∂ÚˆÙÈ΋ ÓÔËÌÔÛ‡ÓË

Esther Perel

∂ÚˆÙÈ΋ ÓÔËÌÔÛ‡ÓË
™˘ÌÊÈÏÈÒÓÔÓÙ·˜ ÙÔÓ ÂÚˆÙÈÛÌfi
Ì ÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓfiÙËÙ·

ªÂÙ¿ÊÚ·ÛË:
∞ıËÓ¿ £ÂÔ‰ˆÚ·ÎÔÔ‡ÏÔ˘

ΤÏ¢ıÔ˜
∞£∏¡∞ 2008
 ™ÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜ ÌÔ˘ Sala Ferlegier Î·È Isek Perel.
∏ ‰‡Ó·Ì‹ ÙÔ˘˜ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ı› Ó· ˙ÂÈ Ì¤Û· ÌÔ˘.

Esther Perel
∂ÚˆÙÈ΋ ÓÔËÌÔÛ‡ÓË

∂ΉfiÛÂȘ ∫¤Ï¢ıÔ˜ - æ˘¯ÔÏÔÁ›·

∆›ÙÏÔ˜ ÚˆÙÔÙ‡Ô˘: Mating in Captivity
Reconciling the Erotic and the Domestic
¢ÈÔÚıÒÛÂȘ - °ÏˆÛÛÈ΋ ÂÈ̤ÏÂÈ·: ¢¤ÛÔÈÓ· ¶··ÁÈ·ÓÓÔÔ‡ÏÔ˘
∏ÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ÛÂÏȉÔÔ›ËÛË: ∫ÒÛÙ·˜ ∫˘ÚÈ·ÎfiÔ˘ÏÔ˜
ºˆÙÔÁÚ·Ê›· Â͈ʇÏÏÔ˘: © Visualphotos/Masterfile

© Esther Perel 2006

© °È· ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ·: ∂ΉfiÛÂȘ ∫¤Ï¢ıÔ˜ 2007
¶ÚÒÙË ¤Î‰ÔÛË 2008
ISBN 978-960-98120-1-6

∂ΉfiÛÂȘ ∫¤Ï¢ıÔ˜
§. ∫ËÊÈÛ›·˜ 203, 15124 ª·ÚÔ‡ÛÈ, ∞ı‹Ó·
∆ËÏ. 210 6126298, Fax 210 6142147
info @ kelefthos.gr
www.kelefthos.gr
ÕÁÚÈ· Ï¿ÛÌ·Ù· ·È¯Ì¿ÏˆÙ·

∆· ¿ÁÚÈ· Ï¿ÛÌ·Ù· ·È¯Ì¿ÏˆÙ· Û·Ó Â›Ó·È

η›ÙÔÈ ·ÁÓ¿ Î·È ¿ÁÚÈ· ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó
‰ÂÓ ÁÂÓÓÔ‡Ó, ÌÂÏ·Á¯ÔÏÔ‡Ó, Âı·›ÓÔ˘Ó.

√È ¿ÓıÚˆÔÈ ·È¯Ì¿ÏˆÙÔÈ ÎÈ ·˘ÙÔ›

Ì Ù˘ ·È¯Ì·ÏˆÛ›·˜ ÙȘ ·Û¯Ôϛ˜ ηٷÁ›ÓÔÓÙ·È
Ì· ‰ÂÓ ÁÂÓÓÔ‡Ó ·Ó¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜ ÔÈ Î·Ï‡ÙÂÚÔÈ, ¿ÁÓˆÛÙÔ ÙÔ ÁÈ·Ù›.

∆˘ ÂÛÙ›·˜ ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ÎÏÔ˘‚›

ÙË ÁÂÓÂÙ‹ÛÈ· ÔÚÌ‹ ÛÎÔÙÒÓÂÈ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘
ÙÔ˘ fiıÔ˘ ÙËÓ ·ÏfiÙËÙ· ·Ú·ÌÔÚÊÒÓÂÈ, οÓÂÈ ÛÙÚ‚ϋ.

∫È ¤ÙÛÈ, Ì ‰È·ÛÙÚÔÊ‹ ÈÎÚ‹

Ì ‰fiÓÙÈ· ÛÊÈÁ̤ӷ ÎfiÓÙÚ· ÛÙÔ ·ÓÙ›ÍÔÔ
Û˘ÓÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ÔÈ Ó¤ÔÈ, ÓÈÒıÔ˘Ó ·¤¯ıÂÈ·, Î·È ıÚËÓÔ‡Ó.

∏ ÛÂÍÔ˘·ÏÈ΋ Ú¿ÍË Â›Ó·È ¯¿ÚȘ, ÂÏ¢ıÂÚ›·

›Ûˆ ·fi Û›‰ÂÚ· Ó· ˘¿ÚÍÂÈ ‰ÂÓ ÌÔÚ›.
™¿ÛÙ ÂÈÙ¤ÏÔ˘˜ ÙÔ ÎÏÔ˘‚› ÎÈ ‡ÛÙÂÚ·, ÌÚÔ˜, ·Ï¤„ÙÂ.

¡Ù.Ã. §ÒÚÂÓ˜
(∞fi‰ÔÛË: ª·Ú›· ™Î·Ì¿Áη)
 ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹

™ÙȘ Û‡Á¯ÚÔÓ˜ Ì·ÎÚÔ¯ÚfiÓȘ Û¯¤ÛÂȘ Ô ÛÂÍÔ˘·ÏÈÎfi˜ fiıÔ˜

‰È·ÚÎÒ˜ ÏÈÁÔÛÙ‡ÂÈ Î·È Ù· ¿ÏÏÔıÈ ÁÈ· ÙËÓ ÂÍ·Ê¿ÓÈÛ‹ ÙÔ˘ ‰È·Ú-
ÎÒ˜ ·˘Í¿ÓÔ˘Ó – Á›ÓÔÓÙ·È ‰Â fiÏÔ Î·È ÈÔ ÂÂÍËÁËÌ·ÙÈο. ∞fi ÙÔ
ÚˆÈÓfi ‰ÂÏÙ›Ô Âȉ‹ÛÂˆÓ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ˘˜ New York Times, fiÏÔÈ ÌÔÈ-
¿˙Ô˘Ó ϤÔÓ Ó· Û˘˙ËÙÔ‡Ó ·˘Ùfi ÙÔ ı¤Ì·. ∫·Ù¿ Ù· ÏÂÁfiÌÂÓ¿
ÙÔ˘˜, ˘ÂÚ‚ÔÏÈο ÔÏÏ¿ ˙¢Á¿ÚÈ· οÓÔ˘Ó Û¿ÓÈ· ÛÂÍ, ·ÎfiÌË
Î·È fiÙ·Ó ÔÈ ‰‡Ô Û‡ÓÙÚÔÊÔÈ ÈÛ¯˘Ú›˙ÔÓÙ·È fiÙÈ ·Á·Ô‡Ó Ô ¤Ó·˜
ÙÔÓ ¿ÏÏÔÓ: Â›Ó·È Ôχ ··Û¯ÔÏË̤ÓÔÈ Ì ÙȘ ‰Ô˘ÏÂȤ˜, Ôχ ·Á-
¯ˆÌ¤ÓÔÈ, Ôχ ·ÔÚÚÔÊË̤ÓÔÈ Ì ÙËÓ ·Ó·ÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ·È‰ÈÔ‡
Î·È Ôχ ÎÔ˘Ú·Ṳ̂ÓÔÈ ÁÈ· ÛÂÍ. ∫·È ·Ó ÙÔ ¿Á¯Ô˜ ‰ÂÓ Î·Ù·Ê¤ÚÂÈ
Ó· Ó·ÚÎÒÛÂÈ ÙȘ ·ÈÛı‹ÛÂȘ ÙÔ˘˜, ÙÔ Î¿ÓÔ˘Ó Ù· ·ÓÙÈηٷıÏÈÙÈ-
ο, Ô˘ ÛÙÔ¯Â‡Ô˘Ó ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÛÙËÓ ·Ó·ÎÔ‡ÊÈÛË ÙÔ˘ ¿Á¯Ô˘˜. ªÈ·
ÂÈÚˆÓÈ΋, ÔˆÛ‰‹ÔÙÂ, ÂͤÏÈÍË ÁÈ· ÙË ÁÂÓÈ¿ ÙˆÓ baby boomers,
Ô˘ ÂÚ›Ô˘ ÙÚÈ¿ÓÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÚÈÓ ¤ÁÈÓ·Ó ÚÂÛ‚Â˘Ù¤˜ ÌÈ·˜ Ó¤·˜
ÂÔ¯‹˜ ÛÂÍÔ˘·ÏÈ΋˜ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛ˘. ∆ÒÚ· ·˘ÙÔ› Î·È ÔÈ ·fiÁÔ-
ÓÔ› ÙÔ˘˜ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó Ó· ¤¯Ô˘Ó ¯¿ÛÂÈ Î¿ı ÂӉȷʤÚÔÓ ÁÈ· ÛÂÍ – ·-
ÚfiÏÔ Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· οÓÔ˘Ó fiÛÔ ÛÂÍ ı¤ÏÔ˘Ó.
¢ÂÓ ıˆÚÒ ·Ó·ÎÚÈ‚‹ Ù· ÔÚ›ÛÌ·Ù· Ù¤ÙÔÈˆÓ ÂÚ¢ÓÒÓ ·fi Ù·
̤۷ Ì·˙È΋˜ ÂÓË̤ڈÛ˘ –Û›ÁÔ˘Ú· ‚ÈÒÓÔ˘Ì ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ¿Á-
¯Ô˜ ·fi fiÛÔ ı· ¤ÚÂ–, ·ÏÏ¿ ÓÔÌ›˙ˆ fiÙÈ ·Ó ÂÈÎÂÓÙÚˆıÔ‡ÌÂ
ÛÙË Û˘¯ÓfiÙËÙ· Î·È ÙËÓ ÔÛfiÙËÙ· ÙˆÓ ÛÂÍÔ˘·ÏÈÎÒÓ Û¯¤ÛˆÓ,
ı· ·Ú·Ì›ÓÔ˘Ì ÛÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙÔ˘ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ Ô˘ ·ÊÔÚ¿
ÙfiÛ· Î·È ÙfiÛ· ˙¢Á¿ÚÈ·. ¶ÈÛÙ‡ˆ fiÙÈ ÎÚ‡‚ÔÓÙ·È Ôχ ÂÚÈÛ-
ÛfiÙÂÚ· Û’ ·˘Ù‹ ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›·.

