DLD PDF

Môn Học:
ĐO LƯỜNG ĐIỆN
Presenter: Ngô Phi Thường

Industrial Electrical Department
Tel: 0945720249
Web: nhatnghetinh.edu.vn
Email: npthuong@caothang.edu.vn
23/06/2018 10:12 CH
Chương 1 : TỔNG QUAN
1. Khái niệm
23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 2

1. Khái niệm
Đại lượng đo lường: điện & không điện
Đại lượng điện: tác động (u, i, p) và đại lượng thụ động (R, L, C, …)
Đại lượng không điện: nhiệt độ, độ ẩm, PH, tốc độ, gia tốc, …

1. Khái niệm
Phương pháp đo: Trực tiếp & gián tiếp

2. Chuẩn hóa
Hiệu chỉnh so với thiết bị “đo lường chuẩn”
Những quả cân chuẩn [quatest3] Thiết bị cần chuẩn hóa [nhonhoa]

2. Chuẩn hóa
Có 4 cấp chuẩn hóa:
Cấp 1: Chuẩn quốc tế (International Standard – trung tâm tại Paris)
Cấp 2: Chuẩn quốc gia
Cấp 3: Chuẩn khu vực
Cấp 4: Chuẩn phòng thí nghiệm

3. Sai số trong đo lường

Đo lường: sự so sánh đại lượng chưa biết với đại lượng đã chuẩn hóa.
Độ chính xác của thiết bị đo được diễn tả dưới hình thức sai số
Sai số tuyệt đối:
e = Yn – Xn
Yn : trị số chuẩn hóa
Xn : trị số đo được


Sai số tương đối:
Yn  X n
er   100%
Yn
Độ chính xác tương đối
a = 100% - er

Sai số hệ thống: do thiết bị đo và điều kiện môi trường
Sai số ngẫu nhiên: đo nhiều lần trong một điều kiện gần giống nhau kết
quả lại khác biệt ở mỗi lần đo.

4. Giới hạn sai số - cấp chính xác
Giá trị sai số lớn nhất ở một tầm đo nhất định của thiết bị đo được xác
định bởi nhà sản xuất.

4. Giới hạn sai số - cấp chính xác

5. Một số đơn vị đo cơ bản

5. Một số đơn vị đo cơ bản

Chương 2 : ĐO ĐIỆN ÁP VÀ DÒNG ĐIỆN
1. Cơ cấu đo
Cơ cấu đo từ - điện

1. Cơ cấu đo
Cơ cấu đo điện – từ

1. Cơ cấu đo
Trục quay Bộ ếm
Cơ cấu đo cảm ứng
Dĩa nhôm
~I1
Nam châm
vĩnh cửu
Nam châm điện ~I2

1. Cơ cấu đo
Cơ cấu đo chỉ thị số

2. Đo dòng điện DC và AC
Thiết bị đo dòng điện:
Ampere kế (Ammeter) mắc
nối tiếp với mạch cần đo, có
điện trở nội càng nhỏ càng
tốt.

Đo dòng DC:
Chú ý chiều dòng

điện đi vào que đỏ
của đồng hồ.
Im Rm
Um

Đo dòng DC:
Đo dòng DC: Mở rộng tầm đo

cơ cấu từ - điện

Im Rm
Đo dòng DC: It
Mở rộng tầm đo cơ cấu từ - điện IS RS

Cần mở rộng khi muốn đo giá trị
dòng lớn hơn tầm đo. Dùng điện
trở shunt gắn song song. Im Rm
RS =
Rm: điện trở nội It -Im
Rs: điện trở mở rộng
Im: tầm đo lớn nhất
It: tầm đo mới
Đo dòng DC:
Mở rộng tầm đo cơ cấu từ - điện
Ví dụ: Cho Ammeter có tầm đo

50µA, Rm = 1kΩ. Tính điện trở
shung để mở rộng tầm đo lên
1mA, 10mA và 100mA.

