Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!
«Ο σοσιαλισμός
«Η ζωή χωρίς
την πάλη για το ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ
σοσιαλισμό δεν
έχει νόημα»
Χ. ΠΟΣΑΔΑΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ
Περιοδική έκδοση του ΕΚΚ (τ-π), Ελληνικού Τμήματος της Ποσαδικής 4ης Διεθνούς
Δεκέμβριος 2018-Φεβρουάριος 2019, αρ. φύλλου 107, 1,5 € http://pcr-posadista.blogspot.gr/
ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΑΚΤΙΚΗ,
ΑΝΤΙΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΗ-ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ
ΚΑΙ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΨΗΦΟΣ
Τόσο η αποχή, τα άκυρα και τα
λευκά, όσο και η ψήφος του ελληνι-
κού λαού, πρέπει και μπορούν να εκ-
φράσουν, θα εκφράσουν, έστω και
πολύ περιορισμένα, την αντιιμπε-
ριαλιστική-αντικαπιταλιστική και
σοσιαλιστική ωρίμανση και θέλη-
ση του ελληνικού λαού, στις Τοπι-
κές και Ευρωπαϊκές Εκλογές του ερ-
χόμενου Μαΐου. Δεν μπορούν να
την αντιπροσωπεύσουν γνήσια, τό-
σο γιατί πρόκειται για εκλογές μέσα
στα ασφυκτικά, καταπιεστικά, εκμε-
ταλλευτικά και διεφθαρμένα πλαίσια
του καπιταλιστικού και ιμπεριαλιστι-
κού συστήματος της χώρας, της ΕΕ
και του Ευρωπαϊκού Κοινοβούλιού
της, όσο και γιατί οι πολιτικές-κομμα-
τικές, γραφειοκρατικές ηγεσίες των
δυνάμεων της Αριστεράς, ριζοσπα-
στικής, σοσιαλιστικής, οικολογικής,
κομμουνιστικής κι εξωκοινοβουλευ-
τικής, που κατεβαίνουν σ’ αυτές τις
εκλογές, δεν αντιπροσωπεύουν, αυ-
τές, γνήσια -πολλές αντίθετα μά-
λιστα-, αυτή την μοναδική για την
πρόοδο ωρίμανση και θέληση του
λαού και άμεση, επείγουσα κι εφικτή
κατεύθυνση της χώρας. Πορεία και
κατεύθυνση απέναντι κι ενάντια στη
βαρβαρότητα, το φασισμό και τον
πόλεμο του καπιταλιστικού-ιμπερια-
λιστικού συστήματος και τους γνή-
σιους -αυτοί σίγουροι- αντιπροσώ-
πους αυτού του συστήματος, της
φασιστικής και της άκρας δεξιάς, της
δεξιάς και της «κεντροδεξιάς».
Η διατυμπανιζόμενη από το σύ-
στημα «ελευθερία ψήφου» σ’ αυτές
τις εκλογές, σε σχέση με τις εκλογές
για ανάδειξη εθνικού κοινοβουλί-
ου και κυβέρνησης, είναι μια ακόμα
απάτη του, που σκοπό έχει ν’ αποφύ-
γει την ψήφο με πολιτικό και κομμα-
τικό περιεχόμενο, που έχει αφήσει
στην απόλυτη μειοψηφία τους γνή-
σιους αντιπροσώπους του συστήμα-
τος, σε όλη τη μεταπολίτευση. Ακό-
μα κι όταν τα αστικά κόμματα έγιναν
κυβέρνηση, με κορμό τη δεξιά Νέα
Δημοκρατία, το κατάφεραν γιατί αυ-
τά τα κόμματα συγκεντρώνονταν σε
ψήφους και ενώνονταν για τη διακυ-
βέρνηση της χώρας, ενώ οι γραφει-
οκρατικές ηγεσίες της Αριστεράς,
είτε δεν ενώνονταν σε Ενιαίο Μέτω-
πο, για να κυβερνήσουν, είτε ακό-
μα κι ενώνονταν με τη δεξιά για να
σχηματίσουν αστικές κυβερνήσεις,
όπως αυτές του 1989-1990 και τε-
λευταία του Μαύρου Μετώπου 2011-
2015 (χωρίς να τις βάζουμε στο ίδιο
«τσουβάλι»). Παρά κι ενάντια στη θέ-
ληση και την ωρίμανση των ψηφο-
φόρων της Αριστεράς. Και με το χρό-
νο και κυρίως μετά το εναρκτήριο
λάκτισμα της σοβιετικής γραφειο-
κρατίας, για ολοκληρωτικό και ξεκά-
θαρο πέρασμα όλης της ανά τον κό-
σμο γραφειοκρατικής «ομάδας» στο
αντίπαλο, καπιταλιστικό-ιμπεριαλι-
στικό στρατόπεδο και όσο πιο πολύ
βαθαίνει η ολοκληρωτική κρίση αυ-
τού του στρατοπέδου, αυτές οι γρα-
φειοκρατικές ηγεσίες στην Ελλάδα,
πέρασαν και περνούν Διαρκώς, ακό-
μα δυστυχώς ανανεούμενες, σ’ αυτό
το στρατόπεδο, κάθε φορά και πιο
είναι μια
αναγκαιότητα
της οργάνωσης
της ζωής»
Χ. ΠΟΣΑΔΑΣ
βαθιά. Είναι γι’ αυτό που η γραφειο-
κρατία του ΠΑΣΟΚ το 2011 ήταν πιο
βαθιά χωμένη εκεί, από τη γραφειο-
κρατία του το 1989, ενώ και η γρα-
φειοκρατία του ΣΥΡΙΖΑ πιο γρήγορα
και το ίδιο βαθιά, πέρασε σ’ αυτό.
Η τωρινή γραφειοκρατία του ΠΑ-
ΣΟΚ είναι και πάλι έτοιμη να συνά-
ψει νέο «μεταμνημονιακό» Μαύρο
Μέτωπο με τη δεξιά, ενώ και η γρα-
φειοκρατία του ΣΥΡΙΖΑ, έχει μετα-
τρέψει την Ελλάδα σε «πεδίο πολε-
μικών δοκιμών και δράσεων» του
αμερικάνικου και ΝΑΤΟικού ιμπερια-
λισμού -όπως το έχουμε χαρακτη-
ρίσει-, σε συμμαχία με τις πιο αντι-
δραστικές δυνάμεις της περιοχής,
όπως με την κυβέρνηση του Ισρα-
ήλ και ταυτόχρονα συνεχίζει τη «με-
ταμνημονιακή» υποταγή της χώρας
στο παγκόσμιο χρηματιστικό κερδο-
σκοπικό, παρασιτικό και εικονικό κε-
φάλαιο, τους οικονομικούς θεσμούς
του, ΕΕ, Κεντρική Τράπεζα, ΔΝΤ, κτλ
και στην κρίση τους. Η κρίση του συ-
στήματος, αναπόφευκτη όσο κι επι-
• Αλληλεγγύη στη
Βενεζουέλα 4
• Συνδικάτα, Ελλάδα
από Χ. Ποσάδας 6
• Brexit 8
• «Κίτρινα Γιλέκα» 12
• 3 Κομμουνιστική Διεθνής
η
από Χ. Ποσάδας 13
• Κουβανική Επανάσταση
από Χ. Ποσάδας 25
• Ταινίες Τσάρλι Τσάπλιν
από Χ. Ποσάδας 27
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 1
θανάτια, το οδηγεί στον πόλεμο και
το φασισμό, για να προσπαθήσει να
επιβιώσει. Κι αυτή η γραφειοκρατία
χρησιμοποιεί τα φασιστικά αποβρά-
σματα και τη δήθεν πάλη και μέτω-
πα ενάντιά τους, σαν άλλοθι για τη
διατήρηση κι ενίσχυση του συστή-
ματος, της κρίσης του και του πο-
λέμου και τελικά του φασισμού που
παράγει κι αναπαράγει. Και που αν
δεν μπορεί και δεν θα μπορέσει να
επαναληφθεί με τη μορφή που πα-
ρουσιάστηκε πριν, με το ναζιφασι-
σμό, λόγω της προηγούμενης αντι-
φασιστικής, αντιιμπεριαλιστικής και
σοσιαλιστικής εμπειρίας, πάλης και
κατακτήσεων των λαών, επαναλαμ-
βάνεται με όλων των ειδών τα πρα-
ξικοπήματα, τους αποκλεισμούς, τα
μποϋκοτάζ, τις επιθέσεις, τις επιδρο-
μές, τις εισβολές και κατοχές σε χώ-
ρες και περιοχές όλου του κόσμου.
«Τα στρατεύματα κατοχής του Χρέ-
ους» στην Ελλάδα, είναι μια από αυ-
τές τις μορφές. Και η αχρεία γραφειο-
κρατία του ΣΥΡΙΖΑ τα διατηρεί και τα
χρυσοπληρώνει, χρυσώνοντας -με
ντροπιαστικές «πρόωρες αποπλη-
ρωμές»-, το -δολοφονικό- χάπι τους,
προς εξαπάτηση του λαού! Που βέ-
βαια δεν εξαπατάται.
Κανένα Τοπικό πρόβλημα δεν μπο-
ρεί να λυθεί με συνέπεια και διάρκεια
στα πλαίσια αυτού του συστήματος,
ή και αν λυθεί με τους ταξικούς αγώ-
νες, δέκα εμφανίζονται στη θέση
του. Τα προβλήματα στον καπιταλι-
σμό πληθαίνουν και μεγαλώνουν οι
καταστροφικές συνέπειές τους, μα-
ζί και οι υπεράνθρωπες προσπάθειες
και η αλληλεγγύη των πολιτών, όπως
στη Μάνδρα και στο Μάτι. Την ίδια
μάλιστα στιγμή που οι επιστημονι-
κές και τεχνικές προϋποθέσεις για τη
λύση τους αυξάνονται. Πολύ περισ-
σότερο δεν μπορούν να λυθούν τα
προβλήματα κι αντίθετα επιδεινώ-
νονται, για τον ίδιο λόγο, στα πλαί-
σια της ιμπεριαλιστικής «νεοφιλε-
λεύθερης» Ευρωπαϊκής Ένωσης και
της απάτης του Κοινοβουλίου της,
που μόνο όταν οι αποφάσεις του εί-
ναι υπέρ του ιμπεριαλισμού και των
δράσεών του -και τέτοιες είναι όλες,
άμεσα ή έμμεσα- αυτές εφαρμόζο-
νται!
Είναι γι’ αυτό που, στη σημερινή
φάση επιταχυνόμενης ολοκληρωτι-
κής όσο κι επιθανάτιας κρίσης απο-
σύνθεσης, βαρβαρότητας, πολέμου
και φασισμού του καπιταλισμού-ι-
μπεριαλισμού, είναι αναγκαία η κομ-
ματική και πολιτική -επιλογή, η μη
επιλογή (αποχή, άκυρα, λευκά)- της
ψήφου. Κι αυτή πρέπει να είναι ενι-
2 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
αία τόσο στις Τοπικές και Ευρωπαϊ-
κές εκλογές τώρα, όσο και στις Γενι-
κές Κοινοβουλευτικές στη συνέχεια:
Αρνητική, καμιά, ψήφος (μαύρο) στα
κόμματα της γνήσιας αντιπροσώ-
πευσης αυτού του συστήματος, δη-
λαδή στην άκρα και φασιστική δε-
ξιά, τη δεξιά και κεντροδεξιά, Θετική
όσο και κριτική ψήφος στα Κόμμα-
τα της Αριστεράς, κομμουνιστικής,
σοσιαλιστικής, ριζοσπαστικής, οι-
κολογικής κι εξωκοινοβουλευτικής.
Κριτική ψήφος στα Κόμματα της Αρι-
στεράς, κυρίως γιατί δεν κάνουν το
Μέτωπο και την Κυβέρνηση της Αρι-
στεράς, όπως επίσης ψήφος και στά-
ση καταδικαστική και ανατρεπτική,
απέναντι στη γραφειοκρατία τους,
ιδιαίτερα αυτής που έχει υποταχτεί
πλήρως κι έχει περάσει στο αντίπα-
λο στρατόπεδο, όπως του ΠΑΣΟΚ
και του ΣΥΡΙΖΑ.
Εμείς καλούμε την κομμουνιστι-
κή, αριστερή κι εργατική πρωτοπο-
ρία, να συγκεντρωθεί στην ψήφο
στο ΚΚΕ, που έχει υιοθετήσει σχεδόν
πλήρως τη στρατηγική και το πρό-
γραμμα της Διαρκούς Σοσιαλιστι-
κής Επανάστασης (χωρίς ενδιάμεσο
αστικοδημοκρατικό στάδιο, διαρκής
πορεία προς το σοσιαλισμό), για την
Ελλάδα, την Ευρώπη και τον κόσμο.
Ταυτόχρονα κριτική ψήφος απέναντι
στη γραφειοκρατική ηγεσία του, που
έχει επιβάλλει στο Κόμμα μια σε-
χτάρια πολιτική και τακτική, όσο και
αντίληψη για την παγκόσμια ταξική
πάλη και σύγκρουση τα τελευταία
χρόνια: πρώτον δεν υιοθετεί την πο-
λιτική και τη τακτική του Ενιαίου
Μετώπου της Αριστεράς -σίγουρα,
στην τωρινή φάση, με αντιιμπερια-
λιστικό-αντικαπιταλιστικό πρόγραμ-
μα-, για ν’ αναλάβει τη διακυβέρνη-
ση της χώρας, πριν, κατά τη διάρκεια
και μετά την κατάληψη της Εξουσί-
ας, τη Λαϊκή Οικονομία και τη Διαρ-
κή Κοινωνική Πορεία προς το Εργα-
τικό Κράτος και το Σοσιαλισμό -που
μόνο παγκόσμια μπορεί να ολοκλη-
ρωθεί-. Δεύτερο, η αντίληψή του για
«παγκόσμια ιμπεριαλιστική πυραμί-
δα» -κοντά στη σοσιαλδημοκρατι-
κή αντίληψη για υπερ-ιμπεριαλισμό-
δεν έχει καμιά σχέση, αντίθετα, με
τη μαρξιστική-λενινιστική-τροτσκι-
στική-ποσαδική αντίληψη της πα-
γκόσμιας ταξικής πάλης, διπολισμού,
αντιπαράθεσης, ανταγωνισμού και
σύγκρουσης, ανάμεσα στον ιμπερια-
λισμό-καπιταλισμό και τις κυρίαρχες
και συμμαχικές κυβερνήσεις και χώ-
ρες τους, από τη μια και την ταξική
πάλη των καταπιεζόμενων και εκμε-
ταλλευόμενων λαών και εθνών -στις
ίδιες τις καπιταλιστικές και ιμπεριαλι-
στικές χώρες- και τις συμμαχικές κυ-
βερνήσεις και χώρες τους, από την
άλλη.
H παγκόσμια κομμουνιστική, αρι-
στερή κι εργατική πρωτοπορία, αλ-
λά και οι λαοί όλου του κόσμου, δεν
έχουν μόνο το ταξικό ένστικτο, αί-
σθηση, αντικειμενικό μάτι, αλλά ήδη
και την αντίληψη και τη συνείδηση,
ότι σ’ αυτή τη φάση, πολεμικά και
φασιστικά κέντρα του ιμπεριαλιστι-
κού-καπιταλιστικού πόλου-στρα-
τοπέδου, εδώ και πολλές δεκαετίες,
ήδη βιωμένες κι αναλυμένες από τον
Λένιν, είναι ο αμερικάνικος, ευρωπα-
ϊκός και ιαπωνικός ιμπεριαλισμός. Το
αντίπαλο κέντρο, το κέντρο της τα-
ξικής πάλης και υπεράσπισης όλων
των λαών του κόσμου, όλης της αν-
θρωπότητας, βρίσκεται, όχι τυχαία,
εκεί που έγιναν οι πιο πλήρεις Σοσι-
αλιστικές Επαναστάσεις, μ’ επικεφα-
λής τη Ρώσικη, Κινέζικη, Κουβανική
και Βιετναμέζικη Επανάσταση: στην
τωρινή Ρωσική Ομοσπονδία, τη Λα-
ϊκή Δημοκρατία της Κίνας, τη σοσι-
αλιστική Δημοκρατία της Κούβας,
τη Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Βι-
ετνάμ. Αυτό δεν εξαρτάται καθόλου
από τις υπάρχουσες ηγεσίες, γραφει-
οκρατίες και κυβερνήσεις τους, αλ-
λά από την παγκόσμια ταξική πάλη,
σύγκρουση και συσχετισμό και κύ-
ρια από το γεγονός ότι ο ιμπεριαλι-
σμός-καπιταλισμός, σ’ αυτή τη φά-
ση της ιστορίας, για να επιβιώσει,
έχει ανάγκη το διαρκή πόλεμο και
φασισμό ενάντια στους λαούς και
στην ταξική, επαναστατική και σοσι-
αλιστική πάλη και κατακτήσεις τους.
Αυτό το σύστημα δεν καθορίζει τις
κινήσεις του με βάση τις υπάρχου-
σες ηγεσίες και κυβερνήσεις, ακόμα
και στις κυρίαρχες χώρες του, αλλά
αντίθετα προσπαθεί να επιβάλλει σ’
αυτές, αυτή την ανάγκη του. Όποια
ηγεσία και κυβέρνηση αρνείται να
υποταχτεί σ’ αυτή, ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ
Ή/ΚΑΙ ΣΥΝΕΙΔΗΤΑ, βρίσκεται στο
αντίπαλό του ταξικό στρατόπεδο,
στον ΑΛΛΟ ΚΟΣΜΟ, ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΕΦΙ-
ΚΤΟΣ, ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ, το στρατό-
πεδο όλης της ταξικά μαχόμενης και
ώριμης για το σοσιαλισμό ανθρωπό-
τητας. Κι ακόμα κι αν δεν υπήρχαν οι
ταξικές, επαναστατικές και σοσιαλι-
στικές επαναστάσεις και κατακτή-
σεις των λαών, ο ιμπεριαλισμός θα
είχε κάνει ήδη τον Τρίτο Παγκόσμιο
Πόλεμο, όπως έκανε με τον Πρώτο
και το Δεύτερο. Πολύ περισσότερο
τώρα κάνει τον Τρίτο διαρκή πόλε-
μο και φασισμό, κομματιαστά, επει-
δή υπάρχει αυτή η πάλη και κατα-
κτήσεις των λαών!
Ο φασίστας πολεμοχαρής Τραμπ,
βάζοντας πρόσφατα κι ανοιχτά, σαν
κύριο εχθρό του αμερικάνικου ιμπε-
ριαλισμού -κέντρου όλου του ιμπε-
ριαλισμού- το σοσιαλισμό, αποδεί-
χνει για μια ακόμα φορά, αυτό που
έχει αναλύσει ο Χ. Ποσάδας, ότι μετά
τη Ρώσικη Σοσιαλιστική Επανάστα-
ση, η ταξική πάλη, αντιπαράθεση,
σύγκρουση, με όλα τα μέσα, στον κό-
σμο, είναι «σύγκρουση συστήματος
ενάντια σε σύστημα», «σοσιαλισμός
ενάντια σε καπιταλισμό». Και σε αντί-
θεση με την αντίληψη της γραφειο-
κρατίας του ΚΚΕ, που διατυμπανίζει
ότι «δεν έχει σημασία ποιος είναι επι-
τιθέμενος και ποιος αμυνόμενος»,
ιδιαίτερα σ’ αυτή την περίπτωση και
σ’ αυτή την ιστορική φάση, επιτιθέ-
μενος σ’ αυτή τη ταξική σύγκρουση
είναι ο ιμπεριαλισμός κι αμυνόμενοι
οι λαοί και τα έθνη όλου του κόσμου,
μ’ επικεφαλής τους λαούς και τις χώ-
ρες της Ρωσίας, της Κίνας, της Κού-
βας και του Βιετνάμ. Πώς λοιπόν δεν
έχει σημασία; Αντίθετα μάλιστα, η
άμυνα των λαών και των χωρών,
απέναντι στο Διαρκή έτσι κι αλλιώς
πόλεμο και φασισμό του ιμπεριαλι-
σμού ενάντιά τους, μπορεί -και πρέ-
πει πολλές φορές-, να πάρει και μορ-
φή «επιθετική». Αυτό που πρέπει να
προτείνουμε εμείς, οι κομμουνιστές
και οι αριστεροί όλου του κόσμου,
είναι αυτός ο αμυντικός ή/και «επι-
θετικός» «πόλεμος στον πόλεμο των
ιμπεριαλιστών» να μετατρέπεται σε
σοσιαλιστική επανάσταση.
Είναι τόσο ασφυκτικά διπολική αυ-
τή η ταξική παγκόσμια σύγκρου-
ση συστήματος ενάντια σε σύστη-
μα, ώστε ακόμα και οι συγκρούσεις,
που -στη μορφή τους- είναι ανάμεσα
σε χώρες που είναι ακόμα καπιταλι-
στικές, αργά ή γρήγορα, κάθε φορά
και περισσότερο άμεσα, εκφράζουν
και εφαρμόζουν στην πράξη αυτή
την ταξική ουσία και την παγκόσμια
σύγκρουση. Από τη μια ο πάντα επι-
τιθέμενος ιμπεριαλισμός-καπιταλι-
σμός, μ’ επικεφαλής τα κέντρα και
τους θεσμούς του, με όλα τα μέσα
και με ακόμα και με περιστασιακούς
συμμάχους του, κυβερνήσεις και χώ-
ρες κι από την άλλη χώρες και κυ-
βερνήσεις αμυνόμενες, υποχρεωτι-
κά με όλα τα μέσα και με όλους τους
συμμάχους τους, που δεν μπορεί πα-
ρά να είναι -ΚΑΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ- η
Ρωσία, η Κίνα, η Κούβα, το Βιετνάμ,
όλοι οι επαναστατημένοι λαοί και
χώρες του κόσμου -αλλά κι αυτές οι
χώρες και κυβερνήσεις που δεν υπο-
τάσσονται στον ιμπεριαλισμό-, ενά-
ντια στον ιμπεριαλισμό. Και σ’ αυ-
τό το -ιστορικό- σημείο ισχύει «πες
μου το φίλο -σύμμαχό- σου, για να
πω ποιος είσαι». ΓΙΑ ΟΠΟΙΟΝ ΑΝΑ-
ΛΥΕΙ ΚΙ ΕΠΕΜΒΑΙΝΕΙ ΤΑΞΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙ-
ΜΕΝΙΚΑ, ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΙ-
ΝΕΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΑ ΜΑΤΙΑ ΜΑΣ, ΣΕ
ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟ-
ΧΗ ΜΑΣ.
Ανάμεσα στις αρνητικές συνέπειες
αυτής της, τουλάχιστον λαθεμένης,
αντίληψης της γραφειοκρατίας του
ΚΚΕ, είναι ότι δίνει εν μέρει άλλοθι
στην αντεπαναστατική, αντιδραστι-
κή και φιλοϊμπεριαλιστική γραφειο-
κρατία του ΣΥΡΙΖΑ, για την επιλογή
της να μετατρέψει τη χώρα σε ένα
«πεδίο ιμπεριαλιστικών πολεμικών
δοκιμών και δράσεων» όπως ανα-
φέρουμε πιο πάνω. Δεν υπάρχει Τρί-
τη επιλογή, «Τρίτος Δρόμος», Τρίτο
Στρατόπεδο. Στρατόπεδο ιμπεριαλι-
στικό ή στρατόπεδο -αντικειμενικά
ή/και συνειδητά- αντιιμπεριαλιστι-
κό, τίποτε άλλο! Αν και τα δύο στρα-
τόπεδα είναι ιμπεριαλιστικά, όπως
ισχυρίζεται η γραφειοκρατία του
ΚΚΕ, τότε ποιος μπορεί να κατηγο-
ρήσει τη γραφειοκρατία του ΣΥΡΙΖΑ
γι’ αυτή την επιλογή της; Εμείς έχου-
με όλο το δικαίωμα να την κατηγο-
ρήσουμε, να την καταγγείλουμε και
να την ανατρέψουμε, με εσωτερική
Πολιτική Επανάσταση στον ΣΥΡΙΖΑ,
μέσα από την κομματική, κοινωνι-
κή κι εκλογική βάση αυτού του Κόμ-
ματος. Αντίθετα δεν έχουμε κανένα
λόγο να κατηγορήσουμε την τωρι-
νή στάση της κυβέρνησης της Τουρ-
κίας, στην προσπάθειά της ν’ ανα-
ζητήσει συμμάχους, απέναντι στον
ιμπεριαλισμό, στη Ρωσία, την Κίνα,
τον Μαδούρο, τον Μοράλες, κτλ. Το
ίδιο ισχύει για όλες τις ηγεσίες, χώ-
ρες και κυβερνήσεις. Ενώ την ίδια
στιγμή, από καλύτερες -αντικειμενι-
κά αντιιμπεριαλιστικές- συνθήκες, η
ταξική κι επαναστατική πάλη μπο-
ρεί και πρέπει να γίνει αντιιμπερια-
λιστική-αντικαπιταλιστική και σοσι-
αλιστική. Αρνητικές συνέπειες αυτής
της αντίληψης της γραφειοκρατικής
ηγεσίας του ΚΚΕ, μαζί με την έλλειψη
πολιτικής και τακτικής Ενιαίου Μετώ-
που και Κυβέρνησης της Αριστεράς,
σε όλα τα επίπεδα, είναι επίσης: το
γεγονός της σχετικής απομόνωσης
του του ΚΚΕ, από την εντελώς διαφο-
ρετική και σωστή θέση της μεγάλης
πλειοψηφίας των Κομμουνιστικών κι
Εργατικών Κομμάτων, με τα οποία,
σωστά, συνεδριάζει κάθε χρόνο, πι-
στεύουμε εμείς στην πορεία της οι-
κοδόμησης της Νέας Κομμουνιστι-
κής Διεθνούς και την οποία πορεία
εμποδίζει ακριβώς αυτός ο σεκτα-
ρισμός του ΚΚΕ στις ετήσιες Παγκό-
σμιες αυτές Συναντήσεις. Όπως επί-
σης είναι το γεγονός ότι στη διαμάχη
ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρ-
κία, δύο καπιταλιστικές χώρες, σε
ορισμένες αναλύσεις του ΚΚΕ, δι-
αφαίνεται μια, κατ΄ αρχή, «υπερά-
σπιση της πατρίδας» απέναντι στην
Τουρκία! Μακάρι να κάνουμε λάθος.
Καλούμε λοιπόν το ΚΚΕ, να διαλέξει
επειγόντως το ταξικό, επαναστατι-
κό και σοσιαλιστικό πόλο και στρα-
τόπεδο των λαών, όπως η συντριπτι-
κή πλειοψηφία των Κομμουνιστικών
κι Εργατικών Κομμάτων.
Είναι γι’ αυτό που η δική μας ψή-
φος και η ψήφος της κομμουνιστι-
κής, αριστερής κι εργατικής πρω-
τοπορίας στις επόμενες Τοπικές και
Ευρωπαϊκές Εκλογές, πρέπει να είναι
Κομματική και ταυτόχρονα Κριτική,
Πολιτική και Τακτική, συγκεντρωμέ-
νη στο ΚΚΕ, για το σωστό στρατηγι-
κό σοσιαλιστικό στόχο και πρόγραμ-
μα. Τέτοιο ταξικό νόημα πρέπει και
μπορεί να έχει η ψήφος του ελληνι-
κού λαού, αρνητική (μαύρο) για τα
γνήσια κόμματα του συστήματος και
θετική για τα Κόμματα της αντιιμπε-
ριαλιστικής-αντικαπιταλιστικής αρι-
στεράς, κριτική απέναντι στις γρα-
φειοκρατικές ηγεσίες τους και στην
περίπτωση των γραφειοκρατιών του
ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ, πρέπει να
είναι ψήφος καταγγελτική και ανα-
τρεπτική γι’ αυτές. ΤΟ ΕΝΙΑΙΟ ΜΕ-
ΤΩΠΟ ΚΑΙ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕ-
ΡΑΣ -που μόνο αυτό μπορεί να είναι
πραγματικά και αντιφασιστικό- ΣΕ
ΟΛΑ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ, ΠΡΙΝ, ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙ-
ΑΡΚΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗ ΛΑΪΚΗ ΕΞΟΥ-
ΣΙΑ, ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥ-
ΡΩΠΗ, ΕΙΝΑΙ ΕΚ ΤΩΝ ΩΝ ΟΥΚ ΑΝΕΥ
ΟΡΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟ-
ΔΟΜΗΣΗ, ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Ο ΤΑΞΙΚΟΣ ΜΟ-
ΝΟΔΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ ΤΗΣ
ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ.
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
3ΜΗΝΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ
Διευθυντής-Εκδότης-Υπεύθυνος Ύλης
Μιχάλης Μπούμης
Λεωφ. Δημοκρατίας 35, 14572, Δροσιά
Τηλ. και Φαξ 2108134278
e-mail: mijboumis@gmail.com
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 3
 ΑΝΤΙΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ
ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΜΠΟΛΙΒΑΡΙΑΝΗ ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑ, ΣΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΗΣ
ΜΑΔΟΥΡΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
Η καταγγελία μας ενάντια στην ορ-
γανωμένη από τον αμερικάνικο ιμπε-
ριαλισμό και τους ντόπιους και διεθνείς
θεσμούς και υπηρέτες του απόπειρα
πραξικοπήματος στη Βενεζουέλα, όπως
και όλες οι άλλες καταγγελίες μας ενά-
ντια στον ιμπεριαλισμό και τον πόλεμο
και το φασισμό που προετοιμάζει και
κάνει σε όλο τον κόσμο, δεν μπορεί πα-
ρά να συνοδεύεται από την αναγκαία,
δυνατή όσο και άμεση, επείγουσα αντι-
ιμπεριαλιστική-αντικαπιταλιστική και
σοσιαλιστική αλληλεγγύη κι απάντηση,
στη Βενεζουέλα και όλο τον κόσμο.
Αποδείχνεται κάθε μέρα και πιο βα-
θιά και φανερά, η ανάλυση του Χ. Πο-
σάδας ότι, μετά την πρώτη Σοσιαλιστι-
κή Επανάσταση και την εγκατάσταση
του πρώτου Εργατικού (Σοσιαλιστικού)
Κράτους, της ΕΣΣΔ, υπάρχει στην αν-
θρωπότητα μια παγκόσμια, τοπική, εθνι-
κή και οπωσδήποτε ταξική «σύγκρουση
συστήματος ενάντια σε σύστημα», ιμπε-
ριαλισμός-καπιταλισμός από τη μια, σο-
σιαλισμός από την άλλη, όποια μορφή
κι αν παίρνει αυτή η σύγκρουση, αλλά
με αυτό το ιστορικό ταξικό κοινωνικό
περιεχόμενο.
Ο ιμπεριαλισμός, μη μπορώντας πλέ-
ον να κάνει το μαζικό φασισμό, τον κά-
νει με άλλες μορφές, με τις φασιστικές
συμμορίες και τα ακροδεξιά κόμμα-
τα ελάχιστης μειοψηφίας και προετοι-
μάζοντας και κάνοντας πραξικοπήματα
κάθε μορφής, όπως αυτό που κάνει τώ-
ρα στη Βενεζουέλα. Και καθώς ο φασι-
σμός δεν είναι παρά μόνο το δίδυμο, η
«πολιτική πτέρυγα» -και σαν τέτοια πά-
ντα η αχίλλειος πτέρνα- της παγκόσμι-
ας πολεμικής προετοιμασίας και δράσης
του ιμπεριαλισμού, είναι στην πολεμική
προετοιμασία και δράση, με όλα τα μέ-
σα, κάθε φορά και πιο στρατιωτικά και
πυρηνικά, μαζικής καταστροφής, που
καταφεύγει ο ιμπεριαλισμός-καπιταλι-
σμός, για να μπορέσει να επιβιώσει αυ-
τός σαν σύστημα, δολοφονώντας και
καταστρέφοντας την ανθρωπότητα. Κά-
θε πραξικόπημα που αποπειράται και
κάνει αυτό το σύστημα ενάντια στην
κάθε χώρα και στον κόσμο, το συνδυά-
ζει πάντα με στρατιωτική επιδρομή, ει-
σβολή και κατοχή. Αυτό το δολοφονικό
δίδυμο προσπαθεί τώρα να εφαρμόσει
και στη Βενεζουέλα. Και σε κάθε περί-
πτωση δεν περιμένει το κάθε είδους φα-
σιστικό πραξικόπημα για να προετοι-
μάσει και να κάνει τον πόλεμο, σε κάθε
γωνιά της γης.
Η για εκατονταετίες οικονομική συ-
γκέντρωση του παγκόσμιου καπιτα-
λιστικού συστήματος γύρω από τον
ιμπεριαλισμό, «ανώτερη –μ’ αυτή την
έννοια, όσο και ακροτελεύτια, επιθα-
νάτια- φάση του καπιταλισμού» (Β.Ι. Λέ-
νιν), συγκέντρωση που επιτελείται μέσα
4 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
από τις ατέλειωτες αντιθέσεις του –όσο
υπάρχει- και που χρειάστηκε ακόμα και
ενδοκαπιταλιστικούς και ενδοϊμπερια-
λιστικούς πολέμους για να κορυφωθεί,
σήμερα έχει πάρει κύρια τη μορφή της
συγκέντρωσής του γύρω από τον αντι-
λαϊκό πόλεμο και το φασισμό, με όλες
τις μορφές τους και κύρια την αντιδημο-
κρατική, πραξικοπηματική και στρατι-
ωτική. Δεν έχει άλλο τρόπο για να προ-
σπαθήσει να επιβιώσει σαν σύστημα,
μέσα στην «επιθανάτια αγωνία του» (Λ.
Τρότσκι), που παίρνει τη μορφή της ολο-
κληρωτικής, ολόπλευρης κρίσης απο-
σύνθεσής του, οικονομικής, κοινωνικής,
πολιτικής, οικολογικής, ηθικής (Χ. Πο-
σάδας). Μέσα σ’ αυτή βλέπει σαν το μο-
ναδικό τρόπο επιβίωσής του τον πόλε-
μο, τοπικό, περιφερειακό και παγκόσμιο.
Και καθώς, ιδιαίτερα τον παγκόσμιο,
«δεν μπορεί να τον κάνει όταν, όπου και
όπως θέλει» (Χ. Ποσάδας), λόγω της ταυ-
τόχρονης ανάπτυξης της ταξικής, επα-
ναστατικής αντιιμπεριαλιστικής, αντι-
καπιταλιστικής και σοσιαλιστικής πάλης
της ανθρωπότητας, που τον εμποδίζει,
μέσα στις ίδιες τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και
την Ιαπωνία, αυτό εντείνει τόσο την κρί-
ση αποσύνθεσης του συστήματος, όσο
και την πολιτικο-στρατιωτική συγκέ-
ντρωσή του γύρω από αυτό το στόχο
ζωής κι επιβίωσής του: τον πόλεμο και
το φασισμό. Είναι η συγκέντρωσή του
«στο κέντρο που βρίσκεται πάνω από
το ίδιο το Πεντάγωνο, ΝΑΤΟ, κτλ» (Χ.
Ποσάδας), που είναι αυτό που αποφασί-
ζει, οργανώνει και συντονίζει όλα τα άλ-
λα «κατώτερα» κέντρα του, θεσμούς και
πολιτικούς εκπροσώπους, υπηρέτες και
υποτακτικούς, γνήσιους αστικούς-καπι-
ταλιστικούς, όσο και σοσιαλδημοκρα-
τικούς και γραφειοκρατικούς κάθε από-
χρωσης, χρησιμοποιώντας αυτούς τους
τελευταίους, εκτός των άλλων και σαν
«δούρειους ίππους» στο αντίπαλο ταξι-
κό στρατόπεδο.
Είναι αυτό το κέντρο που έχει επι-
βληθεί οριστικά –μέχρι την εξαφάνιση
του καπιταλιστικού συστήματος- πά-
νω σε όλο το δολοφονικό, αντιανθρώ-
πινο, ιμπεριαλιστικό οικοδόμημα. Και
δεν μπορούσε να βρίσκεται αλλού πα-
ρά μόνο στους κόλπους του αμερικάνι-
κου ιμπεριαλισμού, όπου άλλωστε επι-
τελείται και η μεγαλύτερη και βαθύτερη
οικονομική συγκέντρωση του συστή-
ματος, όπως είχαν προβλέψει και ανα-
λύσει οι Λένιν-Τρότσκι-Ποσάδας. Κι είναι
γι’ αυτό που αυτό το κέντρο του αμερι-
κάνικου ιμπεριαλισμού, ψάχνοντας να
επιβληθεί πάνω σε όλους τους άλλους,
βρήκε στο πρόσωπο του προέδρου του,
του Τραμπ, φασίστα και πολεμοχαρούς
και με την πολιτική του «οι ΗΠΑ πάνω
απ’ όλα», αυτόν που θα εξέφραζε πιο
γνήσια από τους γνήσιους τον αμερι-
κάνικο ιμπεριαλιστικό πόλεμο και φα-
σισμό: «Οι ΗΠΑ πάνω απ’ όλα» σημαίνει
ενάντια σε «όλα», ενάντια σε όλη την αν-
θρωπότητα και όλες τις προοδευτικές,
ταξικές, επαναστατικές αντιιμπεριαλι-
στικές-αντικαπιταλιστικές και σοσιαλι-
στικές κατακτήσεις της, απ’ όποιο επί-
πεδο κι αν αυτές ξεκινούν και φτάνουν.
Τί άλλο μπορεί να σημαίνει αυτό που
συμβαίνει από τον αμερικάνικο ιμπερια-
λισμό και τον Τραμπ του, με τα «κοινο-
βουλευτικά» και «δικαστικά» πραξικο-
πήματα σε όλη τη Λατινική Αμερική, με
τις επιδρομές και τις κατοχές στη Μέση
Ανατολή, στα Βαλκάνια, στην Ασία, στην
Αφρική, με τις πολεμικές προετοιμασίες
κι εγκαταστάσεις στην ίδια την Ευρώπη
και την Ιαπωνία, στις ίδιες τις ΗΠΑ, όπως
πρόσφατα με την κατασκευή του ρατσι-
στικού τείχους; Όλη η πρωτοβουλία, η
οργάνωση και συντονισμός του παγκό-
σμιου ιμπεριαλισμού ενάντια στην αν-
θρωπότητα, είναι στα χέρια του αμερι-
κάνικου. Η πραξικοπηματική απόπειρα
ανατροπής του εκλεγμένου Προέδρου
της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο, του
Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος, του
Κομμουνιστικού Κόμματος, του Κόμμα-
τος Πατρίδα για Όλους και του Μετώπου
και της Κυβέρνησής τους στη Βενεζουέ-
λα, δεν σημαίνει τίποτε άλλο παρά αυ-
τό τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και φασι-
σμό που προσπαθεί να επιβάλλει στον
κόσμο η ηγεσία των ΗΠΑ, με ανώτατο
ηγέτη της τον πρόεδρό της Τραμπ. Και
βέβαια αυτή η πραξικοπηματική από-
πειρα, συνοδεύτηκε ακαριαία κι εγκλη-
ματικά, με πολεμικές και πραξικοπημα-
τικές ιαχές, από όλα τα άλλα «κατώτερα»
κέντρα, θεσμούς, εκπροσώπους κι υπη-
ρέτες του ιμπεριαλισμού, ΕΕ, Ευρωκοι-
νοβούλιο, «σοσιαλιστική διεθνής», κτλ
Είναι ιμπεριαλιστικός πόλεμος και φα-
σισμός ενάντια σε όλη την ανθρωπότη-
τα, σαν μια καθημερινή ανάγκη του κα-
πιταλιστικού συστήματος: ήδη από την
εμφάνισή του, στη συνέχεια σαν ανάγκη
επιβίωσής του στη φάση του ιμπερια-
λισμού, αρχίζοντας από το «μοίρασμα
και ξαναμοίρασμα του κόσμου» με τους
ενδοϊμπεριαλιστικούς πολέμους –στη
μορφή τους, γιατί στο ταξικό περιεχό-
μενό τους και στο αποτέλεσμά τους στα
πεδία των μαχών και των χωρών, ήταν
πάντα ενάντια στης ανθρωπότητα- και
τώρα κι εφεξής με όλο το ιμπεριαλιστικό
οικοδόμημα, συγκεντρωμένο και καθο-
δηγούμενο από τον αμερικάνικο ιμπε-
ριαλισμό, όχι πλέον σε «ενδοϊμπεριαλι-
στικούς» πολέμους, αλλά κατευθείαν,
όχι μόνο σε ταξικό περιεχόμενο, αλλά
και σε μορφή, σε πολέμους και φασισμό
ενάντια στην ανθρωπότητα. Η Επανα-
στατική Μπολιβαριανή Βενεζουέλα και
ο Πρόεδρός της, είναι μέρος αυτής της
ανθρωπότητας και ο πόλεμος και ο φα-
σισμός ενάντιά της, είναι μέρος αυτού
του ιμπεριαλιστικού πολέμου και φασι-
σμού. Για τον κύριο λόγο ότι αυτή η χώ-
ρα, με την Μπολιβαριανή Επανάστασή
της και τον αντιιμπεριαλιστικό και σο-
σιαλιστικό προσανατολισμό του Προ-
έδρου Τσάβες και τώρα του Προέδρου
Μαδούρο και της Κυβέρνησης της Αρι-
στεράς, μπήκε στην πορεία της Μετά-
βασης από τον καπιταλισμό στο σοσι-
αλισμό. Κι όταν ο Τραμπ, με όλα αυτά
τα χαρακτηριστικά, κηρύσσει τον πόλε-
μο ενάντια στην επικράτηση του σοσι-
αλισμού στην ανθρωπότητα, στις ίδιες
τις ΗΠΑ -όπως έχει κάνει τον τελευταίο
καιρό, με την ανοιχτή επίθεσή του ενά-
ντια στους έστω κι από μακριά πολιτι-
κούς εκπροσώπους του σοσιαλισμού
σ’ αυτή τη χώρα-, η Βενεζουέλα, η Κού-
βα, η Κίνα, η Βόρεια Κορέα, που προχω-
ράνε προς το σοσιαλισμό και η πρώην
ΕΣΣΔ, που ήδη είχε προχωρήσει περισ-
σότερο απ’ όλους και παραμένει σαν η
μεγαλύτερη κατάκτηση και υποδομή
της Σοσιαλιστικής Επανάστασης στον
κόσμο, ανεξάρτητα και παρά την προ-
δοτική προηγούμενη γραφειοκρατία
και την τωρινή προσωρινή ηγεσία της
–και όλες τις καπιταλιστικές φιλοδοξίες
και δράσεις της- και ταυτόχρονα η ταξι-
κή επαναστατική και σοσιαλιστική πάλη
και όλες οι κατακτήσεις των λαών, είναι
το εχθρικό, αντίπαλο στρατόπεδο του
ιμπεριαλισμού. Και που τελικά, αυτό το
κέντρο του παγκόσμιου ιμπεριαλισμού
στις ΗΠΑ και ο Τραμπ, βλέπουν καθα-
ρά ότι είναι τελικά ο σοσιαλισμός! Το ξέ-
ρουν πολύ καλά αυτό κι ετοιμάζονται να
το αντιμετωπίσουν με όλα τα μέσα.
Ετοιμάζονται ν’ αντιμετωπίσουν την
«εποχή των σοσιαλιστικών επαναστά-
σεων», που άνοιξε με τη Μεγάλη Ρώσι-
κη Σοσιαλιστική Επανάσταση κι όπου
για να ξεπεράσει η ανθρωπότητα την
επιθανάτια όσο και βάρβαρη, εγκλημα-
τική και διεφθαρμένη κρίση αποσύνθε-
σης του καπιταλισμού-ιμπεριαλισμού
και για να προοδεύσει, πρέπει να βγάλει
από τη μέση αυτό το σύστημα, με όλα
τα μέσα, πάντα επαναστατικά -γιατί αλ-
λιώς δεν καταργείται- και να προχωρή-
σει στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού,
εθνικά, τοπικά, περιφερειακά, ηπειρωτι-
κά και παγκόσμια.
Αυτό σημαίνει το γεγονός ότι στην
επίθεσή του ενάντια στην Επαναστατι-
κή Μπολιβαριανή Βενεζουέλα, ο Τραμπ
καλεί όλες τις χώρες και της ηγεσίες τους
«να διαλέξουν στρατόπεδο»: δηλαδή ή
τον καπιταλισμό-ιμπεριαλισμό ή το σο-
σιαλισμό. Αυτός είναι ο διπολικός κό-
σμος, καθόλου «πολυπολικός» και πολύ
περισσότερο καθόλου «μονοπολικός»,
«πλανητάρχης» ενιαία «ιμπεριαλιστική
πυραμίδα», κτλ. Αυτή είναι η «σύγκρου-
ση συστήματος ενάντια σε σύστημα», το
«τελικό ξεκαθάρισμα των λογαριασμών
ανάμεσά τους» (Χ. Ποσάδας). Όσους
«εμπορικούς πολέμους» ενδοϊμπερια-
λιστικούς κι αν διεξάγει το σύστημα, το
ιμπεριαλιστικό κέντρο των ΗΠΑ δεν επι-
τρέπει αυτοί να γίνουν και στρατιωτι-
κά. Η εμπειρία του έδειξε ότι κάθε ενδο-
ϊμπεριαλιστικός πόλεμος -όπως οι δύο
Παγκόσμιοι-, κατέληξε σε νέες σοσιαλι-
στικές επαναστάσεις, σε νέα Εργατικά
(Σοσιαλιστικά) Κράτη και σε νέες αντιι-
μπεριαλιστικές-αντικαπιταλιστικές επα-
ναστάσεις και Επαναστατικά Κράτη σε
όλο τον κόσμο.
