Zenbaki hamartarrak.

Helburuak 6 Eragiketak
• Benetako hainbat egoeratan
zenbaki hamartarrak agertzen direla
ohartzea.
• Unitatea lantzeko behar diren
oinarrizko kontzeptuak gogora
ekartzea.

Zailtasunak aurreikustea
• Ikasleei batzuetan zaila egiten zaie
gaiak ongi kokatzea eragiketetan,
zenbakiek zifra hamartarren kopuru
desberdinak dituztenean. Esan
ikasleei hasieran idazteko unitateen
mailak eragiketaren gainean,
lagungarri gisa.
• Ikasleek zailtasunak izan ditzakete
zenbaki hamartarrak maila jakin
batera hurbiltzeko; batez ere,
5arekin alderatu behar badute
Zergatik hazten zaigu ilea?
zenbakiaren azken zifra hamartarra
ez den beste zifra bat. Landu Ilea ornodunen funtsezko ezaugarria da. Keratina izeneko proteina
batez osatuta dago. Proteina hori pilatu egiten da eta ilea haztea
prozesua guztion artean, eta eskatu eragiten du. Gizakiok ia gorputz osoan dugu ilea: leku batzuetan,
ikasleei ahoz adierazteko egin duten lodia, eta, beste batzuetan, mehea. Ile lodia erraz ikusten da, jakina.
Adibidez, betileak horrelako ileak dira, eta burua estaltzen dutenak
prozesua. ere bai. Batez besteko lodiera 0,08 mm-koa da. Gorputzaren
gainerako lekuetan ile meheagoa izan ohi dugu.
Buruko ilearen batez besteko bizitza 5 urtekoa da, eta egunean
0,33 mm inguru hazten da, urtean 12,045 cm hazten da, alegia.
Irudiari buruzko
Ez da ohikoa buruko ilearen luzera 60 cm-tik gorakoa izatea; baina
talde-lana bada aipagarria den bitxikeria bat: Txinan, ile luzearen herrixka
esaten dieten herrian, emakumeen ilearen batez besteko luzera
Eskatu ikasle bati irakurgaia 1,7 m-koa da, eta 2 metrotik gorakoa ere badute batzuek.
irakurtzeko, eta galdetu ikastalde
88
osoari zer zenbaki mota agertzen
diren irakurgai horretan. Ondoren,
ES0000000026388 677986-Unidad 06_22807.indd 4 10/06/2015 8:29:35
eskatu azaltzeko eguneroko bizitzako
zer beste egoeratan agertzen diren
zenbaki hamartarrak.
Hasteko beste modu batzuk
1 0,08; zati osoa: 0;
zati hamartarra: 08; 8 ehunen • Esan ikasleei adierazteko zer tokitan ikusten diren zenbaki hamartarrak edo
0,33; zati osoa: 0; zer egoeratan erabiltzen ditugun: adibidez, neurriekin edo diru kantitateekin
zati hamartarra: 33; 33 ehunen ari garenean. Jarri adibide zehatzak, eta idatzi zenbaki hamartarrak arbelean,
12,045; zati osoa: 12; guztion artean berrikusteko nola irakurtzen, deskonposatzen eta alderatzen
zati hamartarra: 045; 12 bateko diren.
eta 45 milaren • Egin zenbaki hamartarren diktaketa bat, eta gero eskatu ikasleei idatzi
1,7; zati osoa: 1; zati hamartarra: 7; dituzten zenbakiak irakurtzeko. Egin idatzi dituzten zenbakiei buruzko
1 bateko eta 7 hamarren galderak, nola deskonposatzen eta alderatzen diren berrikusteko. Adibidez:
2 Handiena: 12,045. Txikiena: 0,08.
Zer zenbakik dituzte lau hamarren? Zer zenbaki dira 3 baino handiagoak eta
3,8 baino txikiagoak?
EL.
3 10 eguneko ile batek, 3,3 mm-koa.
100 eguneko ile batek, 33 mm.
1.000 eguneko ile batek, 330 mm.

16
 6. UNITATEA
Irakurri, ulertu eta arrazoitu
4 Eskatu ikasleei arrazoitzeko iritzira
1 Zenbat zenbaki hamartar daude testuan?
Aurkitu, adierazi haien zati osoa eta zati kalkulatzeko erabili duten
hamartarra, eta esan nola irakurtzen diren.
prozesua. Aipatu guztion artean
tzarako
2 AHOZ ADIERAZI. Testuan agertzen diren EGITEN JAKIN prozesu horiek, zer teknika erabili
zenbaki hamartarretatik zein da handiena? Hizkun ena diren ikusteko. 10 eguneko ile
Eta zein da txikiena? adim AMAIERAKO ATAZA
Nola jakin duzu?
Burtsako akzioak aztertzea
batek gutxi gorabehera 3 mm-ko
3 Zenbat milimetroko luzera du, gutxi Unitatearen amaieran,
luzera du; 24 cm 5 240 mm dira;
gorabehera, 10 eguneko ile batek, burtsako zenbait akzioren beraz, 800 bat egun eduki
mozten ez bada? Zer neurri izango du, bilakaera aztertuko duzu.
gutxi gorabehera, 100 eguneko ile batek? beharko lituzke.
Aurretik, zenbaki hamartarren
Eta 1.000 eguneko batek? arteko batuketa, kenketa,
zatiketa eta biderketa egiten
4 Gizaki baten ile bat 24 cm luze bada, nola
jakin dezakezu duela zenbat urte sortu zen, ikasiko duzu. Zer dakizu honetaz?
gutxi gorabehera?
Landu jarduera hauek, gogora
ekartzeko ikasleekin batera
zer diren zenbaki hamartarrak
Zer dakizu honetaz? eta zer lotura duten zatiki
hamartarrekin. Azaldu zenbaki
Zenbaki hamartarren deskonposizioa Zatiki hamartarra eta zenbaki hamartarra
eta irakurketa hamartar zehatz guztiak zatiki
Zatiki hamartarrek izendatzailean batekoa eta
zeroak dituzte. hamartar gisa adieraz daitezkeela,
Zati osoa Zati hamartarra
E H B h e m Zatiki hamartarretik Zenbaki hamartarretik eta alderantziz.
zenbaki hamartarrera zatiki hamartarrera
5 2 , 0 7 9 1 •  3 B 1 9 h 5 3 1 0,9
29
5 0,29 7,3 5
73 3 bateko eta 9 hamarren.
100 10
52,079 5 5 H 1 2 B 1 7 e 1 9 m •  1
 H 1 2 B 1 3 h 5 10 1 2 1
5 50 1 2 1 0,07 1 0,009 2 zero 2 zifra 1 zifra 1 zero 1 0,3
Irakurri: 52 bateko eta 79 milaren hamartar hamartar
52 koma zero 79
12 bateko eta 3 hamarren.
3 Adierazi gezian esaten den bezala. •  3 H 1 8 B 1 4 h 5 30 1 8 1
1 Deskonposatu zenbakiak eta idatzi
nola irakurtzen den. 1 0,4
Zenbaki hamartarra Zatiki hamartarra
3,9 1,73 6,351 38 bateko eta 4 hamarren.
12,3 3,05 5,039 •  1 B 1 7 h 1 3 e 5 1 1 0,7 1
71 243
38,4 34,62 37,004 15,8 0,73
100 10 1 0,03
2 Idatzi 3 zifraren balioa 1. jarduerako 678 3.518
1,054 9,08 Bateko 1 eta 73 ehunen.
zenbaki bakoitzean. 1.000 1.000
•  3 B 1 5 e 5 3 1 0,05
3 bateko eta 5 ehunen.
89 •  3 H 1 4 B 1 6 h 1 2 e 5
5 30 1 4 1 0,6 1 0,02
ES0000000026388 677986-Unidad 06_22807.indd 5 10/06/2015 8:29:37 34 bateko eta 62 ehunen.
•  6 B 1 3 h 1 5 e 1 1 m 5
5 6 1 0,3 1 0,05 1 0,001
Gaitasunak 6 bateko eta 351 milaren.