11
 Esther Perel
∂‰Ò Î·È Î·ÈÚfi, „˘¯ÔÏfiÁÔÈ, ÛÂÍÔıÂÚ·Â˘Ù¤˜ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ›
Û¯ÔÏÈ·ÛÙ¤˜ ηٷÈ¿ÓÔÓÙ·È Ì ¤Ó·Ó Û‡Á¯ÚÔÓÔ ÁfiÚ‰ÈÔ ‰ÂÛÌfi:
Ò˜ Û˘ÌÊÈÏÈÒÓÂÙ·È Ë ÛÂÍÔ˘·ÏÈÎfiÙËÙ· Ì ÙËÓ ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋
˙ˆ‹; ª·˜ ‰›ÓÔ˘Ó ¿ÊıÔÓ˜ Û˘Ì‚Ô˘Ï¤˜ ÁÈ· Ó· οÓÔ˘Ì ÈÔ È-
οÓÙÈÎÔ ÙÔ ÛÂÍ Ì ÙÔÓ Û‡ÓÙÚÔÊfi Ì·˜. πÛ¯˘Ú›˙ÔÓÙ·È fiÙÈ Ë ÂÚˆ-
ÙÈ΋ ÂÈı˘Ì›·, Ô˘ ‰È·ÚÎÒ˜ Êı›ÓÂÈ, Â›Ó·È ı¤Ì· ÚÔÁÚ·ÌÌ·ÙÈ-
ÛÌÔ‡ ÎÈ fiÙÈ ÌÔÚ› Ó· ‰ÈÔÚıˆı› ·Ó ·ÏÏ¿ÍÔ˘Ì ÙȘ ÚÔÙÂÚ·Èfi-
ÙËÙ¤˜ Ì·˜ ÎÈ ·Ó ·ÔÎÙ‹ÛÔ˘Ì ηχÙÂÚ˜ ÔÚÁ·ÓˆÙÈΤ˜ ÈηÓfiÙË-
Ù˜. ◊ fiÙÈ Â›Ó·È Úfi‚ÏËÌ· ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜, Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ‚ÂÏ-
ÙȈı› ·Ó ÂÎÊÚ¿˙Ô˘Ì ·ÓÔȯٿ ÙÈ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ı¤ÏÔ˘Ì ÛÙÔ ÛÂÍ.
¢ÂÓ Â›Ì·È ˘¤Ú ·˘Ù‹˜ Ù˘ Ì¿ÏÏÔÓ «ÛÙ·ÙÈÛÙÈ΋˜» ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘
ÙÔ˘ ÛÂÍ – ·Ó Û˘Ó¯›˙Ô˘Ì ӷ ¤¯Ô˘Ì Â·Ê¤˜, Ì ÔÈ· Û˘¯ÓfiÙË-
Ù·, Ì fiÛË ‰È¿ÚÎÂÈ·, ÔÈÔ˜ ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ ÚÒÙÔ˜, Ì fiÛÔ˘˜ ÔÚ-
Á·ÛÌÔ‡˜ ÎÙÏ. ∞ÓÙÈı¤Ùˆ˜, ÚÔÙÈÌÒ ÙȘ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ Ô˘ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó
‡ÎÔϘ ··ÓÙ‹ÛÂȘ. ŒÙÛÈ, ·˘Ùfi ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÌÈÏ¿ ÁÈ· ÙÔÓ ÂÚˆÙÈ-
ÛÌfi Î·È ÙËÓ ÔÈËÙÈ΋ Ù¤¯ÓË ÙÔ˘ ÛÂÍ, ÁÈ· ÙË Ê‡ÛË Ù˘ ÂÚˆÙÈ΋˜
ÂÈı˘Ì›·˜ Î·È Ù· ‰ÈÏ‹ÌÌ·Ù· Ô˘ Û˘ÓÂ¿ÁÂÙ·È. ¶Ò˜ ÓÈÒıÂȘ
fiÙ·Ó ·Á·¿˜ οÔÈÔÓ; ¶ÔÈ· Â›Ó·È Ë ‰È·ÊÔÚ¿ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘ Ó·
·Á·¿˜ Î·È Ó· ÂÈı˘Ì›˜ οÔÈÔÓ ÂÚˆÙÈο; ∏ ÌÂÁ¿ÏË ÔÈÎÂÈfiÙË-
Ù· Ô‰ËÁ› ··Ú·›ÙËÙ· Û ηÏfi ÛÂÍ; °È·Ù› Ë ÁÔÓÂ˚ÎfiÙËÙ· ʤÚÓÂÈ
Û˘¯Ó¿ ÙËÓ ÂÚˆÙÈ΋ ηٷÛÙÚÔÊ‹; °È·Ù› ÙÔ ··ÁÔÚÂ˘Ì¤ÓÔ Â›Ó·È
ÙfiÛÔ ÂÈı˘ÌËÙfi; ∂›Ó·È ÂÊÈÎÙfi Ó· ı¤ÏÔ˘Ì ·˘Ùfi Ô˘ ¤¯Ô˘ÌÂ;
ŸÏÔÈ ¤¯Ô˘Ì ÌÈ· ıÂÌÂÏÈÒ‰Ë ·Ó¿ÁÎË ÁÈ· ·ÛÊ¿ÏÂÈ·, Ë ÔÔ›·
Ì·˜ ˆı› Ó· Û˘Ó¿ÙÔ˘Ì ̷ÎÚÔ¯ÚfiÓȘ Û¯¤ÛÂȘ. ∞ÏÏ¿ ¤¯Ô˘ÌÂ
ÌÈ· ÂÍ›ÛÔ˘ ¤ÓÙÔÓË ·Ó¿ÁÎË ÁÈ· ÂÚÈ¤ÙÂÈ· Î·È Û˘ÁÎÈÓ‹ÛÂȘ. √
Û‡Á¯ÚÔÓÔ˜ ÚÔÌ·ÓÙÈÛÌfi˜ ÚÂۂ‡ÂÈ ÙËÓ ÈηÓÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ‰˘Ô
·˘ÙÒÓ ·ÓÙÈÎÚÔ˘fiÌÂÓˆÓ ·Ó·ÁÎÒÓ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· Ì ÙÔ ›‰ÈÔ Úfi-
ÛˆÔ. øÛÙfiÛÔ, ‰ÂÓ ¤¯ˆ ·ÎfiÌË ÂÈÛÙ›. ¶Ï¤ÔÓ ÛÙÚÂÊfiÌ·ÛÙ ÛÂ
¤Ó· Î·È ÌfiÓÔ ¿ÙÔÌÔ ÁÈ· Ó· ¿ÚÔ˘Ì ·˘Ùfi Ô˘ ·ÏÈ¿ ·›ÚÓ·ÌÂ
·fi ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ·: ÌÈ· ·›ÛıËÛË ÛÙ·ıÂÚfiÙËÙ·˜, ·Í›·˜ Î·È Û˘-
Ó¤¯ÂÈ·˜. ∆·˘Ùfi¯ÚÔÓ·, ÂÚÈ̤ÓÔ˘Ì ·fi ÙȘ ÌfiÓÈ̘ Û¯¤ÛÂȘ
12
∂ÚˆÙÈ΋ ÓÔËÌÔÛ‡ÓË
Ì·˜ Ó· Ì·˜ ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ÚÔÌ·ÓÙÈÛÌfi, Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈ΋ Î·È ÛÂ-
ÍÔ˘·ÏÈ΋ ÈηÓÔÔ›ËÛË. ∫·È ÌÂÙ¿ ·ÔÚԇ̠Ô˘ ηٷÚÚ¤Ô˘Ó
οو ·fi Ù¤ÙÔÈÔ ‚¿ÚÔ˜! ∂›Ó·È ‰‡ÛÎÔÏÔ Ó· ‚ÈÒÓÔ˘Ì ÂÓıÔ˘-
ÛÈ·ÛÌfi, ÚÔÛÌÔÓ‹ Î·È fiıÔ Ì ÙÔ ›‰ÈÔ ¿ÙÔÌÔ ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô
·Ó·˙ËÙ¿Ì ·ÚËÁÔÚÈ¿ Î·È ÛÙ·ıÂÚfiÙËÙ· – ‰‡ÛÎÔÏÔ ·ÏÏ¿ fi¯È
·‰‡Ó·ÙÔ. ™·˜ ÚÔÛηÏÒ Ó· ÛÎÂÊÙ›Ù ÙÚfiÔ˘˜ ÁÈ· Ó· οÓÂÙÂ
Ï›ÁÔ ÂÈΛӉ˘ÓË ÙËÓ ·ÛÊ¿ÏÂÈ·, Ï›ÁÔ Ì˘ÛÙËÚÈ҉˜ ÙÔ ÔÈΛÔ, Ï›-
ÁÔ ÊÚ¤ÛÎÔ Î·È ÚˆÙfiÙ˘Ô ÙÔ ÌfiÓÈÌÔ Î·È Û˘ÓËıÈṲ̂ÓÔ.
ª¤Û· ·fi ·˘Ùfi ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ı· ‰È·ÈÛÙÒÛÂÙ fiÙÈ Û˘¯Ó¿ Ë Û‡Á-
