Professional Documents
Culture Documents
มาตรฐานระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน
และโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน
EMERGENCY LIGHTING SYSTEM AND
EMERGENCY EXIT SIGN LUMINAIRE STANDARD
V.4-2018
มาตรฐานระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน
และโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน
EMERGENCY LIGHTING SYSTEM AND
EMERGENCY EXIT SIGN LUMINAIRE STANDARD
V.4-2018
โดย
คณะอนุกรรมการมาตรฐานระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน
ประจาปี 2560-2562
ได้รับการสนับสนุนการจัดทามาตรฐานการปฏิบัติวิชาชีพ
จากสภาวิศวกร ปี 2558
(สงวนลิขสิทธิ์)
ISBN xxx-xxx-xxx-x พิมพ์ครั้งที่ 1
มาตรฐาน วสท. 02-1004 พฤศจิกายน 2561
EIT. Standard 02-1004 ราคา.......บาท
วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์
ข้อมูลทางบรรณานุกรมของสานักหอสมุดแห่งชาติ
National Library of Thailand Cataloging in Publication Data.
ชื่อหนังสือ มาตรฐานระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน
ชื่อผูแ้ ต่ง คณะอนุกรรมการมาตรฐานระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินและโคมไฟฟ้า
ป้ายทางออกฉุกเฉิน
จานวน 106 หน้า
ISBN 974-xxx-xxxx
พิมพ์ครั้งที่ 1 (พฤศจิกายน พ.ศ.2561)
ปรับปรุงครั้งที่ 4
จานวน 3,000 เล่ม
ราคา .......... บาท
อธิบาย รหัสมาตรฐาน
มาตรฐานฉบับเผยแพร่เวอร์ชั่นที่ 4 พิมพ์ปี ค.ศ. 2018 รหัสมาตรฐาน : วสท. 02-1004
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
วสท. ได้มีการปรับเปลี่ยนการกาหนดรหัสมาตรฐานใหม่จากเดิมเพื่อให้ทันสมัยรองรับสากล
รหัสสาขา-ลาดับมาตรฐานสาขา-ปีที่พิมพ์ แก้ไขใหม่เป็น รหัสสาขา-กรอบมาตรฐาน-ลาดับมาตรฐานตามสาขา
ฉบับเผยแพร่เวอร์ชั่นที่ …พิมพ์ปี ค.ศ. …. แสดงด้วย V.x- ปี ค.ศ. 20xx
รหัสมาตรฐานนี้ วสท.02-1004 V.4-2018 หมายถึง มาตรฐานสาขาวิศวกรรมไฟฟ้า-การคานวณออกแบบ-
ลาดับที่ 04 ฉบับเผยแพร่เวอร์ชั่นที่ 4 พิมพ์ปี ค.ศ.2018
02 = แทนสาขาวิศวกรรมไฟฟ้า
1 = การคานวณออกแบบ (กรอบมาตรฐาน ดูหมายเหตุ 2)
014 = ลาดับที่ของมาตรฐานในสาขาวิศวกรรมไฟฟ้า
คานา
วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ (วสท.) เป็นสถาบันทางวิชาชีพวิศวกรรมที่มี ความ
รับผิดชอบต่อวงการวิศวกรรมในประเทศไทยและสอดคล้องกับวิศวกรรมระดับสากล นโยบายที่สาคัญของ วสท.
ส่วนหนึ่ง คือ ส่งเสริมการจัดทาตารา คู่มือ และมาตรฐานการประกอบวิชาชีพ วิศวกรรมสาขาต่างๆ เพื่อให้เป็น
แหล่งอ้างอิงที่เชื่อถือได้ และนาไปใช้ประโยชน์ ให้เกิดประสิทธิผลต่อบุคคลและวงการวิศวกรรม จนปัจจุบันได้รับ
การยอมรับจากหน่วยงานราชการ รัฐวิสาหกิจ และเอกชนทั่วไป
วสท. มีเป้าหมายจัดทามาตรฐานระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน เพื่อเป็น
มาตรฐานที่ครอบคลุมเนื้อหาสาระทางด้านการออกแบบ การติดตั้ง การตรวจสอบ และการใช้ระบบไฟฟ้าแสง
สว่างฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน ที่สร้างความปลอดภัยต่อชีวิตและทรัพย์สิน อีกทั้งถูกต้องตามหลัก
วิชาการและเป็นมาตรฐานระดับประเทศ
มาตรฐานฉบับนี้เป็นมาตรฐานที่ได้ปรับปรุงจากฉบับเดิมเป็นครั้งที่ 4 โดยได้ปรับปรุงเนื้อหาให้ทันสมัย
สอดคล้องกับกฎหมายและมาตรฐานของสานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (สมอ.) รวมทั้งมาตรฐานอื่นที่
เกี่ยวข้องและเหมาะกับสภาพแวดล้อมในประเทศไทย
วสท. ขอขอบพระคุณคณะอนุกรรมการมาตรฐานระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออก
ฉุกเฉินทุกท่านไว้ ณ ที่นี้ ที่ได้ใช้ความวิรยิ ะ อุตสาหะ จนสามารถปรับปรุงมาตรฐานแล้วเสร็จ หากผู้ใช้มาตรฐานนี้
มีข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะประการใด โปรดแจ้งให้ วิศวกรรมสถานแห่ งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์
(วสท.) ทราบเพื่อจะได้จัดทามาตรฐานให้สมบูรณ์มากยิ่งขึ้น
(ดร.ธเนศ วีระศิริ)
นายกวิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์
ประจาปี 2560-2562
บทนา
วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ (วสท.) เห็นว่ามาตรฐานระบบไฟฟ้าแสงสว่าง
ฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินมีความสาคัญ เพราะเกี่ยวเนื่องกับความปลอดภัยในชีวิตของผู้ใช้อาคาร
โดยใช้เป็นเครื่องมือให้แสงสว่างและนาทางไปสู่สถานที่ปลอดภัยได้เมื่อเกิดเหตุฉุกเฉิน รวมทั้งทราบถึงพื้นที่เก็บ
อุปกรณ์ดับเพลิง อุปกรณ์แจ้งเหตุ และอุปกรณ์ปฐมพยาบาล
มาตรฐานระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินนี้ ได้ปรับปรุงให้ทันสมัยมากขึ้น
เพื่อใช้เป็นข้อกาหนดในการออกแบบ ติดตั้ง และตรวจสอบ สาหรับอาคารพักอาศัย อาคารสานักงาน อาคารสูง
อาคารขนาดใหญ่ อาคารขนาดใหญ่พิเศษ โรงแรม โรงพยาบาล สถานบริการ โรงมหรสพ และอาคารสาธารณะ
ทั่วไป รวมถึงเป็นส่วนหนึ่งของระบบป้องกันและระงับอั คคีภัยตามกฎหมายควบคุมอาคาร เพื่อให้ผู้ใช้สถานที่
สามารถหนีภัยออกจากอาคารได้อย่างรวดเร็ว และปลอดภัย ในภาวะฉุกเฉิน
มาตรฐานนี้กาหนดตามเกณฑ์อย่างต่าของความปลอดภัย เพื่อให้มีการออกแบบ การติดตั้ง การตรวจสอบ
และการใช้ระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุ กเฉิน ให้ผู้ใช้งานอาคารได้รับความปลอดภัย
และสามารถระงับเหตุที่จะก่อให้เกิดความเสียหายต่อชีวิตและทรัพย์สินได้อย่างรวดเร็ว
มาตรฐานฉบับนี้มีเนื้อหาแยกเป็นส่วนของระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน และโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน
พร้อมด้วยภาคผนวกที่แสดงตัวอย่างใบรับรองการตรวจสอบและทดสอบ รวมทั้งตัวอย่างการออกแบบและติดตั้ง
เพื่อให้ผู้ใช้งานสามารถนามาตรฐานนี้ไปใช้งานได้จริง นอกจากนี้ยังมีระบบนาทางติดตั้งต่าแบบไม่ใช้ไฟฟ้าเพื่อเพิ่ม
ความปลอดภัยและรวดเร็วในการหนีภัยได้มากยิ่งขึ้น
วสท. หวั ง เป็ น อย่ า งยิ่ ง ว่ า มาตรฐานฉบั บ นี้ จ ะเป็ น มาตรฐานที่ วิ ศ วกร ผู้ อ อกแบบ ผู้ รั บ เหมาติ ด ตั้ ง
ผู้ประกอบการ ผู้ใช้งาน สถานศึกษา ตลอดจนหน่วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้องในการกาหนดการติดตั้งระบบไฟฟ้าแสง
สว่างฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน สามารถนาไปใช้อ้างอิงในการปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและ
เป็นมาตรฐานเดียวกัน
คณะอนุกรรมการมาตรฐานระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน
และโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน
พ.ศ. 2561
รายชื่อคณะอนุกรรมการมาตรฐาน
มาตรฐานระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน
พ.ศ. 2545
ที่ปรึกษา
1. รศ.ดร.ชานาญ ห่อเกียรติ
2. นายโสภณ ศิลาพันธ์
คณะอนุกรรมการ
1. นายเกียรติ อัชรพงศ์ ประธานอนุกรรมการ
2. นายธนา ชาตะวราหะ รองประธานอนุกรรมการ
3. นายประกรณ์ เมฆจาเริญ อนุกรรมการ
4. นายสุโชติ สุเมธาวีนันท์ อนุกรรมการ
5. นายรัฐพล ใหญ่สิงห์บุญ อนุกรรมการ
6. นายอุทัย จิตเสรี อนุกรรมการ
7. นายพิชญะ จันทรานุวัฒน์ อนุกรรมการ
8. นายกิตติ สุขุตมตันติ อนุกรรมการ
9. นายสุพล แก้วบรรพต อนุกรรมการ
10. นายสมศักดิ์ วัฒนศรีมงคล อนุกรรมการ
11. นายพงษ์พันธ์ ไชยะคา อนุกรรมการ
12. นายลือชัย ทองนิล อนุกรรมการ
13. นายสุนทร จูงใจ อนุกรรมการ
14. นายรุ่งโรจน์ ช่างปรุง อนุกรรมการ
15. นายจิรัฏฐ์ มงคลวิเศษวรา อนุกรรมการและเลขานุการ
16. นางสาวสโรชา มัฌชิโม ผู้ช่วยเลขานุการ
สารบัญ
หน้า
ภาคที่ 1 นิยาม 1
ภาคที่ 2 ระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน 5
2.1 ขอบเขต 5
2.2 การเตรียมการและการจดบันทึก 5
2.2.1 การเตรียมการ 5
2.2.2 แผนผังอาคาร 5
2.2.3 การจดบันทึก 5
2.3 การให้แสงสว่างฉุกเฉิน 6
2.3.1 การให้แสงสว่างเพื่อการหนีภัย 6
2.3.2 การให้แสงสว่างสารอง 6
2.4. ความส่องสว่างเพื่อการหนีภัย 7
2.4.1 ระดับความส่องสว่างขั้นต่า 7
2.4.2 ช่วงเวลาการส่องสว่าง 9
2.4.3 ความสม่าเสมอของการส่องสว่าง 9
2.4.4 ดัชนีสีที่ปรากฏทั่วไป 9
2.5. การออกแบบการให้แสงสว่างฉุกเฉิน 10
2.5.1 ทั่วไป 10
2.5.2 แหล่งจ่ายไฟฟ้าแสงสว่าง 10
2.5.3 การทางานของแหล่งจ่ายไฟฟ้าฉุกเฉิน 10
2.5.4 ความล้มเหลวของโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน 10
2.5.5 การเลือกใช้โคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน 10
2.6. การติดตั้งระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน 11
2.6.1 ตาแหน่งติดตั้ง 11
2.6.2 ระยะห่างสูงสุดระหว่างโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน ชนิดติดตั้งกับฝ้าเพดาน 12
2.6.3 แสงบาดตาที่ทาให้เสียความสามารถในการมองเห็น (disability glare) 30
2.7 แบตเตอรี่ 31
2.7.1 ชนิดของแบตเตอรี่ 31
2.7.2 ความจุของแบตเตอรี่ 31
2.8 ระบบการเดินสายและข้อกาหนดของวงจร 32
2.8.1 ทั่วไป 32
2.8.2 การเดินสายไฟฟ้าสาหรับโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินต่อพ่วง 32
2.9 การตรวจสอบ 33
2.9.1 การติดตั้งใหม่ 33
2.9.2 การตรวจสอบราย 3 เดือน 33
2.9.3 การตรวจสอบรายปี 33
สารบัญภาคผนวก
ภาคผนวก หน้า
ภาคผนวก ก การวัดความส่องสว่างในระบบแสงสว่างฉุกเฉิน 53
