1.

0 PENGENALAN

Unit Unit Kualiti Mutu Air Minum (KMAM) merupakan unit yang penting bagi menjaga
kualiti air di mana – mana daerah. Ia merupakan skop tugas seorang penjawat awam yang
berjawatan sebagai Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran. Unit KMAM berperanan bagi
memastikan air mentah dan air minum yang dipeolehi pengguna selamat untuk digunakan dan
tidak mempunyai masalah. Di pejabat kesihatan daerah (PKD) Kinta jawatan ini disandang
oleh PPKP Linda Nancy A/P Anthonysamy. Di PKD Kinta hanya mempunyai seorang PPKP
dan seorang Pembantu Kesihatan Awam (PKA). Mereka berdua akan melakukan setiap
persampelan air yang ada dijadualkan di dalam daerh Kinta.

Pada 10/2/2017 PPKP unit KMAM telah mengajar kami cara untuk membuat
penganalisaan data yang perlu dilakukan oleh seorang PPKP. Beliau menerangkan kepada
kami bahawa aktiviti penganalisaan data berkaitan persampelan air merupakan salah satu
tugas PPKP yang perlu dilaksanakan oleh PPKP di dalam Unit KMAM. Selain itu, beliau
turut menerangkan kepada kami tentang kumpulan parameter yang perlu dibuat
penganalisaan. Aktiviti ini merupakan tugas yang penting bagi setiap PPKP di daerah bagi
melihat kualiti air yang diperolehi daripada persampelan air yang dilakukan. Aktiviti ini
diwujudkan bagi memastikan data yang telah diperolehi dipersembahkan dalam bentuk
statistik dan disimpan dengan betul. Analisa data merupakan satu kaedah untuk mengawal dan
mempersembahkan data serta prosedur statistik.

1| Laporan Penganlisaan Air

2.0 OBJEKTIF

2.1 Objektif Umum

Mengetahui kaedah menganalisa keputusan sampel air yang betul

2.2 Objektif Khusus

I. Mengetahui jenis-jenis analisa yang dibuat semasa persampelan air rutin dijalankan di
setiap stesen-stesen percontohan

II. Mengetahui tindakan apa yang akan dibuat PPKP sekiranya keputusan analisa didapati
melanggar dari segi julat bacaan parameter yang terlibat

Jadual persampelan

• Jadual persampelan air tahunan mesti dibuat oleh PPKP unit KMAM terlebih dahulu
dan dibahagikan mengikut minggu epid.

• PPKP Unit KMAM akan menjalankan persampelan air terawat dan air mentah
mengikut jadual yang telah ditetapkan oleh Kementerian Kesihatan Malaysia.

3.0 STESEN PERSAMPELAN

• Aktiviti persampelan air merangkumi kawasan-kawasan berikut :

• Raw Intake

• Basic TPO (Treatment Plan Outlet)

• Basic SRO (Service Reservoir Outlet)

• Auxillary (Agihan)

2| Laporan Penganlisaan Air

Jenis – Jenis Analisis

Terdapat 3 jenis analisis sampel air :

I. Analisis fizikal (in-situ)

• Kekeruhan

• Baki klorin

• pH

II. Analisis kimia (kimia pendek, kimia panjang)

III. Analisis mikrobiologi (Total Coliform dan E. coli)

4.0 PIAWAIAN

PIAWAIAN AIR TERAWAT

Parameter Kumpulan 1

Kekeruhan 5 NTU
Warna 15 TCU
Ph 6.5 – 9.0 ph
Baki Klorin 0.2 -5 mg/l
Total Coliform Tidak boleh dikesan dalam 100 ml
E.Coli Tidak boleh dikesan dalam 100 ml

Parameter kumpulan 2

Total Dissolved Solid 1000 mg/l

Chloride 250 mg/l
Aluminium 0.2 mg/l
Nitrate 10 mg/l
Iron(Fe) 0.3 mg/l
Manganese 0.1 mg/l

3| Laporan Penganlisaan Air

Parameter Kumpulan 3

Cadmium 0.003 mg/l

Arsenic 0.01 mg/l
Cyanide 0.07 mg/l
Lead 0.01 mg/l
Chromium 0.05 mg/l

Parameter Kumpulan 4

Pentachlorophenol 0.009 mg/l

benzene 0.01 mg/l
2,4,6-trichlorophenol 0.2 mg/l
2,4-D 0.03 mg/l
2,4-DB 0.09 mg/l

