ΠΛΗ10

Κεφάλαιο 2

ΠΛH10
Εισαγωγή στην Πληροφορική: Τόμος Α’
Κεφάλαιο: 2
2.3 : Αριθμητική περιοχή της ALU
2.5: Κυκλώματα Υπολογιστών
ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2

Στόχοι Μαθήματος:
•Να γνωρίσετε τις βασικές αρχές αριθμητικής των
Η/Υ.
•Ποια είναι τα κυκλώματα που εκτελούν αριθμητικές
πράξεις
•Λογικές πύλες
•Κυκλώματα Υπολογιστών
ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2
ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2
ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2
ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2

Η μονάδα ελέγχου (CU - Control Unit) είναι υπεύθυνη για :

• την μεταφορά πληροφοριών μεταξύ CPU προς τη μνήμη &

αντίστροφα
• την ενεργοποίηση και απενεργοποίηση των μονάδων
εισόδου/εξόδου
• την έναρξη και διακοπή της εκτέλεσης ενός προγράμματος
• τον συντονισμό της εκτέλεσης των εντολών του
προγράμματος
• την εκτέλεση των πράξεων στην ALU.
 ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2

Η CPU είναι ένα σύνολο από ηλεκτρονικά

κυκλώματα
κ αποτελείται από τα εξής μέρη :

• την Αριθμητική Λογική Μονάδα (ALU)

• Την μονάδα ελέγχου (CU - Control Unit)
• Καταχωρητές (registers), που
χρησιμέυουν ως χώροι αποθήκευσης
ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2

Η Αριθμητική Λογική Μονάδα (ALU) εκτελεί αριθμητικές

κ λογικές πράξεις:

4+3, 56/78
Για παράδειγμα αν η μεταβλητή Χ έχει τιμή 8, τότε η ALU
μπορεί να αποφανθεί ότι λογική πρόταση Χ<9 είναι αληθής.
Επίσης μπορεί να αποφανθεί για την τιμή αλήθείας της
πρότασης (Χ<9) ΑΝD (Χ>3))
ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ Η/Υ

Βασική Αρχή Αριθμητικής Η/Υ:

Ολες οι πράξεις ανάγονται σε έναν τύπο πρόσθεσης

Π.χ: 5*3 = 5+5+5
ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ Η/Υ:

Οι πληροφορίες στον Η/Υ παριστάνονται με 2 καταστάσεις:

0 & 1: περνάει /δεν περνάει ρεύμα
Μέσα στον Η/Υ περνάνε σήματα.
Αυτά στον Η/Υ κυκλοφορούν σε δύο αναγνωρίσιμες
καταστάσεις π.χ δύο τιμές τάσεων +5 κ 0 Volt
ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ Η/Υ:

Ο χειρισμός των δυαδικών πληροφοριών γίνεται με λογικά

κυκλώματα (πύλες).
Κάθε πύλη έχει συγκεκριμένο σύμβολο, καθορισμένη
λειτουργία (αλγεβρική παράσταση) και σχέση εισόδου –
εξόδου των δυαδικών μεταβλητών που παριστάνεται με έναν
λογικό πίνακα ή πίνακα αληθείας.

Τα ηλεκτρονικά κυκλώματα του Η/Υ που εκτελούν

αριθμητικές πράξεις αποτελούνται από συνδυασμό τέτοιων
λογικών πυλών
ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2

ΛΟΓΙΚΕΣ ΠΥΛΕΣ:

Ο χειρισμός των δυαδικών πληροφοριών γίνεται με λογικά

κυκλώματα (πύλες).
Κάθε πύλη έχει συγκεκριμένο σύμβολο, καθορισμένη
λειτουργία (αλγεβρική παράσταση) και σχέση εισόδου –
εξόδου των δυαδικών μεταβλητών που παριστάνεται με έναν
λογικό πίνακα ή πίνακα αληθείας.

Τα ηλεκτρονικά κυκλώματα του Η/Υ που εκτελούν

αριθμητικές πράξεις αποτελούνται από συνδυασμό τέτοιων
λογικών πυλών
ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2

ΛΟΓΙΚΕΣ ΠΥΛΕΣ:

• AND, OR, NOT (Βασικές πύλες)

• NAND, NOR

• XOR, XNOR
ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2

ΛΟΓΙΚΕΣ ΠΥΛΕΣ:

• Πύλη AND

Εξοδος 1, μόνο αν και τα

δύο σήματα εισόδου είναι 1

Αλγεβρική Πράξη: C= A*B

ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2

ΛΟΓΙΚΕΣ ΠΥΛΕΣ:

• Πύλη OR

Εξοδος 1, εάν έστω

και ένα σήμα εισόδου είναι 1

Αλγεβρική Πράξη: Y= A+B

ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2

ΛΟΓΙΚΕΣ ΠΥΛΕΣ:

• Πύλη ΝΟΤ

“Αντιστρέφει” το σημα εισόδου

Αλγεβρική Πράξη: C= A’
A INPUT OUT
1 0
0 1
ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2

ΛΟΓΙΚΕΣ ΠΥΛΕΣ:

• Πύλη NAND
Πρακτικά για ελαχιστοποίηση των λογικών πυλών
σε ένα κύκλωμα υπάρχει η πύλη NAND,
που κάνει ακριβώς την ίδια δουλειά
από το να φτιάξουμε μια πύλη AND
και στην έξοδο της να συνδέσουμε μια πύλη NOT.

