UNIVERZITET U NOVOM SADU

P O LJ O P R I V R E D N I F A K U L T E T
DEPARTMAN ZA VETERINARSKU MEDICINU

Opšta hirurgija
Dijagnoza
— Postavljanje dijagnoze oboljenja je preduslov
svrsishodnog i racionalnog lečenja.
— Postavljanje dijagnoze oboljenja vršimo tzv.
Dijagnostičkim postupkom koji predstavlja sintezu
— Anamneze
— Opisa životinje (nacional)
— kliničkog pregleda
— opštih i
— specijalnih metoda dijagnostike.
 NACIONAL
ANAMNEZA

OPŠTE METODE:
ADSPEKCIJA
PALPACIJA
PERKUSIJA
AUSKULTACIJA

SPECIJALNE METODE
OFTALMOLOŠKA DIJAGNOSTIKA
DIJAGNOSTIKA HROMOSTI
NEUROLOŠKA DIJAGNOSTIKA
ENDOSKOPIJA
ULTRAZVUK, RTG
BIOPSIJA
PUNKCIJA, KATETERIZACIJA, SONDIRANJE

DIJAGNOZA
 Opis životinje - nacional
— Vrsta i rasa
— Neke su hirurške bolesti karakteristične za samo jednu
vrstu npr čir papka kod goveda
— Neke rase su sklone hirurškim bolestima: npr
pekinezer je sklon nastanku nernije, prolapsa bulbusa
oka, nemački ovčar perianalna fistula
— Pol
— Graviditet (izbor anestezije, kortikosteroidi dovode do
pobačaja
— Perianalni tumori pasa 90% kod mužijaka
— Hemofilija češća kod mužijaka
 Opis životinje - nacional
— Boja i znakovi
— Crno pigmentisane životinje sklone melanomima
— Nepigmentisane životinje-karcinom ušnih školjki i
nozdrva
— Konji sivci 80% starijih od 15 godina dobije melanom
— Starost
— Mlade životinje – akutna oboljenja
— Veoma mlade životinje toku opšte anestezije sklonije su
hipoglikemiji i hipotrmiji
— Starije životinje – hronična oboljenja (prilagoditi
anestetički protokol)
Opis životinje - nacional
— Veličina i telesna masa
— Doziranje lekova
— Masno tkivo je neaktivno pa ga treba izbaciti iz
kalkulacije
— Hrtovi – ne davati barbiturate
— Vrednost životinje
— Ekonomske kategorije životinja (goveda, svinje)
— Proceniti i sposobnost vlasnika da se postoperativno
brine o životinji
Anamneza
— Trajanje bolesti
— Uzroci i okolnosti nastanka bolesti
— Način i rezultati dosadašnjeg lečenja
— Objektivna
— Subjektivna
— Namerno ili nenamerno lažna
Anamneza
— Predstavlja uvid u elementarne podatke o pacijentu i toku
hirurškog oboljenja, što manje ili više tačno iznosi vlasnik
životinje.
— Potrebno je imati jasan koncept i jasan cilj, bez šablonskog
pristupa.
— Pažnju treba fokusirati naročito na najvažnije i
najizraženije simptome (krvarenje, šok i sl)
— Uobičajena pitanja vlasniku se odnose na vreme početka
bolesnog stanja, brzinu pojavljivanja simptoma, da li su
prisutni simptomi peremaćaja senzorijuma i sl.
— Pažnju trebamo usmeriti i na ambijent u kome
životinja živi.
Trenutno stanje – status praesens
— Habitus – stepen razvoja i ugojenosti, kodicije
— Kaheksija (paraziti, neoplazije...)
— Gojaznost (edemi, ascites)
— Ponašanje (agresivnost
— Trijas
— Puls
— Frekvencija disanja
— Temperatura
— Kontrakcija buraga
— VREDNOSTI TRIJASA DOMAĆIH ŽIVOTINJA

