Διεπιζηημονική Φρονηίδα Υγείας(2017) Τόμος 9,Τεύτος 2, 74-85 ISSN 1791 - 9649

Απηναληηθεηκελνπνίεζε: ληξνπή γηα ην ζώκα, ζσκαηηθή

επηηήξεζε, θνηλσληθό ζσκαηηθό άγρνο θαη επηπηώζεηο ζηε δηάζεζε
ζε Ειιελίδεο θνηηήηξηεο
1 2 3
Μαπξνγηψξγε Φ. , Τφγθαο Κ. , Αιεμηάο Γ. ,
1
Χπρνιφγνο
2
Κνηλσληθφο ιεηηνπξγφο-Χπρνιφγνο, Msc., Msc., Ph.D(c)
3
Αλαπιεξσηήο Καζεγεηήο Κνηλσληνινγίαο ηεο Υγείαο θαη ηνπ Σψκαηνο, Τκήκα Χπρνινγίαο, Πάληεην Παλεπηζηήκην Κνηλσληθψλ θαη
Πνιηηηθψλ Δπηζηεκψλ

ΠΔΡΗΛΖΨΖ
Διζαγωγή: Ζ απηναληηθεηκελνπνίεζε είλαη ε ηάζε ππεξεθηίκεζεο ηεο εκθάληζεο ζε ζρέζε κε νπνηαδήπνηε άιιε
ηθαλφηεηα ηνπ αηφκνπ. ΢κοπόρ: Ζ πξνζέγγηζε ηεο ζεσξίαο ηεο απηναληηθεηκελνπνίεζεο θαη ησλ επηπηψζεψλ ηεο ζηελ
ςπρηθή πγεία ησλ λεαξψλ γπλαηθψλ. Τλικό-Μέθοδορ: Πξαγκαηνπνηήζεθε ζπγρξνληθή κειέηε (cross-sectional study)
δηάξθεηαο νθηψ κελψλ (Οθηψβξηνο 2015-Μάηνο 2016) ζε ηπραίν δείγκα 170 θνηηεηξηψλ Χπρνινγίαο ηνπ Παληείνπ
Παλεπηζηεκίνπ. Φξεζηκνπνηήζεθε ζχλζεην εξσηεκαηνιφγην κε δεκνγξαθηθά ζηνηρεία θαη ηηο Κιίκαθεο
Απηναληηθεηκελνπνίεζεο, Νηξνπήο γηα ην Σψκα, Δπηηήξεζεο Σψκαηνο, Κνηλσληθνχ Σσκαηηθνχ Άγρνπο θαη Θεηηθνχ-
Αξλεηηθνχ Σπλαηζζήκαηνο. Ζ ζηαηηζηηθή αλάιπζε έγηλε κε ην πξφγξακκα SPSS v.20. Αποηελέζμαηα: Ζ κέζε ειηθία
ήηαλ 19.86 έηε (mean: 19.86, SD: 3.77, Min: 18, Max: 55, Range: 37), ν κέζνο ΒΜΗ 21.06 (mean: 21.06, SD: 2.69,
Min: 14.53 Max: 32.46, Range: 17.93) θαη ε πιεηνςεθία (77,2%) είρε θπζηνινγηθφ βάξνο. Ζ απηναληηθεηκελνπνίεζε
ήηαλ αλεμάξηεηε ηεο ζσκαηηθήο δηάπιαζεο, ελψ ζπζρεηίζηεθε ζεηηθά κε ηελ ληξνπή γηα ην ζψκα (r = .293, p = 0.01),
ην άγρνο γηα ηελ εκθάληζε (r = .292, p = 0.01) θαη ηελ αξλεηηθή δηάζεζε (r = .236, p = 0.01). Βξέζεθε ζεηηθή ζπζρέηηζε
κεηαμχ ληξνπήο γηα ην ζψκα, άγρνπο γηα ηελ εκθάληζε θαη αξλεηηθήο δηάζεζεο θαη αξλεηηθή ζπζρέηηζε ησλ
κεηαβιεηψλ απηψλ κε ηελ ζεηηθή δηάζεζε. Ζ επίδξαζε ηεο ππνθαηεγνξίαο ΒΜΗ ήηαλ ζεκαληηθή κφλν ζην
εξσηεκαηνιφγην Κνηλσληθνχ Σσκαηηθνχ Άγρνπο (F = 2.93, df = 3, p = 0.035) θαη νη ππέξβαξεο-παρχζαξθεο είραλ
κεγαιχηεξε βαζκνινγία (3.22) ζε ζρέζε κε ηηο ιηπνβαξείο (2.63). Ζ επηηήξεζε ηνπ ζψκαηνο ζπζρεηίζηεθε ζεηηθά κε
ηελ απηναληηθεηκελνπνίεζε (r = .377, p = 0.01), ηελ ληξνπή γηα ην ζψκα (r = .503, p = 0.01) θαη ην άγρνο γηα ηελ
εκθάληζε (r = .478, p = 0.01), ελψ νη αλαιχζεηο πνιιαπιήο παιηλδξφκεζεο επηβεβαίσζαλ ηνλ πξνβιεπηηθφ ξφιν ηεο
ληξνπήο γηα ην ζψκα θαη ηνπ θνηλσληθνχ ζσκαηηθνχ άγρνπο ζηε ζεηηθή θαη αξλεηηθή δηάζεζε. ΢ςμπεπάζμαηα: Οη
γπλαίθεο θνηηήηξηεο ςπρνινγίαο βηψλνπλ ηελ εκπεηξία ηεο απηναληηθεηκελνπνίεζεο αλεμαξηήησο ηεο ζσκαηηθήο ηνπο
δηάπιαζεο, θάηη πνπ ζπλεπάγεηαη ζνβαξέο επηπηψζεηο ζηελ ςπρηθή ηνπο πγεία.
Λέξειρ κλειδιά: απηναληηθεηκελνπνίεζε, ληξνπή γηα ην ζψκα, άγρνο γηα ηελ εκθάληζε, ζσκαηηθή επηηήξεζε, δηάζεζε

Υπεύζ. Αι/θίας Μασρογηώργε Φ., Αρηζηοηέιοσς 235, Αταρλές, Αηηηθή, T.K 13671. Τει: 6949469804, +302102464616, email: fotinimavr@hotmail.gr 74
Interscientific Health Care (2017) Vol 9, Issue 2, 74-85 ISSN 1791 - 9649

Self-objectification: body shame, body surveillance, social physique

anxiety and mood consequences in Greek women university
students
1 2 3
Μavrogiorgi F. , Togas C. , Alexias G.
1
Psychologist
2
Social Worker-Psychologist, M.Sc., M.Sc., Ph.D(c)
3
Αssociate Professor of Sociology of Health and Βody, Department of Psychology, Panteion University of Social and Political
Sciences.

ABSTRACT
Background: self-objectification is the tendency of overestimating one’s appearance against one’s abilities. Aim: the
investigation of self-objectification theory and its impact on the mental health of young women. Material-Method: an
eight-month (October 2015-May 2016) cross-sectional study was conducted using a random sample of 170
undergraduate students from the Psychology Department of Panteion University of Social and Political Sciences,
Αthens-Greece. A composite questionnaire was used including demographic data and Self-Objectification
questionnaire, Body Shame Subscale of the Objectified Body Consciousness Scale, Surveillance Subscale of the
Objectified Body Consciousness Scale, Social Physique Anxiety Scale and Positive and Negative Affect Scales.
Statistical analysis were conducted using the statistical package SPSS v.20. Results: The mean age was 19.86 years
(mean: 19.86, SD: 3.77, Min:18, Max: 55, Range: 37). The average BMI was 21.06 (mean: 21.06, SD: 2.69, Min: 14.53
Max: 32.46, Range: 17.93) and the majority of the participants (77.2%) had normal weight. Self-objectification was
independent of body composition and was positively correlated with body shame (r = .293, p = 0.01), appearance
anxiety (r = .292 p = 0.01) and negative mood (r = .236, p = 0.01). Also, a positive correlation was found between body
shame, appearance anxiety and negative mood and a negative correlation of these variables with the positive mood.
The effect of BMI levels was significant only in the questionnaire of Social Physique Anxiety (F = 2.93, df = 3, p =
0.035) and overweight-obese participants have significantly higher scores on the questionnaire (3.22) compared with
the underweight (2,63). Βody surveillance was positively correlated with self-objectification (r = .377, p = 0.01), body
shame (r = .503, p = 0.01) and appearance anxiety (r = .478, p = 0.01), while multiple regression analyses confirmed
the predictive role of the body shame and appearance anxiety in positive and negative mood. Conclusion: women
undergraduate psychology students experience self-objectification regardless of their body composition, which entails
serious impact on their mental health.
Keywords: self-objectification, body shame, appearance anxiety, body surveillance, mood.

ΔΗ΢ΑΓΩΓΖ
Τν γπλαηθείν ζψκα θαηέρεη θεληξηθή ζέζε ζηνλ δπηηθφ
πνιηηηζκφ θαη είλαη αδηακθηζβήηεην φηη ε γπλαίθα θαη ην
γπλαηθείν ζψκα έρνπλ γίλεη αληηθείκελν πνιιαπιήο
εθκεηάιιεπζεο αλά ηνπο αηψλεο. Παξά ηηο φπνηεο
αιιαγέο σο πξνο ηελ θπξίαξρε αληίιεςε γηα ηελ ηδαληθή
γπλαηθεία ζηινπέηα, έλα έρεη κείλεη ζηαζεξφ: νη γπλαίθεο
ελζαξξχλνληαη λα πηνζεηήζνπλ έλα ζχζηεκα
ξπζκηζηηθψλ πξαθηηθψλ κε ζηφρν λα αιιάμνπλ ην βάξνο
θαη ην ζρήκα ηνπ ζψκαηφο ηνπο, πξνθεηκέλνπ λα
ζπκκνξθψλνληαη κε ηηο ηξέρνπζεο θνηλσληθέο επηηαγέο.
Οη αληηιήςεηο απηέο επεξεάδνπλ ηελ αίζζεζε
ηθαλνπνίεζεο ησλ γπλαηθψλ απφ ην ζψκα ηνπο θαη ηηο
σζνχλ ζε κία ππεξαπαζρφιεζε θαη ππεξεπέλδπζε ζηελ
εκθάληζή ηνπο (Grogan, 1999). Ζ αξλεηηθή εηθφλα
ζψκαηνο απνηειεί έλα ηφζν δηαδεδνκέλν πξφβιεκα,
ψζηε ε κέζε γπλαίθα βηψλεη ζπλερψο κία θαηάζηαζε
«θπζηνινγηθήο έιιεηςεο ηθαλνπνίεζεο» απφ απηφ
(Bordo, 1990; Cash, 2002). Μία απφ ηηο ζεσξίεο πνπ
επηρεηξεί λα εξκελεχζεη ηελ δηακφξθσζε ηεο αξλεηηθήο
εηθφλαο ζψκαηνο θαη ηεο αίζζεζεο δπζαξέζθεηαο κε ην