ภาคผนวก ข รายละเอียดและข้อแนะนาเรื่องระบบแบตเตอรี่ 55
ภาคผนวก ค ข้อแนะนาการติดตั้งโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินชุดเบ็ดเสร็จ 59
ภาคผนวก ง ใบรับรองการทางานแล้วเสร็จและใบรับรองการตรวจสอบและทดสอบ 71
ภาคผนวก จ ระยะเวลาจ่ายไฟฟ้าภาวะฉุกเฉินสาหรับไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน
และป้ายทางออกฉุกเฉินในพื้นที่ต่างๆ 85
ภาคผนวก ฉ การออกแบบและติดตั้งไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินและโคมป้ายทางออกฉุกเฉิน 89
ภาคผนวก ช ระบบนาทางติดตั้งต่าแบบเปล่งแสงสาหรับภาวะฉุกเฉิน 101
สารบัญตาราง
ตาราง หน้า
สารบัญรูป
รูป หน้า
2.1 ขอบเขต
มาตรฐานนี้มีไว้เพื่อใช้เป็นข้อกาหนดในการออกแบบ ติดตั้งและตรวจสอบสาหรับการใช้งานระบบไฟฟ้า
แสงสว่ างฉุกเฉิน มาตรฐานนี้ กาหนดตามเกณฑ์อย่างต่าของความปลอดภัย ในกรณีที่ มีกฎหมายหรื อ
ข้อบังคับอื่นใดนอกเหนือจากมาตรฐานนี้ให้ทาตามกฎหมายหรือข้อบังคับอื่นที่กาหนดไว้ นอกเหนือจากนั้น
ให้เป็นไปตามมาตรฐานการออกแบบ และการติดตั้งนี้
2.2 การเตรียมการและการจดบันทึก
2.2.1 การเตรียมการ
ความปลอดภัยเนื่องจากการให้แสงสว่างฉุกเฉินควรได้รับความร่วมมือจากเจ้าของ ผู้ครอบครองพื้นที่ใช้
งาน สถาปนิก วิศวกร ผู้รับจ้าง เจ้าหน้าที่ของรัฐ และผู้ที่เกี่ยวข้องตั้งแต่เริ่มโครงการ นอกเหนือจาก
มาตรฐานนี้ผู้ร่วมงานทั้งหมดต้องนากฎหมาย ข้อบังคับที่เกี่ยวข้องมาร่วมพิจารณาด้วย
2.2.2 แผนผังอาคาร
ต้องเตรียมแผนผังอาคารซึ่งแสดงทางหนีภัย อุปกรณ์พื้นฐานระบบดับเพลิง เช่น จุดติดตั้งอุปกรณ์แจ้ง
เหตุด้วยมือ อุปกรณ์ผจญเพลิง อุปกรณ์สื่อสาร อุปกรณ์ปฐมพยาบาล รวมถึงแสดงตาแหน่งของวัสดุ
อุปกรณ์ โครงสร้าง หรืออย่างอื่นที่อาจกีดขวางทางหนีภัย เพื่อใช้ในการเตรียมการตามข้อ 2.2.1
2.2.3 การจดบันทึก
เจ้าของอาคารต้องจัดเตรียมสิ่งต่าง ๆ ดังนี้
(1) แบบแสดงการติดตั้งจริ งของระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน แบบดังกล่ าวต้องมีการแก้ไขเพื่อให้
ทันสมัยตลอดเวลาเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงระบบ
(2) สมุดบั นทึกที่บันทึกผลการตรวจสอบประจา การทดสอบ การเปลี่ยนแปลง และข้อบกพร่องที่
เกิดขึ้น
(3) คู่มือของการทางานและการบารุงรักษา
2.3 การให้แสงสว่างฉุกเฉิน
การให้แสงสว่างฉุกเฉิน แบ่งออกเป็นส่วนต่างๆ ได้ ดังรูปที่ 2.1
2.3.1 การให้แสงสว่างเพื่อการหนีภัย
การให้แสงสว่างเพื่อการหนี ภัย ไม่ได้มีไว้เพื่อให้แสงสว่างเฉพาะเมื่อระบบจ่ายไฟฟ้าปกติทั้งระบบ
ล้มเหลวแต่เพียงอย่างเดียว แต่มีไว้เพื่อให้แสงสว่างเมื่อระบบจ่ายไฟฟ้าปกติล้มเหลวเพียงบางส่วนที่อาจ
นาไปสู่การเกิดอันตรายขึ้นได้หรือเป็นแสงสว่างในเส้นทางหนีภัย เช่น เมื่อวงจรไฟฟ้าแสงสว่างบริเวณ
บันไดหนีภัยเสีย ไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินเพื่อการหนีภัยที่ติดตั้งอยู่ในพื้นที่นั้นต้องทางาน
การให้แสงสว่างเพื่อการหนีภัยสาหรับอาคารที่มีผู้อยู่อาศัยและใช้งานต้องเป็นไปตามข้อกาหนดต่าง ๆ
ดังนี้
(1) เพื่อให้เห็นทางหนีภัยชัดเจน และหนีภัยได้อย่างปลอดภัย
(2) เพื่อให้เห็ น อุปกรณ์แจ้งเหตุด้ว ยมือ และอุปกรณ์ผจญเพลิงที่ติดตั้งตามเส้ นทางหนีภัย ได้อย่าง
ชัดเจน
(3) เพื่อให้เห็นอุปกรณ์ปฐมพยาบาลที่จาเป็นได้ชัดเจน
2.3.2 การให้แสงสว่างสารอง
(1) สาหรับพื้นที่ที่ต้องมีกิจกรรมต่อเนื่อง เมื่อระบบจ่ายไฟฟ้าปกติทั้งระบบล้มเหลว ควรติดตั้งระบบ
ไฟฟ้าสารองจากเครื่องกาเนิดไฟฟ้า เพื่อให้มีความส่องสว่างเหมาะสมสาหรั บกิจกรรมนั้นๆ หรือใน
บางกรณีอาจต้องให้ความส่องสว่างไฟฟ้าสารองเท่ากับความส่องสว่างในสภาพจ่ายจากไฟฟ้าปกติ
(2) ในกรณีที่การให้แสงสว่างสารองนั้นเป็นส่วนหนึ่งของการให้แสงสว่างเพื่อการหนีภัย ต้องแยกส่วน
ของการให้ แสงสว่างเพื่อการหนีภัยจากวงจรการให้ แสงสว่างส ารองทั่ ว ไป และให้ เป็นไปตาม
มาตรฐานนี้
2.4.1.4 พื้นที่งานที่มีความเสี่ยงสูง
ความส่องสว่างที่พื้นที่ทางานต้องไม่น้อยกว่าร้อยละ 10 ของค่าระดับความส่องสว่างในเวลาปกติ แต่ต้อง
ไม่น้อยกว่า 15 ลักซ์
2.4.1.5 พื้นที่เตรียมการหนีภัย
จุดรวมพลเพื่อการหนีภัยภายในอาคาร พื้นที่ปฏิ บัติงานของพนักงานดับเพลิง เจ้าหน้าที่พนักงานกู้ภัย
รวมถึงห้องควบคุมการปฏิบัติงาน ความส่องสว่างในแนวระดับที่พื้น ต้องไม่น้อยกว่า 15 ลักซ์
2.4.1.6 พื้นที่เก็บอุปกรณ์ดับเพลิง อุปกรณ์แจ้งเหตุ และพื้นที่เก็บอุปกรณ์ปฐมพยาบาล
ความส่องสว่างในแนวระนาบดิ่งที่ตาแหน่งติดตั้งอุปกรณ์ ต้องไม่น้อยกว่า 5 ลักซ์ โดยตาแหน่งโคมไฟฟ้า
แสงสว่างฉุกเฉินต้องติดตั้งในระยะห่างไม่เกิน 2 เมตร จากจุดกึ่งกลางของตาแหน่งติดตั้งอุปกรณ์ ดัง
แสดงในรูปที่ 2.5
2.4.2 ช่วงเวลาการส่องสว่าง
ความส่ องสว่า งเพื่อ การเคลื่ อนไหวที่ปลอดภัย ต้องมีค วามส่ อ งสว่า งตามพิ กัดที่ก าหนดในข้อ 2.4.1
ได้ต่อเนื่องนานไม่น้อยกว่า 120 นาที
2.4.3 ความสม่าเสมอของการส่องสว่าง
ความสม่าเสมอของการส่องสว่างของพื้นที่ ให้เป็นดังนี้
(1) อัตราส่วนระหว่างความส่องสว่างเฉลี่ยกับความส่องสว่างต่าสุด ต้องไม่เกิน 10 ต่อ 1 สาหรับพื้นที่
งานความเสี่ยงสูง พื้นที่เตรียมการหนีภัย จุดรวมพลเพื่อการหนีภัยภายในอาคาร พื้นที่ปฏิบัติงาน
ของพนักงานดับเพลิง เจ้าหน้าที่พนักงานกู้ภัย รวมถึงห้องควบคุมการปฏิบัติงาน
(2) อัตราส่วนระหว่างความส่องสว่างสูงสุดกับความส่องสว่างต่าสุดต้องไม่เกิน 40 ต่อ 1 สาหรับเส้น
กึ่งกลางของทางหนีภัย และพื้นที่โล่งภายในอาคาร
2.4.4 ดัชนีสีที่ปรากฏทั่วไป
แหล่งกาเนิดแสงที่ใช้ ต้องมีดัชนีสีที่ปรากฏทั่วไปไม่ต่ากว่า 40 (Ra ≥ 40)
2.5 การออกแบบการให้แสงสว่างฉุกเฉิน
2.5.1 ทั่วไป
การให้แสงสว่างฉุกเฉินใช้เมื่อแสงสว่างจากแหล่งจ่ายไฟฟ้าปกติล้มเหลว ดังนั้นต้องมีแหล่งจ่ายไฟอิสระ
ที่ไม่ขึ้นกับแหล่งจ่ายไฟฟ้าแสงสว่างปกติ
ไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินภายในลิฟต์ให้เป็นไปตามมาตรฐานระบบลิฟต์ของ วสท (วสท.3012)
2.5.2 แหล่งจ่ายไฟฟ้าแสงสว่าง
(1) ในสภาวะปกติ แหล่งจ่ายไฟโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินต้องมาจากแหล่งจ่ายไฟที่มีความเชื่อถือได้สูง
เช่น จากการไฟฟ้า ฯ
(ก) สาหรับโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินชุดเบ็ดเสร็จต้องใช้วงจรไฟฟ้าเดียวกันกับวงจรไฟฟ้าแสง
สว่างโดยไม่ผ่านสวิตช์เปิด-ปิดในพื้นที่นั้น ๆ
(ข) ส่วนโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินในอาคารขนาดใหญ่ อาคารขนาดใหญ่พิเศษ หรืออาคารสูง
ต้องมีวงจรไฟฟ้าของโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินแยกต่างหาก โคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินต้อง
ทางานเมื่อวงจรไฟฟ้าปกติในพื้นที่นั้น ๆ ล้มเหลว
(2) ในสภาวะฉุกเฉิน แหล่งจ่ายไฟโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินต้องมาจากแบตเตอรี่ ซึ่งต้องเป็นชนิดที่มี
ความเชื่อถือได้สูง สามารถประจุกลับเข้าไปใหม่ได้เองโดยอัตโนมัติ ไม่อนุญาตให้ใช้เครื่องกาเนิด
ไฟฟ้าเป็นแหล่งจ่ายไฟให้กับโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน ทั้งนี้วงจรที่จ่ายไฟฟ้าให้แหล่งจ่ายไฟฟ้าแสง
สว่างฉุกเฉินต้องรับไฟฟ้าจากแหล่งจ่ายไฟฟ้าปกติเท่านั้น
2.5.3 การทางานของแหล่งจ่ายไฟฟ้าฉุกเฉิน
(1) แหล่ งจ่ายไฟฟ้าฉุกเฉินต้องสามารถทางานได้เมื่อแหล่งจ่ายไฟฟ้าปกติล้ มเหลว หรือเมื่อเครื่อง
ป้องกันกระแสเกินเปิดวงจร
(2) แหล่งจ่ายไฟฟ้าฉุกเฉินต้องทางานได้อย่างต่อเนื่องและทางานได้อีกโดยอัตโนมัติ
2.5.4 ความล้มเหลวของโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน
การให้แสงสว่างฉุกเฉินแบบโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินต่อพ่วง เมื่อโคมไฟฟ้าใดเสียหรือไม่ทางานต้องไม่
กระทบต่อการทางานของระบบโดยรวม
2.5.5 การเลือกใช้โคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน
(1) โครงสร้างโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินชุดเบ็ดเสร็จหรือโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินต่อพ่วงต้องเลือกใช้
ชนิ ดที่มี ร ะดับ การป้ องกัน ความชื้นและฝุ่ นให้ เหมาะสมกั บสถานที่ใช้ งาน กรณีที่ ใช้ในสถานที่
อันตราย (hazardous area) ต้องใช้โคมกันระเบิด
(2) สัญลักษณ์โคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน แสดงดังรูปที่ 2.6
2.7 แบตเตอรี่
2.7.1 ชนิดของแบตเตอรี่
แบตเตอรี่ที่ใช้ต้องเป็นแบตเตอรี่แบบหุ้มปิดมิดชิดและไม่ต้องมีการบารุงรักษา เช่น แบตเตอรี่ชนิดนิเคิล
เมทัลไฮไดรด์แบบหุ้มปิดมิดชิด (sealed nickel-metal hydride) หรือแบตเตอรี่ชนิดตะกั่วกรดแบบหุ้ม
ปิดมิดชิด (sealed lead acid)
2.7.2 ความจุของแบตเตอรี่
แบตเตอรี่ต้องจ่ายไฟได้นานไม่น้อยกว่า 120 นาที โดยมีแรงดันไฟฟ้าต่าสุดไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 ของ
แรงดันพิกัดปกติ และมีระยะเวลาอัดประจุ (recharge time) นานไม่เกิน 24 ชั่วโมง
2.8 ระบบการเดินสายและข้อกาหนดของวงจร
2.8.1 ทั่วไป
การเดินสายและติดตั้งโคมไฟฟ้าฉุกเฉิน ต้องเป็นไปตามมาตรฐานการติดตั้งทางไฟฟ้าสาหรับประเทศ
ไทยฉบับล่าสุด และเพิ่มเติมตามข้อ 2.8.2
2.8.2 การเดินสายไฟฟ้าสาหรับโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินต่อพ่วง