Parameter Kumpulan 5

Gross alpha 0.1 Bq/l

Gross beta 1.0 Bq/l
Tritium -
Total indic active dose -

PIAWAIAN AIR MENTAH

Parameter kumpulan 1

Kekeruhan 1000 NTU

Warna 300 TCU
Ph 5.5 – 9.0 ph
Total Coliform 5000 MPN / 100 ml
E.Coli 5000 MPN / 100 ml

Parameter kumpulan 2

Total Dissolved Solid 1500 mg/l

Chloride 250 mg/l
Aluminium -
Nitrate 10 mg/l
Iron(Fe) 0.3 mg/l
Manganese 0.2 mg/l

4| Laporan Penganlisaan Air

Parameter Kumpulan 3

Cadmium 0.003 mg/l

Arsenic 0.01 mg/l
Cyanide 0.07 mg/l
Lead 0.01 mg/l
Chromium 0.05 mg/l

Parameter Kumpulan 4

Pentachlorophenol -
benzene -
2,4,6-trichlorophenol -
2,4-D 0.03 mg/l
2,4-DB -

Parameter Kumpulan 5

Gross alpha 0.1 Bq/l

Gross beta 1.0 Bq/l
Tritium -
Total indic active dose -

5| Laporan Penganlisaan Air

5.0 KEPUTUSAN

Reten (Analisis Sampel Parameter Kekeruhan)

DAERAH: KINTA TAHUN: 2015 BULAN: DISEMBER

NO.
JUMLAH
RANGKAIAN /
JULAI OGOS SEPTEMBER OCTOBER NOVEMBER DISEMBER

NAMA SISTEM (JAN-JUN)

BEKALAN AIR A B C A B C A B C A B C A B C A B C A B C

KTN01 55 0 0.0% 40 0 0% 45 0 0% 0 0% 39 0 0.0% 0 0.0% 0 0.0%

41 41 261

KTN02 9 0 0% 4 0 0% 5 0 0% 0 0% 2 0 0% 0 0% 0 0.0%
4 0 24

KTN07 19 0 0% 9 0 0% 14 0 0% 0 0% 6 0 0.0% 0 0.0% 0 0.0%

9 6 63

KTN09 14 0 0% 8 0 0% 9 0 0% 0 0% 7 0 0% 0 0% 0 0.0%
7 7 52

KTN10 9 0 0% 4 0 0% 5 0 0% 0 0% 4 0 0% 0 0% 0 0.0%
4 4 30

KTN11 15 0 0% 9 0 0% 11 0 0% 0 0% 9 0 0% 0 0% 0 0.0%
9 6 59

KTN12 16 0 0% 9 0 0% 12 0 0% 0 0% 9 0 0% 0 0% 0 0.0%
9 8 63

KTN13 18 0 0% 11 0 0% 14 0 0% 0 0% 11 0 0% 0 0% 0 0.0%
11 11 76
KTN14 14 0 0% 8 0 0% 10 0 0% 0 0% 8 0 0% 0 0% 0 0.0%
8 8 56

KTN15 29 0 0% 7 0 0% 9 0 0% 0 0% 9 0 0% 0 0% 0 0.0%
9 21 84

JUMLAH 198 109 134 0.0% 111 0.0% 0.0% 0.0% 768 0 0.0%
0 0.0% 0 0% 0 0 104 0 112 0

6| Laporan Penganlisaan Air

Reten (Analisis Sampel Parameter Baki Klorin)

DAERAH: KINTA TAHUN: 2016 BULAN: DISEMBER

NO.
JUMLAH
RANGKAIAN /
JULAI OGOS SEPTEMBER OCTOBER NOVEMBER DISEMBER

NAMA SISTEM (JAN-JUN)