Cor. Author:: Mavrogiorgi F., Aristotelous 235, Acharnes, Attiki, Greece 13671, Tel: 6949469804, +302102464616, email: fotinimavr@hotmail.gr 75
Διεπιζηημονική Φρονηίδα Υγείας(2017) Τόμος 9,Τεύτος 2, 74-85
ζψκα είλαη ε ζεσξία ηεο αληηθεηκελνπνίεζεο
(Fredrickson & Roberts, 1997).
Ζ ζεσξία ηεο αληηθεηκελνπνίεζεο ρξεζηκνπνηήζεθε
απφ ηηο Fredrickson θαη Roberts (1997) γηα λα
νξγαλψζνπλ απηφ πνπ νξίδνπλ σο θνηλέο εκπεηξίεο ησλ
γπλαηθψλ ζην δπηηθφ θφζκν. Υπνζηεξίδνπλ φηη νη
γπλαίθεο δνπλ ζε έλα πνιηηηζκηθφ πιαίζην φπνπ ην ζψκα
ηνπο γίλεηαη αληηθείκελν παξαηήξεζεο θαη δηαξθνχο
αμηνιφγεζεο θαη ηαπηφρξνλα γίλνληαη απνδέθηεο ηνπ
κελχκαηνο φηη αμηνινγνχληαη γη’ απηφ πνπ θαίλνληαη θαη
φρη γη’ απηφ πνπ είλαη. Ο πην έκκεζνο ηξφπνο κέζσ ηνπ
νπνίνπ πξαγκαηνπνηείηαη απηφ είλαη ην επίκνλν θαη
δηαπεξαζηηθφ βιέκκα (Foucault, 1977). Ζ ζεσξία
πξνυπνζέηεη φηη νη εκπεηξίεο ησλ γπλαηθψλ είλαη
πνηνηηθά δηαθνξεηηθέο απφ εθείλεο ησλ αλδξψλ εμαηηίαο
θαζηεξσκέλσλ πνιηηηζκηθψλ λνξκψλ, νη νπνίεο
εκθαλίδνπλ σο απνδεθηή ηελ πξαθηηθή ηεο ζεμνπαιηθήο
αληηθεηκελνπνίεζεο ησλ ζσκάησλ ησλ γπλαηθψλ.
Ζ ζεμνπαιηθή αληηθεηκελνπνίεζε ζπκβαίλεη φηαλ ην
ζψκα κίαο γπλαίθαο, κέξε απηνχ ή ζεμνπαιηθέο
ιεηηνπξγίεο ηεο δηαρσξίδνληαη απφ ην πξφζσπν,
ππνβηβάδνληαη ζηε ζέζε απιψλ εξγαιείσλ ή
ζεσξνχληαη φηη κπνξνχλ λα αληηπξνζσπεχζνπλ ην
άηνκν (Bartky, 1990). Όηαλ νη γπλαίθεο
αληηθεηκελνπνηνχληαη, εθιακβάλνπλ ηνπο εαπηνχο ηνπο
θπξίσο σο ζψκα, θαη εηδηθά σο ζψκαηα πνπ ππάξρνπλ
γηα ηελ επραξίζηεζε θαη ηελ ρξήζε ηνπο απφ ηνπο
άιινπο. Μέζσ ηνπ βιέκκαηνο, ππελζπκίδεηαη ζπλερψο
ζηηο γπλαίθεο φηη είλαη πηζαλνί ζηφρνη ζεμνπαιηθήο
αληηθεηκελνπνίεζεο. Βεβαίσο φινη νη άλδξεο δελ
αληηθεηκελνπνηνχλ ζεμνπαιηθά ηηο γπλαίθεο. Πξάγκαηη,
πνιινί επηιέγνπλ λα κελ αληηθεηκελνπνηνχλ θαη ην
πηζαλφηεξν, θαηά ζπλέπεηα, είλαη λα έρνπλ θαιχηεξεο
ζρέζεηο κε απηέο (Stoltenberg, 1989). Όκσο, επεηδή έλα
ζεμνπαιηθά αληηθεηκελνπνηεηηθφ βιέκκα δε βξίζθεηαη
ππφ ηνλ έιεγρν ησλ γπλαηθψλ, ιίγεο είλαη εθείλεο πνπ
κπνξνχλ λα απνθχγνπλ πιήξσο ηα ελδερνκέλσο
αληηθεηκελνπνηεηηθά πιαίζηα (Kaschak, 1992).
Ζ πην εκθαλήο επίδξαζε ηεο αληηθεηκελνπνίεζεο είλαη
φηη σζεί ηηο γπλαίθεο λα εζσηεξηθεχζνπλ ηηο απφςεηο ησλ
άιισλ γη’ απηέο. Ζ θνηλσληνςπρνινγηθή άπνςε γηα ηνλ
ππξήλα ηνπ εαπηνχ ππνζηεξίδεη φηη ε αίζζεζε ελφο
αηφκνπ γηα ηνλ εαπηφ είλαη κία θνηλσληθή θαηαζθεπή πνπ
απεηθνλίδεη ηνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο νη άιινη
βιέπνπλ θαη κεηαρεηξίδνληαη εθείλν ην άηνκν (Harter,
1987). Ζ απηναληίιεςε έρεη ηηο ξίδεο ηεο ζηνλ θνηλσληθφ
πεξίγπξν θαη επεξεάδεηαη ζεκαληηθά απφ ηηο πξάμεηο θαη
ηηο αληηδξάζεηο ησλ άιισλ, ζηα πιαίζηα ησλ
δηαπξνζσπηθψλ ζρέζεσλ. Ζ εηθφλα πνπ έρεη θάπνηνο
γηα ηνλ εαπηφ ηνπ κνηάδεη κε έλαλ θαζξέθηε
(“θαζξεπηηδφκελνο εαπηφο”- “looking glass self”) θαη
δεκηνπξγείηαη απφ ηηο αληηιήςεηο ησλ “Σεκαληηθψλ
Άιισλ” γη’ απηφλ (Λενληαξή, 1998).
Οη Fredrickson θαη Roberts (1997) νξίδνπλ ηελ
απηναληηθεηκελνπνίεζε σο κία δηαδηθαζία θαηά ηελ
νπνία νη γπλαίθεο αληηκεησπίδνπλ, κέζα απφ ηελ νπηηθή
ηξίηνπ πξνζψπνπ, ηνπο εαπηνχο ηνπο σο αληηθείκελα
πξνο ζέαζε θαη αμηνιφγεζε θαη φρη σο ελεξγά φληα,
ηθαλά εζσηεξηθψλ αηζζήζεσλ θαη εμσηεξηθψλ
επηηεπγκάησλ. Απηφο ν ηξφπνο ζθέςεο γηα ηνλ εαπηφ
νδεγεί ζε κία ζπλερή επηηήξεζε ηεο εμσηεξηθήο
εκθάληζεο πξνθεηκέλνπ λα δηαζθαιηζηεί φηη θάπνηα
πιεξνί ηα πξφηππα νκνξθηάο. Ζ ζεσξία ηεο
Υπεύζ. Αι/θίας Μασρογηώργε Φ., Αρηζηοηέιοσς 235, Αταρλές, Αηηηθή, T.K 13671. Τει: 6949469804, +302102464616, email: fotinimavr@hotmail.gr
ISSN 1791 - 9649
αληηθεηκελνπνίεζεο δηαθέξεη απφ πξνγελέζηεξεο
ζεσξεηηθέο πξνζεγγίζεηο ζην φηη αλαδεηθλχεη ηηο
ςπρνινγηθέο ζπλέπεηεο ηεο αληηθεηκελνπνίεζεο θαη δελ
επηδηψθεη λα εμεγήζεη πψο ή γηαηί ζπκβαίλεη. Σθνπφο ηεο
είλαη λα παξνπζηάζεη ηνπο θηλδχλνπο γηα ηελ ςπρηθή
πγεία ησλ γπλαηθψλ, ζε έλα αληηθεηκελνπνηεηηθφ πιαίζην,
(Fredrickson & Roberts, 1997) θαη λα θαζνξίζεη ηνπο
κεραληζκνχο κέζσ ησλ νπνίσλ ε
απηναληηθεηκελνπνίεζε επεξεάδεη αξλεηηθά ηηο
ππνθεηκεληθέο εκπεηξίεο ησλ γπλαηθψλ.
Παξφιν πνπ φιεο νη γπλαίθεο επεξεάδνληαη σο έλα
βαζκφ απφ ηε ζεμνπαιηθή αληηθεηκελνπνίεζε, δελ ηελ
εζσηεξηθεχνπλ φιεο ζηνλ ίδην βαζκφ. Πξάγκαηη, ε
ζεσξία ππνζηεξίδεη φηη ε ζεμνπαιηθή αληηθεηκελνπνίεζε
επεξεάδεη ηηο γπλαίθεο κε δηαθνξεηηθφ ηξφπν αλάινγα κε
ηνπο εηδηθνχο ζπλδπαζκνχο ηεο θνηλσληθήο ηάμεο, ηεο
εζληθφηεηαο, ηεο ειηθίαο, ηνπ ζεμνπαιηθνχ
πξνζαλαηνιηζκνχ, ηεο πξνζσπηθήο ηζηνξίαο, ησλ
θπζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη αηνκηθψλ δηαθνξψλ φπσο
ε απηνεθηίκεζε θαη ε έδξα ειέγρνπ (Fredrickson &
Roberts, 1997)
Ζ ζπλεηδεηνπνίεζε ηνπ αληηθεηκελνπνηεκέλνπ
ζψκαηνο πεξηγξάθεη ηελ εκπεηξία ηνπ λα βηψλεη θάπνηνο
ην ζψκα ηνπ σο αληηθείκελν, ζθνπφο ηνπ νπνίνπ είλαη ε
ζέαζή ηνπ απφ ηνπο άιινπο, εηδηθά απφ ηνπο άλδξεο
(McKinley & Hyde, 1996). Οη ζπλέπεηεο απηήο ηεο
εκπεηξίαο πεξηιακβάλνπλ ηελ απνδνρή ελφο ζπλφινπ
πεπνηζήζεσλ πνπ αιιάδνπλ ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν κία
γπλαίθα βιέπεη ηνλ εαπηφ ηεο θαη ηηο ηθαλφηεηέο ηεο,
θαζψο θαη ηελ αλάπηπμε ελφο ξεπεξηνξίνπ
ζπκπεξηθνξψλ πνπ ζηεξίδνπλ θαη εληζρχνπλ απηέο ηηο
πεπνηζήζεηο. Απηέο νη πεπνηζήζεηο θαη ζπκπεξηθνξέο
απεηθνλίδνληαη κέζσ ηξηψλ ζπληζησζψλ ηνπ
ζπγθεθξηκέλνπ κνληέινπ: (α) ηελ επηηήξεζε ηνπ
ζψκαηνο (ηξφπνη κε ηνπο νπνίνπο κία γπλαίθα
παξαηεξεί ην ζψκα ηεο, αμηνινγψληαο ζπλερψο ηνλ
εαπηφ ηεο, ππφ φξνπο ηνπ πψο ην ζψκα ηεο θαίλεηαη
παξά πψο αηζζάλεηαη), (β) ηελ εζσηεξίθεπζε
πνιηηηζκηθψλ πξνηχπσλ ηνπ ζψκαηνο θαη ηελ ληξνπή
γηα ην ζψκα (ζχγρπζε ησλ πεγψλ ησλ ηδαληθψλ θπζηθήο
νκνξθηάο, κε ηηο γπλαίθεο πνπ έρνπλ εζσηεξηθεχζεη
πνιηηηζκηθά πξφηππα λα πηζηεχνπλ φηη απνηεινχλ
πξνζσπηθέο επηινγέο παξά έμσζελ επηβεβιεκέλνπο
ζηφρνπο πνπ δεκηνπξγνχληαη απφ θνηλσληθέο πηέζεηο),
θαη (γ) ηηο πεπνηζήζεηο ζρεηηθά κε ηνλ έιεγρν ηεο
εκθάληζεο (παξαδνρή φηη νη γπλαίθεο ζεσξνχλ φηη, κε
αξθεηή πξνζπάζεηα, έρνπλ ηελ ηθαλφηεηα λα πιεξνχλ
θάζε δεδνκέλν πνιηηηζκηθφ πξφηππν αλεμάξηεηα απφ
ηνλ ηχπν ζψκαηνο, ηελ εζληθφηεηα, ηελ νηθνλνκηθή
θαηάζηαζε, θιπ ελψ ε κε ηήξεζή ηνπο νθείιεηαη ζηελ
έιιεηςε πξνζπάζεηαο θαη θηλήηξσλ θαη, επνκέλσο, είλαη
ππφινγνη γηα απηέο ηηο απνηπρίεο) (McKinley & Hyde,
1996).
Ζ ληξνπή είλαη ην αξλεηηθφ ζπλαίζζεκα πνπ
εκθαλίδεηαη φηαλ θάπνηνο ζπγθξίλεη ηνλ εαπηφ ηνπ κε έλα
εζσηεξηθεπκέλν ή πνιηηηζκηθφ ηδεψδεο θαη αλαθαιχπηεη
φηη δελ ην πιεξνί. Τα άηνκα πνπ βηψλνπλ ληξνπή
ηείλνπλ λα απνδίδνπλ ηηο ειιείςεηο ηνπο ζηνλ εαπηφ ζην
ζχλνιφ ηνπ (π.ρ., «είκαη θαθφ άηνκν») παξά ζηηο
ζπγθεθξηκέλεο ελέξγεηέο ηνπο (π.ρ., «έθαλα θάηη θαθφ»)
(Tangney, Miller, Flicker & Barlow, 1996). Έρνπλ βξεζεί
δηαθπιηθέο δηαθνξέο ζην βίσκα ηεο ληξνπήο, κε ηηο
γπλαίθεο λα αηζζάλνληαη πεξηζζφηεξε ληξνπή απφ ηνπο
76
Interscientific Health Care (2017) Vol 9, Issue 2, 74-85
άλδξεο (Silberstein, Striegel-Moore, Timko & Rodin,
1988; Stapley & Haviland, 1989). Ζ ληξνπή παξάγεη κία
έληνλε επηζπκία ζην άηνκν λα θξπθηεί, λα δξαπεηεχζεη
απφ ην επίκνλν βιέκκα ησλ άιισλ ή λα εμαθαληζηεί,
παξάιιεια κε ζπλαηζζήκαηα αλαμηφηεηαο, αδπλακίαο
θαη αλεπάξθεηαο (McKinley & Hyde, 1996) ελψ κπνξεί
λα ζπλζέζεη κία ήδε ηεκαρηζκέλε θαηάζηαζε ηεο
ζπλείδεζεο. Ο Lewis (1992) ζεσξεί απηήλ ηε δηάζπαζε
«πξνζαξκνζηηθή», ππνζηεξίδνληαο φηη ε ιεηηνπξγία ηεο
είλαη λα εκπνδίζεη ή λα αιιάμεη απηφ πνπ απνηπγράλεη
