Kurt Lewin mengembangkan teori ini kepada tiga tahap dalam model.

Antaranya ialah

peringkat pertama yang menyatakan perubahan organisasi yang meliputi bagaimana mengambil

inisiatif perubahan. Peringkat kedua iaitu mengelola dan peringkat ketiga ialah menstabilkan

proses perubahan. Robbins telah mengembangkan teori Lewin dengan membahagikannya kepada

tiga tahap, iaitu mencairkan, ubah dan membeku. Model Perubahan Lewin sesuai diaplikasikan

dalam menghubungkaitkan dengan perubahan Sistem Penilaian dalam pendidikan pada masa

kini.

Sistem Penilaian KBSR sehingga tahun 2010 boleh dikatakan berada dalam keadaan

beku. Penilaian ataupun pentaksiran sedia ada adalah lebih memberi fokus kepada pencapaian

akademik murid di akhir pembelajaran yang menumpu kepada peperiksaan. Pentaksiran yang

dijalanakan terbahagi kepada dua bahagian iaitu bahagian kurikulum dan kokurikulum. Bahagian

kurikulum termasuklah penilaian PLBS bagi Mata Pelajaran Bahasa Malaysia, SBOA bagi Mata

Pelajaran Bahasa Inggeris, kerja rumah, projek ,kuiz dan lain-lain. Manakala pentaksiran

kokurikulum beleh terbahagi kepada pentaksiran SEGAK dan Penilian aktiviti kurikulum.

Perubahan dalam pendidikan merupakan desakan trend era globalisasi pada masa kini.

Dalam Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia 2013-2025, Perdana Menteri Malaysia Dato’

Sri Mohd Najib bin Tun HajiAbdul Razak telah menyatakan bahawa kerajaan perlu memastikan

system pendidikan negera berfungsi secara berkesan untuk menjayakan Model Baru Ekonomi,

Program Transformasi Kerajaan yang menjadi perkembangan ekonomi negara dalam persaingan

ekonomi Negara. Motif perubahan ini telah menyebabkan perubahan dalam kurikulum sekolah

dan juga penilaian yang lebih berkesan.

 Model Lewin yang menyatakan pencairan dalam peringkat pertama telah berlaku dengan

motif yang dinyatakan. Selain itu, situasi kemerosotan prestasi dan kebolehan persaingan dengan

Negara lain juga menymbang kepada pencairan dalam system penilaian dinegara kita. Bukti-

buktinya termasuklah aspirasi Falsafah Pendidikan Negara Tidak tercapai dengna penekanan

kepada JERIS. Sehubungan dengan itu, Pendidikan yang berorientasikan peperiksaan

menyebabkan penglibatan murid dalam kokurikulum sangat kurang. Di samping itu,

pengiktirafan keterlaluan kepada pencapaian akademik semata-mata menyebabkan guru dan ibu

bapa memberi tekanan kepada murid. Penilaian yang menilai produk akhir proses pembelajaran

juga menyebabkan guru-guru mengabaikan pembentukan model insan yang seimbang.

Tambahan pula, Sistem Pentaksiran sesetengah Negera Maju telah berubah. Tidak ada lagi

peperiksaan awam di sekolah rendah dan menegah rendah. Dengan menimbang semua perkara

dari segi 'pro' & 'kontra'nya perubahan dalam system penilaian adalah tidak dapat dielakkan.

Untuk mengurangkan tantangan yang berlaku, dasar pelaksanaan PBS adalah berasas kepada

kuasa pengarah Peperiksaan dengan Persetujuan Menteri yang disokong oleh Akta Pendidikan

1996 (Akta 550), Seksyen 67-PEnilaian Murid, Akta Pendidikan 1996 (Akta 550) Seksyen 68-

Peperiksaan dan Seksyen 69-LArangan Tentang Pengendalian Peperiksaan dan Peraturan-

peraturan Pendidikan (Penilain dan Peperiksaan) 1997.