¯ÚÔÓË È‰ÂÔÏÔÁ›· ÂÚ› ·Á¿˘ Û˘ÁÎÚÔ‡ÂÙ·È Ì ÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘
ÂÈı˘Ì›·˜. ∏ ·Á¿Ë ·Óı›˙ÂÈ Û ÌÈ· ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÂÁÁ‡ÙËÙ·˜,
·ÌÔÈ‚·ÈfiÙËÙ·˜ Î·È ÈÛfiÙËÙ·˜. 濯ÓÔ˘Ì ÙÚfiÔ˘˜ Ó· Ì¿ıÔ˘ÌÂ
ÙÔÓ ¿ÏÏÔÓ, Ó· ÙÔÓ ÎÚ·Ù‹ÛÔ˘Ì ÎÔÓÙ¿ Ì·˜, Ó· ÌÂÈÒÛÔ˘Ì ÙËÓ
·fiÛÙ·ÛË Ô˘ Ì·˜ ¯ˆÚ›˙ÂÈ. ¡ÔÈ·˙fiÌ·ÛÙ fiÛÔ˘˜ ·Á·¿Ì ηÈ
ÓÈÒıÔ˘Ì ˘‡ı˘ÓÔÈ ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜. ∫È ÂÓÒ ÁÈ· ÌÂÚÈÎÔ‡˜ ·fi ÂÌ¿˜
Ë ·Á¿Ë ‰ÂÓ ·ÓÙÈÙ›ıÂÙ·È ÛÙË ÛÂÍÔ˘·ÏÈ΋ ÂÈı˘Ì›· ·ÏÏ¿ ÙËÓ
ÂÌÂÚȤ¯ÂÈ, ÁÈ· ÔÏÏÔ‡˜ ¿ÏÏÔ˘˜ Ë ÔÈÎÂÈfiÙËÙ· ÂÌÔ‰›˙ÂÈ ÙËÓ
ÂÚˆÙÈ΋ ¤ÎÊÚ·ÛË. ∏ ÊÚÔÓÙ›‰· Î·È Ô ÚÔÛٷ٢ÙÈÛÌfi˜ Ô˘ ÙÚ¤-
ÊÔ˘Ó ÙËÓ ·Á¿Ë Û˘¯Ó¿ ÌÏÔοÚÔ˘Ó ÙË Ê˘ÛÈÎfiÙËÙ· Î·È ÙÔ ·Ó¤-
ÌÂÏÔ Ó‡̷ Ù˘ ÂÚˆÙÈ΋˜ ·fiÏ·˘Û˘.
∏ ÂÔ›ıËÛ‹ ÌÔ˘, ÂÓÈÛ¯˘Ì¤ÓË ·fi ›ÎÔÛÈ ¯ÚfiÓÈ· Ú·ÎÙÈ΋˜,
Â›Ó·È fiÙÈ ÔÏÏ¿ ˙¢Á¿ÚÈ·, ηıÒ˜ ·ÏÂ‡Ô˘Ó Ó· ¯Ù›ÛÔ˘Ó ÌÈ·
·ÛÊ·Ï‹ Û¯¤ÛË, ÌÂÚ‰Â‡Ô˘Ó ÙËÓ ·Á¿Ë Ì ÙËÓ Ù·‡ÙÈÛË. ∫È ·˘Ùfi
ÙÔ Ì¤Ú‰ÂÌ· Â›Ó·È Î·Îfi˜ ÔȈÓfi˜ ÁÈ· ÙÔ ÛÂÍ. ∏ ‰È·Ù‹ÚËÛË ÙÔ˘
¿ıÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔÓ Û‡ÓÙÚÔÊÔ ÛËÌ·›ÓÂÈ ··Ú·›ÙËÙ· ÌÈ· ‰È·‰Èη-
Û›· Û‡Ó·„˘. √ ÂÚˆÙÈÛÌfi˜ ··ÈÙ› ÙËÓ ÂÙÂÚfiÙËÙ·. ∂˘‰ÔÎÈÌ›
ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ÌÂٷ͇ ÙÔ˘ ·˘ÙÔ‡ Ì·˜ Î·È ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘. °È· Ó·
ÂÈÎÔÈÓˆÓ‹ÛÔ˘Ì Ì ·˘ÙfiÓ Ô˘ ·Á·¿Ì Ú¤ÂÈ Ó· ·ÓÙ¤¯Ô˘ÌÂ
·˘Ùfi ÙÔ ÎÂÓfi Î·È ÙÔ ‚¿ÚÔ˜ ÙˆÓ ·ÌÊÈ‚ÔÏÈÒÓ Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›.
ª·˙› Ì ·˘Ùfi ÙÔ ·Ú¿‰ÔÍÔ, ÛÎÂÊÙ›Ù ÎÈ ¤Ó· ¿ÏÏÔ. ∏ ÂÈı˘-
Ì›· Û˘¯Ó¿ Û˘Óԉ‡ÂÙ·È ·fi Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù· Ô˘ Ê·ÈÓÔÌÂÓÈο
13
 Esther Perel
ÂÚÈÔÚ›˙Ô˘Ó ÙËÓ ·Á¿Ë: ÂÈıÂÙÈÎfiÙËÙ·, ˙‹ÏÈ·, ·Û˘Ìʈӛ· ÎÈ
¤Ó· ÛˆÚfi ¿ÏÏ·. ∆Ô «ÔÈÎÈ·Îfi» ÛÂÍ ‰¤¯ÂÙ·È ÔÏÈÙÈÛÌÈΤ˜ ȤÛÂȘ
ÁÈ· Ó· Â›Ó·È ÛˆÛÙfi, ‰›Î·ÈÔ Î·È ·ÛʷϤ˜ – ·ÏÏ¿ Î·È ‚·ÚÂÙfi, Ô-
χ Û˘¯Ó¿. AÓ, ÏÔÈfiÓ, ÛÙËÓ ÎÚ‚·ÙÔο̷ڷ ÂÓ‰›‰·Ì ÏÈÁfiÙÂÚÔ
ÛÙȘ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ÂÈÙ·Á¤˜ ÂÚ› ‰ËÌÔÎÚ·Ù›·˜, ›Ûˆ˜ οӷÌ ÈÔ
Û˘Ó·Ú·ÛÙÈÎfi, ·È¯ÓȉȿÚÈÎÔ, ·ÎfiÌË Î·È ÂÈfiÏ·ÈÔ ÛÂÍ.
ƒ›ÍÙ ÌÈ· ÚÔÛÂÎÙÈ΋ Ì·ÙÈ¿ ÛÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ÎÔÈÓˆÓ›·. £· ‰Â›-
Ù fiÙÈ Ù· ˙¢Á¿ÚÈ· ÂÂÓ‰‡Ô˘Ó ÛÙËÓ ·Á¿Ë ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi fi,ÙÈ
¤Î·Ó·Ó ÛÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ. ∫È fï˜ Ù· ‰È·˙‡ÁÈ· ·˘Í¿ÓÔÓÙ·È ·ÏÌ·-
Ùˆ‰Ò˜. ∞Ó·Áη˙fiÌ·ÛÙ ÂÔ̤ӈ˜ Ó· ·Ó·ÚˆÙËıԇ̠·Ó ÔÈ ·-
Ú·‰ÔÛȷΤ˜ ‰Ô̤˜ ÙÔ˘ Á¿ÌÔ˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·ÓÙ·ÔÎÚÈıÔ‡Ó ÛÙȘ
ÂÈÙ·Á¤˜ ÙˆÓ Î·ÈÚÒÓ, ΢ڛˆ˜ fiÙ·Ó ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· «Ì¤¯ÚÈ Ó· Ì·˜
¯ˆÚ›ÛÂÈ Ô ı¿Ó·ÙÔ˜» ¤¯ÂÈ ‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÙ› Û˘ÁÎÚÈÙÈο Ì ÙÔ˘˜
ÚÔËÁÔ˘Ì¤ÓÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜.
ÀÔÙ›ıÂÙ·È fiÙÈ ÙÔ Ì·ÁÈÎfi ÂÏÈÍ›ÚÈÔ ÙˆÓ ÂÈÙ˘¯ËÌ¤ÓˆÓ Û¯¤ÛÂ-
ˆÓ Û‹ÌÂÚ· Â›Ó·È Ë ÔÈÎÂÈfiÙËÙ·. £· ·Ó·Ï‡ÛÔ˘Ì ÙËÓ ÔÈÎÂÈfiÙËÙ·
‰ÈÂÍÔ‰Èο Î·È ·fi ‰È¿ÊÔÚ˜ ÔÙÈΤ˜ ÁˆÓ›Â˜, ·ÏÏ¿ Â‰Ò ·Í›˙ÂÈ
Ó· ÙÔÓ›ÛÔ˘Ì fiÙÈ ÙÔ ÛÙÂÚÂfiÙ˘Ô Ô˘ ı¤ÏÂÈ ÙȘ Á˘Ó·›Î˜ ·fiÏ˘-
Ù· ÚÔÌ·ÓÙÈΤ˜ Î·È ÙÔ˘˜ ¿Ó‰Ú˜ ÛÂÍÔ˘·ÏÈÎÔ‡˜ ηٷÎÙËÙ¤˜ ı·
¤ÚÂ ӷ ¤¯ÂÈ ÂÍ·Ê·ÓÈÛÙ› Â‰Ò Î·È Î·ÈÚfi. ∆Ô ›‰ÈÔ ÈÛ¯‡ÂÈ Î·È
ÁÈ· ÔÔÈÔ‰‹ÔÙ ÎÏÈÛ¤ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙȘ Á˘Ó·›Î˜ Ó· Ï·¯Ù·-