Ακόμα και χωρίς επαναστατική, κομ-
μουνιστική, επιστημονική σοσιαλιστική
ηγεσία και Κομμουνιστική Διεθνή, οι λα-
οί μετατρέπουν τον ιμπεριαλιστικό πό-
λεμο και φασισμό, σε αντιιμπεριαλιστι-
κή και σοσιαλιστική επανάσταση, σαν
το μεγαλύτερο μπούμερανγκ που έχει
καταγράψει η ανθρώπινη ιστορία, που
επιστρέφει ενάντια σ’ αυτόν που το εξα-
πολύει. Αυτό γίνεται, μπορεί και πρέπει
να γίνει και στη Βενεζουέλα, επεκτείνο-
ντας και βαθαίνοντας την πορεία προς
το σοσιαλισμό, τον ένα και μοναδικό,
όχι μόνο «του 21ου αιώνα», αλλά του 20ού
και όλων των αιώνων. Την πορεία προς
τον επιστημονικό σοσιαλισμό, που είναι
η «απαλλοτρίωση των –βάρβαρων, πο-
λεμικών και φασιστικών ιμπεριαλιστών
και καπιταλιστών- απαλλοτριωτών»
(Μαρξ-Ένγελς), με την κρατικοποίη-
ση κοινωνικοποίηση των μέσων παρα-
γωγής και διανομής και με το σχεδια-
σμό τους, το σχεδιασμό της οικονομίας
και της κοινωνίας προς όφελος των πα-
ραγωγών και όλων των ανθρώπινων
όντων, διανέμοντας τον παραγόμενο
πλούτο «στον καθένα σύμφωνα με τις
ανάγκες του». Γιατί ήδη μπορεί και πρέ-
πει να γίνει αυτό, αφού ο πλούτος, ήδη
είναι άφθονος και θα γίνει ακόμα περισ-
σότερος, αρκεί να επιστρέφει σ’ αυτούς
που τον παράγουν, για τους ίδιους αλλά
και για όλους τους άλλους.
Απέναντι στην πολεμική και φασιστι-
κή δικτατορία που προετοιμάζει και κά-
νει ο ιμπεριαλισμός στη Βενεζουέλα και
παντού, η δικτατορία του προλεταριά-
του, η πιο δημοκρατική, άμεση και σο-
βιετική, για την συντριπτική πλειοψηφία
του πληθυσμού και η πιο καταπιεστική
για μια χούφτα πολεμοχαρών και φα-
σιστών ιδιοκτητών και πολιτικο-στρα-
τιωτικών αντιπροσώπων του χρημα-
τιστικού κεφαλαίου, κερδοσκοπικού,
παρασιτικού και διεφθαρμένου, πρέπει
να είναι η άμεση κι επείγουσα απάντη-
ση, στην οικονομική, κοινωνική, πολι-
τική, πολιτιστική, ηθική ζωή στη Βενε-
ζουέλα και στην κάθε χώρα. Γιατί είναι
ο μόνος δρόμος, στο «τελικό ξεκαθά-
ρισμα των λογαριασμών» ανάμεσα στα
δύο συστήματα, που θα κάνει να θρι-
αμβεύσει ο σοσιαλισμός, η ειρήνη και
η πρόοδος, με συμμετοχή όλης της κοι-
νωνίας, ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πό-
λεμο και φασισμό. Αυτό δείχνει όλη η
ιστορική κοινωνική εμπειρία, σε όλες τις
χώρες του κόσμου, τόσο θετικά, όπου
εφαρμόστηκε αυτός ο προοδευτικός
μονόδρομος του επιστημονικού σοσια-
λισμού, του μαρξισμού-λενινισμού, όσο
και αρνητικά, όπου δεν εφαρμόστηκε, ή
προδόθηκε, ή εγκαταλείφθηκε.
Αλλά έτσι κι αλλιώς βρισκόμαστε στην
εποχή της Διαρκούς Σοσιαλιστικής Επα-
νάστασης, οποιαδήποτε κι αν είναι τα
πηγαινέλα της, λόγω της έλλειψης ακρι-
βώς αυτής της παγκόσμιας επιστημονι-
κής ηγεσίας, του «Κόμματος-Σοβιέτ-Δι-
εθνούς». Η επίθεση του ιμπεριαλισμού
στη Βενεζουέλα, είναι γιατί στον 21ο αι-
ώνα, είναι η πρώτη νέα χώρα που έρχε-
ται ν’ αποδείξει –και στην πράξη, όπου
ήδη έχει προχωρήσει σε όργανα λαϊκής
εξουσίας, μορφή δικτατορίας του προ-
λεταριάτου και κοινωνικοποιήσεις-, ότι
μόνο μ’ αυτόν τον επιστημονικό σοσια-
λισμό μπορεί ν’ αντιμετωπίσει τον ιμπε-
ριαλισμό και να προχωρήσει προς το
σοσιαλισμό. Είναι ο ιμπεριαλισμός-κα-
πιταλισμός που δεν επιτρέπει καμιά πο-
ρεία προς το «σοσιαλισμό με ειρήνη και
δημοκρατία» κι αυτή η πορεία, για να
θριαμβεύσει, πρέπει και μπορεί να είναι
μόνο επαναστατική και τελικά επιστη-
μονικά σοσιαλιστική.
Η «σύγκρουση συστήματος ενάντια
σε σύστημα», εκδηλώνεται, με όλες τις
μορφές του και στη σημερινή εποχή των
Σοσιαλιστικών Επαναστάσεων, σαν Δι-
αρκής Σοσιαλιστική Επανάσταση-ιμπε-
ριαλιστικός πόλεμος-Διαρκής Σοσιαλι-
στική Επανάσταση και σαν Παγκόσμια
και Εθνική Δυαδική Εξουσία, ανάμε-
σα στα δύο συστήματα. Αυτή η Δυαδι-
κή Εξουσία είναι: Ταξική, Επαναστατική
και Σοσιαλιστική Πάλη και Κατακτήσεις
από τη μια, ιμπεριαλισμός, βαρβαρότη-
τα και αντιλαϊκός πόλεμος και φασισμός
από την άλλη. Αυτή η Δυαδική Εξουσία
εκφράζεται και στη Βενεζουέλα, ανάμε-
σα στον Πρόεδρο Μαδούρο, το Μέτω-
πο και την Κυβέρνηση της Αριστεράς,
τα έστω και εμβρυικά ακόμα όργανα
της Λαϊκής Εξουσίας κι επίσης εμβρυϊ-
κή ακόμα Λαϊκή Κοινωνική Οικονομία,
από τη μια πλευρά της Δυαδικής Εξουσί-
ας και το υπάρχον καπιταλιστικό σύστη-
μα και τους πολιτικούς εκπροσώπους
του στη χώρα, από την άλλη, αντίπα-
λη πλευρά. Αλλά είναι επίσης στη Βε-
νεζουέλα που εκφράζεται και η παγκό-
σμια Δυαδική Εξουσία: Η επέμβαση
του παγκόσμιου ιμπεριαλισμού εκεί εί-
ναι ταξική, αντεπαναστατική, φασιστι-
κή και πολεμική, με ενιαίο, οργανωμένο
και συντονιστικό κέντρο της τον αμερι-
κάνικο ιμπεριαλισμό και τον Τραμπ του,
σε υποστήριξη του πραξικοπήματος. Η
επέμβαση της ανθρωπότητας σε υπο-
στήριξη του λαού της Βενεζουέλας, του
Προέδρου και της Κυβέρνησής του, εί-
ναι σίγουρα ταξική, την εκφράζουν κύ-
ρια η Ρωσία και η Κίνα, υλικά κι αποφα-
σιστικά, αλλά είναι επίσης, πρέπει και
μπορεί να γίνει επέμβαση αντιιμπερια-
λιστική, επαναστατική και σοσιαλιστι-
κή, προωθώντας τη σοσιαλιστική αλ-
λαγή στην κάθε χώρα. Αρχίζοντας από
το Ενιαίο Παγκόσμιο Αντιιμπεριαλιστι-
κό Μέτωπο και την επανίδρυση των Ερ-
γατικών κι Επαναστατικών Κρατών στην
ΕΣΣΔ, την Ευρώπη και τον κόσμο. Εί-
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 5
ναι αυτή η επέμβαση της ανθρωπότη-
τας, που θα συμβάλλει, πρέπει και μπο-
ρεί να το κάνει, αποφασιστικά και με όλα
τα μέσα, στο να χρεοκοπήσει στη Βενε-
ζουέλα, όπως και παντού, το πραξικόπη-
μα της καπιταλιστικής δυαδικής εξουσί-
ας και του ιμπεριαλισμού και θα κάνει
να γυρίσει μπούμερανγκ ενάντια στον
ιμπεριαλισμό-καπιταλισμό αυτό το πρα-
ξικόπημα: Είναι η επέμβαση της ανθρω-
πότητας, με τα πολιτικά, συνδικαλιστι-
κά, κοινωνικά, πολιτιστικά όργανά της κι
είναι η επέμβαση της Κίνας, της Ρωσίας,
της Κούβας, της Βόρειας Κορέας, όλων
των Κομμάτων, Μετώπων και Κυβερνή-
σεων της Αριστεράς στον κόσμο, όπως
του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, που πρέπει να
επιβάλλει και στον Πρωθυπουργό του,
τον Τσίπρα, να πάρει θέση καταδίκης
του πραξικοπήματος και στήριξης στον
Μαδούρο και το λαό της Βενεζουέλας.
Ακόμα και ο Ερντογάν αναγκάστηκε να
πάρει μια τέτοια, ανοιχτή και τολμηρή
θέση, αρνούμενος την ίδια του τη θέ-
ση του σαν πρόεδρος μιας καπιταλιστι-
κής χώρας ενταγμένης στο ΝΑΤΟ. Είναι
γιατί ο τουρκικός λαός, όπως και ο ελ-
ληνικός, στέκεται στο πλευρό του Μα-
δούρο και του λαού της Βενεζουέλας.
Κι είναι γιατί ο ιμπεριαλισμός μπορεί να
έχει «δολοφονικά νύχια» αλλά δεν παύ-
ει ποτέ να είναι –όσο υπάρχει- «χάρτινη
τίγρης» (Μάο Τσε Τουνγκ) . Είναι γι’ αυτό
που ακόμα και ο Τραμπ, παρόλο που η
πολιτική του είναι «πιο γνήσια από τους
γνήσιους» ιμπεριαλιστική πολεμική και
φασιστική, αναγκάζεται να κάνει τα λε-
γόμενα «ζιγκ ζαγκ» και δεν είναι καθό-
λου μια «πολιτική εθνικιστική και ζιγκ
ζαγκ», όπως τη χαρακτηρίζουν κάποιοι,
ενάντια σε κάθε μαρξιστική-λενινιστι-
κή-τροτσκιστική και ποσαδική αντίλη-
ψη.
Η κρίση στη Βενεζουέλα δεν είναι
«κρίση του καπιταλισμού». Δεν είναι η
«κανονική» κρίση ολοκληρωτικής απο-
σύνθεσης του καπιταλισμού, σαν αυτή
που υπάρχει στην Ελλάδα και σε όλες τις
ιμπεριαλιστικές και καπιταλιστικές χώ-
ρες, που κι εκεί άλλωστε οφείλεται πια
και στην οξυμένη κι εκτεταμένη ταξική
σύγκρουση. Γιατί πουθενά οι λαοί δεν
εγκαταλείπουν την ταξική πάλη τους,
σαν δυαδική εξουσία τους, που ανάμε-
σα στ’ άλλα εντείνει και βαθαίνει την
κρίση του καπιταλισμού. Στη Βενεζου-
έλα είναι κρίση επαναστατική, με ώρι-
μες τις αντικειμενικές και ως ένα μεγάλο
βαθμό υποκειμενικές –ηγεσία, Πρόε-
δρος και Κυβέρνηση της Αριστεράς και
όργανα Λαϊκής Εξουσίας- για τη σοσιαλι-
στική επανάσταση, ενάντια στον υπάρ-
χοντα καπιταλισμό, όπως την επιδιώκει
ο Τσαβισμός και τώρα ο διάδοχός του
Μαδούρο και η Κυβέρνησή του, όσο κι
αν χρειάζεται επιστημονική σοσιαλιστι-
κή διόρθωση της πορείας αυτής της σο-
σιαλιστικής επανάστασης.
6 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΔΙΚΑΤΩΝ
ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΤΣΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Χ. ΠΟΣΑΔΑΣ, 25/5/1980
Παρουσίαση
Δημοσιεύουμε αυτό το κείμενο του Χ.
ΠΟΣΑΔΑΣ, με αφορμή τα όσα συνέβη-
σαν γύρω από τη μη πραγματοποίηση του
37ου Συνέδριου της ΓΣΕΕ και που, έστω και
με γραφειοκρατική μορφή, εκφράζεται η
ανάγκη και η δυνατότητα να δοθεί η ιστο-
ρική κοινωνικο-πολιτική αναγκαία απά-
ντηση, από το συνδικαλιστικό κίνημα στην
Ελλάδα και όλο τον κόσμο, στο δίλημμα:
Τα εργατικά συνδικάτα, ή θα είναι επανα-
στατικά και αντικαπιταλιστικά, ή δεν θα εί-
ναι τίποτα. Είναι η πάντα ζωντανή ταξική,
επαναστατική και σοσιαλιστική πάλη των
λαών της Ελλάδας και όλου του κόσμου,
αυτή που θα επιβάλλει να υπάρξουν συν-
δικάτα στην υπηρεσία αυτής της πάλης,
παρά κι ενάντια στη γραφειοκρατία τους,
που αναπόφευκτα είναι πάντα δεμένη με
την εργοδοσία, μέχρι την κατάργηση και
των δύο.
Η σημερινή φάση του συνδικαλιστι-
κού κινήματος καθορίζεται από τις ιστο-
ρικές συνθήκες. Κι αυτές είναι: η παγκό-
σμια, πολύ επιταχυνόμενη κρίση του
καπιταλιστικού συστήματος και η κρί-
ση του παγκόσμιου κομμουνιστικού κι-
νήματος, της οποίας ένα από τα πιο ση-
μαντικά παραδείγματα είναι η διαγραφή
του Κάρλο Πρέστες (Γραμματέας του
Κομμουνιστικού Κόμματος Βραζιλίας)
από τη γραμματεία του Κόμματος. Εί-
ναι μια στροφή της ηγεσίας προς τα δε-
ξιά, ενώ ένας παλιός ηγέτης όπως ο Πρέ-
στες πάει προς τ’ αριστερά. Και η άλλη
συνθήκη είναι ο παγκόσμιος συσχετι-
σμός των δυνάμεων που καθορίζει ότι
η θεμελιώδης σχέση που αντιμετωπίζει
η ιστορία είναι: σοσιαλισμός ή καπιταλι-
σμός, Εργατικό Κράτος ή καπιταλιστικό
σύστημα. Το συνδικαλιστικό κίνημα
οφείλει να ζήσει αυτό το προτσές.0
καπιταλισμός δεν θα δώσει τίποτα
πλέον. Όλη του η απασχόληση είναι η
προετοιμασία του πολέμου. Όλη του
η απασχόληση είναι να διατηρηθεί
μέχρι να κάνει τον πόλεμο. Καθώς δεν
μπορεί να τον κάνει όποτε θέλει, όπως
θέλει και όπου θέλει, οφείλει να τον ανα-
βάλει. Ένα παράδειγμα πολύ απλό είναι
η Ν. Κορέα.
Για τη Ν. Κορέα ο αμερικάνικος ιμπε-
ριαλισμός κινητοποιεί πλοία, αεροπλά-
να, στρατιώτες, ξοδεύοντας γι’ αυτές τις
κινήσεις πάνω από 300 εκατομμύρια δο-
λάρια. Μόνο για τα γεγονότα της Ν. Κο-
ρέας. Για να υπερασπιστεί μόνο μια μι-
κρή περιοχή. Αυτό δείχνει την τεράστια
αδυναμία του καπιταλισμού. Δεν το κά-
νει από μια στρατηγική ανάγκη, ή για-
τί είναι ένα ζωτικό κέντρο οικονομι-
κό ή στρατιωτικά. Είναι ένα σημαντικό
στοιχείο, όχι όμως θεμελιώδες. Το υπε-
ρασπίζεται όμως γιατί το καπιταλιστι-
κό σύστημα δεν μπορεί να συνεχίσει να
υποχωρεί.
Αυτό καθορίζει την πορεία του συν-
δικαλιστικού κινήματος. 0 καπιταλι-
σμός δεν μπορεί να δώσει τίποτα που
να έχει διάρκεια. Αν δώσει μια αύξηση
στους μισθούς, το κόστος της ζωής αμέ-
σως την απορροφάει. Και έκτος αυτού
υποβαθμίζει τις συνθήκες υγείας, της
ζωής. Ο καπιταλισμός για να μπορέσει
να επεκτείνει την οικονομία, τον καπιτα-
λιστικό συναγωνισμό, περιορίζει και κα-
ταργεί τις συνθήκες υγείας της ανθρω-
πότητας. Αυτό είναι μια ζωτική συνθήκη
για τον καπιταλισμό.
Αυτές οι συνθήκες βάζουν στο συν-
δικαλιστικό κίνημα προβλήματα που
δεν υπήρχαν πριν. Ήδη δεν μπορούν να
προβληθούν διεκδικήσεις γι’ αυξήσεις
μισθών, για καλλίτερες συνθήκες δου-
λειάς, γιατί ο καπιταλισμός δεν μπορεί
να τις δώσει, ή τις δίνει και την ίδια στιγ-
μή αυτές ξεπερνιόνται. 0 καπιταλισμός
έχει ανάγκη να περιστέλλει αυτές τις
κατακτήσεις και προσπαθεί να τις πε-
ριστείλει. Οπότε πρέπει να γίνει ένα
πρόγραμμα που να συνδυάζει, τις δι-
εκδικήσεις που πρέπει να γίνουν πά-
νω στις συνθήκες δουλειάς και τους
μισθούς, με τους κοινωνικούς μετα-
σχηματισμούς, έτσι ώστε αυτές οι
κατακτήσεις να είναι πραγματικές.
Ταυτόχρονα όμως πρέπει να χρησιμο-
ποιήσουμε τις διαφορές που υπάρχουν
ανάμεσα στους καπιταλιστές, όπως στη
Γαλλία κι εν μέρει στη Γερμανία και στις
χώρες που συμμετέχουν ή όχι στους
Ολυμπιακούς της Μόσχας. Πρέπει να
χρησιμοποιήσουμε τις διαφορές, για να
επωφεληθούμε από αυτές και να μπορέ-
σουμε να επηρεάσουμε μέσα στις ίδιες
τις χώρες και να επηρεάσουμε και να
τραβήξουμε τους σοσιαλιστές.
Το συνδικαλιστικό κίνημα χωρίς να
χάνει τη συνδικαλιστική φύση του,
κοινωνικά ενώνεται κάθε φορά και
περισσότερο με τον πολιτικό στό-
χο. Κατά συνέπεια πρέπει να συνδυ-
άζει το συνδικαλιστικό με τον πολιτι-
κό ρόλο.
Δεν μπορεί να υπάρξει καμμιά συνδι-
καλιστική κατάκτηση, έτσι όπως υπήρ-
χε πριν. Ανάμεσα στις διάφορες χώρες
υπάρχουν διαφορές. Για παράδειγμα
στην Ελλάδα, αυτή η πραγματικότη-
τα δεν είναι τόσο εμφανής. Είναι εμφα-
νής στη Γαλλία, στην Ιταλία, στις Η.Π.Α,
στη Γερμανία, στην Αγγλία, στην Ιαπω-
νία. Στην Ελλάδα υπάρχουν δυνατότη-
τες για συνδικαλιστική πάλη, αλλά σε
πάρα πολύ μικρό χρονικό διάστημα θα
ζήσει τις συνέπειες. 0 Καραμανλής είναι
αναγκασμένος να κάνει μια πολιτική συ-
ναγωνισμού με τον καπιταλισμό, στηρι-
ζόμενος στα Εργατικά Κράτη. Οι Γάλλοι
κάνουν μια πολιτική όπου για να διατη-
ρηθούν στηρίζονται στη σχέση με τα
Εργατικά Κράτη. Δηλαδή, ο συνδικα-
λιστικός χώρος, εκφράζεται στο γεγο-
νός ότι ο συνδικαλισμός δεν μπορεί να
ζήσει προβάλλοντας διεκδικήσεις στε-
νά συνδικαλιστικές, τη στιγμή που πριν
ακόμα διατυπωθούν έχουν ξεπεραστεί.
Έστω και αν ο καπιταλισμός δώσει κά-
τι, δεν έχει αξία και σημασία, γιατί ο κα-
πιταλισμός δεν μπορεί να το εκπληρώ-
σει. Ταυτόχρονα, το πρόβλημα αυτό,
κάθε φορά και περισσότερο συνδυάζε-
ται με την πάλη ανάμεσα στον καπιτα-
λισμό και τα Εργατικά Κράτη. Και όλες οι
διαφορές που υπάρχουν στο συνδικαλι-
στικό κίνημα, εκφράζονται έτσι. 0 Γαλ-
λικός Μάης του 1968 δεν θριάμβευσε,
γιατί τα Εργατικά Κράτη και τα Κομμου-
νιστικά Κόμματα αντιτέθηκαν σ’ αυτόν.
Αντιτέθηκαν όχι γιατί όλοι αυτοί ήταν
ενάντια στο μετασχηματισμό της κοινω-
νίας, άλλα γιατί δεν κατανόησαν το προ-
τσές. Δεν το κατανόησαν και δεν ήταν
προετοιμασμένοι για μια πάλη στη Γαλ-
λία που διεκδικούσε την Κυβέρνηση, όχι
ακόμα την εξουσία, αλλά διεκδικούσε
απλά την Κυβέρνηση. Φοβήθηκαν μή-
πως ξεπεραστούν και αντιτέθηκαν στο
Γαλλικό Μάη. Σήμερα δεν μπορούν να
το κάνουν αυτό. Αρκεί να δούμε αυτό
που συμβαίνει τώρα στη Γαλλία και στο
Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Αυτό
που υπάρχει τώρα είναι ένας νέος Μάης,
αλλά με την υποστήριξη αυτή τη φορά
των Εργατικών Κρατών και των Κομμου-
νιστικών Κομμάτων.
Ταυτόχρονα πρέπει να χρησιμοποιή-
σουμε την κρίση του καπιταλισμού, για
να βαθύνουμε τον ανταγωνισμό ανάμε-
σα στα Εργατικά Κράτη και τον καπιτα-
λισμό και τις διαφορές μέσα στους κόλ-
πους του ίδιου του καπιταλισμού. Απ’
αυτές τις τελευταίες μπορεί κανείς να
επωφεληθεί περιορισμένα, γιατί οι κα-
πιταλιστές θα ενωθούν ενάντια στα Ερ-
γατικά Κράτη. Αλλά δεν είναι πλέον ό
καπιταλισμός αυτός που δίνει το πρό-
γραμμα. Οφείλει να κάνει κινήσεις απελ-
πισίας, όπως κάνει τώρα στη Ν. Κορέα.
Κινητοποιεί μια δύναμη τεράστια, που
δείχνει στο λαό τον πανικό που έχει. Πα-
νικός που προέρχεται από το ότι αισθά-
νεται ότι δεν έχει ιστορικό δίκιο και ότι η
Ν. Κορέα ξεσηκώνεται ενάντιά του.
Όλο αυτό πρέπει να συζητηθεί, για
να κατανοηθεί η ενότητα που υπάρ-
χει ανάμεσα στα Εργατικά Κράτη,
την πολιτική πάλη, την πάλη για την
εξουσία και τη συνδικαλιστική πά-
λη. Στην Ελλάδα ακόμα δεν είναι φα-
νερό αυτό, αλλά εκφράζεται στην πο-
λιτική του Καραμανλή, που δείχνει ότι
για να προχωρήσει η Ελλάδα, οφείλει
να κάνει ένα πρόγραμμα που βλάπτει
το καπιταλιστικό σύστημα. Άμεσα τις
απηρχαιωμένες μορφές του ελληνικού
καπιταλισμού. Διαφορετικά δεν υπάρ-
χει πρόοδος στην Ελλάδα. Προτείνουμε
στους συντρόφους συνδικαλιστές ηγέ-
τες να προωθήσουν μέσα στο κίνημα
αυτή τη συζήτηση.
Στην Ελλάδα, λόγω της οικονομικής
καθυστέρησης, υπάρχουν ακόμα κανο-
νικές συνδικαλιστικές διεκδικήσεις και
στο πρόβλημα της γης υπάρχουν διεκ-
δικήσεις που δεν είναι καν κανονικές.
Ανήκουν στην εποχή των Ίνκας, λόγω
της καθυστέρησης που υπάρχει στην
παραγωγή. Στις ΗΠΑ κάθε εργάτης γης
παράγει για 38 άτομα και γι’ αυτό η πα-
ραγωγή φτάνει για 400 εκατομμύρια αν-
θρώπους. Στη Σοβιετική Ένωση αυτή η
σχέση είναι για 20.
Αυτή η ανάπτυξη της τεχνολογίας που
υπάρχει στις ΗΠΑ ήδη απαιτεί να υπο-
ταχθεί όλος ο κόσμος στις ΗΠΑ. Αλλά
ήδη αυτό μπορεί και ξεπερνιέται. Υπάρ-
χει δηλαδή ένας ανταγωνισμός ανάμε-
σα στην ανάπτυξη της τεχνολογίας, της
επιστήμης και της παραγωγής και την
ανάπτυξη της ατομικής ιδιοκτησίας. Κι
αυτό με κάθε τρόπο θα εκφραστεί στις
προσεχείς φάσεις.
Θα εκφραστεί επίσης και στην Ελλά-
δα, μια χώρα κτηνώδους καθυστέρη-
σης της αγροτικής παραγωγής. Αυτό
που θέλει να κάνει ο Καραμανλής, δηλα-
δή συμμαχίες με τα Εργατικά Κράτη, για
να λύσει τα οικονομικά προβλήματα, θα
αναπτύξει ταυτόχρονα και την εξυπνά-
δα, τη μόρφωση και το πολιτικό κίνημα.
Δεν μπορεί να προωθήσει μια οικονομι-
κή και κοινωνική πρόοδο της Ελλάδας
προς όφελος του καπιταλισμού. Μπο-
ρεί να το κάνει προς όφελος ορισμένων
καπιταλιστών ενάντια σε άλλους, αλλά
ο κόσμος ωριμάζει πιο γρήγορα από τη
δυναμική που μπορεί να δώσει ο καπι-
ταλισμός στην οικονομία.
Μια τεράστια κατάκτηση κι ένας
εμπλουτισμός της πάλης για το σοσιαλι-
σμό, είναι η στάση των εργατών απένα-
ντι στην πρόοδο της τεχνολογίας (ανα-
φέρεται ιδιαίτερα στους τυπογράφους
της Αγγλίας και της Γερμανίας, που ορ-
γάνωσαν ένα κίνημα και νίκησαν, όχι
ενάντια στην υιοθέτηση της νέας τεχνο-
λογίας, αλλά για τη διατήρηση της θέ-
σης τους στη δουλειά).
Οι εργάτες υποστηρίζουν την πρόοδο
της τεχνολογίας, αλλά όχι για να στρα-
φεί ενάντιά τους. Να εφαρμοστεί η νέα
τεχνολογία και να εκφραστεί στη μείω-
ση των ωρών εργασίας. Ο εργοδότης θα
πει: «Μα έτσι δεν θα μπορούμε να συ-
ναγωνιστούμε τους άλλους». Οι εργά-
τες θ’ απαντήσουν: «Τότε βγάζουμε από
τη μέση τον εργοδότη και θα διοικούν
οι εργάτες». Αυτό είναι το λογικό συ-
μπέρασμα, που εκφράζει μέσα στο
συνδικαλιστικό κίνημα την αναγκαι-
ότητα του Εργατικού Κράτους.
Ταυτόχρονα, οι χώρες όπως η Ελλά-
δα, βασίζονται εν μέρει στην τεχνολογία
και εν μέρει στην καθυστέρηση της ζω-
ής της χώρας και στο ότι υπάρχουν φτη-
νά εργατικά χέρια. Αυτά είναι τα προ-
βλήματα αυτή τη στιγμή, που έχει ν’
αντιμετωπίσει ο Καραμανλής. Θέλει ν’
αναπτύξει την Ελλάδα από καπιταλιστι-
κή άποψη και βλέπει ότι αυτό δεν μπο-
ρεί να γίνει με στενά καπιταλιστικούς
όρους.
Αναζητάει επομένως το μικρότερο
κακό για τον καπιταλισμό, στηριζόμε-
νος δηλαδή στα Εργατικά Κράτη και σε
ορισμένες παραχωρήσεις που θα κάνει
στην αγροτική αριστοκρατία. Αυτή είναι
η μέθοδος των αστικών ηγεσιών, γιατί
δεν μπορούν να κάνουν τίποτα άλλο.
Αλλά πρέπει να δούμε ότι το κίνημα
στην Ελλάδα, πολιτικά είναι ακόμα πο-
λύ καθυστερημένο. Υπάρχουν πολλοί
σοσιαλιστές και κομμουνιστές εργάτες
αλλά οι ηγεσίες είναι πολύ καθυστερη-
μένες. Και υπάρχει επίσης ένα στρώμα
εργατικής αριστοκρατίας πολύ καθυ-
στερημένο. Όχι μορφωτικά κι επιστη-
μονικά, που μπορεί επίσης να είναι, αλ-
λά γιατί έχει καθυστερημένα, εγωιστικά
συμφέροντα.
Δεν έχει καμμιά εμπιστοσύνη και φο-
βάται ότι αν γίνει το παραμικρό θα την
πετάξουν. Αντίθετα, σε πιο ανεπτυγμέ-
νες χώρες, η εργατική αριστοκρατία έχει
περισσότερες δυνατότητες για διαπραγ-
ματεύσεις. Ο ελληνικός καπιταλισμός
για ν’ αναπτυχθεί οφείλει να καταργή-
σει τις καθυστερημένες μορφές παρα-
γωγής, αλλά δεν έχει χρόνο, δεν προλα-
βαίνει πλέον. Τη στιγμή που ο ελληνικός
καπιταλισμός προετοιμάζεται, οι Γερμα-
νοί έχουν ήδη κάνει ένα εργοστάσιο που
βγάζει από τη μέση όλους τους εργάτες.
Ακόμα και στην παραγωγή αυτοκινή-
των έχει ήδη καταργήσει τα μισά εργα-
τικά χέρια. Η μηχανή λειτουργεί πραχτι-
κά μόνη της.
Αυτό είναι πολύ καλό γιατί καταργεί
τη κτηνώδη δουλειά, στα χέρια όμως
του καπιταλισμού καταργεί τη κτηνώδη
δουλειά αλλά και την ίδια τη ζωή των ερ-
γατών.
Αντίθετα οι εργάτες λένε: «Να καταρ-
γηθεί η κτηνώδης δουλειά και τα κτήνη
οι καπιταλιστές». Στην Ελλάδα δεν έχει
μπει ακόμα στην ημερήσια διάταξη αυ-
τή η κατάσταση γιατί η οικονομία είναι
καθυστερημένη, αλλά πολύ σύντομα θα
μπει.
X. ΠΟΣΑΔΑΣ
25.5.1980
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 7
 Brexit: Η εξάντληση του καπιταλισμού
και η πλήρης έλλειψη προοπτικών του
Η απόφαση του Ενωμένου Βασιλείου
(ΕΒ) να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊ-
κή Ένωση (EE) πάρθηκε στο βρετανικό
δημοψήφισμα της 23ης του Ιούνη 2016,
κερδίζοντας 51,8% των ψήφων, έναντι
48,2%. Στις 25 του Νοέμβρη του 2018, η
Μέι, για την κυβέρνηση των Συντηρητι-
κών και ο Γιούνκερ για την Ευρωπαϊκή
Επιτροπή, υπέγραψαν μια προκαταρκτι-
κή συμφωνία αποχωρισμού. Ο τελευταί-
ος, γνωστός σαν «Brexit», θα μπορούσε
να γίνει επίσημος στις 29 Μάρτη 2019.
Για να αποφευχθεί μια αναβίωση συ-
νόρων ανάμεσα στη Βόρεια Ιρλανδία
και τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας, η προ-
καταρκτική συμφωνία περιλαμβάνει
ένα μέτρο που ονομάζεται «backstop»
(δίχτυ ασφαλείας), με το οποίο το ΕΒ κι
όχι μόνο η Βόρεια Ιρλανδία, θα παραμεί-
νει στην Ευρωπαϊκή Τελωνειακή Ένωση
μέχρι νεωτέρας. Αυτό προφανώς σημαί-
νει ότι η προπαρασκευαστική συμφω-
νία δεν είναι ένα Brexit, αλλά ένα μισό
μέτρο.
Στα μέσα του Γενάρη του 2019, το βρε-
τανικό κοινοβούλιο αρνήθηκε να επι-
κυρώσει αυτή τη συμφωνία. Σ’ αυτό το
κοινοβούλιο, η πλειοψηφία των βουλευ-
τών -δεξιά και αριστερά - είναι απολύ-
τως αντίθετη σε αυτό: οι υποστηρικτές
του Brexit για την ανεπαρκή έξοδο και
οι υποστηρικτές της «Παραμονής» στην
ΕΕ (φιλο-ΕΕ) για τον «πάρα πολύ αποχω-
ρισμό».
Το Brexit αποκαλύπτει
καταρρεύσεις και αναδιοργανώσεις
στον ευρωπαϊκό και
παγκόσμιο καπιταλισμό
Οι διαπραγματεύσεις για τo Brexit έγι-
ναν στη φωτιά των εμπορικών πολέ-
μων που οξύνονται στην Ευρώπη και
στον κόσμο. Για τον παγκόσμιο καπιτα-
λισμό, η ίδια η ιδέα ενός Brexit απειλεί
την πολιτική και στρατιωτική του συνο-
χή, απέναντι στη Ρωσία και την Κίνα. Το
Brexit βάζει επίσης σε κίνδυνο την οικο-
νομική ικανότητα της ΕΕ, απέναντι στις
ΗΠΑ και την Ασία. Και για τον καπιταλι-
σμό στο ΕΒ, το Brexit αντιπροσωπεύει
μια αποδυνάμωση και μια υποχώρηση
στον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο αντα-
γωνισμό. Αυτή η κατάσταση δείχνει ότι
καταρρεύσεις κι αναδιοργανώσεις συμ-
βαίνουν στον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο
καπιταλισμό.
Ο υπουργός εξωτερικών του ΕΒ για
το διεθνές εμπόριο, Λίαμ Φοξ, λέει ότι
«το Brexit μπορεί να κάνει το ΕΒ πρω-
ταθλητή του παγκόσμιου ελεύθερου
εμπορίου». Μιλάει για τις μοναδικές επι-
χειρηματικές ευκαιρίες, αυτές που πε-
8 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
ριμένουν το ΕΒ στις ΗΠΑ, τον Καναδά,
τη Νότια Αφρική, την Αυστραλία, τη
Νέα Ζηλανδία, τη Σιγκαπούρη, την Κα-
ραϊβική, ορισμένες αφρικανικές χώρες
κι ακόμα και την Κίνα. Οι πιο φανατικοί
υποστηρικτές του Brexit απαιτούν άμε-
ση ρήξη με την ΕΕ και την επιστροφή
των Βρετανών στον Παγκόσμιο Οργανι-
σμό Εμπορίου (ΠΟΕ), ο οποίος ρυθμίζει
τις εμπορικές σχέσεις εξ ορισμού.
Δεδομένου ότι η βρετανική ιμπεριαλι-
στική ισχύς ήταν κάποτε η μεγαλύτερη
στον καπιταλιστικό κόσμο, είναι λογικό
το σημερινό ΕΒ να βλάπτεται ιδιαίτερα,
από τη μακρόχρονη αγωνία των σημε-
ρινών ιμπεριαλιστικών πολιτικών. Δομη-
μένο το ΕΒ ξεκινώντας από την αποικι-
οκρατική λεηλασία, οι σχέσεις ανάμεσα
στην Αγγλία, τη Σκωτία, την Ουαλία και
την Ιρλανδία (όπως και με το Γιβραλ-
τάρ και τα νησιά Φώκλαντ -Μαλβίνες
για την Αργεντινή-), συνεχίζουν να βα-
σίζονται στην κατακυρίευση και το νό-
μο του ισχυρότερου. Αυτό κάνει τις υπο-
βόσκουσες αντιφάσεις αξεπέραστες,
που στην ουσία σημαίνει ένα μέτρο που
αποτρέπει την αναβίωση της οργής του
ιρλανδικού λαού ενάντια στη βρετανική
διαίρεση του 1921).
Στις 9 Δεκέμβρη του 2011, 26 κράτη
μέλη της ΕΕ συμφώνησαν στις Βρυξέλ-
λες να υπογράψουν το Ευρωπαϊκό Σύμ-
φωνο Προϋπολογισμού: κάθε χώρα θα
αποδεχθεί την εποπτεία του Ευρωπαϊ-
κού Συμβουλίου, όσο αφορά τη συλλο-
γική διαχείριση των οικονομικών της,
με σκοπό τη δημιουργία ενός «τείχους
προστασίας» στην περίπτωση μιας νέ-
ας παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρί-
σης. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέι-
βιντ Κάμερον αρνήθηκε να υπογράψει.
Απέρριψε την ιδέα της μεταφοράς των
δικαιωμάτων των εθνικών ρυθμιστικών
αρχών, σ’ αυτές της ΕΕ. Αυτό το γεγονός
γρήγορα συνέβαλε στη δημιουργία του
όρου «Brexit», που πέρασε στο τρέχον
λεξιλόγιο, λίγους μήνες αργότερα, από
τις αρχές του 2012.
Μία από τις καταγωγές του Brexit
ανάγεται λοιπόν στη μεγάλη κρίση του
2008: το «τείχος προστασίας» του Συμ-
φώνου Προϋπολογισμού, ήταν μέρος
της διάσωσης των ευρωπαϊκών τραπε-
ζών –της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπε-
ζας και του Διεθνούς Νομισματικού Τα-
μείου- κατά την οποία εκδηλώθηκαν,
όχι μόνο η δυσαρέσκεια των μεγάλων
χρηματοδοτών, αλλά και οι εθνικοί ατο-
μισμοί. Αν 26 χώρες της ΕΕ υπέγραψαν
το Σύμφωνο, ήταν μόνο και μόνο από
το φόβο μιας νέας κρίσης, έστω και με
το κόστος της απώλειας του ΕΒ, της 27ης
χώρας της Ένωσης.
Brexit: μια αναδιοργάνωση
του καπιταλισμού
Οργανώσεις της δεξιάς και της ακρο-
δεξιάς υπάρχουν στο ΕΒ, όπως η Πρώτα
η Βρετανία (οργάνωση που εμφανίστη-
κε το 2011 και που ορισμένα από τα μέ-
λη της, αποκαλούν τους εαυτούς τους
«Λευκή Δύναμη» και υιοθετούν το να-
ζιστικό σύμβολο, είναι αντίθετοι με την
Πολυπολιτισμικότητα, με το δικαίωμα
της άμβλωσης και μ’ αυτό που αποκα-
λούν «εξισλαμισμό του ΕΒ», εισέβαλαν
σε τζαμιά και καθιέρωσαν «χριστιανικές
περιπολίες») και το Κόμμα UKIP (Κόμμα
Ανεξαρτησίας του ΕΒ), που ιδρύθηκε το
1993 και υπάρχει έξω από το συντηρη-
τικό κόμμα, αλλά συμμετέχει στη στα-
διακή μετατόπιση του κόμματος αυτού
προς τα δεξιά. Μετά το χτύπημα του Κά-
μερον στις Βρυξέλλες, ο Φαράτζ (αρχη-
γός του κόμματος UKIP, 2006-2010 και
2011-2016 και αντιπρόεδρος της ομάδας
«Έξοδος σημαίνει Έξοδος»), αποκαλεί την
«Ευρωζώνη τερατώδη» και υπεύθυνη
για την «έλλειψη της βρετανικής κυρι-
αρχίας». Από το 2012, η ​​εκστρατεία του
UKIP ενάντια στη λιτότητα και τη μετα-
νάστευση, για τα οποία θεωρούν υπεύ-
θυνη την ΕΕ, μετατράπηκε σε εκστρα-
τεία για το Brexit.
Όταν το UKIP πραγματοποίησε δύο
διαδοχικές εθνικές διασκέψεις του στο
Ντονκάστερ, το 2014 και το 2015 (μια
πόλη στο Νότιο Γιορκσάιρ παραδοσια-
κά εργατική, κοντά στο Σέφφιλντ, όπου
τα ορυχεία και οι μεγάλες βιομηχανί-
ες έχουν κλείσει, αλλά όπου συνεχίζουν
να κατασκευάζονται ατμομηχανές και
αγροτικά μηχανήματα, περιοχή όπου
η εργατική τάξη υφίσταται ιδιαίτερα τις
πολιτικές λιτότητας), ο Φαράτζ κατήγ-
γειλε τη μετανάστευση (αν και ακόμα
μέτρια) και ορκίστηκε να «θάψει το Ερ-
γατικό Κόμμα και το σύνολο της βρετα-
νικής πολιτικής τάξης», ισχυρίστηκε ότι
ήθελε το κόμμα του να «είναι αφιερωμέ-
νο εξ ολοκλήρου στο να σπάσει την πολι-
τική ένωση με την Ευρώπη», το σύνθημά
του «Ν’ ανακτήσουμε τη χώρα μας», έγι-
νες σύνθημα όλης της δεξιάς, στην εκ-
στρατεία για το δημοψήφισμα.
Έτσι to Brexit δεν ήταν μόνο το απο-
τέλεσμα της μεγάλης κρίσης του 2008 ή
των οικονομικών αντιπαλοτήτων ανά-
μεσα στους ευρωπαίους καπιταλιστές,
αλλά και μια πολιτική εξέλιξη. Σε διεθνή
κλίμακα, το μικρό καπιταλιστικό κοινω-
νικό στρώμα, που έχει τη δύναμη να οι-
κειοποιηθεί σχεδόν το σύνολο των ει-
σοδημάτων του κόσμου, είναι το ίδιο
που εξουσιάζει το μεγάλο κεφάλαιο και
γι’ αυτό την παγκόσμια εξοπλιστική και
πολεμική βιομηχανία. Ο τομέας αυτός
ενεργεί μέσα από ομάδες πίεσης, αλλά
αν ήθελε όλη την εξουσία για τον εαυτό
του, χωρίς αμφιβολία θα έλεγε αυτό που
λέει ο Φαράτζ «να θάψουμε το Εργατικό
Κόμμα και το σύνολο της βρετανικής πολι-
τικής τάξης»
Το Brexit αποδείχνει ότι μια πολιτική
μετατόπιση του καπιταλισμού προς τα
δεξιά, είναι σε εξέλιξη στο βρετανικό
καπιταλισμό. Αυτή η μετατροπή δεν μει-
ώνει τις στρατιωτικές σχέσεις ανάμεσα
στο ΕΒ και το ΝΑΤΟ! Στις 5 του Οκτώβρη
του 2018 η Τερέζα Μέι βρήκε το χρόνο
να υπογράψει στη Γερμανία ένα στρατι-
ωτικό σύμφωνο που δεσμεύει το ΕΒ «για
την ενίσχυση του ευρωπαϊκού πυλώνα στο
πλαίσιο του ΝΑΤΟ, για να διασφαλίσει την
κοινή μας άμυνα»
Οι αριστεροί υποστηρικτές
του Brexit
Το Brexit κέρδισε στο δημοψήφισμα
με μια διαφορά 3,8%. Επικράτησε απέ-
ναντι σ’ εκείνους που ήθελαν να παρα-
μείνουν στην ΕΕ, με διαφορά 3-5% σε
περιοχές κρίσης και κοινωνικής δυστυ-
χίας, στο βόρειο τμήμα της Αγγλίας, στα
βορειο-ανατολικά, στο Γιορκσάιρ και
στο Χάμπερσαϊντ, στην Κεντρική Περιο-
χή και στην Ουαλία. Νέες βιομηχανίες γί-
νονται στις περιοχές αυτές, αλλά συχνά
αυτοματοποιημένες, με λίγους υπαλλή-
λους (εξακολουθούν να υπάρχουν πά-
ντα μεγάλες βιομηχανίες κατασκευής
μηχανών, αεροπλάνων, κινητήρων, ερ-
γαλειομηχανών, τεχνολογικού υλικού,
όπως η Ρολς Ρόις, η Ζίμενς, ITP, κτλ (οι
περισσότερες πολυεθνικές εταιρείες και
υψηλής τεχνολογίας). Οι περιοχές γύ-
ρω από το Μπέρμπιχαμ, Κόβεντρυ, Φολ-
βεράμπτον, Νότιγχαμ, Τσέστερφελντ,
Νορθάμπτον, Νιούκαστλ στον Τάιν,
Σκάρμπορο, Χουλ, ψήφισαν πλειοψηφι-
κά υπέρ του Brexit.
Οι στατιστικές δείχνουν ότι μετά το
2004, οι εργοδότες και το κράτος εν-
θάρρυναν την είσοδο μεγάλου αριθμού
μεταναστών εργαζομένων, κυρίως από
την Ανατολική Ευρώπη (το 2016, υπήρ-
χαν πάνω από 900.000 πολωνοί εργαζό-
μενοι στο ΕΒ, σύμφωνα με επίσημα στοι-
χεία). Πολλοί απ’ αυτούς κατευθύνθηκαν
προς το Βορρά, τα Βορειοανατολικά και
τα Κεντρικά, σε περιοχές που άδειασαν
από τις βιομηχανίες τους και όπου οι κα-
τοικίες είναι κενές. Ο Τζέρεμι Κόρμπιν
ανέλυσε ότι η ψήφος στο Brexit σ’ αυ-
τές τις περιοχές, εξέφρασε μια εξέγερ-
ση ενάντια στο «νεοφιλελευθερισμό»
της ΕΕ κι ενάντια στα μεταναστευτι-
κά εργατικά χέρια, που χρησιμοποιού-
νται για τη μείωση όλων των μισθών. Ο
Μπάρρυ Γκάρντινερ, υπουργός διεθνών
μεταφορών στη «σκιώδη» κυβέρνηση
του Κόρμπιν, εξηγεί ότι για έναν άνερ-
γο ανθρακωρύχο, η ΕΕ δεν παρείχε κα-
μία προστασία.