λα είλαη ζε ζπκθσλία κε ηα πξφηππα ηνπ αηφκνπ,
εζσηεξηθά ή εμσηεξηθά. Ζ αδπλακία επίηεπμήο ηνπο
ζπρλά ηαπηίδεηαη κε εζηθή απνηπρία ελψ ε απμεκέλε
ζεκαζία ηεο απνηπρίαο εληείλεη ηελ ληξνπή γηα ην ζψκα,
θαζηζηψληαο ηελ πην δχζθνιν λα κεησζεί (Αγγειάθε,
Κξηηζσηάθε & Μαξάθε, 2007).
Οη Fredrickson θαη Roberts (1997) πξνηείλνπλ φηη νη
γπλαίθεο είλαη πην πηζαλφ λα εκθαλίζνπλ άγρνο γηα ηελ
εκθάληζε θαη άγρνο αζθαιείαο, σο απνηέιεζκα ηεο
δηαβίσζεο ζε έλαλ πνιηηηζκφ πνπ αληηθεηκελνπνηεί ην
γπλαηθείν ζψκα. Δπεηδή ππάξρεη πάληα ε πηζαλφηεηα λα
αμηνινγεζνχλ, νη γπλαίθεο πξέπεη λα βξίζθνληαη ζε
εγξήγνξζε γηα ηελ πξννπηηθή λα παξαθνινπζνχληαη
απφ ηνπο άιινπο. Απηή ε αβεβαηφηεηα ζρεηηθά κε ην αλ
απνηεινχλ ή φρη αληηθείκελν εμέηαζεο νδεγεί ζε
απμεκέλα επίπεδα άγρνπο. Δπηπιένλ, νη γπλαίθεο
εθηίζεληαη ζπλερψο ζε εκπεηξίεο πνπ πξνθαινχλ άγρνο
νη νπνίεο απαηηνχλ επαγξχπλεζε γηα ηελ εκθάληζή
ηνπο. Απηέο νη θαηαζηάζεηο κπνξεί λα θπκαίλνληαη απφ
ηελ αλάγθε λα αλαπξνζαξκφδνπλ ηα ξνχρα ηνπο κέρξη
ηελ ζπκπεξηθνξά αζθαιείαο, ηεο δηαηήξεζεο ηεο
επαηζζεηνπνίεζεο ηνπ πεξηβάιινληνο ηνπ αηφκνπ γηα
ηελ πξνζηαζία απέλαληη ζηε ζσκαηηθή βιάβε, πνπ
θηλεηνπνηείηαη απφ ζεμνπαιηθά θίλεηξα. Απηέο νη
θαηαζηάζεηο απαηηνχλ κία γεληθή επαγξχπλεζε πνπ δελ
είλαη ζπλήζσο κέξνο ηεο θαζεκεξηλήο εκπεηξίαο ησλ
αλδξψλ (Dion, Dion & Keelan, 1990). Πεξαηηέξσ
ζηνηρεία θαηαδεηθλχνπλ φηη ε αλεζπρία ησλ γπλαηθψλ γηα
ηελ εκθάληζή ηνπο κπνξεί λα νθείιεηαη ζε πξφσξεο
αξλεηηθέο εκπεηξίεο δσήο, φπσο πεξηζηαηηθά φπνπ
ήξζαλ αληηκέησπεο κε αξλεηηθά ζρφιηα γηα ηελ εκθάληζή
ηνπο ελψ θαη ε γπλαηθεία κφδα απμάλεη ηηο πηζαλφηεηεο
λα βηψζνπλ άγρνο, θαζψο νη επηηαζζφκελεο απφ ηε
κφδα ελδπκαζίεο απαηηνχλ ζπλερή έιεγρν ηνπ ζψκαηνο
(Fredrickson & Roberts, 1997).
Ζ απηναληηθεηκελνπνίεζε κπνξεί λα έρεη επηπηψζεηο
θαη ζηε δηάζεζε. Πξνεγνχκελεο έξεπλεο έρνπλ δείμεη φηη
φηαλ νη γπλαίθεο απηναληηθεηκελνπνηνχληαη,
παξνπζηάδνπλ πεξηζζφηεξε αξλεηηθή δηάζεζε ε νπνία
δηαθέξεη ζε γπλαίθεο πνπ δελ πθίζηαληαη θάηη παξφκνην.
Σχκθσλα κε ηνπο Harper θαη Tiggemann (2008), ε
απηναληηθεηκελνπνίεζε νδεγεί ζε κία ζεηξά αξλεηηθψλ
ζπλεπεηψλ, φπσο δπζαξέζθεηα γηα ην ζψκα, άγρνο γηα
ηελ εκθάληζε πνπ ζρεηίδεηαη κε ην βάξνο θαη αξλεηηθή
δηάζεζε, ελψ ζε έξεπλα ησλ Tiggemann θαη Boundy
(2008) θάλεθε φηη ε απηναληηθεηκελνπνίεζε νδήγεζε ζε
ληξνπή γηα ην ζψκα, κεησκέλε απφδνζε ησλ γλσζηηθψλ
ιεηηνπξγηψλ θαη αξλεηηθή δηάζεζε. Δπηπιένλ, νη
Tiggemann θαη McGill (2004) δηαπίζησζαλ φηη, φηαλ νη
γπλαίθεο είραλ εθηεζεί ζε δηαθεκίζεηο κε εηθφλεο πνπ
παξνπζίαδαλ έλα κέξνο ή νιφθιεξν ην ζψκα,
ζεκεηψζεθε αχμεζε ηεο αξλεηηθήο δηάζεζεο θαη ηεο
δπζαξέζθεηαο γηα ην ζψκα. Παξάιιεια, απηφ
Cor. Author:: Mavrogiorgi F., Aristotelous 235, Acharnes, Attiki, Greece 13671, Tel: 6949469804, +302102464616, email: fotinimavr@hotmail.gr
ISSN 1791 - 9649
εληζρχζεθε απφ ηνλ παξάγνληα ηεο θνηλσληθήο
ζχγθξηζεο, θαηά ηνλ νπνίν νη ίδηεο νη γπλαίθεο
ζπγθξίλνληαλ κε άιιεο γπλαίθεο. Απηφ ππνζηεξίδεηαη
απφ ηελ έξεπλα ησλ Cattarin, Thompson, Thomas θαη
Williams (2000), νη νπνίνη εμέζεζαλ γπλαίθεο ζε
δηαθεκίζεηο πνπ αληαλαθινχζαλ ηα
θνηλσληθνπνιηηηζκηθά ηδεψδε ηεο ηζρλφηεηαο θαη ηεο
ειθπζηηθφηεηαο. Τα απνηειέζκαηα έδεημαλ φηη νη
γπλαίθεο πνπ παξαθνινχζεζαλ απηέο ηηο εηθφλεο
βηψζαλ κία αξλεηηθή επίδξαζε ζηε δηάζεζε θαη ηελ
εηθφλα ζψκαηνο, ελψ νη γπλαίθεο πνπ παξαθνινχζεζαλ
νπδέηεξεο δηαθεκίζεηο δε βηψζαλ απηέο ηηο επηπηψζεηο.
Ζ ζεσξία ηεο αληηθεηκελνπνίεζεο παξέρεη έλα
νινθιεξσκέλν πιαίζην γηα ηελ πεξηγξαθή ησλ
ππνθεηκεληθψλ εκπεηξηψλ ησλ γπλαηθψλ. Σηφρνο ηεο
παξνχζαο έξεπλαο είλαη ε δηεξεχλεζε ηεο ζρέζεο
κεηαμχ απηναληηθεηκελνπνίεζεο, ληξνπήο γηα ην ζψκα,
άγρνπο γηα ηελ εκθάληζε θαη επηπηψζεσλ ζηε δηάζεζε.
Οη εξεπλεηηθέο ππνζέζεηο είλαη: 1) ε
απηναληηθεηκελνπνίεζε είλαη αλεμάξηεηε απφ ηε
ζσκαηηθή δηάπιαζε ησλ ζπκκεηερνπζψλ θαη
παξνπζηάδεη ζεηηθή ζπζρέηηζε κε ηε ληξνπή γηα ην
ζψκα, ην άγρνο γηα ηελ εκθάληζε θαη ηελ αξλεηηθή
δηάζεζε. 2) ε αξλεηηθή δηάζεζε ζπζρεηίδεηαη αξλεηηθά κε
ηε ληξνπή γηα ην ζψκα, ηελ επηηήξεζε ζψκαηνο θαη ην
θνηλσληθφ ζσκαηηθφ άγρνο ελψ αλακέλεηαη αληίζηξνθε
ζρέζε κεηαμχ ζεηηθήο δηάζεζεο θαη ησλ αλσηέξσ
κεηαβιεηψλ. 3) ε επηηήξεζε ηνπ ζψκαηνο ζπζρεηίδεηαη
ζεηηθά κε ηελ απηναληηθεηκελνπνίεζε, ηε ληξνπή γηα ην
ζψκα θαη ην άγρνο γηα ηελ εκθάληζε.
ΜΔΘΟΓΟ΢
Πξαγκαηνπνηήζεθε ζπγρξνληθή κειέηε (cross-sectional
study) ζε ηπραίν δείγκα 170 πξνπηπρηαθψλ θνηηεηξηψλ
(n = 170) ηνπ ηκήκαηνο Χπρνινγίαο ηνπ Παληείνπ
Παλεπηζηεκίνπ Κνηλσληθψλ θαη Πνιηηηθψλ Δπηζηεκψλ.
Ζ δηάξθεηα ηεο κειέηεο ήηαλ νθηψ κήλεο (Οθηψβξηνο
2015 - Μάηνο 2016). Ζ κέζε ειηθία ησλ ζπκκεηερφλησλ
ήηαλ 19.86 έηε (Mean = 19.86, SD = 3.77, Min = 18,
Max = 55, Range = 37). Τν δείγκα απνηειείην απφ 82
πξσηνεηείο θνηηήηξηεο (48.2%), 17 δεπηεξνεηείο (10%),
21 ηξηηνεηείο (12.4%), 42 ηεηαξηνεηείο (24.7%) θαη 8
θνηηήηξηεο κεγαιχηεξσλ εηψλ (4.7%).
Γηαδηθαζία: Ζ πξνζέγγηζε ησλ ζπκκεηερνπζψλ έγηλε
ζην ρψξν ηνπ Παληείνπ Παλεπηζηεκίνπ, κεηά ηε ιήμε
ησλ καζεκάησλ. Γφζεθε κία ζπλνπηηθή πεξηγξαθή ηνπ
ζθνπνχ ηεο έξεπλαο κε νδεγίεο γηα ηε ζπκπιήξσζε ηνπ
εξσηεκαηνινγίνπ, ελψ είραλ ηε δπλαηφηεηα λα δεηήζνπλ
πεξαηηέξσ δηεπθξηλήζεηο αλαθνξηθά κε ηηο εξσηήζεηο.
Όιεο ζπκκεηείραλ ζε εζεινληηθή βάζε ρσξίο λα ιάβνπλ
θάπνηα ρξεκαηηθή απνδεκίσζε. Μφιηο νη ζπκκεηέρνπζεο
έδηλαλ ηε ζπλαίλεζή ηνπο, ιάκβαλαλ ην εξσηεκαηνιφγην,
ην νπνίν ζπκπιήξσλαλ αηνκηθά θαη αλψλπκα.
Φξεζηκνπνηήζεθε ζχλζεην εξσηεκαηνιφγην, ην νπνίν
πεξηιάκβαλε ηα εμήο εξσηεκαηνιφγηα: Κιίκαθα
Απηναληηθεηκελνπνίεζεο, Νηξνπή γηα ην Σψκα,
Δπηηήξεζε ηνπ Σψκαηνο, Κνηλσληθφ Σσκαηηθφ Άγρνο,
Θεηηθή θαη Αξλεηηθή Γηάζεζε. Δπηπιένλ νη
ζπκκεηέρνπζεο αλέθεξαλ ηελ ειηθία, ην βάξνο θαη ην
χςνο ηνπο. Τα ηειεπηαία δχν ζηνηρεία ρξεζηκνπνηήζεθαλ
γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ Γείθηε Μάδαο Σψκαηνο (Body
Mass Index - BMI). Οη ζπκκεηέρνπζεο ηαμηλνκήζεθαλ ζε
ηέζζεξηο θαηεγνξίεο-επίπεδα κε βάζε ην Γείθηε Μάδαο
77
Διεπιζηημονική Φρονηίδα Υγείας(2017) Τόμος 9,Τεύτος 2, 74-85
Σψκαηνο: ιηπνβαξείο (<18.50), πγηέο βάξνο (18.50-
24.99), ππέξβαξνη (25.00-29.99) θαη παρχζαξθνη (>
30.00).
Κλίμακα Ασηοανηικειμενοποίηζης
Ζ θιίκαθα θαηαζθεπάζηεθε απφ ηηο Noll & Fredrickson
(1998) θαη δεηά απφ ηνπο ζπκκεηέρνληεο λα θαηαηάμνπλ
10 ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ζψκαηφο ηνπο, κε βάζε ην πφζν
ζεκαληηθφ ζεσξνχλ φηη είλαη θάζε ραξαθηεξηζηηθφ (0 =
ιηγφηεξν ζεκαληηθφ, 9 = ην πην ζεκαληηθφ). Πέληε απφ ηα
ραξαθηεξηζηηθά απηά είλαη βαζηζκέλα ζηελ εκθάληζε
(π.ρ., «ζε ηη ζεηξά ηνπνζεηείο ηελ αηζζεζηαθή έιμε;») θαη
πέληε ζρεηίδνληαη κε ηηο ηθαλφηεηεο (π.ρ., «ζε ηη ζεηξά
ηνπνζεηείο ηε θπζηθή αξκνλία ηνπ ζψκαηνο;»). Ζ
θιίκαθα αμηνινγεί ην βαζκφ ζηνλ νπνίν νη γπλαίθεο θαη νη
άλδξεο αληηκεησπίδνπλ ηνπο εαπηνχο ηνπο σο
αληηθείκελα. Ζ ζπλνιηθή βαζκνινγία θπκαίλεηαη απφ -25
έσο +25 θαη ππνινγίδεηαη αθαηξψληαο ην άζξνηζκα ησλ
βαζκνινγηψλ γηα ηα πέληε ραξαθηεξηζηηθά πνπ
βαζίδνληαη ζηελ εκθάληζε απφ ην άζξνηζκα ησλ
βαζκνινγηψλ γηα ηα πέληε ραξαθηεξηζηηθά πνπ αθνξνχλ
ζηηο ηθαλφηεηεο. Υςειφηεξεο βαζκνινγίεο ππνδεηθλχνπλ
κεγαιχηεξν βαζκφ απηναληηθεηκελνπνίεζεο. Ζ θιίκαθα
απηή έρεη επαξθή εγθπξφηεηα ελλνηνινγηθήο θαηαζθεπήο.
Λφγσ ηνπ ηξφπνπ θαηαζθεπήο θαη βαζκνιφγεζεο ηνπ