Đo dòng AC:
Dùng trực tiếp cơ cấu điện-từ,

điện động
Dùng cơ cấu từ - điện phải qua

chỉnh lưu
Giá trị hiển thị là giá trị hiệu

dụng

Đo dòng AC:
T 
Chỉnh lưu và cơ cấu từ-điện 1 1
I DC   i (t ) dt   I 0 sin tdt
T 0 2 0

I0
 cost  0   0,318 I 0
 I0
2 
T 
I DC  2  i(t )dt  2  I 0 sin tdt  2  cost  0   0,63I 0
1 1 I0  2I 0
T0 2 0 2 

Đo dòng AC:
Mở rộng tầm đo:
- Dùng điện trở shunt cho diode
và cơ cấu từ điện.
- Dùng biến dòng điện (CT, TI)
I1
I2
I1 W2 TI
KI  
I 2 W1

Đo dòng AC:
Biến dòng điện

Đo dòng AC:
Ví dụ: Sử dụng biến dòng có

thông số như hình, trả lời các
câu hỏi sau:
- Dòng sơ cấp 25A, dòng thứ
cấp bao nhiêu?
- Quấn đầu vào 3 vòng, Isơ cấp =
10A, dòng thứ cấp?

Đo dòng AC:
Ví dụ: Nếu quấn dây sơ cấp

thêm 5 vòng, hỏi dòng hiển thị
lúc này là bao nhiêu?

Ảnh hưởng Ammeter
lên mạch đo:
Tầm đo càng lớn thì điện trở nội Rm

càng nhỏ.
Khi đo, ammeter mắc nối tiếp làm

tăng điện trở trong mạch,làm tăng
sai số của phép đo.

3. Đo điện áp DC và AC
Dụng cụ đo điện áp gọi là Vôn
kế (Voltmeter)
Vôn kế mắc song song điện áp

cần đo.

Đo điện áp DC:
Điện áp được chuyển thành dòng

điện cho qua cơ cấu chỉ thị
Rs: điện trở nối tiếp (hạn dòng)

Rm: Điện trở nội
Im dòng tối đa qua cơ cấu đo

Đo điện áp DC:
Mở rộng tầm đo điện áp trong cơ

cấu từ - điện:
Vmax = Imax.Rm
𝑉𝑘 − 𝑉max 𝑉𝑘
𝑅𝑘 = = − 𝑅𝑚
𝐼max 𝐼max
𝑅𝑘 = 𝑅1 + 𝑅2 + ⋯ +

Đo điện áp DC:


Đo điện áp DC:


Đo điện áp AC:
Cơ cấu từ - điện phải thêm vào
các mạch chỉnh lưu.
𝑉𝐴𝐶(ℎ𝑑ሻ − 𝑉𝐷(ℎ𝑑ሻ
𝑅1 + 𝑅𝑚 = 0,318. 2.
𝐼m

Đo điện áp AC:
Ví dụ: Rm = 1KΩ , Imax = 50µA. Xác định R1 ở tầm đo Vac = 10V

(RMS) với Vd = 0,6 V (RMS). Tính độ nhạy Ω/VAC của Voltmeter

Đo điện áp AC:
𝑉𝐴𝐶(ℎ𝑑ሻ − 2𝑉𝐷(ℎ𝑑ሻ
𝑅1 + 𝑅𝑚 = 0,636. 2.
𝐼m
Ví dụ: Rm = 2KΩ , Imax = 100µA. Xác định R1 ở tầm đo Vac = 50V

(RMS) với Vd = 0,6 V (RMS)

3. Đo điện áp DC và AC KU 
U1 W1 I 2
 
U 2 W2 I1
Đo điện áp AC: U1  KU .U 2
Máy biến điện áp (biến áp đo

lường)

Ảnh hưởng voltmeter
lên mạch đo
Nội trở của đồng hồ càng lớn hơn nội trở của nguồn thì phép đo càng
chính xác

Chương 3 : ĐO R L C
1. Đo điện trở

Phương pháp đo gián tiếp:
Dùng voltmeter & ammeter và

định luật Ohm. Gọi là cách đo
“nóng”, có 2 cách mắc voltmeter
và ammeter.

R’x = U/I
Ammeter mắc trước (lối mắc “rẻ

ngắn”): khi điện trở cần đo có
giá trị nhỏ hoặc voltmeter có nội
trở rất lớn.
 