2.8.2.1 วงจรไฟฟ้าแยกจากระบบอื่น
วงจรไฟฟ้าที่จ่ายให้ระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน สาหรับอาคารขนาดใหญ่ อาคารสูง อาคารขนาดใหญ่
พิเศษ โรงแรม โรงพยาบาล สถานบริการ โรงมหรสพ ต้องแยกอิสระจากอุปกรณ์ไฟฟ้าอื่นๆ
2.8.2.2 ชนิดของสายไฟฟ้า
สายไฟฟ้าที่ใช้สาหรับเดินจากแหล่งจ่ายไฟฟ้าฉุกเฉินส่วนกลางไปยังโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน หรือใน
อาคารขนาดใหญ่ อาคารขนาดใหญ่พิเศษ อาคารสูง ที่มีวงจรไฟฟ้าของโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินแยก
ต่างหาก ต้องใช้สายทนไฟ และติดตั้งตามมาตรฐานการติดตั้งทางไฟฟ้าสาหรับประเทศไทยฉบั บล่าสุด
โดยต้องมีการป้องกันความเสียหายทางกายภาพ เช่น ช่องเดินสายชนิดโลหะ ยกเว้นในส่วนปิดล้อมที่ทน
ไฟได้ไม่น้อยกว่า 1 ชั่วโมง หรือใช้ระบบการเดินสายอื่นที่ให้ผลการป้องกันเทียบเท่ากัน
2.8.2.3 ขนาดสายไฟฟ้า
สายไฟฟ้าต้องมีขนาดเพียงพอที่จะรับกระแสที่ไหลในวงจรได้ แต่ต้องมีขนาดไม่น้อยกว่า 2.5 ตาราง
มิลลิเมตร และแรงดันตกไม่เกินร้อยละ 5
2.8.2.4 การเดินสายแยกจากระบบอื่น
การเดินสายระบบสาหรับโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินต่อพ่วง ต้องแยกจากการเดินสายวงจรอื่น โดยการ
ติดตั้งท่อ หรือช่องเดินสายแยกจากกัน หรือแยกตัวนาจากตัวนาอื่นโดยมีที่กั้นต่อเนื่องที่ทาด้วยวัสดุที่ไม่
ติดไฟ
ช่องเดินสายหรือเครื่องหมายอื่นๆ ต้องมีเครื่องหมายกากับที่ถาวรและเห็นได้ชัดเจน
2.8.2.5 จุดต่อสาย
จุดต่อสายต้องอยู่ในกล่องต่อสายที่มีเครื่องหมายกากับที่ถาวรและชัดเจน จุดต่อสายดังกล่าวต้องไม่ทา
ให้ความทนไฟของสายลดลง
ยกเว้นในโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน หรือชุดควบคุม
2.8.2.6 เต้ารับ -เต้าเสียบ
เต้ารับ-เต้าเสียบของระบบโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินที่เป็นชนิดกระแสสลับ แรงดันไฟฟ้าเกิน 50 โวลต์
จะต้องเป็นชนิดที่มีการต่อลงดิน ยกเว้นโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินที่เป็นชนิดฉนวน 2 ชั้น
2.8.2.7 สวิตช์ และอุปกรณ์ป้องกันสาหรับโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน
สวิตช์และอุป กรณ์ป้ องกัน ส าหรั บ ระบบโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิ นควรติดตั้งในที่ซึ่งบุคคลทั่ว ไปไม่
สามารถเข้าถึงได้ และแต่ละสวิตช์ตัดตอน สวิตช์ หรืออุปกรณ์ป้องกันควรมีป้ายบอกพื้นที่ใช้งาน
สวิตช์ และอุปกรณ์ป้องกันต้องมีพิกัดไม่น้อยกว่า 2 เท่าของกระแสในวงจร และไม่เกิน 32 แอมแปร์
2.9 การตรวจสอบ
ความล้มเหลวของระบบไฟฟ้าแสงสว่างปกติอาจเกิดขึ้นได้ทุกเวลา ดังนั้นต้องมีการตรวจสอบและการ
ทดสอบระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินตามระยะเวลาที่กาหนด ดังนี้
2.9.1 การติดตั้งใหม่
(1) ระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินต้องได้รับการตรวจสอบและทดสอบ โดยการจาลองความล้มเหลวของ
แหล่งจ่ายไฟฟ้าปกติ ระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินในระบบ ต้องส่องสว่างได้ตามพิกัดข้อ 2.4.1 ไม่
น้อยกว่า 120 นาที
(2) ถ้าระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินมีสวิตช์ถ่ายโอน เมื่อระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินติดตั้งใช้งานใน
ระบบแล้ว ต้องทดสอบโดยการตัดหรือยกเลิกการทางานของสวิตช์ไฟฟ้าดังกล่าว เพื่อแสดงว่า
ระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินยังคงส่องสว่างได้
2.9.2 การตรวจสอบราย 3 เดือน
ต้องทาทุก 3 เดือน ตามตารางตัวอย่างที่แสดงไว้ในภาคผนวก ง
ระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน ต้องได้รับการตรวจสอบและทดสอบ โดยการจาลองความล้มเหลวของ
แหล่ ง จ่ า ยไฟฟ้ า ปกติ ระบบไฟฟ้ า แสงสว่ า งฉุ ก เฉิ น ในระบบ ต้ อ งส่ อ งสว่ า งได้ ต ามพิ กั ด ข้ อ 2.4.1
ไม่น้อยกว่า 60 นาที
กรณีที่แบตเตอรี่ไม่สามารถจ่ายไฟได้นานถึง 60 นาที ในระหว่างการทดสอบ ระบบต้องมีสัญญาณแสดง
ความล้มเหลวของแบตเตอรี่
2.9.3 การตรวจสอบรายปี
ต้องทาทุก 1 ปี ตามตารางตัวอย่างที่แสดงไว้ในภาคผนวก ง
ระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน ต้องได้รับการตรวจสอบและทดสอบ โดยการจาลองความล้มเหลวของ
แหล่ ง จ่ า ยไฟฟ้ า ปกติ ระบบไฟฟ้ า แสงสว่ า งฉุ ก เฉิ น ในระบบ ต้ อ งส่ อ งสว่ า งได้ ต ามพิ กั ด ข้ อ 2.4.1
ไม่น้อยกว่า 90 นาที
2.10 ใบรับรองและสมุดบันทึก
2.10.1 ใบรับรองการทางานแล้วเสร็จ
สาหรับอาคารที่ต้องจัดให้มีการตรวจสอบด้านวิศวกรรมตามกฎหมายว่าด้วยการควบคุมอาคาร ให้เป็น
ดังนี้
(1) สาหรับการติดตั้งใหม่
ใบรับรองการทางานแล้วเสร็จ ต้องรับรองโดยวิศวกรหรือผู้ได้รับอนุญาตพิเศษว่า ผู้ควบคุมการ
ติดตั้งทางานเป็นไปตามมาตรฐาน
(2) สาหรับการเปลี่ยนแปลงภายหลังการเปิดใช้อาคาร
ใบรับรองการทางานแล้วเสร็จที่จะให้กับเจ้าของอาคาร ต้องรับรองโดยวิศวกรหรือผู้ได้รับอนุญาต
พิเศษว่า ผู้ควบคุมการเปลี่ยนแปลงทางานเป็นไปตามมาตรฐาน
(3) สาหรับการตรวจสอบ
การตรวจสอบและทดสอบตามกาหนดระยะเวลา ต้องรับรองโดยวิศวกรหรือผู้ได้รับอนุญาตพิเศษ
ว่า ผู้ตรวจสอบและทดสอบทางานเป็นไปตามมาตรฐาน
2.10.2 สมุดบันทึก
สมุดบันทึกอย่างน้อยต้องมีรายละเอียด ดังนี้
(1) วันที่ออกใบรับรองการทางานแล้วเสร็จ ของการติดตั้งใหม่ และการเปลี่ยนแปลงแต่ละครั้ง
(2) วันที่ออกใบรับรองการตรวจสอบตามระยะเวลาที่กาหนดแต่ละครั้ง
(3) วันที่และรายละเอียดของการบริการ และการตรวจสอบแต่ละครั้ง
(4) วันที่และรายละเอียดของข้อบกพร่องและการแก้ไขที่ได้ดาเนินการ
(5) วันที่และรายละเอียดของการเปลี่ยนแปลงการติดตั้งระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน
(6) คาแนะนาและรายละเอียดของอุปกรณ์ของระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินที่ต้องเปลี่ยน เช่น ชนิด
หลอด แบตเตอรี่ และฟิวส์
หมายเหตุ : สมุดบันทึกต้องจัดเก็บไว้ภายใต้การควบคุมดูแลของผู้รับผิดชอบที่แต่งตั้งโดยเจ้าของ
อาคาร และพร้อมสาหรับการตรวจสอบ
2.10.3 สถานที่และการจัดเก็บเอกสารของระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน
การเก็บเอกสารของระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน ให้ จัดเก็บไว้ที่หน่วยรับผิดชอบ เช่น ศูนย์สั่งการ
ดับเพลิง (fire command centre) เป็นต้น โดยมีเอกสารอย่างน้อยดังต่อไปนี้
(1) แบบติดตั้งจริงของระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน ที่แสดงรายละเอียดดังนี้
(1.1) ตาแหน่งที่ติดตั้ง โดยแสดงหมายเลขระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินกากับ
(1.2) วงจรการเดินสายไฟฟ้าของระบบ
(1.3) ทางเข้าไปยังพื้นที่ปิด ที่ทาการติดตั้งอุปกรณ์ไว้
(2) ใบรับรองการทางานแล้วเสร็จ สาหรับงานติดตั้งใหม่ (ดูตัวอย่างในภาคผนวก ง.1 และ ง.4)
(3) ใบรับรองการทางานแล้วเสร็จ สาหรับงานเปลี่ยนแปลงภายหลังการเปิดใช้งาน (ดูตัวอย่างใน
ภาคผนวก ง.2 และ ง.4)
(4) ใบรับรองการตรวจสอบและทดสอบระหว่างใช้งาน (ดูตัวอย่างในภาคผนวก ง.3 และ ง.4)
(5) สมุดบันทึก
ก. สัญลักษณ์รูปคนวิ่งผ่านประตูไปทางซ้าย ข. สัญลักษณ์รูปคนวิ่งผ่านประตูไปทางขวา
ค. สัญลักษณ์ลูกศรชี้ไปทางซ้าย ง. สัญลักษณ์ลูกศรชี้ไปทางขวา
จ. สัญลักษณ์ลูกศรชี้ตรงไป
หมายเหตุ : เส้นกริดที่ตีไว้จะไม่ปรากฏให้เห็นในโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินจริง
รูปที่ 3.2 องค์ประกอบภาพที่กาหนด
ก. โคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินที่ใช้องค์ประกอบภาพสัญลักษณ์รูปคนวิ่งผ่านประตูไปทางซ้าย
ข. โคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินที่ใช้องค์ประกอบภาพสัญลักษณ์รูปคนวิ่งผ่านประตูไปทางขวา
หมายเหตุ : เส้นกริดที่ตีไว้จะไม่ปรากฏให้เห็นในโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินจริง
รูปที่ 3.3 โคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินที่ใช้องค์ประกอบภาพ 1 ชิ้น
(เป็นตัวอย่างเฉพาะองค์ประกอบภาพขนาด 10 เซนติเมตร)
ก. ตรงไปข้างหน้าจากตรงจุดนี้
ข. ตรงไปข้างหน้าจากตรงจุดนี้
ค. ไปทางซ้ายจากตรงจุดนี้
ง. ไปทางขวาจากตรงจุดนี้
หมายเหตุ : เส้นกริดที่ตีไว้จะไม่ปรากฏให้เห็นในโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินจริง
รูปที่ 3.4 โคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินที่ใช้องค์ประกอบภาพ 2 ชิ้น
(เป็นตัวอย่างเฉพาะองค์ประกอบภาพขนาด 10 เซนติเมตร)
3.3.1.2 ตาแหน่งขององค์ประกอบภาพ
กรณีโ คมไฟฟ้าป้ ายทางออกฉุกเฉินใช้องค์ประกอบภาพ 1 ชิ้น ให้ ว างองค์ประกอบภาพที่ตาแหน่ง
ศูนย์กลางของป้ายทางออก (รูปที่ 3.3)
กรณีโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินใช้องค์ประกอบภาพ 2 ชิ้น ให้วางองค์ประกอบภาพชิดกันโดยคั่นด้วย
ช่องแบ่งกลาง โดยให้องค์ประกอบภาพรวมทั้งหมดอยู่ที่ตาแหน่งศูนย์กลางของโคมไฟฟ้าป้ายทางออก
ฉุกเฉิน (รูปที่ 3.4)
3.3.1.3 พื้นที่ป้ายเพิ่มเติม
พื้นที่ป้ายเพิ่มเติมต้องมีสีเดียวกับสีของฉากหลังขององค์ประกอบภาพ
กรณีโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินใช้องค์ประกอบภาพ 1 ชิ้น ต้องมีพื้นที่ป้ายเพิ่มเติมไม่น้อยกว่าพื้นที่
ขององค์ประกอบภาพ
กรณีโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินใช้องค์ประกอบภาพ 2 ชิ้น ต้องมีพื้นที่ป้ายเพิ่มเติมไม่น้อยกว่าร้อยละ
50 ของพื้นที่รวมขององค์ประกอบภาพ
3.3.1.4 ขอบป้าย (ถ้ามี)
ขอบป้ายต้องเป็นสีขาวโปร่งแสง ที่เป็นไปตามข้อกาหนดข้อใดข้อหนึ่งดังต่อไปนี้
(1) เป็นขอบต่อเนื่องทั้ง 4 ด้านของโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน
(2) เป็นขอบบนและขอบล่างของโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน
(3) เป็นขอบซ้ายและขอบขวาของโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน
(4) มีขนาดพื้นที่รวมไม่เกินร้อยละ 20 ของขนาดโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินที่ไม่รวมพื้นที่ของขอบ
ป้าย
3.3.1.5 สี
สัญลักษณ์ลูกศร และประตูขององค์ประกอบภาพต้องเป็นสีขาว ฉากหลังขององค์ประกอบภาพ และ
พื้นที่เพิ่มเติมของโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินต้องเป็นสีเขียว
สีดังกล่าวต้องเป็นไปตามข้อกาหนดในตารางที่ 3.1 และรูปที่ 3.5
ตารางที่ 3.1 โคออร์ดิเนตสีของวัสดุโปร่งแสง
โคออร์ดิเนตสีของจุดหัวมุมที่ใช้ระบุพื้นที่ของสีที่ยอมให้ใช้สาหรับแหล่งกาเนิดแสง
สี มาตรฐาน D65 และผู้สังเกตการณ์มาตรฐาน มุมมอง 2 องศา ของ CIE
1 2 3 4
เขียว x 0.201 0.285 0.170 0.026
y 0.776 0.441 0.364 0.399
ขาว x 0.350 0.305 0.295 0.340
y 0.360 0.315 0.325 0.370
3.3.1.6 ขนาดขององค์ประกอบภาพ
องค์ป ระกอบภาพที่ ป รากฏบนโคมไฟฟ้ าป้ายทางออกฉุกเฉินใด ๆ ต้อ งมีขนาด 10 เซนติเ มตร 15
เซนติเมตร 20 เซนติเมตร หรือใหญ่กว่า และต้องมีขนาดเป็นสัดส่วนโดยตรงที่สมนัยกับองค์ประกอบ
ภาพที่กาหนดในรูปที่ 3.2
3.3.1.7 ขนาดของโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน
ขนาดของโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินที่ใช้องค์ประกอบภาพตามขนาดที่กาหนดในมาตรฐานนี้ให้
เป็นไปตามตารางที่ 3.2
3.3.2 ข้อกาหนดด้านการส่องสว่าง
3.3.2.1 ข้อกาหนดทั่วไป
โคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินต้องเป็นชนิดส่องสว่างจากภายในตัวเอง และส่องสว่างตลอดเวลา และ
เป็นไปตามข้อกาหนดด้านการส่องสว่างตามที่ระบุในข้อ 3.3.2.2
การวัดค่าความสว่าง (luminance) บนระนาบ C0 ต้องกระทาภายในมุม 5 องศา จากแนวตั้งฉากกับ
หน้าของโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน โดยใช้เครื่องวัดความสว่าง (luminance meter) ที่มีพื้นที่วัดค่า
ความสว่างเป็นวงกลมขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางตามที่ระบุในตารางที่ 3.3 การวัดค่าความสว่างบนระนาบ
C60 ให้วัดในแนวระดับที่มุมระหว่าง 55 องศา กับ 65 องศา ในแนวนอนที่วัดจากแนวตั้งฉากกับหน้า
ของโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน
3.3.2.2 การส่องสว่าง
การส่องสว่างของโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินต้องเป็นไปตามข้อกาหนดดังนี้
(1) ค่าความสว่างที่วัดได้บนระนาบ C0 ณ จุดวัดใด ๆ บนองค์ประกอบภาพที่เป็นสีเขียว ตามที่ระบุใน
ตารางที่ 3.4 และรูปที่ 3.6 ต้องมีค่าไม่ต่ากว่า 8 แคนเดลาต่อตารางเมตร ตลอดระยะเวลา 120
นาที ของการทางานของโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินในสภาวะใช้แหล่งพลังงานในตัวเอง และค่า
ความสว่างที่วัดได้บนระนาบ C60 ต้องมีค่าไม่ต่ากว่าร้อยละ 10 ของค่าที่วัดได้บนระนาบ C0
ก. ตาแหน่งจุดวัดความสว่างบนองค์ประกอบภาพสีเขียวสัญลักษณ์ลูกศรชี้ไปทางขวามือ
ข. ตาแหน่งจุดวัดความสว่างบนองค์ประกอบภาพสีเขียวสัญลักษณ์คนวิ่งผ่านประตูไปทางขวามือ
รูปที่ 3.6 ตาแหน่งจุดวัดค่าความสว่างบนองค์ประกอบภาพสีเขียว
ก. ตาแหน่งจุดวัดค่าความสว่างบนองค์ประกอบภาพสีขาวสัญลักษณ์ลูกศรชี้ไปทางขวามือ
ข. ตาแหน่งจุดวัดค่าความสว่างบนองค์ประกอบภาพสีขาวสัญลักษณ์คนวิ่งผ่านประตูไปทางขวามือ
รูปที่ 3.7 ตาแหน่งจุดวัดค่าความสว่างบนองค์ประกอบภาพสีขาว
3.3.3 ข้อกาหนดในการทางาน
3.3.3.1 ชนิดของแบตเตอรี่
แบตเตอรี่ ที่ใช้ต้องเป็น แบตเตอรี่แบบหุ้ มปิดมิดชิดและไม่ต้องมีการบารุงรักษา เช่น แบตเตอรี่ชนิด
นิกเกิลเมทัลไฮไดรด์แบบหุ้มปิดมิดชิด (sealed nickel-metal hydride) หรือแบตเตอรี่ชนิดตะกั่วกรด
แบบหุ้มปิดมิดชิด (sealed lead acid) เป็นต้น
3.3.3.2 ความจุของแบตเตอรี่
แบตเตอรี่ต้องจ่ายไฟได้นานไม่น้อยกว่า 120 นาที โดยมีแรงดันไฟฟ้าต่าสุดไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 ของ
แรงดันพิกัดปกติ และมีระยะเวลาอัดประจุ (recharge time) นานไม่เกิน 24 ชั่วโมง
3.3.3.3 สัญญาณแสดงความล้มเหลวของแบตเตอรี่
โคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน ต้องมีอุปกรณ์เพื่อจาลองความล้มเหลวของแหล่งจ่ายไฟปกติ โคมไฟฟ้า
ป้ายทางออกฉุกเฉินต้องส่องสว่างนานไม่น้อยกว่า 60 นาที และกลับสู่สภาพปกติโดยอัตโนมัติ ในกรณีที่
แบตเตอรี่ไม่สามารถจ่ายไฟได้นานถึง 60 นาที ในระหว่างการทดสอบ ระบบต้องมีสัญญาณแสดงความ
ล้มเหลวของแบตเตอรี่
3.4 สภาวะทั่วไปสาหรับการทดสอบ
3.4.1 ข้อกาหนดทั่วไปในการทดสอบ
การทดสอบให้ทาในห้องที่มีอุณหภูมิโดยรอบ 25 องศาเซลเซียส + 5 องศาเซลเซียส
3.4.2 การทดสอบด้านการส่องสว่าง
ก่อนทาการทดสอบด้านการส่องสว่างให้ทาการอัดประจุและคลายประจุแบตเตอรี่ของโคมไฟฟ้าป้าย
ทางออกฉุกเฉิน จานวน 3 รอบ ในการอัดประจุและคลายประจุแบตเตอรี่แต่ละรอบให้มีเวลาพักระหว่าง
รอบได้ไม่เกินครั้งละ 12 ชั่วโมง
ในการคลายประจุแบตเตอรี่รอบที่ 3 ให้ตรวจวัดแรงดันไฟฟ้าของแบตเตอรี่อย่างต่อเนื่องตั้งแต่เริ่มต้น
คลายประจุและบันทึกค่าที่วัดได้ ณ นาทีที่ 120
การตรวจวัดความสว่างให้ใช้แหล่งจ่ายไฟตรงแรงดันเท่ากับแรงดันของแบตเตอรี่ ณ นาทีที่ 120 + ร้อย
ละ 0.5 แทนแบตเตอรี่
การวัดความสว่างบนระนาบ C60 ณ จุดวัดแต่ละจุด ต้องวัดทั้ง 2 ด้าน คือด้านซ้ายและด้านขวา ให้ใช้
ค่าต่าสุดที่วัดได้เป็นค่าความสว่างที่วัดได้ ณ จุดดังกล่าว
การวัดความสว่างให้ใช้เครื่องวัดความสว่าง (luminance meter) ที่มีชั้นความแม่นยา (accuracy
class) ไม่ด้อยกว่า + ร้อยละ 2
3.5 การติดตั้งโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน และระยะห่าง
3.5.1 ความสูงของการติดตั้ง
โคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินให้ติดตั้งด้านบนเพื่อสังเกตเห็นได้ง่าย กรณีที่คาดว่าควันมีปัญหาทาให้
มองเห็นป้ายทางออกไม่ชัดเจน อาจเพิ่มโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินติดตั้งที่ด้านล่างกรณีติดตั้งตามที่
กาหนดไม่ได้ให้ปรึกษาร่วมกันกับผู้ที่เกี่ยวข้อง
(1) ป้ายทางออกด้านบน ขอบล่างของป้ายสูงจากพื้นประมาณ 2 เมตร – 2.7 เมตร
ความสูงนอกเหนือจากนี้ สามารถทาได้ตามที่กาหนดในแผนและคู่มือการ
ป้องกันเพลิงไหม้ (fire procedure)
(2) ป้ายทางออกด้านล่าง ป้ายทางออกด้านล่างให้ใช้เป็นป้ายเสริมเท่านั้ น โดยขอบล่างของป้ายสูง
จากพื้นระหว่าง 15 เซนติเมตร กับ 20 เซนติเมตร และขอบของป้ายอยู่
ห่างจากขอบประตูไม่น้อยกว่า 10 เซนติเมตร
(3) ป้ายทางออกฝังพื้น ป้ายทางออกฝังพื้นให้ใช้เป็นป้ายเสริมเท่านั้น ต้องเป็นชนิดกันน้าที่มีความ
แข็งแรง เหมาะสาหรับใช้ในเส้ นทางหนี ภัย โดยไม่ก่อให้เกิดการสะดุด
หรือเป็นอุปสรรคในขณะหนีภัย
3.5.2 ระยะห่างระหว่างป้ายทางออก
ระยะห่างระหว่างป้ายทางออกด้านบนสาหรับสัญลักษณ์ที่มีความสูง 10 เซนติเมตร ต้องมีระยะไม่เกิน
24 เมตร โดยติดตั้งตามเส้นทางที่นาไปสู่ทางออก และให้ติดตั้งป้ายทางออกด้านบนเพิ่มเติมที่จุดทาง
เลี้ยว ทางแยก และเหนือประตูทางออกสุดท้าย (final exit) ด้วย
กรณีที่ใช้ระยะห่างระหว่างป้ายมากกว่า 24 เมตร สามารถทาได้โดยใช้ป้ายทางออกที่มีสัญลักษณ์ที่มี
ความสูงไม่น้อยกว่าระยะทาง (หน่วยเป็นเซนติเมตร) หารด้วย 240
ก. การติดตั้งป้ายทางออกในทางตรง
ข. การติดตั้งป้ายทางออกในบริเวณทางเลี้ยวและทางแยก
ค. สัญลักษณ์ป้ายทางออก
รูปที่ 3.8 การติดตั้งป้ายทางออก
3.5.3 ระยะห่างระหว่างป้ายสูงสุด
ระยะห่างระหว่างป้ายสูงสุดของโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินให้เป็นไปตามที่ระบุในตารางที่ 3.6
3.5.4 การเดินสายและข้อกาหนดของอุปกรณ์โคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินต่อพ่วง
3.5.4.1 ทั่วไป
การเดินสายและการติดตั้งโคมไฟฟ้า ต้องเป็นไปตามมาตรฐานการติดตั้งทางไฟฟ้าสาหรับประเทศไทย
ของ วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ฉบับล่าสุด และเพิ่มเติมตามข้อต่อไปนี้
3.5.4.2 การเดินสายไฟฟ้าสาหรับโคมไฟฟ้าต่อพ่วง
(1) ชนิดของสายไฟฟ้า
สายไฟฟ้าที่ใช้สาหรับเดินจากโคมไฟฟ้าต่อพ่วงไปยังแหล่งจ่ายไฟฟ้าฉุกเฉินส่วนกลางต้องเป็นชนิด
ทนไฟ และต้องมีการป้องกันความเสียหายทางกายภาพ เช่น ร้อยในท่อหรือช่องเดินสายอื่น ยกเว้น
ในส่ ว นปิ ด ล้ อ มทนไฟไม่ น้ อ ยกว่ า 1 ชั่ ว โมง หรื อ ใช้ ร ะบบการเดิ น สายอื่ น ที่ ใ ห้ ผ ลการป้ อ งกั น
เทียบเท่ากัน
(2) ขนาดสายไฟฟ้า
สายไฟฟ้าต้องมีขนาดเพีย งพอที่จะรับกระแสที่ไหลในวงจรได้ แต่ต้องมีขนาดไม่น้อยกว่า 2.5
ตารางมิลลิเมตร และแรงดันตกไม่เกินร้อยละ 5
(3) การเดินสายแยกจากระบบอื่น
การเดินสายระบบสาหรับโคมไฟฟ้าต่อพ่วง ต้องแยกจากการเดินสายวงจรอื่น โดยการติดตั้งท่อ
หรือช่องเดินสายแยกจากกันหรือแยกตัวนาจากตัวนาอื่นโดยมีที่กั้นต่อเนื่องที่ทาด้วยวัสดุที่ไม่ติดไฟ