ÚÔ‡Ó ·Á¿Ë Î·È ›ÛÙË, Î·È ÙÔ˘˜ ¿Ó‰Ú˜ ʇÛÂÈ ÔÏ˘Á·ÌÈÎÔ‡˜
Î·È ÔϤÌÈÔ˘˜ Ù˘ ÔÈÎÂÈfiÙËÙ·˜. §fiÁˆ ÙˆÓ ÚfiÛÊ·ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔ-
ÌÈÎÒÓ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ·ÏÏ·ÁÒÓ, ÔÈ ·Ú·‰ÔÛÈ·ÎÔ› ÚfiÏÔÈ ÙˆÓ
‰‡Ô Ê‡ÏˆÓ ¤·„·Ó Ó· ÈÛ¯‡Ô˘Ó, Î·È ·˘Ù¿ Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο
Ù· Û˘Ó·ÓÙ¿Ì ϤÔÓ ÂÍ›ÛÔ˘ Û ¿Ó‰Ú˜ Î·È Á˘Ó·›Î˜. µÂ‚·›ˆ˜,
Ù· ÛÙÂÚÂfiÙ˘· ÂÚȤ¯Ô˘Ó ·ÚÎÂÙ‹ ‰fiÛË ·Ï‹ıÂÈ·˜ ·ÏÏ¿ È· ‰ÂÓ
ηٷʤÚÓÔ˘Ó Ó· ·ÔÙ˘ÒÛÔ˘Ó ÙÔ ÂÚ›ÏÔÎÔ ÙˆÓ Û‡Á¯ÚÔÓˆÓ
Û¯¤ÛˆÓ. °È’ ·˘Ùfi ÎÈ ·Ó·˙ËÙÒ ÌÈ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ «ÂÚÌ·ÊÚfi‰ÈÙË»
ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÙÔ˘ ¤ÚˆÙ·.
ø˜ ıÂÚ·‡ÙÚÈ· ˙¢Á·ÚÈÒÓ ¤¯ˆ ·ÓÙÈÛÙÚ¤„ÂÈ ÙË Û˘ÓËıÈṲ̂ÓË
14
∂ÚˆÙÈ΋ ÓÔËÌÔÛ‡ÓË
ıÂÚ·¢ÙÈ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË. ™˘Ó‹ıˆ˜ ÏËÚÔÊÔÚԇ̷ÛÙ ÚÒÙ·
ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Ù˘ Û¯¤Û˘ Î·È ÌÂÙ¿ ÚˆÙ¿Ì ÁÈ· ÙË ÛÂÍÔ˘·-
ÏÈ΋ ˙ˆ‹ ÙÔ˘ ˙¢Á·ÚÈÔ‡. ∏ ÛÂÍÔ˘·ÏÈ΋ Û¯¤ÛË ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÙ·È
ˆ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ Ù˘ Û˘ÓÔÏÈ΋˜ Û¯¤Û˘ Î·È Ë Û˘ÏÏÔÁÈÛÙÈ΋ Ì·˜ ›-
Ó·È fiÙÈ ·Ó ‚ÂÏÙÈÒÛÔ˘Ì ÙË Û¯¤ÛË, ı· ‚ÂÏÙȈı› Î·È ÙÔ ÛÂÍ. ∞ÏÏ¿,
·fi ÙËÓ ÂÌÂÈÚ›· ÌÔ˘, Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· ‰ÂÓ Â›Ó·È ¿ÓÙ· ¤ÙÛÈ.
¶·Ú·‰ÔÛȷο, ÔÈ ıÂÚ·Â˘Ù¤˜ ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÌÂ
ÙȘ ϤÍÂȘ ·Ú¿ Ì ÙËÓ ÂÎÊÚ·ÛÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜. ∞ÏÏ¿ Ë
ÛÂÍÔ˘·ÏÈÎfiÙËÙ· Î·È Ë Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈ΋ ÔÈÎÂÈfiÙËÙ· Â›Ó·È ‰‡Ô ÍÂ-
¯ˆÚÈÛÙ¤˜ ÁÏÒÛÛ˜. °È’ ·˘Ùfi Î·È ÛÙË ‰Ô˘ÏÂÈ¿ ÌÔ˘ Ì ٷ ˙¢Á¿ÚÈ·
ÚÔÛ·ıÒ Ó· ·ÔηٷÛÙ‹Ûˆ ÙËÓ Î˘Ú›·Ú¯Ë ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ ÛÒÌ·-
ÙÔ˜ ÛÙË Û¯¤ÛË. ∆Ô ÛÒÌ· Û˘¯Ó¿ Ê·ÓÂÚÒÓÂÈ Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈΤ˜
·Ï‹ıÂȘ Ô˘ ÔÈ Ï¤ÍÂȘ ·ÔÎÚ‡ÙÔ˘Ó. √È ›‰È˜ ‰˘Ó·ÌÈΤ˜ Ô˘
Á›ÓÔÓÙ·È ·ÈÙ›· Û‡ÁÎÚÔ˘Û˘ Û ÌÈ· Û¯¤ÛË –‰‡Ó·ÌË, ¤ÏÂÁ¯Ô˜,
ÂÍ¿ÚÙËÛË, ·‰˘Ó·Ì›·–, fiÙ·Ó ‚ÈÒÓÔÓÙ·È ÛˆÌ·ÙÈο ÛÙÔ ÛÂÍÔ˘·ÏÈ-
Îfi ·ÈÁÓ›‰È, ·˘Í¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ ¤ÏÍË. √˘ÛÈ·ÛÙÈο ÙÔ ÛÂÍ ·ÔÛ·ÊË-
Ó›˙ÂÈ ÙÔ Ò˜ ¤Ó· ˙¢Á¿ÚÈ ‚ÈÒÓÂÈ ÙË Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË Î·È ÙË Û‡Á¯˘ÛË
ÔÈÎÂÈfiÙËÙ·˜ Î·È ÂÈı˘Ì›·˜, Î·È ÌÔÚ› Ó· ‰Ú¿ÛÂÈ ÂÔ˘ÏˆÙÈο Û’
·˘ÙfiÓ ÙÔÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊÈÎfi ‰È¯·ÛÌfi. ∆Ô ÛÒÌ· Ì·˜, ʤÚÔÓÙ·˜ ÙË
ÛÊÚ·Á›‰· Ù˘ ÚÔÛˆÈ΋˜ Ì·˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ Î·È ÙˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ
ÚÔÛÙ·ÁÒÓ, Á›ÓÂÙ·È Î›ÌÂÓÔ ÚÔ˜ ·Ó¿ÁÓˆÛË Î·È ·Ó¿Ï˘ÛË.
£¤Ïˆ Ó· ÂÍËÁ‹Ûˆ Â‰Ò ÌÂÚÈÎÔ‡˜ fiÚÔ˘˜ Ô˘ ı· Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂÙÂ
Û’ ·˘Ùfi ÙÔ ‚È‚Ï›Ô. °È· ÏfiÁÔ˘˜ Û·Ê‹ÓÂÈ·˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÒ Û˘¯Ó¿
ÙË Ï¤ÍË «Á¿ÌÔ˜» ÁÈ· Ì·ÎÚÔ¯ÚfiÓȘ Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈΤ˜ ‰ÂÛ̇ÛÂȘ,
¯ˆÚ›˜ Ó· ÙËÓ ÂÚÈÔÚ›˙ˆ ÛÙÔÓ ÓÔÌÈÎfi fiÚÔ. ∫·È οÔȘ ÊÔÚ¤˜
¯ÚËÛÈÌÔÔÈÒ ÂχıÂÚ· ÙȘ ·ÚÛÂÓÈΤ˜ Î·È ÙȘ ıËÏ˘Î¤˜ ·ÓÙˆÓ˘-
̛˜ ¯ˆÚ›˜ ··Ú·›ÙËÙ· Ó· οӈ ‰È¿ÎÚÈÛË Û οÔÈÔ ·fi Ù·
‰‡Ô ʇϷ.
ŸÛÔ ÁÈ· ̤ӷ, fiˆ˜ ÚÔ‰›‰ÂÈ ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÌÔ˘, Â›Ì·È Á˘Ó·›Î·.