R V .R X RX  
R' X   1
=
1
+
1
Δ% 
Δ
.100%  
1
 1.100%
RV  RX RX 𝑅𝑥′ 𝑅𝑉 𝑅𝑥  RX 
1 AT
1 
RV  R V 

R’x = U/I
Voltmeter mắc trước (lối mắc “rẻ

dài”): khi điện trở cần đo có giá
trị lớn hoặc ammeter có nội trở
rất nhỏ
R’X = RA + RX

R’x = U/I
Ví dụ 1: Voltmeter có độ nhạy 10
kΩ/V chỉ 500V và ammeter chỉ
0,5A có RA = 10 Ω. Voltmeter
được đặt ở tầm đo 1000V. Tính
giá trị thực Rx

Ví dụ 2: Như câu hỏi ví dụ 1,

tính trong trường hợp mắc rẻ
ngắn.

1. Đo điện trở 𝐸𝑏
𝐼𝑥 =
𝑅𝑋 + 𝑅1 + 𝑅𝑚
Đo điện trở bằng Ohm kế
(Ohm meter) 𝐸𝑏
𝑅𝑋 = − (𝑅1 + 𝑅𝑚 ሻ
𝐼𝑥
W
Đo điện trở thông qua đo dòng
0
điện qua mạch, nguồn cấp vào là
8
nguồn pin của đồng hồ, điện trở Rx
tỉ lệ nghịch với dòng điện. R1 Im
Rm
.R1: Ñieän trôû chuaån giôùi haïn ño E
.Rm: Ñieän trôû chæ thò
.E ; nguoàn söùc ñieän ñoäng (pin)

1. Đo điện trở 𝐸𝑏
𝐼𝑥 =
𝑅𝑋 + 𝑅1 + 𝑅𝑚
(Ohm meter) 𝐸𝑏
𝑅𝑋 = − (𝑅1 + 𝑅𝑚 ሻ
𝐼𝑥
W
Ví dụ 1: E = 1,5V ; Im = 100µA;
0
R1 + Rm= 15 kΩ. Xác định trị số
8
điện trở khi kim lên đến vị trí ½ Rx
thang đo, ¼ thang đo và ¾ thang R1 Im
đo Rm
E

(Ohm meter)
Rx
R1 Im
Vì nguồn pin E có thể giảm theo
Rm
thời gian sử dụng, nên cần mắc E R2
thêm vào mạch đo biến trở R2 để
điều chỉnh “0Ω”.

I1 I2
R2 R3
Đo điện trở bằng cầu
Wheatstone + Ig
Uo
Điều chỉnh R1 để dòng Ig bằng 0 Rx

R1
R2 R3
=
R1 Rx

2. Đo độ tự cảm L
Đo điện cảm L (H): Bằng
voltmeter và ammeter
- Cấp nguồn một chiều đo điện
trở nội RL = Udc/Idc
- Cấp nguồn xoay chiều đo tổng
trở ZRL = UAC/IAC
2
𝑍𝑅𝐿 − 𝑅𝐿2
𝐿=
2𝜋𝑓

3. Đo điện dung C
Đo điện cảm C (F): Bằng
voltmeter và ammeter
- Cấp nguồn xoay chiều đo tổng
trở ZC = UAC/IAC
1
𝐶=
2𝜋𝑓. 𝑍𝑐
CX

Chương 4 : ĐO CÔNG SUẤT & ĐIỆN NĂNG
1. Đo công suất:
Công suất điện một chiều (DC)
Công suất điện xoay chiều (AC)
_ Coâng suaát taùc duïng:

P = I2.R = U.I.Cosj (W,Kw)
_ Coâng suaát phaûn khaùng:
Q = I2.X = U.I.Sinj (Var,KVar)
_ Coâng suaát bieåu kieán:
S = U.I (VA,KVA)
S
Q
j P

1. Đo công suất: A
RA
Đo công suất tác dụng: Đo gián tiếp
V RV
RT
P= 𝐔. 𝐈 Mắc rẻ dài
A
Dùng đo công suất điện một RA
chiều hoặc công suất xoay chiều
V RT
tải thuần trở (bàn ủi, đèn dây tóc, RV
ấm điện,…)
Mắc rẻ ngắn
Đo công suất tác dụng: dung watt
kế
Cấu tạo gồm 2 cuộn dây: Cuộn

dòng (cuộn tĩnh) và cuộn áp
(cuộn động). I2
Cuoän ñoäng
* * Cuoän tónh
* P * W I1
Rp Taûi

