AGRIKULTURA
pag-aaral ay nagiging kapaki-
-isang agham na may kinalaman sa
paghahalaman at pagpaparami ng mga
hayop.
-pangangalaga ng hayop at halamanan
-primaryang sector ng ekonomiya,
isa sa mahalagang sector na my
malaking gampanin sa pagpapaunlad
ng bansa
Subsectors – naglalarawan ng mga
gawain ng agrikultura
 Pagsasaka
 Pangangahoy
 Paghahayupan
 Pangingisda
Kahalagahan ng Agrikultura
 Nagpapapasok ng dolyar sa bansa
- Pagkakaroon ng malaki na kitang
dolyar ang bansa
- Pagexport ng produktong
agrikultural
- Ang mga dolyar na ito ang
ginagamit na pambili ng mga
imported na materyales at mga
makinarya na kailangan ng
industriya
 Bumibili ng mga produkto ng
industriya
- Ginagamit ng industriya ang hilaw
na materyales na mula sa
agrikultura upang makalikha ng
produkto
- Ang mga produktong industriya ay
binibili ng mga magsasaka upang
matugunan ang kanilang mga
pangangailangan
- Ang kinita ng agrikultura sa pags-
supply ng mga hilaw na materyales
ay ginagamit na pambili ng
industriya
- Ang mga hilaw na materyales na ginagamit ng
industriya ay buhat ng agrikultura na siyang
tagabili ng mga yaring produkto
 Nagbibigay ng Hanapbuhay
- Ang taong hindi nakapagtapos ng
pakinabang sa agrikultura
- May malaking naitutulong ang
sektor ng agrikultura sa
pagkakaloob ng hanapbuhay sa
mga mamamayan ng bansa
Mga Suliranin ng Agrikultura
o Mababang Presyo ng Produktong
Agrikultural
- Bunga ng pagdagsa ng dayuhang
produkto, ang aning magsasaka /
mangingisda ay mabibili lamang sa
murang halaga
- Dahil sa madaling masira /
mabulok kailangang maibenta
agad sa murang halaga
o Kakulangan ng Sapat na
Impraestraktura at Puhunan
- Maraming produktong agrikultura
ang hindi napapakinabangan dahill
nasisira, nabubulok at nalalanta
dahil sa kawalan ng pag-iimbakan
o storage at maayos na
transportasyon
- Ito ay bunga rin ng kawalan ng
puhunan
- Hirap din na paunlarin at
paramihin ang produksiyon dahil
sa walang salapi para sa
makinarya
o Kakulangan sa Makabagong Kagamitan
at Teknolohiya
- Paggamit ng lumang kagamitan,
dahilan ng mabagal na
produksiyon
- Paggamit ng di matatabang binhi,
kung bakit mababa ang
produksiyon ng magsasaka
- Hindi sapat na pondo ng gobyerno
sa pagpapaunlad ng agham at
teknolohiyang agrikultural
o Paglaganap ng Sakit at Peste
- Maraming hayop ang namamatay
at di napapakinabangan dulot nito,
bunga ng mga virus at bakterya na
namiminsala sa mga hayop at
halaman
- Pagkalugi at paghihirap ng mga
magsasaka at mangingisda
o Pagdagsa ng Dayuhang Produkto
- Nagkakaroon ng kakompetensiya
ang ating mga local na pprodukto
Globalisasyon – ay ang mabilis na
paglago at pagdami ng mga nag-
uugnayang bansa sa daigdig na
nagbubunga ng malayang pagdaloy ng
 panlabas na puhunan, produkto at
teknolohiya
Liberalisasyon – ay may kinalaman sa
mabilis na paglago ng kalakalang
panlabas at pamumuhunan
o Implementasyon sa Tunay na Reporma
sa Lupa
- Industriyalisasyon
Mga Solusyon sa Suliranin – dahil
dito, umangat ang antas ng
pamumuhay ng mga magsasaka at
tumaas ang produksiyon ng
agrikultura
1. Tunay na implementasyon ng reporma
sa lupa
2. Pagtatakda ng tamang presyo sa mga
produktong agrikultura
3. Pagbibigay ng subsidy sa magsasaka
4. Pagpapatayo ng mga impraestraktura
(imabakan, irigasyon, tulay, kalsada)
5. Solusyon sa suliranin ng agrikultura
6. Pagbibigay impormasyon at pagtuturo
sa mga magsasaka ukol sa paggamit ng
makabagong teknolohiya
7. Pagtatag ng mga kooperatiba at bangko
rural na magpapautang sa mga
magsasaka at mangingisda
8. Paghihigpit sa mga dayuhang
produktong agrikultura na pumapasok
sa bansa
CARP
– Comprehensive Agrarian Reform
Program
– isang repormang agraryo na
naglalayon na pagkalooban ng lupa
ang mga magsasakang Pilipino.
