Professional Documents
Culture Documents
Τμήμα των
Μακρών
Τειχών που
αποκαλύφθηκε
πρόσφατα
κάτω από τις
γραμμές του
τρένου στον
Ταύρο.
Οι ηττημένοι Αθηναίοι βρίσκονται σε οικτρή κατάσταση
πολιορκίας από τους Σπαρτιάτες και λιμού.
Ως αντιπρόσωπο στέλνουν στους Λακεδαιμόνιους για
διαπραγματεύσεις τον ολιγαρχικό Θηραμένη. Εκείνος,
επίτηδες, καθυστερεί, προκειμένου να φτάσουν οι Αθηναίοι
σε οριακή κατάσταση.
Υπό αυτές τις συνθήκες οι Αθηναίοι δέχονται τους
ταπεινωτικούς όρους της συνθήκης ειρήνης:
κατεδάφιση Μακρών Τειχών και τειχών Πειραιά,
παράδοση όλων των πλοίων εκτός από 12,
επιστροφή εξόριστων ολιγαρχικών στην Αθήνα,
πλήρης πολιτική και στρατιωτική σύμπλευση με τους
Σπαρτιάτες.
Ξενοφών Ελληνικά [2.2.20]
Οι Λακεδαιμόνιοι, όμως, δε συμφώνησαν να
υποδουλώσουν πόλη ελληνική, που είχε προσφέρει
μέγιστες υπηρεσίες τον καιρό του μεγαλύτερου κινδύνου
που είχε συμβεί για την Ελλάδα, αλλά δέχονταν να γίνει
ειρήνη με τον όρο οι Αθηναίοι να γκρεμίσουν τα Μακρά
Τείχη και τα τείχη του Πειραιά, να παραδώσουν όλα τους
τα πλοία εκτός από δώδεκα, να φέρουν πίσω τους
εξόριστους, να εκστρατεύσουν μαζί με τους
Λακεδαιμονίους στη στεριά και τη θάλασσα, όπου τυχόν
τους οδηγούν αυτοί, έχοντας τους ίδιους εχθρούς και
φίλους με αυτούς.
Ο παλαιότερος οχυρωματικός περίβολος του Πειραιά
ήταν έργο του Θεμιστοκλή. Η κατασκευή του
αποφασίστηκε το 494 π.Χ. φαίνεται όμως ότι
ολοκληρώθηκε το 477 π.Χ. ή το 470 π.Χ.
Το 458/7 π.Χ. το Θεμιστόκλειο τείχος ενώθηκε με τα
Μακρά Τείχη.
Λόγω της κατεδάφισης από το Λύσανδρο η ακριβής
πορεία του δεν μπορεί να καθοριστεί με απόλυτη
βεβαιότητα. Εικάζεται ωστόσο ότι το τείχος αυτό
περιέκλειε τα τρία λιμάνια του Πειραιά (Κάνθαρος,
Ζέα, Μουνυχία), ενώ φαίνεται ότι δεν περιλάμβανε την
Πειραϊκή Ακτή.
Σωζόμενο
τμήμα
Θεμιστόκλειας
οχύρωσης και
αρχαίοι
ταρσανάδες
(«ψύκτραι»),
κάτω από τη
γέφυρα της
Ζέας (δυτική
πλευρά
εισόδου
λιμανιού Ζέας)
Σωζόμενο
τμήμα
Θεμιστόκλειας
οχύρωσης και
αρχαίοι
ταρσανάδες
(«ψύκτραι»),
κάτω από τη
γέφυρα της
Ζέας (δυτική
πλευρά
εισόδου
λιμανιού Ζέας)
Λεπτομέρεια από
το σωζόμενο
τμήμα του
τείχους στη Ζέα.
Οι λίθοι
προέρχονται από
το λατομείο της
Ακτής (ΝΔ άκρο
Πειραϊκής
Χερσονήσου) και
συνδέονταν
μεταξύ τους με
μόλυβδο και
σίδηρο.
Τον 5ο αι. π.Χ., οι Αθηναίοι κατασκεύασαν τους
νεώσοικους, μεγάλους, δηλαδή, στεγασμένους χώρους
για τη συντήρηση και φύλαξη των πλοίων τους, κατά
τους χειμερινούς μήνες και τις περιόδους ειρήνης.
Νεώσοικοι βρίσκονταν και στα τρία λιμάνια του
Πειραιά: Κάνθαρος (σημερινό κυρίως λιμάνι), Ζέα,
Μουνιχία (Μικρολίμανο).
Οι εγκαταστάσεις του 5ου αι. έχουν καταστραφεί.
Πιθανόν, ωστόσο, βρίσκονταν κάτω από λείψανα
νεωσοίκων του 4ου αι. π.Χ., που έχουν εντοπιστεί
ανασκαφικά.