§ÈÁfiÙÂÚÔ ÂÌÊ·Ó¤˜ Â›Ó·È ›Ûˆ˜ ÙÔ fiÙÈ ·ÔÙÂÏÒ ¤Ó· «ÔÏÈÙÈÛÌÈÎfi
˘‚Ú›‰ÈÔ». ∑ˆ Û ÔÏϤ˜ ¯ÒÚ˜ Î·È ÚÔÛ·ıÒ Ó· ‰ˆ ÙÔ ı¤Ì·
15
 Esther Perel
·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘ ̤۷ ·fi ÙËÓ ÔÏ˘ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋ Ì·ÙÈ¿ Ô˘
¤¯ˆ ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ. ªÂÁ¿ÏˆÛ· ÛÙÔ µ¤ÏÁÈÔ, ÛÔ‡‰·Û· ÛÙÔ πÛÚ·‹Ï
Î·È ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛ· ÙËÓ ÂÎ·›‰Â˘Û‹ ÌÔ˘ ÛÙȘ ∏ӈ̤Ó˜ ¶ÔÏÈ-
Ù›˜. £· ¤ÏÂÁ· fiÙÈ «Ì·ÈÓÔ‚Á·›Óˆ» Û ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÎÔ˘ÏÙÔ‡-
Ú˜ ÁÈ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ÙÚÈ¿ÓÙ· ¯ÚfiÓÈ·, ÔfiÙ ÌÔÚÒ Ó· ‰ˆ
¤Ó· Úfi‚ÏËÌ· ·fi ÔÏϤ˜ Ï¢ڤ˜ ÍÂʇÁÔÓÙ·˜ ·fi ÙËÓ ÂÈ-
ÎÚ·ÙÔ‡Û· ¿Ô„Ë. ¶·Ú·ÙËÚÒ ·fi ÔÈΛϘ ÔÙÈΤ˜ ÁˆÓ›Â˜ ÙÔ
Ò˜ ÂÓËÏÈÎȈÓfiÌ·ÛÙ ÛÂÍÔ˘·ÏÈο, ÙÔ Ò˜ ÂÈÎÔÈÓˆÓԇ̠ÌÂ-
ٷ͇ Ì·˜, Ò˜ ÂÎÊÚ¿˙Ô˘Ì ÙËÓ ·Á¿Ë Î·È Ò˜ ‚ÈÒÓÔ˘Ì ÙȘ
·ÔÏ·‡ÛÂȘ ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜.
Œ¯ˆ ÌÂٷʤÚÂÈ ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ ÌÔ˘ ÂÌÂÈÚ›· ÛÙË ‰Ô˘ÏÂÈ¿
ÌÔ˘ ˆ˜ ÎÏÈÓÈ΋ „˘¯ÔÏfiÁÔ˜, ηıËÁ‹ÙÚÈ· Î·È Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ ÛÙË
‰È·ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋ „˘¯ÔÏÔÁ›·. ªÂ ÎÂÓÙÚÈÎfi ¿ÍÔÓ· ÙËÓ ÔÏÈÙÈÛÌÈ-
΋ ÌÂÙ¿‚·ÛË ¤¯ˆ ‰Ô˘Ï¤„ÂÈ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ Ì ÙÚÂȘ ÔÌ¿‰Â˜: ÔÈ-
ÎÔÁ¤ÓÂȘ ÚÔÛʇÁˆÓ, ‰ÈÂıÓÈΤ˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ (ÔÈ ÔÌ¿‰Â˜ Ô˘
ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÛÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜, ·Ó Î·È ÁÈ· ‰È·ÊÔ-
ÚÂÙÈÎÔ‡˜ ÏfiÁÔ˘˜) Î·È ‰È·ÔÏÈÙÈÛÌÈο ˙¢Á¿ÚÈ· (Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì-
‚·ÓÔÌ¤ÓˆÓ ÙˆÓ ‰È·Ê˘ÏÂÙÈÎÒÓ Î·È ‰È·ıÚËÛ΢ÙÈÎÒÓ ˙¢Á·-
ÚÈÒÓ). ™Ù· ‰È·ÔÏÈÙÈÛÌÈο ˙¢Á¿ÚÈ·, ÔÈ ÔÏÈÙÈÛÌÈΤ˜ ·ÏÏ·Á¤˜
‰ÂÓ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ÓÙ·È ·fi οÔÈ· ÁˆÁÚ·ÊÈ΋ ÌÂٷΛÓËÛË –
Û˘Ì‚·›ÓÔ˘Ó Ì¤Û· ÛÙÔ ›‰ÈÔ ÙÔ Û·ÏfiÓÈ ÙÔ˘˜. ∞˘Ùfi Ô˘ Ú·ÁÌ·-
ÙÈο ΤÓÙÚÈÛ ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÌÔ˘ Â›Ó·È ÙÔ Ò˜ Ë Ì›ÍË ÙˆÓ Ô-
ÏÈÙÈÛÌÒÓ ÂËÚ¿˙ÂÈ ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÙˆÓ ‰‡Ô Ê‡ÏˆÓ Î·È ÙËÓ ·Ó·-
ÙÚÔÊ‹ ÙˆÓ ·È‰ÈÒÓ. ™Î¤ÊÙËη ÙȘ ÔÏÏ·Ϥ˜ ÛË̷ۛ˜ ÙÔ˘ Á¿-
ÌÔ˘, ÙÔ˘˜ ÔÈΛÏÔ˘˜ ÚfiÏÔ˘˜ Ô˘ ·›˙ÂÈ ÛÙÔ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·Îfi Û‡-
ÛÙËÌ· ̤۷ Û ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ÂıÓÈο Ï·›ÛÈ·. ∂›Ó·È ÌÈ· ȉȈÙÈ-
΋ Ú¿ÍË ‰‡Ô ·ÙfiÌˆÓ ‹ ÌÈ· ÎÔÈÓÔÙÈ΋ ˘fiıÂÛË ÌÂٷ͇ ‰‡Ô ÔÈ-
ÎÔÁÂÓÂÈÒÓ; ™ÙȘ Û˘Ó‰ڛ˜ ÌÔ˘ Ì ˙¢Á¿ÚÈ· ÚÔÛ¿ıËÛ· Ó·
‰È·ÎÚ›Óˆ ÙȘ ÔÏÈÙÈÛÙÈΤ˜ ·Ô¯ÚÒÛÂȘ Û¯ÂÙÈο Ì ı¤Ì·Ù·
fiˆ˜ ‰¤ÛÌ¢ÛË, ÔÈÎÂÈfiÙËÙ·, ÈηÓÔÔ›ËÛË, ÔÚÁ·ÛÌfi˜ Î·È ÛÒÌ·.
∏ ·Á¿Ë ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È ·ÁÎfiÛÌÈ·, ·ÏÏ¿ Ë ‰ÔÌ‹ Ù˘ Û οıÂ
16
∂ÚˆÙÈ΋ ÓÔËÌÔÛ‡ÓË
ÔÏÈÙÈÛÌfi ÔÚ›˙ÂÙ·È –΢ÚÈÔÏÂÎÙÈο Î·È ÌÂÙ·ÊÔÚÈο– Ì ‰È·ÊÔ-
ÚÂÙÈ΋ ÁÏÒÛÛ·. ◊ÌÔ˘Ó È‰È·›ÙÂÚ· ¢·›ÛıËÙË ÛÙȘ Û˘˙ËÙ‹ÛÂȘ
ÂÚ› ·È‰È΋˜ Î·È ÂÊË‚È΋˜ ÛÂÍÔ˘·ÏÈÎfiÙËÙ·˜, ÂÂȉ‹ ÈÛÙ‡ˆ
fiÙÈ ÔÈ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ·Í›Â˜, ÔÈ ÛÙfi¯ÔÈ, ÙÔ ÂÈÙÚÂÙfi Î·È ÙÔ ··ÁÔ-
ÚÂ˘Ì¤ÓÔ ·ÔηχÙÔÓÙ·È Ì¤Û· ·fi Ù· ÌËӇ̷ٷ Ô˘ ‰›ÓÔÓÙ·È
ÛÙ· ·È‰È¿.
ªÈÏÒ ÔÎÙÒ ÁÏÒÛÛ˜. ∫¿ÔȘ ÙȘ ¤Ì·ı· ÛÙÔ Û›ÙÈ, οÔȘ
ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô, Ï›Á˜ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ Ù·ÍȉÈÒÓ ÌÔ˘, Î·È Ì›·
‹ ‰‡Ô ̤۷ ·fi ÙËÓ ·Á¿Ë. ™ÙË ‰Ô˘ÏÂÈ¿ ÌÔ˘ ηÏÔ‡Ì·È Ó· ¯ÚË-
ÛÈÌÔÔÈ‹Ûˆ ÙËÓ ÔÏ˘ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋ ÌÔ˘ ÈηÓfiÙËÙ· ηıÒ˜ ηÈ
ÙȘ ‰ÂÍÈfiÙËÙ¤˜ ÌÔ˘ ˆ˜ ÔχÁψÛÛË. √È ·ÛıÂÓ›˜ ÌÔ˘ Â›Ó·È ÂÙÂ-
ÚÔÊ˘ÏfiÊÈÏÔÈ Î·È ÔÌÔÊ˘ÏfiÊÈÏÔÈ (‰ÂÓ ‰Ô˘Ï‡ˆ Ì ÙÚ·ÓÛ¤ÍÔ˘·Ï
·˘Ùfi ÙÔÓ Î·ÈÚfi), ·ÓÙÚÂ̤ÓÔÈ, ÏÔÁÔ‰ÔṲ̂ÓÔÈ, ÂχıÂÚÔÈ Î·È
Í·Ó··ÓÙÚÂ̤ÓÔÈ. ∂›Ó·È Ó¤ÔÈ, ËÏÈÎȈ̤ÓÔÈ ‹ ÌÂÛ‹ÏÈΘ. ∫·Ï‡-
ÙÔ˘Ó ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ Ê¿ÛÌ· ÔÏÈÙÈÛÌÒÓ, Ê˘ÏÒÓ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ
ÛÙڈ̿وÓ. √È ÚÔÛˆÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÈÛÙÔڛ˜ ÙÔÓ›˙Ô˘Ó ÙȘ ÔÏÈ-
ÙÈÛÙÈΤ˜ Î·È „˘¯ÔÏÔÁÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ô˘ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔ˘Ó ÙÔÓ
ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›ÔÓ ·Á·¿ÌÂ Î·È ÂÈı˘ÌÔ‡ÌÂ.
¶·Ú·ı¤Ùˆ Û’ ·˘Ùfi ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ÌÈ· ηıÔÚÈÛÙÈ΋ ÁÈ· ̤ӷ Û˘Ó-
ı‹ÎË. ∞Ú¯Èο ›Ûˆ˜ Ê·Ó› ¿Û¯ÂÙË, ·ÏÏ¿ Ú¤ÂÈ Ó· Û·˜ ÙËÓ ·-
ÚÔ˘ÛÈ¿Ûˆ, ÁÈ·Ù› Ú›¯ÓÂÈ Êˆ˜ ÛÙ· ‚·ı‡ÙÂÚ· ΛÓËÙÚ· Ô˘ ÙÚÔÊÔ-
‰ÔÙÔ‡Ó ÙÔ ¿ıÔ˜ ÌÔ˘. √È ÁÔÓ›˜ ÌÔ˘ ‹Ù·Ó ÂÈ˙ÒÓÙ˜ Ó·˙ÈÛÙÈÎÒÓ
ÛÙÚ·ÙÔ¤‰ˆÓ. °È· ·ÚÎÂÙ¿ ¯ÚfiÓÈ· ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·ÓÙÈ̤وÔÈ Ì ÙÔ
ı¿Ó·ÙÔ Î¿ı ̤ڷ. ∏ ÌËÙ¤Ú· ÌÔ˘ Î·È Ô ·Ù¤Ú·˜ ÌÔ˘ ‹Ù·Ó ÔÈ ÌÔ-
Ó·‰ÈÎÔ› ÂÈ˙ÒÓÙ˜ ÙˆÓ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈÒÓ ÙÔ˘˜. µÁ‹Î·Ó ·fi ·˘Ù‹ ÙËÓ
ÂÌÂÈÚ›· Ì ÙË Ï·¯Ù¿Ú· Ó· ÂˆÊÂÏËıÔ‡Ó ·fi ÙËÓ Î¿ı ÛÙÈÁÌ‹
Î·È Ó· ·ÔÏ·‡ÛÔ˘Ó ÙËÓ Î¿ı ̤ڷ Û·Ó Ó· Â›Ó·È Ë ÙÂÏÂ˘Ù·›·
ÙÔ˘˜. ŒÓȈı·Ó fiÙÈ ÙÔ˘˜ ›¯·Ó ¯·Ú›ÛÂÈ ¤Ó· ÌÔÓ·‰ÈÎfi ‰ÒÚÔ: ÙÔ˘˜
›¯·Ó ‰ÒÛÂÈ ›Ûˆ ÙË ˙ˆ‹. √È ÁÔÓ›˜ ÌÔ˘ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Û˘ÓËıÈṲ̂ÓÔÈ
¿ÓıÚˆÔÈ, ÓÔÌ›˙ˆ. ¢ÂÓ ‹ıÂÏ·Ó ·Ï¿ Ó· ÂÈ‚ÈÒÛÔ˘Ó. ∞Ó·˙ËÙÔ‡-
Û·Ó ÙË ˙ˆÓÙ¿ÓÈ· Ù˘ ‡·Ú͢. ∂›¯·Ó ‰›„· ÁÈ· ˙ˆ‹, ÂΉËÏÒÓÔ-
17
 Esther Perel
ÓÙ·Ó Ì ÏËıˆÚÈÎfi ÙÚfiÔ, ÊÚfiÓÙÈ˙·Ó Ó· ÂÚÓÔ‡Ó Î·Ï¿. ∫·Ï-
ÏȤÚÁËÛ·Ó ÙËÓ Â˘¯·Ú›ÛÙËÛË. ¢ÂÓ Í¤Úˆ ·Ôχو˜ Ù›ÔÙ· ÁÈ· ÙË
ÛÂÍÔ˘·ÏÈ΋ ÙÔ˘˜ Û¯¤ÛË, ·Ú¿ ÌfiÓÔ fiÙÈ Â›¯·Ó ‰‡Ô ·È‰È¿, ÙÔÓ
·‰ÂÚÊfi ÌÔ˘ ÎÈ Â̤ӷ. ∞ÏÏ¿ ·fi ÙÔÓ ÙÚfiÔ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘˜ ηٷϷ-
‚·›Óˆ fiÙÈ ·ÔÏ¿Ì‚·Ó·Ó ‚·ıÈ¿ ÙÔÓ ÂÚˆÙÈÛÌfi. ∞ÌÊÈ‚¿Ïψ ·Ó
¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛ·Ó ÔÙ¤ ·˘Ù‹ ÙË Ï¤ÍË, ¿ÓÙˆ˜ ÙÈÌÔ‡Û·Ó ÙÔ Ì˘-
ÛÙÈÎÈÛÙÈÎfi ÙÔ˘ ÓfiËÌ·, Ô˘ ·ÔÙÂÏ› ηٿʷÛË ÛÙË ˙ˆ‹ Î·È ÌÔ-
ÓÔ¿ÙÈ ÚÔ˜ ÙËÓ ÂÏ¢ıÂÚ›· – ÎÈ fi¯È ÙÔ ÛÙÂÓ¿ ÛÂÍÔ˘·ÏÈÎfi Ï·›-
ÛÈÔ Ô˘ Ë Û‡Á¯ÚÔÓË ÎÔÈÓˆÓ›· ÙÔ‡ ·Ô‰›‰ÂÈ. £ÂˆÚÒ fiÙÈ Ë ‰È¢-
Ú˘Ì¤ÓË ·ÓÙ›ÏË„Ë ÙˆÓ ÁÔÓÈÒÓ ÌÔ˘ ÁÈ· ÙÔÓ ÂÚˆÙÈÛÌfi ηıÔÚ›˙ÂÈ
ÙË ÛΤ„Ë ÌÔ˘ Û’ ·˘Ùfi ÙÔ ‚È‚Ï›Ô.
¢¤¯ÙËη ˆÛÙfiÛÔ ¿ÏÏË ÌÈ· ÂÍ›ÛÔ˘ ‰˘Ó·Ù‹ ÂÈÚÚÔ‹: √ ¿ÓÙÚ·˜
ÌÔ˘ Â›Ó·È ‰È¢ı˘ÓÙ‹˜ ÙÔ˘ International Trauma Studies Program
(ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÛÔ˘‰ÒÓ ÙÔ˘ ¢ÈÂıÓÔ‡˜ πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘ ÁÈ· ÙÔ ªÂÙ·-
ÙÚ·˘Ì·ÙÈÎfi ™ÙÚ˜) ÛÙÔ ∫ÔÏÔ‡ÌÈ·. µÔËı¿ÂÈ ÚfiÛÊ˘Á˜, ·È-
‰È¿ Ô˘ ¤˙ËÛ·Ó fiÏÂÌÔ Î·È ı‡Ì·Ù· ‚·Û·ÓÈÛÙËÚ›ˆÓ Ó· ÍÂÂÚ¿-
ÛÔ˘Ó Ù· ÙÚ·‡Ì·Ù· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‚ÈÒÛÂÈ. ¶ÚÔÛ·ı› Ó· ÙÔ˘˜ ÂÌ-