• Hizkuntzarako gaitasuna. Oso garrantzitsua da ikasleek argi eta garbi •  5 B 1 3 e 1 9 m 5

azaltzea erantzunak; batez ere, «Ahoz adierazi» atalean. Gaitasun hori 5 5 1 0,03 1 0,009
hobetzeko, azpimarratu termino matematikoak erabili behar dituztela, ahal 5 bateko eta 39 milaren.
duten guztietan. •  3 H 1 7 B 1 4 m 5
5 30 1 7 1 0,004
• Ekimenerako eta ekintzaile-sena garatzeko gaitasuna. Esan ikasleei
37 bateko eta 4 milaren.
aipatzeko zenbaki hamartarrekin lotutako zer kontzeptu ezagutzen dituzten
aurreko ikasturteetatik. Animatu zenbaki hamartarrei buruzko gauza gehiago 2 •  3 •  0,03 •  0,3
ikasten jarraitzera eta dakitena gero eta hobeto finkatzera, gaitasun hori •  0,3 •  3 •  0,03
sendotuz. •  30 •  30 •  30
158 73
3 0,71 24,3
10 100
1.054 908
0,678 3,518
1.000 100

17
 Zenbaki hamartarren batuketa eta kenketa

Helburuak
Elenek kirol-poltsa bat eta erraketa bat erosi ditu. 70 € eman
• Zenbaki hamartarren arteko dizkio dendariari. Zenbat diru itzuliko diote?
batuketak eta kenketak egitea.
• Eragiketa konbinatuak egitea,
zenbaki hamartarren arteko
batuketekin eta kenketekin.
• Problemak ebaztea, zenbaki 1. Egin 35,50 1 14,90 2. Egin 70 2 50,40
hamartarren arteko batuketekin Jarri zenbakiak maila bereko Jarri zenbakiak, eta egin kenketa.
unitateak zutabe berean egoteko Beharrezkoa bada, jarri zeroak bi
eta kenketekin.
moduan. Ondoren, egin batuketa, zenbakiren hamartar kopuru bera izan
eta jarri koma komen zutabearen dezaten. Ondoren, jarri koma komen
azpian. zutabearen azpian.
Proposamen didaktikoak H B h e H B h e
3 5,5 0 7 0,0 0
Azaltzeko. Irakurri hasierako 1 1 4,9 0 2 5 0,4 0
problema, eta aipatu guztion artean 5 0,4 0 1 9,6 0
hura ebazteko egin beharreko Eleneri 19,60 € itzuliko dizkiote.
urratsak. Idatzi eragiketak arbelean,
gaiak nola kokatu behar diren gogora
Zenbaki hamartarren arteko batuketa edo kenketa egiteko, maila bereko zifrak zutabe
ekarriz, eta egin kalkuluak. berean egoteko moduan jartzen dira zenbakiak. Ondoren, batuketa edo kenketa egiten da,
Kenketa egitean, azaldu zeroak jartzen eta koma jartzen da komen zutabearen azpian.

ditugula kenkizunaren zati

hamartarrean, kalkulua errazteko.
1 Jarri dagokion bezala zenbakiak eta egin batuketak.
Zenbaki arruntekin edo zatiki 3,78 1 12,9 0,76 1 37,865 2,89 1 12,327 1 6,5
hamartarrekin eragiketak egitean, esan 23,7 1 126,64 45,9 1 6,643 28,4 1 0,065 1 82,93
ikasleei zenbaki arruntak zati hamartarrik 2 Egin kenketak.
gabeko zenbaki hamartartzat hartu
GOGOAN IZAN
behar dituztela, eta zatiki hamartarrak 6,94 2 2,56 213,42 2 38,298
zenbaki hamartar gisa adierazi behar Beharrezkoa bada, jarri zeroak, bi 52,726 2 8,127 490,5 2 83,387
zenbakiek hamartar kopuru bera
dituztela, eragiketak egiteko. 45,2 2 9,37 605,09 2 32,452
izan dezaten.

4. jarduera egin baino lehen, azaldu

3 Adierazi zatiki hamartarrak zenbaki hamartar gisa, eta ondoren, kalkulatu.
ikasleei hamartarrekin eragiketak egiteko
erabili behar den hierarkia zenbaki 4
1 9,67 32,7 1
8 249
2 2,678 3,5 2
15
10 100 10 1.000
arruntekin erabiltzen den bera dela.

90
Jarduerak
1 •  16,68 •  38,625 •  21,717 ES0000000026388 677986-Unidad 06_22807.indd 6 10/06/2015 8:29:38

•  150,34 •  52,543 •  111,395

2 •  4,38 •  175,122 Beste jarduera batzuk
•  44,599 •  407,113 • Eman ikasle bakoitzari paperezko txartel bat, zifra hamartar bateko, bi zifra
•  35,83 •  572,638 hamartarreko edo hiru zifra hamartarreko zenbaki bat idatz dezan. Bildu
3 •  0,4 1 9,67 5 10,07 txartelak eta jarri denak pila batean. Atera bi txartel ausaz, eta irakurri
•  32,7 1 0,08 5 32,78 zenbakiak, ikasleek haien batura eta haien kendura kalkula ditzaten (azaldu
jakin behar dutela bi zenbakietako zein den handiena, kenkizun gisa
•  24,9 – 2,678 5 22,222
idazteko).
•  3,5 – 2,678 5 3,485 Ondoren, atera hiru txartel pilatik, irakurri ozen eta eskatu ikasleei
4 •  6,86 •  7,22 kalkulatzeko hiruren batura, eta egin dezatela eragiketa konbinatu bat
•  8,55 •  10,43 batuketa batekin eta kenketa batekin, parentesiekin edo parentesirik gabe.
•  18,15 •  11,64 Azaldu, adierazpenetako bat kalkulatzean, egin ezin duten kenketa bat
ateratzen bazaie, lekuz aldatu behar dituztela zenbakiak, eragiketak edo
5 Pakete urdinak: 47,5 kg.
parentesiak.
Pakete berdeak: 38,25 kg.
Pakete horiak: 51,75 kg.

