφή αυτή
δεν είναι ορισµένη.
21. Στιχουργικά παιχνίδια
21.1 Ακροστιχίδα: Τα αρχικά γράµµατα των στίχων ή των στροφών αποτελούν µια λέξη
ή µια φράση. Αυτό µπορεί να γίνει και µε την πρώτη συλλαβή ή µε τα τελευταία
γράµµατα.
π.χ. Πάµε κι η άνοιξη προβάλλει
Όπου ευωδούν κι ανθούν οι κλώνοι.
Λαλεί η φλογέρα και τ’ αηδόνι
Ύµνους γλυκούς στ’ απόσυκα ψάλλει.
Ξανθή νεράιδα αγαπηµένη,
Έλα, περήφανη, κοντά µου,
Ν’ ανοίξει λίγο κι η καρδιά µου
Η θλιβερή που σε προσµένει.
(Νεοκλής Δηµητριάδης)

http://fegari.blogspot.gr/2006/12/blog-post_28.html?m=1 31/7/16, 20:40

Σελίδα 9 από 10
 Vasilis Papoutsakis στις Πέµπτη, Δεκεµβρίου 28, 2006

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δηµοσίευση σχολίου

‹ Αρχική σελίδα ›
Προβολή έκδοσης ιστού

Βασίλης Παπουτσάκης

Vasilis Papoutsakis
Παρακολούθηση 240

Προβολή πλήρους προφίλ

Powered by Blogger.

http://fegari.blogspot.gr/2006/12/blog-post_28.html?m=1 31/7/16, 20:40

Σελίδα 10 από 10