Ê˘Û‹ÛÂÈ Í·Ó¿ ÙË ‰È¿ıÂÛË ÁÈ· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Î·È ÁÈ· ·È¯Ó›‰È,
ÒÛÙ ÙÂÏÈο Ó· Â·Ó·Û˘Ó‰ÂıÔ‡Ó Ì ÙË ˙ˆ‹ Î·È ÙËÓ ÂÏ›‰· Ô˘
ÙËÓ ÙÚÔÊÔ‰ÔÙ›. √ ¿ÓÙÚ·˜ ÌÔ˘ ·Û¯ÔÏÂ›Ù·È Ì ÙÔÓ fiÓÔ. ∂ÁÒ
·Û¯ÔÏÔ‡Ì·È Ì ÙËÓ Â˘¯·Ú›ÛÙËÛË. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ‰‡Ô ¤ÓÓÔȘ
Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÂ Û˘Ó¯‹ ‰È¿ÏÔÁÔ.
ÃÚˆÛÙ¿ˆ ÔÏÏ¿ ÛÙÔ˘˜ ·ÛıÂÓ›˜ ÌÔ˘ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙÔ
‚È‚Ï›Ô – ÌÔÏÔÓfiÙÈ ‰ÂÓ ÙÔ˘˜ ¢¯·ÚÈÛÙÒ ÔÓÔÌ·ÛÙÈο. √È ÈÛÙÔڛ˜
ÙÔ˘˜ ·Ú·‰›‰ÔÓÙ·È Û¯Â‰fiÓ ·˘ÙÔ‡ÛȘ. ™Â ‰È¿ÊÔÚ˜ Ê¿ÛÂȘ Ù˘
Û˘ÁÁÚ·Ê‹˜, ÙÔ˘˜ ‰È¿‚·˙· ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù·, Î·È ÔÏϤ˜ ȉ¤Â˜ ·Ó·-
Ù‡¯ıËÎ·Ó Ì¤Û· ·fi ÙË ‰Ô˘ÏÂÈ¿ ÌÔ˘ Ì·˙› ÙÔ˘˜, Î·È fi¯È ·ÓÙ›-
ÛÙÚÔÊ·. ∆¤ÏÔ˜ ÌÂϤÙËÛ· ÚÔÛÂÎÙÈο ÙÔ ˘ÏÈÎfi ÔÏÏÒÓ „˘¯Ô-
ÏfiÁˆÓ Î·È Û˘ÁÁڷʤˆÓ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‹‰Ë ηٷÈ·ÛÙ› Ì ÙȘ ·Ì-
ÊÈÙ·Ï·ÓÙ‡ÛÂȘ Ù˘ ·Á¿˘ Î·È Ù˘ ÂÈı˘Ì›·˜.
∫¿ı ̤ڷ ¤Ú¯ÔÌ·È ·ÓÙÈ̤وË Ì ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ ÙˆÓ ·ÓıÚÒ-
18
∂ÚˆÙÈ΋ ÓÔËÌÔÛ‡ÓË
ÈÓˆÓ Û¯¤ÛÂˆÓ Ô˘ ηÌÈ¿ ÛÙ·ÙÈÛÙÈ΋ ‰ÂÓ ÚfiÎÂÈÙ·È ÔÙ¤ Ó· Û˘-
Ó˘ÔÏÔÁ›ÛÂÈ. µÏ¤ˆ ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ô˘ Â›Ó·È ÙfiÛÔ Î·ÏÔ› Ê›ÏÔÈ
ÒÛÙ ‰ÂÓ ·ÓÙ¤¯Ô˘Ó Ó· Â›Ó·È ÂÚ·ÛÙ¤˜. µÏ¤ˆ ÂÚ·ÛÙ¤˜ Ô˘ ÂÌ̤-
ÓÔ˘Ó ÙfiÛÔ Ôχ ÛÙËÓ È‰¤· fiÙÈ ÙÔ ÛÂÍ Ú¤ÂÈ Ó· Â›Ó·È ·˘ıfiÚÌËÙÔ
ÒÛÙ ÙÂÏÈο ‰ÂÓ ÙÔ Î¿ÓÔ˘Ó Î·ıfiÏÔ˘. µÏ¤ˆ ˙¢Á¿ÚÈ· Ô˘ ıˆ-
ÚÔ‡Ó ÙËÓ ·ÔÏ¿ÓËÛË ÎÔ˘Ú·ÛÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·, οÙÈ Ô˘ ϤÔÓ
‰ÂÓ Â›Ó·È ˘Ô¯Úˆ̤ÓÔÈ Ó· οÓÔ˘Ó, ÂÊfiÛÔÓ ¤¯Ô˘Ó «‰¤ÛÂÈ ÙÔ Á¿È-
‰·Úfi ÙÔ˘˜». µÏ¤ˆ οÔÈÔ˘˜ Ô˘ ÈÛÙÂ‡Ô˘Ó fiÙÈ ÔÈÎÂÈfiÙËÙ· ÛË-
Ì·›ÓÂÈ Ó· ͤÚÂȘ Ù· ¿ÓÙ· ÁÈ· ÙÔÓ Û‡ÓÙÚÔÊfi ÛÔ˘. ∞·ÚÓÔ‡ÓÙ·È
οı ·›ÛıËÛË ÂÙÂÚfiÙËÙ·˜ Î·È ÌÂÙ¿ ·Ó·ÚˆÙÈÔ‡ÓÙ·È Ô‡ ‹Á ÙÔ
Ì˘ÛÙ‹ÚÈÔ. µÏ¤ˆ ·ÓÙÚÂ̤Ó˜ Ô˘ ÚÔÙÈÌÔ‡Ó Ó· ÎÔ˘‚·ÏÔ‡Ó ÙË
ÚÂÙÛÈÓÈ¿ Ù˘ «¯ÏÈ·Ú‹˜ ÛÙÔ ÎÚ‚¿ÙÈ» ·Ú¿ Ó· ÚÔÛ·ı‹ÛÔ˘Ó Ó·
ÂÍËÁ‹ÛÔ˘Ó ÛÙÔÓ ¿ÓÙÚ· ÙÔ˘˜ fiÙÈ ı¤ÏÔ˘Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÚÔηٷÚ-
ÎÙÈο ·È¯Ó›‰È· ÁÈ· Ó· ÓÈÒÛÔ˘Ó ¤ÙÔÈ̘ ÁÈ· ÛÂÍ. µÏ¤ˆ ·ÓıÚÒ-
Ô˘˜ ÙfiÛÔ ·ÂÏÈṲ̂ÓÔ˘˜ ·fi ÙËÓ ·fiÏ˘ÙË ÂÚˆÙÈ΋ Ï‹ÍË Ô˘
Â›Ó·È Úfiı˘ÌÔÈ Ó· ÚÈÛοÚÔ˘Ó Ù· ¿ÓÙ· ÁÈ· Ï›Á˜ ÛÙÈÁ̤˜ ··-
ÁÔÚÂ˘Ì¤Ó˘ Û˘ÁΛÓËÛ˘. °È· ¿ÏÏ· ˙¢Á¿ÚÈ· ¤Ó·˜ ·Ú¿ÓÔÌÔ˜ ‰Â-
ÛÌfi˜ ÌÔÚ› Ó· ÛËÌ¿ÓÂÈ ÙËÓ ·Ó·˙ˆÔÁfiÓËÛË Ù˘ ÛÂÍÔ˘·ÏÈ΋ ÙÔ˘˜
˙ˆ‹˜, Î·È ÁÈ· ¿ÏÏ· ÙÔ ÔÚÈÛÙÈÎfi Ù¤ÏÔ˜ Ù˘. µÏ¤ˆ ¿ÓÙÚ˜ ÌÂÁ·-
χÙÂÚˆÓ ËÏÈÎÈÒÓ Ô˘ ÓÈÒıÔ˘Ó ÚÔ‰Ô̤ÓÔÈ ·fi ÙÔ ¤Ô˜ ÙÔ˘˜ ηÈ
ηٷʇÁÔ˘Ó ÛÙÔ ‚È¿ÁÎÚ· ÁÈ· Ó· ··Ï‡ÓÔ˘Ó ÙË ÛÎÏËÚ‹ Ú·Á-
Ì·ÙÈÎfiÙËÙ·. µÏ¤ˆ ÙȘ Á˘Ó·›Î˜ ÙÔ˘˜ Ó· ·ÈÛı¿ÓÔÓÙ·È ‰˘Û¿ÚÂ-
ÛÙ· ·fi ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Í·ÊÓÈ΋ ÚfiÎÏËÛË ÛÙË ‰È΋ ÙÔ˘˜ ·ıËÙÈÎfi-
ÙËÙ·. µÏ¤ˆ Ó¤Ô˘˜ ÁÔÓ›˜ ·ÔÛÙÚ·ÁÁÈṲ̂ÓÔ˘˜ ·fi ÙËÓ ÂÚˆÙÈ΋
ÙÔ˘˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ· – Â›Ó·È ÙfiÛÔ ·ÔÚÚÔÊË̤ÓÔÈ Ì ÙÔ ·È‰› ÙÔ˘˜ Ô˘
‰ÂÓ ı˘ÌÔ‡ÓÙ·È Ó· ÎÏ›ÛÔ˘Ó ÙËÓ fiÚÙ· Ù˘ ÎÚ‚·ÙÔο̷ڿ˜ ÙÔ˘˜
Ô‡Ù ̛· ÛÙÔ ÙfiÛÔ. µÏ¤ˆ ¿ÓÙÚ˜ Ó· ÛÂÚÊ¿ÚÔ˘Ó Û ÔÚÓfi ÈÛÙÔ-
ÛÂÏ›‰Â˜ fi¯È ÂÂȉ‹ ‰ÂÓ ‚Ú›ÛÎÔ˘Ó ÂÏ΢ÛÙÈ΋ ÙË Á˘Ó·›Î· ÙÔ˘˜, ·Ï-
Ï¿ ÂÂȉ‹ Ë ¤ÏÏÂÈ„Ë ÂÓıÔ˘ÛÈ·ÛÌÔ‡ Ù˘ ÙÔ˘˜ οÓÂÈ Ó· ÓÈÒıÔ˘Ó
·Ì‹¯·ÓÔÈ Ô˘ ı¤ÏÔ˘Ó ÛÂÍ. µÏ¤ˆ ¿ÏÏÔ˘˜ Ô˘ ÓÙÚ¤ÔÓÙ·È ÙfiÛÔ
Ôχ ÁÈ· ÙË ÛÂÍÔ˘·ÏÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ ÒÛÙ «ÚÔÊ˘Ï¿ÛÛÔ˘Ó» ÙÔ
19
 Esther Perel