1. Đo công suất: *
A * W
Đo công suất tác dụng: dung watt B
T
kế C
AÛ
O I
Đo công suất trong mạng 3 pha P = 3.PW
đối xứng, tải cân bằng
*
A * W1
T
B AÛ
C W2 I
*
P = PW1 + PW2
1. Đo công suất: *
A * W1
*
Đo công suất tác dụng: dung watt B * W2 T
kế C
*
* W3
AÛ
I
O
Đo công suất trong mạng 3 pha
nguồn đối xứng, tải không cân
P = PW1 + PW2 + PW3
bằng

Đo công suất phản kháng: dung
watt kế
Cuộn đo áp được mắc nối tiếp

với một cuộn dây L
* *
* Q * Var

watt kế
Mạch 3 pha đối xứng, tải cân
bằng
Q = .PW
Q= .(PW1 - PW2)
watt kế
Mạch 3 pha nguồn đối xứng, tải

không cân bằng
Q = 1 . (PW1 + PW2 + PW3)

Sử dụng biến dòng và biến áp đo
lường

Bài kiểm tra
Moät Watt meùt coù ghi: 10A - 200V - 200 vaïch,ñöôïc duøng ñeå ño coâng suaát
cuûa taûi trong maïch 3000V, doøng ñieän 100A, heä soá coâng suaát cosj = 0,7.
W.meùt ñöôïc noái qua bieán doøng ñieän coù tæ soá bieán doøng laø 200/10A vaø bieán
ñieän aùp coù tæ soá bieán aùp laø 4000/200. Haõy veõ sô ñoà nguyeân lyù maïch ño vaø
tính goùc quay cuûa Watt keá (bao nhiêu vạch) ?
𝑃max = 𝑈max . 𝐼max = 10.200 = 2000(𝑤ሻ; 𝑃𝑡𝑎𝑖 = 𝑈. 𝐼. 𝐶𝑜𝑠𝜑 = 3000.100.0,7 = 210000(𝑤ሻ
𝑃𝑡𝑎𝑖 210000
𝑃𝑚𝑒𝑡𝑒𝑟 = = = 525(𝑤ቇ
𝐾𝑈 . 𝐾𝐼 4000Τ200ሻ. (200Τ10
2000𝑤 −−−−> 200𝑉𝑎𝑐ℎ
525𝑤 −−−−−> 525.200Τ2000 = 52,5𝑉𝑎𝑐ℎ

2. Đo điện năng 1
5
Đo điện năng tiêu thụ bằng công tơ 4
điện dạng cơ
2 3
1.Maïch töø vaø cuoän ñieän aùp

N = n.t = KA.P.t = KA.A 2.Maïch töø vaø cuoän doøng ñieän
3.Ñóa nhoâm
4.Nam chaân vónh cöûu
5.Boä ñeám.

2. Đo điện năng
Đo điện năng tiêu thụ bằng công tơ
điện dạng cơ

Công tơ điện tử: Dùng mạch điện
tử, hiển thị LCD, có thể kết hợp
giám sát từ xa và tính điện 3 giá.

Các dạng đấu dây công tơ 1 pha

Các dạng đấu dây công tơ 3 pha

Đo điện năng gián tiếp qua biến
dòng và biến áp.

Bài tập
1. Moät coâng tô moät pha treân maët thang ño coù ghi 1KWh _ 1500
voøng,trong thôøi gian 4 phuùt coâng tô quay ñöôïc 100 voøng. Tính coâng suaát
tieâu thuï cuûa hoä gia ñình coù coâng treân.
2.Ñeå kieåm tra moät coâng tô moät pha treân thang ño coù ghi 1KWh _ 2500
voøng. Ngöôøi ta duøng moät W.meùt coù Uñm = 300V, Iñm = 20A. Thang ño coù
150 vaïch chia. Khi kieåm tra kim W.meùt leäch ñi 100 vaïch. Trong 3 phuùt ñóa
cuûa coâng tô quay ñöôïc 490 voøng. Xaùc ñònh coâng suaát thöïc cuûa taûi vaø sai
soá cuûa coâng tô.