Μερικά αριστερά κόμματα και ορ-
γανώσεις επέλεξαν να ψηφίσουν για
το Brexit, όπως η TUSC (αριστερός συ-
νασπισμός), το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το
PCB (Βρετανικό Κομμουνιστικό Κόμ-
μα της Μόρνινγκ Σταρ) και το NEC (Νέο
Κομμουνιστικό Κόμμα), καθώς και η Κέ-
ιτ Χόι (Εργατικό Κόμμα), ο Τζόρτζ Γκα-
λογουέι και άλλοι. Ονόμασαν τον εαυτό
τους «lexit» (από το Left, Αριστερά), αλ-
λά ψήφισαν για το Brexit. Αναλύουν ότι
η EE είναι μια τεράστια πολυεθνική, που
δεν συγκεντρώνει τις ευρωπαϊκές χώ-
ρες στο όνομα της προόδου, αλλά στο
όνομα του κέρδους. Καταδικάζουν τη
Συνθήκη της Λισαβόνας, οι δομές της
οποίας ευνοούν την ιδιωτικοποίηση κι
εμποδίζουν την εθνικοποίηση, στο επί-
πεδο που απαιτείται για το μετασχημα-
τισμό της κοινωνίας. Αυτή η ανάλυση
είναι σίγουρα σωστή, αλλά δεν ξεκαθα-
ρίζει ότι υπάρχει και Brexit αντεπανα-
στατικό.
Το Brexit στην εργατική τάξη
Τα τελευταία χρόνια, οι ξενοφοβικές
ιδέες του UKIP σταδιακά έχουν κατακλύ-
σει τα μέσα ενημέρωσης. Η καπιταλιστι-
κή τάξη πάσχισε να κάνει να ξεχαστεί
το γεγονός ότι είναι οι τράπεζες και όχι
οι μετανάστες, αυτές που έχουν αδειά-
σει τα ταμεία του κράτους και οδήγησαν
στη λιτότητα. Το 2014, ο Φαράτζ ανακη-
ρύχτηκε «Βρετανός της Χρονιάς» από
τους Τάιμς. Μετά την ψήφο στο Brexit
το 2016, δόθηκε στον Φαράτζ μία ώρα
παρουσίασης κάθε βράδυ, στον εθνικό
ραδιοφωνικό σταθμό LBC. Επωφελήθη-
κε από αυτό, για να εκθειάσει την ικανό-
τητα των «Βρετανών», για να συμπονέ-
σει τους φτωχούς εργάτες και να σπείρει
το μίσος για τους αλλοδαπούς.
Το 2013, το Κόμμα UKIP κέρδισε 147
θέσεις δημοτικών συμβούλων, αλλά όχι
στις μεταβιομηχανικές περιοχές που
αναφέρονται παραπάνω. Το UKIP έστει-
λε 24 βουλευτές στο Ευρωπαϊκό Κοινο-
βούλιο, αλλά σύμφωνα με το Διεθνές
Κέντρο Έρευνας YouGov, αυτά τα κέρδη
του UKIP προήλθαν από τομείς του Συ-
ντηρητικού Κόμματος, τοποθετώντας
έτσι αυτό το Κόμμα στα δεξιά του. Αυ-
τά τα κέρδη προήλθαν και από την απο-
σύνθεση των Ελεύθερων Δημοκρατών
(που προέκυψαν από τη συγχώνευση
του πρώην Φιλελεύθερου Κόμματος κι
ενός σοσιαλδημοκρατικού τομέα του
Εργατικού Κόμματος, το 1981), καθώς
κι από ένα μικρό στρώμα της εργαζό-
μενης τάξης, που γενικά, αυτό, ψηφίζει
τους Συντηρητικούς.
Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε
μετά τις γενικές εκλογές του 2017, διαπί-
στωσε ότι μόνο το ένα τρίτο των Εργα-
τικών ψηφοφόρων στις εκλογές αυτές
ψήφισαν για το Brexit. Γενικά, η «Παρα-
μονή» στην ΕΕ ήταν η θέση των συνδι-
κάτων και του Εργατικού Κόμματος. Σ’
αυτές τις οργανώσεις, η έλλειψη μιας
μεγάλης συζήτησης, εφημερίδων και
οργανωμένων μελετών, άφησαν σχε-
δόν όλο το πολιτικό πεδίο στο έλεος των
προκαταλήψεων του Brexit. Η εργατική
τάξη δεν ξεκίνησε το Brexit, αλλά δεν δι-
έθετε τα πολιτικά και διδακτικά μέσα για
να υπερασπίσει τη θέση της.
Οι υποστηρικτές της Παραμονής
στην ΕΕ και το Εργατικό Κόμμα
Με το σύνθημα του «Παραμονή στην
ΕΕ και Μεταρρύθμιση», ο Τζέρεμι Κόρ-
μπιν υποστήριξε την «Παραμονή» στο
δημοψήφισμα, με την προοπτική να
μπορέσει να «μεταρρυθμίσει» την EE. Τα
μεγάλα συνδικάτα γενικά ευθυγραμμί-
στηκαν πίσω από αυτό το σύνθημα, δεί-
χνοντας το κύρος που απολαμβάνει ο
Κόρμπιν στην εργατική τάξη και τη θέ-
ληση της εργατικής τάξης να ενθαρρύ-
νει την ηγεσία της Εργατικής Αριστεράς.
Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του
για το δημοψήφισμα του 2016, ο Κόρ-
μπιν ζήτησε να εντοπιστεί το σκάνδα-
λο των καταυλισμών της «Ζούγκλας του
Καλαί» «στην πηγή του, που είναι οι πό-
λεμοι και οι συγκρούσεις». Η καπιταλι-
στική τάξη και τα ΜΜΕ της, πασχίζοντας
να κάνει τους ανθρώπους να το ξεχά-
σουν αυτό, , συνεχίζουν να κυνηγούν
τον Κόρμπιν με μίσος. Οι βουλευτές του
Συντηρητικού Κόμματος, που είναι υπο-
στηρικτές της «Παραμονής», ελίσσονται
για να συμμαχήσουν με τους Εργατι-
κούς βουλευτές υποστηρικτές της «Πα-
ραμονής» (αυτοί οι Εργατικοί βουλευ-
τές ήταν πάνω από 100 στη Βουλή των
Κοινοτήτων το 2018 και πολλοί από αυ-
τούς ενώθηκαν με τους Συντηρητικούς,
για να ζητήσουν «δεύτερο δημοψήφι-
σμα», ενάντια στη θέση της ηγεσίας του
Κόρμπιν). Όλοι αυτοί αντιπροσωπεύουν
μια σημαντική δύναμη, που ήταν αρχικά
κοινοβουλευτική κι έχει γίνει κοινωνική.
Η δύναμη αυτή σκοπεύει να επισκιάσει
την έννοια της «Μεταρρύθμισης» της
ΕΕ (που υιοθετεί επίσημα το Εργατικό
Κόμμα, σημ. μεταφρ.) και δεν έχει κανέ-
να πρόβλημα με τη νεοφιλελεύθερη ΕΕ,
έτσι όπως είναι. Είναι έτσι που η καπιτα-
λιστική τάξη μπαίνει στην πολιτική ζωή
του Εργατικού Κόμματος για να απομα-
κρύνει τον Κόρμπιν από την ηγεσία του
και να περιορίσει τον σοσιαλιστικό με-
τασχηματισμό του Κόμματος.
Αν και η ηγεσία του Κόρμπιν του Εργα-
τικού Κόμματος υποστήριξε αρχικά την
επιλογή της Παραμονής («Παραμονή
και Μεταρρύθμιση»), δέχτηκε το αποτέ-
λεσμα του δημοψηφίσματος. Τώρα υπό-
σχεται ότι η Εργατική κυβέρνησή του θα
διαπραγματευτεί, έξω από την ΕΕ, μια
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 9
νέα σχέση με την Ενιαία Αγορά και την
Ευρωπαϊκή Τελωνειακή Ένωση. Σύμφω-
να με τον Κόρμπιν, αυτή η νέα σχέση θα
επιμείνει στο σεβασμό και την επέκταση
των δημοκρατικών δικαιωμάτων, των
εργασιακών δικαιωμάτων και της προ-
στασίας του περιβάλλοντος. Όλα αυτά
απουσιάζουν από την προπαρασκευα-
στική συμφωνία της Τερέζα Μέι. Η με-
τανάστευση θα επιτρέπεται, στο μέτρο
που αυτή θα είναι εποικοδομητική και
το ΕΒ θα δέχεται να καταβάλει στην ΕΕ
τις ανάλογες συνεισφορές.
Η «Παραμονή» στις διάφορες
εθνότητες και στα Κόμματα
Η θέση της «Παραμονής» ήταν ισχυ-
ρότερη στις μεγάλες πόλεις, όπως στο
Λονδίνο, παρά στην περιφέρεια. Η «Πα-
ραμονή» επικράτησε κατά πολύ στη
Σκωτία και τη Βόρεια Ιρλανδία, πιθα-
νό για ν’ απαλλαχτούν από την αγγλι-
κή κηδεμονία. Η σκωτσέζα εθνικίστρια
ηγέτιδα, Νικολά Στουρτζίν, απειλεί να
οργανώσει, αν εφαρμοστεί το Brexit,
δημοψήφισμα στη Σκωτία, για την ανε-
ξαρτησία αυτού του έθνους απέναντι
στο ΕΒ. Στη Βόρειο Ιρλανδία, το Σιν Φέ-
ιν (που μοιράστηκε την κυβέρνηση με
τους «Ενωτικούς», μέχρι πρόσφατα) μό-
λις δήλωσε την πρόθεσή του να πραγ-
ματοποιήσει δημοψήφισμα για την επα-
νένωση ολόκληρης της Ιρλανδίας. Το
Brexit είναι μια μεγάλη αποτυχία για τον
καπιταλισμό, γιατί δίνει σε μια ολόκλη-
ρη αλυσίδα αντιφάσεων, την ευκαιρία
να επανεμφανιστούν και μάλιστα σε χει-
ρότερες συνθήκες..
Στο Συντηρητικό Κόμμα, που φυσικά
είναι το κόμμα της καπιταλιστικής δε-
ξιάς, δεν είναι όλος ο κόσμος του υπο-
στηρικτής του Brexit. Αυτό το ισχυρό
κόμμα είναι στενά δεμένο με τον ευρω-
παϊκό και παγκόσμιο καπιταλισμό στον
οποίο ανήκει. H ηγέτιδα αυτού του κόμ-
ματος, η Μέι (που αρχικά ήταν ενάντια
στο Brexit) έχει πρόβλημα να διατηρή-
σει την ενότητα μεταξύ των υποστηρι-
κτών της μιας ή της άλλης επιλογής. Αυ-
τό εξηγεί εν μέρει την ακαμψία της στο
να δεχτεί το μισο-Brexit. Για πολλούς
υποστηρικτές της «Παραμονής στο Συ-
ντηρητικό Κόμμα -όπως και στο Εργατι-
κό-, το Brexit αντιπροσωπεύει μια ήττα,
μια οπισθοδρόμηση, μια ταπείνωση και
εμπορικές ανταλλαγές εξαιρετικά δαπα-
νηρές.
Το «Backstop» και οι ανυπέρβλητες
αντιφάσεις του καπιταλισμού
Στις αρχικές διαπραγματεύσεις του
Brexit, η κυβέρνηση της Μέι υποσχέθη-
κε τον πλήρη διαχωρισμό ανάμεσα στο
ΕΒ και την ΕΕ. Αυτή η ρήξη, την οποία οι
υποστηρικτές του Brexit είχαν προπα-
γανδίσει για μήνες, σύντομα θα απέδει-
10 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
χνε την αδυναμία της στην πράξη.
Αν το ΕΒ αποσυρθεί από την Ενιαία
Αγορά και την Τελωνειακή Ένωση της
ΕΕ, τα νέα σύνορα της ΕΕ θα είναι ανάμε-
σα στη Δημοκρατία της Ιρλανδίας (Έιρε,
πάντα μέσα στην ΕΕ) και στη Βόρεια Ιρ-
λανδία (που στη συνέχεια θα εγκαταλεί-
ψει την ΕΕ). Ένα τέτοιο σύνορο θα απο-
καταστήσει τη Διαίρεση, -που τη μισεί
όλη η Ιρλανδία- και που το ΕΒ είχε εγκα-
ταστήσει το 1921 για να χωρίσει τη χώρα
και να βασιλεύει εκεί. Οι μακρόχρονοι
αγώνες έχουν σημαδέψει την ιστορία
της Ιρλανδίας, για το διώξιμο των βρετα-
νικών στρατευμάτων και την επανένω-
ση της χώρας. Αυτοί οι αγώνες ανάγκα-
σαν τον Τόνι Μπλερ και την κυβέρνηση
του Έιρε, να υπογράψουν τη συμφωνία
της Μεγάλης Παρασκευής στις 10 του
Απρίλη του 1988 στο Μπέλφαστ. Αυτή η
συμφωνία κατήργησε τα σύνορα ανάμε-
σα στα δύο μέρη της Ιρλανδίας φέρνο-
ντάς τα και τα δύο στην EE.
Από το 1988, τέθηκαν σε ισχύ οι ευρω-
παϊκές εμπορικές και τελωνειακές ρυθ-
μίσεις στη Βόρειο Ιρλανδία. Αυτό δεν
ικανοποίησε τις εθνικιστικές απαιτήσεις
του Σιν Φέιν και άλλων, αλλά βοήθησε
να μειωθούν οι ανταγωνισμοί. Τον Ιού-
νιο του 2005, το Σιν Φέιν τερμάτισε τον
ένοπλο αγώνα του ενάντια στο ΕΒ και
μπήκε στην «αποκεντρωμένη» κυβέρ-
νηση της Βόρειας Ιρλανδίας. Η κατάργη-
ση των συνόρων ανάμεσα στις «δύο Ιρ-
λανδίες» τότε, αντιπροσώπευσε κάποια
πρόοδο, που αναγκάστηκε να δεχτεί το
Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα -DUP-, ένα
προτεσταντικό κόμμα που δημιουργή-
θηκε το 1971 στη Βόρεια Ιρλανδία, είναι
πιστό στη βασίλισσα κι αγωνίζεται για
να παραμείνει ενωμένη η Β. Ιρλανδία με
τη Μεγάλη Βρετανία. Οι αντίπαλοί του
είναι τα εθνικιστικά κόμματα όπως το
SDLP και το Σιν Φέιν, γενικά καθολικοί,
που αγωνίζονται για «μια ενωμένη Ιρ-
λανδία». το DUP διοικείται σήμερα από
τους Φόστερ και Ντοντς κι αναγκάστη-
κε να δεχτεί μέχρι πρόσφατα να μοιρα-
στεί την κυβέρνηση του Στόρμοντ (Βό-
ρεια Ιρλανδία) με το Σιν Φέιν.
Το Brexit σημαίνει επαναφορά συνό-
ρων ανάμεσα στις «δύο Ιρλανδίες». Φο-
βούμενοι την ανανέωση της εθνικιστι-
κής και επαναστατικής αναταραχής σ’
αυτό το μέρος του ΕΒ και της Ευρώπης,
οι ευρωπαίοι και βρετανοί ιμπεριαλιστές
προσπάθησαν να αποφύγουν την επι-
στροφή στη διαίρεση. Ο Γιούνκερ πρό-
τεινε στην Μέι να παραμείνουν στη Βό-
ρεια Ιρλανδία οι ευρωπαϊκοί εμπορικοί
κανόνες, που είναι τώρα σε ισχύ. Η Μέι
απέρριψε με βίαιο τρόπο την ιδέα αυτή,
που θεώρησε ότι ενισχύει την απώλεια
ενός μέρους του αυτοκρατορικού ελέγ-
χου και τη δόλια ενίσχυση της εμπλοκής
των ευρωπαίων ανταγωνιστών στη βρε-
τανική αυτή ζώνη. Καθώς η Μέι είχε ήδη
κάνει παραχωρήσεις στη Σκωτία και στο
Γιβραλτάρ, δεν είχε τη διάθεση να χάσει
περισσότερο έδαφος.
Το ζήτημα προφανώς επιλύθηκε όταν
η Μέι δέχτηκε να διατηρήσει όλο το ΕΒ
μέσα στην Ευρωπαϊκή Τελωνειακή Ένω-
ση και κατά συνέπεια και τη Βόρεια Ιρ-
λανδία. Δεν θα υπήρχαν πλέον τελωνεια-
κά σύνορα μεταξύ των «δύο Ιρλανδιών»,
αλλά τότε το Brexit δεν θα περιείχε τίπο-
τε άλλο έξω από το όνομα! Αυτή η ρύθ-
μιση που ονομάζεται «backstop» (Δί-
χτυ Ασφαλείας»), αφήνει το ΕΒ με το ένα
πόδι στην EE. Για να εξευμενιστεί η ορ-
γή τόσο των υποστηρικτών του Brexit ,
όσο και αυτών της «Παραμονής», η προ-
καταρκτική συμφωνία εισήγαγε πολύ-
πλοκους κανόνες σχετικά με την πιθανή
διάρκεια του backstop και τα νομικά μέ-
σα της απεμπλοκής. Καθώς οι υποστη-
ρικτές του Brexit δεν θέλουν πλέον ούτε
ν’ ακούσουν για το Ευρωπαϊκό Δικαστή-
ριο, αυτή η πτυχή του «backstop» τους
εξαγριώνει ακόμα περισσότερο.
Το Brexit της Μέι είναι ένα μισο-Brexit,
με το οποίο το ΕΒ χάνει το «Δικαίωμα
Συναπόφασης» σε όλες τις ευρωπαϊκές
εμπορικές διαπραγματεύσεις, ενώ πρέ-
πει να τηρεί τους εμπορικούς και εν μέρει
οικονομικούς κανόνες τους. Αντιμέτωπη
με αυτή την ταπείνωση, η βρετανική άρ-
χουσα τάξη φαίνεται να χάνει το μυαλό
της. Τομείς της «Παραμονής» φωνάζουν
ότι «όλα πρέπει να τα παρατήσουμε και
να επιστρέψουμε στην ΕΕ» και οι τομείς
του Brexit εξακολουθούν να φωνάζουν
ότι «πρέπει να εγκαταλείψουμε τα πά-
ντα και να μην μιλάμε πλέον για την ΕΕ».
Ανάμεσα σ’ αυτούς που θέλουν το
Brexit, δηλαδή να σπάσουν με την ΕΕ, με
συνοπτικές διαδικασίες, είναι ο υπουρ-
γός Άμυνας Γκαβίν Ουίλιαμσον. Ταυτό-
χρονα, ήταν το δικό του υπουργείο που
παρήγγειλε 138 βομβαρδιστικά F35.
Ενώ αναμένει να είναι ο ίδιος ο επόμε-
νος πρωθυπουργός, πιέζει την Μέι να
κάνει την κυβέρνηση του Τραμπ ευτυ-
χή, συμβάλλοντας στο ΝΑΤΟ με το 4%
του ΑΕΠ.
Παρόλο που η προπαρασκευαστική
συμφωνία εξακολουθεί να έχει την ευ-
καιρία να γίνει αποδεκτή από το κοινο-
βούλιο, μετά από μελλοντικές τροποποι-
ήσεις, το Συντηρητικό Κόμμα παραμένει
αμετάκλητα διαιρεμένο ανάμεσα σ’ αυ-
τούς που θέλουν την «Παραμονή», που
έχουν ζωτικά καπιταλιστικά συμφέρο-
ντα στην υπόλοιπη Ευρώπη κι αυτούς
που θέλουν το Brexit, που έχουν σίγου-
ρα τη δύναμη ν’ ανακατεύουν ολόκλη-
ρη τη χώρα και την Ευρώπη. Η έξοδος
του ΕΒ από την ΕΕ, δεν μπορεί παρά να
σημάνει την ενίσχυση των βρετανικών
δεσμών με τις ΗΠΑ. Καθώς αυτοί οι δε-
σμοί επιδιώκουν να εξασφαλίσουν την
επιβίωση του καπιταλιστικού συστήμα-
τος, η λιτότητα και το Brexit είναι δύο
πλευρές του ίδιου πολέμου του «νεοφι-
λελευθερισμού», στην προσπάθειά τους
να κάνουν να επιβιώσει το καπιταλιστι-
κό σύστημά τους.
Ένα μέτρο του κοινωνικού, πολιτι-
κού και συνταγματικού αδιεξόδου, στο
οποίο βρίσκεται ο βρετανικός καπιταλι-
σμός, είναι εμφανές στις επίμονες προ-
σπάθειες της Μέι, για να φτάσει στο
«backstop», που διαχωρίζει πλέον τη θέ-
ση της κυβέρνησης από το κοινοβού-
λιο και γι’ αυτό την εκτελεστική εξουσία
από τη νομοθετική, ενώ ταυτόχρονα
καθιστά αδύνατο το Brexit. Δεν ήταν τα
νέα σύνορα της Ιρλανδίας αυτό που φο-
βάται η Μέι, αλλά η επιστροφή στην πά-
λη για να εκδιωχθούν από εκεί τα βρετα-
νικά στρατεύματα κατοχής, που πάντα
υπάρχουν και για να τερματιστούν οι
μοναρχικές αξιώσεις στην περιοχή, κα-
θώς και επιστροφή στην πάλη για την
επανένωση της Ιρλανδίας.
Η «νεοφιλελεύθερη» οργάνωση της
ΕΕ, είναι μέρος της παγκοσμιοποίησης
του καπιταλισμού, αλλά η ΕΕ αντιπρο-
σωπεύει επίσης -και μόνο σε κάποιο
βαθμό- μια υπέρβαση της πατριωτικής,
τοπικής και ατομικής καθυστέρησης
των εθνών. Μ’ αυτή την έννοια, η συμ-
φωνία της Μεγάλης Παρασκευής αντι-
προσώπευε για την Ιρλανδία την αρχή
της επανένωσης. Είναι σ’ αυτό το σημείο
που εμείς τονίζουμε ότι, μόνο ο σοσια-
λιστικός μετασχηματισμός αυτού του
σχεδίου Ένωσης θα μπορέσει να ολο-
κληρώσει τα σχέδια συνεργασίας που
ξεκίνησε -προς το συμφέρον των καπι-
ταλιστών- από την καπιταλιστική ΕΕ. Η
ιδέα του Κόρμπιν για «μεταρρύθμιση»
της Ευρώπης τείνει να θέσει αυτά τα θέ-
ματα στην ημερήσια διάταξη.
«Έξοδος από την ΕΕ, αλλά
όχι από το ΝΑΤΟ»!
Δεν είναι τυχαίο που ο Τραμπ χειρο-
κρότησε την επιλογή του Brexit στο ΕΒ.
Αντιμέτωποι με μια πιο ανταγωνιστι-
κή Ευρώπη -ιδιαίτερα στον χρηματο-
οικονομικό και τραπεζικό τομέα κι έτσι
των εξοπλισμών-, οι καπιταλιστές των
ΗΠΑ έχουν συμφέρον να τραβήξουν το
ΕΒ προς το μέρος τους, να αποχωριστεί
από την ΕΕ και κατά συνέπεια να το απο-
δυναμώσουν. Είναι επίσης αξιοσημείω-
το ότι η εθνικιστική, λευκή, αντιδραστι-
κή και ξενοφοβική ρητορική του Τραμπ,
είναι σχεδόν η ίδια με αυτή των υποστη-
ρικτών του Brexit, όπως του Φαράτζ.
Οι μεγάλοι τίτλοι και οι διαμάχες γύρω
από το Brexit κάνουν πολλά για ν’ απο-
προσανατολίσουν την προσοχή του κό-
σμου. Μέχρι σήμερα το ΕΒ έχει εμπλα-
κεί σε 25 πολεμικές επιχειρήσεις σε 30
χώρες. Πίσω από τη σκηνή όπου προ-
παγανδίζεται το Brexit, η χώρα ενισχύ-
ει συστηματικά τον ρόλο της στο ΝΑΤΟ,
σαν ένας σύμμαχος πρωταγωνιστής. Ο
υπουργός Άμυνας συνεχίζει να λέει ότι
«το ΝΑΤΟ είναι ο ακρογωνιαίος λίθος
της άμυνάς μας». Και η κυβέρνηση της
Μέι έχει αγοράσει ένα μεγάλο στόλο νέ-
ων μαχητικών αεροσκαφών F-35, ικανό
να μεταφέρει και να ξεκινήσει νέες ατο-
μικές βόμβες Λόκχιντ Μαρτίν, τις Β61. Το
ΕΒ συμμετείχε στην τεράστια επιχείρη-
ση του ΝΑΤΟ «επιχείρηση Τρίαινα» στη
Νορβηγία, που είχε σαν στόχο ιδιαίτερα
τη Ρωσία.
Η υποταγή της οικονομίας του ΕΒ στις
στρατιωτικές προτεραιότητες, το υπο-
τάσσει στις ΗΠΑ. Κι όσο περισσότερο
υποτάσσεται η χώρα στις ΗΠΑ, τόσο πε-
ρισσότερο αντιμετωπίζει τη Ρωσία και
την Κίνα. Η εκστρατεία του Brexit, που
διαιρεί τις δυνάμεις του βρετανικού κα-
πιταλισμού τόσο πυρετωδώς, καθώς και
τις δυνάμεις των ευρωπαίων και παγκό-
σμιων καπιταλιστών συμμάχων του, εί-
ναι μια εκτροπή τόσο μεγάλη, όσο και
η τρελή του ελπίδα να ξαναγίνει μια με-
γάλη δύναμη. Σε πείσμα του «Brexit», η
χώρα ολισθαίνει κάτω από την καθοδή-
γηση του μεγάλου χρηματιστικού κε-
φαλαίου και της πολεμικής βιομηχανί-
ας. Οι τελευταίοι κυριαρχούνται από τις
ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, που ήδη βρίσκονται
εν μέσω του παγκόσμιου πολέμου ενά-
ντια στους λαούς του κόσμου. Το Brexit
αποπροσανατολίζει, περισσότερο ή λι-
γότερο συνειδητά, την προσοχή του κό-
σμου από αυτή τη μεγάλη αδυναμία του
καπιταλισμού, που έχει κάθε συμφέρον
να τον διατηρήσει διαιρεμένο, ώστε να
μην είναι οργανωμένος σε διεθνές επί-
πεδο για να τον ανατρέψει.
Για ένα αντι-μοναρχικό και
αντιιμπεριαλιστικό πρόγραμμα
Ο καπιταλιστικός ανταγωνισμός και οι
ιμπεριαλιστικές αντιζηλίες, που αποτε-
λούν τη βάση της σχέσης του ΕΒ με την
ΕΕ, εκμηδενίζουν την ικανότητα των δι-
απραγματευτών για την πραγματοποίη-
ση ενός πλήρους Brexit. Πρέπει να προ-
σθέσουμε εδώ το ρόλο του φόβου που
βιώνει το καπιταλιστικό σύστημα, απέ-
ναντι στους επαναστατικούς, αντιμο-
ναρχικούς και δημοκρατικούς αγώνες.
Δεν το έχουν ήδη κάνει να εγκαταλεί-
ψει το μεγαλύτερο μέρος της Ιρλανδίας;
Το backstop είναι το άθροισμα όλων αυ-
τών των παραγόντων. Είναι λάθος να πι-
στεύουμε ότι ένα ηλεκτρονικό σύνορο
μπορεί να αποφύγει την ανάγκη για ένα
backstop, καθώς το πρόβλημα δεν είναι
το σύνορο, αλλά ο καπιταλισμός.
Η Μέι έχει δωρίσει 1 δισεκατομμύριο
λίρες στο κόμμα DUP, ώστε 10 βουλευ-
τές του της Βουλής των Κοινοτήτων να
την ψηφίσουν. Οι τελευταίοι πήραν τα
χρήματα καλά, αλλά ψήφισαν ενάντια
στο «backstop», γιατί είναι αντιδραστι-
κοί. Θέλουν να επιστρέψουν στην επο-
χή της Διαίρεσης και να μοιραστούν τις
αυτοκρατορικές εξουσίες.
Στο Εργατικό Κόμμα και στα συνδι-
κάτα, πρέπει να προτείνουμε η εργατι-
κή τάξη στη Βόρεια Ιρλανδία (και οι σύμ-
μαχοί της σε όλη την Ιρλανδία και το ΕΒ)
να μπορέσει ν’ αγωνιστεί ελεύθερα για
την επανένωση όλης της Ιρλανδίας. Ένα
πρώτο μέτρο για να προτείνουμε, εί-
ναι έτσι η αποχώρηση των βρετανικών
στρατευμάτων και η κινητοποίηση των
συνδικαλιστικών και μαζικών οργανι-
σμών (βρετανικών, ιρλανδικών και ευ-
ρωπαϊκών) για να βοηθήσουν τη δημο-
κρατική και σοσιαλιστική ενοποίηση
όλης της Ιρλανδίας.
Στην εκστρατεία για το δημοψήφι-
σμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας
το 2014, όπου το 55,3% ψήφισε να πα-
ραμείνει στο ΕΒ , έναντι του 44,7%, το
Εθνικιστικό Κόμμα SNP είχε αρχικά υπο-
σχεθεί να πάψει να αναγνωρίζει τη μο-
ναρχία και να κλείσει (ή να μετακινήσει)
τη βάση Φασλάν, που χρησιμοποιεί-
ται από το ΝΑΤΟ. Αν και το SNP άλλαξε
γνώμη στη συνέχεια, αυτές οι προτάσεις
έδειξαν την αντιμοναρχική και αντιιμπε-
ριαλιστική θέληση που υπάρχει στον
σκωτσέζικο εθνικισμό.
Όπως έχουμε δει, η Βόρεια Ιρλανδία
και η Σκωτία ψήφισαν υπέρ της «Παρα-
μονής» στην ΕΕ. Πέρα από τα εμπορικά
συμφέροντα που εξηγούν πιθανώς αυ-
τήν την επιλογή, οι εθνικισμοί των δύο
λαών είναι γεμάτη από την ιστορία αγώ-
νων, που πνίγηκαν στο αίμα, ενάντια
στις πολιτικές της διαίρεσης, της υπο-
δούλωσης, της υποβάθμισης και του φε-
ουδαρχικού σκοταδισμού, που επιβλή-
θηκαν από αγγλικές μοναρχίες κατά τη
διάρκεια των αιώνων. Στο Εργατικό Κόμ-
μα και τα συνδικάτα πρέπει, συνεπώς,
να βοηθήσουμε ν’ αναπτυχθούν δημο-
κρατικές κι αντιιμπεριαλιστικές ιδέες,
που θα κρατήσουν την Ιρλανδία και τη
Σκωτία ενωμένες με την υπόλοιπη χώ-
ρα, με βάση τη Σοσιαλιστική Ομοσπον-
δία των Βρετανικών Νήσων.
Η αριστερά του Εργατικού Κόμμα-
τος, τα συνδικάτα, όλη η Αριστερά, όλα
τα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμμα-
τα, πρέπει να ενωθούν για να συζητή-
σουν την ανάγκη να διευκολυνθεί η ενο-
ποίηση της βρετανικής και ευρωπαϊκής
εργατικής τάξης και με τα προοδευτι-
κά κόμματα στο ΕΒ και την Ευρώπη. Η
απάντηση στη δυαδική αντίφαση «Πα-
ραμονή»- Brexit είναι ο σοσιαλιστικός
μετασχηματισμός του ΕΒ, με βάση ένα
αντι-μοναρχικό, δημοκρατικό, σοσιαλι-
στικό και αντιαποικιακό πρόγραμμα, σε
όλα τα Βρετανικά Νησιά.
Για ένα πρόγραμμα αντιπολεμικό
κι ενάντια στη λιτότητα
Η πολιτική λιτότητας του καπιταλι-
σμού δεν προέρχεται μόνο από την
τραπεζική κρίση του 2008. Στο ΕΒ, οι
Γκουάρντιαν, στις 7 του Ιούνη του 2015
ανέφεραν ότι οι μυστικές επιδοτήσεις
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 11
και οι φορολογικές ελαφρύνσεις για τις
μεγάλες επιχειρήσεις (αυτές των εξοπλι-
σμών ιδιαίτερα) κοστίζουν σε κάθε νοι-
κοκυριό 3.500 λίρες ετησίως. Κι αυτό
έχει αυξηθεί τα τελευταία 4 χρόνια. Πρέ-
πει λοιπόν να συνδέσουμε το ζήτημα
του πολέμου ενάντια στον κόσμο, μέσω
της λιτότητας, με τον πόλεμο του «νεο-
φιλελευθερισμού» παγκόσμια. Το Brexit
είναι ένα κλείσιμο και μια διαρροή για
τον καπιταλισμό, αλλά εκφράζει επίσης
την ανασύσταση των εσωτερικών δυ-
νάμεών του, γύρω από την οικονομική
και στρατιωτική εξουσία. Παρά τη συ-
νεχιζόμενη αποδυνάμωσή του, ο καπι-
ταλισμός δεν αφήνει το προσκήνιο της
ιστορίας. Εναπόκειται στα εργατικά, σο-
Ψήφισμα / Έκκληση της πρώτης «Συνέλευσης των
Συνελεύσεων» των Κίτρινων Γιλέκων
Εμείς, τα Κίτρινα Γιλέκα των κόμβων,
των πάρκινγκ, των πλατειών, των συνε-
λεύσεων και των διαδηλώσεων, μαζευ-
τήκαμε στις 26 και 27 Γενάρη 2019 σε μια
“συνέλευση των συνελεύσεων”, σε μια
ένωση εκατό αντιπροσωπειών, ανταπο-
κρινόμενοι στην Έκκληση των Κίτρινων
Γιλέκων του Κομερσύ.
Απ τις 17 Νοέμβρη, απ το μικρότε-
ρο χωριό, από τον αγροτικό κόσμο μέ-
χρι τη μεγαλύτερη πόλη, έχουμε ξεση-
κωθεί εναντίον αυτής της βαθειά βίαιης,
άδικης και αφόρητης κοινωνίας. Δεν θ
αφήσουμε να συμβεί ξανά! Εξεγερθή-
καμε ενάντια στο υψηλό κόστος διαβί-
ωσης, την ανασφάλεια και τη φτώχεια.
Θέλουμε οι αγαπημένοι μας, οι οικογέ-
νειές μας και τα παιδιά μας να ζήσουν
με αξιοπρέπεια. 26 δισεκατομμυριού-
χοι κατέχουν όσα η μισή ανθρωπότη-
τα. Αυτό είναι απαράδεκτο. Ας μοιρά-
σουμε τον πλούτο και όχι τη φτώχεια! Ας
βάλουμε ένα τέλος στην κοινωνική ανι-
σότητα! Απαιτούμε την άμεση αύξηση
των μισθών, των κοινωνικών παροχών,
των αποζημιώσεων και των συντάξεων
και το άνευ όρων δικαίωμα στη στέγαση
και την υγεία, την εκπαίδευση, τις ελεύ-
θερες δημόσιες υπηρεσίες για όλους.
Είναι για όλα αυτά τα δικαιώματα που
εμείς καταλαμβάνουμε κάθε μέρα τους
κόμβους, που οργανώνουμε δράσεις και
διαδηλώσεις και που συζητάμε παντού.
Με τα κίτρινα γιλέκα μας, παίρνουμε το
λόγο που ποτέ δεν είχαμε.
Και ποια είναι η απάντηση της κυβέρ-
νησης; Καταστολή, περιφρόνηση, δυ-
σφήμηση, θάνατοι και χιλιάδες τραυ-
ματισμών, μαζική χρήση όπλων που
ακρωτηριάζουν, τυφλώνουν, πληγώ-
νουν και τραυματίζουν. Περισσότεροι
από 1000 άνθρωποι έχουν αυθαίρετα
κατηγορηθεί και φυλακιστεί. Και τώρα
ο λεγόμενος “αντι-χουλιγκανικός” νό-
μος στοχεύει απλά να μας εμποδίσει να
διαδηλώνουμε. Καταδικάζουμε όλες τις
μορφές βίας κατά των διαδηλωτών, είτε
προέρχονται απ τις δυνάμεις του νόμου
12 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
σιαλιστικά, κομμουνιστικά και αριστερά
κινήματα να τον αναγκάσουν να φύγει.
Η Εργατική ηγεσία του Κόρμπιν έχει
κάθε λόγο να θελήσει ν’ αναζητήσει μέ-
σα σε μια συμμαχία με τις ευρωπαϊκές
εργατικές οργανώσεις, τη δύναμη για
να ξεκινήσει την οικοδόμηση μιας «κοι-
νωνικής» (κι ακόμη καλύτερα σοσιαλι-
στικής) Ευρώπης. Αυτή η οικοδόμηση
αποτελεί μέρος της πάλης για την αντι-
παράθεση τόσο απέναντι στους ιμπε-
ριαλιστικούς πολέμους, όσο κι εκείνους
του «νεοφιλελευθερισμού» και της καπι-
ταλιστικής λιτότητας.
Δεν υπάρχει κανένας λόγος να επιλέ-
ξουμε ανάμεσα στο Brexit και την «Πα-
ραμονή». Αυτή η διχοτόμηση προέρχε-
και της τάξης, είτε από ομάδες βίας. Τί-
ποτε από αυτά δεν θα μας σταματήσει!
Η διαμαρτυρία είναι ένα θεμελιώδες δι-
καίωμα. Τέλος στην ατιμωρησία των δυ-
νάμεων του νόμου και της τάξης. Να κη-
ρυχθεί αμνηστία για όλα τα θύματα της
καταστολής!
Και τι βρώμικο κόλπο αυτή η μεγάλη
εθνική συζήτηση, που είναι στην πραγ-
ματικότητα μια κυβερνητική καμπάνια
δημοσίων σχέσεων, η οποία υποτίθεται
θα συζητήσει και θ αποφασίσει! Κάνου-
με πράξη την πραγματική δημοκρατία
στις συνελεύσεις μας και τους κόμβους
μας, όχι στην τηλεόραση ή στα ψευ-
δο-στρογγυλά τραπέζια που διοργανώ-
νονται απ τον Μακρόν.
Αφού μας προσβάλλει και μας φέρε-
ται σαν λιγότερο απ το τίποτα, τώρα μας
παρουσιάζει σαν ένα όχλο φασιστικής
και ξενοφοβικής βίας. Αλλά εμείς είμα-
στε το αντίθετο. Ούτε ρατσιστές, ούτε
σεξιστές, ούτε ομοφοβικοί. Είμαστε πε-
ρήφανοι να είμαστε μαζί, με τις διαφο-
ρές μας, να δημιουργούμε μια υποστη-
ρικτική κοινωνία.
Είμαστε δυνατοί στην πολυμορφία
των συζητήσεών μας. Αυτή τη στιγμή,
εκατοντάδες συνελεύσεων πραγματο-
ποιούνται και προτείνουν τα δικά τους
αιτήματα. Αυτά αφορούν την πραγμα-
τική δημοκρατία, την κοινωνική και φο-
ρολογική δικαιοσύνη, τις συνθήκες ερ-
γασίας, το περιβάλλον και την κλιματική
δικαιοσύνη και το τέλος των διακρίσε-
ων. Μεταξύ των περισσότερο συζητη-
μένων στρατηγικών αιτημάτων και προ-
τάσεων, βρίσκουμε: την εξάλειψη της
φτώχειας σε όλες τις μορφές της, το με-
τασχηματισμό των θεσμών (δημοψηφί-
σματα, τέλος στα προνόμια των εκλεγ-
μένων αξιωματούχων…), οικολογική
μετάβαση (ενεργειακή φτώχεια, βιομη-
χανική ρύπανση…), ισότητα και έντα-
ξη όλων των ανθρώπων ανεξάρτητα απ
την εθνικότητά τους (των αναπήρων,
ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών,
τέλος στην εγκατάλειψη των εργατικών
ται από μια πάλη συμφερόντων μέσα
στην καπιταλιστική τάξη και στο Συντη-
ρητικό Κόμμα. Πρέπει να υποστηρίξου-
με την Εργατική απάντηση του Κόρμπιν.
Αρχίζοντας από το ΕΒ είναι ανάγκη «να
βοηθήσουμε τη δουλειά με τα αδελφά
κόμματα και τα προοδευτικά κινήματα
σ’ ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο». Εί-
ναι επείγον να δοθούμε σ’ αυτό το κα-
θήκον και να εντάξουμε τα αντιπολε-
μικά κινήματα μέσα στα προοδευτικά
κινήματα.
Posadists Today (Ποσαδικοί
Σήμερα) 4.2.2019
Από: http://posadiststoday.
com/brexit-united-kingdom/
συνοικιών, του αγροτικού κόσμου και
των υπερπόντιων εδαφών…).
Εμείς, τα Κίτρινα Γιλέκα, καλούμε
όλους, ανάλογα με τα μέσα και τις δυ-
νατότητες, να ενωθούν μαζί μας. Ζητά-
με να τηρούνται και να εφαρμόζονται οι
νόμοι (Η Πράξη 12 ενάντια στην αστυ-
νομική βία στα αστυνομικά τμήματα, η
Πράξη 13, 14…), να συνεχιστεί η κατά-
ληψη των κόμβων και το μπλοκάρισμα
της οικονομίας, μια μαζική απεργία και
επανάληψή της απ τις 5 Φλεβάρη. Κά-
νουμε έκκληση για το σχηματισμό επι-
τροπών στους χώρους εργασίας, στα
εκπαιδευτικά ιδρύματα και όπου αλλού,
έτσι ώστε αυτή η απεργία να μπορεί να
στηριχτεί από κάτω απ τους ίδιους τους
απεργούς. Ας πάρουμε την κατάσταση
στα χέρια μας! Μην μένετε μόνοι, ενω-
θείτε μαζί μας!
Ας οργανωθούμε δημοκρατικά, αυ-
τόνομα και ανεξάρτητα! Αυτή η συνέ-
λευση των συνελεύσεων είναι ένα ση-
μαντικό βήμα που θα μας επιτρέψει να
συζητήσουμε τα αιτήματά μας και τα μέ-
σα δράσης μας. Ας ενωθούμε για ν αλ-
λάξουμε την κοινωνία!
Προτείνουμε όλα τα Κίτρινα Γιλέκα να
διαδώσουν αυτή την έκκληση. Εάν, σαν
ομάδα, συμφωνείτε, στείλτε τις υπογρα-
φές σας στο Κόμερσυ. Μην διστάσετε
να συζητήσετε και να διαμορφώσετε τις
προτάσεις σας για την επόμενη “Συνέ-
λευση των Συνελεύσεων, που ήδη ετοι-
μάζουμε.
Ο Μακρόν πρέπει να παραιτηθεί! Ζή-
τω η δύναμη του λαού, για το λαό και απ
το λαό!
Η Έκκληση προτάθηκε απ τη Συνέλευ-
ση των Συνελεύσεων του Κόμερσυ.
Κατόπιν θα προταθεί για υιοθέτηση
από όλες τις τοπικές συνελεύσεις.
Από iskra.gr
 ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΑ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ 3ΗΣ
(ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ) ΔΙΕΘΝΟΥΣ (2-6 Μάρτη 1919)
Αυτά τα κείμενα που δημοσιεύουμε
στηρίχτηκαν στις εξής Διαλέξεις που
έδωσε ο Χ. Ποσάδας:
Η ιστορία του εργατικού κινήματος
και η 4η Διεθνής, 28-9-1972, Παγκόσμια
Σχολή στελεχών.
Τα 26 χρόνια της «Προλεταριακής
Φωνής» (Αργεντινή), η έντυπη έκδοσή
της και η ιστορία της 4ης Διεθνούς, 28-7-
1973.
Το Κόμμα, η ταξική πάλη και η 4η
Διεθνής, 7-7-1977
11ο και 1οΈκτακτο Παγκόσμιο Συνέδριο,
20-29/6/1977
Και είναι αποσπάσματα από το βιβλίο
με τίτλο LA FUNCION HISTORICA DE
LAS INTERNACIONALES που βρίσκεται
στον ιστότοπο http://quatrieme-
internationale-posadiste.org/ES/
livre-13-la-funcinin-histnirica-de-las-
internacionales.php, και που στηρίζεται
στις αναφερόμενες διαλέξεις
Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
ΤΟΥ 1917 ΚΑΙ Η 3Η ΔΙΕΘΝΗΣ
Ο πόλεμος είχε οδηγήσει στην κό-
πωση, στη λιποταξία, στην άρνηση
των μαζών. Οι αγρότες ήθελαν τη γη,
οι στρατιώτες δεν ήθελαν να πολεμή-
σουν. Υπήρχε μια κατάσταση που δεν
ήταν αυτή της απεργία, ή της πάλης
στο εργοστάσιο, ήταν ενάντια στον πό-
λεμο. Έπρεπε να είναι προετοιμασμένοι
για να επέμβουν μέσα από τον πόλεμο
στην επανάσταση.
Μεταξύ 1915 και 1917, το Μπολσεβί-
κικο Κόμμα είχε προωθήσει τα καθήκο-
ντα της προετοιμασίας της πάλης, της
επέκτασης της εξουσίας και της βάσης
για τη δημιουργία μιας νέα Διεθνούς:
της Τρίτης Διεθνούς. Ενώ οι προετοιμα-
σίες για τον πόλεμο βρίσκονταν σε πλή-
ρη εξέλιξη, οι Μπολσεβίκοι είχαν ήδη
προβλέψει αυτόν τον πόλεμο. Το 1912
ήδη, οι Μπολσεβίκοι κάλεσαν όλα τα
σοσιαλιστικά κόμματα να συζητήσουν:
τι να κάνουν στην επόμενη σύγκρουση
που προετοιμαζόταν. Δύο χρόνια νωρί-
τερα, οργανώθηκαν για τον πόλεμο και
για την κατάληψη της εξουσίας.