INDUSTRIYA
-kumakatawan sa sekondaryang sektor
ng bansa
-may kinalaman sa paglikha ng
industrial goods na kailangan ng
ekonomiya
-sumasaklaw sa lahat ng uri ng
pagawaan na naitayo sa isang
ekonomiya
MGA GAWAIN SA SEKTOR NG
INDUSTRIYA
 Pagmimina – pangangalap ng
mamahaling metal at iba’t-ibang
mineral sa mga likas na yaman ng
bansa.
 Pagmanupaktura – pagpoproseso ng
mga hilaw na materyales upang maging
yaring produkto.
 Serbisyo – pagproseso, paglikha, at
pagbebenta ng mga elektrisidad, gas, at
tubig.
 Konstruksiyon – pagpapatayo ng
mga estruktura ng mga pabrika,
pagawaan, gusali, tulay, at iba pa.
Kahalagahan ng Industriya
 Kumikita ng dolyar ang ekonomiya
- Malaki ang ambag ng produktong
elektroniks, semiconductor, at
textiles sa kita ng bansa mula sa
pag-eexport
- Madaling ipagbili ang mga
produkto sapagkat hindi mabilis
mabulok o masira ang produkto
 Nagkakaloob ng Hanapbuhay
- Pinakamaraming mangagawa ang
nasa pagmamanupaktura, ang
mga mga pagawaan, pabrika, at
tindahan na nagpoprodyus ng mga
produkto ay mas maraming
mangagawa ang kailangan at
tinatanggap kaya maraming
mangagawa ang nagkakaroon ng
hanapbuhay
 Nakagagamit ng Makabagong
Teknolohiya
- Nais na paunlarin ang industriya sa
paraan na pagpa-pabilis ang mga
gawain nito kaya naman ay
bumibili ay mga prodyuser ng mga
bagong makinaryang
pamproduksiyon
- Pinagaaralan ang mga bagong
teknolohiya upang mapabilis ang
mga transaksiyong pang-
ekonomiya
  Nagpoproseso ng mga Hilaw na
Materyales
- Ang mga hilaw na materyales ay
pinoproseso ng mga industriya
upang makalikha ng mga produkto
na kailangan sa pamumuhay ng
tao at ng ekonomiya
- Napakikinabangan ang mga HnW o
kahit ang produkto ng agrikultura
dahil sa paggamit ng industriya
upang maging yaring produkto
- Ang agricultural goods ay nagiging
industrial goods
 Nagsusupply ng Yaring Produkto
- Karamihan sa ating mga
pangangailangan at kagustuhan sa
pang araw-araw na buhay ay
nanggagaling o isinu-supply ng
industriya
- Lahat ng yaring produkto na
ginagamit ng tao at kailangan ng
ekonomiya at nagmumula sa
industriya
Mga Suliran ng Industriya
o Pagpasok ng mga Dayuhang Kompanya
at Industriya
- Multinasyonal na korporasyon at
dayuhang negosyante - direktang
kalaban ng mga lokal na
kompanya at mamumuhunang
Pilipino
- Dahil sa globalisasyon, ay naging
bukas ang ating kalakalan sa
pandaigdigang kompetisyon
- Pagkalugi ng mga kompanyang
pag-aari ng mga Pilipino na hindi
gumagamit ng makabagong
teknolohiya at makinarya
- Mas tinatangkilik ang kanilang mga
produkto kaya naman mas malaki
ang kanilang kita
- Bakit nalulugi ang mga
mangangalakal na Pilipino -
colonial mentality, imported
goods, tax exmption sa mga
dayuhan, pagpabor ng mga lokal
na bangko na pautangin ang
dayuhang kompanya kaysa sa lokal
na kompanya
o Kawalan ng Sapat na Puhunan
- Ang ating industriya ay
nahihirapan umunlad dahil sa
walang kakayahan na palawakin
ang negosyo
- Kulang ang pambili ng malalaking
planta at makinarya na kailangan
upang mapabilis ang produksiyon
- Ang pagkuha ng magagaling na
manggagawa ay hindi magawa
dahil sa kakulangan ng puhunan na
pambayad sa kanila
o Hindi Angkop ang Proyekto ng
Pamahalaan
- Mga proyekto ng pamahalaan na
