RAVANSKI GREDNI NOSAČI

Osnovni element ravanskih grednih nosača je štap, koji je u opštem slučaju

opterećen proizvoljnim ravanskim sistemom sila i spregova. Zamišljenim
presecanjem takvog štapa i posmatranjem jednog njegovog dela, dejstvo
uklonjenog dela na posmatrani, sadrži unutrašnje sile u poprečnom i
uzdužnom pravcu (tranverzanla i aksijalna sila) i unutrašnji spreg (napadni
moment). Ove veličine (transverzalna sila, aksijalna sila i napadni moment)
koje su definisane za gotovo svaki presek nosača veoma su važne za
funkcionalnost, oblik i dimenzije samog nosača i nazivaju se presečnim
silama. Osnovni zadatak pri proučavanju grednih nosača je određivanje
presečnih sila u svim njegovim presecima u kojima su one definisane.
TIPOVI GREDNIH NOSAČA
Prostu gredu, Sl.1, čini opterećen prav štap koji se oslanja na oslonce svojim
krajevima. Jedan oslonac je pokretan (ovde A) a drugi nepokretan (B).
Greda s prepustom, Sl.2 i 3, za razliku od proste grede, predstavlja opterećen
prav štap čiji se jedan oslonac ne nalazi na kraju.
Konzolu, Sl.5, predstavlja opterećen štap koji je uklešten na jednom kraju.
Ram, Sl.6, predstavlja opterećen i oslonjen (putem oslonaca i/ili
ukleštenja) nosač koji je sačinjen od više štapova čije se ose seku.
Gerberov nosač, Sl.7, je nosač čiji su pojedini delovi (štapovi) zglobno povezani.
Zglobove, koji povezuju delove nosača, zvaćemo Gerberovim zglobovima.
Za statički neodređenu gredu, Sl.8, nije moguće odrediti otpori oslonaca
samo na osnovu uslova ravnoteže (ovakve grede u statici nećemo rešavati).
OPTEREĆENJA GREDNIH NOSAČA Osim koncentrisanih sila i
koncentrisanih spregova koji
neposredno dejstvuju na neke
od tačaka grednih nosača u
ovom kursu ćemo se sretati i sa
kontinualnim (neprekidno
raspoređenim) i posrednim
opterećenjem.

Otpori nepokretnih i pokretnih oslonaca, koje ćemo uvek prethodno odrediti iz

uslova ravnoteže, spadaće u koncentrisane sile. Reakcije ukleštenja, za koje se
smatra da dejstvuju na krajnju tačku nosača, činiće koncentrisana sila i
koncentrisan reaktivni spreg (moment ukleštenja).
Kontinualno opterećenje se zadaje specifičnim opterećenjem q (opterećenjem
po dužini), čija je dimenzija sila kroz dužinu (npr. kN/m). Ono je, u opštem
slučaju, funkcija koordinate z, dakle q=q(z).
Opterećenje koje ne dejstvuje neposredno na gredu već na neki pridodat
element (npr. štap ili ugaonik), koji je kruto vezan (npr. zavaren) za gredu,
nazivamo posrednim opterećenjem.
KONTINUALNO OPTEREĆENJE
Na Sl.1 prikazano je proizvoljno poprečno
kontinualno opterećenje q(z), koje se
proteže na dužini l , 0 ≤ z ≤ l.
Kontinualno opterećenje može biti
shvaćeno kao beskonačno mnogo, jednako
usmerenih, paralelnih sila.
Fqi = qi ⋅ ∆z ⇒ Fq = ∑ Fqi = ∑ qi ⋅ ∆z
r
Fq
r
M A = ∑ M A ⇒ zq =
F qi ∑ Fqi zi ∑ qi zi ∆z
=
Fq ∑ qi ∆z
l
dFq = q ( z ) ⋅ dz ⇒ Fq = ∫ q( z ) dz
0
l l

∫ z q(z ) dz ∫ z q(z ) dz
zq = 0
= 0
l
Fq
∫ q(z ) dz
0
Primer 8.1
Odrediti rezultante ravnomernog, trougaonog i trapeznog kontinualnog
opterećenja kao i njihova mesta.
Ravnomerno (pravougaono)
l
kontinualno opterećenje
l
q ∫ z dz (
1 2l 1 2 2
z l −0 )
l
Fq = q ∫ dz = q ⋅ z 0 = q ⋅ (l − 0) = q ⋅ l =2 =2
0
zq = =
l 0