18
 6 6. UNITATEA
4 Egin zenbaki hamartar hauen arteko batuketak eta
BA OTE DAKIZU? 6 •  116,5 kg.
kenketak. Zenbaki arruntekin eta zatikiekin egiten den
ordena berean egin. Kalkulatu: •  238,7 kg.
3,56 1 11,7 2 8,4 9,5 2 (2,1 1 0,18) 4
3 1 2,7 •  0,11 m gutxiago.
0,45 1 12 2 3,9 (3,4 1 8,23) 2 1,2 10
12,4 2 3,25 1 9 60 2 (42,5 1 5,86) 4 •  0,38 m gehiago.
9,12 2 2
100
•  0,38 m luzeagoa da.
Problemak •  6,4 kg falta zaizkio.
5 Zer pisu du pakete bakoitzak? Begiratu eta kalkulatu.

Ba ote dakizu?
34
72,5kg •  1 2,7 5 3,4 1 2,7 5 6,1
10
204
•  9,12 2 5 9,12 2 2,04 5 7,08
120 kg 85,75 kg 90 kg 100

6 Erreparatu judoka hauen pisuari eta ebatzi. Buruzko kalkulua

Teo Paul Ane Malen Sare •  68 •  54 •  208 •  252
Altuera (m) 1,75 1,80 1,69 1,62 2 •  144 •  98 •  424 •  430
Pisua (kg) 73,5 81,6 59,5 57 83,6 •  126 •  152 •  648 •  654
•  168 •  170 •  1.246 •  1.028
Zenbat kilo dira, guztira, Ane eta Malen?
Zenbat kilo dira, guztira, Teo, Paul eta Sare?
Zenbat metro gutxiago da Ane Paul baino?
Oharrak
Zenbat metro gehiago da Sare Malen baino?
Zenbat metro luzeagoa da judoka altuena baxuena baino?
Zenbat kilo falta zaizkio judoka astunenari 90 kg izateko?

Buruzko kalkulua
Biderkatu zenbaki arrunt bat 2z

34 3 2 27 3 2 104 3 2 126 3 2
30 3 2 5 60
6 3 2 5 12 72 3 2 49 3 2 212 3 2 215 3 2
36 3 2 72
60 1 12 5 72 63 3 2 76 3 2 324 3 2 327 3 2
84 3 2 85 3 2 623 3 2 514 3 2

91

ES0000000026388 677986-Unidad 06_22807.indd 7 10/06/2015 8:29:39

Gaitasunak
• Ekimenerako eta ekintzaile-sena garatzeko gaitasuna. Problemak
ebaztea aukera aproposa da gaitasun hori sustatzeko.
• Mugimendurako gaitasuna. 6. jarduerako testuinguruaren bidez, kirolarekin
lotutako balio batzuk landu daitezke gelan. Azaldu ikasleei zeinen
garrantzitsua den kirola egitea osasuntsu egoteko, aurkaria errespetatzea,
kirol-arauak betetzea, gizarte-topaketetako eta eremu publikoetako
bizikidetza-arauak betetzea... Animatu ikasleak kirola egitera.

19
 Zenbaki hamartarren arteko biderketa

Helburuak
Mirenek 1,5 metro soka erosi du, 4,28 €-an metroa.
• Zenbaki hamartarrak biderkatzea. Zenbat euro ordainduko du?

• Eragiketa konbinatuak egitea,

zenbaki hamartarren batuketekin,
kenketekin eta biderketekin.
• Zenbaki hamartarrak biderkatzea
eskatzen duten problemak ebaztea.

Egin 4,28 3 1,5

Proposamen didaktikoak 1. Biderkatu zenbakiak zenbaki 2. Zenbatu bi biderkagaiek guztira zenbat zifra
arruntak balira bezala. hamartar dituzten, eta eskuinetik hasita,
Azaltzeko. Azaldu ebatzitako bereizi komaz haiek adina zifra hamartar.
problema, eta egin biderketa arbelean, 4, 2 8 2 zifra hamartar 4, 2 8 2 zifra hamartar
argi utziz zer prozesu egin behar den. 3 1, 5 1 zifra hamartar 3 1, 5 1 zifra hamartar
2140 2140
Azpimarratu oso garrantzitsua dela 428
21153
428
koma toki egokian jartzea emaitzan. 6420 6,4 2 0 3 zifra hamartar

Landu guztion artean zenbaki arrunt 6,42 € ordainduko du soka.

baten eta zenbaki hamartar baten
arteko biderketa bat, eta zenbaki
Zenbaki hamartarren arteko biderketa egiteko, zenbaki arruntak balira bezala biderkatzen
hamartar bat 10ez, 100ez, 1.000z... dira zenbakiak, eta biderkaduran koma batez bereizten dira, eskuinetik hasita, bi
biderkatzeko beste biderketa bat. biderkagaiek guztira dituzten zifra hamartar adina zifra.
Azken kasu horretan, azaldu
batzuetan zeroak erantsi behar
direla. 1 Kalkulatu. Aztertu ongi zenbat zifra hamartar jarri dituzun biderkaduran.
Gogorarazi berriro ere eragiketen 3,9 3 2,5 9,34 3 7,08 2,75 3 3,021 0,125 3 3,124
hierarkia zenbaki arruntekin eragiketak 12,7 3 4,26 5,614 3 2,7 15,002 3 7,9 1,302 3 9,275

egitean erabiltzen den bera dela. 2 Egin zenbaki arrunten eta zenbaki hamartarren arteko biderketa hauek.
Finkatzeko. Erabili aurreko orrialdeko
GOGOAN IZAN 3,45 3 9 14 3 6,072
Beste jarduera batzuk atalean zenbaki
Erabili zenbaki arrunta zifra hamartarrik 7 3 12,8 0,19 3 175
hamartarrekin egindako txartelak, ez duen zenbaki hamartar moduan. 0,629 3 8 243 3 1,869
zenbaki hamartarren arteko biderketak
planteatzeko ikasleei, eta eragiketa 3 Kalkulatu koadernoan, eta ondoren, alderatu.
konbinatuak planteatzeko batuketekin, 27,5 1 12,89 7,3 3 4,8 9,6 2 1,778 5 3 1,62