hindi napapakinabangan ng
industriya kaya nasasayang ang
pondo na ginamit sa mga ito
White Elephant Projects – mga
proyekto na isinasagawa ng
pamahalaan na hindi angkop sa
pangangailangan ng sector
o Kakulangan ng Suporta at proteksiyon
ng Pamahalaan
- Puhunan at tulong ay kailangan
- Lubhang naapektuhan ang mga
maliliit na industriya (small-scale
industries) – bunga ng pagsapi ng
pamahalaan sa mga pandaigdigang
samahang pang-ekonomiya na
naging dahilan upang ipatupad ang
liberalisasyon sa ekonomiya –
nakasasagabal sa pagsulong at
pag-unlad ng ating industriya
- Kailangan ang protectionism sa
mga piling industriya sa
pamamagitan ng pagtatakda ng
taripa at kota sa mga dayuhang
produkto
Proteksiyonismo – paglalagay ng
hadlang sa kalakalan upang tulungang
umunlad ang sariling industriya
o Pagiging Import Dependent ng mga
Industriya
- Kinikitang dolyar – nagagamit sa
pagbili ng mga dayuhang produkto
para umunlad ang industriya
- Ang mga bagong teknolohiya ay
mahalaga sa industriya, ngunit
hindi matustusan dahil sa
kakulangan ng dolyar na pambili,
kaya ang resulta ay nagiging
mabagal ang gawain at mababa
ang produksiyon
- Kahit hindi na angkop sa
pangangailangan n gating
industriya ay binibili pa, nagaganap
dahil nais nating makasabay sa
pagbabago ng teknolohiya sa
daigdig kaya na.ging dependent
ang industriya sa mga produkto
mula sa ibang bansa
Mga Solusyon sa mga
Suliranin ng Industriya
 1. Pagkakaloob ng pautang sa mga lokal
na negosyante
2. Pagpapatupad ng proteksiyonismo ng
pamahalaan
3. Pagbibigay ng subsidy at insentibo sa
maliliit na kompanya
4. Pagbibigay ng priyoridad sa
pangangailangan ng industriya
5. Paglinang ng mga yamn ng bansa na
kailangan ng industriya
6. Paghikayat sa mga dayuhang kompanya
na di-kakompetensiya ng local na
industriya
7. Pagbuwag sa import liberalization ng
pamahalaan
8. Political will ng gobyerno
Mga Patakarang Pang-
ekonomiya na Nakatutulong
sa Industriya
1. Filipino First Policy
- Ipinatupad ni dating pangulong
Carlos P. Garcia
- Naglalayon na bigyan ng pabor ang
mga negosyanteng Pilipino kaysa
sa mga dayuhang mamumuhunan
sa pagpapalawak ng kanilang
negosyo at pamumuhunan
2. Oil Deregulation Law
- ang Batas Republika Blg. 8479 ang
nagtakda ng oil deregulation
- ang pamahalaan ay hindi
nakikialam sa pagtatakda ng
presyo, pag-aangkat at pagluluwas
ng mga produktong petrolyo, at
pagtatayo ng gasoline stations,
depots, at refineries
3. Microfinancing
- Sa tulong ng mga bangko
nagkaroon ng pagkakataon ang
maliliit na negosyante, lalo na sa
kanayunan, na magtayo ng sariling
negosyo
- Pinauutang ng mga bangko ang
mga interesadong magsasaka at
maliliit na mangangalakal ng
puhunan upang magsimula ng
negosyo – maliit lamang ang
interes na ipinapataw
- nababawasan nag walang
hanapbuhay at marami ang
magiging self-sufficient
4. Online Businesses
- Ang Internet ay malaking tulong
upang ianunsiyo ang isang
produkto
- Ito ay nagsisilbing pamilihan ng
mga produkto na hindi mo na
kailangan pumunta sa aktuwal na
pamilihan
- Mas maraming impormasyon ang
nalalaman at nababasa ng mga
mamimili sa pamamgitan ng online
businesses
Ang pag-unlad ng bansa ay isa sa
mga pangunahing hangarin ng
pamahalaan.