ช่องเดินสายหรือเครื่องหมายอื่น ๆ ต้องมีเครื่องหมายกากับที่ถาวรและเห็นได้ชัดเจน
(4) จุดต่อสาย
จุดต่อสายต้องอยู่ในกล่องต่อสายที่มีเครื่องหมายกากับที่ถาวรและชัดเจน จุดต่อสายดังกล่าวต้องไม่
ทาให้ความทนไฟของสายลดลง ยกเว้นในโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน หรือชุดควบคุม
3.6 การตรวจสอบ
ความล้มเหลวของระบบไฟฟ้าแสงสว่างปกติอาจเกิดขึ้นได้ทุกเวลา ดังนั้นต้ องมีการตรวจสอบและการ
ทดสอบโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินตามระยะเวลาที่กาหนด ดังนี้
3.6.1 การติดตั้งใหม่
(1) โคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินต้องได้รับการตรวจสอบและทดสอบ โดยการจาลองความล้มเหลว
ของแหล่ งจ่ ายไฟฟ้าปกติ โคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินในระบบ ต้องส่ องสว่างได้ตามพิกัด ข้อ
3.3.2 ไม่น้อยกว่า 120 นาที
(2) ถ้าโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินมีสวิตช์ถ่ายโอน เมื่อโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินติดตั้งใช้งานใน
ระบบแล้ว ต้องทดสอบโดยการตัดหรือยกเลิกการทางานของสวิตช์ไฟฟ้าดังกล่าว เพื่อแสดงว่าโคม
ไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินยังคงส่องสว่างได้
3.6.2 การตรวจสอบราย 3 เดือน
ต้องทาทุก 3 เดือน ตามตารางตัวอย่างที่แสดงไว้ในภาคผนวก ง
โคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินต้องได้รับการตรวจสอบและทดสอบ โดยการจาลองความล้มเหลวของ
แหล่ ง จ่ า ยไฟฟ้ า ปกติ โคมไฟฟ้ า ป้ า ยทางออกฉุ ก เฉิ น ในระบบ ต้ อ งส่ อ งสว่ า งได้ ต ามพิ กั ด ข้ อ 3.3.2
ไม่น้อยกว่า 60 นาที
กรณีที่แบตเตอรี่ไม่สามารถจ่ายไฟได้นานถึง 60 นาที ในระหว่างการทดสอบ ระบบต้องมีสัญญาณแสดง
ความล้มเหลวของแบตเตอรี่
3.6.3 การตรวจสอบรายปี
ต้องทาทุก 1 ปี ตามตารางตัวอย่างที่แสดงไว้ในภาคผนวก ง
โคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินต้องได้รับการตรวจสอบและทดสอบ โดยการจาลองความล้มเหลวของ
แหล่ ง จ่ า ยไฟฟ้ า ปกติ โคมไฟฟ้ า ป้ า ยทางออกฉุ ก เฉิ น ในระบบ ต้ อ งส่ อ งสว่ า งได้ ต ามพิ กั ด ข้ อ 3.3.2
ไม่น้อยกว่า 90 นาที
3.7 ใบรับรองและสมุดบันทึก
3.7.1 ใบรับรองการทางานแล้วเสร็จ
สาหรับอาคารที่ต้องจัดให้มีการตรวจสอบด้านวิศวกรรมตามกฎหมายว่าด้วยการควบคุมอาคาร ใ ห้ เ ป็ น
ดังนี้
(1) สาหรับการติดตั้งใหม่
ใบรับรองการทางานแล้วเสร็จ ต้องรับรองโดยวิศวกรหรือผู้ได้รับอนุญาตพิเศษว่า ผู้ควบคุมการ
ติดตั้งทางานเป็นไปตามมาตรฐาน
(2) สาหรับการเปลี่ยนแปลงภายหลังการเปิดใช้อาคาร
ใบรับรองการทางานแล้วเสร็จที่จะให้กั บเจ้าของอาคาร ต้องรับรองโดยวิศวกรหรือผู้ได้รับอนุญาต
พิเศษว่า ผู้ควบคุมการเปลี่ยนแปลงทางานเป็นไปตามมาตรฐาน
(3) สาหรับการตรวจสอบ
การตรวจสอบและทดสอบตามกาหนดระยะเวลา ต้องรับรองโดยวิศวกรหรือผู้ได้รับอนุญาตพิเศษ
ว่า ผู้ตรวจสอบและทดสอบทางานเป็นไปตามมาตรฐาน
3.7.2 สมุดบันทึก
สมุดบันทึกอย่างน้อยต้องมีรายละเอียด ดังนี้
(1) วันที่ออกใบรับรองการทางานแล้วเสร็จ ของการติดตั้งใหม่ และการเปลี่ยนแปลงแต่ละครั้ง
(2) วันที่ออกใบรับรองการตรวจสอบตามระยะเวลาที่กาหนดแต่ละครั้ง
(3) วันที่และรายละเอียดของการบริการ และการตรวจสอบแต่ละครั้ง
(4) วันที่และรายละเอียดของข้อบกพร่องและการแก้ไขที่ได้ดาเนินการ
(5) วันที่และรายละเอียดของการเปลี่ยนแปลงการติดตั้งโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน
(6) คาแนะนาและรายละเอียดของอุปกรณ์ของโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินที่ต้องเปลี่ยน เช่น ชนิด
หลอด แบตเตอรี่ และฟิวส์
หมายเหตุ : สมุดบันทึกต้องจัดเก็บไว้ภายใต้การควบคุมดูแลของผู้รับผิดชอบที่แต่งตั้งโดยเจ้าของ
อาคาร และพร้อมสาหรับการตรวจสอบ
3.8 สถานที่และการจัดเก็บเอกสารของโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน
การเก็บเอกสารของโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน ให้จัดเก็บไว้ที่หน่วยรับผิดชอบ เช่น ศูนย์สั่งการดับเพลิง
(fire command centre) เป็นต้น โดยมีเอกสารอย่างน้อยดังต่อไปนี้
(1) แบบติดตั้งจริงของโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน ที่แสดงรายละเอียดดังนี้
(1.1) ตาแหน่งที่ติดตั้ง โดยแสดงหมายเลขโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินกากับ
(1.2) วงจรการเดินสายไฟฟ้าของระบบ
(1.3) ทางเข้าไปยังพื้นที่ปิด ที่ทาการติดตั้งอุปกรณ์ไว้
(2) ใบรับรองการทางานแล้วเสร็จ สาหรับงานติดตั้งใหม่ (ดูตัวอย่างในภาคผนวก ง.1 และ ง.4)
(3) ใบรั บ รองการท างานแล้ ว เสร็ จ ส าหรั บ งานเปลี่ ย นแปลงภายหลั ง การเปิ ด ใช้ ง าน (ดู ตั ว อย่ า งใน
ภาคผนวก ง.2 และ ง.4)
(4) ใบรับรองการตรวจสอบและทดสอบระหว่างใช้งาน (ดูตัวอย่างในภาคผนวก ง.3 และ ง.4)
(5) สมุดบันทึก
ภาคผนวก ก การวัดความส่องสว่างในระบบแสงสว่างฉุกเฉิน
(ภาคผนวกมิใช่ส่วนหนึ่งของมาตรฐานแต่มีขึ้นเพื่อใช้เป็นข้อมูลเท่านั้น)
การวัดความส่องสว่างของการติดตั้งแสงสว่างฉุกเฉินเป็นเรื่องจาเป็นและควรดาเนินการด้วยความระมัดระวัง และ
ด้วยเครื่องมือที่ดี ทุกงานที่ทดสอบควรดาเนินการโดยจาลองความล้มเหลวของการจ่ายไฟฟ้าปกติ
เครื่องมือที่วัดทางแสงที่ใช้ควรมีเซลล์รับแสงที่มีค่าการแก้โคไซน์ (cosine) เมื่อแสงที่ตกกระทบส่วนใหญ่มาจากมุม
เฉียงมาก เครื่องมือวัดที่เหมาะสมสาหรับการวัดที่ความส่องสว่างต่าควรมีย่านตั้งแต่ 10 มิลลิลักซ์ ถึง 100 ลักซ์ มี
ความไว 10 มิลลิลักซ์ ควรระวังเรื่องเงาที่ไปทาบที่เครื่องวัด ดังนั้นควรใช้เซลล์รับแสงอยู่ห่างจากเครื่องอ่านค่า
การวัดค่าความส่องสว่างต้องทาในระนาบที่ใช้ในการออกแบบ
ผลของแสงจันทร์ หรือแสงไฟถนน ทาให้มีการอ่านค่าผิดพลาดได้เนื่องจากไปรวมความส่องสว่างเนื่องจากแสง
จันทร์ หรือแสงไฟถนนด้วย ดังนั้นอาจแก้ไขได้โดยการอ่านค่าแสงดังกล่าวเมื่ อปิดไฟแสงสว่างฉุกเฉิน และเมื่อเปิด
ไฟแสงสว่างฉุกเฉินก็อ่านค่า และนาค่าความส่องสว่างเนื่องจากแสงจันทร์ หรือไฟแสงสว่างถนนที่อ่านได้ มาลบ
ออกก็ได้ความส่องสว่างเฉพาะของไฟแสงสว่างฉุกเฉิน
ปริมาณแสงที่ออกจากระบบแสงสว่างฉุกเฉินจะเปลี่ยนแปลงไปตามเวลา การทดสอบควรทาให้ เสร็จก่อนในพิกัด
ช่วงเวลาทางานฉุกเฉินของโคมไฟฟ้า เพราะแบตเตอรี่คายประจุตลอดเวลาที่จ่ายไฟฟ้าให้หลอดไฟฟ้า
สาหรับการวัดแสงสว่างฉุกเฉินในเส้นทางหนีภัย แนะนาให้เลือกจุดวัดจานวนหนึ่งของพื้นที่ที่มีความส่องสว่าง
ต่าสุด ซึ่งจุดแนะนาได้แก่
ก. ระหว่างโคมไฟฟ้าฉุกเฉิน โดยเฉพาะในช่องบันได
ข. พื้นที่ทางานวิกฤต
ค. ในพื้นที่ซึ่งมีการติดตั้งโคมไฟฟ้าฉุกเฉินที่ระดับสูงที่สุด
ง. ที่ซึ่งมีระยะห่างระหว่างโคมไฟฟ้าฉุกเฉินมากที่สุด
จ. จุดที่มีการเปลี่ยนทิศทาง
ฉ. ที่ธรณีประตูทางออก
สาหรับการวัดความส่องสว่างเฉลี่ยในพื้นที่ซึ่งไม่มีทางหนีภัยที่ชัดเจน การทดสอบให้วัดทั่วทั้งพื้นที่
ในทางปฏิบัติความส่องสว่างทั่วทั้งพื้นที่มีความสม่าเสมอน้อยมาก พื้นที่ภายในควรแบ่งเป็นโซนควรวัดความส่อง
สว่างในแต่ละโซน และคานวณค่าเฉลี่ย จานวนจุดที่วัดในพื้นที่ไม่ควรน้อยกว่าพื้นที่ตารางเมตรทั้งหมดหารด้วย 25
และไม่ว่ากรณีใดจานวนค่าที่วัดไม่ควรน้อยกว่า 4 ค่า ค่าที่วัดควรตรวจสอบกับข้อมูลที่ออกแบบไว้
ต้องตรวจสอบพิกัดช่วงเวลาทางานฉุกเฉินของโคมไฟฟ้าชุดเบ็ดเสร็จทุกชุด สาหรับระบบส่วนกลางจาเป็นที่ต้องวัด
ที่โคมไฟฟ้าที่มีแรงดันตกมากที่สุด
การวัดในพื้นที่ติดตั้งจริงเป็นการพิสูจน์ความถูกต้องระดับหนึ่งของข้อมูลออกแบบ และส่วนใหญ่ค่าความส่องสว่าง
ที่วัดได้จะสูงกว่าค่าต่าสุดที่ออกแบบไว้
ภาคผนวก ข รายละเอียดและข้อแนะนาเรื่องระบบแบตเตอรี่
(ภาคผนวกมิใช่ส่วนหนึ่งของมาตรฐานแต่มีขึ้นเพื่อใช้เป็นข้อมูลเท่านั้น)
ภาคผนวก ค ข้อแนะนาการติดตั้งโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินชุดเบ็ดเสร็จ
(ภาคผนวกมิใช่ส่วนหนึ่งของมาตรฐานแต่มีขึ้นเพื่อใช้เป็นข้อมูลเท่านั้น)
ค.1 พื้นที่โล่งภายในอาคารที่ไม่มีทางหนีภัยที่ชัดเจน
ติดตั้งโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินชุดเบ็ดเสร็จ ที่มีค่าฟลักซ์ส่ องสว่าง 630 ลูเมนต่อหลอด ที่ความสูง 3 เมตร
จานวน 2 หลอดต่อชุด ทั้งหมด 4 ชุด ในพื้นที่โล่งขนาด 30x30 เมตร โดยกาหนดจุดเล็งไปที่ตาแหน่ง (x,y)
ตามลาดับดังนี้ คือ (0,16), (15,16), (15,16), (30,16), (0,14), (15,14), (15,14), (30,14)
ภาคผนวก ง.1
ตัวอย่างใบรับรองการทางานแล้วเสร็จ
สาหรับงานติดตั้งใหม่
ใบรับรองการทางานแล้วเสร็จ สาหรับงานติดตั้งใหม่
ส่วนผู้ครอบครอง/เจ้าของ
ผู้ครอบครอง/เจ้าของ..........................................................................................................................................
ชื่อโครงการ/อาคาร …………………………………………………………………………………................................................
ขนาดของโครงการ ………………………………………………………………………………….................................................
(ตัวอย่างเช่น อาคาร 20 ชั้น 25,000 ตารางเมตร หรือ อาคารโรงแรม 300 ห้อง)
ประเภทของการใช้สอย ……………………………………………………………………………...............................................