TEMPERARURA PULS DISANJE KONTRAKCIJE BURAGA

u toku 5 minuta

GOVEDA 7 --14
tele 38.5 - 39.5 100 - 134 35 - 50
junad do 1 god 38.0 - 39.5 80 - 110 15 - 35
preeko 1 god 38.0 - 39.0 40 - 80 10- -30
SVINJE
prase 39.0 - 39.8 120 - 140
nazime 39.0 - 39.3 70 - 90
odrasli 38.0 - 39.3 60 - 80 10 - -16
OVCE 6 -- 16
Janje 38.5 - 40.0 100 - 120
odrasli 38.5 - 39.5 70 - 80 12 --20
KOZE 7 -- 14
jare 38.5 - 40.0 100 - 120 15 --20
odrasli 38.5 - 39.5 70 - 80 12 --20
KONJI
ždrebne do 1 mjesec do 39.3
konji do 5 god. 37.5 - 38.5
konji preko 5 god. 37.5 - 38.0 28 - 44 8 --16
PSI
štene do 1 god. 38.2 - 39.2
starija od 1 god. 37.5 - 38.5 60 - 120 10 --30
MAČKE
odrasli 38.0 - 39.5 100 - 140 20 --30
SITNE ŽIVOTINJE
kunić 38.5 - 39.5 110 - 140 50 --60
zamorac 37.5 - 39.5
Trenutno stanje – status praesens
— Vidljive sluzokože
— Anemične sluzokože
— Cijanotične sluzokože
— Ikterične sluzokože
— Turgor kože
— hidriranost

— Vreme punjenja kapilara

— 1-2 sec
— Limfni čvorovi
— Bilateralna palpacija,
— Pokretljivost bolnost
 NACIONAL
ANAMNEZA

OPŠTE METODE:
ADSPEKCIJA
PALPACIJA
PERKUSIJA
AUSKULTACIJA

SPECIJALNE METODE
OFTALMOLOŠKA DIJAGNOSTIKA
DIJAGNOSTIKA HROMOSTI
NEUROLOŠKA DIJAGNOSTIKA
ENDOSKOPIJA
ULTRAZVUK, RTG
BIOPSIJA
PUNKCIJA, KATETERIZACIJA, SONDIRANJE

DIJAGNOZA
Opšte metode kliničkog preleda
— Adspekcija
— Palpacija
— Auslultacija
— Perkusija
Specijalne metode pregleda
— Neurološki pregled
— Oftalmološki pregled
— Kardiološki pregled
— Imaging tehnike (RTG,UZ, MR, CT, Scintigrafija,
Artroskopija)
— Laboratorijske analize (krvi, urina, fecesa, briseva,
punktata, bioptata)
Adspekcija
— Predstavlja audio-vizuelnu inspekciju sa daljine.
— Omogućava pažljivom posmatraču da uoči vidljive ili
čak prikrivene promene na pacijentu.
— Posebno je zahvalna metoda kod dijagnostike
lokomotornih oboljenja.
— Adspekcijom procjenjujemo još i stavove, držanje,
izgled kože i sluzokoža, stepen uhranjenosti

Don’t touch the patient – state first

what you see; cultivate your power of
observation. Teach the eye to see, the
fingers to feel, and the ear to hear.
William Osler 1849-1919
Palpacija
— Metoda pregleda pacijenta kojom se dijelovi tijela
pipaju rukom i vrhovima prstiju.

— Direktna (pomoću ruke)

— Indirektna (kopitna klešta)
Palpacijom procenjujemo
— Veličinu
— Konzistenciju
— Temperiranost (apsces, hematom)
— Bolnost (duboka palpacija abdomena)
— Pokretljivost (artritisi)
— Vlažnost
— Reponibilnost (hernije)
— pulzaciju arterija (dijagnostika hromosti - laminitis)
— prisustvo krepitacija
Površinska palpacija
— Izvodi se jagodicama prstiju.
— Temperiranost se procenjuje nadlanicom
Duboka palpacija
— Pruža nam više informacija o konzistencij tkiva,
prisutnosti bola ili abnormalnih struktura u
abdomenu.
Instrumentalna palpacija
— Kopitna klešta
Perkusija
— Perkusija predstavlja metodu kliničkog pregleda pri
kojoj udaramo(kuckamo) po površini tela sa ciljem da
dobijemo informacije o stanju struktura i organa koji
se nalaze u unutrašnjosti.