εξσηεκαηνινγίνπ δελ είλαη δπλαηή ε εμαγσγή δείθηε
αμηνπηζηίαο.
Κλίμακα Νηροπής για ηο Σώμα
Πεξηιακβάλεη νθηψ κεηαβιεηέο, δαλεηζκέλεο απφ
πξνεγνχκελε έξεπλα ησλ McKinley & Hyde (1996) θαη
δηεξεπλά ηα επίπεδα πηζαλήο ληξνπήο ησλ
ζπκκεηερνπζψλ γηα ην ζψκα ηνπο (π.ρ., «ζα έλησζα
ληξνπηαζκέλε απέλαληη ζηνπο αλζξψπνπο πνπ
γλσξίδνπλ ην πξαγκαηηθφ κνπ βάξνο.»). Ζ ιίγν, 2 = ιίγν, 3 = κέηξηα, 4 = αξθεηά, 5 = πάξα πνιχ)
βαζκνιφγεζε γίλεηαη ζε κηα επηαβάζκηα θιίκαθα ηχπνπ
Likert, (1 = Γηαθσλψ απφιπηα έσο 7 = Σπκθσλψ
απφιπηα). Αληηζηξέθεηαη ε βαζκνινγία ησλ εξσηεκάησλ
5 θαη 7 θαη ε κεγαιχηεξε βαζκνινγία ππνδεηθλχεη θαη
κεγαιχηεξε ληξνπή γηα ην ζψκα. Τν εξσηεκαηνιφγην
έρεη επαξθή αμηνπηζηία εζσηεξηθήο ζπλέπεηαο (a=.75)
θαη test-retest reliability (r= 0.84) ζε δηάζηεκα δχν
εβδνκάδσλ ζε δείγκα λεαξψλ θνηηεηξηψλ (McKinley, &
Hyde, 1996). Σηελ παξνχζα έξεπλα ν δείθηεο
Cronbach’s a ήηαλ .74.
Επιηήρηζη ηοσ Σώμαηος
Φξεζηκνπνηήζεθε ε ππνθιίκαθα ηεο Δπηηήξεζεο ηνπ
Σψκαηνο ηεο θιίκαθαο Σπλεηδεηνπνίεζεο ηεο
Αληηθεηκελνπνίεζεο ηνπ Σψκαηνο. Απνηειείηαη απφ νθηψ
εξσηήζεηο (π.ρ., «ζπρλά αλεζπρψ γηα ην αλ ηα ξνχρα
πνπ θνξάσ κνπ πάλε.») θαη αμηνινγεί ην βαζκφ ζηνλ
νπνίν νη εξσηεζέληεο έρνπλ ζπλείδεζε φηη
αληηθεηκελνπνηνχλ ην ζψκα ηνπο (McKinley & Hyde,
1996). Ζ βαζκνιφγεζε γίλεηαη ζε κηα επηαβάζκηα
θιίκαθα ηχπνπ Likert, (1 = Γηαθσλψ απφιπηα έσο 7 =
Σπκθσλψ απφιπηα). Αληηζηξέθεηαη ε βαζκνινγία ησλ
εξσηεκάησλ 1, 2, 3, 4, 7 θαη 8 θαη ε πςειφηεξε επίδνζε
αληηζηνηρεί ζε κεγαιχηεξε εζσηεξηθή ζπλεηδεηνπνίεζε.
Ζ ππνθιίκαθα έρεη επαξθή αμηνπηζηία εζσηεξηθήο
ζπλέπεηαο (a=.79) θαη αμηνπηζηία επαλαιεπηηθήο
κέηξεζεο (r=0.79) ζε δηάζηεκα δχν εβδνκάδσλ ζε
δείγκα πξνπηπρηαθψλ θνηηεηψλ (McKinley & Hyde,
Υπεύζ. Αι/θίας Μασρογηώργε Φ., Αρηζηοηέιοσς 235, Αταρλές, Αηηηθή, T.K 13671. Τει: 6949469804, +302102464616, email: fotinimavr@hotmail.gr
ISSN 1791 - 9649
1996). Σην παξφλ δείγκα ν δείθηεο Cronbach’s a ήηαλ
.74.
Κοινφνικό Σφμαηικό Άγτος
Τν εξσηεκαηνιφγην Κνηλσληθνχ Σσκαηηθνχ Άγρνπο
(Hart, Leary & Rejeski, 1989) κεηξάεη ην άγρνο ζρεηηθά
κε ηε ζσκαηηθή εκθάληζε, φηαλ ν εμεηαδφκελνο
βξίζθεηαη ζε πεξηβάιινλ φπνπ ζεσξεί φηη ην ζψκα ηνπ
ππφθεηηαη ζε αμηνιφγεζε απφ ηνπο άιινπο (π.ρ.,
«θάπνηεο θνξέο, ελνρινχκαη ζηε ζθέςε φηη θάπνηνη
άιινη θάλνπλ αξλεηηθά ζρφιηα γηα ην βάξνο θαη ηε κπτθή
κνπ αλάπηπμε.»). Απνηειείηαη απφ 12 εξσηήκαηα ηα
νπνία απαξηίδνπλ έλαλ παξάγνληα. Οη απαληήζεηο
δίλνληαη ζε πεληαβάζκηα θιίκαθα ηχπνπ Likert (1 =
Καζφινπ έσο 5 = Πάξα πνιχ). Αληηζηξέθνληαη νη
εξσηήζεηο 1, 5, 8 θαη 11 θαη ε ζπλνιηθή βαζκνινγία
πξνθχπηεη απφ ην άζξνηζκα ησλ ηηκψλ ησλ
εξσηεκάησλ. Υςειφηεξε ηηκή δειψλεη κεγαιχηεξα
επίπεδα άγρνπο. Σηελ ειιεληθή έθδνζε ηεο θιίκαθαο
(Χπρνπληάθε, Σηαχξνπ & Εέξβα, 2004) ηα
απνηειέζκαηα ηεο αλάιπζεο ππνζηήξημαλ ηε
κνλνπαξαγνληηθή δνκή ηεο θαη ηηο θαιέο ςπρνκεηξηθέο
ηεο ηδηφηεηεο (Cronbach’s a= .85, αμηνπηζηία
επαλαιεπηηθήο κέηξεζεο r= 0.84, p<.01). Σηελ παξνχζα
έξεπλα ν δείθηεο Cronbach’s a ήηαλ.78.
Θεηική και Αρνηηική Διάθεζη
Ζ θιίκαθα απνηειείηαη απφ 20 ιέμεηο, ηπραία
θαηαλεκεκέλεο νη νπνίεο πεξηγξάθνπλ ζεηηθνχο (π.ρ.,
«άηνκν κε ελδηαθέξνληα») θαη αξλεηηθνχο (π.ρ.,
«ζπκσκέλνο») ζπλαηζζεκαηηθνχο απηνραξαθηεξηζκνχο.
Απαξηίδεηαη απφ δχν θιίκαθεο εθ ησλ νπνίσλ ε θαζεκηά
απνηειείηαη απφ 10 ραξαθηεξηζκνχο. Κάζε εξψηεζε
απαληάηαη ζε κία θιίκαθα πέληε δηαβαζκίζεσλ (1 = πνιχ
θαη ε βαζκνινγία ζηηο επηκέξνπο θιίκαθεο πξνθχπηεη
απφ ην κέζν φξν ησλ εξσηήζεσλ πνπ αληηζηνηρνχλ ζηηο
θιίκαθεο ζεηηθνχ θαη αξλεηηθνχ ζπλαηζζήκαηνο (Watson,
Clark & Tellegen, 1988). Σηελ ειιεληθή έθδνζε ηνπ
εξσηεκαηνινγίνπ (Γαζθάινπ & Σπγθνιιίηνπ, 2008) νη
δείθηεο αμηνπηζηίαο βξίζθνληαλ ζε ηθαλνπνηεηηθά
επίπεδα (a=.71 γηα ηελ ππνθιίκαθα ζεηηθψλ
ζπλαηζζεκάησλ θαη a=.79 γηα ηελ ππνθιίκαθα
αξλεηηθψλ ζπλαηζζεκάησλ). Σηελ παξνχζα έξεπλα ν
δείθηεο Cronbach’s a ήηαλ .72 γηα ηελ ππνθιίκαθα
ζεηηθψλ ζπλαηζζεκάησλ θαη .83 γηα ηελ ππνθιίκαθα
αξλεηηθψλ ζπλαηζζεκάησλ.
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
Γηα ηε ζηαηηζηηθή επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ
ρξεζηκνπνηήζεθε ην ζηαηηζηηθφ πξφγξακκα γηα ηηο
θνηλσληθέο επηζηήκεο SPSS 20.0 (Statistical Package
for Social Sciences). Ζ αλάιπζε πεξηιάκβαλε αξρηθά ηα
πεξηγξαθηθά απνηειέζκαηα. Τα ραξαθηεξηζηηθά πνπ
αληηζηνηρνχζαλ ζε πνζνηηθέο κεηαβιεηέο (π.ρ. ειηθία,
βαζκνινγία εξσηεκαηνινγίσλ) παξνπζηάζηεθαλ κε ηα
εμήο ζηαηηζηηθά κέηξα: κέζνο φξνο (Μean), ηππηθή
απφθιηζε (SD), κηθξφηεξε ηηκή (ΜΗΝ), κέγηζηε ηηκή
(ΜΑΦ), εχξνο (Range). Τα ραξαθηεξηζηηθά πνπ
αθνξνχζαλ ζε πνηνηηθέο κεηαβιεηέο (π.ρ. επίπεδα BMI)
παξνπζηάζηεθαλ κε ζπρλφηεηεο θαη πνζνζηά (%).
Γηα ηνλ έιεγρν θαλνληθφηεηαο ησλ ζπλερψλ
κεηαβιεηψλ ρξεζηκνπνηήζεθε ην Kolmogorov-Smirnov
78
Interscientific Health Care (2017) Vol 9, Issue 2, 74-85
test. Δπίζεο έγηλε έιεγρνο θαλνληθφηεηαο κε ηε βνήζεηα
ησλ ηζηνγξακκάησλ θαη ησλ γξαθηθψλ
αλαπαξαζηάζεσλ (Νormal Q-Q Plot, Detrended Normal
Q-Q Plot, Stem and Leaf Plot) θαη κέζσ ηνπ ειέγρνπ ηεο
ζπκκεηξίαο ηεο θαηαλνκήο.
Πξηλ ηελ εθαξκνγή θάπνηνπ ζηαηηζηηθνχ θξηηεξίνπ
(π.ρ. t-test) γηλφηαλ έιεγρνο ησλ παξαδνρψλ ηνπ. Γηα ηε
δηεξεχλεζε ηεο ζηαηηζηηθήο ζπζρέηηζεο ησλ πνζνηηθψλ
κεηαβιεηψλ κεηαμχ δχν νκάδσλ ρξεζηκνπνηήζεθε ν
ζπληειεζηήο ζπζρεηίζεσο ηνπ Pearson (r). Σχκθσλα κε
ηηο ζπζηάζεηο ηνπ Cohen γηα ηηο ζπκπεξηθνξηθέο
επηζηήκεο, βαζκφο r=0.10 δειψλεη κηθξή ζπζρέηηζε,
βαζκφο r=0.30 δειψλεη κέηξηα θαη βαζκφο r=0.50 ή
κεγαιχηεξνο δειψλεη κεγάιε ζπζρέηηζε (Cohen, 1988).
Σηαηηζηηθά ζεκαληηθέο δηαθνξέο κεηαμχ δχν
κεηαβιεηψλ ειέγρζεθαλ κε ηνλ παξακεηξηθφ έιεγρν t-
test γηα αλεμάξηεηα δείγκαηα, ελψ ζηαηηζηηθά ζεκαληηθέο
δηαθνξέο κεηαμχ πεξηζζφηεξσλ νκάδσλ ειέγρζεθαλ κε
ηνλ παξακεηξηθφ έιεγρν ANOVA. Σηηο πεξηπηψζεηο πνπ
θξίζεθε ζθφπηκν λα γίλνπλ φιεο νη δπλαηέο επηκέξνπο
ζπγθξίζεηο κεηαμχ ησλ κεηαβιεηψλ δηελεξγήζεθε
επηπιένλ έιεγρνο πνιιαπιψλ ζπγθξίζεσλ κε ηε κέζνδν
Βonferroni.
Πξαγκαηνπνηήζεθε επίζεο πνιιαπιή γξακκηθή
παιηλδξφκεζε (multiple linear regression) κε έιεγρν ησλ
παξαδνρψλ θαη ηα δεδνκέλα εμεηάζηεθαλ γηα
παξαβηάζεηο ηεο αλεμαξηεζίαο, ηεο θαλνληθφηεηαο, ηεο
ISSN 1791 - 9649
γξακκηθφηεηαο, ηεο ηζφηεηαο ησλ δηαζπνξψλ θαη γηα
χπαξμε πνιπζπγγξακκηθφηεηαο (multicollinearity) ή
ηδηνκνξθίαο (singularity). Αθφκε έγηλε έιεγρνο γηα
χπαξμε αθξαίσλ παξαηεξήζεσλ (outliers) θαη
παξαηεξήζεσλ επίδξαζεο (influential points).
Ζ ζηαηηζηηθή ζεκαληηθφηεηα (p-value) ηέζεθε ζην 5%,
δειαδή ην δηάζηεκα εκπηζηνζχλεο (Confidence Interval-
C.I.) ήηαλ 95%.
ΑΠΟΣΔΛΔ΢ΜΑΣΑ
Ζ κέζε ειηθία ησλ ζπκκεηερνπζψλ ήηαλ 19.86 έηε
(Mean = 19.86, SD = 3.77, Min = 18, Max = 55, Range =
37). O κέζνο φξνο ηνπ χςνπο ησλ ζπκκεηερνπζψλ ήηαλ
1.65 m. (Mean = 1.65, SD = 0.58, Min = 1.50, Max =
1.81, Range = 0.31) θαη ηνπ βάξνπο 57.67 Kgr (Mean =
57.67, SD = 8.33, Min = 40, Max = 95, Range = 55). Ο
κέζνο BMI ήηαλ 21.06 (Mean = 21.06, SD = 2.69, Min =
14.53 Max = 32.46, Range = 17.93). Απφ ηηο
ζπκκεηέρνπζεο, ην 13,2% ήηαλ ιηπνβαξείο, ην 77,2% κε
θπζηνινγηθφ βάξνο, ην 9% ππέξβαξεο θαη ην 0,6%
παρχζαξθεο.
Οη πεξηγξαθηθνί ζηαηηζηηθνί δείθηεο γηα ηηο θιίκαθεο
απηναληηθεηκελνπνίεζεο, ληξνπήο γηα ην ζψκα,
ζπλεηδεηνπνίεζεο ηεο αληηθεηκελνπνίεζεο ηνπ ζψκαηνο,
θνηλσληθνχ ζσκαηηθνχ άγρνπο θαη ζεηηθήο θαη αξλεηηθήο
δηάζεζεο παξνπζηάδνληαη ζηνλ Πίλαθα 1.