0
ql l l 2

Trougaono kontinualno opterećenje ql 2

l

ql
l
ql z 2
l
ql l 2 ql ⋅ l
∫
l 0
z dz
2 z3
l
2 l3 2
Fq = ∫ z dz = ⋅ = ⋅ = zq = = 2⋅ = 2⋅ = l
l 0 l 2 0 l 2 2 ql ⋅ l l 30 l 3 3
2
Trapezno kontinualno opterećenje
ql − q0  ql − q 0 ql − q0 l 2 q0 + ql
l l l

Fq = ∫  q0 + z  dz = q0 ∫ dz + ∫ z dz = q0 ⋅ l + ⋅ = ⋅l
0 
l 0
l 0
l 2 2
2 l 3 l
ql − q0 q − q0 z l 2 ql − q0 l 3 q0 + 2ql 2
l
  z
∫0  0 l
q + z z dz = q0
 2
+ l
l 3
= q0 ⋅ +
2 l
⋅ =
3 6
⋅l
0 0

ql − q0 
l

∫0  q0 + l z z dz q0 + 2ql l
zq = = ⋅
Fq q0 + ql 3
POSREDNO OPTEREĆENJE
Za određivanje presečnih sila
grednog nosača važno je znati
kakvo je dejstvo ovih
ekscentričnih sila (posrednog
opterećenja) na tačke grednog
nosača (ovde su to C i D) u
kojima su pridodati elementi
kruto vezani za njega.
Uslovi ravnoteže, Sl.3
∑ Yi = YC − F1 = 0 ⇒ YC = F1
∑ Zi = ZC = 0 ⇒ ZC = 0
∑ M C i = − F1 ⋅ h1 + MC = 0 ⇒ M C = F1 ⋅ h1 Uslovi ravnoteže, Sl.4
∑ Yi = YD = 0 ⇒ YD = 0
Opterećenje sa Sl.2, moglo je
r bitir
dobijeno i redukcijom sila F1 i F2
∑ Z i = − Z D + F2 = 0 ⇒ Z D = F2
na tačke C i D. ∑ M D i = − F2 ⋅ h2 + M D = 0 ⇒ M D = F2 ⋅ h2
Pre određivanja presečnih sila
poželjno da se kose sile zamene
svojim komponentama u poprečnom i
uzdužnom pravcu u odnosu na gredu

PRESEČNE SILE
Presečne sile u ma kom preseku grednog nosača, određuju se tek nakon što se
odrede otpori oslonaca
Kada je poznato svo spoljašnje opterećenje
koje dejstvuje na nosač, kao na slici, može
FT -transverzalna sila se posmatrati ravnoteža levog ili desnog
dela od proizvoljnog preseka kako bi se na
Fa -aksijalna sila osnovu uslova ravnoteže tog dela odredile
M -napadni moment presečne sile. Uklonjeni deo nosača
dejstvuje na posmatrani u samom preseku
upravo sa presečnim silama.

Transverzalna sila je unutrašnja sila u poprečnom pravcu (odnosno, u pravcu

je zamišljenog preseka za koji se podrazumeva da je upravan na osu grede).
Aksijalna sila je unutrašnja sila u uzdužnom pravcu (u pravcu ose grede)
koja postoji samo u onim segmentima grede koji su, između ostalog,
aksijalno opterećeni (na zatezanje ili pritisak).
Napadni moment (odnosno, moment savijanja) je unutrašnji spreg usled
kojeg se realne (deformabilne) grede savijaju (pri savijanju, osa grede iz
pravolinijskog oblika prelazi u krivolinijski).
 ODREĐIVANJE TRANSVERZALNIH SILA
Uslov ravnoteže levog dela Uslov ravnoteže desnog dela
∑ Fi p = ∑ Filp − FT K = 0 ∑ Fi p = ∑ Fi dp + FT K = 0
⇒F = F
TK ∑ l
ip
⇒ F TK = − ∑ ip
F d

ODREĐIVANJE AKSIJALNIH SILA

Uslov ravnoteže levog dela Uslov ravnoteže desnog dela
∑ i u ∑ i u + Fa K = 0
F = F l
∑ ∑
F = Fd − F = 0
iu iu aK