Το αποτέλεσμα της εξόδου της πύλης NAND

είναι ακριβώς το αντίθετο από την πύλη AND.
Έτσι προκύπτει ο παρακάτω πίνακας αληθείας:

Εξοδος 1: αν μία τουλάχιστον είσοδος είναι 1

Εξοδος 0: αν και οι δύο είσοδοι είναι 1

Αλγεβρική Πράξη: C= (A*B)’

ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2

ΛΟΓΙΚΕΣ ΠΥΛΕΣ:

• Πύλη NOR
Kάνει ακριβώς την ίδια δουλειά
από το να φτιάξουμε μια πύλη OR
και στην έξοδο της να συνδέσουμε μια πύλη NOT.

Το αποτέλεσμα της εξόδου της πύλης NOR

είναι ακριβώς το αντίθετο από την πύλη OR.
Έτσι προκύπτει ο παρακάτω πίνακας αληθείας:

Εξοδος 1: αν και οι δύο είσοδοι είναι 0

Εξοδος 0: αν μία τουλάχιστον είσοδος είναι 1

Αλγεβρική Πράξη: C= (A+B)’

ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2

ΛΟΓΙΚΕΣ ΠΥΛΕΣ:

• Πύλη XOR
Προκύπτει από τις τρείς βασικές πύλες
AND, OR και NOT.
(αποκλειστικό ή- αποκλειστική διάζευξη)

Εξοδος 0: αν και οι δύο είσοδοι είναι 1 ή 0.

Εξοδος 1: Σε κάθε άλλη περίπτωση

Αλγεβρική Πράξη:
C= AΒ’+Α’B = Α ⊕ Β
ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2

ΛΟΓΙΚΕΣ ΠΥΛΕΣ:

• Πύλη XΝOR
Συμπλήρωμα της XOR

Εξοδος 1: αν και οι δύο είσοδοι είναι 1

ή και οι δύο είσοδοι 0.
Εξοδος 0: Σε κάθε άλλη περίπτωση

Αλγεβρική Πράξη:
C= A’Β’+ΑB
ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ Η/Υ ΜΕ ΛΟΓΙΚΕΣ ΠΥΛΕΣ:

Κύκλωμα ημιαθροιστή (Παράδειγμα):

O δυαδικός ημιαθροιστής (Half adder) είναι ένα συνδυαστικό λογικό κύκλωμα ικανό να
εκτελεί την πράξη της πρόσθεσης δυαδικών πληροφοριών μήκους ενός δυαδικού
ψηφίου (bit) η κάθε μία. Το αποτέλεσμα λαμβάνεται από δύο εξόδους, εκ των οποίων η
πρώτη παρέχει το άθροισμα και η δεύτερη το τυχόν κρατούμενο .
ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2

Κυκλώματα Υπολογιστών

Σε μια ψηφίδα (chip) ολοκληρωμένου κυκλώματος μπορεί να περιέχονται

εκάτομμύρια transistors.

Ανάλογα με τον αριθμό δομικών πυλών που περιέχουν διακρίνονται σε:

• Μικρής κλίμακας ολοκλήρωσης (SSI – Small Scale Integration), 5 - 10 πύλες

• Μέσης κλίμακας ολοκλήρωσης (ΜSI – Medium Scale Integration), 10 - 100
πύλες
• Μεγάλης κλίμακας ολοκλήρωσης (LSI - Large Scale Integration), μερικές
χιλιάδες πύλες
• Πολύ Μεγάλης κλίμακας ολοκλήρωσης (VLSI – Very Large Scale Integration),
πολλές χιλιάδες πύλες
ΠΛΗ10
Κεφάλαιο 2

Κυκλώματα Υπολογιστών

Ανάλογα με το αν η έξοδος έιναι συνάρτηση ΜΟΝΟ της κατάστασης εισόδου τους:

• Συνδυαστικά κυκλώματα (πλήρης δυαδικός αθροιστής (πρόσθεση δυαδικών

αριθμών με 1 δυαδικό ψηφίο), αποκωδικοποιητής, πολυπλέκτης
• Ακολουθιακά Κυκλώματα τα οποία διαθέτουν στοιχεία μνήμης, δηλαδή η
έξοδός τους δεν είναι συνάρτηση μόνο της εισόδου τους αλλά και της
προηγούμενης κατάστασης του κυκλώματος (flip flop, καταχωρητές, μετρητές)