Bài tập
3. Ngöôøi ta duøng moät A.meùt coù thang ño 10A, voân meùt coù thang ño 300V vaø
moät W,meùt coù Uñm = 300V, Iñm = 15A ñeå ño coâng suaát cuûa moät taûi trong maïch
moät pha. Khi ño A.meùt chæ 8A, V.meùt chæ 220V. Xaùc ñònh coâng suaát tieâu thuï
cuûa taûi vaø soá chæ treân W.meùt. Bieát raèng thang ño cuûa W.meùt coù 150 vaïch chia
vaø heä soá cosφ = 0,95.
4. Duøng coâng tô caûm öùng moät pha coù ghi 2000voøng/Kwh ñeå ño coâng suaát cuûa
taûi laø 3 boùng ñeøn coù cuøng coâng suaát. Trong 15 phuùt ñóa nhoâm cuûa coâng tô quay
ñaõ quay ñöôïc 150 voøng thì coâng suaát cuûa moãi ñeøn laø :

Chương 5 : ĐO HỆ SỐ CÔNG SUẤT VÀ TẦN SỐ
1. Đo tần số f (Hz) A
fx V Lm
Đo gián tiếp: Cấp nguồn có tần số
cần đo vào mạch tải là L hoặc C
U U
XLm = fx =
I 2..I.Lm
A
fx V Cm
U I
XCm = fx =
I 2..U.Cm

1. Đo tần số f (Hz)
Đo trực tiếp bằng đồng hồ đo tần số
f (Hz)

2. Đo hệ số công suất (cosφ)

A W
Đo gián tiếp bằng phép đo P, U, I Taûi
U V
PW
cosj =
U.I
2
PW
j = Arccos
U.I

DLD PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

DLD PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Môn Học:

Presenter: Ngô Phi Thường

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 2

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 3

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 4

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 5

Cấp 1: Chuẩn quốc tế (International Standard – trung tâm tại Paris)

Cấp 2: Chuẩn quốc gia

Cấp 3: Chuẩn khu vực

Cấp 4: Chuẩn phòng thí nghiệm

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 6

3. Sai số trong đo lường

Sai số tuyệt đối:

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 7

3. Sai số trong đo lường

Độ chính xác tương đối

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 8

3. Sai số trong đo lường

Sai số hệ thống: do thiết bị đo và điều kiện môi trường

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 9

4. Giới hạn sai số - cấp chính xác

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 10

4. Giới hạn sai số - cấp chính xác

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 11

5. Một số đơn vị đo cơ bản

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 12

5. Một số đơn vị đo cơ bản

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 13

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 14

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 15

Nam châm điện ~I2

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 16

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 17

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 18

Chú ý chiều dòng

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 19

Đo dòng DC: Mở rộng tầm đo

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 20

Mở rộng tầm đo cơ cấu từ - điện IS RS

Mở rộng tầm đo cơ cấu từ - điện

Ví dụ: Cho Ammeter có tầm đo

23/06/2018 10:12 CH GV : Ngô Phi Thường 22

Dùng trực tiếp cơ cấu điện-từ,

Dùng cơ cấu từ - điện phải qua

Giá trị hiển thị là giá trị hiệu

23/06/2018 10:13 CH GV : Ngô Phi Thường 23

23/06/2018 10:13 CH GV : Ngô Phi Thường 24

23/06/2018 10:13 CH GV : Ngô Phi Thường 25

Biến dòng điện

23/06/2018 10:13 CH GV : Ngô Phi Thường 26

Biến dòng điện

Ví dụ: Sử dụng biến dòng có

23/06/2018 10:13 CH GV : Ngô Phi Thường 27

Biến dòng điện

Ví dụ: Nếu quấn dây sơ cấp

23/06/2018 10:13 CH GV : Ngô Phi Thường 28

Tầm đo càng lớn thì điện trở nội Rm

Khi đo, ammeter mắc nối tiếp làm

23/06/2018 10:13 CH GV : Ngô Phi Thường 29

Vôn kế mắc song song điện áp

23/06/2018 10:13 CH GV : Ngô Phi Thường 30

Điện áp được chuyển thành dòng

Rs: điện trở nối tiếp (hạn dòng)