Selaras dengan motif perubahan dan desakan yang ada, Peringkat kedua perubahan dalam

Model Lewin telah berlaku. Dalam usaha penambahbaikan kepada pentaksiran sekolah sedia

ada, PBS telah dilancarkan. PBS merupakan satu bentuk pentaksiran yang bersifat holistik iaitu

menilai aspek kognitif (intelek), afektif (emosi dan rohani) dan psikomotor (jasmani) selaras

dengan Falsafah Pendidikan Kebangsaan dan Kurikulum Standard Sekolah Rendah (KSSR).

PBS mentaksir bidang akademik dan bukan akademik. PBS merupakan satu bentuk pentaksiran
yang dilaksanakan di sekolah secara terancang mengikut prosedur yang ditetapkan oleh Lembaga

Peperiksaan. PBS dikendalikan oleh pihak sekolah dan pentaksirannya dilaksanakan oleh guru-

guru mata pelajaran secara berterusan dalam proses pengajaran dan pembelajaran.

Pentaksiran Berasaskan Sekolah bukanlah sesuatu perubahan yang berlaku secara

mendadak, sebaliknya terdapat banyak peringkat yang dilalui sebelum dilaksanakan secara

rasmi. Pentaksiran Berasaskan Sekolah (PBS) telah menjadi teras strategic PIPP (2006-2010),

Teras 2 dalam PIPP (Membangunkan Model Insan) dan Teras 6 dalam PIPP (Melonjakkan

Kecemerlangan Institusi Pendidikan). Memperkasakan PBS Humanising Assessment merupakan

cadangan pertama dijalanakan dalam International Colloquim September 2005 di Kuala Lumpur

International Conference On Assessment (KLICA). Pada 4 Ogos 2008 mesyuarat JKP telah

meluluskan cadangan PBS dalam transformasi pentaksiran. Seterusnya, Pada 18 September

Mesyuarat JPP meluluskan pelaksanaan SPPK dengan melaksanakan projek rintis ke atas 500

sekolah terlebih dahulu. Seterusnya, pada 14 Mei 2009, Mesyuarat Susulan Jemaah Menteri Bil

3/2009 telah bersetuju SPPK dilaksanakan. Akhirnya pada 20 Jun 2010, YAB Menteri Pelajaran

telah mengumumkan KMP mencadangkan kemungkinan pemansuhan UPSR dan PMR.

Perlaksanaan PBS yang membawa kepada kemungkinan pemansuhan UPSR dan PMR

telah dibincangkan dalam Meja Bulat Pertama dan Meja Bulat Kedua masing-masing pada 19

Julai 2010 dan 27 Julai 2010. Pada 18 Ogos 2010, Mesyuarat Susulan Jemaah Menteri

Bil.10/2010 mencadangkan satu perbincangan khas diadakan. Ini menyumbang kepada

Mesyuarat cadangan Penambahbaikan Sistem Pentaksiran Pendidikan Kebangsaan diadakan

pada 24 September 2010. Pada 11 Jan 2011, prakonsul Maklum balas semua bahagian telah

diadakan. Disusuli dengan Mesyuarat khas PBS pada 21 dan 31 Januari 2011 yang melibatkan

semua bahagian. Sehubungan dengan itu, perutusan YAB TPM merangkap Menteri Pelajaran
dalam perutusan Awal Tahun 2011 pada 10 Februari 2011. Akhirnya PBS dilaksanakan secara

rasmi di sekolah mulai Tahun 1 pada 2011. Alternatif perlaksanaan adalah seperti jadual di

bawah.

Semestinya perubahan ini melibatkan banyak pihak terutamanya pentadbir dan guru.

Guru-guru perlu menghadiri kursus-kursus yang berkaitan dengan PBS supaya mendapat

pendedahan semula tentang Pentaksiran Berasaskan sekolah serta mempunyai kesediaan dan

kemahiran dalam melaksanakan PBS. Bagi guru yang terasa terbeban dengan tugas

“tambahan” akan diberi penerangan dalam perlaksanaan PBS dan Pelaporan Automasi telah

dibekalkan kepada guru-guru. Sehubungan dengan itu tiada ujian bulanan dan ujian selaras.

