Krute veze sa čeonom pločom

Metalne konstrukcije 2 P6-1

Polje primene krutih veza sa čeonom pločom

Najčešće se koriste za :
• Veze greda sa stubovima kod okvirnih nosača;
• Montažne nastavke nosača;
• Kontinuiranje sekundarnih nosača kod roštiljnih konstrukcija;
Metalne konstrukcije 2 P6-2
Uslovi za primenu krutih veza sa čeonom pločom

• Opterećenja su pretežno mirna – statičkog karaktera;

• Nosač i čeona ploča su od čelika čija granica razvlačenja fy
nije manja od 240 MPa;
• Nosač je izrađen od I profila koji ispunjava uslov Iw/I < 0,15;
• Primenjuju se prednapregnuti visokovredni zavrtnjevi klase
čvrstoće 10.9;

Svi ovi uslovi se mogu ostvariti kod konstrukcija u zgradarstvu!

Metalne konstrukcije 2 P6-3

Različite zone naprezanja kod krutih veza

sa čeonom pločom

Metalne konstrukcije 2 P6-4

 Potencijalni oblici loma
Zona zatezanja:
• plastifikacija nožice grede,
• lom po šavovima,
• plastifikacija čeone ploče,
• plastifikacija nožice stuba,
• plastifikacija rebra stuba,
• lom po zavrtnjevima.
Zona pritiska:
• gnječenje rebra stuba,
• izbočavanje rebra stuba.
Zona smicanja:
• smicanje rebra stuba (panelni mehanizam loma).

Metalne konstrukcije 2 P6-5

Deformacije elemenata veze

Neukrućeno rebro stuba Ukrućeno rebro stuba

Metalne konstrukcije 2 P6-6

 Osnovni elementi krute veze sa
čeonom pločom - JUS

• Zavrtnjevi za vezu čeone ploče sa priključnom

površinom;
• Priključna površina (npr. nožica stuba);
• Čeona ploča;
• Šavovi za vezu nosača sa čeonom pločom;

Metalne konstrukcije 2 P6-7

Stanardni tipovi čeonih ploča

Čeone ploče sa prepustom – grupa A

• sa 2 zavrtnja u redu – A1 (uske)
• sa 4 zavrtnja u redu – A2 (široke)
Čeone ploče bez prepusta – grupa B
• sa 2 zavrtnja u redu – B1 (uske)
• sa 4 zavrtnja u redu – B2 (široke)

Metalne konstrukcije 2 P6-8

 Oblik i dimenzije standardih čeonih ploča

Metalne konstrukcije 2 P6-9

Standardna rastojanja
između zavrtnjeva

Ova rastojana su manja od minimalnih,

propisanih za smičuće spojeve!

u a1 e1 e2 w1 w2 w3
mm mm mm mm mm mm mm
M16 30 25 70 (80) 40 25
M20 10 za h<200mm 40 30 90 (100) 45 30
2a1+tf − 1+Δ
M24 20 za 200<h<400 50 35 110 (120) 55 35
0<Δ<4mm
M27 30 za h>400mm 60 40 130 (140) 65 40
M30 60 45 130 (140) 70 45
NAPOMENE:
(1) Vrednosti u zagradama se odnose na nosače sa debljinom rebra većom od 10 mm.
(2) Δ je dodatak za zaokruživanje na 5 mm.
Metalne konstrukcije 2 P6-10
 Proračun zavrtnjeva za vezu čeone ploče

Zavrtnjevi u zoni zatezanja za prijem momenta savijanja

M
Nt =
h′

⎧h − t f za grupu A
′
h =⎨
⎩h − a 2 − t f / 2 za grupu B.

Metalne konstrukcije 2 P6-11

Kontrola nosivosti najopterećenijeg

zavrtnja u zoni zatezanja

Ft ≤ Ft , dop = ν 3 ⋅ Fp

Ft sila zatezanja u jednom zavrtnju usled momenta savijanja

Grupa Tip 1 Tip 2

Nt M Nt N M
A Ft = = Ft = = t =
4 4 ⋅ h′ (4 + 0,8 ⋅ 4) 7,2 7,2 ⋅ h′
Nt M Nt N M
B Ft = = Ft = = t =
2 2 ⋅ h′ (2 + 0,8 ⋅ 2) 3,6 3,6 ⋅ h′

Metalne konstrukcije 2 P6-12

 Zavrtnjevi za prijem transverzalne sile (V)