Το 1915 και 1916, έκαναν ταΣυνέ-
δρια στο Τσίμμερβαλντ και Κίενταλ
(1), όπου εγκαινίασαν μια από τις πιο
βασικές τακτικές για την πρόοδο της
ανθρωπότητας: δεν μπορούμε να απο-
φύγουμε τον πόλεμο, γιατί ο καπιτα-
λισμός τον κάνει, γιατί έχει τη δύνα-
μη και τα όπλα, αλλά ναι, μπορούμε να
επέμβουμε στο προτσές του πολέμου
για να τον μετασχηματίσουμε: επανα-
στατική ηττοπάθεια. Οι Μπολσεβίκοι
εγκαινίασαν μια νέα τακτική. Η Σοσιαλ-
δημοκρατία δεν ήξερε τι να κάνει, δεν
είχε απάντηση στον πόλεμο και σύρθη-
κε πίσω του. Οι Μπολσεβίκοι, με την
καθοδήγηση του Λένιν και του Τρότσκι,
που παραβρίσκονταν σ’ αυτή τη συνά-
ντηση, πρότειναν την επαναστατική
ηττοπάθεια. Αυτό σήμαινε: ο πόλεμος
ξεσπάει, το προλεταριάτο της κάθε χώ-
ρας, οι εργατικές οργανώσεις της κά-
θε χώρας, πρέπει να πάρουν σαν το μι-
κρότερο κακό την ήττα της δικής τους
αστικής τάξης.
Επαναστατική ηττοπάθεια σημαί-
νει: Η Γαλλία βρίσκεται σε πόλεμο με
τη Γερμανία, το γαλλικό προλεταριά-
το καλείται να υποταχθεί στα ιδανικά
της πατρίδας. Το γαλλικό προλεταριά-
το κάνει απεργίες, αγωνίζεται να αυξή-
σει την ικανότητά του, την κατάσταση
της τάξης του και τις κατακτήσεις της
και για ν’ ανατρέψει τον καπιταλισμό.
Ανάμεσα σ’ αυτό το κακό και το κακό
του να προχωρήσει ο εχθρός της αστι-
κής τάξης, το μικρότερο κακό είναι να
προχωρήσει ο εχθρός της αστικής τά-
ξης. Παίρνοντας την εξουσία, αντιμε-
τωπίζουμε τον εχθρό με την προλε-
ταριακή εξουσία και κερδίζουμε τα
εχθρικά στρατεύματα στην επανάστα-
ση. Αυτή είναι η Μπολσεβίκικη τακτι-
κή. Είναι μια νέα κατάσταση στην ιστο-
ρία. Πριν δεν υπήρχε αυτή η αντίληψη.
Αυτοί που συμμετείχαν στη συνά-
ντηση στο Τσίμμερβαλντ και Κίενταλ
ήταν πολύ λίγοι, ο Τρότσκι διηγείται
ότι χωρούσαν σε τρία ταξί, στο σύνο-
λό τους ήταν 14. Το 1912, κατά τη συ-
νεδρίαση της Βασιλείας, ήδη προετοι-
μαζόταν η Μπολσεβίκικη πτέρυγα και
η ενσωμάτωση των κομμουνιστικών
κομμάτων του κόσμου. Ο Λένιν και ο
Τρότσκι ήταν εναρμονισμένοι σ’ αυ-
τή την άποψη. Το παγκόσμιο σοσια-
λιστικό κίνημα δεν είχε καμία ιδέα γι’
αυτό. Ήταν ανίσχυρο απέναντι στον
πόλεμο. Οι Σοσιαλιστές έλεγαν: «αυ-
τοί έχουν τα όπλα, έχουν την εξου-
σία». Ο Λένιν έλεγε: «Ναι, έχουν τα
όπλα, έχουν την εξουσία, αλλά εμείς
την απόφαση». Ο Λένιν προετοιμάστη-
κε για ν’ αναπτύξει την πάλη για την
εξουσία. Αυτή η ιστορική κατάσταση
ήταν νέα. Έδειχνε ότι η τάξη ήταν ώρι-
μη, σίγουρη, αποφασισμένη, ήταν ανά-
γκη ν’ απαντήσει στα σχέδια του καπι-
ταλισμού με προλεταριακή τακτική.
Η «επαναστατική ηττοπάθεια» σήμαι-
νε ότι, έχοντας ξεσπάσει ο πόλεμος,
το προλεταριάτο έπρεπε να συμμε-
τάσχει σε κάθε χώρα παλεύοντας για
την κατάληψη της εξουσίας, κάνοντας
τις αναγκαίες απεργίες, αναπτύσσο-
ντας την ταξική πάλη, έστω κι αν αυτό
θα οδηγούσε στην αποδυνάμωση της
«χώρας» του και στο να χάσει τον πό-
λεμο, αλλά έπρεπε να παλέψει για να
πάρει την εξουσία. Αυτός είναι ο λόγος
που έκαναν την επαναστατική ηττοπά-
θεια. Δηλαδή: ακόμα και με κόστος να
ηττηθεί η χώρα του, το προλεταριάτο
έπαιρνε την εξουσία.
Ο προσανατολισμός του προλετα-
ριάτου καθορίστηκε από την ταξική κα-
τανόηση. Έτσι να ενεργεί σαν ηγεσία
της κοινωνίας, όχι σαν μια νέα άρχουσα
τάξη. Οι Μπολσεβίκοι ενήργησαν έτσι
και το ίδιο έκαναν στη συνέχεια και οι
γερμανοί εργάτες κι επίσης στην Ουγ-
γαρία. Έδειξαν ότι ήταν μια τάση του
προλεταριάτου να τείνει να κάνει αυτά
τα καθήκοντα κι έτσι να προετοιμαστεί
για τον πόλεμο. Ο Λένιν προετοίμασε το
Κόμμα γι’ αυτό το καθήκον. Έτσι δημι-
ούργησαν τις βάσεις για την 3η Διεθνή.
Το 1912, προσπάθησαν να συγκε-
ντρώσουν μια σειρά από κινήματα,
για να σχηματίσουν μια Διεθνή, πράγ-
μα που δεν λειτούργησε. Και στη συ-
νέχεια, το 1916, προσπάθησαν να
οργανώσουν μια νέα Διεθνή. Την πα-
ραμονή του πολέμου και κατά τη δι-
άρκεια του πολέμου. Οι δύο συναντή-
σεις πραγματοποιήθηκαν στη Ρωσία.
Αυτό το Κόμμα που προετοίμασε ο Λέ-
νιν, δημιούργησε τη σιγουριά στην
προλεταριακή πρωτοπορία, για να με-
ταδώσει στην υπόλοιπη τάξη την πά-
λη για την εξουσία. Δεν ήταν απλό ούτε
εύκολο. Ήταν η πρώτη φορά στην ιστο-
ρία που αντιμετώπιζε τα σοσιαλιστι-
κά κόμματα, που ανέπτυσσαν τη δρά-
ση τους στο πεδίο του ρεφορμισμού
και που φοβούνταν τον πόλεμο. Όλα
φοβήθηκαν τον πόλεμο. Το πιο κοντι-
νό κόμμα ήταν το Γαλλικό Σοσιαλιστι-
κό Κόμμα. Ο Ζαν Ζωρές (2) κατάγγελνε
ότι ο πόλεμος ερχόταν, αλλά δεν προε-
τοίμαζε το κόμμα για να τον αντιμετω-
πίσει. Τον Ζαν Ζωρές τον δολοφόνησαν,
γιατί ήταν ένας κίνδυνος για την αστι-
κή τάξη, αφού κατάγγελνε τον πόλεμο,
παρόλο που δεν προετοίμαζε τις μάζες
ενάντια στον πόλεμο. Ο Λένιν κατάγ-
γελνε τον πόλεμο και προετοίμασε το
Κόμμα για να επέμβει και να εκμεταλ-
λευτεί τις δυσκολίες των καπιταλιστών,
για να πάρει την εξουσία.
Η πιο άφθονη βιβλιογραφία πά-
νω στην κοινωνία, την επανάσταση,
την κρίση του καπιταλισμού, γράφτη-
κε σ’ αυτή τη φάση από το Μπολσε-
βίκικο Κόμμα. Στις χειρότερες συνθή-
κες της εξορίας, το Κόμμα έμαθε να
χρησιμοποιεί τις δυσκολίες του καπι-
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 13
ταλισμού για να πάρει την εξουσία,
όχι για να τον βοηθήσει να διατηρη-
θεί ή να συμφιλιωθεί με αυτόν. Δίδαξε
το Κόμμα να χρησιμοποιήσει, να επω-
φεληθεί από τις δυσκολίες του ταξι-
κού εχθρού, ακόμη και με κόστος την
ήττα της ίδιας της χώρας, όπως μπο-
ρούσε να σημάνει η εισβολή ενός άλ-
λου στρατού, επειδή θα πολεμούσε
ενάντια στην αστική τάξη. Το Κόμμα
δίδαξε να προτιμάται η ήττα, αν αυ-
τή προκαλούταν από την ταξική πάλη.
Αυτή η πολιτική του Λένιν, του να επω-
φελείται από τις συνθήκες του πολέ-
μου, για να κάνει την επανάσταση,
αποδείχθηκε σωστή. Το Κόμμα περίμε-
νε τις ιστορικές συνθήκες, έναν συνδυ-
ασμό καταστάσεων, για ν’ ανέβει στην
εξουσία. Προσπάθησε να πάρει την
εξουσία το 1905 κι απέτυχε και προε-
τοιμάστηκε για να επανέλθει στο να
την πάρει. Η ήττα δεν τον αποδιοργά-
νωσε, δεν τον διέλυσε, δεν τον φόβισε.
Αφοσιώθηκε στο ν’ αντλήσει συμπερά-
σματα από αυτήν την εμπειρία και για
άλλη μια φορά ανύψωσε τη σιγουριά
του Κόμματος.
Ο ρόλος του Λένιν και του Τρότσκι
Το 1917 ήταν αποτέλεσμα της διαλε-
κτικής δραστηριότητας, της διαλεκτι-
κής προετοιμασίας του Κόμματος των
Μπολσεβίκων που έκανε ο Λένιν και
στην τελευταία φάση ο Τρότσκι, που
επενέβη όχι στην οικοδόμηση του κόμ-
ματος, αλλά στην οργάνωση της πάλης
για την εξουσία. Αλλά έδειξε ταυτόχρο-
να ότι, στην ανάπτυξη της επανάστασης
στη Ρωσία, η αποτυχία του 1905, είχε
οδηγήσει στη συγκέντρωση των μα-
ζών στο Μπολσεβίκικο Κόμμα και στην
οργάνωση του πυρήνα του Τρότσκι.
Ο Τρότσκι δεν ήταν ένας «παρείσα-
κτος» στο κομμουνιστικό κόμμα της
ΕΣΣΔ, όπως έλεγαν οι σταλινικοί. Ο
Τρότσκι είχε ένα κίνημα: τους Διεθνι-
στές, που δεν ήταν πολυάριθμοι, αλλά
είχαν βάρος. Υπήρχε ένα αποφασιστικό
κέντρο: οι Μπολσεβίκοι, καθοδηγού-
μενοι από τον Λένιν και μαζί με αυτούς,
μερικότερες ομάδες, αλλά ισχυρές, με
μεγάλη σημασία για την επανάστα-
ση, όπως ήταν η ομάδα του Τρότσκι,
που αναπτυσσόταν παράλληλα με το
Μπολσεβίκικο Κόμμα κι όχι σε αντα-
γωνισμό με αυτό. Ο Τρότσκι είχε ένα
ανεξάρτητο από το Μπολσεβίκικο Κόμ-
μα κίνημα, στο οποίο υπήρχε ένα με-
γάλο στρώμα διανοούμενων, ηγετών
και θεωρητικών. Το Φλεβάρη του 1917
εντάχθηκαν στο Μπολσεβίκικο Κόμμα
και έγιναν άμεσα μέρος της ηγεσίας.
Η αποτυχία του 1905 είχε αφήσει μια
σειρά από αναφομοίωτες συνέπει-
ες, γιατί η ζωή στην εξορία δεν μπο-
ρούσε να τις λύσει εντελώς. Ο Τρότσκι
και ο Λένιν ήταν εξόριστοι, η επικοινω-
14 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
νία και οι συζητήσεις διεξάγονταν πο-
λύ αργά, δεν υπήρχε δυνατότητα συ-
ζήτησης για την επίλυση όλων των
προβλημάτων. Ούτε μια προηγούμενη
πρακτική αυτής της συζήτησης. Έπρε-
πε να μάθουν να συζητάνε τις διαφο-
ρές. Έπρεπε να μάθουν να λύνουν τα
προβλήματα, αλλά αποδείχτηκε ότι ο
Λένιν και ο Τρότσκι συνέκλιναν διαρ-
κώς, αναζητώντας την ίδια κατανόη-
ση και λύση αυτών των προβλημάτων.
Ο κεντρικός στόχος ήταν να οργανώ-
σουν την ικανότητα του Μπολσεβίκι-
κου Κόμματος για να πάρει την εξου-
σία. Ο Λένιν προετοιμάστηκε βασικά
γι’ αυτό το καθήκον. Προπάντων δια-
παιδαγωγώντας πάνω στο πρόγραμμα,
την τακτική, συνενώνοντας τη συνδικα-
λιστική και την πολιτική δράση, για να
προσελκύσουν το υπόλοιπο του πλη-
θυσμού, να το ενσωματώσουν, να το
κερδίσουν, να το διαπαιδαγωγήσουν
και να του δώσουν την εμπιστοσύνη,
σε αναμονή του προτσές της κατάλη-
ψης της εξουσίας και διαπαιδαγωγώ-
ντας πάνω στην αναγκαία τακτική γι’
αυτό. Κάνοντας επαναστατικούς ελιγ-
μούς, όχι γενικά «ελιγμούς» και δι-
πλωματία , αλλά επαναστατικούς ελιγ-
μούς, που σημαίνει ότι κάνουν ταξικές,
πολιτικές και συνδικαλιστικές κινήσεις,
που να επιτρέπουν στην τάξη να προ-
χωρήσει, χωρίς να υφίσταται στο εσω-
τερικό της φόβο, ασιγουριά, υποχώρη-
ση.
Το 1905 ήταν ένα τεράστιο πλήγμα
για το Κόμμα κι άλλαξε ένα σημαντι-
κό μέρος του Μπολσεβίκικου Κόμμα-
τος, αλλά όλη η διάρθρωσή του πα-
ρέμεινε σταθερή, γιατί το Κόμμα είχε
διαπαιδαγωγήσει στην κατανόηση της
πάλης για την εξουσία, ότι ο θρίαμ-
βος του κομμουνισμού ήταν αναπό-
φευκτος. Είχε διαπαιδαγωγηθεί και εί-
χε ασκήσει τη μαρξιστική ζωή και πήρε
την ήττα σαν ένα απλό λάθος και σαν
μια έλλειψη επαρκών μέσων, συντο-
νισμού κι του ότι η επανάσταση είχε
πραγματοποιηθεί σε λάθος χρόνο. Έτσι
η τάξη δεν νικήθηκε από ανικανότητα
ή από ταξικό φόβο, αλλά από την έλ-
λειψη μέσων. Ήταν μια βιαστική επα-
νάσταση. Εκεί έμαθαν. Έμαθαν επίσης
ποιο ήταν το σύνθημα που έπρεπε να
προβάλλουν.
Ο Λένιν είχε ακόμα το σύνθημα
της «αστικοδημοκρατικής επανά-
στασης», ο Τρότσκι αυτό της «Διαρ-
κούς Επανάστασης». Ο Τρότσκι δεν
το χρησιμοποίησε αυτό ποτέ ενάντια
στον Λένιν, αλλά απλά είπε: «ανάμε-
σα στο σύνθημα του Λένιν του 1905 κι
αυτό που είχα εγώ, ήμουν εγώ ο οποί-
ος είχε δίκιο. Το πρόβλημα ήταν να γί-
νει αστικοδημοκρατική επανάσταση
και στη συνέχεια να προχωρήσουμε
στη σοσιαλιστική επανάσταση, χωρίς
διακοπή. Δεν υπήρχε δηλαδή μια ολό-
κληρη περίοδος αστικοδημοκρατι-
κής επανάστασης, αλλά παρ’ όλα αυτά
εγώ είχα μια πολύ θεωρητική κατανό-
ηση. Ο Λένιν είχε το Κόμμα και το κα-
θοδηγούσε. Στην πορεία ο Λένιν θα
καταλάβαινε γρήγορα. Είχε το κόμ-
μα να αλλάξει την πορεία, εγώ όχι».
Ο Λένιν διορθώθηκε χωρίς να βλάψει
το κόμμα, βασίστηκε στο κόμμα, διορ-
θώνοντας γρήγορα και έγκαιρα τις ανε-
πάρκειες. Γι’ αυτό οι Μπολσεβίκοι πή-
ραν την εξουσία το 1917, σε χειρότερες
συνθήκες από ό, τι το 1905, γιατί από
το 1905 προετοίμαζαν την εξουσία. Το
1917, η ομάδα που λειτουργούσε με τον
Τρότσκι, εντάχθηκε στο Μπολσεβίκικο
Κόμμα και ήταν οι καλύτεροι Μπολσε-
βίκοι. Όπως λέει ο Λένιν στη διαθήκη
του, ενάντια στον Στάλιν: «Δεν πρέπει
να χρησιμοποιήσουμε το μενσεβίκικο
παρελθόν του Τρότσκι, γιατί από τότε
που ο Τρότσκι εντάχθηκε στο Μπολσε-
βίκικο Κόμμα ήταν ο καλύτερος Μπολ-
σεβίκος». Πέρασε απευθείας στο Πολι-
τικό Γραφείο, γιατί είχε την ίδια πολιτική
και το ίδιο πρόγραμμα, τον ίδιο στό-
χο και τον ίδιο προσανατολισμό με
τον Λένιν. Δεν υπήρχε καμία διαφορά.
Πήραν την εξουσία και μια από τις θεμε-
λιώδεις βάσεις που προετοίμασαν αυ-
τή την επιστημονική αντίληψη, ήταν η
αντίληψη του παγκόσμιου προτσές της
επανάστασης. Ο πόλεμος επρόκειτο ν’
αποκαλύψει όλες τις αντιθέσεις του κα-
πιταλιστικού συστήματος και όλες τις
αδυναμίες του, των οποίων η θεμελιώ-
δης βάση ήταν η έλλειψη ελέγχου, κυ-
ριαρχίας, κύρους πάνω στο λαό. Κι αυ-
τός θα έβλεπε τον πόλεμο σαν το μέσο
για να απαλλαχθεί από το καπιταλιστι-
κό σύστημα. Για να γίνει αυτό, εξαρτιό-
ταν από μια άλλη προϋπόθεση: το Κόμ-
μα που θα επωφελούταν από αυτή την
περίσταση. Γι’ αυτό και η επανάσταση
ξέσπασε μόνο στη Ρωσία. Στη συνέχεια
στη Γερμανία, όπου πυροδοτήθηκε από
τους Σπαρτακιστές και τη σοσιαλιστική
αριστερά, αυτή που συνδεόταν με τους
κομμουνιστές και το μικρό Κομμουνι-
στικό Κόμμα. Επίσης στην Ουγγαρία.
Όταν ξεπήδησε η Ρωσική Επανάσταση
του 1917, σε όλο τον κόσμο υπήρχαν σο-
σιαλιστικά κόμματα που είχαν συμμα-
χήσει, το καθένα τους, με την αστική τά-
ξη της χώρας τους, για να πολεμήσουν.
Ήταν μια εξέλιξη ενάντια σε κάθε πα-
ράδοση, ενάντια σε κάθε προηγούμε-
νο, σε κάθε σοσιαλδημοκρατικό παρελ-
θόν εκείνης της εποχής, όπου έχοντας
πρόγραμμα και πολιτική, με ορισμένες
όψεις αντικαπιταλιστικές, ανταγωνιζό-
ταν το καπιταλιστικό σύστημα. Ο Ζαν
Ζωρές στη Γαλλία πρόβαλε την αντίθε-
σή του στον πόλεμο, αλλά δεν καλού-
σε για την πτώση του καπιταλιστικού
συστήματος. Ήταν μια καταιγίδα, αλ-
λά με κεραυνούς που δεν τραυμάτιζαν.
Φώναζε ενάντια στο καπιταλιστικό σύ-
στημα, αλλά δεν οργάνωνε την πτώση
του καπιταλιστικού συστήματος. Αλλά
το γεγονός ότι ήταν αντίθετος με τον
ιμπεριαλιστικό πόλεμο και τον καταδί-
καζε, ήταν ένας βασικός κίνδυνος για
το καπιταλιστικό σύστημα. Τον δολο-
φόνησαν για να αποτρέψουν την κινη-
τοποίηση των μαζών. Γι’ αυτό στη Σοβι-
ετική Ένωση, υπάρχει μια αναγνώριση
του Ζαν Ζωρές, σαν ηγέτη της γαλλικής
εργατικής τάξης.
Ο θρίαμβος της Ρωσικής Επανά-
στασης ήταν ο θρίαμβος του Μπολ-
σεβίκικου Κόμματος, της διαλεκτι-
κής επιστημονικής αντίληψης του
Κόμματος σαν εκπροσώπου των εκ-
μεταλλευόμενων μαζών και όλων των
καταπιεσμένων της χώρας. Τόσο του
προλεταριάτου, όσο και των αγρο-
τών και της μικροαστικής τάξης. Μάζες
που καταπιέζονται, όπως διανοούμε-
νοι, καλλιτέχνες, επιστήμονες, ενδιάμε-
σα στρώματα του πληθυσμού, στον το-
μέα της τέχνης, της επιστήμης και της
διοίκησης, αποτελούν τη δεξαμενή αυ-
τών που υπηρετούν και οργανώνουν
την επιστημονική και τεχνική σκέψη
του καπιταλισμού. Είναι μάζες καταπι-
εσμένες διανοητικά, γιατί οφείλουν να
υποτάσσονται στο συμφέρον και τον
προσανατολισμό της καπιταλιστικής
ηγεσίας. Δεν μπορούν ν’ αναπτυχθούν
με όλη τη θέλησή τους, με όλη τους
την ικανότητα και τη συνείδησή τους.
Το Μπολσεβίκικο Κόμμα στηριζόταν
στις εκμεταλλευόμενες και στις κατα-
πιεσμένες μάζες του πληθυσμού, αλλά
και στα καταπιεσμένα στρώματα των
παιδιών, των γυναικών και των ηλικιω-
μένων. Ο θρίαμβος του Μπολσεβίκικου
Κόμματος έδειξε, στην πράξη, ότι αυ-
τή ήταν η βάση αυτού του θριάμβου.
Έδειξε ότι το πρόγραμμα και η τακτι-
κή, οι μορφές οργάνωσης, η διάρθρω-
ση και η λειτουργία του Μπολσεβίκικου
Κόμματος ήταν οι αναγκαίες μορφές
για να οργανωθούν οι μάζες προς την
εξουσία. Έχοντας θριαμβεύσει η Ρωσι-
κή Επανάσταση, ο Λένιν πρότεινε αμέ-
σως την οργάνωση της Κομμουνιστικής
Διεθνούς.
Η 3η Διεθνής έγινε το 1919. Εί-
χε έναν πολύ ευρύτερο στόχο από
τις άλλες δύο προηγούμενες. Δεν
ήταν αντίθετη, ενάντια ή ξεχωρι-
στή από την 1η Διεθνή, αλλά ευρύτε-
ρη. Είχε προοπτικές παγκόσμιες, πο-
λύ πιο βαθιές, άπειρα πιο βαθιές.
Η 1η Διεθνής είχε το στόχο να δείξει
στην εργατική τάξη την ανάγκη να ορ-
γανωθεί σαν τάξη και να έλθει σε σχέ-
ση, να επηρεάσει και να οργανώσει
τον υπόλοιπο καταπιεσμένο και εκμε-
ταλλευόμενο πληθυσμό. Να οργανω-
θεί σε παγκόσμια κλίμακα για ν’ ανα-
πτύξει της δραστηριότητάς της, την
πάλη για να συγκεντρώσει, σε όλο τον
κόσμο, την εργατική τάξη σε ένα κόμ-
μα και να οργανώσει την κατάληψη
της εξουσίας. Δεν μπόρεσε να επεκτεί-
νει τη δράση της και πέθανε σύντομα.
Η 2η Διεθνής είχε διαφορετικούς στό-
χους. Οργανώθηκε για ν’ αντιπροσω-
πεύσει, να δεχθεί και να υπερασπίσει το
ρεφορμισμό, την πολιτική που εγκαι-
νιάστηκε κι αναπτύχθηκε από τον Κά-
ουτσκι. Αυτή ήταν η Δεύτερη Διεθνής.
Έριξε όλες τις εμπειρίες στη λήθη, αγνό-
ησε και απέκρυψε όλες τις εμπειρίες της
Πρώτης Διεθνούς, της Κομμούνας του
Παρισιού και της πάλης του προλετα-
ριάτου μέχρι εκείνη τη στιγμή. Υπήρ-
ξε ένα παγκόσμιο κίνημα που απευθυ-
νόταν στο να οργανώσει την πρόοδο
των σοσιαλιστικών κομμάτων, για να
διαπραγματευτούν με το καπιταλιστικό
σύστημα. Ο ρόλος της δεν ήταν ν’ ανα-
τρέψει το καπιταλιστικό σύστημα, αλλά
να προχωρήσει μέσα στο καπιταλιστικό
σύστημα, με το εργατικό ταξικό συμφέ-
ρον, κάτι αδύνατο να επιτευχθεί.
Όταν πήρε την εξουσία, ο Λένιν
οικοδόμησε την 3η Διεθνή, σαν βά-
ση, σαν σημείο στήριξης, για την ορ-
γάνωση Κομμουνιστικών Κομμάτων σε
όλο τον κόσμο. Η Ρωσική Επανάσταση
ήταν ένα σημείο στήριξης, για την ανά-
πτυξη των παγκόσμιων επαναστατι-
κών αγώνων. Έπρεπε να σχηματίσουν
Κομμουνιστικά Κόμματα σε όλο τον κό-
σμο, με το στόχο και το πρόγραμμα της
πάλης για την εξουσία, την οργάνωση
για την εξουσία, το να δώσουν σιγου-
ριά, να μεταδώσουν την εμπειρία της
Ρωσικής Επανάστασης σε όλο τον κό-
σμο. Καθήκον που έπρεπε ν’ αναπτύ-
ξουν σε συνθήκες όπου το κόμμα που
κυριαρχούσε στους κόλπους του προ-
λεταριάτου ήταν η σοσιαλδημοκρα-
τία, που έβγαινε από τον πόλεμο έχο-
ντας υποστηρίξει την αστική τάξη της
χώρας της. Δεν υπήρχε καμία πιθανό-
τητα αυτά τα κόμματα να αποδεχθούν,
να μάθουν, να καθοδηγούνται από τις
εμπειρίες της Ρωσικής Επανάστασης.
Έπρεπε να οργανωθούν σε όλο τον κό-
σμο Κομμουνιστικά Κόμματα, για να
μεταδώσουν τις εμπειρίες, τα επιτεύγ-
ματα της Ρωσικής Επανάστασης και
διαπαιδαγωγώντας τα στο να αγωνι-
στούν για την εξουσία και να αναπτύ-
ξουν μια παγκόσμια συγκεντροποιημέ-
νη ηγεσία, στην οποία να εκφράζονται
και να συγκεντρώνονται οι πιο πλού-
σιες εμπειρίες, οι εμπειρίες του προ-
λεταριάτου οι πιο ικανές για να επέμ-
βουν στην παγκόσμια επανάσταση.
Μέσα από την Κομμουνιστική Διεθνή
είχαν το στόχο να διαδώσουν δυναμι-
κά στον κόσμο όλες τις συσσωρευμέ-
νες εμπειρίες, να συγκεντρώσουν και
να συντονίσουν ταυτόχρονα την επα-
ναστατική δράση. Να καθορίσουν την
πορεία του επαναστατικού προτσές,
μέσα από τη ζωή μιας συλλογικής ηγε-
σίας και να οικοδομήσουν τα Κομμου-
νιστικά Κόμματα με τη συνείδηση ​​του
παγκόσμιου προτσές της επανάστα-
σης, να μάθουν να χρησιμοποιούν
και ν’ αξιοποιούν την κρίση του καπι-
ταλιστικού συστήματος, τις εσωτερι-
κές διαφωνίες, την παγκόσμια αδυνα-
μία του. Να μάθουν να ζουν το προτσές
της επανάστασης. Μέχρι τη στιγμή της
ίδρυσης του Μπολσεβίκικου Κόμμα-
τος, δεν υπήρχε καμιά τέτοια εμπειρία,
αλλά αντίθετα, τα σοσιαλιστικά κόμ-
ματα ήταν ενάντια. Έπρεπε να ιδρυ-
θούν τέτοια Κόμματα, Κομμουνιστικά.
Ήταν αναγκαίο να μεταδώσουν στο
παγκόσμιο προλεταριάτο ότι η Ρωσι-
κή Επανάσταση ήταν η πρώτη από τις
μεγάλες κοινωνικές επαναστάσεις. Ού-
τε τέλειωνε η επανάσταση, ούτε άνοι-
γε μια περίοδος αναβολής, μέχρι να γί-
νουν άλλες επαναστάσεις. Έπρεπε να
είναι ένα δυναμικό προτσές και η ίδια
η ύπαρξη της ΕΣΣΔ σήμαινε το βασικό
και θεμελιακό παράγοντα που θα ενδυ-
νάμωνε την ταξική πάλη. Να μην αφε-
θεί αυτή να καθορίζεται από τις σχέ-
σεις στο εσωτερικό του καπιταλιστικού
συστήματος, ούτε οι μαζικές δράσεις
να περιορίζονται από την ταξική πάλη
στην κάθε χώρα, από τη συνδικαλιστι-
κή ανάπτυξη εκεί, αλλά να παροτρύνο-
νται, να καθοδηγούνται και να οργανώ-
νονται από τη Σοβιετική Ένωση, για να
δυναμώνει έτσι το παγκόσμιο προτσές
της επανάστασης.
Η ίδρυση της ΕΣΣΔ ήταν ένας παρά-
γοντας αναταραχής κι εμποδίων για
τον καπιταλισμό κι επιδείνωσης της
κρίσης του, γιατί η ύπαρξη της Σοβιε-
τικής Ένωσης θα ήταν ένας πόλος έλ-
ξης για τους επιστήμονες και τους τε-
χνικούς, για τομείς της μικροαστικής
τάξης, τους υπάλληλους, τους αγρότες
και τους εργάτες.
Για να γίνει αυτό έπρεπε η Σοβιετική
Ένωση να είναι σε θέση να ασκήσει αυ-
τή την επιρροή και να διαπαιδαγωγή-
σει το παγκόσμιο προλεταριάτο και να
διαπαιδαγωγήσει τις τοπικές και εθνι-
κές ηγεσίες όλου του κόσμου, τις ηγε-
σίες όλων των Κομμουνιστικών Κομμά-
των και τις μάζες όλου του κόσμου, να
μάθουν να ζουν επιστημονικά, να κα-
τανοήσουν ότι το προτσές της ταξικής
πάλης σε μια χώρα, τροφοδοτείται από
το παγκόσμιο προτσές. Ότι δεν υπάρ-
χει εθνική επανάσταση, αλλά εθνικές
μορφές της παγκόσμιας επανάστασης.
Έτσι θα υπολόγιζαν σ’ αυτό το προτσές,
που σήμαινε μαζική κινητοποίηση, μα-
ζική απόκτηση της κομμουνιστικής
αντίληψης, όσο αφορά τις επαναστα-
τικές θέσεις. Έτσι θα υπολόγιζαν στις
εσωτερικές διαφωνίες και διαμάχες στο
καπιταλιστικό στρατόπεδο, αντιθέσεις
που είναι οι κανονικές του καπιταλιστι-
κού συστήματος, αλλά που θα επιδει-
νώνονταν από την ύπαρξη της Σοβι-
ετικής Ένωσης κι από την επέμβασή
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 15
της σαν παγκόσμιου παράγοντα παρό-
τρυνσης, ενθάρρυνσης και οργανωτή
της επανάστασης. Όντας ένα οργανω-
τικό κέντρο της επιστημονικής σκέ-
ψης, της σιγουριάς για την ανάγκη της
επαναστατικής οργάνωσης κι ένα κέ-
ντρο προωθητικό, υποστηρικτικό, για
όλες τις πολιτικές, κοινωνικές, οικονο-
μικές και αγωνιστικές μορφές της πα-
γκόσμιας ώθησης της επανάστασης. Οι
Μπολσεβίκοι πήραν τη Ρωσική Επανά-
σταση σαν την πρώτη από τις μεγάλες
επαναστάσεις και που θα μπορούσαν
να θριαμβεύσουν μόνο με την παγκό-
σμια ανάπτυξη της επανάστασης. Όχι
με το συνολικό θρίαμβο σε ολόκλη-
ρο τον κόσμο, αλλά με τον θρίαμβο σε
μια σειρά πολύ προχωρημένων χωρών.
Η Ρωσική Επανάσταση έδειξε, για πρώ-
τη φορά, ότι ήταν δυνατό σε μια πολύ
καθυστερημένη χώρα, με μικρή προλε-
ταριακή σύνθεση, με χαμηλή βιομηχα-
νική ανάπτυξη, μ’ ένα μεγάλο αγροτικό
βάρος, καθώς και με μια μεγάλη καθυ-
στέρηση, να αρχίσει η επανάσταση σαν
αστικοδημοκρατική επανάσταση, για
να περάσει από το τσαρισμό στη δημο-
κρατία και σε σύντομο χρονικό διάστη-
μα, να μετασχηματιστεί σε σοσιαλιστι-
κή επανάσταση.
Ήταν η επιβεβαίωση της θέσης
του Τρότσκι, του 1905, για το Διαρ-
κές προτσές της Επανάστασης, του
ότι στις καθυστερημένες χώρες,
ήταν δυνατό να περάσουν από τη φε-
ουδαρχική, μισοφεουδαρχική καθυ-
στέρηση, ή από προ-καπιταλιστικές
μορφές, άμεσα στη σοσιαλιστική επα-
νάσταση. Η επανάσταση μπορεί ν’ αρ-
χίσει σαν αστικοδημοκρατική επα-
νάσταση, με καθήκοντα και στόχους
αστικοδημοκρατικούς και στην πορεία
να δείξει ότι αυτά είναι ανεπαρκή, περι-
ορισμένα, για να μπορέσουν ν’ ανταπο-
κριθούν στη θέληση και την απόφαση
του πληθυσμού. Ότι μπορεί να ανταπο-
κριθεί στα προβλήματα που τίθενται,
τόσο στον οικονομικό, βιομηχανικό, οι-
κονομικό, αγροτικό, τομέα, στον τομέα
της αγροτικής ανάπτυξης, όσο και στις
δημοκρατικές διεκδικήσεις. Θα απέδει-
χνε ότι το προλεταριάτο ασκούσε μια
επιρροή, μια έλξη και μια ανώτερη από
τον καπιταλισμό καθοδήγηση, για να
κερδίσει τα αγροτικά και μικροαστικά
στρώματα. Ήταν απαραίτητο να προ-
παγανδίσουν τα συνθήματα και ν’ αγω-
νιστούν για το κατάλληλο πρόγραμμα
σε κάθε πεδίο, φάση ή κατάσταση από
την οποία ξεκινούσε η επανάσταση, για
να περάσουν στη σοσιαλιστική επα-
νάσταση: συνθήματα που άρχιζαν από
την αγροτική επανάσταση, τον αγρο-
τικό μετασχηματισμό, τις απαλλοτρι-
ώσεις, για να φτάσουν στα όργανα της
προλεταριακής εξουσίας. Οι προθεσμί-
ες και τα χρονικά διαστήματα που έπρε-
πε να διανυθούν καθορίζονταν από
16 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
τις ειδικές συνθήκες της κάθε χώρας.
Αυτό έδειξε η Ρωσική Επανάσταση. Επι-
βεβαίωσε τη θέση του Τρότσκι για τη
«Διαρκή Επανάσταση». Και ταυτόχρο-
να, όπως είχε διατυπώσει ο Λένιν, είχε
διαπαιδαγωγήσει και προετοιμάσει, ότι
το Κόμμα είναι το βασικό και αναντικα-
τάστατο όργανο για την οικοδόμηση
του Εργατικού Κράτους και της πορεί-
ας του Εργατικού Κράτους προς το σο-
σιαλισμό. Το Κόμμα είναι το καθοδηγη-
τικό στοιχείο, που ενώνεται με την τάξη
και που μεταδίδει στον υπόλοιπο πλη-
θυσμό τις εμπειρίες, την επιστημονική,
πολιτική και πολιτιστική ικανότητα και
τον κάνει να επεμβαίνει. Πρέπει λοιπόν
να δημιουργηθούν και τα όργανα λει-
τουργίας του πληθυσμού.
Η Ρώσικη Επανάσταση έδειξε ότι
ήταν αναγκαίο το όργανο, το Σοβι-
έτ, για να οργανωθεί και να καθοδηγη-
θεί η κοινωνία, για να φέρει σε επικοι-
νωνία το Κόμμα με όλη την κοινωνία
και να κάνει να επεμβαίνει ο λαός, έτσι
ώστε αυτός να βλέπει ότι πρόκειται για
την κοινωνία Του, τη χώρα Του, ότι αυ-
τός την καθοδηγεί, όχι για τον εαυτό
του, αλλά την ανυψώνει και την ανα-
πτύσσει με στόχο να καταργήσει κάθε
σύστημα καταπίεσης. Είναι όργανα που
ξεκινάνε από τη συνοικία, το εργοστά-
σιο, το στρατόπεδο.
Η Ρωσική Επανάσταση θριάμβευ-
σε γιατί υπήρχε το Μπολσεβίκικο Κόμ-
μα, που ήξερε να επωφεληθεί από τις
συνθήκες της κρίσης του καπιταλιστι-
κού συστήματος, για να παλέψει για
την εξουσία. Το Κόμμα ήταν προετοιμα-
σμένο, είχε συζητήσει και ο Λένιν είχε
γράψει όλη την αναγκαία λογοτεχνία γι’
αυτό το ρόλο, τα άλλα μέλη του Μπολ-
σεβίκικου Κόμματος επίσης. Ο Τρότσκι
και ο Λένιν ήταν οι δύο ηγέτες της Ρω-
σικής Επανάστασης που έγραφαν όλα
τα κείμενα για την προετοιμασία των
μαζών: πάνω στην οικονομία, την πο-
λιτική, τα αγροτικά προβλήματα, πάνω
στον πόλεμο, την αδυναμία και την ανι-
κανότητα του τσαρισμού να διατηρή-
σει την εξουσία. Ο Τρότσκι και ο Λένιν
προετοίμασαν την εξουσία.
Το Μπολσεβίκικο Κόμμα, μέσα από τη
ζωή των Πυρήνων, των Τοπικών Οργα-
νώσεων, των Συνελεύσεων, στην εσω-
τερική ζωή του Κόμματος, επενέβαι-
νε κι αντιπροσωπευόταν στα Σοβιέτ κι
έδειξε στα Κομμουνιστικά Κόμματα και
στις μάζες όλου του κόσμου, ότι το Σο-
βιέτ ήταν ένα νέο όργανο οικοδόμη-
σης της κοινωνίας. Σ’ αυτά τα Σοβιέτ, το
Κομμουνιστικό Κόμμα ενσωματωνόταν
μέσα από τα μέλη του. Δεν ήταν ο αφέ-
ντης των Σοβιέτ.
Στο Σοβιέτ, οι κομμουνιστές δεν ήταν
οι μοναδικοί που αντιπροσωπεύονταν.
Όλα τα ρεύματα της οικονομικής, πο-
λιτικής κτλ δραστηριότητας επενέβαι-
ναν στα Σοβιέτ. Όλα αντιπροσωπεύο-
νταν. Οι κομμουνιστές κυριαρχούσαν,
είχαν περισσότερο κύρος μπροστά στο
λαό, γιατί είχαν οργανώσει την επανά-
σταση, αυτή που είχε φέρει τις μάζες
στην εξουσία. Κι ήταν ικανοί να στηρί-
ξουν αυτή την εξουσία, ενάντια στην
ιμπεριαλιστική εισβολή, ενάντια στην
καθυστέρηση και την οικονομική κα-
ταστροφή, γιατί είχαν ένα Κόμμα προ-
ετοιμασμένο, ώστε να επέμβει σαν ηγε-
σία, που το ενδιαφέρον της δεν ήταν να
επωφεληθεί εκλογικά, κοινοβουλευτι-
κά και αλλού, αλλά να καθοδηγήσει τα
όργανα του λαού κι έτσι κέρδιζε κύρος,
εγκαθιδρύοντας την πιο μεγάλη εξου-
σία του λαού που υπήρξε ποτέ.
Ποτέ πριν δεν υπήρξε τέτοια εξου-
σία στην ιστορία. Στην πιο καθυστερη-
μένη χώρα του καπιταλιστικού κόσμου
της Ευρώπης, με τη μικρότερη εργατι-
κή συνιστώσα, που ξεπήδησε μέσα από
μια καταστροφή, μέσα από τον πόλε-
μο, μια χώρα όπου δεν υπήρχε τίποτα
για να φάει κανείς και πέθαιναν οι άν-
θρωποι κατά χιλιάδες και χιλιάδες, ένα
μικρό Κόμμα είχε το κύρος για να κερ-
δίσει την επιδοκιμασία του λαού, να κα-
θοδηγήσει και να διευθύνει τη χώρα, να
της δώσει εμπιστοσύνη και σιγουριά
ότι θα θριαμβεύσει και να πετύχει να
κερδίσει την υποστήριξη της παγκόσμι-
ας κοινής γνώμης, πράγμα που κινητο-
ποίησε το προλεταριάτο, για να εμποδί-
σει τον καπιταλισμό να εξαπολυθεί και
να επιτεθεί στη Σοβιετική Ένωση!
Τα 7 πρώτα χρόνια αυτής της εξου-
σίας, από το 1917 μέχρι το 1924, μέ-
χρι δηλαδή που πέθανε ο Λένιν κι ανέ-
λαβε την εξουσία ο Στάλιν, άφησαν
στη Σοβιετική Ένωση και στον υπό-
λοιπο κόσμο μια παράδοση, που ακό-
μα και σήμερα, είναι η θεμελιώδης βά-
ση της εμπιστοσύνης για το θρίαμβο
του κομμουνισμού, γιατί αυτό επέτρε-
ψε να οικοδομηθούν 14 Εργατικά Κρά-
τη. Είναι αυτά τα 7 πρώτα χρόνια που
επέτρεψαν στον κόσμο, στους διανο-
ούμενους, στους καλλιτέχνες, στους
επιστήμονες, στους τεχνικούς, στη μι-
κροαστική τάξη, στο προλεταριάτο και
στην αγροτιά, να δουν το μικρό Μπολ-
σεβίκικο Κόμμα να καθοδηγεί, να επεμ-
βαίνει στις αντιθέσεις που δημιουρ-
γούσε ο πόλεμος, για να εξαπολύεται
και χωρίς τίποτα να οικοδομεί μια νέα
εξουσία! Υπήρξαν μερικές συγκρού-
σεις, διαφωνίες και διαμάχες και έλ-
λειψη καταναλωτικών αγαθών, υλικών
παραγωγικών μέσων, αλλά αυτές οι συ-
γκρούσεις δεν οδηγούσαν σε απώλεια
της εμπιστοσύνης του λαού γύρω από
τους στόχους και την πρόοδο της Ρωσι-
κής Επανάστασης. Ανέπτυξαν την οικο-
νομία με μορφή εκατό φορές ανώτερη
από το καπιταλιστικό σύστημα κι ενσω-
μάτωσαν όλο το λαό, χωρίς ανταγωνι-
στικές συγκρούσεις. Αντίθετα, έβαλαν
τις βάσεις για να εξηγήσουν, να διδά-
ξουν και να διαπαιδαγωγήσουν. Αυτό
το καθήκον το προώθησε το Μπολσε-
βίκικο Κόμμα μέσα από το προλεταριά-
το και τους αγρότες, πείθοντάς τους
ότι πρέπει να περιμένουν, γιατί οι δυ-
σκολίες δεν προέρχονταν από μια ανι-
κανότητα του Κόμματος, αλλά από την
έλλειψη εφοδίων, εξαιτίας των καθυ-
στερημένων ιστορικών συνθηκών, μέ-
σα στις οποίες πήραν την εξουσία, αλ-
λά έπρεπε να το κάνουν.
Οι Μπολσεβίκοι αφοσιώθηκαν στο
να διαπαιδαγωγήσουν μια ολόκληρη
παγκόσμια προλεταριακή πρωτοπο-
ρία, μέσα από την 3η Διεθνή. Ο ρόλος
της ήταν να συντονίσει, να οργανώσει,
να διαπαιδαγωγήσει και να καθοδηγή-
σει τα Κομμουνιστικά Κόμματα του κό-
σμου, τις εκμεταλλευόμενες μάζες του
κόσμου, στην πάλη για την εξουσία και
στο ν’ αναπτύξουν αυτή την εξουσία.
Αυτός ήταν ο ρόλος της 3ης Διεθνούς.
Βασιζόταν στις παραδόσεις, στις εμπει-
ρίες, στα οργανωτικά συμπεράσματα
της 1ης Διεθνούς, όχι της 2ης. Η 2η Διε-
θνής δεν είχε καμιά αξία στην ιστορία,
ούτε πολιτικά, ούτε οργανωτικά. Πολι-
τικά δεν έχει κανένα ντοκουμέντο, κα-
μιά δράση, καμιά ηγεσία που να ευνο-
εί την επαναστατική δράση των μαζών.