Perubahan juga berlaku dari segi pelaporan pencapaian murid. Sebelum perlaksanaan PBS,
 guru perlu merekodkan markah ujian bulanan dan menulis laporan secara manual. Selepas

pelaksaan PBS dalam KSSR, pentaksiran formatif dilaksanakan. Guru perlu klick pencapaian

murid dalam sistem dan jana laporan sahaja. Melalui usaha yang telah dilakukan, jelas

menunjukkan perlaksanaan PBS berkait rapat dengan model Lewin yang mempunyai ciri-ciri

berubah dalam peringkat kedua iaitu mendiagnosa masalah dan mengeksplorasi alternative

penyelesaian.

PBS juga memberi pengiktirafan dan autonomi kepada guru untuk melaksanakan

pentaksiran formatif dan sumatif yang berasaskan sekolah. Ini akan dapat meningkatkan

integriti dan kredibiliti profesion perguruan kerana guru merupakan orang yang paling sesuai

untuk mentaksir murid masing- masing kerana mereka:

- boleh memantau perkembangan murid secara berterusan

- boleh memberi maklum balas yang membina untuk penambahbaikan pembelajaran murid

- lebih memahami konteks yang sesuai dengan persekitaran dan perkembangan murid

- mentaksir dan memberi maklum balas berpandukan standard prestasi.

Untuk memastikan kesahihan pentaksiran guru, penjaminan kualiti juga dilaksanakan

dalam sekolah. Penjaminan kualiti terbahagi kepada pemantauan, penyelarasan, pementoran dan

pengesanan. Dalam proses pemantauan, pemantau memastikan pelaksanaan pentaksiran mengikut

prosedur. Penyelaras pula akan memastikan keseragaman pemberian skor berdasarkan standard

prestasi. Pementor pula brperanan membantu memudahcara dan membimbing guru dalam pelaksanaan

pentaksiran manakala pengesan pula memastikan kekuatan dan keberkesanan instrument pentaksiran.
 PBS terbahagi kepada dua komponen iaitu dari sedi akademik dan bukan akademik.

Komponen akademik terbahagi kepada pentaksiran sekolah dan pentaksiran pusat, manakala

komponen bukan akademik dibahagi kepada pentaksiran Psikometrik dan PAJSK. Pentaksiran

Rujukan Standard diperkenalkan, iaitu menggunakan Standard Prestasi untuk melihat kemajuan dan

pertumbuhan (growth) pembelajaran serta pencapaian prestasi seseorang murid. Ia merupakan proses

mendapatkan maklumat tentang sejauh mana murid tahu, faham dan boleh buat atau telah menguasai

apa yang dipelajari berdasarkan pernyataan standard prestasi yang ditetapkan mengikut tahap-tahap

pencapaian seperti yang dihasratkan dalam dokumen kurikulum. Pentaksiran Rujukan Standard tidak

membandingkan pencapaian seseorang murid dengan murid lain tetapi melapor prestasi murid dalam

pembelajaran dengan menerangkan tentang kemajuan dan pertumbuhan (growth) murid dalam

pembelajaran merujuk kepada pernyataan standard. Melalui PBS yang dijalankan, pentaksir sekolah

iaitu guru bolehlah meninkatkan pencapaiam murid, memperbaiki kelemahan dan masalah murid

dalam pembelajaran. Sejurus itu, meningkatkan keyakinan kepada murid untuk belajar dan

mengubahsuai strategi pengajaran.

Pentaksiran pusat pala merupakan satu pendekatan pentaksiran yang dilaksanakan di sekolah

dengan peraturan pentaksiran, instrument pentaksiran, tugasan, garis panduan, peraturan penskoran

dikeluarkan oleh Lembaga Peperiksaan (LP). Pentaksiran yang ditakbir, direkod dan dilapor di

peringkat sekolah oleh guru berdasarkan tugas yang dikeluarkan oleh Lembaga Peperiksaan dalam

tempoh yang ditetapkan mengikut matapelajaran. Pentaksiran pusat dan Pentaksiran sekolah adalah

saling melengkapi. Instruman Pentaksiran boleh dibahagi secara kasar kepada ujian bertulis dan ujian

lisan yang melingkungi Mata Pelajaran Bahasa Melayu, Bahasa Inggeris, Bahasa Cina, Bahasa Arab,