ที่อยู่........................................................................................................................................... .........................
................................................................................... โทรศัพท์ ........................................................................
โทรสาร .................................................................... อีเมล .........................................................................
ส่วนวิศวกรผู้ออกแบบ (ถ้ามีความต้องการ)
ชื่อวิศวกรผู้ออกแบบ...........................................................................................................................................
ใบประกอบวิชาชีพวิศวกรรม เลขที่....................................................................................................................
หน่วยงาน/บริษัท (ถ้ามี)……………………………………………………………………………...............................................
ที่อยู่...................................................................................................................................................................
................................................................................... โทรศัพท์ .......................................................................
โทรสาร .................................................................... อีเมล ........................................................................
งานออกแบบของโครงการ/อาคารที่รับรองนี้ได้กระทาตามมาตรฐานระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน
และโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินของ วสท. ตามที่ข้าพเจ้าได้ลงนามรับรองจริงในแบบรูปที่ได้ออกแบบไว้เมื่อ
วันที่ ...........................................................
ลงชื่อวิศวกรผู้ออกแบบ...................................................................
วันที่ ....................................................................
ส่วนวิศวกรผู้ควบคุมการติดตั้ง
ชื่อวิศวกรผู้ควบคุมการติดตัง้ ..............................................................................................................................
ใบประกอบวิชาชีพวิศวกรรม เลขที่....................................................................................................................
หน่วยงาน/บริษัท (ถ้ามี)……………………………………………………………………………................................................
ที่อยู่.....................................................................................................................................................................
................................................................................... โทรศัพท์ ........................................................................
โทรสาร .................................................................... อีเมล .........................................................................
งานติดตั้งของโครงการ/อาคารที่รับรองนี้ได้กระทาตามมาตรฐานระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินและ
โคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินของ วสท. ตามที่ข้าพเจ้าได้ลงนามรับรองจริงในแบบติดตั้งจริง (as built
drawing) เมื่อวันที่ ..........................................................
ลงชื่อวิศวกรผู้ควบคุมการติดตั้ง........................................................................
วันที่ ....................................................................
ส่วนวิศวกรผู้ตรวจสอบ
ชื่อวิศวกรผู้ตรวจสอบการติดตั้ง.........................................................................................................
ใบประกอบวิชาชีพวิศวกรรม เลขที่...................................................................................................
หน่วยงาน/บริษัท (ถ้ามี)……………………………………………………………………………...............................
ที่อยู่....................................................................................................................................................
................................................................................... โทรศัพท์ ........................................................
โทรสาร .................................................................... อีเมล .........................................................
งานตรวจสอบการติดตั้งของโครงการ/อาคารที่รับรองนี้ได้กระทาตามมาตรฐานระบบไฟฟ้าแสงสว่าง
ฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินของ วสท. เป็นดังนี้
เป็นไปตามมาตรฐานระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินของ วสท.
1. ............................................................................................ แสดงในแบบเลขที่...........................
2. ............................................................................................ แสดงในแบบเลขที่...........................
3. ............................................................................................ แสดงในแบบเลขที่...........................
4. ............................................................................................ แสดงในแบบเลขที่...........................
5. ............................................................................................ แสดงในแบบเลขที่...........................
ลงชื่อวิศวกรผู้ตรวจสอบ..................................................................
วันที่ ....................................................................
ภาคผนวก ง.2
ตัวอย่างใบรับรองการทางานแล้วเสร็จ
สาหรับงานเปลี่ยนแปลงภายหลังการเปิดใช้อาคาร
ใบรับรองการทางานแล้วเสร็จ สาหรับงานเปลี่ยนแปลงภายหลังการเปิดใช้อาคาร
ส่วนผู้ครอบครอง/เจ้าของ
ผู้ครอบครอง/เจ้าของ..........................................................................................................................................
ชื่อโครงการ/อาคาร …………………………………………………………………………………................................................
ขนาดของโครงการ ………………………………………………………………………………….................................................
(ตัวอย่างเช่น อาคาร 20 ชั้น 25,000 ตารางเมตร หรือ อาคารโรงแรม 300 ห้อง)
ประเภทของการใช้สอย ……………………………………………………………………………................................................
ที่อยู่.............................................................................................................................................. .......................
................................................................................... โทรศัพท์ .........................................................................
โทรสาร .................................................................... อีเมล ..........................................................................
ส่วนวิศวกรผู้ควบคุมการเปลี่ยนแปลงให้กบั เจ้าของสถานที่
ชื่อวิศวกร............................................................................................................................. ................................
ใบประกอบวิชาชีพวิศวกรรม เลขที่.....................................................................................................................
หน่วยงาน/บริษัท (ถ้ามี)……………………………………………………………………………................................................
ที่อยู่.....................................................................................................................................................................
................................................................................... โทรศัพท์ ........................................................................
โทรสาร .................................................................... อีเมล ........................................................................
งานเปลี่ยนแปลงโครงการ/อาคาร ที่รับรองนี้ได้กระทาตามมาตรฐานระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน
และโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินของ วสท. ตามที่ข้าพเจ้าได้ลงนามรับรองจริงในแบบที่เปลี่ยนแปลง เมื่อวันที่
................................................