Ήταν ένας οργανισμός που συγκέντρω-
νε τα συμφέροντα των ηγεσιών των σο-
σιαλιστικών κινημάτων και ταυτόχρονα
δεν είχε καμιά ιδέα. Δεν δίδαξε τίπο-
τα το παγκόσμιο εργατικό κίνημα, όσο
αφορά τις ιδέες, τις αναλύσεις της ιστο-
ρίας, της φύσης, των κοινωνικών σχέσε-
ων, απολύτως τίποτα. Ήταν μια άρνηση
του μαρξισμού. Υπηρέτησε την αριστο-
κρατία των σοσιαλιστικών κομμάτων
και του εργατικού κινήματος. Υπήρξε
ένα προοδευτικό κίνημα σε σχέση με
τον αναρχοσυνδικαλισμό κι επέτρεψε
να οργανωθούν οι μάζες όλου του κό-
σμου, αυτός ήταν ο προοδευτικός της
ρόλος. Χρησίμευσε σαν πυρήνας οργά-
νωσης των μαζών σε δικό τους ταξικό
κόμμα. Εκείνη τη στιγμή, τα ταξικά κόμ-
ματα ήταν πολύ λίγα και μόλις άρχιζαν.
Η ανάπτυξη του βιομηχανικού προ-
τσές στην Ευρώπη, η συγκέντρωση του
προλεταριάτου, πρόβαλε την ανάγκη
της πολιτικής οργάνωσης των μαζών.
Αυτή τη δραστηριότητα την έκαναν οι
σοσιαλιστές. Δημιούργησαν ένα τέτοιο
ταξικό κόμμα, για τις ταξικές διεκδική-
σεις, αλλά με ηγεσίες συμφιλιωτικές και
υποταγμένες στο καπιταλιστικό σύστη-
μα, πράγμα που εκμηδένιζε τα πλεονε-
κτήματα της ταξικής οργάνωσης των
εργατών. Δεν ήταν ο μαρξισμός η βά-
ση του προγράμματος αυτών των κομ-
μάτων, αλλά ο ρεφορμισμός, που χρη-
σιμοποιούσε το μαρξισμό παράπλευρα
και επιφανειακά κι έτσι δεν έβαζαν σε
κίνδυνο την πολιτική της συμφιλίωσης
με το καπιταλιστικό σύστημα. Αυτοί
έθαψαν το μαρξισμό. Η Ρωσική Επανά-
σταση έδειξε αντίθετα ότι ο μαρξισμός
ήταν ο δρόμος, η μέθοδος.
Οι μορφές της οργάνωσης των Μπολ-
σεβίκων και της 3ης Διεθνούς διέδω-
σαν κι ανέπτυξαν σε όλο τον κόσμο τις
εμπειρίες, τη σιγουριά και τους στόχους
που μετασχημάτισαν τη Ρωσία και στη
συνέχεια τη Σοβιετική Ένωση. Ανάμεσά
τους δύο όψεις θεμελιώδεις: ότι τα προ-
βλήματα μιας καθυστερημένης χώρας
μπορούν να λυθούν άμεσα με την πά-
λη για την εξουσία και με την εξουσία
αυτή, να υλοποιήσουν τις φάσεις που
αντιστοιχούσαν στην αστικοδημοκρα-
τική επανάσταση. Ότι δεν ήταν ανα-
γκαίο να περάσουν μέσα από μια ολό-
κληρη περίοδο αστικής επανάστασης,
τόσο όσο αφορά τις κοινωνικές σχέ-
σεις, τη δημοκρατία, όσο και την ανά-
πτυξη της οικονομίας. Έπρεπε να δεί-
ξουν μέσα από μια ιστορική εμπειρία,
ότι αυτό ήταν εφικτό.
Στη Ρωσία, που ήταν μια καθυστερη-
μένη χώρα, αλλά ταυτόχρονα μια με-
γάλη χώρα, με τεράστιες αντιφάσεις,
μια μεγάλη αγροτική χώρα, με μια με-
γάλη καθυστέρηση στην βιομηχανι-
κή και αγροτική παραγωγή, οι Μπολ-
σεβίκοι έδειξαν ότι ήταν δυνατό ένας
μικρός πυρήνας του προλεταριάτου,
να οδηγήσει την αγροτιά στην επανά-
σταση, να πραγματοποιήσει την ένωση
των αγροτών και των αγροτών, ένωση
καθοδηγούμενη από το προλεταριά-
το. Ήταν αναγκαία η προετοιμασία της
πολιτικής, του προγράμματος και του
Κόμματος. Αυτή ήταν η πολιτική του
Λένιν για μια συμμαχία εργατών και
αγροτών, που δόθηκε για πρώτη φορά
στην ιστορία.
Τα σοσιαλιστικά κόμματα, όταν έμα-
θαν ότι οι Μπολσεβίκοι ετοιμάζονταν
να πάρουν την εξουσία, έλεγαν: «Είναι
τρελοί οι Μπολσεβίκοι, είναι όλοι αγρό-
τες, είναι όλοι άνθρωποι καθυστερημέ-
νοι, πώς θα πάρουν την εξουσία και θα
οικοδομήσουν το σοσιαλισμό σε μια
χώρα αγροτών;». Γι’ αυτούς ήταν αδύ-
νατο. Και περίμεναν μια καταστροφή
και μια ήττα. Καμία από τις μεγάλες κα-
πιταλιστικές χώρες δεν πίστευε στον
θρίαμβο της Ρωσικής Επανάστασης.
Δεν είχαν ιδέα. Ήταν η πρώτη εμπειρία.
Έδειχνε μια τόλμη και περίμεναν ότι θα
καταρρεύσει.
Κανένας από αυτούς δεν περίμενε
το θρίαμβο της Ρωσικής Επανάστασης,
πολύ περισσότερο παίρνοντας υπό-
ψη ότι ήταν μια καθυστερημένη χώρα,
όπου δεν υπήρχε δημοκρατία, υπήρ-
χε μια τεράστια αγροτική καθυστέρη-
ση, ένα τεράστιο χάσμα ανάμεσα στην
πόλη και την ύπαιθρο, 130 εκατομμύ-
ρια αγρότες και μέθοδοι παραγωγής
αρχαϊκοί. Πώς μπορούσε να θριαμβεύ-
σει η επανάσταση εκεί; Οι Μπολσεβί-
κοι θριάμβευσαν και κέρδισαν τους
αγρότες, με το σύνθημα που προώθη-
σε τον θρίαμβο: ενοποίηση της πάλης
των μαζών εκείνη την εποχή. Προη-
γουμένως οι Μπολσεβίκοι είχαν οργα-
νώσει τη δράση στην ύπαιθρο κι είχαν
κάνει μια εκστρατεία, δείχνοντας ότι
ο αγρότης, με το προλεταριάτο στην
εξουσία, θα μπορούσε να έχει γη, γιατί
οι εργάτες θα τη διένειμαν, θ’ απαλλο-
τρίωναν τις μεγάλες ιδιοκτησίες και θα
τις κολλεκτιβοποιούσαν, θα εθνικοποι-
ούσαν τα εδάφη και θα έδιναν ένα μέ-
ρος τους για ιδιωτική χρήση. Το προλε-
ταριάτο θα έλυνε μ’ αυτόν τον τρόπο τα
προβλήματα της πείνας, των ελλείψεων
της αγροτικής ζωής. Ζητούσε από τον
αγρότη να υποστηρίξει την προλεταρι-
ακή εξουσία, για να κάνει αυτή την πο-
λιτική, να κάνει αυτό το καθήκον.
Το Μπολσεβίκικο Κόμμα προετοίμα-
σε για πολλά χρόνια αυτή τη δραστηρι-
ότητα με προπαγάνδα, με εκστρατείες,
με συνδικαλιστικές και πολιτικές κινη-
τοποιήσεις, προετοιμάζοντας την ένω-
ση με την αγροτιά, που έπρεπε ν’ ανα-
ζητήσει υποστήριξη, ν’ ακολουθήσει το
προλεταριάτο σαν άξονα, σαν ηγεσία
της κοινωνίας και το προλεταριάτο να
εμφανιστεί σαν τέτοιο, με το πρόγραμ-
μα οικονομικής ανάπτυξης, αποδείχνο-
ντας ότι είναι ικανό να καθοδηγήσει τη
χώρα και να λύσει τα προβλήματα της
παραγωγής και της κατανάλωσης της
υπαίθρου. Και να διαπαιδαγωγήσει ένα
αγροτικό στρώμα, ώστε να κατανοήσει
και να έχει τη σιγουριά για το θρίαμβο
της επανάστασης, για την οικοδόμηση
του σοσιαλισμού και να κατανοήσει την
παγκόσμια πορεία, που ήταν αναπό-
σπαστο μέρος της επιρροής στο εσω-
τερικό της Ρωσίας.
Για πρώτη φορά στην ιστορία,
πραγματοποιήθηκε η επίτευξη της
εργατοαγροτικής συμμαχίας. Όλοι
οι σοσιαλιστές θεωρητικοί, όλα τα σο-
σιαλιστικά κόμματα, ήταν τρομοκρα-
τημένα, πίστευαν ότι θα ήταν μια κα-
ταστροφή και πραγματικά υπήρχαν οι
συνθήκες για μια καταστροφή: ήταν 130
εκατομμύρια πληθυσμός, στην πλειο-
ψηφία τους αγρότες και τα 100 εκατομ-
μύρια ήταν εκμεταλλευόμενοι. Αυτό το
καθήκον φαινόταν ανέφικτο. Οι Μπολ-
σεβίκοι το πέτυχαν, όχι από ιδεαλισμό,
ούτε γιατί οι αγρότες γρήγορα κατα-
νόησαν. Προετοίμασαν τις συνθήκες
σε αγροτικά στρώματα, για τη σύνδε-
σή τους με τους εργάτες γης και δείχνο-
ντας την απόφαση του προλεταριάτου
να πάρει την εξουσία και να εκπληρώ-
σει την υπόσχεσή του, το πρόγραμμά
του. Ο αγρότης είδε ότι το προλεταριά-
το εκπλήρωσε το πρόγραμμά του. Εκεί
οι Μπολσεβίκοι εγκαινίασαν την εφαρ-
μογή της συνδικαλιστικής πολιτικής
στην ύπαιθρο, ανάμεσα σε στρώματα
των εργατών και των αγροτών διαφό-
ρων κατηγοριών: των εργατών γης, των
μικρο-ιδιοκτητών γης, των μικρών και
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 17
μεγάλων ενοικιαστών γης. Να μάθουν
να κινητοποιούνται με τα συνθήματα,
με τους μαζικούς οργανισμούς και ταυ-
τόχρονα να πραγματοποιούν το ενιαίο
μέτωπο.
Σε κάθε τομέα παραγωγής στην ύπαι-
θρο, οι Μπολσεβίκοι ευνόησαν την ανε-
ξάρτητη οργάνωση: ο μικρός αγρότης
με το δικό του οργανισμό, ο μικρός και
μεσαίος μισθωτής με το δικό του και
το προλεταριάτο της υπαίθρου επίσης
και στη συνέχεια να οργανώσουν ένα
ενιαίο μέτωπο ανάμεσά τους. Ο Λένιν
ήταν ο πρώτος που προώθησε αυτό το
καθήκον, αυτός που διαπαιδαγώγησε
το προλεταριάτο να έχει οργανική πρό-
σβαση στον αγρότη, μέσα από αυτούς
τους οργανισμούς, που και σήμερα συ-
νεχίζουν να ισχύουν για όλες τις χώρες,
όπου η κοινωνική σύνθεση είναι ουσι-
αστικά αγροτική. Ο Λένιν δίδαξε τη δι-
άρθρωση του ενιαίου μετώπου, μέσα
από αυτά τα όργανα των προλετάριων
αγροτών, των εργατών γης, των ενοι-
κιαστών, των μικρών και μεσαίων ιδιο-
κτητών γης.
Αυτός ο διαχωρισμός των οργάνων
ήταν, είναι και θα είναι απαραίτητη ακό-
μα, σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ασί-
ας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμε-
ρικής και εν μέρει στην Ευρώπη, έτσι
ώστε στο ενιαίο μέτωπο που κάνει το
προλεταριάτο, ανάμεσα στα ταξικά
συνδικάτα του κι αυτά τα άλλα όργανα
της αγροτιάς, να καθορίζει την πολιτική
και την οργάνωση του μικροαστού στα
συνδικάτα, που με κάθε τρόπο είναι ιδι-
οκτήτης κι έχει φιλοδοξίες ιδιοκτήτη.
Αλλά καθώς ταυτόχρονα ο ίδιος αισθά-
νεται κυνηγημένος και αλλοτριωμένος,
με πολύ μεγάλα βάρη και συντριμμέ-
νος από το μεγάλο κεφάλαιο και το γαι-
οκτήμοντα, έχει συμφέρον να παλέψει
ενάντιά τους και το προλεταριάτο του
προσφέρει, τις τράπεζες, τις ασφαλιστι-
κές εταιρείες, το κράτος. Και κάνει ενι-
αίο μέτωπο, διατηρώντας τις οργανώ-
σεις χωριστές κι όπου το προλεταριάτο
αναπτύσσει τη δραστηριότητα στο
εσωτερικό του ενιαίου μετώπου, συ-
ζητάει, αποφασίζει και καθορίζει με τις
δικές του ταξικές οργανώσεις, την πά-
λη ενάντια στον καπιταλισμό κι ενάντια
στην ατομική ιδιοκτησία. Η οργάνωση
ενός ενιαίου μετώπου περιστασιακού,
με όλους αυτούς τους οργανισμούς,
ενάντια στο μεγάλο γαιοκτήμονα, ενά-
ντια στο μεγάλο και μεσαίο κεφάλαιο,
που είναι οι κάτοχοι της γης, ήταν ένα
νέο καθήκον στην ιστορία και είναι η
εμπειρία που έχουμε σήμερα και που
χρησιμεύει στην οργάνωση της δρα-
στηριότητας στον κόσμο.
Υπήρχε επίσης η θεμελιώδης
εμπειρία, ότι δεν θα μπορούσε να οι-
κοδομηθεί ο σοσιαλισμός μόνο στη
Ρωσία, γιατί δεν είχε ούτε τα οικονο-
μικά μέσα, ούτε τις οικονομικές ποιό-
18 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
τητες, ούτε την οικονομικο-κοινωνι-
κή διάρθρωση, ούτε θα μπορούσε να
ανταγωνιστεί το καπιταλιστικό σύστη-
μα. Χρειαζόταν και εξαρτιόταν από το
παγκόσμιο εμπόριο για ν’ αναπτυχθεί.
Θα μπορούσε να παρθεί και η εξουσία,
αλλά θα κόστιζε ο δρόμος προς το σο-
σιαλισμό.
Εξαιτίας των καθυστερημένων συν-
θηκών της Ρωσίας, ήταν δυνατόν να γί-
νει το ενιαίο μέτωπο με τους αγρότες
και τη μικροαστική τάξη, με την καθο-
δήγηση του προλεταριάτου και να παρ-
θεί η εξουσία. Αλλά για να οικοδομηθεί
ο σοσιαλισμός απαιτείτο περισσότε-
ρος χρόνος, μεγαλύτερη βραδυπορία,
λόγω της οικονομικής καθυστέρησης.
Δεν ήταν δυνατό να αναπτυχθούν μέ-
τρα για την οικοδόμηση του σοσιαλι-
σμού, γιατί δεν είχαν ούτε τις οικονομι-
κές συνθήκες, ούτε τις υλικές δυνάμεις,
ούτε τις πολιτικές συνθήκες για να το
κάνουν. Κάθε τοπική συγκράτηση σή-
μαινε περιορισμό της επανάστασης και
την πιθανότητα ν’ αυξηθούν κατά συ-
νέπεια στο εσωτερικό της, εθνικιστικά,
σοβινιστικά στρώματα, που συνδέο-
νται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο με τα
συμφέροντα της ατομικής ιδιοκτησίας.
Καθώς δεν υπήρχε ατομική ιδιοκτησία
στην ΕΣΣΔ, ήταν ο ατομικός σφετερι-
σμός της συλλογικής ιδιοκτησίας, όπως
έκανε η γραφειοκρατία.
Έπρεπε να διδαχτεί το παγκόσμιο
προλεταριάτο, ότι δεν θα μπορούσε να
οικοδομηθεί ο σοσιαλισμός στην ΕΣΣΔ,
χωρίς να προχωρήσουν σε μέτρα, στην
πολιτική, στα όργανα που επεκτεί-
νουν το κύρος της επανάστασης, που
θα ανέπτυσσαν την οικονομία, που θα
κέρδιζαν κύρος, που θα βοηθούσαν
στην ανάπτυξη της παγκόσμιας επανά-
στασης, περιμένοντας την υποστήρι-
ξη, τα παγκόσμια σημεία στήριξης, για
να προχωρήσουν δυναμικά προς την
οικοδόμηση του σοσιαλισμού, σε συν-
δυασμό με άλλες χώρες. Όχι γιατί η πα-
γκόσμια επανάσταση επρόκειτο να επι-
τρέψει στην ΕΣΣΔ καλύτερη εσωτερική
κατάσταση, αλλά γιατί θα επέτρεπε το
δέσιμο της Ρωσικής Επανάστασης με
άλλες χώρες και την ενοποίηση των οι-
κονομιών, αντισταθμίζοντας έτσι την
αδυναμία στη μία ή την άλλη χώρα, την
έλλειψη πρώτων υλών, τεχνικής ικανό-
τητα, επιστημονικής τεχνικής οργάνω-
σης και θα επέτρεπε την ανύψωση της
επιστημονικής τεχνικής, προκειμένου
να αναπτυχθεί η μεγάλη βιομηχανία.
Έπρεπε να διαπαιδαγωγηθεί το πα-
γκόσμιο προλεταριάτο, η πρωτοπο-
ρία, έπρεπε να αισθανθεί και να κατα-
νοήσει ότι θα μπορούσε να πάρει την
εξουσία, αλλά, αντίθετα, η απαραίτητη
προϋπόθεση για την ανάπτυξη της Ρω-
σικής Επανάστασης, ήταν να υποστηρί-
ξει παγκόσμια την επαναστατική πάλη
των μαζών. Να στηριχτεί στο προτσές
των συνδικαλιστικών και πολιτικών
αγώνων των μαζών, αναπτύσσοντας τη
δράση, περιμένοντας τις συγκυρίες της
κρίσης του καπιταλισμού, για την προ-
ώθηση της παγκόσμιας επανάστασης
και της χρησιμοποίησης της Κομμου-
νιστικής Διεθνούς για το σκοπό αυτό.
Για το καθήκον αυτό, το Κομμουνιστικό
Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης έπρεπε
να δεχτεί όλες τις εμπειρίες, όλα τα συ-
μπεράσματα και τα πολιτικά διδάγμα-
τα της πάλης των μαζών, αλλά και για
να ζήσει και να αναπτύξει στο Κόμμα
την ικανότητα καθοδήγησης και οργά-
νωσης μέσα στην ΕΣΣΔ . Ότι το Κόμμα
επεμβαίνει σαν οργάνωση, σαν άμεσος
εκτελεστής της δράσης και ότι λειτουρ-
γούν τα Σοβιέτ.
Η σχέση Κόμματος - Σοβιέτ. Το Σο-
βιέτ, διαφορετικά από οποιοδήπο-
τε άλλο όργανο, συζητάει, αποφασίζει
κι εφαρμόζει. Καταργεί τον ενδιάμεσο,
που είναι η νομοθετική, εκτελεστική
και δικαστική εξουσία. Σ’ αυτούς τους
ενδιάμεσους θεμούς, ο καπιταλισμός
έχει τα μέσα να καθορίσει τον τρόπο
με τον οποίο εφαρμόζονται οι αποφά-
σεις. Η νομοθετική εξουσία και η εκτε-
λεστική εξουσία συζητούν για το αν θα
εφαρμοστούν ή όχι. Είναι η μορφή της
οργάνωσης του καπιταλιστικού συστή-
ματος, για να διατηρήσει την επικυρι-
αρχία του πάνω στην κοινωνία.
Η πολιτική του καπιταλιστικού συ-
στήματος σε σχέση με τις μάζες και η
κοινοβουλευτική πολιτική, με την επέμ-
βαση των μαζών, είναι μια παραχώρη-
ση που έγινε από τον καπιταλισμό, για
να μπορέσει να συγκρατήσει την ανε-
ξάρτητη οργάνωση του προλεταριά-
του. Καθώς η κινητοποίηση μεγάλωνε,
ο καπιταλισμός έπρεπε να κάνει παρα-
χωρήσεις, γιατί αυτή αύξησε την ενδο-
καπιταλιστική διαμάχη, τις αντιφάσεις
και τον ανταγωνισμό. Η ανάπτυξη του
καπιταλισμού αυξάνει το βάρος των
μαζών. Το βάρος των αγροτών μειώ-
θηκε και το βάρος των πόλεων αυξή-
θηκε. Έτσι έπρεπε να τις υπολογίσουν.
Θα έπρεπε ή να τις καταπιέσουν και να
τις διαλύσουν, ή να τους επιτρέψουν να
επεμβαίνουν. Καθώς δεν θα μπορού-
σε να τις καταπιέσει και να τις διαλύσει,
γιατί χρειάζονταν για την παραγωγή,
καθώς αυξάνονταν οι ενδοκαπιταλιστι-
κές αντιθέσεις, καθώς ο ένας ή ο άλλος
τομέας στις αντιθέσεις και τη διαμά-
χη αυτή ανάμεσά τους, αναζητούσε να
στηριχτεί στο λαό, ο ένας ενάντια στον
άλλο, αναγκάστηκαν να παραχωρή-
σουν χώρο στις μάζες, αλλά μέσω των
σοσιαλιστικών κομμάτων ή των συν-
δικάτων. Δεν μπορούσαν να εμποδί-
σουν ούτε το κόμμα, ούτε τα συνδικά-
τα. Στη συνέχεια διέφθειραν την ηγεσία
και επέτρεψαν την κοινοβουλευτική και
συνδικαλιστική πολιτική. Με αυτό προ-
σπάθησαν να πνίξουν το κίνημα.
 Το Σοβιέτ είναι ένας οργανισμός
για συζήτηση, απόφαση κι εφαρμο-
γή, σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Εί-
ναι ένα δυναμικό, ζωντανό όργανο,
στο οποίο όλος ο πληθυσμός μαθαί-
νει να καθοδηγεί τη χώρα, να επεμβαί-
νει και να συζητάει όλα τα προβλήματα.
Αν για να νικήσει η Ρωσική Επανάστα-
ση το Σοβιέτ ήταν αποφασιστικό, για-
τί δεν υπάρχουν Σοβιέτ τώρα; Τι δια-
φορά υπάρχει; Δεν πρόκειται πλέον για
την κατάκτηση της εξουσίας στα Εργα-
τικά Κράτη, αλλά για την ανάπτυξη της
ικανότητας για δράση, παραγωγή και
καθοδήγηση της χώρας. Γιατί τότε δεν
υπάρχουν Σοβιέτ στα Εργατικά Κράτη;
Τάχα πέρασε η φάση της ανάγκης τους;
Αυτή η εμπειρία είναι ζωντανή στο
μυαλό όλου του κόσμου. Μετά την κα-
ταστολή των Σοβιέτ στη Σοβιετική
Ένωση, οι μάζες σε οποιοδήποτε μέρος
του κόσμου οργανώνουν, όταν μπο-
ρούν, Σοβιέτ. Η επιτυχία, η διάρκεια
της εμπειρίας τους, οφείλεται στο ότι
οι μάζες του κόσμου έχουν μεταδώσει,
από γενιά σε γενιά, μέσα από τη λογο-
τεχνία, αλλά και την άμεση προφορική
μορφή, τον ουσιαστικό ιστορικό ρό-
λο των Σοβιέτ. Αυτό αντιπροσωπεύει
τη δημοκρατική θέληση των μαζών να
συζητούν, ν’ αποφασίζουν, να κάνουν
πολεμική, ακόμα και έντονη, να συγκε-
ντρώνονται στις κοινές αποφάσεις και
να δέχονται έτσι τα πιο προχωρημέ-
να συμπεράσματα, πράγμα που ήταν
ο τρόπος της διαπαιδαγώγησης και της
ενότητας της ικανότητας δράσης του
πληθυσμού. Δεν υπάρχει άλλος οργα-
νισμός ανώτερος από αυτόν. Το Κόμ-
μα, για να επηρεάσει τα Σοβιέτ, πρέπει
να το κάνει με την επέμβασή του. Σαν
Κόμμα ζει ανεξάρτητα, για να μπορεί να
επεξεργάζεται τις ιδέες και να τις μετα-
δίδει στο Σοβιέτ.
Το καθήκον το 1917, το πιο σημαντι-
κό συμπέρασμα, που έπρεπε να εφαρ-
μόσει το Κόμμα στη λειτουργία του
Σοβιέτ, ήταν να πείσει ότι η Ρωσική Επα-
νάσταση ήταν νόμιμη και ότι θα θριάμ-
βευε, αλλά έπρεπε να αποδείξει ότι θα
την στήριζε, ότι έπρεπε να αποδείξει
ότι τα όργανα της επανάστασης έπρε-
πε να αναπτύξουν την οικονομία της,
ν’ αμυνθούν απέναντι στην παγκόσμια
επίθεση του καπιταλισμού, κατά πρώτο
λόγο απέναντι στη στρατιωτική επίθε-
ση, που είχε αποκλείσει τα σύνορα της
Σοβιετικής Ένωσης για δύο χρόνια και
στη συνέχεια απέναντι στον οικονομι-
κό αποκλεισμό και δολιοφθορά. Έπρε-
πε να αποδειχθεί ότι τα Σοβιέτ ήταν
ένας οργανισμός που συζητούσε, απο-
φάσιζε κι εφάρμοζε, χωρίς να τρομο-
κρατείται από κανέναν αποκλεισμό. Και
μπόρεσε να το κάνει αυτό, γιατί επεμ-
βαίνοντας, οι μάζες διαπίστωσαν και
είδαν ότι δεν ήταν η ανικανότητα του
προλεταριάτου, του Κομμουνιστικού
Κόμματος και της σοβιετικής κυβέρνη-
σης, ότι δεν ήταν μια αδυναμία ή ένας
σφετερισμός, ή οι ευθύνες του αγρό-
τη, για όλα τα δεινά, όπως συνέβαινε με
τον τσάρο, ή γιατί το προλεταριάτο εί-
χε το προνόμιο λόγω της θέσης του στη
βιομηχανία, αλλά ήταν συνθήκες της
οικοδόμησης της χώρας, που έμαθε να
τις ζει το Κόμμα. Γι’ αυτό οι μάζες απο-
δέχθηκαν τους Μπολσεβίκους.
Η Σοβιετική Ένωση ήταν μια χώρα
με πολύ μικρή ανάπτυξη, όπου υπήρ-
χαν οι πιο καθυστερημένοι αγρότες, με
ορισμένες παραδόσεις, αλλά όχι με μια
βάση κοινοτικής ζωής. Οι Μπολσεβίκοι
επέβαλαν την αποδοχή και την ενότη-
τα του πληθυσμού με το Σοβιέτ. Αλλά
ακόμα κι έτσι δεν ήταν αρκετό για να
αντέξουν τον αποκλεισμό του καπιτα-
λιστικού συστήματος. Στα σοβιετικά λι-
μάνια δεν έμπαιναν εμπορεύματα κι εί-
χε ξεκινήσει η εισβολή των λεγόμενων
«συμμαχικών» στρατευμάτων, δηλαδή:
Τσεχοσλοβακία, Ουγγαρία, Γαλλία, Αγ-
γλία, Ιταλία.
Οι Μπολσεβίκοι τα αντιμετώπισαν και
θριάμβευσαν. Έδειξαν πώς ήταν δυνα-
τόν να κερδηθεί ο πόλεμος, αντιμετωπί-
ζοντας την εισβολή των στρατευμάτων
της Τσεχοσλοβακίας, της Ρουμανίας και
της Ουγγαρίας με προπαγάνδα. Επι-
κοινωνούσαν με τους στρατιώτες, που
τους ενημέρωναν με φυλλάδια, με μα-
νιφέστα, με τις εφημερίδες, ότι οι Σο-
βιετικοί πάλευαν για να δώσουν τη γη
στους αγρότες, ότι η σοβιετική εξουσία
σήμαινε την κατάργηση της ατομικής
ιδιοκτησίας και την ανάπτυξη της κρα-
τικοποιημένης ιδιοκτησίας, για την πα-
ραγωγή χωρίς εργοδότες, χωρίς καπι-
ταλιστές και για ν’ αναπτύξουν μια νέα
οικονομία στην υπηρεσία του λαού. Ότι
ο ίδιος ο λαός καθοδηγούσε τη χώρα
μέσα από τα Σοβιέτ.
Η δραστηριότητα αυτή είχε ένα τερά-
στιο αποτέλεσμα. Προκάλεσαν περισ-
σότερη καταστροφή τα φυλλάδια, τα
μανιφέστα, οι εκκλήσεις του σοβιετικού
στρατού, από τα όπλα που χρησιμοποι-
ούσε, ή τουλάχιστον το ίδιο αποτέλε-
σμα, γιατί ανάγκασε τους στρατηγούς
της Τσεχοσλοβακίας, της Ρουμανίας,
κλπ, ν’ αλλάζουν συνεχώς τους στρατι-
ώτες. Αυτό σήμαινε ότι ο τσέχος και ο
ρουμάνος στρατιώτης, που ήταν αγρό-
της κι εργάτης και γνώριζε κάτι για τη
Ρωσική Επανάσταση, στην άμεση επα-
φή του μ’ αυτή την εμπειρία, μείωνε τα
στρατιωτικά του ενδιαφέροντα και αύ-
ξανε την κοινωνική του επιθυμία να
μπει στη Ρωσία όχι σαν εχθρός, αλλά
σαν συμμέτοχος της επανάστασης. Οι
σοβιετικοί κέρδισαν δεκάδες στρατιώ-
τες που πέρασαν κατευθείαν στις γραμ-
μές τους. Όταν ο επικεφαλής στρατιω-
τικός έλεγε: « Εμπρός, προχωράτε!», οι
στρατιώτες έλεγαν: «Γιατί όχι!» Κι έφευ-
γαν. Πέρναγαν στο Σοβιετικό Στρατό!
Είναι ένας ρόλος που έπαιξαν τα Σο-
βιέτ στην εποχή τους, αναπτύσσοντας
ένα κύρος και μια ικανότητα σε όλο τον
κόσμο. Οι σοβιετικές μάζες, οι κομμου-
νιστικές μάζες, έμαθαν να συνδέουν
την ανάγκη της οικοδόμησης της οικο-
νομίας, περιμένοντας νέες φάσεις και
οργανώνοντας, στο μεταξύ, την υπο-
στήριξη στην παγκόσμια επανάσταση.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα γεννήθηκε γι’
αυτή τη δράση. Αναπτύχθηκε και θρι-
άμβευσε με τη Ρωσική Επανάσταση.
Στις συζητήσεις των 4 πρώτων συ-
νεδρίων της Κομμουνιστικής Διε-
θνούς (3) διαπιστώθηκε μια παγκόσμια
επέκταση του κομμουνιστικού κινήμα-
τος. Αναπτύχθηκαν πολλά Κομμουνι-
στικά Κόμματα. Ορισμένα σοσιαλιστικά
κόμματα μετατράπηκαν σε Κομμουνι-
στικά Κόμματα, υπήρχαν ρήξεις και δι-
ασπάσεις στα σοσιαλιστικά κόμματα,
με το πρόγραμμα της Κομμουνιστικής
Διεθνούς. Έγιναν πολλά λάθη, πολύ με-
γάλα λάθη, γιατί ήταν η πρώτη εμπειρία
στην ιστορία. Περνούσαν από σοσιαλι-
στικά κόμματα, σχεδόν όλα σοσιαλδη-
μοκρατικά, στο να οικοδομήσουν το
Εργατικό Κράτος. Χωρίς προηγούμενη
προετοιμασία, ξεκινώντας από όργανα
με μοναδικές δραστηριότητες τις κοι-
νοβουλευτικές και τις συνδικαλιστικές
δραστηριότητες. Η ώθηση της Ρωσικής
Επανάστασης τα οδήγησε στο να οικο-
δομήσουν τα Κομμουνιστικά Κόμμα-
τα. Ήταν αδύναμα κόμματα όσο αφορά
την οργανική, θεωρητική και πολιτική
διάρθρωση τους. Δεν είχαν παράδοση
και προηγούμενη ζωή. Ήταν το αποτέ-
λεσμα της επιρροής της Ρωσικής Επα-
νάστασης.
Πριν από το θάνατο του Λένιν, η Κομ-
μουνιστική Διεθνής πραγματοποίησε
4 συνέδρια. Εξέδωσε τα πιο σημαντι-
κά ντοκουμέντα στην ιστορία της αν-
θρωπότητας από την εποχή του Μαρξ,
που ανέλυαν το Εργατικό Κράτος, την
οικοδόμησή του, την πολιτική, την τα-
κτική και την παγκόσμια εμπειρία, συ-
γκεντρωμένη στην Κομμουνιστική Δι-
εθνή και στη συνέχεια αναπτυγμένη
στην κάθε χώρα. Η Κομμουνιστική Δι-
εθνής δρούσε σαν καθοδηγητής. Ήταν
η παγκόσμια ηγεσία. Χρησιμοποιούσε
την εμπειρία της μιας ή της άλλης χώ-
ρας, για να τη γενικεύσει, να τη συμπλη-
ρώσει ή να την ανυψώσει. Ήταν το πιο
πλήρες, καθαρό και αντικειμενικό πα-
νεπιστήμιο, γιατί οι συνθήκες της ύπαρ-
ξής του ήταν αυτές, διαφορετικά θα πέ-
θαινε.
Ο στόχος του ήταν να κάνει την επα-
νάσταση, για να καταστρέψει το καπι-
ταλιστικό σύστημα. Η Κομμουνιστική
Διεθνής υπηρετούσε αυτό το σκοπό.
Προπάντων να διαπαιδαγωγήσει το πα-
γκόσμιο προλεταριάτο, ώστε αυτό να
αισθανθεί, να κατανοήσει και ν’ ανυ-
ψωθεί στον προλεταριακό διεθνισμό,
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 19
που είναι να παλέψει για τον κοινό στό-
χο του κομμουνισμού κα να λειτουργεί
σύμφωνα με τις ανάγκες του παγκόσμι-
ου επαναστατικού κινήματος. Ο στόχος
ήταν να τραβήξει τον υπόλοιπο πληθυ-
σμό, να μάθει να διοχετεύει και να συ-
γκεντρώνει τις δυνάμεις του, εκεί όπου
ήταν πιο αναγκαίο και συμφέρον για
την πρόοδο της επανάστασης και ξε-
περνώντας το συναίσθημα του εγωι-
σμού, του ατομισμού, του τοπικισμού,
που είχε επιβάλλει η ατομική ιδιοκτησία
και το παγκόσμιο σοσιαλιστικό κίνημα.
Η Κομμουνιστική Διεθνής έκανε όλο
αυτό το καθήκον. Υπάρχει κανένα πανε-
πιστήμιο παρόμοιο με αυτό; Ο Λένιν εί-
πε. «Έχουμε ένα προπύργιο, που είναι η
Σοβιετική Ένωση, οι μάζες του κόσμου
το κατανοούν και το στηρίζουν. Το πα-
γκόσμιο προλεταριάτο εμπόδισε τον
παγκόσμιο καπιταλισμό να εξαπολυθεί
ενάντια στη Σοβιετική Ένωση, γιατί δι-
ατήρησε αμείωτη την ταξική πάλη στην
κάθε χώρα».
Η Σοβιετική Ένωση τροφοδότη-
σε την παγκόσμια επαναστατική τα-
ξική πάλη. Είχε τεράστια αποτελέσμα-
τα. Επενέβη τόσο στις καθυστερημένες
χώρες, όσο και στις αναπτυγμένες. Προ-
κάλεσε ιστορικές αλλαγές στο εσωτερι-
κό τους, μεγάλες κινητοποιήσεις στις
καθυστερημένες χώρες, για δημοκρα-
τικές κατακτήσεις. Στην Αργεντινή, για
παράδειγμα, η Πανεπιστημιακή Μεταρ-
ρύθμιση ήταν μια επανάσταση. Πριν η
Καθολική Εκκλησία διηύθυνε την Ιατρι-
κή Σχολή και δεν μπορούσε να μελετη-
θεί το ανθρώπινο σώμα, γιατί το εμπό-
διζε η θρησκευτική αντίληψη. Η Ρωσική
Επανάσταση επηρέασε την αλλαγή των
συνθηκών που υπήρχαν, προώθησε την
τουρκική επανάσταση, την επανάστα-
ση στην Ιαπωνία, στην Κίνα, σε όλη την
Ευρώπη. Είχε μια τεράστια επιρροή.
Οι Μπολσεβίκοι στηρίζονταν σ’ αυ-
τό το συμπέρασμα, από την επιρροή
που ήδη είχε επιτευχθεί μέχρι εκείνη τη
στιγμή και στη συνέχεια και βασίστηκαν
στην κρίση του καπιταλιστικού συστή-
ματος, στο ότι δεν υπήρχε πιθανότητα
ο καπιταλισμός να ξεπεράσει το Εργα-
τικό Κράτος. Έπρεπε να διατηρήσουν
τη σοβιετική ανάπτυξη, την ανάπτυξη
της Τρίτης Διεθνούς και την επέμβαση
και την ανάπτυξη της προπαγάνδας και
του ρόλου του οδηγού σε όλο τον κό-
σμο, ώστε το προλεταριάτο να δει τα
όργανα που έπρεπε να χρησιμοποιή-
σει. Ο Λένιν προετοίμασε το Κόμμα για
το σκοπό αυτό. Το διαπαιδαγώγησε στο
να στηρίζεται στην παγκόσμια πορεία
της επανάστασης, δηλαδή στο να βάλει
τη Σοβιετική Ένωση στην υπηρεσία του
παγκόσμιου προτσές, έτσι ώστε οι σοβι-
ετικές μάζες να δουν, να αισθανθούν και
να αποδείξουν την υπευθυνότητά τους
στην ιστορία. Κι ότι ακόμα κι αν ηττη-
θούν, θα ήταν μια αποφασιστική εμπει-
20 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
ρία. Όπως η Κομμούνα του Παρισιού,
αλλά σ’ ένα άπειρα ανώτερο επίπεδο, η
Ρωσική Επανάσταση έπρεπε να χρησι-
μεύσει σαν οδηγός και πυξίδα στο πα-
γκόσμιο προλεταριάτο, για τις επόμε-
νες επαναστάσεις.
Το Κόμμα έπρεπε να οικοδομηθεί
για να ενεργεί μ’ αυτή την πολιτική και
η Σοβιετική Ένωση να χρησιμεύσει γι’
αυτούς τους στόχους και να αποτελέ-
σει ένα όργανο για την ανάπτυξη της
παγκόσμιας επανάστασης. Έπρεπε να
κρατήσει ζωντανές τις παραδόσεις του
Μπολσεβίκικου Κόμματος, στην ικανό-
τητα να σκέφτεται και ν’ αναλύει, στη
σοβιετική λειτουργία, έτσι ώστε όταν
θα έφταναν οι φάσεις και οι δυνατότη-
τες, να ριχτεί αποφασιστικά στο να πά-
ρει την εξουσία, όπως στη Γερμανία.
Τα τέσσερα πρώτα Συνέδρια της Τρί-
της Διεθνούς υιοθέτησαν τις πιο σημα-
ντικές αποφάσεις που υπήρξαν στην
ιστορία μετά τον Μαρξ, αλλά και μετά
τον Λένιν, όπου συζητούσαν και έλυναν
όλα τα προβλήματα της οικονομίας,
της πολιτικής, της κοινωνίας γενικά, της
επιστήμης, την τεχνικής. Δίδασκαν την
παγκόσμια προλεταριακή πρωτοπορία
πώς να συμπεριφέρεται σε κάθε χώρα,
να κατανοεί την κατάσταση του καπι-
ταλισμού για να τον ανατρέπει, πώς να
ενωθεί με τον υπόλοιπο πληθυσμό, να
συνδέει τους συνδικαλιστικούς αγώ-
νες με τους επαναστατικούς πολιτικούς
αγώνες και να επεμβαίνει στις αποικια-
κές και μισο-αποικιακές χώρες. Αν και
οι αποφάσεις που υιοθετήθηκαν σ’ αυ-
τά τα 4 πρώτα Συνέδρια για τις αποικίες
ήταν πολύ σύντομες, διατηρούσαν γε-
νικά τη συνέχεια της πολιτικής της δι-
αρκούς επανάστασης. Γι’ αυτό υπήρξε
και η υποστήριξη στον Αμπντ ελ-Κριμ
(4), ενάντια στον ισπανικό ιμπεριαλι-
σμό, δηλαδή η υποστήριξη ενός φεου-
δάρχη, ενάντια σ’ ένα δημοκρατικό και
φιλελεύθερο βασιλιά. Ο θρίαμβός του
θα ήταν ένα τεράστιο πλήγμα ενάντια
στον ισπανικό ιμπεριαλισμό, θ’ αποδυ-
νάμωσε το παγκόσμιο καπιταλιστικό
σύστημα. Η στρατηγική των Μπολσεβί-
κων βασιζόταν σε παγκόσμια κλίμακα
και την εφάρμοζαν σε εθνική κλίμακα.
Ο ΣΤΑΛΙΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η
ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΗΣ 3ΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ
Αργότερα, με το θάνατο του Λένιν,
με την καταδίκη του Τρότσκι σε εξορία,
ο Στάλιν απαλλοτρίωσε, κατήργησε τη
λειτουργία των πυρήνων, των Σοβιέτ
και των συζητήσεων στο Κόμμα. Οι συ-
νελεύσεις των Σοβιέτ τέλειωσαν κι αντι-
καταστάθηκαν από αποφάσεις της ηγε-
σίας του Κόμματος. Οι μηχανισμοί ήταν
αυτοί που έδιναν οδηγίες στην κυβέρ-
νηση: κυβέρνηση και Κόμμα ήταν ένα
σώμα, αν και με μια ξεχωριστή λειτουρ-
γία, αλλά το κόμμα που επέβαλε την
κυβερνητική πολιτική ήταν το κόμμα
του μηχανισμού, όχι αυτό των μαζών.
Η σκέψη του δεν ερχόταν από το εργο-
στάσιο, από την ύπαιθρο, αλλά από τον
κομματικό μηχανισμό, έτσι ώστε η σκέ-
ψη που εξέφραζε μέσα από την κυβέρ-
νηση, ήταν αυτή του μηχανισμού, με
καμιά σύνδεση με τη ζωή των μαζών,
που δεν επηρέαζαν σε καμιά όψη.
Οι εμπειρίες που είχε κερδίσει η Ρωσι-
κή Επανάσταση, με το σοβιετικό θρίαμ-
βο και πρόοδο, ήταν παρούσες σε δύο
βασικές όψεις: ότι δεν ήταν δυνατό να
οικοδομηθεί ο σοσιαλισμός σε μια μό-
νο χώρα, ότι ήταν αναγκαίο να περιμέ-
νουμε ενεργά την προώθηση της πα-
γκόσμιας επανάστασης κι ότι η ζωή του
Κόμματος θα πρέπει να παραμείνει άθι-
κτη, όπως στην εποχή του Λένιν. Ήταν
αναγκαίο ν’ αναπτυχθεί και να φτάσει η
χώρα στο υψηλότερο οικονομικό επί-
πεδο, ενώ την ίδια στιγμή αναπτυσσό-
ταν η δραστηριότητα για την προώθη-
ση της παγκόσμιας επανάστασης και ν’
αναπτυχθεί το Κόμμα σ’ αυτή την κα-
τάσταση. Παρά τις δυσκολίες που προ-
έκυψαν, αυτή η πολιτική θα μπορούσε
να εφαρμοστεί.
Η πιο σημαντική δυσκολία ήταν η
εξαφάνιση των βασικών Μπολσεβί-
κικων στελεχών από τη δημόσια δρα-
στηριότητα του Κόμματος. Πολύ με-
γάλο μέρος εγκατέλειψε τη δημόσια
δραστηριότητα του Κόμματος κι ένα
άλλο μέρος αφανίστηκε στον πόλεμο
και στον εμφύλιο πόλεμο. Ένας άλλος
τομέας έπρεπε να αφιερωθεί στη διοί-
κηση της χώρας, στα καθήκοντα της οι-
κονομίας ή στην ανοικοδόμηση. Ήταν
τα πιο έμπιστα στελέχη, με μεγάλη επα-
ναστατική αποφασιστικότητα, δοκιμα-
σμένη αυταπάρνηση και επαναστατική
συνέπεια. Η συντριπτική πλειοψηφία
τους πέθανε κατά τη διάρκεια του πο-
λέμου, του εμφυλίου πολέμου, στην κα-
τοπινή σύγκρουση με την ιμπεριαλι-
στική περικύκλωση κι ένα άλλο μέρος
αφιερωμένο στο ρόλο των διευθυντών,
των διαχειριστών και των οργανωτών
των εργοστασίων.
Η φτώχεια της Ρωσικής Επανάστα-
σης, η έλλειψη τεχνικών, την ανάγκα-
σε να εξαρτάται από αυτά τα στελέχη
του Κόμματος. Ένα μεγάλο μέρος τους
είχε καπιταλιστική καταγωγή. Αυτό
αποδυνάμωσε το Κόμμα. Το κενό που
άφηναν τα Μπολσεβίκικα στελέχη που
πέθαιναν στον πόλεμο, ή που εκτελού-
σαν άλλα καθήκοντα, γέμιζε από τομείς
που μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν αντί-
θετοι με την επανάσταση.
Το σοβιετικό προλεταριάτο ήταν μι-
κρό σε αριθμό. Αυτό είχε σαν αποτέ-
λεσμα να εισρεύσουν πολλά μέλη, που
ο Τρότσκι τα ονόμαζε «αριβίστες», για-
τί περίμεναν την ευκαιρία για να μπουν
στο προτσές. Όλοι αυτοί υπεράσπι-
ζαν το συμφέρον τους, άλλοι είχαν την
εθνικιστική αντίληψη της επανάστα-
σης. Ο Στάλιν, που αντιπροσώπευε το
γραφειοκρατικό μηχανισμό, στηρίχτη-
κε σ’ αυτόν τον αμφιταλαντευόμενο,
αναποφάσιστο τομέα, που δεν είχε κα-
μιά πολιτική, θεωρητική ή οργανωτική
προετοιμασία, για ν’ αποδεχθεί την πα-
γκόσμια ανάπτυξη της επανάστασης.