¿ÙÔÌÔ Ô˘ ·Á·Ô‡Ó ·fi ·˘Ùfi ÙÔ Ì·ÚÙ‡ÚÈÔ. µÏ¤ˆ ÌÂÚÈÎÔ‡˜

Ô˘ ͤÚÔ˘Ó fiÙÈ ÙÔ˘˜ ·Á·Ô‡Ó ·ÏÏ¿ Ô˘ ı¤ÏÔ˘Ó Ó· ÙÔ˘˜ ÂÈı˘-
Ì‹ÛÔ˘Ó. ŸÏÔÈ ÙÔ˘˜ ¤Ú¯ÔÓÙ·È Ó· Ì ‰Ô˘Ó ÂÂȉ‹ Ï·¯Ù·ÚÔ‡Ó ÙËÓ
ÂÚˆÙÈ΋ ˙ˆÓÙ¿ÓÈ·. ∫¿ÔȘ ÊÔÚ¤˜ ÓÈÒıÔ˘Ó ÓÙÚÔ‹, ¿ÏϘ ÊÔ-
Ú¤˜ ·ÂÏÈÛ›· Î·È ÙÚÔÌÂÚfi ı˘Ìfi. ¢ÂÓ ÙÔ˘˜ Ï›ÂÈ ·Ï¿ ÙÔ ÛÂÍ
ˆ˜ Ú¿ÍË. ∆Ô˘˜ Ï›ÂÈ ÙÔ ·›ÛıËÌ· Ù˘ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜, ÙÔ˘ ·È-
¯ÓȉÈÔ‡ Î·È Ù˘ ·Ó·˙ˆÔÁfiÓËÛ˘ Ô˘ ÚÔÛʤÚÂÈ ÙÔ ÛÂÍ. ™·˜ ÚÔ-
ÛηÏÒ Ó· Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÙ ÛÙÔ˘˜ ‰È·ÏfiÁÔ˘˜ ÌÔ˘ Ì ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ·Ó-
ıÚÒÔ˘˜, ηıÒ˜ ÚÔÛ·ıԇ̠ӷ ‚Úԇ̠Ӥ˜ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ ο-
ÓÔÓÙ·˜ ¤Ó· ÌÈÎÚfi ‚‹Ì· ÚÔ˜ ÙËÓ ˘¤Ú‚·ÛË.
™Â fiÛÔ˘˜ ÊÈÏÔ‰ÔÍÔ‡Ó Ó· ÓÈÒÛÔ˘Ó Ô‡ Î·È Ô‡ ‰˘Ó·Ù¿ ηÚ-
‰ÈÔ¯Ù‡È·, ÙÔ˘˜ Ϥˆ ÙÔ ÂÍ‹˜: Ô ÂÓıÔ˘ÛÈ·ÛÌfi˜ Â›Ó·È Û˘Ó˘Ê·Ṳ̂-
ÓÔ˜ Ì ÙËÓ ·‚‚·ÈfiÙËÙ· Î·È Ì ÙËÓ ÚÔı˘Ì›· Ì·˜ Ó· ·ÁηÏÈ¿-
ÛÔ˘Ì ÙÔ ¿ÁÓˆÛÙÔ. ∞ÏÏ¿ ·˘Ù‹ Ë ¤ÓÙ·ÛË Ì¿˜ οÓÂÈ Ó· ÓÈÒıÔ˘ÌÂ
¢¿ÏˆÙÔÈ. ∏ ·Ï‹ıÂÈ· Â›Ó·È fiÙÈ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ «·ÛʷϤ˜ ÛÂÍ».
¶Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓ›Ûˆ, ˆÛÙfiÛÔ, fiÙÈ ‰ÂÓ „¿¯ÓÔ˘Ó ÁÈ· ÙÔ ¿ıÔ˜
fiÏÔÈ ÔÈ ÂÚ·ÛÙ¤˜. ∫¿ÔȘ Û¯¤ÛÂȘ ÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·ÌÔÈ‚·›·
ÊÚÔÓÙ›‰· Î·È ÛÙÔ Û˘Ó·›ÛıËÌ· Ù˘ ˙ÂÛÙ·ÛÈ¿˜ Î·È Ù˘ ÙÚ˘ÊÂÚfi-
ÙËÙ·˜, Î·È ÔÈ Û‡ÓÙÚÔÊÔÈ ÂÈϤÁÔ˘Ó Ó· ·Ú·Ì›ÓÔ˘Ó Û ·˘Ù¿ Ù·
‹Û˘¯· ÓÂÚ¿. ¶ÚÔÙÈÌÔ‡Ó ÌÈ· ·Á¿Ë Ô˘ ¯Ù›ÛÙËΠ¿Óˆ ÛÙËÓ
˘ÔÌÔÓ‹ ·Ú¿ ÛÙÔ ¿ıÔ˜. °È’ ·˘ÙÔ‡˜ ÌÂÙÚ¿ÂÈ Ë Á·Ï‹ÓË ÙÔ˘ Ì·-
ÎÚÔ¯ÚfiÓÈÔ˘ ‰ÂÛÌÔ‡ ÙÔ˘˜. ™›ÁÔ˘Ú·, ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ÌfiÓÔ ¤Ó·˜ ÙÚfi-
Ô˜ Î·È ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ Ô ÛˆÛÙfi˜ ÙÚfiÔ˜.
∏ ∂ÚˆÙÈ΋ ÓÔËÌÔÛ‡ÓË ÊÈÏÔ‰ÔÍ› Ó· Û·˜ ·Ú·Û‡ÚÂÈ Û ÌÈ·
ÂÈÏÈÎÚÈÓ‹, ‰È·ÊˆÙÈÛÙÈ΋ Î·È ÚÔÎÏËÙÈ΋ Û˘˙‹ÙËÛË. ¡· Û·˜ ο-
ÓÂÈ Ó· ·Ó·ÚˆÙËı›ÙÂ, Ó· ÔÌÔÏÔÁ‹ÛÂÙ ٷ ·ÓÔÌÔÏfiÁËÙ·, Ó· ÙÔÏ-
Ì‹ÛÂÙ ӷ ·ÌÊÈÛ‚ËÙ‹ÛÂÙ οı ÛÂÍÔ˘·ÏÈ΋ Î·È Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈ-
΋ ÔÚıfiÙËÙ·. ∞ÓÔ›ÁÔÓÙ·˜ ‰È¿Ï·Ù· ÙȘ fiÚÙ˜ Ù˘ ÂÚˆÙÈ΋˜
Î·È ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋˜ ˙ˆ‹˜, ÚÔÛηÏÒ ÙÔÓ Î·ı¤Ó·Ó Û·˜ Ó· Í·Ó·-
‚Ú› ÙË Ì·Á›· ÙÔ˘ ÛÂÍ.

20