⇒ Fa K = −∑ Fi lu ⇒ Fa K = ∑ Fi du
ODREĐIVANJE NAPADNOG MOMENTA
Uslov ravnoteže levog dela Uslov ravnoteže desnog dela
∑MKi = ∑MKi + MK = 0 ⇒
l
∑ Ki ∑ Ki − M K = 0 ⇒
M = M d

M =− M
K ∑ l
Ki
M K = ∑ Ki
M d
Primer 8.2 Za gredu prikazanu na slici, odrediti presečne sile u presecima:
r A′ , B ′, 1, 1', 2 i 2' ?
Prvo se kosa sila F razloži na
komponente i odrede otpori oslonaca
∑ M A i = − Fp ⋅1 + FB ⋅ 3 − M = 0 ⇒ FB = 2 kN
∑ Yi =YA − Fp + FB = 0 ⇒ YA = 1 kN
∑ Z i = − Z A + Fu = 0 ⇒ Z A = 3 kN
Presečne sile:
Fa A′ = Fa 1 = −∑ Fi lu = −(− Z A ) = 3 kN
Fa 1′ = Fa 2 = Fa 2′ = Fa B ′ = ∑ Fi du = 0
FT A′ = FT 1 = ∑ Fi lp = YA = 1 kN
FT 1′ = FT 2 = FT 2′ = FT B ′ = −∑ Fi dp =
= −( FB ) = −2 kN
M A′ = ∑ M Al ′ i = YA ⋅ ε = YA ⋅ 0 = 0
M 2′ = ∑ M 2d′ i = + FB ⋅ 1 = 2 kNm,
M 1′ = M 1 = ∑ M = +YA ⋅1 = 1 kNm
l
1i

M B′ = ∑ M d
= 0, M 2 = ∑ M 2di = + FB ⋅ 1 − M = −1 kNm.
B′ i
Ovaj jednostavan primer jasno ukazuje na sledeće važne zaključke koji će se
često koristiti:
-Ako na neku tačku grednog nosača dejstvuje koncentrisana spoljašnja sila u
poprečnom pravcu, onda se transverzalne sile, u presecima neposredno levo i
neposredno desno od te tačke, razlikuju za konačnu vrednost.
-Ako na neku tačku grednog nosača dejstvuje koncentrisana spoljašnja sila u
uzdužnom pravcu, onda se aksijalne sile, u presecima neposredno levo i
neposredno desno od te tačke, razlikuju za konačnu vrednost.
-Ako na neku tačku grednog nosača
dejstvuje koncentrisan spreg, onda se
napadni momenti, u presecima
neposredno levo i neposredno desno
od te tačke, razlikuju za konačnu
vrednost.
VEZE IZMEĐU NAPADNOG
MOMENTA, TRANSVERZALNE
SILE I SPECIFIČNOG
OPTEREĆENJA
Presečne sile Presečne sile u
u preseku z preseku z+dz
Momentni uslov ravnoteže, Sl.3, za momentnu tačku D, daje vezu između
napadnog momenta i transverzalne sile:
dz
∑ Di
M = M ( z + dz ) − M ( z ) − FT ( z ) dz + q ( z ) dz ⋅ =0
2
Član koji sadrži dz⋅ dz
M ( z + dz ) − M ( z ) FT =
dM
⇒ FT ( z ) = ⇒ je zanemaren jer
dz dz predstavlja malu
veličinu drugog reda.
Dakle transverzalna sila se može dobiti kao izvod napadnog momenta, koji je
funkcija uzdužne koordinate z, po toj koordinati.
Uslov ravnoteže, koji govori o sumi projekcija sila u poprečnom pravcu, Sl.3,
daje vezu između transverzalne sile i specifičnog opterećenja q(z):
FT ( z + dz ) − FT ( z )
∑ ip T
F = F ( z ) − FT ( z + dz ) − q ( z )dz = 0 ⇒ q ( z ) = − ⇒
dz
dFT ( z ) d 2 M (z )
q( z ) = − =−
dz dz 2
Dakle, specifično opterećenje promenjenog predznaka -q koje je u opštem
slučaju funkcija uzdužne koordinate z jednako je prvom izvodu transverzalne
sile ili drugom izvodu napadnog momenta po toj koordinati.
Imajući u vidu dobijene veze kao i zaključke iz primera 8.2, dolazimo do
sledećih novih važnih zaključaka:
-Ako se između dva preseka grede, koja se nalaze na konačnom rastojanju, ne
nalaze ni kontinualno opterećenje (q=0) ni spoljašnje poprečne koncentrisane
sile ni koncentrisani spregovi, onda je u svakom preseku između tih preseka
transverzalna sila konstantna a napadni moment je linearna funkcija uzdužne
koordinate;
-Ako se između dva preseka grede, koja se nalaze na konačnom rastojanju,
nalazi samo ravnomerno kontinualno opterećenje (q=const.), onda je u svakom
preseku između tih preseka transverzalna sila linearna funkcija uzdužne
koordinate a napadni moment je kvadratna funkcija iste;
-Ako se između dva preseka grede, koja se nalaze na konačnom rastojanju,
nalazi samo trougaono ili trapezno kontinualno opterećenje, q(z)=kz+n, onda je
u svakom preseku između tih preseka transverzalna sila kvadratna funkcija
uzdužne koordinate a napadni moment je kubna funkcija iste;
-Ako je u nekom intervalu FT>0, a prati se tok funkcije s leva na desno (dakle
dz>0), onda mora biti dM>0, što znači da napadni moment M(z), idući s leva
na desno, u tom intervalu, raste;
-Ako je, suprotno prethodnom, u nekom intervalu FT<0, onda za dz>0 mora
biti dM<0, što znači da napadni moment M(z), idući s leva na desno, u tom
intervalu, opada;
-Ako je u nekom intervalu FT=0, za dz≠0, onda mora biti dM=0, što znači da
je napadni moment M(z), u tom intervalu, konstantan;

