You are on page 1of 11

LAMPIRAN PERHITUNGAN

1. Molaritas asam oksalat


a. Pada suhu 5oC
 Percobaan pertama
nH2C2O4 = nNaOH
n M1 . V1 = n M2 . V2
2 . M1 5 ml = 1 . 0,5M .19,2ml
9,75
M1 = = 0,975 M
10

 Percobaan kedua
nH2C2O4 = nNaOH
n M1 . V1 = n M2 . V2
2 . M1 5 ml = 1 . 0,5M .18,7ml
9,35
M1 = = 0,935 M
10

 Massa rata-rata
0,975+0,935
M= = 0,955 M
2

b. Pada suhu 10oC


 Percobaan pertama
nH2C2O4 = nNaOH
n M1 . V1 = n M2 . V2
2 . M1 5 ml = 1 . 0,5M .19,5ml
9,75
M1 = = 0,975 M
10

 Percobaan kedua
nH2C2O4 = nNaOH
n M1 . V1 = n M2 . V2
2 . M1 5 ml = 1 . 0,5M .19,6ml
9,8
M1 = = 0,98 M
10

 Massa rata-rata
0,975+0,98
M= = 0,977 M
2

c. Pada suhu 15oC


 Percobaan pertama
nH2C2O4 = nNaOH

n M1 . V1 = n M2 . V2
2 . M1 5 ml = 1 . 0,5M .20 ml
10
M1= 10 = 1 M

 Percobaan kedua
nH2C2O4 = nNaOH
n M1 . V1 = n M2 . V2
2 . M1 5 ml = 1 . 0,5M .19,2ml
9,6
M1 = = 0,96 M
10

 Massa rata-rata
1+0,96
M= = 0,98 M
2

d. Pada suhu 20oC


 Percobaan pertama
nH2C2O4 = nNaOH
n M1 . V1 = n M2 . V2
2 . M1 5 ml = 1 . 0,5M .18,9ml
9,45
M1 = = 0,945 M
10

 Percobaan kedua
nH2C2O4 = nNaOH
n M1 . V1 = n M2 . V2
2 . M1 5 ml = 1 . 0,5M .20,5ml
10,25
M1 = = 1,025 M
10

 Massa rata-rata
0,945+1,025
M= = 0,985 M
2

e. Pada suhu 25oC


 Percobaan pertama
nH2C2O4 = nNaOH
n M1 . V1 = n M2 . V2
2 . M1 5 ml = 1 . 0,5M .21ml
M1= 1,05 M

 Percobaan kedua
nH2C2O4 = nNaOH
n M1 . V1 = n M2 . V2
2 . M1 5 ml = 1 . 0,5M .20,4ml
M1= 1,02 M
 Massa rata-rata
1,05+1,02
M= = 1,035 M
2
2. Mol asam oksalat
a. Pada suhu 5oC
𝑛
M =𝑣
n = M.V
n = 0,955 mol/L . 5.10-3L
= 4.78.10-3 mol

b. Pada suhu 10oC


𝑛
M =𝑣
n = M.V
n = 0,977 mol/L . 5.10-3L
= 4,89. 10-3 mol

c. Pada suhu 15oC


𝑛
M=
𝑣
n = M.V
n = 0,98 mol/L . 5.10-3L
= 4,9 . 10-3 mol

d. Pada suhu 20oC


𝑛
M =𝑣
n = M.V
n = 0,985 mol/L . 5.10-3L
= 4,93 . 10-3 mol

e. Pada suhu 25oC


𝑛
M =𝑣
n = M.V
n = 1,035 mol/L . 5.10-3L
= 5.18 . 10-3 mol

3. Massa asam oksalat


a. Pada suhu 5oC
m = n x Mr
= 4,78. 10-3 mol . 126,07 g/mol
= 0,6 gram

b. Pada suhu 10oC


m = n x Mr
= 4.89 10-3 mol . 126,07 g/mol
= 0,616 gram
c. Pada suhu 15oC
m = n x Mr
= 4,9 . 10-3 mol . 126,07 g/mol
= 0,617 gram

d. Pada suhu 20oC


m = n x Mr
= 4.93 . 10-3 mol . 126,07 g/mol
= 0,621 gram

e. Pada suhu 25oC


m = n x Mr
= 5,18 . 10-3 mol . 126,07 g/mol
= 0,653 gram

4. Massa Larutan
a. Pada suhu 5oC
 Percobaan pertama
Massa H2C2O4 = (M H2C2O4 + Erlenmeyer ) – massa Erlenmeyer kosong
= 40,63 – 35,73
= 4,9 gram

 Percobaan kedua
Massa H2C2O4 = (M H2C2O4 + Erlenmeyer ) – massa Erlenmeyer kosong
= 39,95 – 34,89
= 5,06 gram