BEKALAN AIR A B C A B C A B C A B C A B C A B C A B C

KTN01 55 0 0.0% 40 0 0% 45 0 0% 0 0% 39 0 0.0% 0 0.0% 0 0.0%

41 41 261

KTN02 9 0 0% 4 0 0% 5 0 0% 0 0% 2 0 0% 0 0% 0 0.0%
4 0 24

KTN07 19 0 0% 9 0 0% 14 0 0% 0 0% 6 0 0.0% 0 0.0% 0 0.0%

9 6 63

KTN09 14 0 0% 8 0 0% 9 0 0% 0 0% 7 0 0% 0 0% 0 0.0%
7 7 52

KTN10 9 0 0% 4 0 0% 5 0 0% 0 0% 4 0 0% 0 0% 0 0.0%
4 4 30

KTN11 15 0 0% 9 0 0% 11 0 0% 0 0% 9 0 0% 0 0% 0 0.0%
9 6 59

KTN12 16 0 0% 9 0 0% 12 0 0% 0 0% 9 0 0% 0 0% 0 0.0%
9 8 63

KTN13 18 0 0% 11 0 0% 14 0 0% 0 0% 11 0 0% 0 0% 0 0.0%
11 11 76
KTN14 14 0 0% 8 0 0% 10 0 0% 0 0% 8 0 0% 0 0% 0 0.0%
8 8 56

KTN15 29 0 0% 7 0 0% 9 0 0% 0 0% 9 0 0% 0 0% 0 0.0%
9 21 84

JUMLAH 198 109 134 0.0% 111 0.0% 0.0% 0.0% 768 0 0.0%
0 0.0% 0 0% 0 0 104 0 112 0

7| Laporan Penganlisaan Air

Reten (Analisis Sampel Parameter E.coli)

DAERAH: KINTA TAHUN: 2016 BULAN:DISEMBER

NO. RANGKAIAN / JUMLAH

JULAI OGOS SEPTEMBER OCTOBER NOVEMBER DISEMBER
NAMA SISTEM (JAN-JUN)

BEKALAN AIR A B C A B C A B C A B C A B C A B C A B C

KTN01 55 0 0.0% 40 0 0% 45 0% 0 0% 39 0 0.0% 0 0.0% 0 0.0%

0 41 41 261

KTN02 9 0 0% 4 0 0% 5 0% 0 0% 2 0 0% 0 0% 0 0.0%
0 4 0 24

KTN07 19 0 0% 9 1 0% 14 0% 0 0% 6 0 0.0% 0 0.0% 3 4.8%

2 9 6 63

KTN09 14 0 0% 8 0 0% 9 0% 0 0% 7 0 0% 0 0% 0 0.0%
0 7 7 52

KTN10 9 0 0% 4 1 0% 5 0% 0 0% 4 0 0% 0 0% 1 3.3%
0 4 4 30

KTN11 15 0 0% 9 0 0% 11 0% 0 0% 9 0 0% 0 0% 2 3.4%
2 9 6 59

KTN12 16 0 0% 9 1 0% 12 0% 0 0% 9 0 0% 0 0% 1 1.6%
0 9 8 63

KTN13 18 0 0% 11 0 0% 14 0% 0 0% 11 0 0% 0 0% 2 2.6%
2 11 11 76

KTN14 14 0 0% 8 0 0% 10 0% 0 0% 8 0 0% 0 0% 0 0.0%
0 8 8 56

KTN15 29 0 0% 7 0 0% 9 0% 0 0% 9 0 0% 0 0% 1 1.2%
1 9 21 84

JUMLAH 198 0 109 3 0.0% 134 7 0.0% 111 0.0% 0.0% 112 0 768 10 1.3%
0.0% 0 104 0 0.0%

8| Laporan Penganlisaan Air

Reten (Analisis Sampel Parameter Baki Klorin & E.coli)

DAERAH: KINTA TAHUN: 2015 BULAN: DISEMBER

NO.
JUMLAH
RANGKAIAN /
JULAI OGOS SEPTEMBER OCTOBER NOVEMBER DISEMBER

NAMA SISTEM (JAN-JUN)

BEKALAN AIR A B C A B C A B C A B C A B C A B C A B C

KTN01 55 0 0.0% 40 0 0% 45 0% 0 0% 39 0 0.0% 0 0.0% 0 0.0%

0 41 41 261

KTN02 9 0 0% 4 0 0% 5 0% 0 0% 2 0 0% 0 0% 0 0.0%
0 4 0 24

KTN07 19 0 0% 9 1 0% 14 0% 0 0% 6 0 0.0% 0 0.0% 3 4.8%

2 9 6 63

KTN09 14 0 0% 8 0 0% 9 0% 0 0% 7 0 0% 0 0% 0 0.0%
0 7 7 52

KTN10 9 0 0% 4 1 0% 5 0% 0 0% 4 0 0% 0 0% 1 3.3%
0 4 4 30

KTN11 15 0 0% 9 0 0% 11 0% 0 0% 9 0 0% 0 0% 2 3.4%
2 9 6 59

KTN12 16 0 0% 9 1 0% 12 0% 0 0% 9 0 0% 0 0% 1 1.6%
0 9 8 63

KTN13 18 0 0% 11 0 0% 14 0% 0 0% 11 0 0% 0 0% 2 2.6%
2 11 11 76
KTN14 14 0 0% 8 0 0% 10 0% 0 0% 8 0 0% 0 0% 0 0.0%
0 8 8 56

