Professional Documents
Culture Documents
บทคัดย่อ
ตามที่รัฐบาลได้มีนโยบายสนับสนุ นให้เอกชนเข้ามามีบทบาทและร่ วมลงทุนในการผลิตไฟฟ้ าและจําหน่ายไฟฟ้ าใน
รู ปแบบของผูผ้ ลิตไฟฟ้ ารายเล็ก (SPP) ซึ่ งส่ วนใหญ่มกั ต่อเชื่อมเข้ากับระบบไฟฟ้ าของการไฟฟ้ าส่ วนภูมิภาคในระบบ 22 kV ผล
จากการต่อเชื่อมเข้าระบบไฟฟ้ าของ SPP มีส่วนทําให้ปัญหาคุณภาพไฟฟ้ ากําลัง (Power Quality) ในระบบไฟฟ้ ามีแนวโน้มที่จะ
เปลี่ยนแปลงไปทั้งในทิศทางที่ดีข้ ึนและแย่ลงกว่าเดิม สําหรับการศึกษาในบทความฉบับนี้ จะมุ่งเน้นศึกษาผลกระทบทางด้าน
คุณภาพไฟฟ้ ากําลัง เฉพาะ ปั ญหา Voltage Sag และ ปั ญหา Voltage Swell ในพื้นที่ซ่ ึ งมีการติดตั้ง Neutral Grounding Resistor
(NGR) ในระบบ 22 kV เพื่อให้ทราบถึงเงื่อนไขและองค์ประกอบต่างๆที่ทาํ ให้ผลกระทบดังกล่าวข้างต้นมีระดับความรุ นแรงจน
ส่ งผลทําให้อุปกรณ์ ต่างๆในระบบไฟฟ้ าทํางานผิดพลาด โดยอาศัยการจําลองระบบไฟฟ้ าในพื้นที่ ตวั อย่างด้วยโปรแกรม
วิเคราะห์ทางวิศวกรรมไฟฟ้ า
Abstract
The Policy of the Royal Thai Government has supported to purchase electrical power from Small Power
Producer (SPP) using renewable energy as fuel and co-generation. This policy can affect to the addition of
Small Power Producer (SPP) on 22 kV of PEA’s systems. SPP can affect the performance of power quality
(both positively and negatively) in various ways. This paper studes con the impact of Small Power Producer
(SPP) on power quality and focuses on voltage sag and voltage swell in area of 22 kV Neutral Grounding
Resistor (NGR) system. The studies have been performed considering both techniques and effects by using
simulation of Digsilent Power Factory.
1.บทนํา
ระบบไฟฟ้ าของการไฟฟ้ าส่ ว นภู มิ ภ าคในพื้ น ที่ นิ ค ม ให้ เ หลื อ อยู่ ใ นระบบไม่ ต่ ํา กว่ า ร้ อ ยละ 80 ผลจากการ
อุตสาหกรรมบางแห่ งมีการติดตั้ง NGR ที่หม้อแปลงไฟฟ้ า ดําเนิ นงานดังกล่าวสามารถแก้ไขปั ญหาและสร้ างความพึง
ระบบ 115/22 kV ขนาด 30/40/50 MVA แบบ Dyn1 เพื่อลด พอใจให้กบั ผูใ้ ช้ไฟได้ในระดับหนึ่ ง แต่เนื่ องจากปั จจุบนั
ระดับความรุ นแรงของ Voltage Sag ที่เกิดจากความผิดพร่ อง รัฐบาลได้สนับสนุนให้ SPP ต่อเชื่อมเพื่อจ่ายไฟโดยตรง
แบบ Single Line to Ground Fault เพื่อควบคุมแรงดันไฟฟ้ า เข้ า กั บ ร ะ บ บไ ฟ ฟ้ าข อ ง กา ร ไ ฟฟ้ า ส่ วน ภู มิ ภา ค ผ ล