Ako je u nekom konačnom intervalu, u

kom se nalazi samo poprečno kontinualno
opterećenje, transverzalna sila takva
funkcija da u jednoj tački tog intervala (na
primer, tački e, sa slike) menja svoj znak,
onda funkcija napadnog momenta u toj
tački (odnosno, preseku) ima svoj lokalni
maksimum (minimum);
DIJAGRAMI PRESEČNIH SILA
Presečne sile su funkcije uzdužne koordinate (z, odnosno, u) i njihovo
dijagramsko predstavljanje daje kompletnu sliku o presečnim silama u ma
kom preseku grednog nosača u kojem su one definisane.
Apscisna osa, za svaki od
dijagrama, je horizontalna,
desno usmerena. Ordinatna
osa je u slučaju transverzalnih
i aksijalnih sila usmerena
naviše, dok je u slučaju
napadnog momenta usmerena
naniže. Apscisne ose se ovim
dijagramima najčešće nazivaju
“nultim linijama” koje se
označavaju 0-0, 0′-0′ i 0″-0″.
Kod njih se strelica, koja
govori o porastu koordinate (u
Koordinatni sistemi i nulte linije za desnu stranu), najčešće ne crta.
dijagrame presečnih sila
Primer 8.3 Za prostu gredu za koju su u primeru 8.2 određene vrednosti
presečnih sila u presecima A′, 1, 1′, 2, 2′
i B′ nacrtati dijagrame presečnih sila.

Zbog q=0 transverzalne sile u

svakom preseku između preseka
A′ i 1 moraju imati konstantnu
vrednost. Isto važi za preseke
između 1′ i 2 kao i 2′ i B′. Zbog
tih konstantnosti, linije u
dijagramu transverzalnih sila su
paralelne sa nultom linijom.
U intervalima u kojima je q=0
napadni momenti su linearne
funkcije uzdužne koordinate.
Zbog toga su pravim linijama
povezane vrednosti u presecima:
A′ i 1, 1′ i 2 kao i 2′ i B′
U dijagramu aksijalnih sila linije su
paralelne sa nultom linijom.
Crtanje dijagrama transverzalnih
sila idući s leva na desno i
nadovezujući spoljašnje sile u
poprečnom pravcu