— Površinski udarci izazivaju strukture u dubini na

vibraciju pri čemu se proizvode tonovi .

— Kvalitet tih zvukova zavisi od gustine perkutovanih

organa.
Perkusija
— Zvuci dobijeni perkusijom se mogu
klasifikovati kao:
— Rezonantni – emituju ih organi koji sadrže vazduh
(pluća).
— Timpanični – emituju ih šuplji organi koji se nalaze
pod pritiskom gasa (timpanični burag, sirište).
— Mukao zvuk – emituju ga solidni organi (srce,
jetra).
Auskultacija
— Slušanje zvukova i šumova koji nastaju u unutrašnjosti
tela sa ciljem da se proceni fiziološko stanje organa.

— Uglavnom se upotrebljava za pretragu pluća, srca i

abdomena, detekcijom patoloških šumova.

— Takođe možemo auskultirati i krepitacije koje nastaju kod

fraktura i luksacija.

— Danas se koristi uglavnom tzv. indirektna metoda za koju

služi instrument, slušalica (stetoskop, fonendoskop).
Raličite vrste stetoskopa
Auskultacija
— Obratiti pažnju na....

Kontakte za uši,
bolje da su mekani silikonski

Izolator za prste
Auskultacija - perkusija
— Ova tehnika podrazumeva istovremno
kombinovanje obe navedene metode, na taj
način što postavimo stetoskop na telo
životinje, pa oko njega kuckamo prstima .

Korisna je u dijagnostici:
-Dislokacije sirišta
-Dilatacija i torzija slepog creva konja
-Intestinalne timpanije
-Gastričnog volvulusa kod psa
 OPŠTE METODE
Auskultacija – perkusija

Dislokacija sirišta

Perkusiona tehnika i perkusiona područja

Dislokacija sirišta

Položaj levo Položaj desno

dislociranog sirišta dislociranog sirišta
Sondiranje
— Sondiranje se izvodi uvođenjem metalnih,
plastičnih i gumenih sondi u prirodne ili
patološki stvorene kanale, džepove rana i sl.

— Sondiranje možemo vršiti još i uvlačenjem

prsta gdje to dozvoljava širina kanala.

— Princip asepse i antisepse.

— Sondirati pažljivo rukom oslonjenom na telo

životinje, kako bi ruka pratila eventualni
pokret životinje.

— Sondiranje prekidamo ako nastane kravarenje.

Izgled metalnih sondi

DUGMETASTA SONDA 16 cm, 2mm

OLUČASTA SONDA 16 cm, 2mm

Sondiranje - indikacije
— Sondiranje upotrebljavamo kod pregleda dubokih
rana, da utvrdimo njihovu dubinu, da utvrdimo da
li je u dnu rane slomljena kost (hrapavost površine).

— Naročito je korisno sondiranje kod pregleda fistula

rana razne etiologije i lokalizacije.

— Na ovaj način utvrđujemo smer pružanja kanala

fistule, stanje zidova kanala, prisutnost stranih tela
u fistuli, saznajemo da li je fistula potpuna ili
nepotpuna.

— Sondiranjem ispitujemo i dubinu džepova rane.