kenketekin eta biderketekin. 24 3 3,62 90 2 19,125 2,6 3 3,705 1,78 1 4,995

92
Jarduerak
1 •  9,75 •  54,102 ES0000000026388 677986-Unidad 06_22807.indd 8 18/06/2015 8:49:19

•  66,1272 •  15,1578
•  8,30775 •  118,5158 Beste jarduera batzuk
•  0,3905 •  12,07605 •  Azaldu ikasleei kalkulagailuetan (eta herrialde anglosaxoietan) zenbaki
2 •  31,05 •  85,008 hamartarren koma hori puntu bidez adierazten dela. Diktatu ikasleei zenbait
•  89,6 •  33,25 zenbaki hamartar kalkulagailuan idatz ditzaten, eta gero galdetu zer agertzen
zaien pantailan. Ondoren, jarri zenbait batuketa, kenketa eta biderketa
•  5,032 •  454,167
arbelean, ikasleek kalkulagailuarekin egin ditzaten, eta gero zuzendu denon
3 •  . •  , artean. Unitatean egindako eragiketa batzuen emaitzak kalkulagailuz
•  . •  . egiaztatzeko ere eska dakieke.
4 •  34,5 •  170 •  190
•  95 •  134,5 •  410
•  78 •  689 •  7.600
5 •  6,292 •  4,54
•  1,93 •  3,71
•  9,85 •  65,5

20
 6 6. UNITATEA
4 Egin biderketa hauek: 6 •  3
 3 3,25 5 9,75
GOGORATU 2,5 3 2,24 5 5,6
Eraman koma eskuinerantz biderketaren bigarren gaiak 9,75 1 5,6 5 15,35
dituen adina zero. Erantsi zeroak, beharrezkoa bada. 15,35 € ordaindu du.
BA OTE DAKIZU?
3,45 3 10 1,7 3 100 0,19 3 1.000
•  1.500 3 0,02 2 3 5 27
Kalkulatu: 10.000 3 0,02 2 3 5 197
9,5 3 10 1,345 3 100 0,041 3 10.000
165 1.500 klipeko eskaera 27 €
0,78 3 100 0,689 3 1.000 0,76 3 10.000 3 3,4
10
9 ordaindu beharko dugu. 10.000
5 Egin eragiketa konbinatu hauek. Jarraitu zenbaki 6,27 3
arruntekin eta zatikiekin erabiltzen den ordena berari. 100 klipekoa, 197 €.
(9,82 2 7,4) 3 2,6 8,12 2 (1,7 1 0,09) 3 2 •  20 2 12,25 5 7,75
6,09 2 1,3 3 3,2 7,65 2 1,2 3 0,7 1 2,9 6 3 1,35 5 8,1
9,1 1 0,075 3 10 9,7 3 9 2 (2,6 2 0,42) 3 10
8,1 2 7,75 5 0,35
Ezin du, 35 zentimo falta zaizkio.
Problemak
•  5
 3 1,80 1 4 3 0,45 5 10,8
6 Ebatzi. 10,8 m egin ditu guztira.
Mirenek 3 meloi erosi ditu, 3,25 €-an alea, eta
2,5 kg sagar, 2,24 €-an kiloa. Zenbat ordaindu du?
Klip batek 0,02 € balio ditu. 1.000 aletik gora eskatzen
Ba ote dakizu?
badira, 3 €-ko deskontua egiten dute guztirako prezioan.
Zenbat ordaindu beharko dugu 1.500 klipeko eskaera?
•  16,5 3 3,4 5 56,1
Eta 10.000 klipekoa? •  6,27 3 0,09 5 0,5643
Malenek 20 € zituen eta 12,25 € gastatu ditu aterki bat
erosten. Eros al ditzake 6 tetrabrik zuku, 1,35 €-an badago
tetrabrika? Dirua faltan ala sobera izango du? Zenbat? Arrazoiketa
Lurrek luzerako 5 jauzi egin ditu, 1,80 m-koa bakoitza, eta
jauzi baten eta beste baten artean 0,45 m-ko urrats bat •  37 3 0,25 , 0,8 3 37 , 40 3 0,8
eman du. Zenbat metro egin ditu guztira?
•  1,3 3 2,4 , 1,6 3 2,4 ,
, 1,6 3 3,8 , 2,9 3 3,8
Arrazoiketa
•  1,6 3 3 , 2,4 3 5 ,
Ordenatu handienetik txikienera multzo bakoitzeko biderketen emaitza. Erreparatu
biderkagaiei eta ebatzi kalkulurik egin gabe. Ondoren, egiaztatu emaitza.
, 9 3 3,7 , 10 3 6,8

37 3 0,25 0,8 3 37 1,3 3 2,4 1,6 3 2,4 9 3 3,7 2,4 3 5 Oharrak

40 3 0,8 2,9 3 3,8 1,6 3 3,8 1,6 3 3 10 3 6,8

93

ES0000000026388 677986-Unidad 06_22807.indd 9 10/06/2015 8:29:41

Beste jarduera batzuk

•  Azaldu ikasleei, bidaiatzeko edo salerosketa komertzial batzuk egiteko,
batzuetan dirua aldatu behar izaten dela; adibidez, euroak dolar
estatubatuarretara, libera esterlinetara (Erresuma Batukoak), yen
japoniarretara… Idatzi arbelean euroaren eta beste moneta batzuen arteko
trukeak, bi zifra hamartarretara hurbilduta. Adibidez: 1 € 5 1,36 dolar;
1 € 5 0,89 libera eta 1 € 5 132,54 yen.
Eskatu ikasleei kalkulatzeko zenbat dolar, libera edo yen emango lizkiguketen,
euro kopuru jakin batzuk aldatzera joango bagina.

21
 Hurbilketak eta iritzirako kalkuluak

Helburuak
unitateetara
Nola hurbiltzen da 6,274 batekoetara, hamarrenetara eta ehunenetara?
• Zenbaki hamartarrak
Zenbaki bat maila jakin batera hurbiltzeko, erreparatu hurrengo maila
hamarrenetara, ehunenetara eta n
txikiagoko zenbakiari:
Adime la
milarenetara hurbiltzea. azia
– 5 bada edo 5 baino handiagoa, gehitu 1 hurbildu behar den maila esp
horren zifrari.
• Zenbaki hamartarren batuketak,
– 5 baino txikiagoa bada, utzi zegoen bezala hurbildu behar den
kenketak eta biderketak iritzira mailako zifra.
kalkulatzea.
Batekoetara
Unitateetara Hamarrenetara Ehunenetara