Crtanje dijagrama aksijalnih sila idući s leva na desno i nadovezujući

spoljašnje sile u uzdužnom pravcu
PRESECI U KOJIMA SE RAČUNAJU NAPADNI MOMENTI
Preseci u kojima treba računati napadni moment (karakteristične tačke) su:
-Preseci kod kojih dejstvuju sile. Takvi su preseci A, 1, 2 i B.
(tu je najbolje ne uvoditi po dva bliska preseka pošto su vrednosti napadnog
momenta praktično iste)
Za preseke sa slike važi: M A' = M A , M 1' = M 1 , M 2 ' = M 2 , M B ' = M B
-Preseci na početku i kraju kontinualnog opterećenja. Takvi su preseci 3 i 4
sa slike.
-Preseci koji su beskonačno blizu levo i beskonačno blizu desno od mesta
gde dejstvuje koncentrisani spreg. Takvi su preseci 5 i 5‘ kao i B‘ sa slike.
Pošto je tačka B na kraju presek B” koji bi morao biti desno od B ne postoji.
-Presek u okviru kontinualnog opterećenja gde je tranverzalna sila jednaka
nuli a napadni moment ima lokalni maksimum (minimum). Takav je presek
e na slici.
Primer 8.4
Za dati Gerberov nosač,
rastavljanjem na mestu zgloba,
analitičkim putem odrediti
otrore oslonaca i sile u zglobu a
zatim nacrtati dijagrame
presečnih sila.

Prvo se rastavljanjem na mestu zgloba (dekompozicijom), kao što se to

radi kod sistema krutih tela, određuju otpori oslonaca i reakcije u zglobu.
Nakon toga se u karakterističnim tačkama određuju napadni momenti
kako bi se dijagram napadnog momenta mogao što bolje nacrtati. Za što
bolje crtanje dijagrama napadnog momenta korisno je i to što se prvo crta
dijagram transverzalnih sila zbog njihove povezanosti formulom:
dM
FT =
dz
Razmera za sve dijagrame, koja se upisuje na crtežu, usvaja se proizvoljno
 Sl.2
∑MG i = FC ⋅ 2 − Fq ⋅ 2 −Y3 ⋅ 4 = 0 ⇒ FC = 6 kN
∑Yi = −YG − Fq + FC −Y3 = 0 ⇒ YG = 1kN

Sl.1 ∑Zi = ZG − Z3 = 0 ⇒ ZG = 1kN

∑ M A i = −Y1 ⋅1 − F2 ⋅ 3 + FB ⋅ 3 + YG ⋅ 5 = 0 ⇒ FB = 1 kN
∑ Yi = YA − Y1 − F2 + FB + YG = 0 ⇒ YA = 2 kN

∑ Z i = − Z A + Z1 − Z G = 0 ⇒ Z A = 1 kN
M A′ = ∑ M Al ′ i = 0 NAPADNI MOMENTI
M 1 = M 1′ = ∑ M 1l i = YA ⋅1 = 2 kNm M G ′′ = ∑ M Gl ′′ i = 0
M 2 = ∑ M 2l i = YA ⋅ 2 − Y1 ⋅1 = 2 kNm M C′ = M C′′ = ∑ M Cl ′ i = −YG ⋅ 2 −
M 2′ = ∑ M 2l ′ i = YA ⋅ 2 − Y1 ⋅1 + M 2 = 4 kNm − q ⋅ 2 ⋅1 = −4 kNm
M G ′ = ∑ M Gd ′ i = 0 M 3′ = ∑ M 3d′ i = 0
M B ′ = M B ′′ = ∑ M Bd ′′ i = YG ⋅ 2 = 2 kNm
 z  z 2

 − Y ⋅ z − q ⋅ z ⋅ , 0 < z < 2  − − z, za 0 < z < 2

⇒ M (z ) =  2 2
G
M = 2
z
− YG ⋅ z − q ⋅ z ⋅ + FC ⋅ ( z − 2 ), 2 < z < 4 − z + 5 z − 12, za 2 < z < 4
 2  2
TRANSVERZALNE SILE
Za drugi deo grede (opterećen
ravnomernim kontinualnim
opterećenjem), funkcija transverzalne
sile, u skladu sa izvedenim formulama,
ima oblik:
 − z − 1, za 0 < z < 2
FT ( z ) = 
− z + 5, za 2 < z < 4