Πίλαθαο 1.
Πεξηγξαθηθά ζηαηηζηηθά ζηνηρεία γηα ηηο θιίκαθεο απηναληηθεηκελνπνίεζεο, ληξνπήο γηα ην ζώκα, επηηήξεζεο
ηνπ ζώκαηνο, θνηλσληθνύ ζσκαηηθνύ άγρνπο θαη ζεηηθήο θαη αξλεηηθήο δηάζεζεο.
N Mean SD Min Max Range

Ασηοαληηθεηκελ
170 -1,36 11,61 -25,00 25,00 50
οποίεζε
Νηροπή
170 3,34 ,94 1,13 6,13 5
Σώκαηος

Δπηηήρεζε
170 4,47 ,87 1,75 6,75 5
Σώκαηος

Κοηλωληθό
170 2,91 ,61 1,50 4,17 2,67
Σωκαηηθό Άγτος

Θεηηθή Γηάζεζε 170 3,46 ,50 2,20 4,60 2,40

Αρλεηηθή
170 2,50 ,68 1,10 4,10 3
Γηάζεζε

Cor. Author:: Mavrogiorgi F., Aristotelous 235, Acharnes, Attiki, Greece 13671, Tel: 6949469804, +302102464616, email: fotinimavr@hotmail.gr 79
Διεπιζηημονική Φρονηίδα Υγείας(2017) Τόμος 9,Τεύτος 2, 74-85
Σηε ζπλέρεηα ππνινγίζηεθαλ νη δείθηεο ζπλάθεηαο r ηνπ
Pearson αλάκεζα ζηηο θιίκαθεο
απηναληηθεηκελνπνίεζεο, ληξνπήο γηα ην ζψκα,
θνηλσληθνχ ζσκαηηθνχ άγρνπο θαη δηάζεζεο (Πίλαθαο
2). Όινη νη δείθηεο ήηαλ ζεηηθήο θαηεχζπλζεο θαη
ζηαηηζηηθψο ζεκαληηθνί (κε ηελ εμαίξεζε ηεο ζπλάθεηαο
αλάκεζα ζηελ απηναληηθεηκελνπνίεζε θαη ηελ ζεηηθή
δηάζεζε, ε νπνία ήηαλ ζηαηηζηηθψο αζήκαληε). Δμίζνπ
ζεηηθή ήηαλ θαη ε ζπζρέηηζε κεηαμχ ληξνπήο γηα ην
ζψκα, θνηλσληθνχ ζσκαηηθνχ άγρνπο θαη αξλεηηθήο
δηάζεζεο. Βξέζεθε ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή αξλεηηθή
ISSN 1791 - 9649
ζπζρέηηζε ηεο ζεηηθήο δηάζεζεο κε ηε ληξνπή
ζψκαηνο, ηελ επηηήξεζε ζψκαηνο, ην θνηλσληθφ
ζσκαηηθφ άγρνο. Αθφκε βξέζεθε ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή
ζεηηθή ζπζρέηηζε ηεο αξλεηηθήο δηάζεζεο κε απηέο ηηο
κεηαβιεηέο (ληξνπή ζψκαηνο, επηηήξεζε ζψκαηνο,
θνηλσληθφ ζσκαηηθφ άγρνο θαη ηελ
απηναληηθεηκελνπνίεζε. Γειαδή φζν απμάλεηαη ε
ληξνπή γηα ην ζψκα, ε επηηήξεζε ηνπ ζψκαηνο θαη ην
θνηλσληθφ ζσκαηηθφ άγρνο απμάλεηαη θαη ε αξλεηηθή
δηάζεζε ηνπ αηφκνπ.

Πίλαθαο 2.
Αλαιύζεηο ζπζρεηίζεσλ κεηαμύ δείθηε κάδαο ζώκαηνο, απηναληηθεηκελνπνίεζεο, ληξνπήο γηα ην ζώκα,
θνηλσληθνύ ζσκαηηθνύ άγρνπο θαη ζεηηθήο θαη αξλεηηθήο δηάζεζεο.
Γείθηες Ασηοαληη Νηροπή Δπηηήρεζ Κοηλωληθό Θεηηθή Αρλεηηθή
Μάδας θεηκελοπ Σώκαηος ε Σωκαηηθό Γηάζεζε Γηάζεζε
Σώκαηος οίεζε Σώκαηος Άγτος
(BMI)

Γείθηες Μάδας
1 ,022 ,141 ,042 ,294** -,110 ,066
Σώκαηος (ΒΜΙ)

Ασηοαληηθεηκελοποί
,022 1 ,293** ,377** ,292** -,056 ,236**
εζε

Νηροπή Σώκαηος ,141 ,293** 1 ,503** ,481** -,164* ,484**

Δπηηήρεζε Σώκαηος ,042 ,377** ,503** 1 ,478** -,157* ,340**

Κοηλωληθό
,294** ,292** ,481** ,478** 1 -,308** ,475**
Σωκαηηθό Άγτος

Θεηηθή Γηάζεζε -,110 -,056 -,164* -,157* -,308** 1 -,219**

Αρλεηηθή Γηάζεζε ,066 ,236** ,484** ,340** ,475** -,219** 1

**. Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed).

*. Correlation is significant at the 0.05 level (2-tailed).

Οη βαζκνινγίεο ζηα εξσηεκαηνιφγηα ζε ζρέζε κε ηελ Τν κνληέιν κε κία κφλν κεηαβιεηή πξφβιεςεο
ππνθαηεγνξία BMI ησλ ζπκκεηερφλησλ (Σπλνιηθφ άζξνηζκα εξσηεκαηνινγίνπ Κνηλσληθνχ
παξνπζηάδνληαη ζηνλ πίλαθα 3. Ζ επίδξαζε ηεο Σσκαηηθνχ Άγρνπο) είλαη ζε ζέζε λα εμεγήζεη ην 9,5%
ππνθαηεγνξίαο ηνπ ΒΜΗ βξέζεθε ζεκαληηθή κφλν ζην ηεο ζπλνιηθήο δηαζπνξάο ζηελ εμαξηεκέλε κεηαβιεηή
εξσηεκαηνιφγην ηνπ Κνηλσληθνχ Σσκαηηθνχ Άγρνπο (F1,118=17,60, p=0,001). Ζ ηηκή ηνπ δείθηε πνιιαπινχ
2
(F= 2,93, df=3, p=0,035). Ζ ρξήζε ησλ πνιιαπιψλ πξνζδηνξηζκνχ R (0,095) δε κπνξεί λα ζεσξεζεί
ζπγθξίζεσλ κε ηε κέζνδν Bonferroni έδεημε φηη νη πςειή ζην ρψξν ησλ Κνηλσληθψλ Δξεπλψλ
ππέξβαξεο-παρχζαξθεο ζπκκεηέρνπζεο έρνπλ (Γαθέξκνο, 2011) θαη δείρλεη φηη ην ζπγθεθξηκέλν
ζεκαληηθά κεγαιχηεξε βαζκνινγία ζην κνληέιν έρεη κέηξηα πξνζαξκνγή (Goodness of Fit) ζηα
εξσηεκαηνιφγην (3,22) ζε ζρέζε κε ηηο ιηπνβαξείο δεδνκέλα ηεο έξεπλαο.
(2,63). Ο πξνζαξκνζκέλνο ζπληειεζηήο πξνζδηνξηζκνχ
2 2
Φξεζηκνπνηήζεθε αλάιπζε παιηλδξφκεζεο γηα λα (Adjusted R ), ν νπνίνο απνηειεί δηφξζσζε ηνπ R ,
ειεγρζεί ε δπλαηφηεηα πξφβιεςεο ηεο ζεηηθήο θαη είρε ηηκή 8,9%, δειαδή είλαη κηθξφηεξνο απφ ηνλ
2 2
αξλεηηθήο δηάζεζεο απφ ηελ απηναληηθεηκελνπνίεζε, R =9,5%. Ζ ηηκή ηνπ Adjusted R δείρλεη φηη ην
ηε ληξνπή ζψκαηνο, ηελ επηηήξεζε ζψκαηνο θαη ην παιηλδξνκηθφ κνληέιν 1 έρεη ζρεηηθά κηθξή
θνηλσληθφ ζσκαηηθφ άγρνο. Τα απνηειέζκαηα πξνβιεπηηθή δχλακε θαη ζε άιια δείγκαηα
παξνπζηάδνληαη ζηνπο πίλαθεο 4 θαη 5 αληίζηνηρα. πξνεξρφκελα απφ ηνλ ίδην πιεζπζκφ (Γαθέξκνο,

Υπεύζ. Αι/θίας Μασρογηώργε Φ., Αρηζηοηέιοσς 235, Αταρλές, Αηηηθή, T.K 13671. Τει: 6949469804, +302102464616, email: fotinimavr@hotmail.gr 80
Interscientific Health Care (2017) Vol 9, Issue 2, 74-85 ISSN 1791 - 9649
2011). Ζ ηηκή ηνπ δείθηε Durbin-Watson ήηαλ 1,92 θαη Σσκαηηθνχ Άγρνπο). O ζπληειεζηήο κε ηνλ νπνίν
θξίλεηαη ηθαλνπνηεηηθή γηα ην παιηλδξνκηθφ κνληέιν. πνιιαπιαζηάδεηαη ε κεηαβιεηή έρεη αξλεηηθφ
Ζ παιηλδξνκηθή εμίζσζε ζην κνληέιν 1 κε βάζε ηα πξφζεκν θαη θαηά ζπλέπεηα ην θνηλσληθφ ζσκαηηθφ
δεδνκέλα ηνπ πίλαθα είλαη ε εμήο: Θεηηθή Γηάζεζε=(- άγρνο αζθεί αξλεηηθή επίδξαζε ζηε ζεηηθή δηάζεζε
0,25 X άζξνηζκα εξσηεκαηνινγίνπ Κνηλσληθνχ (ζεηηθνχο απηνραξαθηεξηζκνχο ηνπ αηφκνπ).

Πίλαθαο 3.
Βαζκνινγίεο εξσηεκαηνινγίσλ ζε ζρέζε κε ηελ ππνθαηεγνξία ΒΜΙ ησλ ζπκκεηερόλησλ
Ασηοαληηθεη Νηροπή Δπηηήρεζε Κοηλωληθό Θεηηθή Αρλεηηθή
Υποθαηεγορίες
κελοποίεζε Σώκαηος Σώκαηος Σωκαηηθό Γηάζεζε δηάζεζε
Γ.Μ.Σ
Άγτος

Ληποβαρείς
-1,24 2,96 4,55 2,63 3,55 2,47
(n=21)

Φσζηοιογηθό
-0,90 3,40 4,49 2,90 3,46 250
βάρος (n=131)

Υπέρβαρες-
πατύζαρθες -5,67 3,33 4,20 3,22 3,41 2,59
(n=15)

Σύλοιο (n=167) -1,36 3,34 4,47 2,90 3,46 250

P NS NS NS <0,05 NS NS

NS: No Significant

Πίλαθαο 4.
Αλάιπζε παιηλδξόκεζεο γηα ηε ζηαηηζηηθή πξόβιεςε ηεο ζεηηθήο δηάζεζεο από ηελ απηναληηθεηκελνπνίεζε,
ηε ληξνπή ζώκαηνο, ηελ επηηήξεζε ζώκαηνο θαη ην θνηλσληθό ζσκαηηθό άγρνο
Std. Unstandardize Standardize
Error d d
Adjusted Durbin
R of Coefficients Coefficients T Sig.
Μεηαβιεηή R R -
Square the
Square Watson
Estimat B
Error Beta
e Std.