Proposamen didaktikoak 6,274 6 6,274 6,3 6,274 6,27

2,5 7.5 21153 4,5

Hasteko. Ekarri gogora ikasleekin
nola hurbiltzen diren zenbaki arruntak
Nola kalkulatzen da 3,78 1 2,94 batuketa, hamarrenetara hurbilduta?
zenbait mailatara. Eta 7,128 2 4,692 kenketa?
Azaltzeko. Landu denon artean Batuketa bat (edo kenketa bat) iritzira kalkulatzeko, bi gaiak dagokion
mailara hurbiltzen dira, eta ondoren, lortutako hurbilketen
koadro teorikoan ebatzitako
batuketa (edo kenketa) egiten da.
adibideak. Azaldu zer prozedura erabili 3,78 1 2,94 3,8 1 2,9 5 6,7
diren horietan, eta argi utzi (zenbaki 7,128 2 4,692 7,1 2 4,7 5 2,4
bat) hurbiltzearen eta (eragiketa bat)
iritzira kalkulatzearen arteko aldea.
Azaldu zeinen baliagarriak diren
hurbilketak eta iritzirako kalkuluak, 1 Hurbildu zenbakiak adierazten den mailara.
Batekoetara: 7,2 6,8 1,21 9,43 3,293 7,916
balio zehatzik behar ez dugun
Hamarrenetara: 4,61 7,29 12,43 6,147 9,212 36,847
eguneroko testuinguruetan.
Ehunenetara: 2,146 4,372 9,128 14,039 26,142 94,989
Finkatzeko. Landu denon artean
2 Egin batuketak eta kenketak, adierazitako mailara hurbilduta.
hurbilketak eta iritzirako kalkuluak,
8. orrialdean prestatutako zenbaki Batekoetara Hamarrenetara Ehunenetara

hamartarren txartelak erabiliz.

8,7 1 9,4 5,76 1 1,437 1,136 1 0,931
16,25 1 1,976 8,604 1 6,46 9,022 1 8,776
Jarduerak 3,72 2 1,6 6,31 2 4,777 5,106 2 3,918
49,3 2 7,65 12,903 2 3,881 14,071 2 9,615
1 •  7; 7; 1; 9; 3; 8
3 Pentsatu eta idatzi.
•  4,6; 7,3; 12,4; 6,1; 9,2; 36,8
Zenbaki hamartarren bi batuketa, ehunenetara hurbilduta 35,26 dena.
•  2,15; 4,37; 9,13; 14,04; 26,14; Zenbaki hamartarren bi kenketa, hamarrenetara hurbilduta 7,4 dena.
94,99
94
2 •  18 •  7,2 •  2,07
•  18 •  15,1 •  17,8
ES0000000026388 677986-Unidad 06_22807.indd 10 10/06/2015 8:29:42

•  2 •  1,5 •  1,19
•  41 •  9 •  4,45
Beste jarduera batzuk
3 •  EE.
28,111 1 7,154 •  Azaldu ikasleei, batzuetan, bi zenbaki hamartar biderkatzean, egoerak
eskatzen dituen baino zifra hamartar gehiago lortzen direla emaitzan, eta,
30,242 1 5,019
beraz, emaitza hurbildu egin behar izaten dela. Proposatu problema hauek
•  EE. edo antzeko beste batzuk, eta arrazoitu guztion artean zergatik hurbildu
15,46 2 8,09; 10,61 2 3,22 behar den biderkadura ehunenetara:
4 •  28; 24; 30 Onintzak 1,157 kg laranja erosi ditu, 1,40 €/kg-an. Zenbat ordaindu behar
2 
•  28,2; 52,8; 61,5 du?
•  12,28; 39,12; 68,58 Saltoki batean 0,16 €-ko deskontua egiten dute, erosketetan gastatutako
2 
5 •  3 kg sagar gorri eta 3 kg euro bakoitzeko. Zenbateko deskontua egingo dute, 158,65 €-ko
marrubi, gutxi gorabehera. erosketa batean?
•  5 kg sagar eta 8 kg fruta, gutxi
gorabehera.
•  12 €-an gutxi gorabehera.

22
 6 6. UNITATEA
4 Egin biderketak iritzira, adierazitako mailara hurbilduta. •  10 €, gutxi gorabehera.
HONETARA EGIN •  2 € gutxiago, gutxi gorabehera.
•  22 €, gutxi gorabehera.
3,96 x 2 hamarrenetara hurbilduta iritzira kalkulatzeko:
1. Hurbildu 3,96 hamarrenetara.
BA OTE DAKIZU?

2. Egin hurbilketaren emaitza bider 2. Iritzirako zein kalkulu da Ba ote dakizu?

3,756 3 9 biderketaren
3,96 3 2 43258
emaitzaren balioaren Ehunenetara hurbilduta lortzen dena
hurbilagoa: hamarrenetara
Batekoetara: 6,7 3 4 8,31 3 3 4,785 3 6 hurbilduta lortzen dena ala da balio zehatzera gehien hurbiltzen
Hamarrenetara: 9,35 3 3 8,764 3 6 12,321 3 5
ehunenetara hurbilduta dena. Gauza bera gertatzen da
lortzen dena?
Ehunenetara: 6,139 3 2 4,888 3 8 7,618 3 9 iritzirako kalkulu guztietan.
Hamarrenetara hurbilduta F 34,2
Problemak
Ehunenetara hurbilduta F 33,84
5 Ebatzi. Erreparatu ondo egoerari, zer mailatara hurbildu
Balio zehatza F 33,804
behar duzun jakiteko, edo iritzirako kalkuluak egiteko.
Nereak, mazedonia bat egiteko, 2,5 kg sagar gorri,
1,65 kg sagar hori eta 3,25 kg marrubi erosi ditu.
Sagar-kiloa 2 €-an dago, eta marrubi-kiloa 4 €-an.
Buruzko kalkulua
Zenbat kilo sagar gorri erosi ditu, gutxi gora behera? •  210 •  105 •  160 •  2.100
Eta zenbat kilo marrubi?
Guztira zenbat kilo sagar erosi ditu, gutxi
•  320 •  215 •  270 •  3.120
gorabehera? Guztira zenbat kilo fruta erosi •  410 •  325 •  380 •  4010
ditu, gutxi gorabehera?
Zenbat euroan daude marrubiak, gutxi •  430 •  405 •  460 •  4.320
gorabehera?
Zenbat ordainduko ditu sagarrak, gutxi gorabehera?
Zenbat gutxiago ordainduko ditu, gutxi gorabehera, Oharrak
sagarrak marrubiak baino?
Zenbat ordainduko du guztira, gutxi gorabehera?

Buruzko kalkulua
Biderkatu zenbati arrunt bat 5ez: biderkatu 10ez eta egin emaitza zati 2

42 3 5 21 3 5 32 3 5 420 3 5
35
64 3 5 43 3 5 54 3 5 624 3 5
48 480 240 82 3 5 65 3 5 76 3 5 802 3 5
310 :2
86 3 5 81 3 5 92 3 5 864 3 5

95

ES0000000026388 677986-Unidad 06_22807.indd 11 10/06/2015 8:29:43

Beste jarduera batzuk

•  Idatzi arbelean hiru zifra hamartarreko bi zenbakiren arteko batuketa, eta
eskatu ikasleei kalkulatzeko. Ondoren, kalkulatu iritzira batuketa, bi batugaiak
batekoetara hurbilduz, gero hamarrenetara hurbilduz eta, azkenik,
ehunenetara hurbilduz, eta aztertu guztion artean honako hauek:
–  Zer unitate-mailatara hurbildu den batuketa bakoitza.
– Zer hurbilketak ematen duen batura zehatzetik hurbilen dagoen zenbaki
hamartarra emaitza gisa.
Ondoren, antzeko beste jarduera bat egin daiteke, zenbaki hamartar baten
eta zenbaki arrunt baten arteko kenketa eta biderketa hartuta abiapuntutzat,
eta hiru eragiketetan ondorioak antzekoak diren ala ez ikusi.