Bahasa Kadazan Dusun dan lain-lain lagi. Dalam Ujian bertulis pula termasuklah ujian Matematik dan
sains. Pentaksiran yang mempunyai pelbagai jenis instrument pula temasuklah Agama Islam, Moral,

Sejarah, Kemahiran Teknikal, Muzik dan sebagainya. Tugas disediakan oleh LP, dan dilaksanakan

sepenuhnya di bawah seliaan guru mata pelajaran. Jadual pelaksanaan yang seragam akan dikeluarkan

oleh LP. Semua tugasan ditaksir oleh guru yang mengajar mata pelajaran yang berkenaan pada waktu

yang ditetapkapkan dalam jadual pelaksanaan, Guru menilai proses dan produk tugas berdasarkan

rubrik penskoran. Sehubugnan dengan itu, Pemantauan dan Penyelarasan dilaksanakan bagi

penjaminan kualiti dan standard . Pelaporan yang disediakan boleh dalam bentuk gred atau pernyataan

deskriptif.

Pentaksiran Psikometrik (PPsi) merupakan salah satu pentaksiran bukan akademi.

Pentaksiran Psikometrik adalah tidak berasaskan kurikulum dan boleh dibahagi kepada dua

bahagian. Ujian aptitude dilaksanakan semasa tahun tiga dan tahun enam yang merupakan

apitute am. Tujuannya ujian ini adalah untuk mengenal pasti kecenderungan, kekuatan ataupun

kelemahan, minat, bakat dan kesediaan bagi menyediakan situasi pengajaran dan pembelajaran

yang terbaik dan mewujudkan suasana pembelajaran yang aktif dan berkesan. Semasa tingkatan

tiga murid akan mengambil ujian apitute khusus, manakala inventori personality dilaksanakan

pada tingkatan satu dan empat yang merupakan inventori test personality dan murid akan

mengambil ujian inventori Minat Kerjaya semasa Tingkatan satu, tiga dan lima. Tujuannya ialah

mendapatkan maklumat tentang ciri-ciri perilaku unik dan stabil yang ada pada setiap individu

untuk membimbing murid membentuk personality yang seimbang dan membantu guru

menggunakan strategi pengajaran dan pembelajaran yang sesuai. Lembaga Peperiksaan akan

menyediakan instrument, dan pelaporan tersebut adalah secara deskriptif.

Pentaksiran Aktiviti Jasmani, Sukan dan Kokurikulum (PAJSK) dibahagi kepada lima

bahagian. Bahagian pertama ialah BMI, Body Mass Index yang merekodkan ketinggian, berat
badan bagi menentukan tahap jisim badan. Bahagian kedua ialah SEGAK, Standrad Kecergasan

Fizikal Kebangsaan yang mengukur tahap kecergasan. Seterunya ialah Sukan yang menilai

penyertaan, penglibatan dan pencapaian murid dalam sukan dan permaian di peringkat sekolah,

daerah, negeri, Negara dan antarabangsa. Kokurikulum juga mencatat penyertaan, penglibatan

dan pencapaian murid dalam Kelab, Persatuan, Unit Beruniform di peringkat sekolah, daerah,

negeri, Negara dan antarabangsa. Bahagian terakhir ialah Ekstra Kurikulum, bahagian ini

mencatat penyertaan dan penglibatan murid secara sukarela di sekolah, di luar sekolah ataupun

dalam Negara dan luar Negara.

Perlaksaan PBS sehingga tahun 2016 telah dilancarkan selama 6 tahun, PBS telah

menjadi sebahagian daripada bidang tugas setiap orang guru, walaubagaimanapun PBS masih

belum mencapai tahap yang mantap untuk pembekuan. Pembentukan kestabilan perubahan

dalam PBS memerlukan masa untuk diterima dan menjadi amalan baru . Pembekuan yang

merupakan peringkat terakhir dalam proses perubahan terancang masih dalam proses bagi PBS.

Adalah terlalu awal untuk membuat kesimpulan bahawa PBStelah mencapai pembekuan dalam

peringkat ini.