You are on page 1of 7

jmwq : A`TvIN ivSw: pMMjwbI (pihlI BwSw) pRSn p`qr dw FWcw ( 2019-20) kul AMk

gqPB 1 L^feskp ftZu'A fJZe g?ok d/ e/ T[; ftZu'A 9 pj[ftebgh gqPBK d/ T[Zso d/D bJh fejk
9 ×1 9
ikt/rk. fJ; gqPB d/ e[Zb 9 nze j'Dr/.

gqPB 2 L^ feskp ftZu'A fJZe g?ok d/ e/ T[; ftZu'A 9 pj[ftebgh gqPBK d/ T[Zso d/D bJh fejk
Bwg-a 9 ×1 9
ikt/rk. fJ; gqPB d/ e[Zb 9 nze j'Dr/.

gqPB 3 : 3, 4, 5 Aqy 6 ivAwkrn nwl sbMDq pRRSn pYirAW iv`coN pu`Cy jwxgy [ ieh
18 × 1 18
vsqUUinST/bhuivklpI pRSn hoxgy[iehnW pRSnW dy ku`l AMk 18 hoxgy[

gqPB 4 L^ eftsktK ftZu'A 2 g?o/ d/ e/ fe;/ fJZe g?o/ dk Gkt ;gPN eoB bJh fejk ikt/rk.
1%2 2
fJ; gqPB d/ e[Zb 2 nze j'Dr/.

gqPB 5 L^ gkm^g[;se d/ nfGnk;h gqPBK ftZu'A 7 gqPB d/ e/ fe;/ 5 gqPBK d/ T[Zso d/D bJh
5×2 10
fejk ikt/rk. jo/e gqPB d/ 2 nze j'Dr/.

gqPB 6 L^ e'Jh 8 w[jktfonK$PpdK ftZu'A fe;/ 5 w[jktfonK$PpdK dh tkeK ftZu tos'A eoB
5×2 10
bJh fejk ikt/rk. jo/e gqPB d/ 2 nze j'Dr/.

gqPB 7 L^ tke ftu'A BKt$gVBKt$fefonk$ftP/PD dh gSkD eoB bJh fejk ikt/rk. fJ; gqPB
1%2 2
d/ 2 nze j'Dr/.
Bwg-A
gqPB 8 L^ e'Jh 5 ftP/ d/ e/ fe;/ ie~k ftP/ T[Zs/ b/y fbyD bJh fejk ikt/rk. fJ; gqPB d/ 10
1%10 10
nze j'Dr/.

gqPB 9 L^ e'Jh 2 ftP/ d/ e/ fe;/ ie~k ftP/ T[Zs/ gZso$fpB?^gZso fbyD bJh fejk ikt/rk.
1%8 8
fJ; gqPB d/ 8 nze j'Dr/.

gqPB 10 L^ fJj gqPB fefonk nwXkfos j't/rk. vZfpnK ftZu fdZs/ PpdK ftZu'A e'Jh 10
1%10 10
;koEe Ppd gSkDB bJh fejk ikt/rk. jo/e Ppd bJh 1 nze j't/rk.

gqPB 11 L^ BKt$gVBKt$fefonk$ftP/PD ftZu'A fe;/ 2 ftZu'A 1 dh gfoGkPk d/D bJh fejk


1%2 2
ikt/rk. fJ; gqPB d/ 2 nze j'Dr/.

ku`l AMk 90
nmUnw mulWkx-p~qr
pMjwbI
Iwks^nZmthA s`YSn 2019-20
smW: iqMn GMty e[Zb nze^90

Bwg-(a)

pRSnLL1 g?oy ftZu'N ;jh ftebg u[D e/ T[Zso fdU:


fdU 9x1=9

o{gBro dk gfjbk BK o'gV ;h. 16 Btzpo, 1976 Jh;thA B{z fJ; ;afjo ns/ izlHy dk
BK o'gV s'A o{gBro eo fdZsk frnk. T[d'A frnkBh z?b f;zx gzikp d/ w[Zy wzsoh ;B.
fJj ;afjo f;atkfbe gjkVhnK d/ g?oK ftZu tZf;nk j'fJnk j?. ;sb[j dfonk fJ; d/
e'b'A tfjzdk j?. fJ; dfonk ftZu'A eZYh rJh ;ofjzd Bfjo th ie~QoN jh tfjDk nozG
eodh j?. fp;s d[nkp BK dh fJZk j'o Bfjo dfonk d/ d{i/ feBko/ s'A eZYh rJh j?.
d[nkby d/ e[M GkgW B{z fJ; dk gkDh iKdk j?. Bzrb, GkyVk v?w s'A eZYh rJh GkyVk
Bfjo th o{gBro d/ e'b'A bzxdh j?. o{gBro fty/ ;sb[j dfonk d/ gkDh B{z b'V nB[;ko
BfjoK fv~u G/iD bJh j?`vtoe; pDkfJnk frnk j?. fJ; j?Zvtoe; d/ T~[gob/ gk;/
;sb[j dfonk fJZe tZvh Mhb tKr fd;dk j?. fJZE/ dfonk d/ ;afjo t`b d/ ezY/ T[Zs/
;?o^;gkN/ bJh EK pDk fdZsh j?. fJ; gqeko fJj ;afjo e[dosh fdqa;aK BkL Gog{o j?.
fJ; s'A ikgdk j? fe fJ; ;afjo dk BtK BK o{gBro fJ; dh ;[zdosk ekoB pVk Y[etK
j?.