V
Fv = ≤ Fs , dop
nc

• Pritisak se prenosi kontaktom, pa se zavrtnjevi u

pritisnutoj zoni koriste za prenošenje sile smicanja!
• Ukoliko zavrtnjevi u pritisnutoj zoni nisu dovoljni
za prijem transverzalne sile (V), onda se sila
predaje i zavrtnjevima u zoni zatezanja! Oni se tada
proveravaju na kombinovano naprezanje: zatezanje
i smicanje!
• Zavrtnjevi su jednosečni;
Metalne konstrukcije 2 P6-13

Određivanje debljine lima priključne

površine (nožice stuba)
Tip veze Debljina nožice t
A1 0,80d
A2 1,00d
B1 1,00d
B2 1,25d
A1 1,10d
A2 1,40d
B1 1,00d
B2 1,30d

Debljina nožice stuba zavisi od: tipa veze, prečnika zavrtnja i

ukrućenja na rebru nosača.
Debljina nožice stuba ne treba da bude manja od polovine
debljine čeone ploče! Metalne konstrukcije 2 P6-14
Povećanje krutosti nožica stuba pomoću
kontra pločica

Metalne konstrukcije 2 P6-15

Proračun čeone ploče bez prepusta

Metalne konstrukcije 2 P6-16

 Proračun čeone ploče sa prepustom

Metalne konstrukcije 2 P6-17

Uprošćen postupak određivanja debljine

čeone ploče u funkciji prečnika zavrtnja

Debljina čeone ploče

Tip veze
dp
A1 1,00d
A2 1,25d

B1 1,50d
B2 1,70d
NAPOMENE:
(1) Debljinu čeone ploče dp zaokružiti na parne milimetre.
(2) Kod čeonih ploča tipa A1 i A2, ukoliko su zavarene K šavom, debljinu ploče
povećati za 10 mm.
(3) Sa d je označen prečnik zavrtnja.

Metalne konstrukcije 2 P6-18

 Veza čeone ploče sa zategnutom nožicom nosača

Metalne konstrukcije 2 P6-19

Proračun šavova za vezu nosača sa čeonom pločom

My
Tačka 1: n = ≤ σ w, dop
Wy,w
V ⋅ S y , w, 2 V
Tačka 2: VII = ≈ ≤ σ w, dop
I y , w ⋅ 2a2 2 a 2 ⋅ l w, 2

Tačka 3: My V ⋅ S y , w,3
n= ⋅ z3 VII =
I y ,w I y , w ⋅ 2a 2

σ u = n 2 + VII2 ≤ σ w, dop
Metalne konstrukcije 2 P6-20
 Veze greda-stub prema EC3

Evrokod razlikuje 20 komponenata veze greda stub.

Različiti tipovi veza sadrže različite komponente!
Obuhvaćeni su sledeći tipovi veza:
- Veze sa čeonim pločama sa prepustom,
- Veze sa čeonim pločama bez prepusta,
- Veze u kompletno zavarenoj izradi,
- Veze sa ugaonicima na nožicama,
- Stope stubova.

Metalne konstrukcije 2 P6-21

Najvažnije karakteristike veze

- Nosivost;
- Krutost;
- Kapacitet rotacije;

Kod veza opterećenih na savijanje (momentne veze) ove

karakeristike mogu da se odrede na osnovu M-Φ krive;

Metalne konstrukcije 2 P6-22

 M-Φ kriva

Mj,Rd moment nosivosti veze

Sj rotaciona krutost
ΦCd kapacitet rotacije
Metalne konstrukcije 2 P6-23

Reference
Komponenta
Proračunska Koeficijent Kapacitet
nosivost krutosti rotacije

Smičuće polje 6.4.2 i

1
rebra stuba
6.2.6.1 6.3.2
6.4.3
Najznačajnije osnovne
Rebro stuba
komponente veze
opterećeno 6.4.2 i
2 6.2.6.2 6.3.2
poprečnim 6.4.3
pritiskom

Rebro stuba
opterećeno 6.4.2 i
3 6.2.6.3 6.3.2
poprečnim 6.4.3
zatezanjem

Nožica stuba
6.4.2 i
4 opterećena 6.2.6.4 6.3.2
6.4.3
savijanjem

Čeona ploča
5 opterećena 6.2.6.5 6.3.2 6.4.2
savijanjem

Ugaonik na
nožici
6 6.2.6.6 6.3.2 6.4.2
opterećen
savijanjem

Metalne konstrukcije 2 P6-24

 Reference
Komponenta
Proračunska Koeficijent Kapacitet
nosivost krutosti rotacije

Nožica i rebro
grede ili stuba
7
opterećeni
pritiskom
6.2.6.7 6.3.2 *)
Najznačajnije osnovne
komponente veze
(nastavak)
Rebro grede
8 opterećeno 6.2.6.8 6.3.2 *)
zatezanjem