Korporasyon – ay organisasyon na
pag-aari ng maraming tao na
itatag nang naaayon sa batas
PAGSASAPRIBADO NG KORPORASYON
- Ang pagsasapribado ay paglilipat ng
pamamahala ng mga korporasyon na
hawak ng pamahalaan sa pribadong
sektor.
- Pinasimulan ni Pangulong Corazon
Aquino ang pagbebenta ng mga
Government Owned and Contolled
Corporations (GOCCs) na itinuturing na
non-performing assets (NPAs)
- Ang pagsasapribado ay isinasagawa sa
paglalayon na mabawasan ang gastusin
ng pamahalaan sa mga hindi kapaki-
pakinabang na korposasyon.
- Paraan upang makalikom ng pondo
para magamit sa pagpapatupad ng mga
proyekto at programa ng pamahalaa
PAMAHALAAN KORPORASYON
PAGSASAPRIBADO
3 PARAAN NG PAGSASAPRIBADO
Divestiture – pagbibili ng mga negosyo
na may komersiyong potensiyal sa
pribadong sector.
Contracting – ang paglagda ng kontrata
ng pamahalaan na ipinagkaloob sa
pribadong kompanya ang pamamahala ng
produksiyon ng produkto at serbisyo. Ito ay
ginagawa upang masiguro ang upply ng mga
produkto at serbisyo sa pamilihan,
Voucher – ang paggamit ng garantiya. Ang
pamahalaan ay magbibigay at mag-iisyu ng
mga katibayan na magagamit bg mga
mamimili s apagbili ng mga produkto at
srbisyo ng mga pribadong kompanya.
Ex. Health certificate/card
NASYONALISASYON NG KORPORASYON
 Nasyonalisasyon - ay pamamahala ng
pamahalaan sa ma negosyo, industriya, at
korporasyon na lumilikha ng mga produkto
at serbisyo na kailangang-kailangan ng mga
mamamayan.
- Pinangangasiwaan at
namumuhunan ang pamahalaan sa
ganitong negosyo at korporasyon
upang mabigyan ng proteksiyon ang
mga mamamayan laban sa mga
negosyante na naghahangad ng
malaking tubo
- Ang mga (GOCCs) o mga
korporasyong pagmamay-ari ng
gobyerno ay hinahawakan ng
pamhalaan upang magbigay ng
serbisyo sa mga tao at i-monitor ang
takbo ng negosyo at ang pagtatakda
ng presyo ng mga produktong
pinuprodyus
interes, ang iba na gusting kumita
ng malaki ay nagi-invest ng salapi
sa iba’t ibang paraan tulad ng
pagbili ng stocks o bonds.
Stocks – tanda ng bahagi ng pagmamay-ari sa
isang korporasyon.
Bond – isang sertipiko na iniisyu ng korporasyon
o pamahalaan kapalit ng inutang na salapi.
Stocks & Bonds = Securities
Securities Market – itinuturing na
economic market, kung saan ang nagbibili at
bumibili ng stocks at bonds ng mga korporasyon
at pamahalaan ay nagtatagpo.
Stock Market – isang organisado, bilihan, at
palitan ng securities.

Korporasyon Pamahalaan Nasyonalisasyon

- Ang kinikita ng pamahalaan sa mga

hinahawakang korporasyon at
negosyo ay ginagamit sa
pagsasagawa ng mga proyekto at
programa na magpapaunlad sa
pamumuhay ng mga tao, gayundin
sa pagkakaloob ng mga serbisyong
panlipunan.
- Sa ganitong paraan, maibabalik sa
taong bayan ang anumang tubo na
nakukuha ng pamahalaan sa mga
hinahawakang korporasyon

STOCK MARKET – Ang iba ay

nagiimpok sa bangko upang kumita ng