Dijagrami presečnih sila za ceo nosač

Primer 8.5
Za dati Gerberov nosač,
rastavljanjem na mestu
zgloba, analitičkim putem
odrediti reakcije spoljašnjih
veza i sile u zglobu a zatim
nacrtati dijagrame presečnih
sila.
 ∑ M G i = FB ⋅ 2 − Fq ⋅ 2 − Y4 ⋅ 4 = 0
⇒ FB = 8 kN
∑ Yi = −YG − Fq + FB − Y4 = 0⇒ YG = 2 kN
∑ Zi = ZG − Z 4 = 0 ⇒ ZG = 2 kN
∑ M A i = − F1 ⋅1 − Y2 ⋅ 3 − F3 ⋅1 + YG ⋅ 5 − M A = 0
⇒ M A = 1 kNm

∑ Yi = YA − F1 − Y2 + YG = 0 ⇒ Y = 2 kN A

∑ Zi = −Z A + Z 2 + F3 − ZG = 0 ⇒ Z A = 1kN
M A′ = ∑ M Al ′ i = M A = 1 kNm
M G ′′ = ∑ M Gl ′′ i = 0
M 1 = M 1′ = ∑ M = YA ⋅1 + M A = 3 kNm
l

M B′ = M B′′ = ∑ M Bl ′ i = −YG ⋅ 2 −
1i

M G′ = ∑ M d
G′ i =0
− q ⋅ 2 ⋅1 = − 6 kNm
M 3′ = ∑ M d
3′ i = YG ⋅1 = 2 kNm
M 4′ = ∑ M 4d′ i = 0
M 3 = ∑ M = YG ⋅1 − M3 = 1 kNm
d
3i

M 2 = M 2 ′ = ∑ M 2di = YG ⋅ 2 − M3 = 3 kNm
 z  z2
− Y ⋅ z − q ⋅ z ⋅ , 0 < z < 2  − − 2 z, za 0 < z < 2
 G
⇒ M (z ) =  2 2
M = 2
z
− YG ⋅ z − q ⋅ z ⋅ + FB ⋅ ( z − 2 ), 2 < z < 4 − z + 6 z − 16, za 2 < z < 4
 2  2
Provera usklađenosti dijagrama napadnog
momenta sa dijagramom transverzalnih sila
Na prvom metru transverzalna sila je
pozitivna a moment idući s leva na desno (u
smeru porasta koordinate z) raste što je OK.
Naredna dva metra transverzalna sila je
nula a moment je konstantan što je OK.
Sledeći metar transverzalna sila je
negativna a moment opada što je OK.
Još jedan metar transverzalna sila je
negativna sa istom vrednošću kako kod
prethodnog metra a moment takođe opada
sa istim nagibom što je OK.
Zatim je transverzalna sila negativna i
promenljiva a moment opada sa
promenljivim nagibom što je OK.
Na kraju transverzalna sila je pozitivna i
promenljiva a moment raste sa
promenljivim nagibom što je OK.
Primer 8.6
Za dati ram sačinjen od dva vertikalna
stuba i horizontalne prečage,
analitičkim putem odrediti otrore
oslonaca i napadne momente u
karakterističnim presecima a zatim
nacrtati dijagrame presečnih sila.

ODREĐIVANJE OTPORA OSLONACA

∑ M A i = FB ⋅ 4 − F1 ⋅1 − F2 ⋅ 3 − F3 ⋅ 5 +
+ F4 ⋅ 2 = 0 ⇒ FB = 2 kN
∑ Yi = YA − q ⋅ 2 − F1 − F2 − F3 + FB = 0
⇒ YA = 4 kN
∑ Zi = Z A − F4 = 0 ⇒ Z A = 2 kN
RASTAVLJANJE RAMA NA PREČAGU I STUBOVE I ODREĐIVANJE
REAKCIJA UNUTRAŠNJIH VEZA U TAČKAMA C I D