Αντίθετα, ήταν μακριά από τους στό-
χους του Μπολσεβίκικου Κόμματος και
την επαναστατική λειτουργία του. Ήταν
καριερίστες και ήταν η βάση στήριξης
του Στάλιν. Κι άλλαξαν το Κόμμα.
Η μαρξιστική ενασχόληση εγκατα-
λείφθηκε, όπως και η συζήτηση για
τα παγκόσμια προβλήματα, η χωρίς
φόβο συζήτηση όλων των εμπειριών, η
συζήτηση του παγκόσμιου προτσές της
επανάστασης, χωρίς υποταγή σ’ αυτό,
και στο μεταξύ η προετοιμασία της Σο-
βιετικής Ένωσης για να κάνει ένα άλμα:
ο Στάλιν τα έστειλε όλα αυτά στο διά-
βολο. Κατέστρεψε όλη αυτή την οργά-
νωση κι έκανε μια αδύναμη λειτουργία,
χωρίς δύναμη. Εγκατέλειψε τον μαρξι-
σμό. Τα κείμενα του Λένιν ήταν κρυμμέ-
να. Τα πορτρέτα του Λένιν αυξήθηκαν,
αλλά τα κείμενα και η σκέψη του Λένιν
εξαφανίστηκαν.
Η γραφειοκρατία έκανε το Μαυ-
σωλείο του Λένιν, αλλά μια πολιτική
αντίθετη με τον Λένιν. Κι ανεξάρτητα
αν δολοφόνησε ή όχι ο Στάλιν τον Λέ-
νιν, είχε συμφέρον να διαλύσει τον Λέ-
νιν. Χρειαζόταν να αλλοιώσει τον Λέ-
νιν. Ο Λένιν αποτελούσε εμπόδιο για
τον Στάλιν. Ο Στάλιν αντιπροσώπευε
τα γραφειοκρατικά στρώματα και είχε
κύρος, σαν ένας παλιός Μπολσεβίκος,
ένας από τους ιδρυτές του Μπολσεβί-
κικου Κόμματος, έτσι ώστε να γίνει το
κέντρο του κύρους για όλη τη γραφει-
οκρατία.
Τα πολιτικά αίτια της εξάλειψης του
Λένιν και του Τρότσκι είναι το ότι η γρα-
φειοκρατία, ξεπήδησε μετά το 1920
και συνειδητά, όταν υπήρχαν δυσκολί-
ες πολύ σοβαρές και στηρίχτηκε και δι-
αρθρώθηκε βασισμένη κυρίως σε μια
ομάδα από αριβίστες του Κόμματος,
πολλοί από τους οποίους ήταν εχθροί
του Κόμματος, μέχρι την προηγούμε-
νη μέρα. Όλος ο τομέας που στήριξε
τον Στάλιν ήταν ενάντια στο πάρσιμο
της εξουσίας κι αν στη συνέχεια τη στή-
ριξε, ήταν γιατί είχε θριαμβεύσει και τί-
ποτα περισσότερο. Υποτάχθηκε σ’ αυ-
τή, προσπαθώντας να τη συγκρατήσει.
Το Κόμμα του Λένιν διαλύθηκε. Όλες
οι θεωρητικές και πολιτικές ανησυχίες,
όλη η ζωή του κόμματος, καταργήθηκε.
Καταπιέστηκε κάθε επαναστατική ανη-
συχία, αφανίστηκαν όλοι όσοι ενδιαφέ-
ρονταν να συνεχίσουν την παγκόσμια
πορεία της επανάστασης κι αναπτύ-
χθηκε η αντίληψη του «σοσιαλισμού
σε μια μόνο χώρα». Για να δικαιολογη-
θεί αυτή η πολιτική, πλαστογραφήθηκε
η μαρξιστική μέθοδος, ο Λένιν, ο Τρό-
τσκι και ο Μαρξ.
Παρουσίασαν τη σκέψη του Μαρξ και
του Λένιν στρεβλωμένα. Εξαφανίζο-
νταν πρακτικά και κείμενα συνεδριά-
σεων και επινοούνταν πρακτικά και κεί-
μενα καταδίκης στον Τρότσκι και στον
τροτσκισμό. Καθώς τον Λένιν δεν μπο-
ρούσαν να τον πλαστογραφήσουν ολο-
κληρωτικά, γιατί η μνήμη του ήταν ζω-
ντανή, τον ακρωτηρίασαν. Κατέστειλαν
την πολιτική ζωή του Κόμματος και πα-
ρουσίαζαν αποσπάσματα της σκέψης
του Λένιν, σαν να ενέκριναν την πολιτι-
κή του Στάλιν. Αποκρύφτηκε η «Διαθή-
κη» (5) του Λένιν, λίγο πριν το θάνατό
του, το 1922 και τα πρακτικά της συζή-
τησης της Κεντρικής Επιτροπής. Ο Στά-
λιν έστειλε στο αρχείο όλη την πλούσια
πολιτική ζωή, όλη την επαναστατική
συζήτηση της εποχής του Λένιν και του
Τρότσκι, όταν κατά τη διάρκεια των
τεσσάρων χρόνων της καπιταλιστικής
περικύκλωσης, μέσα σε μεγάλο ρίσκο
και στρατιωτικό κίνδυνο, συζητούσαν
δημόσια όλα τα προβλήματα.
Ανάμεσα στο 1920 και 1922, οι Μπολ-
σεβίκοι αποφάσισαν να καταστείλουν
τις τάσεις και τη ζωή των φραξιών, αλλά
όχι τη ζωή των συζητήσεων. Αυτό έγινε
γιατί υπήρχε ο κίνδυνος, η έλλειψη μέ-
σων, ο κίνδυνος που υπήρχε από την ει-
σβολή των λευκών κι από τον πόλεμο.
Όπως λέει ο Τρότσκι, παρόλο που εί-
χε καταργηθεί η ζωή των φραξιών, δεν
αντιτάχτηκαν, ούτε εμπόδισαν τη συ-
ζήτηση στα συνδικάτα, στο εργοστά-
σιο, στο Κόμμα, στους Πυρήνες. Υπήρχε
μια υποκατάσταση της ζωής των φραξι-
ών και των τάσεων, με μια μεγαλύτερη,
σθεναρή ζωή στους κόλπους του Κόμ-
ματος.
Οι Μπολσεβίκοι δεν ακύρωσαν την
εσωτερική ζωή του Κόμματος. Προ-
σπάθησαν να τη ρυθμίσουν, γιατί από
το 1919 έως το 1921 είχαν την καπιτα-
λιστική περικύκλωση, την εσωτερική
αντεπανάσταση και δεν είχαν τίποτα.
Ήταν αναγκαίο να περιοριστεί η ζωή
της φράξιας, αλλά όχι η ζωή του Κόμ-
ματος, για να εφαρμοστούν στρατιω-
τικά και πολιτικά συμπεράσματα. Ήταν
αναμφισβήτητο κι αναντικατάστατο
να συγκεντρωθεί όλη η προσοχή και η
ενέργεια του Κόμματος στην εφαρμο-
γή. Μια τέτοια κατάσταση θα ήταν προ-
σωρινή.
Ο Τρότσκι διηγείται στην «Προδομέ-
νη Επανάσταση» ότι η πρόθεση του Λέ-
νιν και η δική του ήταν να μην καταστεί-
λουν τις τάσεις, αλλά να βάλουν σε τάξη
τη δραστηριότητα, έτσι ώστε να μην
επηρεάζεται η αναγκαία συγκέντρωση
και συγκεντροποίηση του κόμματος,
ενάντια στην επίθεση των Λευκών, ενά-
ντια στην καπιταλιστική περικύκλωση
κι απέναντι στις τεράστιες οικονομικές
δυσκολίες, που απαιτούσαν όλο το εν-
διαφέρον, γιατί υπήρχε ο κίνδυνος μιας
κατάρρευσης. Αυξάνονταν οι ελλείψεις
και οι κακουχίες. Δεν υπήρχαν τρόφιμα,
δεν υπήρχαν βιομηχανικά προϊόντα.
Σ’ αυτές τις συνθήκες, έχοντας απο-
δειχτεί σωστό το πρόγραμμα των
Μπολσεβίκων, ήταν αναγκαίο ν’ αφιε-
ρώσουν όλη την απόφαση στο να κερ-
δίσουν την επανάσταση και τον πόλεμο
και στη συνέχεια να συζητήσουν. Αλ-
λά ακόμα κι έτσι, ο Τρότσκι λέει: «Δεν
υπήρξε ποτέ καταστολή της ζωής των
τάσεων (οι φράξιες δεν ήταν αναγκαί-
ες), αλλά όλοι ήταν συγκεντρωμένοι
στη ζωή της ηγεσίας του κόμματος. Αυ-
τό άφησε χώρο στον Στάλιν, να πιαστεί
από την απαγόρευση των τάσεων, για
ν’ αναπτύξει το γραφειοκρατικό μηχα-
νισμό του».
Αλλά, η σοβιετική γραφειοκρατία δεν
βγήκε μόνο από εκεί. Ξεπήδησε ήδη τη
στιγμή του θριάμβου της επανάστα-
σης, λόγω των ελλείψεων και της υπο-
ταγής στην οικονομία , στη βοήθεια
που πήρε, του να πρέπει να εξαρτώνται
από τεχνικούς, μηχανικούς, ειδικούς,
που έρχονταν από τον καπιταλισμό,
γιατί δεν υπήρχαν άλλοι. Όλα αυτά δη-
μιούργησαν μια πολύ μεγάλη βάση πί-
εσης ενάντια στο Μπολσεβίκικο Κόμμα
κι αυτό ήταν το θεμέλιο του «σοσια-
λισμού σε μια μόνο χώρα». Ήταν ένας
ολόκληρος αριβίστικος τομέας, που
ήταν ενάντια στην επανάσταση πριν
και τώρα επωφελούνταν από αυτή.
Με το θρίαμβο του Στάλιν, θριάμ-
βευσε ο «σοσιαλισμός σε μια μόνο
χώρα», που ήταν μια αντίληψη του να
μην εξαρτώνται από την παγκόσμια πο-
ρεία της επανάστασης, αλλά να επεμ-
βαίνουν μόνο στη Ρωσία. Ανταποκρι-
νόταν στο εθνικιστικό-σοβινιστικό
συμφέρον ενός στρώματος του Κομ-
μουνιστικού Κόμματος, που είχε ανα-
πτύξει μια τέτοια ποιότητα πριν και κα-
τά τη διάρκεια της επανάστασης.
Καθώς ο Τρότσκι είχε κύρος δύναμη
κι επειδή είχε μια μεγάλη ομάδα, με με-
γάλο βάρος, η γραφειοκρατία αποφά-
σισε να τον διώξει. Πίστεψε ότι, εξαφα-
νίζοντάς τον, θα τελείωνε. Ότι θα τον
έστελναν στην Άλμα Άτα και ο Τρότσκι
θα τελείωνε. Πίστευαν ότι ο Τρότσκι μη
έχοντας ούτε μολύβι για να γράψει, ού-
τε χαρτί, ούτε γράμματα και ταχυδρό-
μο, θα αποθαρρυνόταν και θα παρέλυε.
Ο Τρότσκι λέει, αναφερόμενος σ’ αυτό
το προτσές: «η ηλιθιότητα της γραφειο-
κρατίας βρισκόταν στο ότι έκρινε τους
άλλους έτσι όπως έβλεπε τον εαυτό
της». Πραγματικά, αν ένα γραφειοκρά-
τη τον έστελναν εξορία, στις συνθήκες
που έστειλαν τον Τρότσκι, θα είχε μείνει
χωρίς να κάνει τίποτα. Στον Τρότσκι δεν
έδωσαν μολύβι κι αυτός επινόησε ένα
μολύβι! Ο Τρότσκι κατάφερε να διατη-
ρήσει τη δραστηριότητα και να επικοι-
νωνήσει με την Αριστερά Αντιπολίτευ-
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 21
ση μέσα στη Σοβιετική Ένωση.
Το «Πρόγραμμα της Αριστερής
Αντιπολίτευσης» (6), που έκανε ο
Τρότσκι, είχε σαν στόχο να πιέσει, να
προσπαθήσει να επηρεάσει το σοβιετι-
κό Κομμουνιστικό Κόμμα και την Τρίτη
Διεθνή. Αναζητούσε να συνδυάσει την
αγροτική και τη βιομηχανική παραγω-
γή και ν’ αναπτύξει την εθνική και πα-
γκόσμια επαναστατική πολιτική. Ήταν
ένα ελάχιστο πρόγραμμα. Ο Τρότσκι
περίμενε με αυτό να γίνει δεκτός από
την γραφειοκρατία, που ήταν κάτι πε-
ρισσότερο από τον Στάλιν και να μπο-
ρέσει ν’ αναπτύξει έτσι την επιρροή του
και για να επιστρέψει και ν’ ανακτήσει
τη δυνατότητα να συζητήσει και να ζή-
σει με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Σο-
βιετικής Ένωσης και την Τρίτη Διεθνή,
κάνοντας εκκλήσεις να επέμβει, να τον
αφήσουν να μιλήσει, να γράψει, να συμ-
μετάσχει.
Απέδειχνε ότι ήταν πρόθυμος να κά-
νει συζητήσεις για να επέμβει, γράφο-
ντας κείμενα και προσανατολισμούς,
που έδειχναν την ανάγκη να προετοι-
μαστούν για ν’ αναπτύξουν την οικο-
νομία στη Σοβιετική Ένωση, για να συ-
γκρατήσουν τους δεξιούς τομείς, είτε
στην ύπαιθρο, είτε στην πόλη, είτε στο
Κόμμα. Για να κατακτήσουν ένα επί-
πεδο παραγωγής που θα κατευθυνό-
ταν στην ικανοποίηση της ζήτησης των
αγροτών, περιμένοντας την παγκόσμια
πορεία της επανάστασης. Δεν υπήρ-
χε άλλος τρόπος, δεν υπήρχαν χρήμα-
τα, ούτε υλικά μέσα, ούτε ομάδα τε-
χνικών. Η ΕΣΣΔ δεν είχε τα μέσα που
απαιτούνταν για τη βιομηχανική ανά-
πτυξη και ο Τρότσκι συγκεκριμένα κα-
λούσε να στηριχτούν στην παγκόσμια
πορεία της επανάστασης και στην Τρί-
τη Διεθνή, για ν’ αναπτυχθεί στον κό-
σμο η επανάσταση, που θα ήταν ο βα-
σικός παράγοντας για να κρατηθεί στο
μεταξύ η Σοβιετική Ένωση.
Η πολιτική του Στάλιν τα έσπασε όλα
αυτά. Προώθησε μια κακή πολιτική, το
1926, σε σχέση με την αγγλική γενική
απεργία. Ο Στάλιν υποστήριξε τα Τρέιντ
Γιούνιονς (βρετανικά συνδικάτα) ενά-
ντια στη γενική απεργία, στήριξε τους
μηχανισμούς και δεν πίστεψε στο προ-
λεταριάτο.
Ο Στάλιν ανάγκασε την κινεζική επα-
νάσταση να υποταχτεί στον Τσανγκ
Κάι-σεκ (7), που ακρωτηρίασε το Κομ-
μουνιστικό Κόμμα. Ο Τσανγκ Κάι-σεκ
δολοφόνησε χιλιάδες κομμουνιστές
μαχητές και ηγέτες. Τους χρησιμοποίη-
σε για να θριαμβεύσει στην εσωτερική
αστική διαμάχη και στη συνέχεια συνέ-
τριψε το Κομμουνιστικό Κόμμα. Η πολι-
τική του Τρότσκι, ακολουθώντας το πα-
ράδειγμα του Λένιν, ήταν στήριξη και
συμμαχία με τον Τσιάνγκ Κάι-σεκ, αλ-
λά όχι υποταγή σ’ αυτόν. Αντίθετα, το
Κομμουνιστικό Κόμμα, με την αντίλη-
22 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
ψη του «σοσιαλισμού σε μια μόνο χώ-
ρα», του να εξαρτάται από τους μηχα-
νισμούς και φανερώνοντας ανοιχτά μια
γραφειοκρατική αντίληψη στο να βλέ-
πει τον κόσμο, να παρατηρεί, ν’ αναλύ-
ει και να συμπεραίνει, υποστήριξε την
κινεζική κυβέρνηση και διαλύθηκε σαν
Κόμμα. Έτσι ο Τσανγκ Κάι-σεκ είχε τις
συνθήκες για να δολοφονήσει όλους
τους κομμουνιστές. Τους χρησιμοποίη-
σε, όπως χρησιμοποίησε και την έλλει-
ψή τους σαν επαναστατικό κόμμα και
στη συνέχεια τους δολοφόνησε. Αυ-
τή η πολιτική της σοβιετικής γραφειο-
κρατίας έδειξε ήδη σημάδια και μορ-
φές ανεπανόρθωτης αποσύνθεσης. Ο
Τρότσκι επέμενε στην προσπάθειά του
να επέμβει στην Τρίτη Διεθνή: Έστελνε
συνεχώς κείμενα, πρόγραμμα, αναλύο-
ντας την παγκόσμια πορεία της επανά-
στασης.
Σε αυτό το στάδιο, ο Τρότσκι έγραψε
ένα βιβλίο «Η τρίτη περίοδος και τα λά-
θη της Κομιντέρν», όπου προσδιορίζει
τις αλλαγές που συμβαίνουν στα Κομ-
μουνιστικά Κόμματα, στα οποία ένα
στρώμα παλιών επαναστατών, χωρίς
να εγκαταλείψουν την επαναστατική
συνείδηση και συναισθήματα, δεν θε-
ωρούσαν τον εαυτό τους σε θέση να
συνεχίσουν στο κόμμα, αισθάνονται
παθητικοί, χάνουν κάποια εμπιστοσύ-
νη στον δυναμισμό της επαναστατικής
δράσης κι αποτραβιούνται. Ο Τρότσκι
προβάλλει τότε την ανάγκη ν’ ανοίξει
ο δρόμος για τους νέους, για να βαρύ-
νουν πάνω στο Κόμμα, να τραβήξουν
τους παλιούς κομμουνιστές αγωνιστές
και να μην αφήσουν το κόμμα να εξαρ-
τάται από αυτούς, γιατί αυτοί βαραί-
νουν, με το προηγούμενο κύρος τους,
με το χαρακτήρα τους σαν παλιοί κομ-
μουνιστές και που μερικοί απ’ αυτούς
είναι μόνο «κομμουνιστές με κομμα-
τική ταυτότητα» και επηρεάζουν έτσι
ώστε να εμποδίζεται η τόλμη των νέων,
των αγωνιστών που είναι διατεθειμένοι
να προχωρήσουν.
Ο ακρωτηριασμός του Μπολσεβί-
κικου κόμματος μεταφέρθηκε στην
3η Διεθνή. Τα τέσσερα πρώτα συνέδρια
της Κομμουνιστικής Διεθνούς είναι αυ-
τά που αξίζουν, τα άλλα τρία συνέδρια
που έκαναν δεν έχουν καμία αξία. Το
1943, όταν η Κομμουνιστική Διεθνής
συνεδρίασε για τελευταία φορά (για
την αυτοδιάλυσή της, σημ. μεταφρ.), εί-
χε ήδη διαλυθεί στην πράξη
Ο Τρότσκι, από έξω, προσπάθησε να
βαρύνει κι έγραψε κείμενα, δείχνοντας
την κατάσταση στην Ευρώπη. Έγραψε
πάνω στη Γερμανία, φυλλάδια με στόχο
την οργάνωση της πολιτικής του ενιαί-
ου μετώπου των Κομμουνιστικών Κομ-
μάτων με τα Σοσιαλιστικά Κόμματα, για
να διεκδικήσουν την εξουσία, πράγμα
που θα επέτρεπε στη Σοβιετική Ένω-
ση να βγει από την απομόνωση και την
καθυστέρηση της. Γι’ αυτό, η Κομμουνι-
στική Διεθνής έπρεπε να καλέσει όλα
τα Κομμουνιστικά Κόμματα να πράξουν
αυτό το καθήκον. Ήταν μικρά Κομμου-
νιστικά Κόμματα, αλλά οι αντικειμενι-
κές συνθήκες θα επέτρεπαν να το κά-
νουν, ιδιαίτερα στη Γερμανία, όπου οι
σοσιαλιστές και κομμουνιστές είχαν
δώδεκα εκατομμύρια ψήφους, ήταν μια
τεράστια δύναμη.
Ο Στάλιν αντιτάχθηκε στην πολιτι-
κή του ενιαίου μετώπου, αντιτάχθη-
κε στην κατάληψη της εξουσίας στη
Γερμανία και, αντίθετα, οργάνωσε τον
τρόπο για ν’ αποσυνθέσει και να κατα-
στρέψει το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Η Κομ-
μουνιστική Διεθνής ήταν παθητική, δεν
λειτούργησε, δεν συνεδρίασε.
Με την κρίση στη Γερμανία, ο Τρό-
τσκι κάλεσε το Κομμουνιστικό Κόμμα
της ΕΣΣΔ να καλέσει για το ενιαίο μέ-
τωπο στη Γερμανία και για να παλέψει
άμεσα για την εξουσία. Χωρίς την πάλη
για την εξουσία, ο φασισμός θριαμβεύ-
ει. Δεν υπάρχει κοινοβουλευτική ή δη-
μοκρατική διέξοδος. Ο γερμανικός κα-
πιταλισμός έχει φτάσει σε ένα βαθμό
κρίσης τέτοιας φύσης, που δεν μπορεί
να την αντέξει, ένα γεγονός που το έκ-
φρασε η γρήγορη ανάπτυξη της συνεί-
δησης και την επαναστατικής ικανότη-
τας των γερμανικών μαζών.
Το 1919 ο γερμανικός ιμπεριαλισμός
ηττήθηκε και καταστράφηκε. Επί τρία
χρόνια υπέστη καταστροφές. Το 1929
η κρίση αυξάνεται ξανά και υπάρχουν
12 εκατομμύρια ψήφοι στους σοσιαλι-
στές και τους κομμουνιστές. Δηλαδή, ο
πόλεμος δεν είχε καταστρέψει, δεν είχε
μειώσει, δεν είχε βλάψει την επαναστα-
τική θέληση των γερμανικών μαζών.
Την ήττα του γερμανικού καπιταλισμού
δεν την πήραν σαν δική τους ήττα του.
Και η προηγούμενη ήττα της γερμανι-
κής επανάστασης, που άλλωστε ήταν
μόνο η αρχή μιας επανάστασης, δεν
προκάλεσε αποδυνάμωση του προλε-
ταριάτου, ανασυντάχτηκε σαν τάξη και
ρίχτηκε και πάλι στο να πάρει την εξου-
σία. Ήταν καθαρό ότι το εργατικό κίνη-
μα ήθελε την εξουσία και μπορούσε να
την πάρει.
Ο Τρότσκι κάλεσε την Κομμουνιστική
Διεθνή να πάρει την εξουσία. Αυτή το
αρνήθηκε, έκανε μια αντίστροφη πολι-
τική. Σε όλο τον κόσμο είχε αναπτύξει
μια ολόκληρη πολιτική προσαρμογής
στον καπιταλισμό. Στη συνέχεια πέρα-
σε, χωρίς καν μια μεταβατική φάση, σε
μια περίοδο όπου το σύνθημα ήταν η
έφοδος, με κάθε κόστος, χωρίς κόμμα,
χωρίς οργάνωση, χωρίς ενιαίο μέτωπο,
χωρίς σχέση με τις μάζες στις διάφορες
χώρες. Ήταν μια τυφλή στάση της γρα-
φειοκρατίας, που προσπάθησε να σπά-
σει την απομόνωση στην οποία την είχε
οδηγήσει ο «σοσιαλισμός σε μια μόνο
χώρα», ήταν μια πολιτική που δεν αντα-
ποκρινόταν στην πιθανότητα, στις ανά-
γκες και στις προοπτικές.
Ήταν μια φάση όπου σε πολλά μέρη
έστειλαν στην αγχόνη, στη δολοφο-
νία, στον τουφεκισμό χιλιάδες κομμου-
νιστές ηγέτες κι αγωνιστές, που σε κά-
θε χώρα, κινήθηκαν για να πάρουν την
εξουσία, ακόμη και αν επρόκειτο για μι-
κρούς πυρήνες που δεν στηρίζονταν,
ούτε αναπτύσσονταν μέσα στη ζωή
των μαζών. Ο Στάλιν αρνήθηκε να οργα-
νώσει το ενιαίο μέτωπο στη Γερμανία,
παρόλο που ο επερχόμενος θρίαμβος
του Χίτλερ ήταν προφανής. Ήταν σα-
φές ότι η γερμανική αστική τάξη προ-
ετοιμαζόταν για πόλεμο και ότι χρεια-
ζόταν το φασισμό, για να καταστρέψει
τους ταξικούς οργανισμούς του προλε-
ταριάτου και στη συνέχεια να μη φο-
βόταν την αντίθεσή του στον πόλεμο.
Χρειαζόταν τον πόλεμο, γιατί διαφορε-
τικά δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί το
παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα. Την
εσωτερική κρίση της Γερμανίας δεν θα
μπορούσε να τη λύσει δίνοντας δου-
λειά. Δεν μπορούσε να δώσει εργασία
ή να αυξήσει τους μισθούς, γιατί δεν εί-
χε τα μέσα. Αυτό δημιούργησε την κρί-
ση κι αναζήτησε μια διέξοδο στον πό-
λεμο και προσπάθησε να ρίξει το βάρος
της εσωτερικής κρίσης της Γερμανίας
στους καπιταλιστές αντιπάλους. Ο Τρό-
τσκι ανέλυε αυτό το προτσές. Ο Στάλιν,
με την Τρίτη Διεθνή, αρνήθηκε πεισμα-
τικά να το κατανοήσει. Αντίθετα, κατα-
δίωκαν και προσπαθούσαν να εκκαθα-
ρίσουν τον Τρότσκι.
Χ. ΠΟΣΑΔΑΣ
1. Zimmerwald και Kienthal, Το συνέ-
δριο του Τσίμερβαλντ στην Ελβετία, τον
Σεπτέμβριο του 1915, ήταν το πρώτο συ-
νέδριο των σοσιαλιστών ενάντια στον
πόλεμο. Στο Κίενταλ της Ελβετίας τον
Απρίλιο του 1916 πραγματοποιήθηκε το
δεύτερο συνέδριο.
2. Ζαν Ζωρές, 1859-1914, γάλλος σοσια-
λιστής ηγέτης, του πιο αριστερού τομέα,
που αντιτίθετο στον πόλεμο. Δολοφονή-
θηκε λίγο πριν από την κήρυξη του πολέ-
μου ανάμεσα στη Γαλλία και τη Γερμανία
το 1914.
3. Τα 4 πρώτα συνέδρια της Κομμου-
νιστικής Διεθνούς, έγιναν ανάμεσα στο
1919 και 1922, τελειώνοντας το καθένα με
ένα Μανιφέστο, απευθυνόμενο στο πα-
γκόσμιο προλεταριάτο, επιδιώκοντας να
οικοδομηθεί μια παγκόσμια ηγεσία των
αγώνων ενάντια στο καπιταλιστικό σύ-
στημα και για την εγκαθίδρυση της εργα-
τικής εξουσίας.
4. Αμπντ ελ-Κριμ: 1882-1963, αρχηγός
του κινήματος αντίστασης κατά του ισπα-
νικού και γαλλικού ιμπεριαλισμού στη Βό-
ρεια Αφρική. Διοργανωτής της Δημοκρα-
τίας του Rif (1921-26)
5. Η Διαθήκη του Λένιν. Στις τελευταίες
στιγμές της ασθένειάς του, ο Λένιν απευ-
θύνει μια επιστολή στο 12ο Συνέδριο του
ΚΚΣΕ, όπου προτείνει να απομακρύνει τον
Στάλιν από τη θέση του Γενικού Γραμμα-
τέα του Κόμματος. Το ντοκουμέντο αυτό
έγινε γνωστό μόνο το 1924, στο 13ο Συνέ-
δριο.
6. Η Αριστερή Αντιπολίτευση, άτυπη
τάση εντός του Κομμουνιστικού Κόμμα-
τος της Σοβιετικής Ένωσης, μεταξύ 1923
και 1927, συγκέντρωσε τους υπογράφο-
ντες τη δήλωση των 46, απέναντι στην
τρόικα που αποτελείτο από τους Ζηνό-
βιεφ, πρόεδρο της Κομμουνιστικής Δι-
εθνούς, Στάλιν, ΓΓ του Κομμουνιστικού
Κόμματος και Κάμενεφ, πρόεδρο του Πο-
λιτικού Γραφείου.
7. Τσανγκ Κάι-σεκ, 1887-1975, Κινέζος
πολιτικός και στρατιωτικός. Ηγήθηκε του
εθνικιστικού κινήματος (Κουόμιντανγκ),
με την υποστήριξη των κινέζων κομμου-
νιστών. Το 1926 εξαπέλυσε την πρώτη
επίθεση ενάντια στο προλεταριάτο της
Καντόνας. Σπάζοντας με τους κομμουνι-
στές, έκανε να σφαγιαστούν χιλιάδες κι-
νέζοι κομμουνιστές κι εργάτες.
Δημοσιεύουμε το παρακάτω κείμε-
νο παρμένο από τον ιστότοπο: https://
www.m-lkke.gr/category/ideologika-
themata/, πάνω στην πρόσκληση για τη
σύγκλιση του 1ου Συνέδριου της 3ης Δι-
εθνούς, όπου ανάμεσα στ’ άλλα απο-
δείχνεται ο ηγετικός ρόλος του Τρότσκι,
μετά τον Λένιν, σ’ αυτό το 1ο Συνέδριο,
ρόλος που στη συνέχεια αποδείχτηκε και
στα επόμενα 3 Συνέδρια, όπως αναλύει ο
Χ. Ποσάδας.
Στις 24 Γενάρη 1919 αντιπρόσωποι
οκτώ μαρξιστικών κομμάτων, συγκε-
ντρώθηκαν στη Μόσχα και έστειλαν προ-
σκλήσεις σε 39 κόμματα, συνδικάτα και
άλλες αριστερές οργανώσεις, για το πρώ-
το παγκόσμιο, ιδρυτικό συνέδριο της 3ης
Κομμουνιστικής Διεθνούς.
Η πρόσκληση για συνέδριο, που αποτε-
λούσε ένα βασικό πρόγραμμα αρχών και
δράσης καταρτισμένο «σύμφωνα με το
πρόγραμμα της ομάδας «Σπάρτακος» της
Γερμανίας και του Κομμουνιστικού Κόμ-
ματος (μπολσεβίκων) της Ρωσίας.
Η Κομμουνιστική Διεθνής, που θα ιδρυ-
όταν ήταν ο καρπός μακράς εξέλιξης των
μαζών προς τα αριστερά. Αυτή η εξέλι-
ξη είχε αρχίσει από την εποχή ακόμα του
Μαρξ και του Ένγκελς (που ήταν οι πρω-
τεργάτες στην ίδρυση της Διεθνούς Ένω-
σης των Εργατών ή Α΄ Διεθνούς, που συ-
γκροτήθηκε στις 28 Σεπτέμβρη 1864 από
εργατικές συνδικαλιστικές ενώσεις, εται-
ρείες αλληλοβοήθειας, πολιτικές και πο-
λιτιστικές ομάδες, συνωμοτικές οργα-
νώσεις προσθήκη σύνταξης ΚΕ). Και οι
πιο κοντινές ρίζες της βρίσκονταν στη
δημιουργία, στα 1903, της μπολσεβίκι-
κης ομάδας μέσα στο ρωσικό κόμμα,
στη μακρόχρονη πάλη, που διεξάχθη-
κε στην προπολεμική περίοδο τόσο στη
Ρωσία, όσο και μέσα στη 2η Διεθνή, ενά-
ντια στους μενσεβίκους αναθεωρητές και
τους κεντριστές οπαδούς του Κάουτσκι,
στον επίμονο αγώνα ενάντια στον πόλε-
μο, αγώνα που διεξήγαγε η αριστερή πτέ-
ρυγα του τσιμμερβαλντινού κινήματος,
στις μεγάλες νίκες της ρωσικής επανά-
στασης και τους επαναστατικούς αγώνες
που διεξάγονταν στη Γερμανία και σ’ άλ-
λες χώρες.
Κύριος ηγέτης όλης αυτής της ανάπτυ-
ξης του επαναστατικού κινήματος ήταν,
τόσο θεωρητικά όσο και πραχτικά, ο με-
γάλος Λένιν. Η επαναστατική Διεθνής,
που για την ίδρυσή της είχε παλέψει τόσο
καιρό και με τόσο σθένος ο Λένιν, γινόταν
πραγματικότητα.
Πρόσκληση στο Πρώτο Συνέδριο
της Τρίτης Διεθνούς
Αγαπητοί σύντροφοι,
Τα κόμματα και οι οργανώσεις που υπο-
γράφουν, θεωρούν τη σύγκληση του
πρώτου Συνεδρίου της νέας επαναστα-
τικής Διεθνούς σαν μια επείγουσα ανά-
γκη. Στη διάρκεια του πολέμου και της
επανάστασης εκδηλώθηκε, όχι μόνο
η πλήρης χρεωκοπία των παλιών σο-
σιαλιστικών και σοσιαλδημοκρατικών
κομμάτων καθώς και της Δεύτερης Δι-
εθνούς, όχι μόνο η ανικανότητα των
ενδιάμεσων στοιχείων της παλιάς σο-
σιαλδημοκρατίας (του ονομαζόμενου
«κέντρου») στην αποτελεσματική επα-
ναστατική δράση, αλλά ακόμα σήμε-
ρα βλέπουμε ήδη να διαγράφεται το
περίγραμμα της πραγματικής επανα-
στατικής Διεθνούς. Το εξαιρετικά γρή-
γορα ανερχόμενο κίνημα της παγκό-
σμιας επανάστασης που βάζει διαρκώς
καινούργια προβλήματα, ο κίνδυνος να
πνιγεί η επανάσταση από τη συμμαχία
των καπιταλιστικών κρατών που ενώ-
νονται για να την πολεμήσουν κάτω
από την υποκριτική σημαία της «Κοινω-
νίας των Εθνών», οι προσπάθειες που
κάνουν τα σοσιαλ-προδοτικά κόμματα
για να ενωθούν και να βοηθήσουν και
πάλι τις κυβερνήσεις και την αστική τά-
ξη των χωρών τους, έχοντας χορηγή-
σει αμοιβαία «αμνηστεία», για να προ-
δώσουν την εργατική τάξη, τέλος, η
εξαιρετικά πλούσια επαναστατική πεί-
ρα που έχει ήδη αποκτηθεί και η διε-
θνοποίηση όλου τού επαναστατικού
κινήματος -όλα αυτά τα δεδομένα μάς
υποχρεώνουν να πάρουμε την πρωτο-
βουλία και να θέσουμε στην ημερήσια
διάταξη της συζήτησης το θέμα της σύ-
γκλησης ενός Διεθνούς Συνεδρίου των
προλεταριακών επαναστατικών κομ-
μάτων.
Ι. ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ Η ΤΑΧΤΙΚΗ
Η αναγνώριση των ακόλουθων ση-
μείων, που παρουσιάζονται εδώ με τη
μορφή προγράμματος και που έγινε
στη βάση των προγραμμάτων της Ομά-
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 23
δας Σπάρτακος της Γερμανίας και του
Κομμουνιστικού Κόμματος (μπολσε-
βίκων) της Ρωσίας, θα πρέπει, κατά τη
γνώμη μας, να χρησιμεύσει σαν βάση
για τη νέα Διεθνή.
1.Η σημερινή περίοδος είναι η περί-
οδος της αποσύνθεσης και της κατάρ-
ρευσης ολόκληρου του παγκόσμιου
καπιταλιστικού συστήματος, και θα ση-
μάνει και το τέλος του ευρωπαϊκού πο-
λιτισμού γενικά, αν δεν καταστραφεί ο
καπιταλισμός με τις άλυτες αντιθέσεις
του.
2.Το σημερινό καθήκον του προλετα-
ριάτου είναι να πάρει την κρατική εξου-
σία. Το πάρσιμο της κρατικής εξουσίας
σημαίνει την καταστροφή του κρατι-
κού μηχανισμού της αστικής τάξης και
την οργάνωση ενός νέου προλεταρια-
κού μηχανισμού εξουσίας.
3.Ο νέος μηχανισμός εξουσίας πρέ-
πει να αντιπροσωπεύει τη δικτατορία
της εργατικής τάξης και, σε ορισμέ-
νες περιοχές, επίσης τη δικτατορία των
φτωχών αγροτών και των εργατών γης,
πρέπει να είναι δηλαδή το εργαλείο της
συστηματικής ανατροπής της εκμεταλ-
λεύτριας τάξης και της απαλλοτρίωσής
της. Όχι η ψεύτικη αστική δημοκρατία
-αυτή η υποκριτική μορφή της κυριαρ-
χίας της χρηματιστικής ολιγαρχίας- με
την καθαρά τυπική της ισότητα, άλλα η
προλεταριακή δημοκρατία με τη δυνα-
τότητα να πραγματοποιηθεί η ελευθε-
ρία για τις εργαζόμενες μάζες• όχι ο κοι-
νοβουλευτισμός, αλλά η αυτοδιοίκηση
αυτών των μαζών από τους εκλεγμέ-
νους τους οργανισμούς• όχι η καπιτα-
λιστική γραφειοκρατία, αλλά τα όργα-
να διοίκησης που θα δημιουργηθούν
από τις ίδιες τις μάζες, με την πραγμα-
τική συμμετοχή των μαζών στη διοίκη-
ση της χώρας και στην πραγματοποίη-
ση της σοσιαλιστικής οικοδόμησης -να
ποιος πρέπει να είναι ο τύπος του προ-
λεταριακού κράτους. Η εξουσία των
εργατικών συμβουλίων ή των εργατι-
κών οργανώσεων είναι η συγκεκριμένη
μορφή του.
4.Η δικτατορία του προλεταριάτου
πρέπει να είναι ο μοχλός για την άμεση
απαλλοτρίωση του κεφαλαίου, την κα-
τάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας στα
μέσα παραγωγής και τη μεταμόρφωση
αυτής της ιδιοκτησίας σε λαϊκή ιδιοκτη-
σία.
Η κοινωνικοποίηση (με τον όρο κοι-
νωνικοποίηση εννοούμε εδώ την κα-
τάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας, που
παραδίδεται στο προλεταριακό κράτος
και στη σοσιαλιστική διοίκηση της ερ-
γατικής τάξης) της μεγάλης βιομηχανί-
ας και των τραπεζών, των κέντρων δη-
λαδή της οργάνωσής της• η δήμευση
της γης των μεγάλων ιδιοκτητών και η
κοινωνικοποίηση της καπιταλιστικής
αγροτικής παραγωγής• το μονοπώλιο
στο εμπόριο• η κοινωνικοποίηση των
24 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
μεγάλων κτιρίων στις πόλεις και των
μεγάλων ιδιοκτησιών στην επαρχία• η
εισαγωγή της εργατικής διοίκησης και
η συγκέντρωση των οικονομικών στα
χέρια οργανισμών που θα απορρέουν
από την προλεταριακή διχτατορία -αυ-
τά είναι τα ουσιαστικά προβλήματα του
σήμερα.
5.Για την ασφάλεια της σοσιαλιστι-
κής επανάστασης, για την άμυνά της
ενάντια σε εσωτερικούς και εξωτερι-
κούς εχθρούς, για τη βοήθεια προς άλ-
λα εθνικά κομμάτια του αγωνιζόμενου
προλεταριάτου, κλπ… είναι απαραίτη-
τος ο πλήρης αφοπλισμός της αστικής
τάξης και των πρακτόρων της και η γε-
νική παράδοση των όπλων στο προλε-
ταριάτο.
6.Η διεθνής κατάσταση επιβάλλει
σήμερα την πιο στενή σύνδεση ανάμε-
σα στα διάφορα μέρη του επαναστα-
τικού προλεταριάτου και την πλήρη
ένωση των χωρών όπου θριάμβευσε η
σοσιαλιστική επανάσταση.
7.Η βασική μέθοδος της πάλης είναι η
μαζική δράση του προλεταριάτου, συ-
μπεριλαμβανόμενης της ανοιχτής πά-
λης με το όπλο στο χέρι ενάντια στην
εξουσία του κράτους του κεφαλαίου.
ΙΙ. ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΑ «ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΑ»
ΚΟΜΜΑΤΑ
8.Η Δεύτερη Διεθνής διαιρέθηκε σε
τρεις κύριες ομάδες: τους δηλωμένους
σοσιαλπατριώτες, που στη διάρκεια
τού ιμπεριαλιστικού πολέμου 1914-
1918 υποστήριζαν τη δική τους αστι-
κή τάξη και μετάτρεψαν την εργατική
τάξη σε δήμιο της παγκόσμιας επανά-
στασης• το «κέντρο», που ο θεωρητικός
του αρχηγός είναι σήμερα ο Κάουτσκυ
και που αντιπροσωπεύει μια οργάνωση
στοιχείων που αμφιταλαντεύονται συ-
νέχεια και που είναι ανίκανα να ακολου-
θήσουν μια καθορισμένη διευθυντήρια
γραμμή, ενεργώντας πολλές φορές σαν
πραγματικοί προδότες• τέλος, την αρι-
στερή επαναστατική πτέρυγα.
9.Απέναντι στους σοσιαλπατριώτες,
που σ’ όλα τα μέρη στις κρίσιμες στιγ-
μές αντιτίθενται με τα όπλα στην προ-
λεταριακή επανάσταση, ο αδιάλλαχτος
αγώνας είναι ο μόνος δυνατός. Απένα-
ντι στο «κέντρο», η ταχτική συνίσταται
στην απόσπαση των επαναστατικών
στοιχείων, στην ανελέητη κριτική και
στο ξεμασκάρεμα των ηγετών. Σε ένα
ορισμένο στάδιο ανάπτυξης, η οργα-
νωτική αποχώρηση των ανθρώπων του
κέντρου είναι απόλυτα απαραίτητη.
10.Απ’ την άλλη μεριά, είναι απαραί-
τητο το κοινό μέτωπο με εκείνα τα στοι-
χεία του επαναστατικού κινήματος που,
παρά το ότι δεν ανήκαν παλιά στο σο-
σιαλιστικό κόμμα, τοποθετούνται συ-
νολικά σήμερα με τη μεριά της διχτα-
τορίας του προλεταριάτου κάτω απ’ τη
μορφή της σοβιετικής εξουσίας. Τέτοια
στοιχεία είναι πρώτα-πρώτα οι συνδι-
καλιστές του εργατικού κινήματος.
11.Είναι απαραίτητο, τέλος, να τρα-
βήξουμε όλες τις ομάδες και τις προλε-
ταριακές οργανώσεις που, παρά το ότι
δεν έχουν ανοιχτά έρθει με το επανα-
στατικό ρεύμα της αριστεράς, παρ’ όλα
αυτά εκδηλώνουν στην εξέλιξή τους
μια τάση προς αυτή την κατεύθυνση.
12.Συγκεκριμένα, προτείνουμε να
πάρουν μέρος στο Συνέδριο οι Αντι-
πρόσωποι των ακόλουθων κομμάτων,
τάσεων και ομάδων (μέλη με πλήρη δι-
καιώματα της Τρίτης Διεθνούς θα είναι
τα κόμματα που θα τοποθετηθούν ολο-
κληρωτικά στο στρατόπεδό της):
1)Η Ομάδα Σπάρτακος (Γερμανία). 2)
Το Κομμουνιστικό Κόμμα (μπολσεβί-
κων) (Ρωσία). 3)Το Κ.Κ. της γερμανικής
Αυστρίας. 4)Το Κ.Κ. της Ουγγαρίας. 5)
Το Κ.Κ. της Φινλανδίας. 6)Το Πολωνι-
κό Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα. 7)
Το Κ.Κ. της Εσθονίας. 8)Το Κ.Κ. της Λε-
τονίας. 9)Το Κ.Κ. της Λιθουανίας. 10)Το
Κ.Κ. της Λευκορωσίας, 11)Το Κ.Κ. της
Ουκρανίας. 12)Τα επαναστατικά στοι-
χεία του Τσέχικου Σοσιαλδημοκρατι-
κού Κόμματος, 13)Το Βουλγάρικο Σο-
σιαλδημοκρατικό Κόμμα (στενοί).14)Το
Ρουμάνικο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμ-
μα. 15)Η αριστερή πτέρυγα του Σέρ-
βικου Σ.-Δ. Κόμματος. 16)Το Σουηδικό
Σ.-Δ. Κόμμα της Αριστεράς. 17)Το Νορ-
βηγικό Σ.- Δ. Κόμμα. 18)Για τη Δανία η
ομάδα Klassenkampen. 19)Το Ολλαν-
δικό Κομμουνιστικό Κόμμα. 20)Τα επα-
ναστατικά στοιχεία του Βελγικού Εργα-
τικού Κόμματος. 21) και 22) Οι ομάδες
και οι οργανώσεις του γαλλικού σοσι-
αλιστικού και συνδικαλιστικού κινήμα-
τος που υποστηρίζουν τον Λοριό. 23)Η
Ελβετική Σοσιαλδημοκρατική Αριστε-
ρά. 24)Το Ιταλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα.