KTN15 29 0 0% 7 0 0% 9 0% 0 0% 9 0 0% 0 0% 1 1.2%
1 9 21 84

JUMLAH 198 109 3 134 7 0.0% 111 0.0% 0.0% 0.0% 768 10 1.3%
0 0.0% 0% 0 104 0 112 0

9| Laporan Penganlisaan Air

Reten (Analisis Sampel Parameter Aluminium)

DAERAH: KINTA TAHUN: 2015 BULAN: DISEMBER

NO. RANGKAIAN / JUMLAH

JULAI OGOS SEPTEMBER OCTOBER NOVEMBER DISEMBER

NAMA SISTEM (JAN-JUN)

BEKALAN AIR A B C A B C A B C A B C A B C A B C A B C

KTN01 10 0 0% 10 0 0% 21 0 0% 10 0 0% 10 0 0% 9 0 0% 70 0 0%

KTN02 1 0 0% 1 0 0% 2 0 0% 1 0 0% 1 0 0% 0 0 0% 6 0 0%

KTN07 3 0 0% 3 0 0% 3 0 0% 6 0 0% 3 0 0% 3 0 0% 21 0 0%

KTN09 2 0 0% 2 0 0% 2 0 0% 2 0 0% 2 0 0% 2 0 0% 12 0 0%

KTN10 1 0 0% 1 0 0% 1 0 0% 2 0 0% 1 0 0% 1 0 0% 7 0 0%

KTN11 2 0 0% 2 0 0% 2 0 0% 5 0 0% 2 0 0% 2 0 0% 15 0 0%

KTN12 3 0 0% 3 0 0% 3 0 0% 3 0 0% 3 0 0% 3 0 0% 18 0 0%

KTN13 3 0 0% 3 0 0% 5 0 0% 3 0 0% 3 0 0% 3 0 0% 20 0 0%

KTN14 2 0 0% 2 0 0% 2 0 0% 4 0 0% 2 0 0% 2 0 0% 14 0 0%

KTN15 2 0 0% 2 0 0% 3 0 0% 4 0 0% 4 0 0% 5 0 0% 20 0 0%

JUMLAH 29 0.0% 29 0% 44 0% 40 0% 0% 0% 0%
0 0 0 0 31 0 30 0 203 0

10 | L a p o r a n P e n g a n l i s a a n A i r
6.0 Tindakan PPKP

I. Sekiranya terdapat perlanggaran, pihak Jabatan Kimia akan memaklumkan terus

kepada pihak Pejabat Kesihatan Daerah.

II. PPKP Unit KMAM yang berkenaan akan melaporkannya kepada Jabatan Kesihatan
Negeri, Pegawai Kesihatan Daerah serta syarikat pengurusan air yang berkenaan.

III. Tindakan selanjutnya akan diambil oleh PPKP berkenaan.

IV. Surat dan laporan pembetulan akan dihantar terus kepada pihak Pengurusan
Lembaga Air Perak (LAP) melalui sistem faks.

V. Tindakan pembetulan mesti diambil dalam masa 24 jam.

VI. PPKP akan terus membuat persampelan semula di ‘point’ yang mengalami
perlanggaran sehingga bacaanya kembali mematuhi piawaian.

7.0 KESIMPULAN

Kesimpulannya, setiap PPKP yang bertugas di unit KMAM di mana – mana Pejabat
Kesihatan Daerah mestilah mahir dalam menganalisis bacaan parameter yang normal tetapi
berlainan analisisnya seperti analisis fizikal, kimia dan mikrobiologi.

Sekiranya, terdapat perlanggaran, PPKP yang terlibat mestilah menghantar laporan

pembetulan kepada pihak yang bertanggungjawab agar pihak bertanggungjawab mengambil
tindakan pembetulan dan mengikuti cadangan yang telah dicadangkan oleh PPKP agar kualiti
air mematuhi piawaian yang telah ditetapkan dan selamat di minum oleh orang awam.

11 | L a p o r a n P e n g a n l i s a a n A i r