Sl.3 ∑ M D i = − F4 ⋅ 2 + M D = 0 ⇒ M D = 4 kNm
∑ Yi = FB − YD = 0 ⇒ Y = 2 kN
D

∑ Zi = Z D − F4 = 0 ⇒ Z D = 2 kN
Sl.2
∑ M Ci= Z A ⋅ 4 − MC = 0 ⇒ MC = 8 kNm

∑ Yi = YA − YC = 0 ⇒ YC = 4 kN
∑ Zi = Z A − ZC = 0 ⇒ ZC = 2 kN
NAPADNI MOMENTI

Sl.3 1 ∑ 1 i = 0
= l
M M Sl.1
M C " = ∑ M Cl " i = − q ⋅ 1 ⋅ 0,5 = −0,5 kNm
M C ′′′ = ∑ M Cl ′′′ i = − q ⋅ 1 ⋅ 0,5 − MC = −8,5 kNm
M 2 = M 2′ = ∑ M 2l i = − q ⋅ 2 ⋅ 1 + YC ⋅ 1 −
Sl.2
− MC = −6 kNm
M A′ = ∑ M Al ′ i
= 0 kNm M 4 = ∑ M 4 i = 0
d

M C ′ = ∑ M Cd ′ i = − MC = −8 kNm M D ′′ = ∑ M Dd ′′ i = − F3 ⋅ 1 = −1 kNm
M 3 = M 3′ = ∑ M 3di = − F3 ⋅ 2 + YD ⋅ 1 − M D = −4 kNm
Sl.3
M D ′′′ = ∑ M Dl ′′′ i = − M D = −4 kNm
M B ′ = ∑ M Bd ′ i = 0
M 5 = M 5' = ∑ M 5di = 0
Primer 8.7

Za dati ram sačinjen od jednog

vertikalnog stuba i horizontalne
prečage, analitičkim putem
odrediti reakcije u ukleštenju i
napadne momente u
karakterističnim presecima a zatim
nacrtati dijagrame presečnih sila.
ODREĐIVANJE REAKCIJA U
UKLEŠTENJU
∑ M A i = F1 ⋅1 + F2 ⋅ 2 + F3 ⋅ 4 − q ⋅ 4 ⋅ 3 −
− F4 ⋅ 2 + F5 ⋅ 1 − M A = 0 ⇒ M A = 1 kNm

∑ Yi = YA − F1 + F2 + F3 − q ⋅ 4 = 0
⇒ YA = 1 kN

∑ Z i = −Z A + F4 − F5 = 0 ⇒ Z A = 1 kN
ODREĐIVANJE REAKCIJA IZMEĐU PREČAGE I STUBA

Sl.2 ∑ M C i = F4 ⋅ 2 − F5 ⋅ 3 − Z A ⋅ 4 − M A + MC = 0 ⇒ MC = 4 kNm

∑ Yi = YA − YC = 0 ⇒ YC = 1kN
∑ Zi = −ZC + F4 − F5 − Z A = 0 ⇒ ZC = 0
NAPADNI MOMENTI
Sl.2
M A′ = ∑ M l
A′ i = M A = 1 kNm
M 1 = M 1′ = ∑ M 1l i = Z A ⋅1 + M A = 2 kNm
M C ′ = ∑ M Cd ′ i = MC = 4 kNm
M 2 = M 2′ = ∑ M 2di = MC = 4 kNm
Sl.1
M C ′′ = ∑ M Cl ′′ i = − F1 ⋅1 = −2 kNm
M 3 = ∑ M 3l i = 0
M C ′′′ = ∑ M Cl ′′′ i = − F1 ⋅1 + MC = 2 kNm
M 4 = ∑ M 4l i = − F1 ⋅ 2 + YC ⋅1 + MC = 1 kNm
M 5 = M 5′ = ∑ M 5di = F3 ⋅ 2 − q ⋅ 3 ⋅1,5 = − 0,5 kNm
M 6 = M 6′ = ∑ M 6d′ i = − q ⋅1 ⋅ 0,5 = −0,5 kNm
M 7 = ∑ M 7di = 0
M e = ∑ M edi = F3 ⋅1 − q ⋅ 2 ⋅1 = 0
Primer 8.8
Za zadat ram odrediti presečne sile i nacrtati
njihove dijagrame bez određivanja reakcija
u ukleštenju C i bez rastavljanja na mestu B.
Veličine F, α, a i b smatrati poznatim.

FT ( z1 ) = ∑ Fi lp = F , FT ( z2 ) = ∑ Fi lp = F cos α
Fa ( z1 ) = −∑ Fiul = 0, Fa ( z2 ) = −∑ Fiul = F sin α
M ( z1 ) = ∑ M Kl i = F ⋅ z1
M ( z2 ) = ∑ M Pl i = F ⋅ (a + z2 cos α )