Ispitivanje dubine “džepa” rane na vratu konja
pomoću sonde
Sondiranje - kontraindikacije
— blizina vitalnih organa
— blizina krvnih sudova
— sveža rana
— blizina telesnih šupljina
— blizina zgloba
— rane u području abdomena sondiramo prstom
kako ne bi perforirali peritoneum.
Punkcija
— Predstavlja tehniku dobijanja sadržaja
tečnosti ili gasova iz prirodnih ili
novonastalih šupljina.
— Dijagnostička punkcija (lumbalna,
peritonealna, pleuralna).
— Terapeutska punkcija (apsces, hematom)
Punkcija
— Izvodi se pomoću injekcionih igala različitog promera i
dužine.
— Asepsa i antisepsa
Biopsija
— Pod biopsijom se podrazumeva uzimanje
uzoraka tkiva za obavljanje histoloških,
funkcionalnih i mikrobioloških ispitivanja.

— Koriste se uglavnom invazivne tehnike

incizione, ekscizione i punkcijske biopsije.

— Najčešće se primjenjuje pri determinacij

tumora.
Ultrazvuk
— Pri ultrazvučnom pregledu koriste se zvučni talase
visoke frekvencije.
— Ultrazvučni talasi se usmeravaju na unutrašnje
organe iz malog, vibrirajućeg kristala na ručnom
skeneru (sondi).
— Sonda prima “odjeke” prenosi ih kao električni
signal do ekrana gde se stvara slika.
— Ultrazvuk ne stvara slike visoke kvalitete, ali je
postupak potpuno bezbedan.
Ultrazvuk
— Obično se koristi za pregled organa smeštenih u
trbušnoj šupljini i karlici, te za pregled grudnog koša.

— Ultrazvuk je naročito koristan za dijagnostikovanje

graviditeta i abnormalnosti ženskih polnih organa.

— Vremenom sa napretkom ultrazvučne tehnike počinje

i prmena ultrazvuka kod dijagnostike oboljenja tetiva,
zglobova i dr.
Ultrazvuk
— Pre početka pregleda pacijenta treba pripremiti:
— Sedacija – ukoliko je životinja uznemirena
— Ukloniti dlaku sa mesta pregleda
— Naneti kontaktni (ultrazvučni) gel
Ultrazvuk

UZ pregled abdomena psa UZ pregled repr. org. krave

Endoskopija
— Sam izraz endoskopija znači ˝pogled u
unutrašnjost˝.

— Podrazumeva uvođenje savitljivog optičkog

instrument, endoskopa, u sistem organa za
varenje, kroz usta ili kroz anus.

— Savremeni aparati su malih dimenzija,

mekani i savitljivi a savremna sredstva lokalne
anestezije i umirenja su usavršena tako da je
pregled bezbedan.
Endoskopija
— Endoskop, instrument s fiberoptičkim vlaknima.

— Optička vlakna poput ogledala omogućuju prenos slike do oka

dijagnostičara.
— Unutar instrumenta nalazi se nekoliko kanala koji služe za
uvlačenje pomoćnih uređaja kojima se vrši neka intervencija ili
se prazni sadržaj želuca odnosno ubacuje vazduh ili čisti sočivo
radi bolje preglednosti.
— Na glavi (rukohvatu) endoskopa nalaze se dva kontrolna
uređaja (˝točkići˝) kojima se upravlja vrhom instrumenta.
— Glava endoskopa je povezana sa posebnim izvorom hladnog
svetla.
Endoskopi različitih veličina i namena
 SPECIJALNE METODE
— RTG – pregled

Kamen u mokraćnoj bešici

Rtg nalaz - obris oblika lopte u želudcu
mokraćni kamen kod kornjače
RTG u dijagnostici hromosti
RTG u dijagnostici hromosti
 Oftalmološka dijagnostika

Širmerov test

Schirmer values:
Dog: 21.9 +/ 4.0 mm wetting/minute
Rabbit: 5.3 +/ 2.9 mm wetting/minute
Cat: 20.2 +/ 4.5 mm wetting/minute

Za ipitivanje funkcije suznog aparata

Indirektna oftalmoskopija Merenje očnog pritiska tonopenom
Očno dno