 Massa larutan rata-rata


4,9+5,06
m= = 4,98 gram
2

b. Pada suhu 10oC


 Percobaan pertama
Massa H2C2O4 = (M H2C2O4 + Erlenmeyer ) – massa Erlenmeyer kosong
= 39,94 – 34,82
= 5,12 gram

 Percobaan kedua
Massa H2C2O4 = (M H2C2O4 + Erlenmeyer ) – massa Erlenmeyer kosong

= 39,97 – 34,49
= 5,48 gram
 Massa larutan rata-rata
5,12+5,48
m= = 5,03 gram
2

c. Pada suhu 15oC


 Percobaan pertama
Massa H2C2O4 = (M H2C2O4 + Erlenmeyer ) – massa Erlenmeyer kosong
= 40,84 – 35,81
= 5,03 gram

 Percobaan kedua
Massa H2C2O4 = (M H2C2O4 + Erlenmeyer ) – massa Erlenmeyer kosong
= 40,13 – 35,00
= 5,13 gram

 Massa larutan rata-rata


5,03 + 5,13
m= = 5,08 gram
2

d. Pada suhu 20oC


 Percobaan pertama
Massa H2C2O4 = (M H2C2O4 + Erlenmeyer ) – massa Erlenmeyer kosong
= 39,85 – 34,85
= 5,0 gram

 Percobaan kedua
Massa H2C2O4 = (M H2C2O4 + Erlenmeyer ) – massa Erlenmeyer kosong
= 39,99 – 34,88
= 5,11 gram

 Massa larutan rata-rata


5,0+5,11
m= = 5,05 gram
2

e. Pada suhu 25oC


 Percobaan pertama
Massa H2C2O4 = (M H2C2O4 + Erlenmeyer ) – massa Erlenmeyer kosong
= 40,92 – 34,91
= 6,01 gram

 Percobaan kedua
Massa H2C2O4 = (M H2C2O4 + Erlenmeyer ) – massa Erlenmeyer kosong

= 39,99 – 35,70
= 4,29 gram

 Massa larutan rata-rata


6,01 + 4,29
m= = 5,15 gram
2

5. Menghitung Massa Pelarut (H2O)

a. Pada suhu 5˚C


m = massa larutan – massa asam oksalat
= 4,98 gr – 0,6 gr
= 4,38 gr
b. Pada suhu 10˚C
m = massa larutan – massa asam oksalat
= 5,03 gr – 0,616 gr
= 4,41 gr
c. Pada suhu 15˚C
m = massa larutan – massa asam oksalat
= 5,08 gr – 0,617 gr
= 4,46 gr
d. Pada suhu 20˚C
m = massa larutan – massa asam oksalat
= 5,05 gr – 0,621 gr
= 4,43 gr
e. Pada suhu 25˚C
m = massa larutan – massa asam oksalat
= 5,15 gr – 0,653 gr
= 4,49 gr

6. Molalitas solut

𝑚𝑜𝑙 𝑎𝑠𝑎𝑚 𝑜𝑘𝑠𝑎𝑙𝑎𝑡


Molalitas = 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑝𝑒𝑙𝑎𝑟𝑢𝑡 (𝑘𝑔)
𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 1000 𝑔
= × 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 H2O
𝑀𝑟

a. Pada suhu 5˚C


0,6 𝑔 1000 𝑔
Molalitas = 126,07g.mol−1 × 4,38 𝑔

= 1,086 𝑚

b. Pada suhu 10˚C


0,616 𝑔 1000 𝑔
Molalitas = 126,07g.mol−1 × 4,41 𝑔

= 1,107 𝑚

c. Pada suhu 15˚C


0,617 𝑔 1000 𝑔
Molalitas = 126,07g.mol−1 × 4,46 𝑔

= 1,097 𝑚

d. Pada suhu 20˚C


0,621 𝑔 1000 𝑔
Molalitas = 126,07g.mol−1 × 4,43 𝑔

= 1,111 𝑚

e. Pada suhu 25˚C


0,653 𝑔 1000 𝑔
Molalitas = 126,07g.mol−1 × 4,49 𝑔

= 1,153 𝑚

7. mol Solut
𝑚𝑜𝑙 𝑠𝑜𝑙𝑢𝑡
molalitas = 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝐻2𝑂

mol solut = molalitas solut × massa H2O


𝑚𝑜𝑙 𝑎𝑠𝑎𝑚 𝑜𝑘𝑠𝑎𝑙𝑎𝑡
mol solut = 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑎𝑠𝑎𝑚 𝑜𝑘𝑠𝑎𝑙𝑎𝑡 × massa H2O