25)Τα επαναστατικά στοιχεία του Ισπα-
νικού Σοσιαλιστικού Κόμματος. 26)Τα
αριστερά στοιχεία του Πορτογαλικού
Σοσιαλιστικού Κόμματος. 27)Τα Βρε-
τανικά Σοσιαλιστικά Κόμματα (κύρια
το ρεύμα που αντιπροσωπεύει ο Μάκ
Λήν). 28)Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμ-
μα (Αγγλία). 29) Οι Διεθνείς ’Εργάτες του
Κόσμου (I.W.W.) (Αγγλία). 30)Οι Διεθνείς
’Εργάτες (I.W.) της Μ. Βρετανίας. 31)Τα
επαναστατικά στοιχεία των εργατικών
οργανώσεων της Ιρλανδίας. 32)Τα επα-
ναστατικά στοιχεία των Shop Stewards
(Μ. Βρετανία). 33)Το Σοσιαλιστικό Εργα-
τικό Κόμμα (Αμερική). 34)Τα αριστερά
στοιχεία του Σοσιαλιστικού Κόμματος
της Αμερικής (η τάση που άντιπροσω-
πεύεται από τον Ντέμπς και την Ένω-
ση Σοσιαλιστικής Προπαγάνδας). 35)
Οι Διεθνείς Εργάτες του Κόσμου (Ι.W.W.)
(Αμερική). 36)Οι Διεθνείς Εργάτες του
Κόσμου (I.W.W.) (Αύστραλία). 37)Η Δι-
εθνής Βιομηχανική Ένωση Εργατών
(Αμερική). 38)Οι σοσιαλιστικές ομάδες
του Τόκιο και της Γιοκοχάμα (που αντι-
προσωπεύονται από το σύντροφο Κα-
ταγιάμα). 39)Η Σοσιαλιστική Διεθνής
των Νέων (που αντιπροσωπεύεται από
το σύντροφο Μύντσενμπεργκ).
III. ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ
ΚΑΙ Η ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ
13.Η βάση της Τρίτης Διεθνούς εί-
ναι δεδομένη, μια και σε διάφορα μέ-
ρη της Ευρώπης έχουν ήδη δημιουργη-
θεί ομάδες και οργανώσεις συντρόφων
με τις ίδιες ιδέες, που έχουν μια κοινή
πλατφόρμα και εφαρμόζουν σε γενικές
γραμμές τις ίδιες μέθοδες και την ίδια
ταχτική. Πρόκειται πρώτα-πρώτα για
τους σπαρτακιστές στη Γερμανία και τα
κομμουνιστικά κόμματα πολλών άλλων
χωρών.
14.Το Συνέδριο πρέπει να αναδεί-
ξει, για να υπάρχει ένας συνεχής σύν-
δεσμος και μια μεθοδική καθοδήγηση
του κινήματος, ένα όργανο κοινής πά-
λης, κέντρο της Κομμουνιστικής Διε-
θνούς, που θα υποτάσσει τα συμφέρο-
ντα του κινήματος της κάθε χώρας στα
κοινά συμφέροντα της επανάστασης
σε παγκόσμια κλίμακα. Η επεξεργασία
των μορφών οργάνωσης, αντιπροσώ-
πευσης, κλπ., θα γίνει από το Συνέδριο.
15.Το Συνέδριο θα πρέπει να ονομα-
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΑ 60 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΝΙΚΗ ΤΗΣ ΚΟΥΒΑΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ (1-1-1959)
Παρουσίαση: Σαν συνέχεια των πολ-
λών δημοσιεύσεών μας πάνω στη σοσι-
αλιστική Κούβα και το ρόλο της, το ρόλο
του Φιντέλ Κάστρο και του Τσε Γκεβάρα,
στο παγκόσμιο επαναστατικό προτσές
ενάντια στον ιμπεριαλισμό και για τη νί-
κη του σοσιαλισμού και με αφορμή τα 60
χρόνια από τη νίκη της κουβανικής επανά-
στασης, δημοσιεύουμε δύο αποσπάσμα-
τα, σχετικά με την Κούβα, από δύο κείμενα
του Χ. Ποσάδας: το πρώτο από το κείμενο
«Η 4η Διεθνής μετά τον πόλεμο» και το δεύ-
τερο «πάνω στο 1ο Συνέδριο του ΚΚ Κού-
βας». Την ίδια συνέχεια θα δώσουμε και σε
επόμενες εκδόσεις της ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ
ΕΝΟΤΗΤΑΣ.
…Το 1956 πραγματοποιήσαμε την
3η Λατινοαμερικάνικη Συνδιάσκεψη.
Η Εισήγησή μας τελείωνε έτσι: «Αυτό
το παγκόσμιο προτσές της επανάστα-
σης μπορεί να επιτρέψει σε μικροαστι-
κά ρεύματα στη Λατινική Αμερική, να
φτάσουν μέχρι στο να πάρουν την εξου-
σία». Προβάλαμε την πιθανότητα ο Φι-
ντέλ Κάστρο να πάρει την εξουσία. Και
γράψαμε για τα επαναστατικά εθνικι-
στικά προτσές. Προβλέψαμε την πορεία
της επανάστασης στη Λατινική Αμερι-
κή, στην Ευρώπη, στην Ασία, την ανα-
πόφευκτη πορεία που οδήγησε τον κα-
πιταλισμό στο να προετοιμάσει τον
πόλεμο. Αποδείχτηκε ότι, παρόλο που
δεν έκανε τον ολοκληρωτικό πόλεμο, το
στεί «Πρώτο Συνέδριο της Κομμουνι-
στικής Διεθνούς» και τα διάφορα κόμ-
ματα θα αποτελούν τα τμήματά της.
Θεωρητικά, ο Μάρξ και ο Ενγκελς έχουν
ήδη κρίνει σαν λαθεμένο το όνομα «σο-
σιαλδημοκρατικό». Το ντροπιασμένο
κατρακύλισμα της σοσιαλδημοκρατι-
κής Διεθνούς επιβάλλει και σ’ αυτό το
σημείο ένα διαχωρισμό. Τέλος, ο βα-
σικός πυρήνας αυτού του μεγάλου κι-
νήματος έχει ήδη σχηματιστεί από μια
σειρά κόμματα που έχουν πάρει αυτό
το όνομα.
Με βάση τα όσα ειπώθηκαν, προτεί-
νουμε σε όλες τις οργανώσεις και τα
αδελφά κόμματα να βάλουν στην ημε-
ρήσια διάταξη το θέμα της σύγκλησης
του Διεθνούς Κομμουνιστικού Συνεδρί-
ου.
Με το σοσιαλιστικό μας χαιρετισμό:
-Η Κ.Ε. του Ρωσικού Κομμουνιστικού
Κόμματος (Μπολσεβίκων) (Λένιν,
Τρότσκι).
-Το Γραφείο εξωτερικού του
Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος
της Πολωνίας (Κάρσκυ).
-Το Γραφείο εξωτερικού του
Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος
κάνει σε κομμάτια, τμηματικά. Και ταυ-
τόχρονα προετοιμάζει και το γενικό πό-
λεμο. Δείξαμε την πορεία του προτσές,
για να δώσουμε σιγουριά στην κομμου-
νιστική και μη κομμουνιστική παγκό-
σμια προλεταριακή πρωτοπορία, γύρω
από τη συνεχή εξασθένιση του καπιτα-
λιστικού συστήματος και την άνοδο της
παγκόσμιας επανάστασης. Και να δει
πώς να επέμβει. Ανάμεσα στ’ άλλα υπο-
στηρίζοντας δύο αναντικατάστατες θέ-
σεις: τη Σοβιετική Δημοκρατία και την
ανάγκη για Παγκόσμιο και Τοπικό Ενιαίο
Μέτωπο.
Κάναμε αμέτρητα κείμενα, ανταπο-
κρινόμενοι στις ανάγκες αυτές. Κείμενα
που καθορίζουν τις φάσεις της ιστορίας.
Ανάμεσά τους: «Ο ρόλος των αντάρτι-
κων», ότι «η Κούβα πρέπει και μπορεί να
γίνει ένα Εργατικό Κράτος», «Είναι ο κα-
πιταλισμός ο παράνομος της ιστορίας»,
που καθόριζε ότι ήταν ο καπιταλισμός
που έπρεπε να κρύβεται, τη στιγμή που
τα Εργατικά Κράτη και το παγκόσμιο
κομμουνιστικό κίνημα έβλεπαν τον κα-
πιταλισμό σαν μια τεράστια δύναμη.
Κάναμε αυτά τα κείμενα για να δείξου-
με την αδυναμία του καπιταλιστικού συ-
στήματος.
Η κουβανική επανάσταση
Ο ρόλος του αντάρτικου
Όταν θριάμβευσε η κουβανική επανά-
σταση, εμείς επεμβήκαμε και στείλαμε
της Ουγγαρίας (Ρουντνιάνσκυ).
-Το Γραφείο εξωτερικού του
Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος
της γερμανικής Αυστρίας (Ντούντα).
-Το Ρώσικο Γραφείο της Κ.Ε. του Κ.Κ.
Λετονίας (Ροζίνγκ).
-Η Κ.Ε. του Κομμουνιστικού Κόμματος
Φινλανδίας (Σιρόλα).
-Η Εκτελεστική Επιτροπή της
Επαναστατικής Σοσιαλδημοκρατικής
Βαλκανικής Ομοσπονδίας (Ράκοβσκυ).
-Για το Σοσιαλιστικό ’Εργατικό
Κόμμα (Αμερική) (Ραϊνσταίν).
Δημοσιεύτηκε στην «Πράβντα» και
στην « Iζβέστια» της 24 Γενάρη 1919. Ανα-
δημοσιεύτηκε στην ουγγαρέζικη εφη-
μερίδα «Voros Ujsag» στις 30, στο «Der
Kommunist» της Βρέμης στις 4 Φλεβά-
ρη και στη «Rote Fahne» στις 25 Φλε-
βάρη. Η ελληνική μετάφραση έγινε από
τη συλλογή «Manifestes, theses et re-
solutions de Quaire Premiers Congres
Mondiaux de l’ Internationale Com-
muniste 1919-1923», σελ. 3-4, Librai-
rie du Travail, 1934 – F. Maspero, 1972.
συντρόφους. Ένα χρόνο πριν ο Φιντέλ
Κάστρο περάσει στον κομμουνισμό,
εμείς κάναμε μια συνεδρίαση, όπου εί-
χαμε κάνει το χαρακτηρισμό: «Ο Φιντέλ
Κάστρο πάει προς τον κομμουνισμό».
Η Κούβα είναι μια «ιδιόμορφη πολιτική
επανάσταση που πάει προς τον κομμου-
νισμό και δεν μπορεί να συγκρατηθεί
στον ανθρωπισμό».
Το 1956, στην 3η Λατινοαμερικάνικη
Συνδιάσκεψη, πήραμε μια απόφαση,
όπου κάναμε το χαρακτηρισμό της επα-
νάστασης του Φιντέλ Κάστρο: «Σε αυ-
τές τις συνθήκες της ιστορίας, της ανά-
πτυξης της επανάστασης, της συνεχούς
ανόδου στην Κίνα, στην Ευρώπη, δημι-
ουργούνται οι προϋποθέσεις ώστε μι-
κροαστικά κινήματα -ούτε καν σταλι-
νικά, αλλά μικροαστικά- να μπορέσουν
να φτάσουν μέχρι στο να πάρουν την
εξουσία. Όχι λόγω των δικών τους συν-
θηκών, αλλά σαν αποτέλεσμα του πα-
γκόσμιου προτσές». Έτσι κατέληγε η
εισήγησή μου, προβλέποντας την επα-
ναστατική πρόοδο της Κούβας. Δηλαδή,
το ενδιαφέρον μας ήταν στραμμένο στη
μορφή με την οποία θα δινόταν η επα-
νάσταση. Και στηριζόμενοι στα διδάγ-
ματα των δασκάλων μας, ιδιαίτερα του
Τρότσκι και του Λένιν, σ’ αυτή την περί-
πτωση, ενσωματώσαμε με την προβλε-
πτική μας ικανότητα, την ανάλυση αυ-
τής της φάσης της ιστορίας. Και κανένας
από τους δασκάλους μας δεν είπε ποτέ,
ότι η μικροαστική τάξη μπορεί να πάρει
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 25
την εξουσία.
Γράψαμε το 1959, πριν από την με-
γάλη πρόοδο της κουβανικής επανά-
στασης και κάναμε μια έκκληση στην
κυβέρνηση της Κούβας, που δημοσι-
εύτηκε στη Λατινοαμερικάνικη Μαρξι-
στική Επιθεώρηση, να κρατικοποιήσει
τα πάντα, να δώσει τη δημοκρατία ορ-
γανώνοντας τα σοβιέτ. Να κάνει οργα-
νισμούς σε κάθε συνοικία, για να ελέγ-
ξουν αυτοί την αντεπανάσταση. Η παλιά
ηγεσία της Διεθνούς δεν κατάλαβε τί-
ποτα! Όταν ο Φιντέλ δήλωσε κομμουνι-
στής, το δέχτηκαν, αλλά πριν από ενάμι-
σι χρόνο, όχι! Εμείς το προβλέψαμε και
προετοιμάσαμε τη Διεθνή για να κάνει
αυτό το καθήκον. Κάναμε το ίδιο με τη
Βολιβία, τη Γουατεμάλα, την Κολομβία
και αργότερα το Περού.
Το 1960, οργανώσαμε την επίσκεψη
στην Κούβα, μιας αντιπροσωπείας από
λατινοαμερικάνους συντρόφους της Δι-
εθνούς, ενάντια στην παλιά ηγεσία της
Διεθνούς που αντιτίθετο, για να συμμε-
τάσχουν στο Συνέδριο της Νεολαίας. Η
πρωτοβουλία μας δεν ήταν για ν’ ανα-
δείξουμε τους εαυτούς μας, σαν λατινο-
αμερικάνοι, αλλά για να προσπαθήσου-
με να επηρεάσουμε το επαναστατικό
προτσές που αναπτυσσόταν. Μπορούμε
να πούμε ότι επηρεάσαμε την απόφαση
του Φιντέλ Κάστρο, όταν εκείνη την επο-
χή εθνικοποίησε 36 αμερικανικές επιχει-
ρήσεις. Την πρώτη φορά που η Διεθνής
πήγε στην Κούβα, δεν είχαν ακόμα εθνι-
κοποιήσει τίποτα, αντιλαμβάνονταν την
επανάστασή τους σαν αστικοδημοκρα-
τική και σε μια τέτοια αντίληψη, το Γαλ-
λικό Κομμουνιστικό Κόμμα είχε μεγάλη
επιρροή.
Εμείς πήγαμε με το δικό μας πρόγραμ-
μα και στόχο: να προωθήσουμε την εθνι-
κοποίηση και να οικοδομήσουμε μια
σοσιαλιστική Κούβα. Ο Φιντέλ Κάστρο
έλεγε για ένα χρόνο, ότι στην πραγμα-
τικότητα ήταν δημοκράτης. Σ’ ένα άρ-
θρο το 1959, εγώ έγραψα ότι έκανε λά-
θος. Στο βάθος ήταν κομμουνιστής και
τα συναισθήματά του και το τί έλεγε και
σχεδίαζε, δεν θα μπορούσε ν’ αποφασι-
στεί, ούτε να γίνει αποδεκτό μέσα στο
καπιταλιστικό σύστημα κι ότι αυτό θα
μπορούσε να γίνει μόνο μέσα στο κομ-
μουνιστικό προτσές. Κάποια στιγμή αρ-
γότερα, συζητήσαμε επίσης με τον Τσε
Γκεβάρα, που αποδέχτηκε πολλά από
αυτά που προτείναμε, όπως δείχνουν οι
δηλώσεις και οι ομιλίες του.
Ο Διεθνής μας επενέβη στον αντάρ-
τικο της Γουατεμάλας, το Κίνημα MR-
13 του Νοέμβρη, για να αποδείξει ότι
το αντάρτικο μόνο του δεν είχε νόημα
και ότι έπρεπε να γίνει το Κόμμα. Το ίδιο
πράγμα πήγαμε να προβάλουμε και στο
Συνέδριο της Νεολαίας της Κούβας. Εί-
ναι όλες αυτές ιστορικές εμπειρίες. Δεν
26 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
περιγράφουμε απλώς αυτό που κάναμε,
αλλά δείχνουμε πώς γίνονται οι εμπειρί-
ες και η διαπαιδαγώγηση πάνω σ’ αυτές,
για να οικοδομήσουμε ένα όργανο σαν
το δικό μας. Η Διεθνής επενέβη στη Γου-
ατεμάλα, όπως και στην Κούβα, γι’ αυ-
τό το σκοπό. Και είχαμε μια πολύ μεγά-
λη απήχηση. Χωρίς την επέμβασή μας,
χωρίς τα κείμενα του Ποσάδας, του αρ-
γεντινού τμήματος και του Λατινοαμε-
ρικάνικου Γραφείου της Τέταρτης Διε-
θνούς, η εμπειρία των αντάρτικων θα
είχε συνεχιστεί. Ήμασταν εμείς που κά-
ναμε την πολεμική με την κουβανική
ηγεσία, μια πολεμική που δεν ήταν ενά-
ντια στον Φιντέλ Κάστρο. Προτείναμε
ότι αυτή η εμπειρία τελείωσε, ότι οι συν-
θήκες που είχαν φέρει τον Φιντέλ Κά-
στρο στην εξουσία δεν θα επαναλαμβά-
νονταν…
ΠΑΝΩ ΣΤΟ 1Ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ
ΤΟΥ ΚΚ ΚΟΥΒΑΣ
Η εισήγηση του Φιντέλ Κάστρο στο
1ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμ-
ματος της Κούβας, υποστηρίζει τη θέ-
ση ότι στην αρχή πίστευαν ότι η επανά-
σταση μπορούσε να γίνει με πολιτιστικά
στοιχεία, κτλ, αλλά είδαν ότι έπρεπε να
το κάνουν μαζί με κοινωνικούς μετα-
σχηματισμούς. Έτσι έπρεπε να κάνουν
την επανάσταση για την απελευθέρω-
ση και για τους κοινωνικούς μετασχημα-
τισμούς. Δηλαδή δέχεται την αρχή της
Διαρκούς Επανάστασης, χωρίς να το λέ-
ει έτσι.
Μιλάει για τους αγώνες για την ανε-
ξαρτησία και για την πάλη για το σοσι-
αλισμό. Αναφέρεται σε όλα όσα συνέ-
βησαν στην Κούβα, για τη φτώχεια που
υπήρχε και παραθέτει μια σειρά από
στοιχεία για την ανάπτυξη που πέτυ-
χε η Κούβα, μετά την επανάσταση του
1959, όταν πήραν την εξουσία και στη
συνέχεια όταν σχεδίασαν την κομμου-
νιστική εξουσία, με όλα τα στοιχεία γύ-
ρω απ’ αυτό μέχρι το Συνέδριο. Είναι πο-
λύ ανυψωμένες όλες οι κατακτήσεις που
έκαναν κι όλη η ανάπτυξη. Είναι πολύ
σημαντική, από κάθε άποψη, στην οι-
κοδόμηση, στην ιατρική, στην παιδεία,
στις μηχανές, αν και αναφέρει πολύ λί-
γα για την πολιτική ζωή. Είναι πολύ βα-
θιά η ανάπτυξη που πέτυχαν στη ζωή,
αλλά και στη βοήθεια που έδωσαν. Αν
και στην εισήγηση αυτή δεν είναι πολύ
τονισμένο, το πιο σημαντικό είναι το γε-
γονός ότι αμέσως μετά το θρίαμβο της
κουβανικής επανάστασης, αυτή βγήκε
έξω από τα σύνορα της Κούβας. Πήγε
στο Κονγκό Μπραζαβίλ, στην Αιθιοπία,
στην Αγκόλα, στη Μαδαγασκάρη. Ήταν
η προσπάθειά της αμέσως να βγει προς
τα έξω, πράγμα που έγινε όταν έκαναν
τη συμφωνία με τους σοβιετικούς. Γιατί
γρήγορα άρχισε η συμφωνία με τους σο-
βιετικούς, ήδη το 1960. Μια από τις πιο
μεγάλες κατακτήσεις της κουβανικής
επανάστασης και του ρόλου της, είναι
αυτή. Σ’ ένα σημείο ο Φιντέλ Κάστρο λέ-
ει: «Το κάναμε γιατί τότε είδαμε την αλ-
λαγή του παγκόσμιου συσχετισμού των
δυνάμεων, που έγινε ευνοϊκός γι’ αυτό
το καθήκον που μπορέσαμε να προωθή-
σουμε». Αυτός έχει δεχτεί όλα τα κείμε-
νά μας. Πρώτα μιλάει για το συνδυασμό
της εθνικής απελευθέρωσης ενάντια
στον ιμπεριαλισμό, με τον κοινωνικό με-
τασχηματισμό και στη συνέχεια αναφέ-
ρει ότι ήταν δυνατό να βγει η κουβανική
επανάσταση προς τα έξω, λόγω του πα-
γκόσμιου συσχετισμού των δυνάμεων.
Δείχνει ότι δέχεται όλα τα κείμενά μας.
Δείχνει αρκετά καλά ότι η κουβανική
επανάσταση συνέβαλε τόσο στο εσω-
τερικό της χώρας, όσο και προς το εξω-
τερικό της, όπου επεμβαίνει στ’ όνομα
της ανάγκης της αντιιμπεριαλιστικής
και αντικαπιταλιστικής πάλης κι όχι σαν
πράκτορας των σοβιετικών. Αν και έχει
την υποστήριξη και στηρίζεται στους
σοβιετικούς, είναι σε αντιπροσώπευση
της πορείας της παγκόσμιας σοσιαλιστι-
κής επανάστασης. Και παραθέτει ταυ-
τόχρονα τις τεράστιες προόδους που
υπάρχουν σε όλες τις όψεις τη ζωής, είτε
στην παραγωγή, είτε στην οικοδόμηση,
είτε στις μηχανές.
Πρέπει να πάρουμε υπόψη ότι η Κού-
βα ήταν στο μηδέν. Δεν έκανε τίποτα,
ακόμα και τα σπίρτα τα αγόραζε από
τις ΗΠΑ. Όπως ήταν το Περού πριν, που
αγόραζε τα σπίρτα από τη Σουηδία.
Αντίθετα, τώρα συμβαίνει το αντίθε-
το, η Κούβα μπορεί και προσφέρει πα-
ντού. Έχουν συμβάλλει με γιατρούς σε
όλο τον κόσμο κι επίσης αναφέρει την
επέμβασή τους στο Περού, όταν έγινε
εκεί ο σεισμός. Μια ομάδα κουβανών οι-
κοδόμων, υλικά ανοικοδόμησης, πρώ-
τες ύλες, όλα πληρωμένα από την Κού-
βα, έδωσαν τα πάντα, οικοδόμησαν έξι
νοσοκομεία και ολόκληρες συνοικίες,
σαν μια δωρεά της κουβανικής επανά-
στασης. Πράγμα που δείχνει ότι οποια-
δήποτε χώρα, όπου θριαμβεύει η επα-
νάσταση, για να διατηρηθεί, πρέπει να
επεκταθεί και για να επεκταθεί πρέπει
να διευρυνθεί σε άλλες χώρες. Αυτό το
κείμενο της εισήγησης είναι του 1976,
με τον τίτλο «Περίληψη της Εισήγησης
του Φιντέλ Κάστρο στο 1ο Συνέδριο του
Κομμουνιστικού Κόμματος της Κούβας».
Πρόσφατα έγινε το 2ο Συνέδριο.
Χ. Ποσάδας, 6-5-1981
 ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΑ 130 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΤΣΑΡΛΙ ΤΣΑΠΛΙΝ
(16 Απριλίου 1889 − 25 Δεκεμβρίου 1977)
Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΤΑΙΝΙΩΝ ΤΟΥ ΤΣΑΡΛΙ ΤΣΑΠΛΙΝ
ΣΤΗΝ ΤΑΞΙΚΗ ΠΑΛΗ ΤΟΥ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΤΟΥ
Οι ταινίες του Σαρλώ, όπως τον λέ-
γαμε όταν ήμασταν παιδιά, περιέχουν
ένα συναίσθημα συμπάθειας και σε-
βασμού. Έχουν ένα επαναστατικό
μορφωτικό νόημα. Ο στόχος αυτής
της ανάλυσης που ακολουθεί, είναι να
εξηγήσει τον τρόπο με τον οποίο εκ­
φράζεται η εξέλιξη της κοινωνίας μέ-
σα από τον κινηματογράφο.
Ο κινηματογράφος υπήρξε ένα από
τα πιο σημαντικά μέσα που χρησιμο­
ποίησε ο καπιταλισμός, για να εξαπα-
τήσει και ν’ αποπροσανατολίσει την
επαναστατική συνείδηση των μαζών.
Τον έχει χρησιμοποιήσει για να επιβά­
λει την εξουσία του, την κυριαρχία του
και την άπληστη αντίληψή του, όπως
έκανε και με το θέατρο. Αλλά ο κινη­
ματογράφος είχε μεγαλύτερη σημα­
σία γι’ αυτόν, γιατί έρχεται σε μεγαλύ-
τερη επαφή με τους αναλφάβητους
και καθυστερημένους λαούς του κό-
σμου. Η λογοτεχνία φτάνει μόνο σ’
αυτούς που ξέρουν να διαβάζουν,
ενδιαφέρο­ν ται γι’ αυτή κι έχουν μια
διανοητική ικανότητα, ενώ ο κινημα-
τογράφος είναι ένα από τα μέσα που
χρησιμο­ποιεί ο καπιταλισμός για να
διατηρή­σει την πιο μεγάλη καθυστέ-
ρηση, που έχει στοιχίσει στην ανθρω-
πότητα τόσο πολύ.
Ο καπιταλισμός χρησιμοποίησε τον
κινηματογράφο για να οργανώσει τη
σκέψη και τα συναισθήματα με τρό-
πο που να τα υποτάσσει στην απλη-
στία του, στην επιθυμία του για κέρ-
δος και για κερδοσκοπία. Προσπαθεί
να διατη­ρήσει αυτά τα συναισθήμα-
τα, της εκμετάλλευσης και της κερδο-
σκοπίας, στις αν­θρώπινες σχέσεις. Νά
ποιος είναι ο στόχος με τον οποίο θέ-
λει να χρησι­μοποιεί τον κινηματογρά-
φο ο καπιτα­ λισμός. Οπωσδήποτε ο
κινηματογρά­φος, σαν ένα μέρος της
οργάνωσης της μόρφωσης, ήταν και
είναι ένα από τα πιο σημαντικά όργα-
να για τον επηρεασμό στρωμάτων της
μεσαίας αστικής τάξης, της εύπορης
μικροα­σ τικής τάξης, καθώς και των
φτωχών και καθυστερημένων στρω-
μάτων της ανθρωπότητας, που δεν
μπόρεσαν ποτέ να μάθουν να διαβά-
ζουν και δεν είχαν κανένα άλλο μέσο
για να επικοινωνήσουν με την πραγ-
ματικότητα. Έτσι ο κινηματογράφος
χρησίμευσε σ’ αυτούς σαν ένα μέσο
πληρο­φόρησης και σχέσης με τη ζωή.
Ο κινηματογράφος εφευρέθηκε
από του αδελφούς Λυμιέρ κι αναπτύ-
χθηκε γι’ αυτούς που μπορούσαν να
τον χρησιμοποιήσουν και να κερδί-
σουν απ’ αυτόν. Ήταν λοιπόν λογικό
να μεταφερθεί γρήγορα από τη Γαλ-
λία στις ΗΠΑ. Γιατί παρ’ όλο που εφευ-
ρέθηκε στη Γαλλία, η αστική τάξη της
Γαλλίας εκείνη την εποχή δεν ενδι-
αφέρθηκε καθόλου γι’ αυτόν, αφού
δεν υπήρχε κοινό, δεν υπήρχε αγορά.
Αντίθετα στις ΗΠΑ υπήρχε το χρήμα,
η αγορά και η επι­χειρηματική ικανό-
τητα. Δηλαδή όλα τα στοιχεία που δεν
υπήρχαν ακόμα μέσα στον υπόλοιπο
καπιταλιστικό κόσμο. Μόνο στις ΗΠΑ
υπήρχε η δυνα­τότητα να συσσωρευ-
τεί κεφάλαιο ικανό να επενδύσει στη
βιομηχανία του κινηματογράφου.
Εμείς χρησιμοποιούμε τον κινηματο­
γράφο, το θέατρο, τα μουσεία, σαν ένα
μέσο για ν’ ανυψώσουμε τη μόρ­φωσή
μας, τις γνώσεις μας για την ιστορία.
Μια τέτοια επαναστατική γνώση μας
επιτρέπει να κατανοήσου­με πώς ανα-
πτύχθηκε η ιστορία, πώς οικοδομήθη-
καν τα συναισθήματα, πώς αυτά ήταν
το αποτέλεσμα ορισμένων τομέων
και ομά­δων της ανθρωπότητας. Μας
επιτρέπει επίσης να δούμε ότι, μέσα
στο ανθρώπινο γένος, παρά τις πο-
λύ καθυστερη­μένες συνθήκες, πάντα
βρέθη­ καν ένας ή περισσότεροι άν­
θρωποι ικανοί να χρησιμοποι­ ήσουν
τα φτωχά μέσα κι εφόδια που τους πα-
ρείχε η ανάπτυξη του καπιταλισμού,
για να τα βάλουν στην υπηρεσία των
αδελφικών ανθρώ­πινων σχέσεων.
Μ’ αυτή την έννοια, η μόρφωση δεν
ανα­π τύχθηκε μ’ όλες της τις δυνατό-
τητες, αλλά πολύ περιορισμένα. Παρ’
όλα αυτά το ανθρώπινο ον προσπά-
θησε πάντα να προοδεύσει. Δεν μπό-
ρεσε να κάνει περισσότερα γιατί η τα-
ξική πάλη δεν του έδινε τ’ αναγκαία
μέσα. Χρειαζόταν ακόμα να κάνει το
Κόμμα, τα Συνδικάτα, καθώς και τα
μορφωτικά μέσα επικοινωνίας με το
λαό. Ο κινηματογράφος είναι μια από
τις πιο ανυψωμένες εκφράσεις αυ­τής
της επικοινωνίας, ενώ το θέ­ατρο φτά-
νει μόνο σε περιορι­ σμένους τομείς
του πληθυσμού. Ο κινηματογράφος
Χ. ΠΟΣΑΔΑΣ, 12-12-1971
αντίθετα είναι ικανός να φτάσει άμεσα
στον κόσμο, φέρνοντας σ’ επαφή εκα-
τομμύρια ανθρώπους με τον υπόλοι-
πο κόσμο, με την πορεία του κοινωνι-
κού προτσές της επανάστασης. Για να
του δείξει ως πού έχει φτάσει η πρό-
οδος, ανάμεσα στ’ άλλα οι ανθρώπι-
νες σχέσεις.
Ο καπιταλισμός έχει καθορίσει τις
ανθρώπινες σχέσεις με βάση την
απληστία του, τον εγωισμό, τη δια-
φθορά, τη σεξουαλικότητα, σ’ όλες τις
μορφές της. Πάνω σ’ αυτή τη βάση κι
αυτή την κατεύθυνση έχει δημιουρ-
γήσει και διαδώσει τον κινηματογρά-
φο, το θέατρο, τη λογοτεχνία ή την τέ-
χνη και προσπάθησε να δημιουργήσει
στην ανθρωπότητα τέτοια συναισθή-
ματα, για να προσπαθήσει να συγκρα-
τήσει την οργάνωση του μυαλού. Και
ο κινη­ματογράφος ήδη από την ώρα
που εμφανίστηκε, αντανακλάει πο-
λύ πιστά αυτά τα συναισθήματα, προ-
βάλλοντας προπάντων την ατομική
ζωή, τη ζωή των ομάδων και των το-
μέων.
Είναι γι’ αυτούς τους λόγους που εν-
διαφερόμαστε για τον κινηματογρά-
φο. Δεν αφοσιωνόμαστε σ’ αυτόν,
αλλά όταν υπάρχει δυνατότητα, επω-
φελούμαστε για ν’ ανυψώσουμε τις
γνώσεις μας, την επαναστατική μορ-
φωτική μας ικανότητα, για να μάθου-
με να κρίνουμε την ιστορία, να παίρ-
νουμε υπ’ όψη μας όλα τα γεγονότα
και να τ’ αξιολογούμε.
Ο ΤΣΑΡΛΙ ΤΣΑΠΛΙΝ ΔΕΙΧΝΕΙ
ΓΕΛΟΙΟ ΤΟΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ
Πρέπει λοιπόν να πάρουμε υπ’ όψη
ότι ο κινηματογράφος του Σαρλώ ανα-
πτύχθηκε τη στιγμή που ο αμερικάνι-
κος καπιταλισμός φαινόταν πανίσχυ-
ρος. Ο αμερικάνικος κινηματογράφος
εκείνης της εποχής αντανακλάει αυτή
την πα­ν τοδυναμία, αφού βγαίνει απ’
αυτή την κατάσταση. Τα κινηματο-
γραφικά έργα χρησιμοποιούνταν για
να διαφθείρουν την αντίληψη για το
σεξ, τις σεξουαλικές σχέσεις, την αγά-
πη και τις ανθρώπινες σχέσεις. Ο κινη-
ματογράφος του Τσάρλι Τσάπλιν ήλ-
θε σε ρήξη μ’ όλα αυτά. Σε κα­μιά από
τις ταινίες δεν έπλεκε το εγκώμιο του
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 27
καπιταλισμού, του πλούτου, της δύ-
ναμης αυτού που διατάζει. Όλες πάνε
ενάντια σε όλα αυτά.
Για πρώτη φορά στην ιστορία του
κιν­
ηματογράφου, ο Σαρλώ εισάγει
τη ζωή των φτωχών κι αυτό τη στιγ-
μή που ο καπιταλισμός βρισκόταν σε
πλήρη ανάπτυξη κι απλωνόταν πα-
ντού. Ο Σαρλώ δεν προβάλει αυτό, αλ-
λά αντίθετα προβάλει τους φτωχούς.
Είναι όπως ο Γκόγια, που ζωγράφι-
ζε τους βασιλιάδες με ηλίθια πρόσω-
πα κι όταν τον ρώτησαν γιατί τους ζω-
γράφιζε έτσι, αυτός απάντησε: «Απλά,
γιατί έτσι είναι!». Και ζωγράφιζε τις ελ-
λείψεις στη ζωή της Ισπανίας, τη φτώ-
χεια των ανθρώπων και τους ανάπη-
ρους. Η τέχνη του ήταν μια καταδίκη
στο καθεστώς, τη στιγμή που αυτό
ήθελε να δείξει τη μεγαλοπρέπειά του,
τους θησαυρούς του, τον πλούτο του.
Αντίθετα ο Γκόγια, στη μέση μιας σκη-
νής που παρουσιάζει τους βασιλιάδες
να κυνηγούν, βάζει ένα ζητιάνο να ζη-
τιανεύει ή ένα μεθυσμένο. Και για τον
Γκόγια το να ζω­γραφίσει έναν άνθρω-
πο μεθυσμένο, δεν ήταν για να κατα-
δικάσει αυτόν, αλλά το καθεστώς που
τον οδήγησε σ’ αυτό. Η εικόνα που εί-
χε για το καθεστώς δεν ήταν ο βασι-
λιάς καβάλα στ’ άλογό του. Δεν ζω-
γράφισε ποτέ για να κολακέψει, αλλά
για να καταδικάσει, όπως έκανε σ’
όλους του τους πίνακες με τους ζη-
τιάνους. Μπροστά σ’ ένα καθεστώς
που ήθελε να το λαμπρύνουν, ο Γκό-
για έλεγε απλά: «Νά ποιο είναι το κα-
θεστώς σας!».
Ο Τσάπλιν έκανε το ίδιο στον
κινη­ματογράφο. Τη στιγμή που το
καπιταλι­ σ τικό σύστημα ανερχόταν
και κύρια στη Βόρεια Αμερική, αυτός
θα έπρεπε να κινηματογραφεί σκηνές
που θα έδειχναν τον πλούσιο, αυτόν
που αποφασίζει, διατάζει κι επιβάλλε-
ται στην κοινωνία. Αλλά αντί­θετα αυ-
τός πώς παρουσίαζε τους κεφαλαιο-
κράτες στις ταινίες του; Σαν ηλίθιους
και γκάγκστερς, που κάνουν το κάθε τι
με γκανγκστερικές μεθόδους και ταυ-
τόχρονα πέφτουν στο νερό χωρίς να
ξέρουν τι κάνουν. Δεν είναι ένα αστείο
για το αστείο, αλλά το κάνει για να δεί-
ξει ότι οι πλούσιοι είναι ηλίθιοι. Στην
ταινία του «Τράπεζα, ο Σαρλώ υπάλ-
ληλος», δείχνει τον ταμία της τράπε-
ζας να είναι ένας τύπος δειλός, που
κρύβεται για να σωθεί και να μην εν-
διαφέρεται παρά μόνο για το χρήμα
κι όχι για την αγάπη. Αντίθετα ο Σαρ-
λώ, που δεν είναι κι αυτός παρά ένας
υπάλληλος, ενδιαφέρεται για την
αγάπη κι όλα τα κάνει αφιλοκερδώς,
για να υπερασπίσει τη δικαιοσύνη και
την αλήθεια την κάθε στιγμή. Ο άλλος
κρύβεται και είναι άδικος, αλλά το κά-
νει γιατί έχει τη νοοτροπία του αφεντι-
κού, που βλέπει μόνο το χρήμα και τί-
28 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
ποτα περισσότερο. Επιπλέον ο Σαρλώ
ξευτιλίζει τον καπιταλισμό, παρουσιά-
ζοντας το χρηματοκιβώτιο σαν ντου-
λάπα για τις σκούπες. Όλα αυτά δεν εί-
ναι απλώς μιμητικά μέσα, αλλά ένας
τρόπος για να δείξει στον κόσμο ότι
ολόκληρο το σύστημα δεν είναι τίπο-
τε άλλο παρά ένας σωρός σκουπίδια.
Στα έργα του Σαρλώ υπάρχει μια έκ-
φραση της ταξικής πάλης, έστω κι αν
αυτό δεν γίνεται με συνειδητό τρόπο.
Αν δεν είχε αυτή την αντίληψη, θα πα-
ρουσίαζε το χρηματοκιβώτιο σαν συ-
νώνυμο της δύναμης, όπως ήταν εκεί-
νη την εποχή. Αντίθετα, παρουσιάζει
τους τραπεζίτες σαν ηλίθιους και βλά-
κες. Το συνάδελφό του όμως, παρ’
όλο που τον παρουσιάζει λίγο χαζό,
τον δείχνει σαν ένα καλό τύπο, χωρίς
καμιά κακή πρόθεση. Αυτές είναι σκη-
νές πραγματικές της ζωής κι ο κινημα-
τογράφος του Τσάπλιν δεν είναι καθό-
λου μιμητικός, αλλά ενσωματώνει σ’
αυτόν μια κριτική στο καπιταλιστικό
σύστημα.
Ο Τσάρλι Τσάπλιν δεν είναι ένας ηγέ-
της, ένας επαναστάτης οργανωτής,
αλλά απλά ένας διανοούμενος που
βγήκε από τη φτώχεια κι έχοντας καλ-
λιτεχνικές ποιότητες, εισήγαγε στον
κινηματογράφο μια κριτική στην ορ-
γάνωση του καπιταλιστικού συστή-
ματος. Είναι μ’ αυτό τον τρόπο που
πρέπει να βλέπουμε τις ταινίες του
Τσάπλιν κι ότι τις έκανε τη στιγμή που
στις ΗΠΑ γυρίζονταν ταινίες σαν το
«Γιο του Σεΐχη», όπου ο ηθοποιός Ρο-
δόλφο Βαλεντίνο έκφραζε το σεξουα-
λικό παροξυσμό και μυθοποιούσε τον
ήρωα.
Ο κινηματογράφος γεννήθηκε στο
τέλος του περασμένου αιώνα, αλλά
άρχισε ν’ αναπτύσσεται το 1908-1910,
με τον πρώτο κωμικό, τον Μαξ Λίντερ,
που ήταν όμως ένας διαφορετικός τύ-
πος κωμικού. Οι κωμωδίες που φτιά-
χτηκαν στη διάρκεια της πρώτης πε-
ριόδου ήταν σαρκαστικές, ειρωνικές.
Τέτοια ήταν και η δουλειά του Μαξ Λί-
ντερ, δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με
τον Τσάπλιν. Μπορεί να έδειχνε χα-
ζούς τύπους, όπως το συνάδελφό του
στην ταινία που αναφέραμε, αλλά
όλους βασικά τους έδειχνε με καλούς
χαρακτήρες. Τους πλούσιους, τ’ αφε-
ντικά, τον ταμία, όλους αυτούς τους
παρουσιάζει σαν ηλίθιους, που το μο-
ναδικό τους κίνητρο είναι η αγάπη
τους για το χρήμα. Δείχνει τη φυσική
αφέλεια του ανθρώπινου όντος, χωρίς
κακές προθέσεις, όπως φαίνεται αυτό
στις σκηνές που ο Τσάρλι κάνει παιδιά-
στικες χειρονομίες. Δεν είναι ο σεξου-
αλικός άντρας που σκέφτεται ωθού-
μενος από σεξουαλική έξαψη, αλλά το
παιδί που κινείται έμφυτα, όπως όταν
ακούει μουσική. Βέβαια είναι κινήσεις
που προέρχονται από το μυαλό και το
σεξ, αλλά το τελευταίο δεν κυριαρχεί
με κανένα τρόπο, το μυαλό είναι αυ-
τό που κυβερνά, γιατί βάζει σαν βάση
μια ανθρώπινη σχέση. Αυτός είναι ο
Τσάπλιν. Παρουσιάζει όλους τους τρα-
πεζίτες σαν ηλίθιους, σαν ηλίθιους, εί-
ναι υπέροχο.
Τα μέσα και η τεχνική ικανότητα εί-
ναι στοιχεία με δευτερεύουσα σημα-
σία, αν και στις ταινίες του γενικά είναι
καλά, έχοντας υπόψη ότι την εποχή
εκείνη το μονοπώλιο των ταινιών ανή-
κε σε μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις,
που έφτιαχναν ηρωικά έπη κι έδει-
χναν, κατά κανόνα, την αγάπη μετα-
ξύ δύο ατόμων. Αυτό είναι άσχετο με
την αγάπη, είναι μόνο μια σεξουαλική
έλξη, μια έλξη για ήρωες, όπως ήταν
η περίπτωση του Βαλεντίνο. Όλες οι
ταινίες πρόβαλαν τη σεξουαλική πρό-
κληση, που προέρχεται από τις σχέ-
σεις που υπάρχουν στο καπιταλιστι-
κό σύστημα. Στην πραγματικότητα,
αυτός ο τύπος, ο Βαλεντίνο, δεν είχε
καμιά αξία, καμιά ποιότητα, ήταν ένας
ηλίθιος. Τα έργα αυτά απευθύνονταν
στις γυναίκες, με σκοπό να μεταδώ-
σουν ένα διεφθαρμένο συναίσθημα,
για να τις εμποδίσουν να μορφωθούν
και για να μην επηρεαστούν από τη
Ρώσικη Επανάσταση, για να εμποδί-
σουν τη Ρώσικη Επανάσταση να ει-
σχωρήσει στον κόσμο του κινηματο-
γράφου.
Εκείνη την περίοδο εμφανίστηκε
ο Τσάπλιν, προβάλλοντας την πραγ-
ματική φύση του ανθρώπινου όντος,
τους φτωχούς ανθρώπους και τα προ-
βλήματά τους. Στον «Μετανάστη»
υπάρχει μια υπέροχη σκηνή όπου το
«Άγαλμα της Ελευθερίας» εμφανίζε-
ται στην οθόνη την ίδια στιγμή που οι
μετανάστες μαντρώνονται σαν φυλα-
κισμένοι με σχοινιά. Αυτή η χιουμορι-
στική σκηνή απο­δείχνει ότι όλη η δι-
ατυμπανιζόμενη ελευθερία δεν είναι
τίποτε άλλο παρά μια απάτη κι αυτό
είναι μια έκφραση διαμαρτυρίας, που
είναι το άμεσο αποτέλεσμα της ταξι-
κής πάλης. 0 Τσάπλιν δεν παίρνει το
μέρος των αφεντικών αλλά των κατα-
πιεσμένων. Ποτέ δεν παίρνει το μέρος
του γκάγκστερ. Ούτε στο παιχνίδι, ού-
τε στην κλοπή, ούτε στην πυγμαχία.
Στην ταινία «ο Πυγμάχος» είναι ενά-
ντια σ’ αυτούς που θέλουν να εξα-
γοράσουν τον πυγμάχο, αλλά ταυ-
τόχρονα δείχνει το πώς προσπαθεί
ο πυγμάχος να επωφεληθεί από αυ-
τούς. Τους παίρνει τα χρήματα, αλλά
δεν πουλάει τον εαυτό του. Αυτό συμ-
βαίνει σε όλες τις ταινίες του. Για πα-
ράδειγμα, στην ταινία που δείχνει τον
κλητήρα, που μαζί μ’ έναν άλλο πάει
να κάνει έξωση σε μια οικογένεια με
12 παιδιά, που δεν έχει να πληρώσει
το νοίκι, ο Τσάρλι κάνει μια χειρονομία
που σημαίνει «γιοι σκύλας» (παλιάν-
θρωποι). Και ταυτόχρονα δείχνει τον
αστυφύλακα σαν ένα τύπο που είναι
αναγκασμένος να κάνει τη δουλειά
του και ταυτόχρονα σκέφτεται: «Πό-
σο άδικο, πόσο φτωχοί άνθρωποι, τί
πείνα». Και γι’ αυτό αντί να κάνει πρά-
ξη τη διαταγή έξωσης, τους μοιράζει
φαγητό! Δεν υπάρχει τίποτα που να
εγκωμιάζει και να επαινεί την καπιτα-
λιστική εξουσία, ούτε την εξουσία της
εκκλησίας.