ลงชื่อวิศวกรผู้ควบคุมการเปลี่ยนแปลงให้กับเจ้าของสถานที่..............................................................................
วันที่ ...............................................................
ส่วนวิศวกรผู้ตรวจสอบ
ชื่อวิศวกรผู้ตรวจสอบการติดตั้ง.........................................................................................................
ใบประกอบวิชาชีพวิศวกรรม เลขที่...................................................................................................
หน่วยงาน/บริษัท (ถ้ามี)………………………………………………………………………….................................
ที่อยู่...................................................................................................................................................
................................................................................... โทรศัพท์ ......................................................
โทรสาร .................................................................... อีเมล .......................................................
งานตรวจสอบการติดตั้งของโครงการ/อาคารที่รับรองนี้ได้กระทาตามมาตรฐานมาตรฐานระบบ
ไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินของ วสท. เป็นดังนี้
เป็นไปตามมาตรฐานระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินของ วสท.
1. ............................................................................................ แสดงในแบบเลขที่...........................
2. ............................................................................................ แสดงในแบบเลขที่...........................
3. ............................................................................................ แสดงในแบบเลขที่...........................
4. ............................................................................................ แสดงในแบบเลขที่...........................
5. ............................................................................................ แสดงในแบบเลขที่...........................
ลงชื่อวิศวกรผู้ตรวจสอบ.................................................................
วันที่ ....................................................................
ภาคผนวก ง.3
ใบรับรองการตรวจสอบและทดสอบระหว่างใช้งาน
ใบรับรองการตรวจสอบและทดสอบระหว่างใช้งาน
การตรวจสอบและทดสอบระหว่างการใช้งาน 3 เดือน
การตรวจสอบและทดสอบระหว่างการใช้งาน 1 ปี
ผู้ครอบครอง/เจ้าของ....................................................................................................................... ....................
ชื่อโครงการ/อาคาร ……………………………………………………………………………….....................................................
ขนาดของโครงการ ……………………………………………………………………………….......................................................
(ตัวอย่างเช่น อาคาร 20 ชั้น 25,000 ตารางเมตร หรือ อาคารโรงแรม 300 ห้อง)
ประเภทของการใช้สอย ………………………………………………………………………….....................................................
ที่อยู่.......................................................................................................................................................................
................................................................................ โทรศัพท์ .............................................................................
โทรสาร .................................................. อีเมล .............................................................................................
ชื่อผู้ตรวจสอบและทดสอบการใช้งาน....................................................................................................................
ใบประกอบวิชาชีพ เลขที่.......................................................................................................................................
หน่วยงาน/บริษัท (ถ้ามี)…………………………………………………………………………......................................................
ที่อยู่.......................................................................................................................................................................
................................................................................. โทรศัพท์ .............................................................................
โทรสาร .................................................................... อีเมล ............................................................................
งานตรวจสอบและทดสอบระหว่างการใช้งานโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินและระบบไฟฟ้าแสงสว่าง
ฉุกเฉินของโครงการ/อาคารที่รับรองนี้ได้กระทาตามมาตรฐานระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้าย
ทางออกฉุกเฉินของ วสท. เป็นดังนี้
เป็นไปตามมาตรฐานระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินของ วสท.
1. ............................................................................................ แสดงในแบบเลขที่...............................................
2. ............................................................................................ แสดงในแบบเลขที่...............................................
3. ............................................................................................ แสดงในแบบเลขที่...............................................
4. ............................................................................................ แสดงในแบบเลขที่...............................................
5. ............................................................................................ แสดงในแบบเลขที่...............................................
ข้าพเจ้า ขอรับรองว่าระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินที่ใช้งานในสถานที่
ดังกล่าวข้างต้นได้ถูกตรวจสอบและทดสอบตามตารางที่แนบ โดยข้าพเจ้าได้กระทาตามที่กาหนดไว้ในมาตรฐาน
ระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินของ วสท.
ลงชื่อวิศวกรผู้ตรวจสอบและทดสอบ............................................................ ................................
(....................................................................)
วันที่ ....................................................................
ภาคผนวก ง.4
ตัวอย่างรายการตรวจสอบและทดสอบ
สาหรับงานติดตั้งใหม่, งานเปลี่ยนแปลง และระหว่างใช้งาน
ผู้ทดสอบ........................................................................... ผู้ตรวจสอบ..................................................................
(….......................................................................) (…................................................................)
วันที.่ .................................................................. วันที.่ ............................................................
ภาคผนวก จ ระยะเวลาจ่ายไฟฟ้าภาวะฉุกเฉินสาหรับไฟฟ้าแสงสว่าง
ฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินในพื้นที่ต่างๆ
(ภาคผนวกมิใช่ส่วนหนึ่งของมาตรฐานแต่มีขึ้นเพื่อใช้เป็นข้อมูลเท่านั้น)
จ.1 การเลือกระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉิน
พิกัดช่วงเวลาทางานฉุกเฉิน
เวลาที่ใช้ในการหนีภัยขึ้นอยู่กับความยุ่งยากในการหนีภัย แต่โดยทั่วไปควรสามารถหนีภัยให้ได้ภายใน 60
นาที แม้ว่าจะเป็นอาคารขนาดใหญ่ อย่างไรก็ตามในกรณีฉุกเฉิน เวลาที่ใช้ในการหนีภัยอาจมากขึ้น เช่น
ทางหนี ภัยบางแห่งอาจปิด หรืออาจพบคนเจ็บและต้องเสียเวลาทาการปฐมพยาบาล ดังนั้น แสงสว่าง
สาหรับการหนีภัยต้องทางานได้นานกว่าค่าต่าสุดที่ต้องการในการหนีภัยทั่วไปอย่างน้อย 120 นาที ตามที่
กาหนดในมาตรฐานนี้ นอกจากนี้การให้แสงสว่างเพื่อการหนีภัยโดยเฉพาะในอาคารขนาดใหญ่ต้องทางาน
ต่อหลังจากที่ได้มีการอพยพคนออกจากอาคารแล้ว ทั้งนี้เพื่อให้สามารถกลับไปค้นหาคนที่อาจหลงเหลืออยู่
ภายในได้ง่ายและสะดวก
ในบางอาคารอาจมีความจาเป็นต้องทางานบางอย่างในเวลาจากัดหลังจากที่แหล่งจ่ายไฟปกติล้มเหลว ใน
กรณีนั้นช่วงเวลาต่าสุดของแสงสว่างฉุกเฉินควรเท่ากับ 120 นาที บวกกับเวลาที่ต้องใช้ในการทางานที่
จาเป็นบางอย่างที่กล่าวไว้นั้น
ระบบแสงสว่างฉุกเฉินที่ออกแบบ ติดตั้ง และต้องตรวจสอบประจาตามที่แนะนาไว้ ควรให้มีไฟแสงสว่าง
และพิกัดช่วงเวลาทางานฉุกเฉินเมื่อต้องการใช้งาน อย่างไรก็ตามการพิจารณาสมรรถนะที่ลดลงของระบบ
ไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินเนื่องจากสิ่งที่คาดไม่ถึง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องไฟแสงสว่างหรือช่วงเวลาที่อาจลดลงทาให้
ต้องเพิ่มองศ์ประกอบด้านความปลอดภัยมากขึ้นเพื่อให้ครอบคลุมปัญหาดังกล่าวที่อาจทาให้ไฟแสงสว่าง
และช่วงเวลาลดลงต่ากว่าพิกัดของอุปกรณ์
เมื่อพิจารณาองศ์ประกอบต่าง ๆ ทั้งหมดที่เกี่ยวข้องแล้ว ทาให้พิจารณาได้ว่าค่าต่าสุดของพิกัดช่วงเวลา
