ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Διαγώνισμα
Κεφάλαιο 2ο : H Διαμόρφωση και η λειτουργία των πολιτικών κομμάτων στην Ελλάδα

ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ : …………………………………………………………………...............
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ : ……………………………………………………….…………..............
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : ……………………………………………………………………………

ΘΕΜΑ Α
1.Να δώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω όρων : Ομάδα Ιαπώνων, Ανόρθωση, Σ.Ε.Κ.Ε

15 Μονάδες

2. Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι σωστό ή όχι, γράφοντας

στο τετράδιό σας τη λέξη “σωστό” ή “λάθος” δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε
πρόταση.

α. Στο Σύνταγμα του 1844 κατοχυρώθηκε το δικαίωμα του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι.

β. Κατά την περίοδο του Κριμαϊκού πολέμου το αγγλικό και το γαλλικό κόμμα κέρδισαν την
εμπιστοσύνη των οπαδών τους.

γ. Η νέα γενιά πολιτικών θεωρούσε πολιτικά ατάλαντο τον Όθωνα.

δ. Στην επανάσταση του 1862 συμμετείχαν και αγρότες.

ε. Οι Εκλεκτικοί είχαν μετριοπαθείς θέσεις.

στ. Η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης κατοχυρώθηκε στο Σύνταγμα του 1864.

ζ. Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος διαλύθηκε στις 15 Μαρτίου 1910 χωρίς να έχει πετύχει τις επιδιώξεις
του.

η. Τα παλαιά κόμματα αποφάσισαν να μη συμμετέχουν στις εκλογές του 1912.

θ. Το ραλλικό κόμμα ήταν κατά της ισχυρής εκτελεστικής εξουσίας.

ι. Από τις εκλογές του 1910 προέκυψε συντακτική Βουλή.

Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Β
1. Ποιος ήταν ο ρόλος των “ξενικών κομμάτων” κατά την περίοδο των Εθνοσυνελεύσεων του
1843-44 και 1862-64;
Μονάδες 15
2. Πως καθορίζονται οι βασιλικές εξουσίες στα συντάγματα του 1844, 1864 και 1911;
Μονάδες 10

1
ΘΕΜΑ Γ
1. Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και το παράθεμα που ακολουθεί να αναφερθείτε στην
ψήφιση της αρχής της δεδηλωμένης και τη συμβολή του Χαρίλαου Τρικούπη σε αυτήν.

Τις πταίει; Αφ΄ ότου κατά το 1868 εγκαθιδρύθη η αρχή των κυβερνήσεων της μειοψηφίας, παν νέον
βήμα της εξουσίας μαρτυρεί περί του σκοπού, εις ον αύτη αποβλέπει. Αψευδής δε απόδειξις του
διενεργουμένου σχεδίου και αι άρτι διεξαχθείσαι βουλευτικαί εκλογαί. Βιαιότερον και αδεξιότερον
μετήλθον τα υπουργεία του κ. Βούλγαρη τας κυβερνητικάς επεμβάσεις, υπουλώτερον δε και
επιτυχέστερον τα του κ. Ζαϊμη και του κ. Δεληγεώργη. Κατ΄ ουσίαν όμως επίσης κακοήθης υπήρξεν
υφ΄ όλα τα από του 1868 και μέχρι της σήμερον υπουργεία η της κυβερνήσεως και τας εκλογάς
ενέργεια. Ο κ. Βούλγαρης, ο κ. Ζαϊμης, ο κ. Δεληγεώργης υπήρξαν όργανα μιας και της αυτής
πολιτικής, εκτελεσταί ενός και του αυτού σχεδίου. Ουδείς αυτών εκλήθη εις την εξουσίαν καθ΄
υπόδειξιν των αντιπροσώπων του Έθνους, ουδείς αυτών εξεπροσώπευσεν εν τη αρχή τας ευχάς του
Έθνους. Και οι τρεις υπήρξαν πρόεδροι προσωπικής κυβερνήσεως, τουτέστιν υπηρέται μιας και της
αυτής θελήσεως ενεργούσης, οτέ μεν δια τούτου, οτέ δε δι΄ εκείνου. Ουδεμίαν ηθικήν ευθύνην φέρει
το Έθνος επί τη διαγωγή των προσώπων τούτων. (….)
Δεν πταίει άρα το πολίτευμα, δεν πταίουσιν οι αντιπρόσωποι του Έθνους, δεν πταίει το Έθνος, αν η
Βουλή είνε κατατετμημένη εις πολλά κόμματα και δεν έχει έτοιμην πλειονοψηφίαν, όταν ζητηθή. Ας
αφεθή να λειτουργήση το πολίτευμα εν τη βεβαιότητι ότι εκ της πλειονοψηφίας της Βουλής μορφούται
η κυβέρνησις, και ταχέως θα ίδωμεν την Βουλήν συντασσομένην εις δύο κόμματα. Ουδέν των
θεμελιωδών ζητημάτων, άτινα εν Γαλλία ή Ιταλία διαιρούσι τους πολίτευομένους εις πολλά κόμματα
έχομεν εν Ελλάδι. Τα πολλά κόμματα παρ΄ ημίν είνε αποτέλεσμα της προσκλήσεως των μειονοψηφιών
εις την εξουσίαν. Η ευθύνη άρα πάσης της καταστάσεως ταύτης ανήκει εις τους παραβιάζοντας την
κοινοβουλευτικήν αρχήν του σχηματισμού των κυβερνήσεων εκ της πλειονοψηφίας της Βουλής.
“Τις πταίει” εφημερίδα Καιροί (29 Ιουνίου 1874)
Μονάδες 25

2. Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και το παράθεμα που ακολουθεί να αναφέρετε τις βασικές
μεταρρυθμίσεις που επέφερε η πρώτη κυβέρνηση Βενιζέλου στο σύνταγμα καθώς και εκείνες που
εισήγαγε με την ψήφιση ειδικών νόμων.

Κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 1911 πέρασε από τη Βουλή (ο Βενιζέλος) πενήντα
τρεις τροποποιήσεις μη θεμελιωδών διατάξεων του συντάγματος. Δεν έκανε ριζικές αλλαγές. Με
την επιμονή του ότι η συνέλευση είχε αναθεωρητικό και όχι συντακτικό χαρακτήρα, μπόρεσε να
διαφυλάξει τις βασικές αρχές του συντάγματος του 1864 και να ενισχύσει τη θέση της μοναρχίας.
Ο βασιλιάς μετείχε ακόμα και στη διαδικασία της αναθεώρησης του συντάγματος. Αντίθετα με το
γράμμα του συντάγματος του 1864 (άρθρο 107) αντί να έχει το κοινοβούλιο την πρωτοβουλία για
τις τροποποιήσεις, την ανέλαβε μια επιτροπή, στις συνεδριάσεις της οποίας, παρευρισκόταν συχνά
ο βασιλιάς.(...)
Στις τροποποιήσεις περιλαμβάνονταν: μέτρα για την οροθέτηση και την διασφάλιση του
διαχωρισμού της δικαστικής, της νομοθετικής και της διοικητικής εξουσίας, η δημιουργία ενός
Συμβουλίου Επικρατείας, συμβουλευτικού σώματος για την προπαρασκευαστική επεξεργασία των
νομοθετημάτων και η ίδρυση Εφετείου για διοικητικές υποθέσεις. Η καθιέρωση του ασυμβίβαστου
μεταξύ στρατιωτικής και δημοσιοϋπαλληλικής ιδιότητας αφενός και βουλευτικού αξιώματος
αφετέρου, η μείωση της απαρτίας στο κοινοβούλιο από τους μισούς συν ένα στο ένα τρίτο των
βουλευτών-μέτρο για να τεθεί τέρμα στη συνήθεια των αντιπολιτευομένων βουλευτών να θέτουν
φραγμούς στο νομοθετικό έργο του σώματος. Η μείωση του κατώτατου ορίου ηλικίας για την
ανάδειξη στο βουλευτικό αξίωμα από τα τριάντα στα εικοσιπέντε χρόνια. Η ίδρυση ενός
συμβουλίου από νομικούς με αποστολή την πιστοποίηση των εκλογικών αποτελεσμάτων, την
εξοικονόμηση χρόνου στις εργασίες του κοινοβουλίου και την αποφυγή βίαιων πολιτικών ηθών. Η
καθιέρωση του ασυμβίβαστου μεταξύ της ιδιότητας του διευθυντή σε τράπεζες ή δημόσιες
επιχειρήσεις και του βουλευτικού αξιώματος. Η θέσπιση της μονιμότητας των δικαστικών και των

2
δημοσίων υπαλλήλων. Η μεταβίβαση των διοικητικών αρμοδιοτήτων της στοιχειώδους
εκπαίδευσης (που έγινε υποχρεωτική και δωρεάν) από τις τοπικές αρχές στην κεντρική κυβέρνηση.
(.....)
Μεγαλύτερη σπουδαιότητα από τις τροποποιήσεις του συντάγματος είχαν οι 337 νέοι νόμοι που
ψηφίστηκαν με πρωτοβουλία του Βενιζέλου και των υπουργών του. Τα νομοθετήματα αυτά
εγκαινίασαν μια ολόκληρη σειρά από μεταρρυθμιστικά μέτρα. Αφού τοποθέτησε τους οπαδούς του
στην κρατική μηχανή (φίλους των υποστηρικτών του και πρόσωπα που θα ήταν χρήσιμα χάρη στα
προσόντα τους), ο Βενιζέλος κατάργησε (στα χαρτιά τουλάχιστον) τη ρουσφετολογία. Αυτό δεν
σήμαινε ότι η κομματική εύνοια εξαφανίστηκε διά παντός. Εντούτοις, η δημόσια διοίκηση
βελτιώθηκε σε μεγάλο βαθμό (τώρα πια οι διορισμοί γίνονταν με δημόσιους διαγωνισμούς) και τα
στελέχη της πολλαπλασιάστηκαν για να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στα διοικητικά καθήκοντα
που δημιουργούσε το πλήθος των μεταρρυθμίσεων. (...). Έγιναν και άλλες μεταρρυθμίσεις:
βελτίωση της απονομής της δικαιοσύνης (το 1910 εκκρεμούσαν περισσότερες από 100.000
υποθέσεις στα ποινικά δικαστήρια), κατάργηση των σκανδαλωδών συνθηκών που επικρατούσαν
στις φυλακές, αντικατάσταση, σε πολλές περιπτώσεις, των ποινών φυλάκισης με πρόστιμα.
Αναγνώριση των εργατικών συνδικάτων, μείωση του ύψους του επιτοκίου, καθορισμός κατώτατων
ορίων μισθών για τις γυναίκες και τα παιδιά. (...)
Douglas Dakin H ενοποίηση της Ελλάδας 1770-1923 σ. 280-282
Μονάδες 25

Καλή επιτυχία!!!