Professional Documents
Culture Documents
1 OZDEGERLER VE OZVEKTORLER Giris
1 OZDEGERLER VE OZVEKTORLER Giris
VEKTÖRLER
Öz değer problemi Ax = x
lineer sistemi X = 0 dışında 1)Öz değerler hakkında genel bilgi
çözümlere sahip olacak şekilde 2) Kuvvet iterasyon yöntemi
alınacaktır
A=�
a jk �
� �, nxn tipindeki bir matris ve x de n bileşenli bir vektör olsun.
Bu durumda, Ax = x (1.1) olacak şekilde skalerleri ve sıfırdan
farklı x vektörlerini bulma problemine, öz değer -öz vektör problemi ve skalerlerine
de A matrisinin öz değerleri yada karekteristik değerleri denir. Genel olarak skalerleri
ve x vektörleri kompleks elemanlı olabilirler. A matrisinin tüm öz değerlerinin kümesine A nın
spektrum'u (spectrum) denir. Dikkat edilirse (1.1) denkleminde Ax çarpımı x
vektörünü yine kendi skaler katına dönüştürmektedir. Bundan dolayı (1.1) denklemi
(A- I)x = 0 (1.2)
şeklinde yazılabilir. Burada I , nxn tipinde birim matristir. (1.2) sistemi homojen bir sistem
olup bu sistemin sıfır çözümü her zaman vardır. Sıfırdan farklı çözüm olabilmesi için karekteristik
determinant det(A- I) = 0
olmalıdır. Dikkat edilirse bu determinant hesaplandığı zaman ya göre n.dereceden bir
2 1 1
0=[A - I ]x = 2 3 4 =( -1 )( -1 ) (3 + )
1 1 2
tek (A - I)x = O denklem sisteminde yerine koyup, elde edilen denklem sistemlerini çözeceğiz.
1 = l için:
2 1 1 �x1 � �0 �
�x � �0 �
A = 2 3 4 � 2� =� �
1 1 2 �
�x3 �
� �
�0 �
�
olur. Buradan :
�x1 � �1�
x1 = ��x2 �� = ��1 ��
�
�x3 �� � �0 ��
elde edilir. Benzer işlemlerle, 1 = -l ve 3 = 3 için de
�0 � �2 �
x2 = ��1 �� ve x3 � �
= �3 � öz vektörleri bulunur
�1�
� � �1�
� �
B = T 1 AT
olacak şekilde bir T matrisi varsa B matrisi A matrisine benzerdir denir.
l .Teorem. Benzer matrislerin öz değerleri aynıdır. Eğer x , A matrisinin
özvektörü ise, y = T-1x de B matrisinin öz vektörüdür.
2.Tanım. nxn tipindeki bir A matrisi için A1 = At ise, A
matrisine ortogonal matris denir.
2.Teorem. Öz değer ve öz vektörlerle ilgili aşağıdaki özellikler vardır.
(a) A matrisi tekil ise en az bir öz değer sıfırdır. A matrisi tekil değilse tüm
n n n
�| | ���| a
i =1
2
j =1 k =1
jk |2 olur.
�26 2 2 �
� �
A = �2 21 4 �
�4 2 28 �
� �
Schur eşitsizliğinden