Κοηλωληθό
Σωκαηηθό
,31 ,095 ,089 ,48 -,25 ,06 -,31 -4,19 ,001 1,92
Άγτος

Εξαρτημένη μεταβλητή: Θετική Διάθεση

Τν κνληέιν κε κία κφλν κεηαβιεηή πξφβιεςεο κνληέιν έρεη κέηξηα πξνζαξκνγή (Goodness of Fit) ζηα
(Σπλνιηθφ άζξνηζκα εξσηεκαηνινγίνπ Κνηλσληθνχ δεδνκέλα ηεο έξεπλαο.
Σσκαηηθνχ Άγρνπο) είλαη ζε ζέζε λα εμεγήζεη ην 9,5% Ο πξνζαξκνζκέλνο ζπληειεζηήο πξνζδηνξηζκνχ
2 2
ηεο ζπλνιηθήο δηαζπνξάο ζηελ εμαξηεκέλε κεηαβιεηή (Adjusted R ), ν νπνίνο απνηειεί δηφξζσζε ηνπ R ,
(F1,118=17,60, p=0,001). Ζ ηηκή ηνπ δείθηε πνιιαπινχ είρε ηηκή 8,9%, δειαδή είλαη κηθξφηεξνο απφ ηνλ
2 2 2
πξνζδηνξηζκνχ R (0,095) δε κπνξεί λα ζεσξεζεί R =9,5%. Ζ ηηκή ηνπ Adjusted R δείρλεη φηη ην
πςειή ζην ρψξν ησλ Κνηλσληθψλ Δξεπλψλ παιηλδξνκηθφ κνληέιν 1 έρεη ζρεηηθά κηθξή
(Γαθέξκνο, 2011) θαη δείρλεη φηη ην ζπγθεθξηκέλν πξνβιεπηηθή δχλακε θαη ζε άιια δείγκαηα

Cor. Author:: Mavrogiorgi F., Aristotelous 235, Acharnes, Attiki, Greece 13671, Tel: 6949469804, +302102464616, email: fotinimavr@hotmail.gr 81
Διεπιζηημονική Φρονηίδα Υγείας(2017) Τόμος 9,Τεύτος 2, 74-85 ISSN 1791 - 9649
πξνεξρφκελα απφ ηνλ ίδην πιεζπζκφ (Γαθέξκνο, Σσκαηηθνχ Άγρνπο). O ζπληειεζηήο κε ηνλ νπνίν
2011). Ζ ηηκή ηνπ δείθηε Durbin-Watson ήηαλ 1,92 θαη πνιιαπιαζηάδεηαη ε κεηαβιεηή έρεη αξλεηηθφ
θξίλεηαη ηθαλνπνηεηηθή γηα ην παιηλδξνκηθφ κνληέιν. πξφζεκν θαη θαηά ζπλέπεηα ην θνηλσληθφ ζσκαηηθφ
Ζ παιηλδξνκηθή εμίζσζε ζην κνληέιν 1 κε βάζε ηα άγρνο αζθεί αξλεηηθή επίδξαζε ζηε ζεηηθή δηάζεζε
δεδνκέλα ηνπ πίλαθα είλαη ε εμήο: Θεηηθή Γηάζεζε=(- (ζεηηθνχο απηνραξαθηεξηζκνχο ηνπ αηφκνπ).
0,25 X άζξνηζκα εξσηεκαηνινγίνπ Κνηλσληθνχ

Πίλαθαο 5.
Αλάιπζε παιηλδξόκεζεο γηα ηε ζηαηηζηηθή πξόβιεςε ηεο αξλεηηθήο δηάζεζεο από ηελ
απηναληηθεηκελνπνίεζε, ηε ληξνπή ζώκαηνο, ηελ επηηήξεζε ζώκαηνο θαη ην θνηλσληθό ζσκαηηθό
άγρνο
Std. Unstandardized Standardized
Adjusted Error Coefficients Coefficients
R T Sig. Durbin-
Μεηαβιεηή R R of
Square Watson
Square the
Estimate B
Error Beta
Std.

Νηροπή ,24 ,05 ,33 4,54 ,000

ζώκαηος
- ,56 ,31 ,30 ,57 1,82
Κοηλωληθό
Σωκαηηθό ,35 ,08 ,32 4,30 ,000
Άγτος

Εξαρτημένη μεταβλητή: Αρνητική Διάθεση

Σηελ αλάιπζε πνιιαπιήο παιηλδξφκεζεο πξψηα
θαηαρσξήζεθε σο αλεμάξηεηε κεηαβιεηή ε ληξνπή
ζψκαηνο, ε νπνία είλαη ππεχζπλε γηα ην 23,5% ηεο
δηαθχκαλζεο ζηελ αξλεηηθή δηάζεζε (F1,168=51,5,
p=0,001). Τν θνηλσληθφ ζσκαηηθφ άγρνο πξνζηέζεθε
κεηά θαη είλαη ππεχζπλν γηα έλα επηπιένλ 7,6%
(F1,167=18,51, p=0,001).Τν κνληέιν απηφ κε ηηο δχν
κεηαβιεηέο πξφβιεςεο (Σπλνιηθφ άζξνηζκα Κιίκαθαο
Νηξνπήο Σψκαηνο, Σπλνιηθφ άζξνηζκα
εξσηεκαηνινγίνπ Κνηλσληθνχ Σσκαηηθνχ Άγρνπο) είλαη
ζε ζέζε λα εμεγήζεη ην 31,1% ηεο ζπλνιηθήο
δηαζπνξάο ζηελ εμαξηεκέλε κεηαβιεηή. Ζ ηηκή ηνπ
2
δείθηε πνιιαπινχ πξνζδηνξηζκνχ R (0,311) δε
κπνξεί λα ζεσξεζεί πςειή ζην ρψξν ησλ Κνηλσληθψλ
Δξεπλψλ (Γαθέξκνο, 2011) θαη δείρλεη φηη ην
ζπγθεθξηκέλν κνληέιν έρεη κέηξηα πξνζαξκνγή
(Goodness of Fit) ζηα δεδνκέλα ηεο έξεπλαο.
Ο πξνζαξκνζκέλνο ζπληειεζηήο πξνζδηνξηζκνχ
2 2
(Adjusted R ), ν νπνίνο απνηειεί δηφξζσζε ηνπ R ,
είρε ηηκή 30,3%, δειαδή είλαη κηθξφηεξνο απφ ηνλ
2 2
R =31,1%. Ζ ηηκή ηνπ Adjusted R δείρλεη φηη ην
παιηλδξνκηθφ κνληέιν 2 έρεη ζρεηηθά κηθξή
πξνβιεπηηθή δχλακε θαη ζε άιια δείγκαηα
πξνεξρφκελα απφ ηνλ ίδην πιεζπζκφ (Γαθέξκνο,
2011). Ζ ηηκή ηνπ δείθηε Durbin-Watson ήηαλ 1,82 θαη
θξίλεηαη ηθαλνπνηεηηθή γηα ην παιηλδξνκηθφ κνληέιν.
Ζ παιηλδξνκηθή εμίζσζε ζην κνληέιν 2 κε βάζε ηα
δεδνκέλα ηνπ πίλαθα είλαη ε εμήο: Αξλεηηθή
Γηάζεζε=(0,241 X άζξνηζκα Κιίκαθαο Νηξνπήο
Σψκαηνο) + (0,351 Φ Δξσηεκαηνιφγην Κνηλσληθνχ
Σσκαηηθνχ Άγρνπο). Καη νη δχν ζπληειεζηέο κε ηνπο
νπνίνπο πνιιαπιαζηάδνληαη νη κεηαβιεηέο έρνπλ
ζεηηθφ πξφζεκν θαη θαηά ζπλέπεηα ε ληξνπή γηα ην
ζψκα θαη ην θνηλσληθφ ζσκαηηθφ άγρνο αζθνχλ ζεηηθή
επίδξαζε ζηελ αξλεηηθή δηάζεζε.
Ζ θαιχηεξε πξνβιέπνπζα κεηαβιεηή (best predictor
variable) πξνέθπςε απφ ηηο ηηκέο t. Γεληθά φζν πην
πάλσ απφ ην +2 ή φζν πην θάησ απφ ην -2 βξίζθεηαη ε
t ηηκή κηαο κεηαβιεηήο, ηφζν κεγαιχηεξε είλαη ε
ζπλεηζθνξά ηεο ζην παιηλδξνκηθφ κνληέιν (Γαθέξκνο,
2011). Έηζη ε θαιχηεξε πξνβιέπνπζα κεηαβιεηή (best
predictor variable) ζην παιηλδξνκηθφ κνληέιν 2 ήηαλ ε
κεηαβιεηή «Νηξνπή Σψκαηνο», θαζψο είρε ηε
κεγαιχηεξε απφιπηε ηηκή t (4,54).
Σπκπεξαζκαηηθά ε ληξνπή γηα ην ζψκα θαη ην
θνηλσληθφ ζσκαηηθφ άγρνο πξνβιέπνπλ ηζρπξά θαη
ζεηηθά ηελ αξλεηηθή δηάζεζε. Αληίζηνηρα ε ληξνπή γηα
ην ζψκα πξνβιέπεη ηζρπξά θαη αξλεηηθά ηε ζεηηθή
δηάζεζε. Οη γπλαίθεο πνπ έρνπλ πςειή ληξνπή
ζψκαηνο θαη θνηλσληθφ ζσκαηηθφ άγρνο παξνπζηάδνπλ
ζε κεγαιχηεξν βαζκφ αξλεηηθνχο
απηνραξαθηεξηζκνχο. Αληίζεηα νη γπλαίθεο κε ρακειή
ληξνπή ζψκαηνο παξνπζηάδνπλ ζε κεγαιχηεξν βαζκφ
ζεηηθνχο απηνραξαθηεξηζκνχο.
΢ΤΕΖΣΖ΢Ζ
Ζ παξνχζα κειέηε παξέρεη πεξαηηέξσ ζηνηρεία πνπ
ππνζηεξίδνπλ ηελ ζεσξία ηεο αληηθεηκελνπνίεζεο ησλ
Fredrickson θαη Roberts (1997) θαζψο θαη αξθεηέο απφ
ηηο πξνηάζεηο ηεο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε έξεπλα
επηθεληξψζεθε ζηε ζρέζε ηεο απηναληηθεηκελνπνίεζεο
κε ηελ ληξνπή γηα ην ζψκα, ην άγρνο γηα ηελ εκθάληζε,
ηελ ζσκαηηθή επηηήξεζε θαη ηηο επηπηψζεηο ζηε
δηάζεζε Διιελίδσλ θνηηεηξηψλ Χπρνινγίαο.
Τν βαζηθφ εχξεκα ηεο έξεπλαο είλαη φηη νη θνηηήηξηεο
πθίζηαλην ην βίσκα ηεο απηναληηθεηκελνπνίεζεο
αλεμαξηήησο ζσκαηηθήο δηάπιαζεο, ελψ σο
απνηέιεζκα απηήο ηεο εκπεηξίαο βίσλαλ έληνλε
ληξνπή γηα ην ζψκα, άγρνο γηα ηελ εκθάληζή ηνπο θαη
αξλεηηθή δηάζεζε. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε ππφζεζε φηη ν
Γείθηεο Μάδαο Σψκαηνο (Γ.Μ.Σ) δε ζπζρεηίδεηαη κε ηελ
απηναληηθεηκελνπνίεζε επαιεζεχηεθε. Τα