23
 Problemak ebaztea

Helburuak Datuak aldatzea emaitza desberdina lortzeko

•  Problema baten datuak aldatzea,
emaitza desberdina lortzeko. Sare suhiltzaile izateko azterketak egiten ari da.
Lehenengo azterketan 7,85 puntu lortu ditu;
bigarrenean, 8,25 puntu; eta hirugarrenean, 6,29 puntu.
Hurrengo probara pasatzeko, 23 puntu baino gehiago
Proposamen didaktikoak behar ditu. Lortu al ditu?

Azaltzeko. Arrazoitu guztion artean Zer datu aldatu behar dira emaitza desberdina lortzeko?

ebatzitako adibidea, eta aipatu datuen Hiru notak batuta 22,39 puntu dira.
balioaren arabera aldatzen dela Sarek ez du lortu hirugarren probara pasatzea.

problemaren emaitza ere. Eskatu
ikasleei beste datu batzuk
proposatzeko, eta aztertzeko ea datu
berri horiekin emaitza aldatu egiten
den ala ez. Adierazi aldaketa posible
ugari daudela.
Emaitza desberdina lortzeko –Sare hirugarren probara
pasatzea lortzeko, kasu honetan–, proba bateko edo
batzuetako puntuazioa aldatu behar dugu, batura 23 puntutik
gorakoa izan dadin.
Aldatu puntuazioak eta idatzi koadernoan problema berria.
Ondoren, ebatzi.

Jarduerak Ebatzi problemak. Ondoren, pentsatu zer datu aldatu behar diren emaitza desberdina lortzeko. Idatzi
problema berria eta idatzi.
•  EE. Lehenengo azterketan 8,85
1 Mariak 12 € zituen. Dendara joan zen 8 kg patata
puntu lortu ditu… erostera. Kiloa 1,75 €-an zegoen. Ba al zeukan
8,85 1 8,25 1 6,29 5 23,39 nahikoa diru?
Pasatzea lortu du. 2 Markosek 800 kg hur ditu, ontziratzeko.
5 kg-ko poltsatan sartuko ditu, eta poltsa 4 €-an
1 8 3 1,75 5 14; 14 . 12
salduko du. Markosek 700 € eskuratu nahi ditu.
Ez zeukan nahikoa diru. Lortuko al du?
EE. Mariak 15 € zituen...
3 Freskagarri-enpresa batek 400 laguni inkesta egin zien.
8 3 1,75 5 14; 15 . 14 Inkestatuen hiru bostenek adierazi zuten nahiago zutela
Bazeukan nahikoa diru. laranja-zaporea limoi-zaporea baino. Limoi-zaporeko
freskagarria ekoiztea erabakitzeko, 180 lagunek baino
2 800 : 5 5 160; 160 3 4 5 640 gehiagok izan behar dute gustukoen. Egingo al dute
640 , 700. Ez du lortuko. limoi-zaporeko freskagarria?

EE. Markosek 900 kg hur ditu…
900 : 5 5 180; 180 3 4 5 720
720 . 700. Lortuko du.
3 400en 2/5 5 160; 160 , 180
Ez dute egingo.
EE. 120 lagunek baino gehiagok
4 Antzezlan batera 120 heldu eta 160 haur joan ziren
asteazkenean. Helduen sarrerak 8,75 € balio du,
eta haurrenak, 6,25 €. Eguneko saioa errentagarria
izateko, enpresak 1.900 € baino gehiago bildu behar
ditu. Errentagarria izan al zitzaion enpresari
asteazkeneko saioa?
96

izan behar dute gustukoen...

2 ES0000000026388 677986-Unidad 06_22807.indd 12 10/06/2015 8:29:45

400en 5 160;
5
160 . 120 Egingo dute. Beste jarduera batzuk
4 120 3 8,75 1 160 3 6,25 5
• Eskatu ikasleei problemak asmatzeko eta idazteko talde txikitan (izan
5 2.050. Errentagarria izan
daitezke erantzun kualitatiboa dutenak, orrialde honetan planteatutakoak
zitzaion.
bezala, edo beste era batekoak). Ondoren, taldeek trukatu egingo dituzte
EE. Antzezlan batera 50 heldu…
problemak, eta talde bakoitzak jaso duen problema ebatzi beharko du. Gero,
50 3 8,75 1 160 3 6,25 5
problemako datuak aldatu beharko ditu, emaitza desberdina izan dadin (hala
5 1.437,50. Ez zitzaion
dela egiaztatu beharko dute).
errentagarria izan.
Azkenik, aipatu guztion artean egindako ekarpenak.

24
 2
6 6. UNITATEA
Gutxi gorabeherako emaitza bat aurresatea Helburuak
Problema baten gutxi gorabeherako
Manex paper-dendara joan da eskolako materiala erostera. emaitza bat lortzea.
3 koaderno erosi ditu, 1,80 €-an bakoitza; 4 bolaluma,
1,25 €-an bakoitza; eta 2 karpeta, 3,90 €-an bakoitza.
Zenbat ordaindu du guztira Manexek?
Proposamen didaktikoak
Erosketa-egoeretan, oso egokia izaten da guztira zenbat ordaindu Azaltzeko. Landu guztion artean
behar dugun iritzira kalkulatzea, aurretik. Horrek ongi samar
ebatzitako adibidea, eta utzi argi
erakutsiko digu zenbat ordaindu behar dugun zehatz-mehatz.
aukeratutako hurbilketa aukeretako
Gutxi gorabeherako emaitza
bat baino ez dela. Azaldu zeinen
1. Hurbildu batekoetara prezioak.
erabilgarria den teknika hori, eta
Koadernoa: 1,80 2 Bolaluma: 1,25 1 Karpeta: 3,90 4
emaitzaren gutxi gorabeherako balio
2. Kalkulatu gutxi gorabeherako prezioa.
3 3 2 1 4 3 1 1 2 3 4 5 6 1 4 1 8 5 18
bat lortzea duela helburu.

18 € inguru ordaindu ditu.

