ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΝΟΤΗΤΑ 2η
ΤΟ ΤΕΧΝΑΣΜΑ ΤΟΥ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ

Α] ΝΟΗΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Το κείμενο αναφέρεται στο τέχνασμα με το οποίο ο Θεμιστοκλής πέτυχε να

ναυμαχήσει ο ελληνικός στόλος εναντίον του περσικού στόλου στα στενά της
Σαλαμίνας. Όταν ο περσικός στόλος κατέπλευσε στον όρμο του Φαλήρου, οι
Πελοποννήσιοι θέλησαν να αποπλεύσουν για τον Ισθμό της Κορίνθου, επειδή
φοβήθηκαν το μέγεθος του αντίπαλου στόλου. Τότε ο Θεμιστοκλής έστειλα
κρυφά έναν έμπιστο δούλο του, τον Σίκιννο, να μεταφέρει στον Ξέρξη την
πληροφορία ότι οι Έλληνες ετοιμάζονταν να αποπλεύσουν για τον Ισθμό της
Κορίνθου και να τον διαβεβαιώσει ότι ο Θεμιστοκλής ήταν με το μέρος των
Περσών. Επιπλέον, ο Θεμιστοκλής συμβούλευε τον Ξέρξη να επιτεθεί στον
ελληνικό στόλο, καθώς θα είχε την ευκαιρία να τον συντρίψει λόγω της ταραχής
που επικρατούσε σε αυτόν, μια και θα ήταν αναγκασμένος να ναυμαχήσει
χωρίς να έχει την υποστήριξη του πεζικού. Ο Ξέρξης πείστηκε ότι ο Θεμιστοκλής
είχε πάει με το μέρος του και δέχτηκε τις συμβουλές του. Κάλεσε τους
κυβερνήτες των πλοίων και έδωσε τη διαταγή να αποπλεύσουν αμέσως
διακόσια πλοία και να περικυκλώσουν τον ελληνικό στόλο, αποκλείοντας κάθε
οδό διαφυγής, ώστε να τον καταστρέψουν πλήρως.

Β] ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ

 τῶν πολεμίων ὁ στόλος: Το 480 π.Χ. οι Πέρσες επιχείρησαν τρίτη

εκστρατεία εναντίον των Ελλήνων υπό την ηγεσία του βασιλιά τους
Ξέρξη. Ενώ το περσικό πεζικό είχε καταλάβει ήδη την Αθήνα, που είχε
εγκαταλειφθεί προηγουμένως από τους περισσότερους πολίτες της, οι
Έλληνες ναύαρχοι συσκέπτονταν, για να αποφασίσουν τις επόμενες
κινήσεις τους. Κατά τη συζήτηση ο ναύαρχος των Σπαρτιατών
Ευρυβιάδης, εκφράζοντας τη βούληση των πόλεων της Πελοποννήσου,
πρότεινε να αντιμετωπιστούν οι Πέρσες στον Ισθμό, ενώ ο Θεμιστοκλής
υποστήριξε ότι θα αντιμετώπιζαν αποτελεσματικότερα τους Πέρσες στα
στενά της Σαλαμίνας. Επειδή τα επιχειρήματα του Θεμιστοκλή δεν
έπεισαν απόλυτα το συμβούλιο των Ελλήνων ναυάρχων, ο Αθηναίος
στρατηγός αναγκάστηκε να καταφύγει στον δόλο, για να γίνει η
ναυμαχία στα στενά της Σαλαμίνας που ευνοούσαν τα μικρότερα
ελληνικά πλοία και δυσκόλευαν τα ογκώδη περσικά.

 πάλιν ἐπάπταινον οἱ Πελοποννήσιοι πρὸς τὸν Ἰσθμόν: Οι Πελοποννήσιοι

είχαν ως βασική τους μέριμνα να μην περάσουν οι Πέρσες μέσα στην
Πελοπόννησο. Πίστευαν ότι στον Ισθμό της Κορίνθου θα μπορούσαν να
 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

αντιτάξουν ισχυρή άμυνα. Γι’ αυτό στον Ισθμό είχαν κάνει ισχυρή
οχύρωση. Ήθελαν, λοιπόν, να πλεύσει και το ναυτικό τους προς τον
Ισθμό, για να ισχυροποιηθεί η τελευταία αυτή γραμμή άμυνας απέναντι
στην προέλαση των Περσών.

 ἐν ᾧ ταράττονται τῶν πεζῶν χωρὶς ὄντες: Βασική πολεμική τακτική της

εποχής ήταν η παράλληλη κίνηση πεζικού και στόλου, ώστε να υπάρχει
αλληλοκάλυψη και αλληλοϋποστήριξη. Όμως, ενώ ο στόλος των Ελλήνων
είχε συγκεντρωθεί στα στενά της Σαλαμίνας, το πεζικό των
Πελοποννησίων είχε συγκεντρωθεί στον Ισθμό της Κορίνθου, για να
αποτρέψει την είσοδο των Περσών στην Πελοπόννησο. Ήταν λογικό,
επομένως, να πιστέψει ο Ξέρξης ότι θα είχε στρατηγικό πλεονέκτημα,
εάν αντιμετώπιζε τον ελληνικό στόλο στη Σαλαμίνα, καθώς θα είχε
καμφθεί το ηθικό του, αφού δε θα είχε τη στήριξη του πεζικού.

 διαζῶσαι τὰς νήσους: Ο Ξέρξης δέχτηκε την πρόταση του Θεμιστοκλή,

γιατί τη θεώρησε φιλική προειδοποίηση και δεν σκέφτηκε το ενδεχόμενο
της παγίδας. Έτσι, έδωσε εντολή να κινηθούν τα πλοία του και να
αποκλείσουν κάθε δυνατότητα διαφυγής για τους Έλληνες.