26 วิศวสารลาดกระบัง ปที่ 25 ฉบับที่ 2 มิถุนายน 2551
จากการต่ อ เชื่ อ มดั ง กล่ า วส่ ง ผลทํา ให้ ก ารแก้ ไ ขปั ญ หา พิกดั แรงดันไฟฟ้ าปกติโดยจะเกิดขึ้นนานตั้งแต่ 0.5 Cycle
Voltage Sag ด้วย NGR มีประสิ ทธิ ภาพลดลง บทความนี้ จะ จนถึง 1 นาที หากเกิดขึ้นนานกว่านี้ ถือว่าเป็ นปั ญหาคุณภาพ
นําเสนอผลการศึกษาผลกระทบจากการต่อเชื่อมของ SPP ทั้ง ไฟฟ้ าประเภทอื่น
ในกรณี ที่ SPP จ่ายพลังงานไฟฟ้ าเข้าระบบไม่เกิน 3 MW
และในกรณี ที่จ่ายเกิ น 3 MW ตามระเบี ยบว่าด้วยการ
เดิ น เครื่ อ งกํา เนิ ด ไฟฟ้ าขนานเข้า กับ ระบบไฟฟ้ าของการ
ไฟฟ้ าส่ วนภูมิภาค พ.ศ. 2546
2.ทฤษฏีพนื้ ฐาน
ระบบไฟฟ้ าของการไฟฟ้ าส่ วนภู มิ ภ าคเกื อ บ
ทั้งหมดเป็ นระบบเหนื อดิน (Overhead Line) จึงทําให้มี
โอกาสที่จะเกิดความผิดพร่ องได้ง่ายกลายเป็ นปั ญหาทางด้าน รู ปที่ 2 ส่ วนประกอบสมมาตรแบบ (SLG) Fault ที่เฟส a
คุ ณ ภ าพ ไ ฟฟ้ า แ ล ะจ า ก ข้ อ มู ลที่ ไ ด้ บ ั น ทึ ก ไ ว้ พ บ ว่ า ในการวิเคราะห์ความผิดพร่ องแบบ Single Line to
กระแสไฟฟ้ าขัดข้อ งส่ วนใหญ่ เกิ ดจากความผิดพร่ อ งแบบ Ground Fault จะต้องอาศัยหลักการของส่ วนประกอบ
Single Line to Ground Fault ซึ่ งสามารถทําให้แรงดันไฟฟ้ า สมมาตร (Symmetrical Component) เพื่อสร้างเฟสเซอร์ ที่ไม่
ในเฟสที่เกิดความผิดพร่ องมีค่าตํ่าลงเกิดเป็ นปั ญหา Voltage สมมาตรในการอธิ บายถึงระบบไฟฟ้ าในสภาวะที่ ไม่สมดุล
Sag ในขณะเดียวกันก็สามารถทําให้แรงดันไฟฟ้ าในเฟสที่ อัน ประกอบไปด้ ว ยส่ วนประกอบลํา ดั บ บวก (Positive
ไม่ได้เกิ ดความผิดพร่ องมี ค่าสู งขึ้ นเกิ ดเป็ นVoltage Swell Sequence) ส่ วนประกอบลําดับลบ (Negative Sequence) และ
หากระบบไฟฟ้ าถู ก ต่ อ เป็ นแบบ Ungrounded หรื อ ส่ วนประกอบลําดับศูนย์ (Zero Sequence)
Impedance Grounding ถ้ากําหนดให้แรงดันไฟฟ้ า E = 1 P.U. และจากหลักการ
ของ Voltage Divider สามารถคํานวณหาค่า แรงดันไฟฟ้ า
Event Magnitude ของส่ วนประกอบต่างๆได้ดงั สมการต่อไปนี้
Transient
รูปที่ 1 มาตรฐาน Voltage Sag ตาม IEEE Std.1159-1995 [5] และจากสมการที่ (1), (2) และ (3) สามารถนํามา
คํานวณหาค่าแรงดันไฟฟ้ าเป็ น P.U.ในแต่ละเฟสขณะเกิ ด
มาตรฐาน IEEE Std.1159-1995 กําหนดให้ปัญหาคุณภาพ
ความผิดพร่ องได้ดงั สมการที่ (4), (5) และ (6)
ไฟฟ้ าซึ่ งจัดอยูใ่ นประเภทของ Voltage Sag นั้น มีขนาดของ
รู ปคลื่นแรงดันไฟฟ้ าลดลงอยูใ่ นช่วง 0.1 ถึง 0.9 P.U. ของ
Ladkrabang Engineering Journal, Vol. 25, No. 2, June 2008 27