a. Pada suhu 5˚C


4,78 .10−3 𝑚𝑜𝑙
mol solut = × 4,38 g
4,98 𝑔

= 4,20. 10−3 𝑚𝑜l

b. Pada suhu 10˚C


4,89.10−3 𝑚𝑜𝑙
mol solut = × 4,41 g
5,03 𝑔

= 4,28. 10−3 𝑚𝑜l

c. Pada suhu 15˚C


4,9 .10−3 𝑚𝑜𝑙
mol solut = × 4,46 g
5,08 𝑔

= 4,34. 10−3 𝑚𝑜l

d. Pada suhu 20˚C


4,93.10−3 𝑚𝑜𝑙
mol solut = × 4,43 g
5,05 𝑔

= 4,32. 10−3 𝑚𝑜l

e. Pada suhu 25˚C


5,18 .10−3 𝑚𝑜𝑙
mol solut = × 4,49 g
5,15 𝑔

= 4,51. 10−3 𝑚𝑜l

8. Kelarutan Asam Oksalat


a. Pada suhu 5˚C
𝑚𝑜𝑙 𝑠𝑜𝑙𝑢𝑡 ×𝑀𝑟 𝑎𝑠𝑎𝑚 𝑜𝑘𝑠𝑎𝑙𝑎𝑡
S= 𝑣𝑜𝑙𝑢𝑚𝑒 𝑎𝑠𝑎𝑚 𝑜𝑘𝑠𝑎𝑙𝑎𝑡
4,20.10−3 𝑚𝑜l × 126,07g.mol−1
= 5 𝑚𝑙

=0,106 g/mL
b. Pada suhu 10˚C
𝑚𝑜𝑙 𝑠𝑜𝑙𝑢𝑡 ×𝑀𝑟 𝑎𝑠𝑎𝑚 𝑜𝑘𝑠𝑎𝑙𝑎𝑡
S= 𝑣𝑜𝑙𝑢𝑚𝑒 𝑎𝑠𝑎𝑚 𝑜𝑘𝑠𝑎𝑙𝑎𝑡
4,28.10−3 𝑚𝑜l × 126,07g.mol−1
= 5 𝑚𝑙

=0,107 g/mL
c. Pada suhu 15˚C
𝑚𝑜𝑙 𝑠𝑜𝑙𝑢𝑡 ×𝑀𝑟 𝑎𝑠𝑎𝑚 𝑜𝑘𝑠𝑎𝑙𝑎𝑡
S= 𝑣𝑜𝑙𝑢𝑚𝑒 𝑎𝑠𝑎𝑚 𝑜𝑘𝑠𝑎𝑙𝑎𝑡
4,34 .10−3 𝑚𝑜l × 126,07g.mol−1
= 5 𝑚𝑙

=0,109 g/mL
d. Pada suhu 20˚C
𝑚𝑜𝑙 𝑠𝑜𝑙𝑢𝑡 ×𝑀𝑟 𝑎𝑠𝑎𝑚 𝑜𝑘𝑠𝑎𝑙𝑎𝑡
S= 𝑣𝑜𝑙𝑢𝑚𝑒 𝑎𝑠𝑎𝑚 𝑜𝑘𝑠𝑎𝑙𝑎𝑡
4,32.10−3 𝑚𝑜l × 126,07g.mol−1
= 5 𝑚𝑙

=0,108 g/mL
e. Pada suhu 25˚C
𝑚𝑜𝑙 𝑠𝑜𝑙𝑢𝑡 ×𝑀𝑟 𝑎𝑠𝑎𝑚 𝑜𝑘𝑠𝑎𝑙𝑎𝑡
S= 𝑣𝑜𝑙𝑢𝑚𝑒 𝑎𝑠𝑎𝑚 𝑜𝑘𝑠𝑎𝑙𝑎𝑡
4,51.10−3 𝑚𝑜l × 126,07g.mol−1
= 5 𝑚𝑙

=0,113 g/mL

9. Grafik Kelarutan Asam Oksalat

Grafik Hubungan
Kelarutan vs Temperatur
K 0.114 y = 0.0003x + 0.1041
E R² = 0.7705
0.112
L
A 0.11
R
0.108 KELARUTAN
U
Linear (KELARUTAN)
T 0.106
A
0.104
N
0 10 20 30
TEMPERATUR

∆H
Ln S = +𝑐
𝑅𝑇
∆H
m= 𝑅

∆H = m x R

y = 0,0003x + 0,1041
R² = 0,7705
m = 0,0003
R = √0,7705
= 0,8777

∆H = m x R
∆H = 0,0003 x 8,314 J/K.mol
∆H = 0,00249 J/K.mol

Gambar hasil titrasi larutan asam oksalat dengan larutan NaOH 0,5 N

a. Pada suhu 5oC b. Pada suhu 20oC

c. Pada suhu 10oC d. Pada suhu 25oC

e. Pada suhu 15oC

You might also like