Ο ΤΣΑΡΛΙ ΠΑΙΡΝΕΙ ΤΟ ΜΕΡΟΣ
ΤΩΝ ΚΑΤΑΠΙΕΣΜΕΝΩΝ
Πρέπει ν’ αντλήσουμε μια επανα-
στατική μορφωτική εμπειρία από αυ-
τές τις ταινίες, όχι να καθοδηγηθούμε
από αυτές, γιατί είναι ήδη απαρχαιω-
μένες, αλλά μπορούμε να πάρουμε
μια επαναστατική μορφωτική εμπει-
ρία. Ακόμα και οι σύντροφοι που δεν
έχουν φτάσει σ’ αυτό το συμπέρασμα,
πρέπει να τις χρησιμοποιήσουν σαν
μέσο μάθησης.
Μερικοί έχουν πει ότι ο Τσάρλι Τσά-
πλιν ήταν πολύ ατομιστής και είναι
αλήθεια. Παρουσιάζεται σαν ήρωας,
αν και όχι σαν ο μοναδικός. Υπάρχει
πάντα μια γυναίκα σαν αυτόν, καθώς
επίσης και άλλοι σαν αυτόν, καλοί τύ-
ποι. Στην ταινία «Ο Αστυνομικός» για
παράδειγμα, εμφανίζεται σαν ικανός
να προστατεύει τον καθένα, αλλά πά-
νω σε ποια βάση; Δείχνει ότι η αστυ-
νομία είναι σκάρτη, όχι οι άνθρωποι:
παρουσιάζει έναν καλό τύπο, που τα-
ΐζει όλους όσους πεινούν κι έτσι όταν
τελειώνουν οι καυγάδες, δεν είναι η
αστυνομία που κερδίζει, αλλά οι αν-
θρώπινες σχέσεις. Γι’ αυτό επίσης στο
τέλος της ταινίας του, εμφανίζεται νι-
κήτρια όχι η αστυνομία, αλλά η εκ-
κλησία, αλλά μια εκκλησία που την
έχει κάνει να φαίνεται γελοία. Έτσι τε-
λικά θριαμβεύουν οι ανθρώπινες σχέ-
σεις.
Στα έργα του ο Τσάπλιν ενσωματώ-
νει τα προβλήματα των φτωχών, την
αγνότητά τους, παίρνοντας το μέ-
ρος τους κι όχι το μέρος των πλουσί-
ων. Στον «Μετανάστη» εμφανίζει το
πρόβλημα της μετανάστευσης και τη
βαρβαρότητα που υφίσταται ο μετα-
νάστης. Ποτέ πριν δεν είχε γίνει η με-
τανάστευση ένα θέμα συζήτησης στις
ΗΠΑ. Ποτέ. Μόνο το 1936-1937, με το
μυθιστόρημα του Στάϊνμπεκ «Τα Στα-
φύλια της Οργής», ανακινήθηκε. Ο
Τσάρλι κάνει την πρώτη ταινία πάνω
σ’ αυτό το θέμα 20 χρόνια πριν από
αυτό. Αυτή η ταινία είναι μια κριτική
στο καπιταλιστικό σύστημα, στις σχέ-
σεις που δημιουργούνται από αυτό το
σύστημα.
Είναι βέβαιο ότι ο Τσάπλιν δεν ήταν
ένας ηγέτης εργατικού σωματείου,
ούτε ένας επαναστάτης ηγέτης, ού-
τε πολιτικός ηγέτης, αλλά ήξερε πώς
να προβάλλει κομμουνιστικά συναι-
σθήματα, γιατί χωρίς αυτά θα ήταν
αδύνατο να κάνει τις ταινίες που έκα-
νε. Είναι φανερό ότι η δουλειά του
δεν είχε σαν κίνητρο το πάθος να κά-
νει χρήματα, αλλά αυτό που τον ενέ-
πνεε ήταν το συναίσθημα. Μπορού-
σε ν’ αποκτήσει χρυσάφι ικανό να τον
σκεπάσει ολόκληρο. Γιατί λοιπόν δεν
το έκανε; Ήταν αναγκασμένος να πλη-
ρώνει από την τσέπη του για τις ταινί-
ες. Δείχνει τους φτωχούς ανθρώπους
και όλα τα στραβά του καπιταλιστι-
κού συστήματος, όπως το μεγαλόσω-
μο άνθρωπο στην ταινία «ο Εύκολος
Δρόμος». Προβάλλει τα ελαττώματα
του καπιταλισμού κι όχι τους ανθρώ-
πους σαν κακούς από τη φύση τους. Η
απόδειξη είναι ότι αυτός ο μεγαλόσω-
μος άνθρωπος, στο τέλος αλλάζει και
γίνεται καλός. Σίγουρα με εξιδανικευ-
μένο τρόπο, αλλά πώς; Δείχνοντας ότι
οι άνθρωποι είναι καλοί, ενώ δεν είναι
η αστυνομία σαν θεσμός. Υπάρχει μια
σκηνή όπου η αστυνομική δύναμη
ενώ φαίνεται πολύ μεγάλη, μπροστά
σ’ ένα αγόρι της γειτονιάς που τους
κάνει μια απειλητική χειρονομία, αυ-
τή η αστυνομική δύναμη εξαφανίζε-
ται τρέχοντας. Ο Τσάπλιν δείχνει ότι οι
άνθρωποι θέλουν τις ανθρώπινες σχέ-
σεις, την ανθρώπινη αδελφοσύνη.
Ο Τσάρλι δεν είναι κανένας επανα-
στάτης, αλλά η δουλειά του είναι μια
κοινωνική κριτική στο σύστημα. Εί-
ναι μια μομφή στις ανθρώπινες σχέ-
σεις που έχει επιβάλει το σύστημα.
Είναι μια καυτή κριτική στο καπιταλι-
στικό σύστημα. Δεν υπάρχει ούτε μια
σκηνή υπέρ του. Στην ταινία «Ο Μετα-
νάστης» και συγκεκριμένα στη σκη-
νή του εστιατορίου, το μόνο πρόσω-
πο που έχει ευχάριστη συμπεριφορά
είναι ο ζωγράφος. Είναι αυτός που δί-
νει χρήματα: ένας καλός άνθρωπος.
Ο καπιταλισμός παρουσιάζεται σαν
ένας ληστής και ο ζωγράφος ένας
καλός άνθρωπος που δίνει χρήματα
στους ανθρώπους.
Μεταχειρίζεται το ίδιο θέμα στα
«Φώτα της Πόλης». Ο Τσάρλι βρίσκε-
ται σε μια καφετέρια και παίζει βιολί
και τότε εμφανίζεται ένας πλούσιος.
Ο πλούσιος τρώει με τη γυναίκα του
κι ο Τσάρλι παίζει βιολί, όταν η γυναί-
κα δείχνει ότι της αρέσει η μουσική. Ο
Τσάρλι ζητάει χρήματα, αλλά ο πλού-
σιος αρνείται να του δώσει και ταυτό-
χρονα ειρωνεύεται το μικρό βιολιστή,
έτσι κι αυτός τον φτύνει και πηγαίνει
να παίξει δίπλα, σ’ ένα άλλο ζευγάρι,
που φαίνεται φτωχό, αλλά αυτό αυτό-
ματα δίνει χρήματα στον Τσάρλι. Έτσι
δείχνει το διαφορετικό τρόπο σκέψης
του πλούσιου ζευγαριού και του φτω-
χού.
Αυτή η σκηνή είναι μια κριτική στις
καπιταλιστικές σχέσεις. Δεν είναι μια
ενέργεια οργανωμένη από έναν επα-
ναστάτη, αλλά είναι μια κριτική στις
καπιταλιστικές σχέσεις. Όλες οι ταινί-
ες του Τσάπλιν δεν είναι έτσι. Έφτασε
στο ανώτερο σημείο με την ταινία «ο
Χρυσοθήρας» και με τους «Μοντέρ-
νους Καιρούς». Μετά από αυτές έκα-
νε μερικές κακές ταινίες, που σημαί-
νει ότι είχε παρασυρθεί, αλλά ακόμα
και σήμερα παραμένει συμπαθής στο
Κομμουνιστικό Κόμμα και στα παιδιά
του. Είναι φανερό ότι μόνο κάποιος
που συμπαθεί τον κομμουνισμό μπο-
ρεί να κάνει τέτοιες ταινίες. Γι’ αυτό
ενδιαφερόμαστε να δούμε πώς αυτά
τα συναισθήματα αντικατοπτρίζονται
στις ταινίες και πώς θα έπρεπε να είναι
ο κινηματογράφος. Ο ψυχαγωγικός κι-
νηματογράφος είναι για να εγκωμιάζει
το καπιταλιστικό σύστημα και για να
υποτάσσει τους θεατές σ’ αυτό. Αντί-
θετα ο Τσάρλι έλεγε: «Κοίτα πώς είναι
πραγματικά η ζωή! Η ζωή των φτω-
χών». Μέσα από τα έργα του παρουσι-
άζει φτωχούς ανθρώπους, φτωχές γει-
τονιές, πράγμα που εκείνο τον καιρό
αποτελούσε έγκλημα στην Αμερική.
ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΟΥ ΤΣΑΠΛΙΝ ΠΕΡΙΕΧΟΥΝ
ΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟ
ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Ο καπιταλισμός την εποχή εκείνη
βρισκόταν σε ά­νοδο κι όμως κάποιος
μας έδειχνε φτωχές περιοχές, τη βαρ-
βαρότητα και τη βλακεία της αστυ-
νομίας. Το να παρουσιάσει μια τέτοια
κριτική των καπιταλιστικών σχέσε-
ων, του καπιταλιστικού τρόπου ζωής,
της καπιταλιστικής κοινωνίας, σήμαι-
νε να δείξει την καθοδηγητική δύνα-
μη των κομμουνιστικών συναισθη-
μάτων. Ακόμη κι αν ο Τσάπλιν δεν
είχε συνείδηση αυτού του πράγμα-
τος και δεν είχε ούτε πρόγραμμα, ού-
τε την αντίληψη για να το κάνει αυτό,
αλλά η κριτική του ενάντια στις σχέ-
σεις που πηγάζουν από το καπιταλι-
στικό σύστημα, διαμορφώθηκε από
ένα τέτοιο συναίσθημα. Η μόνη φο-
ρά που προσπαθεί να κριτικάρει κα-
τά κάποιο τρόπο το Εργατικό Κράτος,
εί­ναι στην ταινία του «Η κόμισσα από
το Χονγκ Κονγκ», αλλά κι εδώ ακόμη η
κριτική είναι έμμεση. Δεν έχω δει την
ταινία, αλλά έχω διαβάσει το σενάριο
και σίγουρα υπάρχουν επικρίσεις, αλ-
λά πολύ έμμεσες, στο Εργατικό Κρά-
τος. Από την άλλη μεριά, δεν υπάρχει
ούτε μια ταινία του Τσάρλι που να μην
κριτικάρει το καπιταλιστικό σύστημα
άμεσα η έμμεσα.
Πρέπει να δούμε αυτές τις ταινίες
σαν ένα από τα μέσα, για την ενσω-
μάτωση στον κινηματογράφο της κρι-
τικής ενάντια στις σχέσεις που δη-
μιουργούνται από το καπιταλιστικό
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 29
σύστημα. Δεν προβάλει το πρόβλη-
μα των ταξικών σχέσεων, του εργο-
στασίου, του κόμματος, δείχνει τις κα-
θημερινές σχέσεις, της γειτονιάς, που
έχουν οι άνθρωποι. Παρουσιάζει το
αφεντικό, τον εργάτη, το διευθυντή,
το φούρναρη, τον υπάλληλο. Είναι μια
«νερωμένη» άποψη της ταξικής πά-
λης, οπωσδήποτε όμως είναι μια έκ-
φραση αυτής της πάλης και παίρνει
θέση ενάντια στο καπιταλιστικό σύ-
στημα. Γι’ αυτό δεν δείχνει τα μεγα-
λεία της καπιταλιστικής ανάπτυξης,
τις κομψές γειτονιές, τις λιμουζίνες,
τους πλούσιους καπιταλιστές, τους
μικροαστούς, καθόλου. Δείχνει φτω-
χούς ανθρώπους με καλές προθέσεις
κι αισθήματα. Αντίθετα ο αστυνομι-
κός φαίνεται σαν ηλίθιος κι ο πλούσι-
ος σαν χυδαίος. Ακόμα και σε σκηνές
που είναι αναγκασμένος να περιορί-
σει τον εαυτό του, αυτό δείχνει.
Στην ταινία του « Ο Μετανάστης»
υπάρχει μια σκηνή που βρίσκεται σ’
ένα βαγόνι της πρώτης θέσης και δεί-
χνει τους ανθρώπους εκεί να κάνουν
ειρωνικές χειρονομίες. Αυτό το επα-
ναλαμβάνει στο «Χρυσοθήρα», με
μια παρόμοια σκηνή, όπου δείχνει
πώς οι πλούσιοι έχουν τη δυνατότη-
τα να φτάσουν αμέσως στην έξοδο
του πλοίου, ενώ οι φτωχοί στοιβάζο-
νται σαν κοπάδι, με σχοινιά γύρω από
το λαιμό τους. Και στις δύο ταινίες δεί-
χνει να μεταχειρίζονται τους ανθρώ-
πους, τους φτωχούς, σαν σκουπίδια
και τους πλούσιους σαν βασιλιάδες.
Είναι αλήθεια ότι στον «Εύκολο Δρό-
μο» παρουσιάζει τους ανθρώπους της
γειτονιάς σαν φιλοπόλεμους. Αλλά ο
Τσάρλι βλέπει τον πατέρα των 12 παι-
διών ωραιοποιημένα. Συμφωνώ είναι
μια ωραιοποίηση, αλλά με κάθε τρόπο
δείχ­νει τον πατέρα να μην προσπα-
θεί να αποφύγει το πρόβλημα της δι-
ατροφής των παιδιών του, αλλά προ-
σπαθεί να λύσει τα προβλήματά του,
μόνο που δεν ξέρει πώς. Αυτός είναι
ο εμπειρισμός της κοινωνίας. Έτσι δεί-
χνει τον πλούσιο με τις ερωμένες του
να ξοδεύουν χρήματα, ενώ ο πατέρας
αναλαμβάνει τις ευθύνες του.
Με τη μιμητική ο Τσάρλι, εισήγαγε
στον κινηματογράφο μια πολύ εκφρα-
στική τεχνική μέθοδο, λαμβάνοντας
υπόψη το γεγονός ότι οι ταινίες εκεί-
νο τον καιρό ήταν βουβές. Είναι ένας
πολύ εκφραστικός τρόπος μιμητικής,
που δείχνει γνώση των ανθρώπινων
συναισθημάτων. Απευθύνεται σ’ αυ-
τά τα συναισθήματα. 0 Τσάρλι εγκαι-
νίασε έναν τρόπο μιμητικής άπειρα
ανώτερο από του Μαξ Λίντερ και των
άλλων που έκαναν μόνο γκριμάτσες.
Η μιμητική του Τσάρλι έχει σαν στόχο
να επιβάλει ανθρώπινες σχέσεις, έτσι
όπως τις αντιλαμβάνονται οι φτωχοί.
Ο Γκόγια στην εποχή του εκφραζόταν
30 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, ζωγραφί-
ζοντας ανθρώπους από τα χαμηλότε-
ρα στρώματα της κοινωνίας, ανθρώ-
πους φτωχούς. 0 Τσάρλι επίσης δείχνει
φτωχούς ανθρώπους, αποστερημέ-
νους από κάθε ιδιοκτησία και πάνω
απ’ όλα δείχνει τα συναισθήματα αυ-
τών των ανθρώπων που δεν έχουν τί-
ποτα.
Παρουσιάζει ένα ζευγάρι με 12 παι-
διά, που όμως δεν εγκαταλείπει τις
ευθύνες του και που πρέπει να κλέ-
ψει για να τα θρέψει. Την κατάσταση
αυτή την παρουσιάζει με τέτοιο τρό-
πο ώστε να φαίνεται το καπιταλιστικό
σύστημα υπεύθυνο γι’ αυτή. Ο προλε-
τάριος πατέρας δεν ενεργεί έτσι γιατί
έχει 12 παιδιά. Προσπαθεί να τα θρέ-
ψει, αλλά θέλει την εξουσία σαν μέ-
σο για να μπορέσει να τα θρέψει, αλ-
λά και για να θρέψει τα παιδιά όλων.
Γι’ αυτό λέμε ότι οι ταινίες του Τσάρ-
λι είναι προϊόν της ταξικής πάλης, ακό-
μη κι αν δεν είναι άμεση έκφρασή της,
ακόμα κι αν δείχνει δευτερεύουσες
όψεις της. Ήταν ο πρώτος που ενσω-
μάτωσε στον κινηματογράφο την τα-
ξική πάλη. Συχνά με περιορισμένο
τρόπο, αλλά και μερικές φορές άμεσα.
Αυτό συμβαίνει στην ταινία «Μοντέρ-
νοι Καιροί». Την εποχή εκείνη πλησί-
αζε η Ρωσική Επανάσταση και πλησί-
αζε ο πόλεμος. Γι’ αυτό αυτή η ταινία
έχει μια ωριμότητα, δείχνοντας ότι
είναι δυνατό να προχωρήσει κανείς,
από την απλή κριτική της καπιταλι-
στικής κοινωνίας, σε μια άμεση επίθε-
ση ενάντιά της, βασισμένη στην ταξι-
κή πάλη.
ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΟΥ ΤΣΑΠΛΙΝ
ΒΕΛΤΙΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ
Μ0ΡΦΩΤ1ΚΗ ΜΑΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ
Για όλους αyτούς τους λόγους συνι-
στούμε σ’ όλους τους συντρόφους να
πάνε να δουν τις ταινίες του Τσάπλιν,
με σκοπό να καλυτερέψουν τη μορ-
φωτική ικανότη­τά τους και όχι τη γνώ-
ση τους για τον κόσμο των ται­νιών.
Ούτε ο κινηματογράφος, ούτε το θέα-
τρο μας ενδιαφέρει σαν μορφή ψυχα-
γωγίας. Μας ενδιαφέρουν μόνο όταν
εκφράζουν την ταξική πάλη, την πρό-
οδο της επανάστασης. Αυτά είναι τα
μέσα με τα οποία η ανθρωπότητα εύ-
ρισκε πάντα τον τρόπο να εκφραστεί,
να τονίσει το ενδιαφέρον της για την
επαναστατική πρόοδο της ιστορίας.
Είναι αναγκαίο να πάρουμε υπόψη
ότι οι ταινίες του Τσάπλιν έγιναν την
εποχή της πιο μεγάλης ευημερίας του
καπιταλιστικού συστήματος. Ο κινη-
ματογράφος συνδέθηκε με την εξέλι-
ξη και την εξύμνηση των καπιταλιστι-
κών σχέσεων. Οι ταινίες του Τσάπλιν
είναι ενάντια σε όλα αυτά. Προβάλλει
όψεις που είναι αποτέλεσμα της ταξι-
κής πάλης: φτωχούς ανθρώπους, μι-
ζέρια, πείνα, βαρβαρότητα των αν-
θρώπων, που προκαλείται από τη
βαρβαρότητα των κοινωνικών σχέσε-
ων, των ανθρώπων που διοικούν. Ορι-
σμένες σκηνές από τον «Αστυνομικό»
το δείχνουν αυτό αρκετά καθαρά. Δεί-
χνει μια γειτονιά όπου όλοι είναι μο-
νιασμένοι, όπου τα προβλήματά τους
είναι διαφορετικά από τα προβλήμα-
τα της αστυνομίας. Φυσικά ο Τσάπλιν
εμφανίζεται σαν καλός άνθρωπός,
που τα κανονίζει όλα, αλλά ακόμα κι
έτσι, αυτό που δείχνει είναι ότι όλα
τα προβλήματα μπορούν να κανονί-
ζονται με τις ανθρώπινες σχέσεις. Το
καπιταλιστικό σύστημα δεν το κάνει
αυτό, ούτε ο καπιταλιστικός κινημα-
τογράφος, ούτε η αστική τάξη.
Γι’ αυτό είναι αναγκαίο να θεωρή-
σουμε αυτή τη δραστηριότητα σαν
μέρος της πνευματικής επαναστατι-
κής καλυτέρευσής μας, με προοπτική
να καταλάβουμε την παγκόσμια ιστο-
ρία. Χρησιμοποιούμε όλα μας τα μέ-
σα, στην προσπάθεια να μορφώσου-
με την ομάδα μας, για να την κάνουμε
ικανή ν’ αποκτήσει μια πνευματι-
κή επαναστατική κρί­ση. Αν δεν συμ-
βαίνει αυτό, ο κινηματογράφος και
οι μορφωτικά πνευματικές και καλλι-
τεχνικές απασχολήσεις, συνδέονται
με το καπιταλιστικό σύστημα, πράγ-
μα που έχει σαν συνέπεια να επηρε-
άζει τον τρόπο που βλέπουμε, που
κρίνουμε και που αναλύουμε. Γι’ αυτό
μερικοί σύντροφοι εντυπωσιάστηκαν
από την ταινία «Το Μεγάλο Ανθρωπά-
κι» και νόμισαν ότι ήταν μια καλή ται-
νία, ενώ στην πραγματικότητα δεν
αξίζει και πολλά πράγματα. Αυτοί οι
σύντροφοι πηγαίνουν κινηματογρά-
φο με ευσυγκίνητη (εύπλαστη) σκέ-
ψη, πράγμα που δείχνει έναν περιορι-
σμό στην ικανότητα να οργανώσουν,
να σκεφτούν και να δράσουν με επα-
ναστατικό τρόπο.
Γι’ αυτό το λόγο έλκονται από τον
κινηματογράφο και βλέπουν συμπε-
ράσματα εκεί που δεν υπάρχουν. Γι’
αυ­τούς ο κινηματογράφος χρησιμο-
ποιείται σαν ένα μέσο για ν’ απαλλα-
γούν μεν από μια σημαντική ιμπρε-
σιονιστική επιρροή που έχουν, αλλά
προσαρμόζονται σε μια μορφή, που
ενώ ικανοποιεί επαναστατικά συναι-
σθήματα, δεν είναι όμως επιστημονι-
κή. Έτσι, όταν οφείλουν να περάσουν
στη δράση, η αδυναμία μιας τέτοιας
ερμηνεί­ας γίνεται φανερή. Γι’ αυτό το-
νίζουμε μ’ όλη την αναγ­καία έμφαση,
την αναγκαιότητα να χρησιμοποιούμε
όλες μας τις δραστηριότητες, μαζί και
τις επισκέψεις στα μουσεία, στον κινη-
ματογράφο, στο θέατρο, ή σε αθλη-
τικές εκδηλώσεις, σαν μέσα απόκτη-
σης της επαναστατικής γνώσης. Είναι
φανερό ότι ο κινηματογράφος ούτε
δημι­ουργεί, ούτε μπορεί να ερμηνεύ-
σει τον κόσμο, το ίδιο συμβαίνει με
τα μουσεία, την τέχνη, τη λογοτεχνία.
Πηγαίνουμε όμως στον κινηματογρά-
φο με σκοπό να καλλιεργή­σουμε την
ικανότητά μας να βλέπουμε τους εαυ-
τούς μας σαν μέσα του κόσμου που
μεταβάλλεται συνεχώς. Αλλά αυτή η
μεταβολή πρέπει να γίνεται από τα
πριν, μέσα στο μυαλό μας.
Αν ο Μαρξ δεν είχε πειστεί ότι ο
κομμουνισμός ή­ταν δυνατός και δεν
ζούσε σαν κομμουνιστής, δεν θα μπο-
ρούσε να γράψει ό,τι έγραψε. Έγραψε
όλα αυτά γιατί ήδη ζούσε τον κομμου-
νισμό και η διανοητική του κατανόη-
ση ήταν μια πραγματικότητα, γι’ αυτό
μπορούσε να πείθει. Η συμπεριφορά
του βασιζόταν πάνω στη νοημο­σύνη
και στην κρίση ότι η αυτοπειθαρχία
εξαρτιόταν απ’ αυτές τις ιδιότητες, ότι
κάθε βήμα που έπρεπε να γίνει, έπρε-
πε να εξετάζεται μεθοδικά, με την
επαναστατική σκέψη και ότι κάθε τι
θα έπρεπε να εξετάζε­ται κάτω απ’ αυ-
τό το πρίσμα. Οι προσπάθειές μας και
οι δραστηριότητές μας δεν πρέπει να
σπαταλιούνται. Αντίθετα, είναι ανα-
γκαίο να προσπαθούμε να βλέπουμε
τον κόσμο που μεταβάλλεται σταθε-
ρά. Μπορεί να σφάλουμε σε μερικές
όψεις, όπως οι σύντροφοι που ερμή-
νευσαν ευνοϊκά την ταινία «Το Μεγάλο
Ανθρωπάκι», αλλά όταν τέτοια λάθη
γίνονται συνεχώς, είναι κάτι περισ-
σότερο από λάθος, είναι λανθασμέ-
νη γραμμή σκέψης, είναι μια ατέλεια.
Για την ώρα αυτό δεν επηρεάζει την
πολιτική γραμμή των σκέψεων, αλλά
αν δεν διορθωθεί γρήγορα, θα συμ-
βεί κι αυτό. Γιατί στην πραγματικότη-
τα είναι ο εγωιστικός τρόπος σκέψης
σου που αργότερα θα επηρεάσει και
τον πολιτικό συλλογισμό σου, καθώς
επίσης και τις σχέσεις ανάμεσα στους
συντρόφους, ακόμα και αποφάσεις,
όπως για το χρόνο που πρέπει να αρ-
χίσει μια συνεδρίαση.
Όταν πηγαίνουμε να δούμε μια ται-
νία του Τσάπλιν, δεν πηγαίνουμε για
να περάσουμε ωραία την ώρα μας.
Κι εγώ πάντοτε γελάω και γελάω πο-
λύ και αυθόρμητα. Όλοι γελούν κι αυ-
τό είναι φυσιολογικό. Αλλά ταυτόχρο-
να αυτή η διασκέδαση δεν είναι φυγή
από την πραγματικότητα, αλλά πιο
πολύ είναι επιβεβαίωση της πραγμα-
τικότητας. Για την αστική τάξη είναι
φυγή, γελάνε για να ξεχνούν τις σκο-
τούρες τους. Εμείς αντίθετα γελά-
με επιβεβαιώνοντας τα συναισθήμα-
τά μας, την ευαισθησία μας, τη χαρά
μας να βλέπουμε ότι υπάρχουν άν-
θρωποι σαν τον Τσάπλιν, που αντί να
αφιερώσουν τη ζωή τους στη συσσώ-
ρευση χρημάτων, δημιουργούν αυ-
τό το είδος κινηματογράφου, που αξί-
ζει το σεβασμό της ανθρωπότητας.
Δεν είναι ένας επαναστάτης, δεν εί-
ναι οπωσδήποτε ο Λένιν. Τότε δεν κα-
ταλάβαινε όπως κατάλαβε αργότερα.
Αλλά η δουλειά του ήταν μια ώθηση
για την επαναστατική κριτική στη κα-
πιταλιστική κοινωνία, υποκινούσε την
επανάσταση.
ΟΛΕΣ ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΟΥ ΤΣΑΠΛΙΝ
ΕΙΝΑΙ ΑΙΣΙΟΔΟΞΕΣ
Την τελευταία φορά που είδα μερι-
κές ταινίες του Τσάπλιν, μετά από μια
περίοδο αρκετών χρόνων, γέλασα με
την καρδιά μου, όπως και παλιά. Όχι
με τρόπο συγκαταβατικό, αλλά φυσιο-
λογικά, όπως τα παιδιά. Έτσι νοιώθου-
με όλη τη χαρά, βλέποντας μια ενέρ-
γεια, που έχει σαν στόχο την καταδίκη
της καθυστέρησης, της εκμετάλλευ-
σης, της ανθρώπινης βαρβαρότητας
και της έλλειψης αδελφοσύνης. Και
γελάμε που βλέπουμε ακριβώς το πό-
σο πολύ η ανθρώπινη ικανότητα έχει
τον τρόπο να παραμένει αισιόδοξος ο
άνθρωπος, απέναντι σε τέτοιες κατα-
στάσεις.
Όλες οι ταινίες του Τσάπλιν είναι αι-
σιόδοξες, αντιμετωπίζει χίλια προ-
βλήματα, αλλά πάντα είναι ικανός να
εμφανίζεται με μια λύση, ακόμα και
στο πρόβλημα των χρημάτων, όπως
στην ταινία «Ο Αστυνομικός». Το χρή-
μα είναι μόνο ένα τεχνικό μέσο κι
όταν ακόμα δεν βρίσκει αυτό το μέ-
σο, δεν αφήνεται να νικηθεί, αλλά συ-
ζητάει το θέμα, ψάχνει για μια διέξο-
δο. Το συμπέρασμα που προκύπτει
απ’ αυτές τις ταινίες του Τσάπλιν, είναι
ότι δεν πρέπει ν’ αφήνουμε τους εαυ-
τούς μας να νικιούνται.
Σίγουρα η πηγή αυτής της πεποί-
θησης που μας επιτρέπει να μη νικι-
όμαστε ποτέ, είναι ο μαρξισμός. Ο κι-
νηματογράφος απέχει πολύ από το
μαρξισμό, αλλά ο Τσάπλιν στη δου-
λειά του επηρεάζει πάντα αυτή την
πεποίθηση. Πάντα βρίσκει τρόπους
να νικάει. Πάντα και τα καταφέρνει
καλά. Δεν το κάνει αυτό για να εμφα-
νίζεται σαν θριαμβευτής ήρωας, αλ-
λά βρίσκει έναν τρόπο ώστε ν’ αντιμε-
τωπίσει όλες τις περιστάσεις μέσα στις
οποίες μπλέκεται. Κι επιπλέον εμφανί-
ζεται σαν ένας καλός άνθρωπος, πρό-
θυμος ν’ ακούσει μια σωστή διαφωνία
και να πειστεί από αυτή. Π.χ. στη σκη-
νή της εκκλησίας, στην ταινία «Ο Εύ-
κολος Δρόμος», δεν κλέβει για να κερ-
δίσει ο ίδιος, αυτό δεν τον ενδιαφέρει,
κλέβει από ανάγκη, αλλά ταυτόχρονα
δέχεται να πεισθεί, επιστρέφει τα χρή-
ματα και συνεχίζει το δρόμο του τρα-
γουδώντας. Ο καπιταλιστικός κινημα-
τογράφος δεν μπορεί να δείξει κάτι
τέτοιο.
Ο Τσάπλιν δείχνει ότι οι άνθρωποι
είναι καλοί. Αυτός είναι ο κινηματο-
γράφος του: οι άνθρωποι είναι καλοί.
Το καθεστώς είναι αυτό που είναι κα-
κό. Αυτό ισχύει σε όλες του τις ταινί-
ες. Γι’ αυτό παρουσιάζει τον χοντρό,
στον «Εύκολο Δρόμο», που είναι συ-
νηθισμένος να λύνει τις διαφορές του
και τα προβλήματά του με τη βία, με
τις γροθιές, αλλά που στο τέλος δέχε-
ται να πεισθεί και να γίνει καλός. Αισι-
οδοξία υπάρχει παντού, παντού. Όλο
το κινηματογραφικό έργο του Τσά-
πλιν, από την πρώτη περίοδο μέχρι
τον «Πυρετό του Χρυσού» («Χρυσοθή-
ρας» στα ελληνικά), είναι αισιόδοξο.
Τα έργα του αντιπροσωπεύουν την
επιρροή της επανάστασης, που εκ-
φράζεται στον κινηματογράφο. Γι’ αυ-
τό ο Τσάπλιν δείχνει τέτοιους τύπους
ανθρώπων, που διαφέρουν από τους
συνηθισμένους και οι οποίοι παρό-
λο που κάνουν κακές ενέργειες, στο
τέλος πείθονται, κερδίζονται από
την πειθώ, γιατί το κίνητρό τους δεν
ήταν τα εγωιστικά συμφέροντα, αλ-
λά η ανάγκη, όπως γίνεται στον «Πυ-
ρετό του Χρυσού». Σ’ αυτή την ταινία
υπάρχουν μερικές θαυμάσιες σκηνές,
που καταδικάζουν το αμερικάνικο σύ-
στημα, τη βαρβαρότητα αναζήτησης
χρυσού. Δεν είναι η πιο καλή του ται-
νία, δεν είναι εντελώς συνεπής, αλλά
περιέχει μερικές δυνατές καταδίκες
στην ξέφρενη αναζήτηση χρυσού. Και
ποιος είναι αυτός που προβάλλει σαν
νικητής; Είναι η αλήθεια, ο φτωχός και
καλός άνθρωπος. Ειρωνεύεται το γε-
γονός ότι όταν ο φτωχός δεν έχει χρυ-
σάφι, ο καπιταλισμός τον στέλνει στο
διάβολο, ενώ όταν απέκτησε το χρυ-
σάφι άρχισε να τον σέβεται. Μ’ αυτό
τον τρόπο καταγγέλλει τον καπιταλι-
σμό, που στηρίζει το χρυσάφι.
Πρέπει να πάρουμε υπόψη το γεγο-
νός ότι ο Τσάπλιν, το 1925-26 ζούσε
στην εποχή του καπιταλιστικού μεγα-
λείου, όταν ο καπιταλισμός βρισκόταν
σε ανάπτυξη. Κι όμως ποτέ δεν επαι-
νεί το καπιταλιστικό σύστημα. Αντίθε-
τα προβάλλει όλα τα ελαττώματά του.
Δείχνει ότι οι άνθρωποι είναι καλοί κι
ότι ο καπιταλισμός είναι κακός. Οι άν-
θρωποι που έχουν χρήματα είναι κα-
κοί κι είναι τα χρήματα που τους έκα-
ναν έτσι, που τους έκαναν να έχουν
τέτοια αισθήματα, την απληστία για
χρυσάφι. Αλλά όταν βρεθούν σε άλ-
λες καταστάσεις, αυτοί οι ίδιοι άνθρω-
ποι μπορούν ν’ αλλάξουν. Είναι μια
καταδίκη των σχέσεων που δημιουρ-
γούνται από το καπιταλιστικό καθε-
στώς, μια καταδίκη του καπιταλιστι-
κού συστήματος.
Οι ταινίες του Τσάπλιν πρέπει να
βλέπονται μ’ αυτή την προοπτική,
με σκοπό τη βελτίωση της πνευμα-
τικής μας ικανότητας, της πειθαρχί-
ας μας, του ρόλου και της ικανότητάς
μας σαν αγωνιστές. Η αισιοδοξία του
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ • 31
Τσάπλιν εκφράζεται κι από το γεγονός
ότι όλες του οι ταινίες τελειώνουν κα-
λά. Π.χ. στον «Μετανάστη» στο τέλος
παντρεύεται, αλλά αυτό το γεγονός
δεν προβάλλεται σαν την περίπτω-
ση ενός ανθρώπου που παντρεύεται,
για να μπορεί να κοιμηθεί με γυναί-
κα, σαν εραστής της. Όχι, παντρεύ-
εται γιατί αυτό είναι μέρος της ζωής.
Δείχνει ότι η ζωή είναι έτσι. Το καπιτα-
λιστικό σύστημα κάνει το αντίθετο. Ο
Τσάπλιν είναι αισιόδοξος, σε αρμονία
με την ανάγκη για αδελφικές ανθρώ-
πινες σχέσεις, δείχνοντας με απλοϊκό
τρόπο το τί θέλουν οι άνθρωποι.
ΤΟ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟ ΧΙΟΥΜΟΡ,
ΑΝΤΙΘΕΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΟ,
ΩΘΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ
Στο καπιταλιστικό σύστημα το χιού-
μορ είναι προϊόν των καπιταλιστικών
σχέσεων. Βασίζεται στην ειρωνεία,
στην κοροϊδία. Το καπιταλιστικό χιού-
μορ είναι φτιαγμένο ενάντια στο αν-
θρώπινο ον, για να το υποβιβάσει και
να το περιφρονήσει. Μεταφέρει τις
εμπορικές του σχέσεις στις ανθρώπι-
νες. Αυτό δημιουργεί τα καπιταλιστι-
κά συναισθήματα, την εκμετάλλευ-
ση, το υλικό κέρδος, έτσι όπως αυτά
εκφράζονται στην οικονομία. Το κα-
πιταλιστικό χιούμορ βασίζεται σ’ αυ-
τά, γελοιοποιώντας το ανθρώπινο ον,
βασίζεται στη συκοφαντία, στην εξα-
θλίωση, στην περιφρόνηση. Είναι το
χιούμορ αυτού που κοροϊδεύει εκεί-
νους που δεν έχουν τίποτα και τους
ανήμπορους. Το χιούμορ της επανά-
στασης αντίθετα, τείνει να εξηγήσει
τις δυσκολίες της ζωής, τις δυσκολί-
ες που υπάρχουν όταν σκοπεύουμε
την ανθρώπινη αδελφοσύνη και δεν
έχουμε τα μέσα, δεν έχουμε τον τρό-
πο για να την πετύχουμε. Αυτό δημι-
ουργεί αντιφατικές σχέσεις μέσα στην
κοινωνία.
Η επανάσταση δημιουργεί αισιοδο-
ξία, δημιουργεί ένα χιούμορ που εξη-
γεί όλες τις αντιφάσεις και χρησιμεύει
σαν μια ώθηση, για να ξεπεραστούν οι
δυσκολίες που συναντάει κανείς, δεί-
χνοντας ότι κάθε πρόβλημα μπορεί να
λυθεί. Τέτοια πρέπει να είναι η αληθι-
νή αίσθηση του χιούμορ. Στο καπιτα-
λιστικό σύστημα η αίσθηση του χιού-
μορ πηγάζει από την τάση φυγής από
την πραγματικότητα, από την παρά-
λυση και το συντηρητισμό.
Επαναστατικό χιούμορ είναι αυτό
που δηλώνει την ύπαρξη των δυσκο-
λιών, αλλά δεν τις γελοιοποιεί, αλλά
τις δηλώνει, έτσι ώστε να μπορέσει να
τις καταπολεμήσει χωρίς φόβο. Είναι
αυτό που στηρίζεται στην πρόοδο και
ταυτόχρονα την προωθεί. Μας κάνει
να βλέπουμε τις δυσκολίες όπως ακρι-
βώς είναι. Οι δυσκολίες είναι οι αντι-
32 • ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
φάσεις που υπάρχουν μέσα στην αν-
θρωπότητα, ακόμα κι ανάμεσα στους
επαναστάτες, αλλά που είναι δυνατό
να τις ξεπεράσουμε. Τότε το χιούμορ
θα χρησιμεύει σαν πηγή πεποίθησης
ότι όλα τα προβλήματα μπορούν να
ξεπεραστούν. Γι’ αυτό το επαναστατι-
κό χιούμορ έχει σαν σταθερό κέντρο
μια πραγματικότητα που υπάρχει. Το
καπιταλιστικό χιούμορ καθορίζεται
από τις οικονομικές σχέσεις.
Ο κινηματογράφος του Τσάπλιν, χω-
ρίς να φτάσει το επαναστατικό χιού-
μορ, περιέχει ένα χιούμορ που τείνει
να δείξει ότι οι άνθρωποι είναι καλοί
κι αυτός που διατάζει είναι κακός. Τέ-
τοιο είναι το χιούμορ του Τσάπλιν. Το
επαναστατικό χιούμορ είναι αναμφί-
βολα ανώτερο απ’ αυτό του Τσάπλιν.
Αλλά αυτός, σαν τον Μπετόβεν, ταξί-
δεψε πάνω στο δρόμο της προόδου
της ανθρωπότητας. Σε κανένα ση-
μείο του χιούμορ του δεν μεταδίδει
μια εντύπωση καταστροφής, βαρβα-
ρότητας, διαφθοράς των ανθρώπινων
σχέσεων. Δεν υποστηρίζει τον εγωι-
σμό, την περιφρόνηση, την ατομική
συσσώρευση. Αντί γι’ αυτά, μας παρο-
τρύνει να εξετάσουμε τις ανθρώπινες
σχέσεις. Για να κάνει τους ανθρώπους
να συνυπάρξουν, το καπιταλιστικό
σύστημα όφειλε να επινοήσει μια σει-
ρά από θεωρίες για την ανεκτικότητα.
Αλλά στην πραγματικότητα, δεν ανέ-
χεται καθόλου το προλεταριάτο, που
το εξοντώνει αδιάκοπα. Το επαναστα-
τικό χιούμορ είναι το πιο ανεκτικό, αλ-
λά χωρίς να βρίσκεται μακριά από τα
καθημερινά προβλήματα. Είναι ανε-
κτικό και ταυτόχρονα εποικοδομητι-
κό.
Το χιούμορ του Τσάπλιν πλησιάζει
το δικό μας, ιδιαίτερα εκείνο της πρώ-
της περιόδου του. Αργότερα υπήρ-
ξαν αλλαγές. Αλλά αυτές δεν είχαν
γίνει την εποχή που έκανε τους «Μο-
ντέρνους Καιρούς», όπου παρουσιά-
ζει άμεσα την ταξική πάλη. Ο κινημα-
τογράφος του Τσάπλιν ξεπεράστηκε
από την πρόοδο της κοινωνίας. Σήμε-
ρα υπάρχουν 14 Εργατικά Κράτη. Αλ-
λά οι σοβιετικοί δεν έχουν κάνει ται-
νίες που να συνεχίζουν τις ταινίες του
Τσάπλιν, πράγμα που είναι απαραί-
τητο να το κάνουν. Πού οφείλεται το
γεγονός ότι τα Εργατικά Κράτη δεν
προβάλλουν το χιούμορ που πέτυ-
χε ο Τσάπλιν στην εποχή του. Οφείλε-
ται βασικά στο γεγονός ότι η γραφει-
οκρατία είναι ανίκανη να έχει χιούμορ
και αισιοδοξία.
Γι’ αυτούς που πάνε σήμερα να δουν
τα έργα του Τσάπλιν, υπάρχει στο βά-
θος του μυαλού τους μια ειρωνεία για
το καπιταλιστικό σύστημα. Ακόμα κι
αν δεν είναι σε συνειδητό επίπεδο.
Πρέπει να κατανοήσουμε ότι ζούμε σε
μια εποχή όπου όλα τα Εργατικά Κρά-
τη προοδεύουν, αλλά η επανάσταση
προχωράει με χίλιους δυο τρόπους,
όπως τώρα στο Πακιστάν, όπου ο πό-
λεμος ανάμεσα σε δύο καπιταλιστικές
χώρες, μετατράπηκε σε επαναστατικό
πόλεμο. Οι αρχές της 3ης Κομμουνιστι-
κής Διεθνούς εφαρμόζονται σήμερα
με τη βοήθεια της Σοβιετικής Ένωσης.
Παρόλο που ο καπιταλισμός έχει
στη διάθεσή του αμύθητα οικονομικά
μέσα για να κάνει τις πιο πολυδάπανες
ταινίες που μπορεί να φανταστεί κα-
νείς, δεν μπορεί να παρουσιάσει ούτε
μια ταινία που να έχει κάποια σημασία.
Γι’ αυτό οι ταινίες του Τσάπλιν συνεχώς
επανακυκλοφορούν. Ο καπιταλισμός
αποδείχνεται έτσι ανίκανος να παρά-
γει ταινίες που να προκαλούν το ενδι-
αφέρον και να προσελκύουν το λαό.
Ούτε τα Εργατικά Κράτη δεν το κά-
νουν αυτό. Τα έργα του Τσάπλιν χρησι-
μοποιούνται σαν υποκατάστατο, για-
τί είναι φανερό ότι δεν ανήκουν στην
εποχή μας. Πηγαίνουμε να τα δούμε
καθοδηγούμενοι από ένα επαναστα-
τικό μορφωτικό συναίσθημα. Οι μά-
ζες συνωστίζονται για να τα δουν, όχι
μόνο για να ψυχαγωγηθούν, αλλά και
από μια περιφρόνηση για τον καπι-
ταλισμό. Υπάρχει επίσης ένας τομέας
της αστικής τάξης που πηγαίνει εκεί,
ψάχνοντας να βρει κάτι χωρίς σημα-
σία, για να περάσει την ώρα του, ξε-
φεύγοντας από την πραγματικότητα,
γιατί θεωρεί ότι οι ταινίες αυτές είναι
εξωπραγματικές, ότι δικαιώνουν τους
εαυτούς τους. Αλλά γενικά το κοινό
δεν είναι αστοί. Αποτελείται μάλλον
από εύπορους μικροαστούς, φτω-
χούς και εύπορους και ιδιαίτερα από
νέους ανθρώπους. Πρέπει να κατανο-
ήσουμε ότι είναι ανάγκη να βλέπου-
με τέτοιες ταινίες, γιατί δεν έχουμε και
καλύτερες. Αν δεν ήταν έτσι, τότε θα
συζητούσαμε ταινίες σύγχρονες. Αν
υπήρχαν, τότε θα συζητούσαμε ταινί-
ες σχετικές με το πώς αναπτύσσεται
το Εργατικό Κράτος. Η γραφειοκρατία
δεν κάνει τέτοια έργα, γιατί δεν μπο-
ρεί να προβάλλει αυτό που συμβαίνει
στα Εργατικά Κράτη. Ο Ρωσικός κινη-
ματογράφος το έκανε αυτό στην αρ-
χή, πράγμα που είχε μια ιστορική επί-
δραση. Τα έργα του Λένιν διαβάζονται
παντού, σε όλο τον κόσμο, ενώ οι ρω-
σικές ταινίες υστερούν σήμερα σε επι-
τυχία, γιατί δεν ανταποκρίνονται σε
καμιά ανάγκη. Γι’ αυτό πρέπει να περι-
μένουμε καινούργιες περιόδους, οπό-
τε, αυτό που υποστήριζε ο Λένιν για
τον «κινηματογράφο που είναι ένα μέ-
σο μόρφωσης των μαζών», θα μπει σε
εφαρμογή. Αυτό είναι το είδος του κι-
νηματογράφου που πρέπει να δημι-
ουργηθεί. Αλλά γι’ αυτό χρειάζεται το
Κόμμα και μια επαναστατική ηγεσία,
που σήμερα δεν υπάρχει.
Χ. ΠΟΣΑΔΑΣ, 12-12-1971