Emaitza zehatza
Jarduerak
3 3 1,80 1 4 3 1,25 1 2 3 3,90 5 5,40 1 5 1 7,80 5 18,20 1 13 1 30 1 20 5 63
18,20 € ordaindu ditu. Lorek 63 € ordaindu ditu, gutxi
gorabehera.
Bi emaitzak, zehatza eta gutxi gorabeherakoa, oso antzekoak dira.
12,90 1 29,80 1 19,60 5 62,30
Lorek 62,30 € ordaindu ditu.
Bi emaitzak antzekoak dira.
Kalkulatu problema hauen gutxi gorabeherako emaitza. Ondoren, 2 30 2 13 2 14 5 3
kalkulatu emaitza zehatza. Egiaztatu bi emaitzak antzekoak direla. 3 € ditu orain poltsikoan, gutxi
1 Lorek jaka bat erosi du 12,90 €-an; praka batzuk, 29,80 €-an;
gorabehera.
eta kirol-oinetako batzuk, 19,60 €-an. Zenbat ordaindu du? 29,65 2 12,85 2 14,25 5 2,55
2 Anerrek 29,65 € zituen poltsikoan. Liburu bat erosi zuen 12,85 €-an, eta bizkar-zorro bat, 2,55 € ditu orain poltsikoan.
14,25 €-an. Zenbat diru du orain poltsikoan? Bi emaitzak antzekoak dira.
3 Jonek argazki-kamera bat erosi du, epeka. Sarrera moduan 180,90 € ordaindu zituen, 3 181 1 3 3 45 5 316
eta gerora 3 epe ordaindu ditu, 44,90 €-koa bakoitza. Zenbat ordaindu zuen argazki-kamera?
316 € ordaindu zituen, gutxi
n
4 Adime ala
Libek, urtebetetze-festa prestatzeko, 4 pakete zapi erosi zituen, 0,95 €-an paketea; 5 pakete gorabehera.
edalontzi, 2,75 €-an paketea; eta 3 pakete plater, 2,85 €-an paketea. Zenbat ordaindu zuen pertson
guztira Libek? intra 180,90 1 3 3 44,90 5 315,6
5 ASMATU. Idatzi orrialde honetako problemen antzeko bat eta esan ikaskideari ebazteko.
315,60 € ordaindu zituen.
Lehendabizi, gutxi gorabeherako emaitza kalkulatu beharko du. 4 4 3 1 1 5 3 3 1 3 3 3 5 28
97
28 € ordaindu zituen, gutxi
gorabehera.
ES0000000026388 677986-Unidad 06_22807.indd 13 10/06/2015 8:29:47
4 3 0,95 1 5 3 2,75 1 3 3 2,85 5
5 26,1. 26,10 € ordaindu zituen.
5 EL.
Gaitasunak
• Ikasten ikasteko gaitasuna. Ikasleei problemak asmatzeko jarduerak
Oharrak
proposatzean, gaitasun hori sendotzeko animatu problema horiek ikaskideei
modu berezian aurkeztera: marrazkiak erabiliz, grafikoak erabiliz,
kontakizunak erabiliz, baliabide horietako batzuk uztartuz... edota IKTak
erabiliz aurkezpen modu gisa.

25
 JARDUERAK

Helburuak 1 Egin batuketak. 7 Pentsatu, eta idatzi koadernoan non jarri

behar zaizkien komak zenbakiei, emaitza
•  Unitateko oinarrizko edukiak adierazitakoa izan dadin.
34,89 1 9,367
berrikustea. 216,7 1 83,758 • 7169 1 3528 5 75,218

•  Matematika aplikatzea hainbat 56,7 1 34,654 1 28,91 • 1235 1 11623 1 049 5 24,463
• 527 2 1983 5 32,87
testuingurutan. 145,9 1 36,92 1 12,064
• 681 3 39 5 265,59

2 Egin kenketak.
Jarduerak 98,04 2 37,547 214,9 2 53,85
8 HIZTEGITXOA. Adierazi zer den zenbaki
hamartar bat hamarrenetara hurbiltzea
1 •  44,257 •  120,264 234 2 54,32 810 2 23,764 eta nola egiten den.
Erabili adibideak.
37,25 2 8,978 1 2,36
•  300,458 •  194,884
90,3 1 15,721 2 29,84 9 Hurbildu zenbakiak adierazten den
2 •  60,493 •  161,05 mailara.
3 Kalkulatu eragiketa bakoitzean
•  179,68 •  786,236 falta den gaia. Batekoetara
•  30,632 29,6 1 5 52,51
5,2 7,1 12,93 50,462 1,987
•  76,181 1 12 5 16,74
36 2 5 27,64 Hamarrenetara
3 •  5 22,91
2 21,76 5 90
3,87 1,21 3,16 89,728 7,383
•  5 4,74
4 Egin biderketak.
•  5 8,36 23,5 3 1,4 5,937 3 0,023
Ehunenetara

•  5 111,76 63,4 3 0,56 23,456 3 4,05 1,653 0,789 21,091 89,072 0,019
2,82 3 3,02 45,53 3 0,038
4 •  32,9 •  0,136551 10 Osatu koadernoan, hurbilduta zenbaki
19 3 7,24 95 3 2,136
hori ematen duten bi zenbaki hamartar
•  35,504 •  94,9968 8,5 3 236 6,78 3 99 jarrita.
•  8,5164 •  1,73014 5 …,5,… … , 12 , …
Egin biderketa hauek:
•  137,56 •  202,92 3,45 3 10 8,47 3 1.000 … , 4,8 , … … , 9,5 , …
… , 2,95 , … … , 7,41 , …
•  2006 •  671,22 5,92 3 100 1,3 3 1.000
9,5 3 100 0,093 3 1.000
5 •  34,5 •  8.470 11 Kalkulatu iritzira eragiketak,
batekoetara, hamarrenetara eta
6 Egin eragiketa konbinatu hauek.
•  592 •  1.300 ehunenetara hurbilduta.
Egiten hasi aurretik, pentsatu ongi
•  950 •  93 zein ordenatan egingo dituzun. 2,624 1 5,807 17,451 1 6,891
(1,2 1 4) 3 2 1 6 90 2 28,542 2,346 1 9,456
6 •  16,4 •  25,8 •  11,85
(5 2 3,7) 3 3 2 1,8 23,689 3 5 23,064 1 35,667
•  2,1 •  4,6 2,5 3 4 1 7,9 3 2
12 Pentsatu zenbaki hamartarren biderketa
7 •  71,69 1 3,528 10 2 4,2 3 2 1 3 bat, biderkadura hamarrenetara
•  12,35 1 11,623 1 0,49 (4,5 1 2) 3 2,1 2 (5 2 3,5) 3 1,2 hurbilduta 12,8 duena.