ทางานฉุกเฉินของระบบแสงสว่างควรออกแบบให้นานอย่างน้อย 120 นาที แม้จะเป็นอาคารขนาดเล็ก
จ.2 ระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินและโคมไฟฟ้าป้ายทางออกฉุกเฉินในสถานที่ต่างๆ
จ.2.1 ทั่วไป
สถานที่ต่างๆ ที่พิจารณาอาจแบ่งออกได้กว้างๆ ตามข้อ จ.2.2 ถึง จ.2.8 ตัวอย่างของสถานที่คล้ายคลึง
กัน หรือมีลักษณะการทางานที่เหมือนกันได้แสดงไว้ในกลุ่มเดียวกัน ถ้ามีข้อสงสัยใดเกี่ยวกับการแบ่ง
ชนิดของสถานที่ก็อาจทาความตกลงกับเจ้าหน้าที่ผู้มีอานาจ หรือผู้ที่เกี่ยวข้องว่าจะจัดสถานที่ที่กาลัง
พิจารณานั้นไว้ในกลุ่มใด
จ.2.2 สถานที่หลับนอน
สถานที่ประเภทนี้รวมโรงพยาบาล สถานพยาบาล โรงแรม อพาร์ตเมนต์ หอพัก และอาคารที่พักอาศัย
ชนิดต่างๆ
คนที่ ใ ช้ ส ถานที่ ดั ง กล่ า วอาจไม่ คุ้ น เคยกั บ แผนผั ง ของสถานที่ ทั้ ง หมดและหรื อ อาจจะทุ พ พลภาพ
นอกจากนี้โดยเฉพาะในกรณีของโรงแรมขนาดใหญ่ โรงพยาบาลและสถานที่แบบเดียวกัน เป็นต้น อาจ
ต้องเข้าไปในสถานที่ทันทีหลังจากที่เ หตุการณ์ฉุกเฉินผ่านไปหรือชะลอการหนีภัยหลังจากที่แหล่งจ่าย
ไฟฟ้าปกติล้มเหลว
จากการพิจารณาดังกล่าวข้างต้นระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินที่จะติดตั้งในโรงพยาบาล สถานพยาบาล
และสถานที่อื่นที่คล้ายคลึงกัน ช่วงเวลาต่าสุดของระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินควรเท่ากับ 180 นาที
ยกเว้นสถานที่เล็กๆ ที่อาจใช้เป็น 120 นาที
สถานที่ขนาดเล็ กในที่นี้หมายถึงสถานที่ที่มีขนาดไม่มากกว่า 10 ห้องนอน และไม่เกิน 2 ชั้น ซึ่งนับ
รวมทั้งชั้นใต้ดินด้วย
จ.2.3 สถานที่สาหรับการรักษาพยาบาลและไม่ใช่สถานที่อยู่อาศัย
สถานที่ในกลุ่มนี้รวมถึงสถานที่ประเภทโรงเรียนพิเศษ สถานพยาบาล และสถานที่คล้ายคลึงกัน เวลา
ปฏิบัติภารกิจฉุกเฉินในสถานที่กลุ่มนี้อาจต้องสั้นกว่าเมื่อเกิดเหตุฉุกเฉินในช่วงกลางคืนในสถานที่อยู่
อาศัย และโดยปกติช่วงเวลาต่าสุดของระบบไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉินเท่ากับ 120 นาที ก็ถือว่าเพียงพอ
จ.2.4 สถานที่สาหรับพักผ่อนและไม่ใช่สถานที่อยู่อาศัย
สถานที่กลุ่มนี้รวมถึงสถานที่ประเภทโรงภาพยนตร์ สถานบันเทิง โรงคอนเสิร์ต โถงแสดงสินค้า อาคาร
กีฬา สถานที่สาธารณะ ภัตตาคาร และศูนย์การค้า
คนที่ใช้สถานที่ประเภทนี้อาจไม่คุ้นเคยกับแผนผังและอาจต้องพิจารณาถึงผลเนื่องจากการดื่ม สารที่มี
แอลกอฮอล์ ดังนั้นช่วงเวลาต่าสุดของระบบไฟฟ้าแสงสว่าง 120 นาที โดยปกติถือว่าเพียงพอแม้จะเป็น
สถานที่ขนาดใหญ่ในกลุ่มนี้
จ.2.5 สถานที่สาหรับการสอน ฝึกอบรม หรือวิจัย และไม่ใช่สถานที่อยู่อาศัย
สถานที่ในกลุ่มนี้รวมโรงเรียน วิทยาลัย มหาวิทยาลัย และห้องปฏิบั ติการโดยทั่วไปคนที่ใช้สถานที่นี้
คุ้นเคยกับแผนผังสถานที่และสิ่งอานวยความปลอดภัย มีขั้นตอนการหนีภัยเมื่อมีเหตุฉุกเฉินเกิดขึ้น
ยกเว้นห้องปฏิบัติการบางอย่างที่ในเวลาปกติทั่วไปไม่ต้องมีการเข้าไปในสถานที่นั้น หลังจากที่เหตุการณ์
ฉุกเฉินผ่านไปช่วงเวลาของ แสงสว่างเพื่อการหนีภัยที่ต่าสุด 120 นาที ก็ถือว่าเพียงพอ
จ.2.6 สถานที่สาธารณะและไม่ใช่สถานที่อยู่อาศัย
กลุ่มนี้รวมถึงสถานที่ประเภท ศาลากลางจังหวัด ห้องสมุด สานักงาน ร้านค้า สถานที่แสดงงานศิลปะ
และพิพิธภัณฑ์
ฉ.7.2 จุดติดตั้งตามมาตรฐานกาหนด
ให้กาหนดตาแหน่งติดตั้งโคมไฟฟ้า ณ จุดติดตั้งตามข้อกาหนดของมาตรฐาน เช่น ทางออกสุ ดท้าย
ภายนอกอาคารหลังประตูทางออกสุดท้าย ทางแยก ทางเลี้ยว บริเวณที่มีการเปลี่ยนทิศทาง บริเวณที่มี
การเปลี่ยนระดับพื้น (ทั้งแบบขั้นบันไดหรือแบบทางลาด) บันได บริเวณที่มีการติดตั้งอุปกรณ์แจ้งเหตุ
เพลิงไหม้ อุปกรณ์ดับเพลิง เป็นต้น
ฉ.8 ตัวอย่างตาแหน่งติดตั้งโคมไฟฟ้าแสงสว่างฉุกเฉิน
ฉ.9 ตัวอย่างรูปอุปกรณ์
ภาคผนวก ช ระบบนาทางติดตั้งต่าแบบเปล่งแสงสาหรับภาวะฉุกเฉิน
(ภาคผนวกมิใช่ส่วนหนึ่งของมาตรฐานแต่มีขึ้นเพื่อใช้เป็นข้อมูลเท่านั้น)
ช.1 แนะนา
ระบบนาทางติดตั้งต่ามีสองประเภทคือประเภทใช้ไฟฟ้าและประเภทไม่ใช้ไฟฟ้า ซึ่งระบบนาทางติดตั้งต่า
แบบเปล่งแสง (photoluminescent) ถือเป็นระบบนาทางติดตั้งต่าประเภทไม่ใช้ไฟฟ้า
ระบบนาทางติดตั้งต่าแบบเปล่งแสงใช้เส้นเครื่องหมายที่มองเห็นการปล่อยแสงได้เพื่อแสดงตาแหน่งทางหนี
ภัยและทางออก ซึ่งต้องได้รับแสงอย่างเพียงพอมาก่อนจากแสงสว่างปกติ เมื่อแหล่งจ่ายไฟฟ้าแสงสว่างปกติ
เกิดล้มเหลว ระบบเปล่งแสงจะปล่อยพลังงานที่เก็บไว้เป็นแสงที่มองเห็นได้ในช่วงที่แสงสว่างปกติลดลงจาก
การล้มเหลวดังกล่าว ระบบนาทางติดตั้งต่าแบบเปล่งแสงสามารถนามาใช้เสริมในระบบไฟฟ้าแสงสว่าง
ฉุกเฉินได้
ช.2 การวางแผนและส่วนประกอบ
ช.2.1 การพิจารณา
ขั้นแรกควรพิจารณาระบบนาทางติดตั้งต่าแบบเปล่งแสงมาใช้ร่วมกับการให้แสงสว่างปกติเพื่อกระตุ้น
การเปล่งแสง และพิจารณาแหล่งกาเนิดแสงรวมทั้งความเข็มแสงในพื้นที่
การนาทางชนิดนี้เป็นการใช้เส้นและเครื่องหมายที่มองเห็นได้ตามทางหนีภัย โดยพิจารณารายละเอียด
ในแผนผังดังต่อไปนี้
(1) เส้นทางทั้งหมดที่เหมาะกับการกาหนดให้เป็นเส้นทางหนีภัยในภาวะฉุกเฉิน
(2) ทางออกทั้งหมดในทางหนีภัย เช่น ประตูระหว่างทาง, ทางออกของชั้น และทางออกสุดท้าย
(3) ประตูทั้งหมดในทางหนีภัยและที่ไม่ใช่ช่องทางหนีภัย
(4) เส้นทางข้ามพื้นที่โล่งและเครื่องหมายที่เหมาะสมในเส้นทางหนีภัย
(5) ตาแหน่งโคมไฟฟ้าปกติและชนิดของหลอดไฟรวมทั้งฝาครอบ และการคาดคะเนความเข้ มแสงที่
ตาแหน่งระบบเปล่งแสง
ช.2.2 ส่วนประกอบเครื่องหมาย
ระบบนาทางแบบเปล่งแสงที่ติดในเส้นทางหนีภัยต้องไม่ติดไฟหรือกระจายเปลวไฟ และจะต้องคานึงถึง
ผลกระทบจากแสงแดดหรื ออัล ตราไวโอเลตในพื้นที่ที่เปิดโล่งมากเกินไป โดยใช้ข้อแนะนาเกี่ยวกับ
สภาพแวดล้อมที่เหมาะสมและการป้องกัน แสงแดดหรืออัตราไวโอเลตจากผู้ผลิต การติดตั้งในพื้นเปิด
โล่งควรทนฝุ่นและน้าได้
ส่วนประกอบเครื่องหมายที่ใช้ในระบบนาทางแบบเปล่งแสงคือ เส้นนาทาง (guidance line) และ
เครื่องหมายนาทาง (directional indicator) ดังรูปที่ ช.1
ช.3 การออกแบบและติดตั้ง
ช.3.1 รายละเอียดทั่วไป
ระบบนาทางติดตั้งต่าแบบเปล่งแสงนามาใช้ในระบบการให้แสงสว่างเพื่อการหนีภัยฉุกเฉินได้ดังรูปที่ 2.1
โดยใช้ร่วมกับกฎข้อบังคับต่างๆ และพื้นที่ในงานต่างๆ รวมทั้งงานที่มีความเสี่ยง
ระบบนาทางติดตั้งต่าสาหรับทางหนีภัยต้องมีเครื่องหมายที่ชัดเจนโดยเฉพาะเส้นนาทางที่มองเห็นได้ง่าย
ดังรูปที่ ช.2 ทางเดินหนีภัยควรมีเส้นนาทางทั้งสองด้านโดยเฉพาะทางหนีภัยที่กว้างกว่า 2 เมตร กรณี
ทางหนีภัยข้ามพื้นที่โล่งต้องมีเส้นนาทางขนานกันสองเส้นบนพื้น
ทุกทางออกหนีภัยต้องมีเครื่องหมายทางออก และต่อเส้นนาทางไปถึงระดับความสูงของมือจับประตู
ทางออก
กรณีประตูซึ่งไม่ใช้เป็นทางหนีภัย เช่น ประตูตู้ หรือการข้ามทางเดินที่ ไม่ใช่ทางหนีภัย ให้เส้นนาทางที่
อยู่บนผนังต่อลงมาเป็นเส้นนาทางบนพื้นผ่านช่องประตูหรือข้ามทางเดินดังกล่าว ดังรูปที่ ช.3
ช.3.2 สีและการติดตั้ง
เครื่องหมายนาทางและเส้นนาทางควรเป็นสีขาวหรือสีเขียว
เส้นนาทางที่ติดบนผนังตามปกติไม่ควรสูงกว่า 0.4 เมตร จากระดับพื้น ส่วนเส้นนาทางที่ติดบนพื้น
ตามปกติไม่ควรเกิน 0.15 เมตร จากด้านข้างของทางหนีภัย ดังรูปที่ ช.2 โดยเส้นนาทางควรต่อเนื่องกัน
เท่าที่จะเป็นไปได้
เครื่องหมายนาทางควรติดทุกระยะไม่เกิน 5 เมตร และติดที่จุดที่มีการเปลี่ยนระดับหรือทางแยกไปตาม
แนวเส้น นาทาง โดยไม่ควรสูงกว่า 500 มม. มม. ยกเว้นเส้นนาทางมีทิศทางในตัว อยู่แล้วไม่ต้องติด
เครื่องหมายนาข้างเส้นนาทางได้
เครื่องหมายนาทางที่ใกล้ทางออกควรติดตั้งไม่สูงกว่า 1 เมตรเหนือพื้น โดยอยู่ในตาแหน่งที่มองเห็นได้ที่
ด้านหนึ่งของทางออก ดังรูปที่ ช.3
ช.3.3 ความกว้างขององค์ประกอบเครื่องหมาย
เส้นนาทางบนผนัง, ขั้นบันได และทางลาด ควรมีความกว้างไม่น้อยกว่า 50 มม.
เส้นที่จมูกบันได ควรมีความกว้างไม่น้อยกว่า 15 มม.
เครื่องหมายนาทางควรกว้างไม่น้อยกว่า 50 มม.
ประตูทางออกฉุกเฉินภายในทางหนีภัยควรมีเส้นกรอบประตูเรืองแสงกว้างไม่น้อยกว่า 25 มม.
ช.3.4 สมรรถนะความส่องสว่างและเวลาตอบสนอง
การให้แสงสว่างที่ติ ดตั้งปกติโดยกระตุ้นเป็นเวลา 15 นาที ระบบนาทางแบบเปล่งแสงควรมีสมรรถนะ
ความส่องสว่างตลอดอายุใช้งานไม่น้อยกว่าที่ระบุในตารางที่ ช.1
ตารางที่ ช.1 คุณลักษณะความส่องสว่างต่าสุดในช่วงเวลาที่สิ้นสุดการเปล่งแสง
ที่ 1 นาที ที่ 10 นาที ที่ 30 นาที ที่ 60 นาที ที่ 150 นาที
mcd / ตร.ม. mcd / ตร.ม. mcd / ตร.ม. mcd / ตร.ม. mcd / ตร.ม.
60 11.5 2.5 1.1 0.3
หมายเหตุ : วัดความส่องสว่างโดยใช้ฟังก์ชันแก้แบบเห็นในภาวะสว่าง (photopic correction function)
ส่วนประกอบเปล่งแสงต้องปล่อยแสงทันทีเมื่อเอาแสงสว่างออกไป
สมรรถนะความส่องสว่างข้างต้นเมื่อนามาใช้ในการทางานภาวะฉุกเฉินควรนานได้ถึง 2.5 ชั่วโมง
ช.4 การทดสอบเริ่มใช้งาน
สมรรถนะความส่องสว่างของระบบเปล่งแสงหลังจากติดตั้งแล้วควรวัดตามกาหนดดังนี้
การวัดคุณสมบัติความส่องสว่างของวัสดุเปล่งแสงควรกระทาหลังจากกระตุ้นโดยความส่องสว่างจากไฟฟ้า
แสงสว่างที่ติดตั้งไม่น้อยกว่าสามตาแหน่งเป็นเวลา 15 นาที
การวัดความส่องสว่างควรใช้มาตรวัดแสงที่แก้การตอบสนองการเห็นในภาวะสว่าง (photopic) โดยมีความ
เที่ยงตรงดีกว่า 3%, มีความไวขั้นต่า 10-5 cd/m2 และปรับเทียบความเที่ยงตรง +5% โดยวัดความส่อง
สว่างตามปกติบนระนาบของตัวปล่อยแสง
การวัดความส่องสว่างควรทาที่ 1, 10, 30, 60 นาทีตามการหยุดกระตุ้นการให้แสงสว่างซึ่งอาจใช้ฝาคลุม
(hood) เวลาที่แสงสลายตัวทาในช่วงหยุดกระตุ้นการให้แสงสว่างจนความส่องสว่างถึง 0.3 mcd/m2
การวัดความส่องสว่างควรทาที่จุดความเข็ม แสงต่าสุดและสูงสุดแล้วคานวณค่าเฉลี่ย โดยผลลัพธ์ควรแสดง
ความส่องสว่างเป็น log เทียบกับเวลาเป็น log
(กรณีที่กรอกข้อมูลไม่พอ ให้เพิ่มเติมได้ในกระดาษเปล่าแล้วแนบมาพร้อมกับเอกสารฉบับนี้)