Υπεύζ. Αι/θίας Μασρογηώργε Φ., Αρηζηοηέιοσς 235, Αταρλές, Αηηηθή, T.K 13671. Τει: 6949469804, +302102464616, email: fotinimavr@hotmail.gr 82
Interscientific Health Care (2017) Vol 9, Issue 2, 74-85
ζπγθεθξηκέλα δεδνκέλα εληάζζνληαη ζην απμαλφκελν
ζψκα εξεπλψλ (Harrison & Fredrickson, 2003; Noll &
Fredrickson, 1998; Tiggemann & Lynch, 2001) θαη
παξέρνπλ πεξαηηέξσ ζηήξημε ζηελ άπνςε ηεο
αλσηέξσ ζεσξίαο φηη νη γπλαίθεο κπνξεί λα
αζρνινχληαη κε ηε ζσκαηηθή ηνπο εκθάληζε,
αλεμάξηεηα απφ ην κέγεζνο ηνπ ζψκαηφο ηνπο.
Δπίζεο, ε ππφζεζε φηη ε απηναληηθεηκελνπνίεζε
παξνπζηάδεη ζεηηθή ζπζρέηηζε κε ηε ληξνπή γηα ην
ζψκα, ην άγρνο γηα ηελ εκθάληζε θαη ηελ αξλεηηθή
δηάζεζε επηβεβαηψζεθε. Απηφ ζπκθσλεί κε άιιεο
έξεπλεο (Forbes, Adams-Curtis, Jobe et al., 2005;
Harper & Tiggemann, 2008; Wagner Oehlhof, et al.,
2009) ζχκθσλα κε ηηο νπνίεο νη γπλαίθεο πνπ
εθηίζεληαη ζε πεξηνδηθά πνπ απεηθνλίδνπλ αδχλαηα
ζρήκαηα ζψκαηνο είλαη πην πηζαλφ λα εκθαλίζνπλ
απμεκέλν άγρνο θαη πην αξλεηηθή εηθφλα ζψκαηνο.
Δπηπιένλ, νη γπλαίθεο κε πςειφηεξα επίπεδα
απηναληηθεηκελνπνίεζεο ηείλνπλ λα βηψλνπλ αξλεηηθά
ζπλαηζζήκαηα πνπ ζπλδένληαη κε αληηιήςεηο
απνηπρίαο ζρεηηθά κε ηελ επίηεπμε ηνπ ηδαληθνχ
ζψκαηνο, ζχκθσλα κε ηηο πξνζηαγέο ηεο θνηλσλίαο
(Fredrickson & Roberts, 1997; Tylka & Hill, 2004).
Παξάιιεια, ζχκθσλε κε ηε ζεσξία
αληηθεηκελνπνίεζεο θαη πξνεγνχκελεο έξεπλεο, ε
ληξνπή γηα ην ζψκα θαη ην άγρνο γηα ηελ εκθάληζε
ζπζρεηίδεηαη ζεκαληηθά κε ηελ αξλεηηθή δηάζεζε. Οη
γπλαίθεο πνπ αλέθεξαλ κία αίζζεζε ληξνπήο θαη
ελνρήο ζην φηη δελ πιεξνχλ ηα θνηλσληθά ηδεψδε πεξί
«ηδαληθνχ ζψκαηνο» θαη νη νπνίεο βίσλαλ άγρνο ζε
ζρέζε κε ηελ εμσηεξηθή εκθάληζή ηνπο αλέθεξαλ
πεξηζζφηεξε αξλεηηθή δηάζεζε. Πξνεγνχκελεο έξεπλεο
έρνπλ δείμεη φηη ε ληξνπή πνπ αηζζάλνληαη νη γπλαίθεο
ιφγσ αδπλακίαο λα αληαπνθξηζνχλ ζην ηέιεην ζψκα
θαη ε πνιηηηζκηθή παξαδνρή φηη βξίζθεηαη ππφ ηνλ
έιεγρφ ηνπο απηή ε δπλαηφηεηα κπνξεί λα επεξεάζεη
αξλεηηθά ζε κεγάιν βαζκφ ηε ζπλαηζζεκαηηθή ηνπο
θαηάζηαζε (Noll & Fredrickson, 1998; Tylka & Hill,
2004). Ζ ππφζεζε φηη ε επηηήξεζε ηνπ ζψκαηνο
ζπζρεηίδεηαη ζεηηθά κε ηε ληξνπή γηα ην ζψκα θαη ην
άγρνο γηα ηελ εκθάληζε επηβεβαηψζεθε, θαη είλαη
ζχκθσλε κε ηελ ζεσξία αληηθεηκελνπνίεζεο θαζψο θαη
κε πξνεγνχκελεο έξεπλεο (Augustus-Horvath & Tylka,
2011; Fredrickson & Roberts, 1997; Noll &
Fredrickson, 1998). Απμεκέλε απηναληηθεηκελνπνίεζε
ζπρλά εθδειψλεηαη ζπκπεξηθνξηθά κέζσ ηεο
επηηήξεζεο ηνπ ζψκαηνο ή ηεο ζπλερνχο
παξαθνινχζεζεο ηνπ πψο θαίλεηαη ην ζψκα.
Σχκθσλα κε ηε ζεσξία ηεο αληηθεηκελνπνίεζεο, νη
γπλαίθεο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηνχλ ηελ επηηήξεζε
ζψκαηνο σο κία ζηξαηεγηθή γηα λα θαζνξίζνπλ ην πψο
άιινη ηηο βιέπνπλ θαη ηηο αληηκεησπίδνπλ. Οη εξεπλεηέο
ζπρλά αληηιακβάλνληαη ηελ επηηήξεζε ζψκαηνο σο
γλσζηηθή ζπκπεξηθνξηθή εθδήισζε ηεο
αληηθεηκελνπνίεζεο (Slater & Tiggemann, 2010; Steer
& Tiggemann, 2008; Tiggemann & Lynch, 2001;
Tiggemann & Slater, 2001) θαη ε ππάξρνπζα
βηβιηνγξαθία δείρλεη φηη ε επηηήξεζε πξνβιέπεη ζπρλά
ηα απνηειέζκαηα πέξα θαη πάλσ απφ ηελ ελλνηνινγηθή
θαηαζθεπή ηεο απηναληηθεηκελνπνίεζεο (π.ρ.
Greenleaf & McGreer, 2006; Tiggemann & Kuring,
2004; Tiggemann & Lynch, 2001; Tiggemann & Slater,
2001).
Cor. Author:: Mavrogiorgi F., Aristotelous 235, Acharnes, Attiki, Greece 13671, Tel: 6949469804, +302102464616, email: fotinimavr@hotmail.gr
ISSN 1791 - 9649
Βαζηθφ πεξηνξηζκφ ηεο έξεπλαο απνηειεί ην γεγνλφο
φηη εμεηάζηεθαλ κφλν θνηηήηξηεο ςπρνινγίαο θαη θαηά
ζπλέπεηα ηα απνηειέζκαηα δε κπνξνχλ λα γεληθεπηνχλ
ζε γπλαίθεο θάζε ειηθηαθνχ, εζλνηηθνχ θαη
θνηλσληθννηθνλνκηθνχ θάζκαηνο (Sabik, Cole & Ward,
2010). Δπίζεο κε ηελ παξνχζα έξεπλα δελ
εμεηάζηεθαλ νη αξλεηηθέο επηπηψζεηο ηεο ζεμνπαιηθήο
αληηθεηκελνπνίεζεο ζηνπο άλδξεο, κνινλφηη ηα ΜΜΔ ηα
ηειεπηαία ρξφληα δελ αγλννχλ ηνπο άλδξεο ζηε
δηαηψληζε ηεο αλαδήηεζεο γηα ην ηέιεην ζψκα. Έλαο
αθφκε πεξηνξηζκφο ηεο έξεπλαο είλαη ε ρξήζε ηνπ
Γείθηε Μάδαο Σψκαηνο (Γ.Μ.Σ) γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ
ηχπνπ ζψκαηνο. Ο Γ.Μ.Σ ρξεζηκνπνηείηαη ζπλήζσο σο
κέηξν ηνπ ζσκαηηθνχ ιίπνπο θαη ζπζρεηίδεηαη ηδηαίηεξα
κε άιιεο κεηξήζεηο ηνπ ζσκαηηθνχ ιίπνπο (Strain &
Zumoff, 1992; Welborn, Knuiman & Vu, 2000).
Ψζηφζν, ε ρξεζηκφηεηά ηνπ είλαη θάπσο πεξηνξηζκέλε,
δηφηη θαη άιινη παξάγνληεο εθηφο ηνπ επηπέδνπ
ζσκαηηθνχ ιίπνπο κπνξεί λα επεξεάζνπλ ηηο
κεηξήζεηο ηνπ Γ.Μ.Σ (π.ρ. κπτθή δχλακε). Τέινο, ε
ζεσξία ηεο αληηθεηκελνπνίεζεο πξνηείλεη ηέζζεξηο
πηζαλνχο παξάγνληεο πνπ δηακεζνιαβνχλ ηε ζρέζε
απηναληηθεηκελνπνίεζεο θαη ςπρηθήο πγείαο: ληξνπή
γηα ην ζψκα, άγρνο γηα ηελ εκθάληζε, «ξνή» θαη
ζπλεηδεηνπνίεζε ησλ εζσηεξηθψλ ζσκαηηθψλ
θαηαζηάζεσλ. Ψζηφζν ζηελ παξνχζα έξεπλα δφζεθε
έκθαζε κφλν ζηηο δχν πξψηεο κεηαβιεηέο.
Τα απνηειέζκαηα ηεο παξνχζαο έξεπλαο κπνξνχλ
λα ιεθζνχλ ππφςε θαηά ην ζρεδηαζκφ
ςπρνζεξαπεπηηθψλ παξεκβάζεσλ ζε πιεζπζκφ
θνηηεηξηψλ. Ήδε, πνιινί εξεπλεηέο έρνπλ πξνηείλεη
ηελ ελδπλάκσζε ηεο θξηηηθήο ηθαλφηεηαο ησλ γπλαηθψλ
απέλαληη ζηα κέζα ελεκέξσζεο πνπ πξνάγνπλ ηελ
ηζρλφηεηα θαη ηελ αληηθεηκελνπνίεζε ησλ ζσκάησλ
ησλ γπλαηθψλ σο απνηειεζκαηηθή κέζνδν κείσζεο ησλ
επηβιαβψλ επηδξάζεψλ ηνπο (Irving & Berel, 2001). Τα
ςπρν-εθπαηδεπηηθά πξνγξάκκαηα πνπ αθνξνχλ ηα
κέζα επηθνηλσλίαο έρνπλ απνδεηρζεί απνηειεζκαηηθά
ζε ηνκείο φπσο ηηο ζηάζεηο ησλ λέσλ απέλαληη ζην
αιθνφι θαη ην θάπληζκα (Austin & Johnson, 1997).
Ψζηφζν, ζε ζρέζε κε ηελ εηθφλα ηνπ ζψκαηνο, ηα
πξνγξάκκαηα απηά δελ έρνπλ θαηαιήμεη ζε παξφκνηα
απνηειέζκαηα (Wade & Di Maria, 2003; Irving & Berel,
2001). Γίλεηαη αληηιεπηφ φηη ε δηεηζδπηηθφηεηα ηεο
πξνψζεζεο ηνπ ηδεψδνπο αδχλαηνπ ζψκαηνο απφ ηα
κέζα καδηθήο ελεκέξσζεο είλαη πνιχ κεγαιχηεξε απφ
φ, ηη ηα πξνιεπηηθά κελχκαηα πνπ πξνζθέξνληαη ζε
βξαρππξφζεζκεο παξεκβάζεηο (Irving & Berel, 2001;
McVey & Davis, 2002) θαη επνκέλσο ν ζπγθεθξηκέλνο
ηνκέαο ρξήδεη πεξαηηέξσ έξεπλαο. Δπίζεο, ηα
απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο ζα κπνξνχζαλ λα
ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη εθαξκνζηνχλ ζην ρψξν ηεο
ζπκβνπιεπηηθήο, δεδνκέλνπ φηη ηέηνηεο εκπεηξίεο
κπνξεί λα δηακνξθψζνπλ ην ππφβαζξν γηα κία ζεηξά
αξλεηηθψλ ζπλεπεηψλ ηεο ςπρηθήο πγείαο, φπσο νη
δηαηαξαγκέλεο δηαηξνθηθέο ζπλήζεηεο, ε ζεμνπαιηθή
δπζιεηηνπξγία θαη ε θαηάζιηςε (Moradi, Dirks &
Mattheson, 2005). Οη Sinclair θαη Meyers (2004)
πξνηείλνπλ φηη ε ζπκβνπιεπηηθή κε θεκηληζηηθφ
πξνζαλαηνιηζκφ κπνξεί λα είλαη ηδηαίηεξα ρξήζηκε
δηφηη ζπρλά πεξηιακβάλεη κία ζθφπηκε αληηπαξάζεζε
ησλ πνιηηηζκηθψλ πξνηχπσλ ζψκαηνο θαη κπνξεί,
ζπλεπψο, λα βνεζήζεη ηηο γπλαίθεο λα απνθηήζνπλ
83
Διεπιζηημονική Φρονηίδα Υγείας(2017) Τόμος 9,Τεύτος 2, 74-85
θάπνηα ζηνηρεία ζρεηηθά κε ηελ πξνέιεπζε ηεο
δπζαξέζθεηαο κε ην ζψκα ηνπο. Απηφ ζα κπνξνχζε λα
είλαη ην πξψην βήκα γηα ηνλ επαλαπξνζδηνξηζκφ ηεο
εκπεηξίαο ηνπο.
Απαηηνχληαη κειινληηθέο έξεπλεο ζε γπλαίθεο
δηαθνξεηηθψλ εζληθνηήησλ πξνθεηκέλνπ λα
επηβεβαησζνχλ ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο.
Λακβάλνληαο ππφςε ην ζπκπέξαζκα ησλ Moradi &
Huang (2008) φηη ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ εκπεηξηθψλ
κειεηψλ ζρεηηθά κε ηε ζεσξία έρεη δηεμαρζεί θπξίσο ζε
ιεπθέο γπλαίθεο, θνηηήηξηεο, επξσπατθήο ή anxiety as a dimension of social-evaluative anxiety: Exploring
ακεξηθαληθήο εζληθφηεηαο, πξνθχπηεη ε αλάγθε γηα
γελίθεπζε ηεο ζεσξίαο ζε πην πνηθηιφκνξθα δείγκαηα,
αλ θαη ππάξρνπλ αμηνζεκείσηεο εμαηξέζεηο (Grabe &
Jackson, 2009; Fredrick, Forbes, Grigorian & Jarcho,
2007; Hebl, King & Lin, 2004; Grabe & Jackson, 2009).
Δίλαη επίζεο ζεκαληηθφ λα εμεηαζηεί ε ζεσξία θαη ζε
άιινπο πιεζπζκνχο ψζηε λα δηεπξπλζεί ην πεδίν
εθαξκνγήο ηεο. Πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε έρνπλ
δηεμαρζεί θάπνηεο κειέηεο ζε πιεζπζκνχο
νκνθπινθίισλ. Δλδεηθηηθά αλαθέξνληαη ε έξεπλα ησλ
Matins, Tiggemann & Kirkbride (2007), ζχκθσλα κε
ηελ νπνία ε αληηθεηκελνπνίεζε κπνξεί λα απνηειέζεη
έλα ρξήζηκν ζεσξεηηθφ θαη εξεπλεηηθφ πιαίζην γηα ηελ
εκπεηξία ησλ νκνθπιφθηισλ αλδξψλ θαη ε έξεπλα ησλ
Kozee & Tylka, (2006) πνπ θαηέιεμε ζην ζπκπέξαζκα
φηη ε εκπεηξία ησλ νκνθπιφθηισλ γπλαηθψλ παξήγαγε
κία πην ζχλζεηε εηθφλα ζε ζρέζε κε ηελ ζεσξία ηεο
αληηθεηκελνπνίεζεο θαη σο εθ ηνχηνπ απνηεινχζε κία
θαθή εθαξκνγή γηα ηηο ηξέρνπζεο ελλνηνινγηθέο
θαηαζθεπέο.
Τέινο, είλαη αλάγθε λα δηεξεπλεζεί ε δπλαηφηεηα
εθαξκνγήο απηήο ηεο ζεσξίαο θαη ζηηο εκπεηξίεο ησλ
αλδξψλ. Δλψ ηα πεξηζζφηεξα δηαζέζηκα ζηνηρεία
δείρλνπλ φηη νη άλδξεο θαη ηα αγφξηα αλαθέξνπλ
ρακειφηεξα επίπεδα απηναληηθεηκελνπνίεζεο θαη
ληξνπήο γηα ην ζψκα απφ ηηο γπλαίθεο θαη ηα θνξίηζηα
(Grabe et al., 2007; Hebl, King & Lin, 2004) ππάξρνπλ
θάπνηεο νκνηφηεηεο ζηηο ζρέζεηο ησλ ελλνηνινγηθψλ
θαηαζθεπψλ ηεο ζεσξίαο ηεο αληηθεηκελνπνίεζεο κε
νξηζκέλεο εμαξηεκέλεο κεηαβιεηέο (Moradi & Huang,
2008). Έηζη, ε ληξνπή γηα ην ζψκα ζηνπο άλδξεο
ζπλδέεηαη κε κεγαιχηεξε αλεζπρία γηα ηελ εκθάληζε
θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζεμνπαιηθήο νηθεηφηεηαο κε ηνλ
εξσηηθφ ζχληξνθν (Sanchez & Kiefer, 2007) θαη ε
έθζεζε ζηε ζεμνπαιηθή αληηθεηκελνπνίεζε ζπλδέεηαη
κε ηελ επηηήξεζε ηνπ ζψκαηνο θαη ηελ ληξνπή γηα ην
ζψκα (Lindberg, Hyde & McKinley, 2006).
ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ
Augustus-Horvath, CL. & Tylka, TL. (2011). The acceptance
model of intuitive eating: A comparison of women in
emerging adulthood, early adulthood, and middle adulthood.
Journal of Counseling Psychology, 58, 110-125.
Austin, EW. & Johnson, KK. (1997). Immediate and delayed
effects of media literacy training on third-graders’ decision
making for alcohol. Health Communication, 4, 323-349.