Είσοδος
αρχαίου
πολεμικού
λιμανιού
Εκεί που κάποτε
αγκυροβολούσαν
και
συντηρούνταν οι
Αθηναϊκές
Τριήρεις
Εκεί που κάποτε
αγκυροβολούσαν
και
συντηρούνταν οι
Αθηναϊκές
Τριήρεις…
Αμέσως μετά την κατεδάφιση των Μακρών Τειχών και των
τειχών του Πειραιά, γίνεται στην Αθήνα η εκλογή των
Τριάκοντα.
Η αρχική τους εξαγγελία ότι θα συντάξουν σύνταγμα και θα
βάλουν σε τάξη την πόλη σύντομα μετατρέπεται σε διώξεις κατά
δημοκρατικών πολιτών και τυραννική διακυβέρνηση, υπό την
ενίσχυση σπαρτιατικής Φρουράς.
Ο στρατηγός Θρασύβουλος, ηγέτης της δημοκρατικής
παράταξης, οργανώνει αντίσταση κατά των Τριάκοντα.
Ξεκινά από το Φρούριο της Φυλής και καταλήγει με τους άνδρες
του στον Πειραιά, όπου και γίνεται η τελική αναμέτρηση.
Οι Δημοκρατικοί οχυρώθηκαν στη Μουνυχία.
Οι Ολιγαρχικοί, πήγαν στην Ιπποδάμειο Αγορά, παρατάχτηκαν
κατά μήκος της μεγάλης οδού που οδηγούσε στο ιερό της
Αρτέμιδος Μουνιχίας, και κατόπιν άρχισαν να ανηφορίζουν προς
το λόφο της Μουνιχίας.
Ξενοφών Ελληνικά [2.4.10]
Μετά απ' αυτά ο Θρασύβουλος πήρε τους ανθρώπους του από
τη Φυλή ―είχαν κιόλας μαζευτεί περίπου χίλιοι― κι έφτασε
νύχτα στον Πειραιά.
Οι επαναστάτες δοκίμασαν στην αρχή να τους εμποδίσουν, αλλά
βλέποντας ότι ο περίβολος του τείχους του Πειραιά, μεγάλος
καθώς ήταν, χρειαζόταν πολυάνθρωπη φρουρά για την
επάνδρωσή του ενώ αυτοί ήταν λίγοι, συσπειρώθηκαν στη
Μουνιχία. Τότε οι ολιγαρχικοί πήγαν στην Ιπποδάμειο Αγορά·
πρώτα παρατάχτηκαν έτσι ώστε να πιάνουν όλο το πλάτος του
δρόμου που οδηγεί στο ιερό της Άρτεμης της Μουνιχίας και
στο Βενδίδειο, και το βάθος τους έφτασε τις πενήντα σειρές.
Κατόπιν, μ' αυτόν τον σχηματισμό, άρχισαν ν' ανηφορίζουν.
Οι ολιγαρχικοί ξεκίνησαν από την Ιπποδάμειο Αγορά:
Η θέση της Αγοράς αυτής δεν έχει εντοπιστεί. Εικάζεται,
όμως, ότι βρισκόταν κοντά στη σημερινή πλατεία Κοραή
ή κοντά στο σημείο που βρέθηκε η Σκευοθήκη του
Φίλωνος (4ος αι. π.Χ.) (Οδός 2ας Μεραρχίας, μεταξύ
Υψηλάντου και Κουντουριώτου).
Κατόπιν, παρατάχτηκαν κατά πλάτος της πομπικής
οδού που οδηγούσε από την Ιπποδάμειο Αγορά στο Ιερό
της Αρτέμιδος Μουνιχίας.
Το ιερό της Αρτέμιδος Μουνιχίας έχει εντοπιστεί ανασκαφικά
στη Χερσόνησο Κουμουνδούρου, όπου σήμερα βρίσκεται ο
Ναυτικός Όμιλος Πειραιά
Πλατεία
Κοραή,
Εσπερινό
ΓΕΛ
Εικαζόμενες θέσεις
Σκευοθήκη
Ιπποδάμειας Αγοράς
Φίλωνος
Παλαιότερα υπήρχε η άποψη ότι το ιερό βρισκόταν
πάνω στο λόφο του Προφήτη Ηλία. (Η άποψη αυτή
συμφωνεί περισσότερο με την περιγραφή από τον
Ξενοφώντα της αναμέτρησης Δημοκρατικών –
Τριάκοντα).
Ωστόσο, ανασκαφικές έρευνες έχουν πλέον εντοπίσει
λείψανα του Ιερού της Αρτέμιδος στη Χερσόνησο
Κουμουνδούρου, όπου σήμερα βρίσκεται ο Ναυτικός
Όμιλος Πειραιά.
Κυκλικός
πύργος
μεταγενέστερης
οχύρωσης (394
π.Χ.), στο χώρο
του Ιερού της
Αρτέμιδος
Κορυφή Προφήτη Ηλία, Δημοκρατικοί
Πλατεία Κοραή