Va = V1 + V2 + V0 (4) Vc = a (13)
Vb = a 2 V1 + aV2 + V0 (5) เมื่อเกิดความผิดพร่ องแบบ Single Line to Ground Fault
Vc = aV1 + a 2 V2 + V0 (6) ที่เฟส a ในระบบไฟฟ้ าที่มีการต่อลงดินเป็ นแบบ Impedance
Grounding จะสามารถประเมินค่าแรงดันไฟฟ้ าเป็ น P.U.ใน
เมื่อเกิดความผิดพร่ องแบบ Single Line to Ground Fault แต่ละเฟส เมื่อค่า Z S1 = Z S2 และ Z F1 = Z F2 ได้ดงั นี้
ที่เฟส a สามารถคํานวณหาค่าแรงดันไฟฟ้ าเป็ น P.U.ในแต่ละ
เฟสได้ใหม่ดงั สมการที่ (7), (8) และ (9) ZS0 + 2 ZS1
Va = 1- (14)
(2 ZF1 + ZF0 ) + (2 ZS1 + ZS0 )
Va = 1-
ZS1 + ZS2 + ZS0
(7) Vb = a 2 -
ZS0 - 2 ZS1
(15)
(2 ZF1 + ZF0 ) + (2 ZS1 + ZS0 )
(ZF1 + ZF2 + ZF0 ) + (ZS1 + ZS2 + ZS0 )
ZS0 - 2 ZS1
a 2 ZS1 + aZS2 + ZS0 Vc = a- (16)
Vb = a 2 - (8) (2 ZF1 + ZF0 ) + (2 ZS1 + ZS0 )
(ZF1 + ZF2 + ZF0 ) + (ZS1 + ZS2 + ZS0 )
aZS1 + a 2 ZS2 + ZS0
Vc = a- (9) ซึ่ งจากสมการที่ (14), (15) และ (16) จะสังเกตว่า
(ZF1 + ZF2 + ZF0 ) + (ZS1 + ZS2 + ZS0 )
ส่ วนประกอบลําดับศูนย์เป็ นตัวแปรที่ สําคัญในการกําหนด
ขนาดของแรงดันไฟฟ้ าในแต่ละเฟสระหว่างที่เกิด Fault
สําหรับแรงดันไฟฟ้ าระหว่างเฟสที่ไม่เกิดความผิดพร่ อง
ตารางที่ 1 ค่ากระแสผิดพร่ อง Single Line to Ground ที่เฟส a
สามารถคํานวณหาค่าได้ดงั สมการที่ (10) ซึ่ งจะสังเกตได้วา่
สถานีไฟฟ้ าย่อยนวนคร1 สถานีไฟฟ้ าย่อยนวนคร 2
การเปลี่ ย นแปลงของแรงดัน ไฟฟ้ าระหว่า งเฟสที่ ไ ม่ เ กิ ด NGR Fault Fault ห่างจาก Fault สถานี Faultห่างจาก
ความผิ ด พร่ องจะขึ้ นอยู่ กั บ ค่ า ความแตกต่ า งระหว่ า ง (Ω) สถานีไฟฟ้ า สถานีไฟฟ้ า ไฟฟ้ า สถานีไฟฟ้ า
ส่ วนประกอบอิมพีแดนซ์ลาํ ดับบวก (Positive Sequence) กับ (A) 8 km (A) (A) 8 km (A)
ส่ วนประกอบอิมพีแดนซ์ลาํ ดับลบ (Negative Sequence) ซึ่ ง 0 1,156 1,122 5,963 1,116
5 2,342 960 2,327 955
ปกติจะมีค่าที่เท่ากัน 10 1,242 770 1,239 767
12.7 986 683 984 682
ZS1- ZS2 15 838 620 837 619
Vb - Vc = (a 2 -a) 1- (10)
(ZF1 + ZF2 + ZF0 ) + (ZS1 + ZS2 + ZS0 ) 20 631 512 631 511
25 506 432 506 432
ZS1
Va = -
1
(11)
(ZF1 + ZF2 + ZF0 ) + ZS1
3
Vb = a 2 (12) รู ปที่ 3 NGR ขนาด 12.7 Ω ในระบบไฟฟ้ า
28 วิศวสารลาดกระบัง ปที่ 25 ฉบับที่ 2 มิถุนายน 2551
(ข) แรงดันไฟฟ้ า
Phase-Phase
Instantaneous Values
ที่ Bus 22 kV (TP1)
(ค) แรงดันไฟฟ้ า
Phase-Neutral
Instantaneous Values
ที่ Bus 400V (USER2