Bartky, SL. (1990). Femininity and domination: Studies in the
phenomenology of oppression. New York, NY: Routledge.
Bordo, S. (1990). Reading the slender body. In M. Jacobus,
E. Fox Keller, & S. Shuttleworth (Eds.), Body/politics: women
and the discourses of science (pp. 83-112). London:
Macmillan.
Cash, T.F. (2002). Cognitive behavioral perspectives on
Υπεύζ. Αι/θίας Μασρογηώργε Φ., Αρηζηοηέιοσς 235, Αταρλές, Αηηηθή, T.K 13671. Τει: 6949469804, +302102464616, email: fotinimavr@hotmail.gr
ISSN 1791 - 9649
body image. In Cash, TF. & Pruzinsky, TP. (Eds.), Body
image: A handbook of theory, research, and clinical practice
(pp. 3846). New York: Guilford Press.
Cattarin, J., Thompson, JK., Thomas, CM. & Williams, R.
(2000). Body image, mood, and televised images of
attractiveness: The role of social comparison. Journal of
Social and Clinical Psychology, 19, 220-239.
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the
behavioral sciences (2nd edition). Hillsdale, NJ: Lawrence
Erlbaum Associates.
Dion, KL., Dion, KK. & Keelan, JP. (1990). Appearance
the ugly duckling syndrome. Contemporary Social
Psychology, 14, 220-224.
Forbes, GB., Adams-Curtis, LA., Jobe, RL., White, KB.,
Revak, J., Zivcic-Becirevic, I. & Pokrajac-Bulian, A. (2005).
Body dissatisfaction in college women and their mothers:
Cohort effects, developmental effects, and the influences of
body size, sexism, and the thin body ideal. Sex Roles, 53,
281-298.
Foucault, M. (1977). Discipline & Punish: The Birth of the
Prison. New York: Vintage Books.
Frederick, DA., Forbes, GB., Grigorian, K. & Jarcho, JM.
(2007). The UCLA Body Project I: Gender and ethnic
differences in self-objectification and body satisfaction
among 2,206 undergraduates. Sex Roles, 57, 317-327.
Fredrickson, L. & Roberts, TA (1997). Objectification Theory:
Toward understanding women’s lived experiences and
mental health risks. Psychology of Women Quarterly, 21,
173-206.
Grabe, S. & Jackson, B. (2009). Self-objectification and
depressive symptoms: Does their association vary among
Asian American and White American men and women? Body
Image, 6(2), 141-144.
Grabe, S., Hyde, J. S. & Lindberg, S. M. (2007). Body
objectification and depression in adolescents: The role of
gender, shame, and rumination. Psychology of Women
Quarterly, 31, 164–175
Greenleaf C. & McGreer, R. (2006). Disordered eating
attitudes and self-objectification among physically active and
sedentary female college students. The Journal of
Psychology,140,187-198.
Grogan, S. (1999). Body image: Understanding body
dissatisfaction in men, women, and children. London:
Routledge.
Harper, B. & Tiggemann, M. (2008). The effect of thin ideal
media images on women's self-objectification, mood, and
body image. Sex Roles, 58(9-10), 649-657.
Harrison, K. & Fredrickson, BL. (2003). Women’s sports
media, self-objectification, and mental health in black and
white adolescent females. Journal of Communication, 53,
216–232.
Hart, E., Leary, M. & Rejeski, WJ. (1989). The measurement
of social physique anxiety. Journal of Sport and Exercise
Psychology, 11, 94–104.
Harter, S. (1987). The determinants and mediational role of
global self-worth in children. In Eisenberg, N. (ed.),
Contemporary Topics in Developmental Psychology, John
Wiley & Sons, New York, pp. 219–242.
Hebl, M., King, E. & Lin J. (2004). The Swimsuit Becomes Us
All: Ethnicity, Gender, and Vulnerability to Self-
Objectification. Personality and Social Psychology Bulletin,
30, 1322-1331.
Irving, LM. & Berel, SR. (2001). Comparison of media-
literacy programs to strengthen college women’s resistance
to media images [electronic version]. Psychology of Women
Quarterly, 25, 103-111.
Kaschak, E. (1992). Engendered lives: A new psychology of
women’s experience. New York: Basic Books.
Kozee, HB. & Tylka, TL. (2006). A test of objectification
84
Interscientific Health Care (2017) Vol 9, Issue 2, 74-85
theory with lesbian women. Psychology of Women Quarterly,
30, 348-357.
Lewis, M. (1992). Shame: The exposed self. New York: The
Free Press.
Lindberg, SM., Hyde, JS. & McKinley, NM. (2006). A
measure of objectified body consciousness for pre-
adolescent and adolescent youth. Psychology of Women
Quarterly, 30, 65–76.
McKinley, N. & Hyde, S. (1996). The objectified body
consciousness scale: Development and validation.
Psychology of Women Quarterly, 20, 181-215.
McVey, G. & Davis, R. (2002). A program to promote positive
body image: A one-year follow-up evaluation. Journal of
Early Adolescence, 22, 96–108.
Moradi, Β. Dirks D. & Mattheson, A. (2005). Roles of Sexual
Objectification Experiences and Internalization of Standards
of Beauty in Eating Disorder Symptomatology: A Test and
Extension of Objectification Theory. Journal of Counseling
Psychology, 52 (3), 420-428.
Moradi, B. & Huang, Y. (2008). Objectification theory and
psychology of women: A decade of advances and future
directions. Psychology of Women Quarterly, 32, 377-398.
Noll, S. & Fredrickson, B. (1998). A mediational model linking
self- objectification, body shame, and disordered eating.
Psychology of Women Quarterly, 22, 623-636.
Sabik, NJ., Cole, ER. & Ward, LM. (2010). Are All Minority
Women Equally Buffered From Negative Body Image? Intra-
Ethnic Moderators of the Buffering Hypothesis. Psychology
of Women Quarterly, (34), 139-151.
Sanchez, DT. & Kiefer. A.K. (2007). Body concerns in and
out of the bedroom: Implications for sexual pleasure and
problems. Archives of sexual behavior. 36 (6), 808-820.
Silberstein, L., Striegel-Moore, R., Timko, C. & Rodin, J.
(1988). Behavioral and psychological implications of body
dissatisfaction: Do men and women differ? Sex Roles, 19,
219–232.
Sinclair. SL., & Myers, JE. (2004). The relationship between
objectified body consciousness and wellness in a group of
college women. Journal of College Counseling, 7, 151-160.
Slater, A. & Tiggemann, M. (2010). “Uncool to do sport”: A
focus group study of adolescent girls’ reasons for
withdrawing from physical activity. Psychology of Sport and
Exercise, 11(6), 619-626.
Stapley, JC. & Haviland, JM. (1989). Beyond depression:
Gender differences in normal adolescents’ emotional
experiences. Sex Roles, 20, 295–308.
Steer, A. & Tiggemann, M. (2008). The role of self-
objectification in women's sexual functioning. Journal of
Social and Clinical Psychology, 27, 205-225.
Stoltenberg, J. (1989). Refusing to be a man: Essays on sex
and justice. New York: Meridian.
Strain, GW. & Zumoff, B. (1992). The relationship of weight–
height indices of obesity to body fat content. Journal of the
American College of Nutrition, 11, 715–718.
Cor. Author:: Mavrogiorgi F., Aristotelous 235, Acharnes, Attiki, Greece 13671, Tel: 6949469804, +302102464616, email: fotinimavr@hotmail.gr
ISSN 1791 - 9649
Tangney, JP., Miller, RS., Flicker, L. & Barlow, DH. (1996).
Are shame, guilt, and embarrassment distinct emotions?.
Journal of Personality and Social Psychology, 70, 1256–
1264.
Tiggemann, M. & Lynch, J. (2001). Body image across the
life span in adult women: The role of self-objectification.
Developmental Psychology, 37, 243-253.
Tiggemann, M. & McGill, B. (2004). The role of social
comparison in the effect of magazine advertisements on
women’s mood and body dissatisfaction. Journal of Social
and Clinical Psychology, 23, 23-44.
Tiggemann, M. & Slater, A. (2001). A test of objectification
theory in former dancers and non-dancers. Psychology of
Women Quarterly, 25, 57-64.
Tiggemann, M., & Kuring, J. K. (2004). The role of body
objectification in disordered eating and depressed mood.
British Journal of Clinical Psychology, 43, 299-311.
Tiggemmann, M. & Boundy, M. (2008). Effect of environment
and appearance compliment on college women's self-
objectification, mood, body shame, and cognitive
performance. Psychology of Women Quarterly, 32(4), 399-
405.
Tylka, TL. & Hill, MS. (2004). Objectification theory as it
relates to disordered eating among college women. Sex
Roles, 51, 719-730.
Wade, TJ. & Di Maria, C. (2003). Weight halo effects:
Individual differences in perceived life success as a function
of women’s race and weight. Sex Roles, 48, 461-465.
Wagner Oehlhof, M., Musher-Eizenman, D., Neufeld, J. &
Hauser, J. (2009). Self-objectification and ideal body shape
for men and women. Body Image, 6(4), 308-310.
Watson, D., Clark, L. & Tellegen, A. (1988). Development
and validation of brief measures of positive and negative
affect: the PANAS scales. Journal of personality and social
psychology, 54(6), 1063-1070.
Welborn, TA., Knuiman, MW. & Vu, HT. (2000). Body mass
index and alternative indices of obesity in relation to height,
triceps skinfold and subsequent mortality: The Busselton
health study. International Journal of Obesity Metabolic
Disorders, 24, 108–115.
Αγγειάθε, Α., Κξηηζσηάθε, Έ., Μαξάθε, Ν. (2007). Ζ ζεσξία
ηεο απηφ-αληηθεηκελνπνίεζεο επηπηψζεηο ζηελ αξλεηηθή
δηάζεζε ζηε ληξνπή γηα ην ζψκα ζην άγρνο γηα ηελ
εκθάληζε, Πηπρηαθή Δξγαζία, ΤΔΗ Κξήηεο, Τκήκα Κνηλσληθήο
Δξγαζίαο.
Γαθέξκνο, Β. (2011). Κοινφνική Σηαηιζηική και μεθοδολογία
έρεσνας με ηο SPSS. Δθδφζεηο ΕΖΤΖ, Θεζζαινλίθε.
Λενληαξή, Α. (1998). Ασηοανηίληυη. Αζήλα. εθδφζεηο
Διιεληθά Γξάκκαηα.
Χπρνπληάθε, Μ., Σηαχξνπ, ΑΝ., & Εέξβαο, Η. (2004). Κιίκαθα
Κνηλσληθνχ Σσκαηηθνχ Άγρνπο: Πξνζαξκνγή ζε ειιεληθφ
πιεζπζκφ. Σην Η. Θενδσξάθεο (Δπηκ.), Πρακηικά 8οσ
Πανελληνίοσ - 3οσ Διεθνούς Σσνεδρίοσ Αθληηικής
Ψστολογίας (ζελ. 28-30). Τξίθαια.
85