Ravan lim zatezanje

opterećen - EN 1993-1-1
9 6.3.2 *)
zatezanjem ili pritisak
pritiskom - EN 1993-1-1

Sa nožicom
stuba:
Zavrtnjevi - 6.2.6.4
Sa čeonom
10 opterećeni na 6.3.2 6.4.7
pločom:
zatezanje - 6.2.6.5
Sa ugaonikom:
- 6.2.6.6

Zavrtnjevi
11 opterećeni na 3.6 6.3.2 6.4.2
smicanje

Zavrtjevi
opterećeni na
pritisak po
omotaču rupe
12 3.6 6.3.2 *)
(na nožici grede
ili stuba, na
čeonoj ploči ili
ugaoniku)
*) Nema raspoloživih informacija u ovom delu.

Metalne konstrukcije 2 P6-25

Moment nosivosti veze greda-stub

- Nosivost određene zone veze (zatezanja, pritiska i

smicanja) se određuje kao minimalna vrednost
nosivosti svih komponenata koje učestvuju u
prenošenju sila;
- Moment nosivosti veze jednak je proizvodu
nosivosti odgovarajuće zone i kraka unutrašnjiih
sila (između centra pritiska i zatezanja);
- Postoje određena ograničenja u pogledu nosivosti
pojedinih zona nosivosti veze;

Metalne konstrukcije 2 P6-26

 Centar
Tip spoja Krak sila Raspodela sila
pritiska
(a) Zavareni spoj
z = h - tfb
U sredini
debljine
h visina grede,
pritisnute
tfb debljia nožice
nožice
grede.

(b) Spoj sa ugaonicima na Moment nosivosti

nožicama
U sredini
debljine
Rastojanje od
centra pritiska do
(uprošćen proračun)
kraka
težišta reda
M j ,Rd = z FRd
ugaonika na
zavrtnjeva u zoni
pritisnutoj
zatezanja
nožici

(c) Čeona ploča bez prepusta i

jednim aktivnim redom
zavrtnjeva u zoni zatezanja
Rastojanje od
U sredini
centra pritiska do
debljine
težišta reda
pritisnute
zavrtnjeva u zoni
nožice
zatezanja
Moment nosivosti
(za više redova
(d) Čeona ploča sa prepustom i dva
aktivna reda zavrtnjeva u zoni
zatezanja
Na strani
sigurnosti može se
usvojiti da je z
zavrtnjeva)
U sredini

M j ,Rd = ∑ hr Ftr ,Rd

jednako rastojanju
debljine
od centra pritiska
pritisnute
do tačke na sredini
nožice
rastojanja između
ova dva reda r
zavrtnjeva

(e) Druge čeone ploče sa

Približna vrednost
prepustom i dva ili više redova
može da se odredi Tačnije vrednosti mogu da
zavrtnjeva u zoni zatezanja
kao rastojanje od se odrede ako se usvoji da
U sredini
centra pritiska do je krak sila z jednak
debljine
tačke na sredini ekvivalentnom kraku sila
pritisnute
rastojanja između zeq koji se određuje
nožice
dva najudaljenija primenom metode koja je
reda zavrtnjeva u data u 6.3.3.1.
zoni zatezanja.

Metalne konstrukcije 2 P6-27

Ekvivalentni T-element

Obuhvata se nosivost sledećih komponenata veze:

- Nosivost nožice stuba na savijanje i nosivost
zavrtnjeva na zatezanje;
- Nosivost čeone ploče na savijanje i nosivost
zavrtnjeva na zatezanje;

Metalne konstrukcije 2 P6-28

 Modeli loma T-elementa

Obuhvaćena su tri potencijalna vida loma:

- Lom potpunom plastifikacijom nožice T-elementa;
- Lom zatezanjem zavrtnjeva;
- Kombinovan lom delimičnom plastifikacijom nožice
T-elementa i zatezanjem zavrtnjeva;
Za nosivost T-elementa se usvaja minimalna vrednost!

Metalne konstrukcije 2 P6-29

T-element

Metalne konstrukcije 2 P6-30

 Lom potpunom plastifikacijom nožice T-
elementa

Karakterističan je za nožice stuba ili čeone ploče male debljine!

Metalne konstrukcije 2 P6-31

Kombinovan lom delimičnom plastifikacijom

nožice T-elementa i zatezanjem zavrtnjeva

Karakterističan je za nožice stuba ili čeone ploče srednje debljine!

Metalne konstrukcije 2 P6-32
 Lom zatezanjem zavrtnjeva

Karakterističan je za nožice stuba ili čeone ploče velike debljine!

Metalne konstrukcije 2 P6-33