•  52,7 2 19,83 98
•  68,1 3 3,9
8 EL. ES0000000026388 677986-Unidad 06_22807.indd 14 10/06/2015 8:29:48

9 •  5; 7; 13; 50; 2
•  3,9; 1,2; 3,2; 89,7; 7,4 Beste jarduera batzuk
•  1,65; 0,79; 21,09; 89,07; 0,02 • Idatzi arbelean eragiketa hauek. Ikusarazi ikasleei lehenengo gaia 5,74 dela
10 EE. beti, eta bigarren gaian, 1 baino handiagoa den zenbaki bat eta 1 baino
•  4,9 , 5 , 5,3 txikiagoa den beste bat daudela. Galdetu zer ikur (. edo ,) idatziko luketen
kasu bakoitzean. Ondoren, eskatu kalkulua egiteko, emaitza egiaztatzeko eta
•  4,78 , 4,8 , 4,83
dagokion ikurra idazteko.
•  2,947 , 2,95 , 2,954
•  11,6 , 12 , 12,1 5,74 1 3,2 5,74 5,74 2 3,2 5,74 5,74 3 3,2 5,74
•  9,49 , 9,5 , 9,52 5,74 1 0,8 5,74 5,74 2 0,8 5,74 5,74 3 0,8 5,74
•  7,409 , 7,41 , 7,413 Azkenik, aipatu honako hauek:
11 Batekoetara hurbilduta: –  Batura beti da lehen batugaia baino handiagoa.
•  9 •  24 –  Kendura beti da kenkizuna baino txikiagoa.
•  61 •  11 – Bigarren biderkagaia 1 baino handiagoa bada, biderkadura lehen biderkagaia
•  120 •  59 baino handiagoa da; 1 baino txikiagoa bada, berriz, biderkadura txikiagoa da.

26
 6 6. UNITATEA
Problemak Hamarrenetara hurbilduta:

13 Ebatzi. 14 Pentsatu eta ebatzi.

•  8,4 •  24,4
Soka-biribilki batek 12,5 m soka ditu. Bizikleta-bide batek 12,5 km ditu. Aste •  61,5 •  11,8
Julek 3,5 m moztu ditu, eta geroago, honetan, 3 aldiz egin du Manuk. Anek
•  118,5 •  58,8
beste 4 m. Zenbat metro soka ditu Manuk baino 6,5 km gutxiago egin ditu.
biribilkiak? Zenbat kilometro egin ditu Anek aste Ehunenetara hurbilduta:
Ekaini ura ekarri zioten dendara: 9 kutxa, honetan?
1,5 ℓ-ko 12na botilakoak. Zenbat litro ur Aimarrek ordenagailu eramangarri bat
•  8,43 •  24,34
ekarri zizkioten guztira? erosi du. Sarrera moduan, 140 € •  61,46 •  11,81
Ebak 1,5 kg arrain erosi ditu, kiloa 7 €-an, ordaindu zituen, eta ondoren, 65,85 €-ko
eta 0,75 kg okel, kiloa 12 €-an. Zenbat hiru kuota ordaindu ditu. Zenbat ordaindu •  118,45 •  58,73
ordaindu du erosketa. Zer ordaindu du du ordenagailua?
12 EE. 6,39 3 2
gehien? Beñaten kontutik 98,50 €-ko ordainagiri
Andel batek 250 litro ur ditu. 8,5 litroko bat eta 23,35 €-ko 2 pasatu dituzte. 13 •  12,5 2 3,5 2 4 5 5
25 ontzi bete ditu. Zenbat ur geratzen da Kontuan 1.980,25 € zituen. Zenbat diru
andelean? kobratu diote guztira. Zenbat diru du orain
5 m ditu.
kontuan? •  9 3 12 3 1,5 5 162
15 Irakurri eta ebatzi.
162 ℓ ur ekarri zizkioten.
Jon nekazaria da, eta urteko patata-uztaren zati bat saldu
egiten du. Hona hemen azken urteetako salmentak: •  1,5 3 7 5 10,5
0,75 3 12 5 9
2011 2 traktorekada, 5.450 kg-koak
10,5 1 9 5 19,5
2012 3 traktorekada, 4.340 kg-koak
19,50 € ordaindu du erosketa.
2013 2 traktorekada, 6.500 kg-koak
Arraina ordaindu du gehien.
2014 4 traktorekada, 5.575 kg-koak
•  250 2 25 3 8,5 5 37,5
Zenbat diru lortu zuen 2011n, kiloa 0,10 €-an ordaindu 37,5 ℓ ur geratzen da.
bazioten? Eta 2012an, kiloa 2 zentimo jaitsi bazen?
2013an, kiloa 7 zentimoan zegoen. 2012an baino diru 14 •  3 3 12,5 2 6,5 5 31
gehiago ala gutxiago lortu zuen? 31 km egin ditu.
2014an Jonek Internetez saldu zuen uztaren erdia.
Kiloa 0,15 €-an saldu zuen, gehi 6 € bidalketa-gastu •  140 1 3 3 65,85 5 337,55
moduan. Zenbat diru bildu zuen guztira, 223 bidalketa 337,55 € ordaindu du.
berdin egin bazituen?
•  98,50 1 2 3 23,35 5 145,2
1.980,25 2 145,2 5 1.835,05

?
Erakutsi zure gaitasuna 145,20 € kobratu diote.
1.835,05 € ditu orain.
16 Idatzi 3,4 eta 3,5 zenbaki hamartarren artean dagoen
zatiki hamartar bat. Gauza bera egin al dezakezu zenbaki 15 •  2
 3 5.450 3 0,10 5 1.090
hamartar pare guztiekin? 3 3 4.340 3 0,08 5 1.041,6
2011n, 1.090 € euro lortu
99
zituen, eta 2012an, 1.041,60 €.
•  2
 3 6.500 3 0,07 5 910
ES0000000026388 677986-Unidad 06_22807.indd 15 10/06/2015 8:29:49 2012an baino diru gutxiago.
•  4
 3 5.575 5 22.300
Gaitasunak 22.300 : 2 5 11.150
11.150 : 223 5 50
• Ekimenerako eta ekintzaile-sena garatzeko gaitasuna. 15. jarduerako 50 3 0,15 1 6 5 13,5
testuinguruak bide ematen du ekimenarekin lotutako zenbait balio lantzeko: 223 3 13,5 5 3.010,5
landa-ingurunearekiko eta hango biztanleekiko errespetua, bidezko 3.010,50 € bildu zituen.
merkataritza eta nekazariek beren produktuak saltzeagatik jasotzen dituzten
prezioak, teknologia berriek salerosketarako ematen dituzten aukera berriak…
Gaitasun hori sendotzeko, esan ikasleei mahai-inguru bat antolatzeko eta Erakutsi zure gaitasuna
eskatu adierazteko zer iritzi duten gai horiei buruz. Nahikoa da bi zenbaki horien artean
• Ikasten ikasteko gaitasuna. 16. jarduera binaka eginez, ikasleek beren dagoen zenbaki hamartar bat idaztea
arrazoibide logikoak azaldu beharko dituzte, edukiak berrikusiz eta ikasten eta, gero, zatiki hamartar gisa
ikasiz. adieraztea.
342
Adibidez: 3,42 5 .
100
Gauza bera egin daiteke zenbaki
hamartar pare guztiekin.

27