1.rUpngr dw pihlw nW kI sI ?

(T) b[fXnkDk (n) o'gV (J) BtK;afjo (;) j[f;ankog[o

2Ho{gBro ;afjo fejVhnK gjkVhnK d/ g?oK ftZu t~f;nk j'fJnk j?<

(T) okiwjb gjkVhnK (n) rb/;ahno gjkVhnK

(J) f;atkfbe gjkVhnK (;) fsqeuN gjkVhnK

3HfejVk dfonk o{gBro e'LoN tfjzdk j?<

(T) ;sb[i (n) rzrk (J) iw[Bk (;) Bhb

4Ho{gBro ;afjo dk BK fe; ekoB Y[etK j?<

(T) T[d:'r (n) ;[zdosk (J) ;VeK (;) ft~fdne p~KoN

5Ho'gV dk BK pdbD ;w/A gzikp d/ w[Zy wzsoh kOx ;B ?


a) igAwnI zYl isMG A) pRkwS isMG bwdl e) kYptn AmirMdr isMG
s) pRqwp isMG kYroN
6.hY~fvrks ik~Qy bxwieAw igAw hY ?
a) Sqluj ’qy A) rwvI ’qy e) ijhlm ’qy s) isMD ’qy

7.sYr-spwty leI QW ik~Qy bxI hoeI hY?

a) dfonk d/ ipMf t`b d/ ezY/ au~qy A) dfonk d/ ;afjo t`b d/ ezY/ T[Zqy

e) dfonk d/ ivckwr s) dfonk d/ au~qy

8.;sb[j dfonk iks tKr fd;dk j? ?

a) JIl-vWg A) nihr-vWg e) qlwA-vWg s) toBy-vWg

9.fJ; ;afjo ns/ izlHy dk BK o'gV s'A o{gBro kdoN eo fdZsk frnk?

a) 16 Btzpo, 1976 Jh;th A) 17 Btzpo, 1976 Jh;th

e) 18 Btzpo, 1976 Jh;th s) 21 Btzpo, 1976 Jh;th

L2 g?ry ftu'A ;jh ftebg u[D e/ T~


gq;aBL2. T~[so fdU:
fdU 9x1=9

fw.mihMdr isMG ozXktk dk iBw 2 &otoh, 1909 JhH B{z ipqw ;a/o f;zx ih d/ xo iahok
fty/ j'fJnk, T[jnK dk iZdh fgzv p'dLK (fzbQk j[f;ankog[o) j?. 1924 JhH ftZu yakb;k
jkJh ;e{b w[es;o s'A d;thA ns/ r"ofwzN ekbi bkj"o s'A 1930 JhH ftZu n?Zw.
n?Z;^;hH eoB fgZS'A 1934 JhL ftZu lMfnoN nkJhH;hHn?Z; dh gqfs:'rsk gk; ehsh.T[;
fgZS'A nkg T[Zso gqd/;a, fdZbh, jfonkxk ns/ gzikp ftZu tZy^tZy T[Zu/ nj[fdnK T[Zs/
ezw eod/ oj/ s/ fco nkg B{z uzvhrVQ dk w[Zy efw;aBo bkfJnk frnk. pknd ftZu fJZe
no;/ bJh nkg gzikp y/sh^pkVh :{Bhtof;Nh b[fXnkDk d/ T[g^ e[bgsh pD/. nkg tZb'A
pB;gsh ftfrnkB d/ ;zpzX ftu ehsh y'j T[Zs/ gzikp :{Bhtof;Nh, uzvhrVQ tZb'A nkg B{z
vkeNo/N dh fvroh gqdkB ehsh rJh.

1H vkL ozXktk dk iBw feZE/ j'fJnk<

(T) pfmzvk (n) ;qh w[es;o ;kfjp (J) zhok (;) cohd'eN

2H vkL ozXktk B/ d;thA fejV/ ;kb ftZu gk; ehsh<

(T) 1924 (n) 1920 (J) 1930 (;) 1934


3H vkL ozXktk B{z w[Zy efw;aBo fejV/ ;afjo ftZu brkfJnk frnk ?

(T) nzfwqs;o (n) uzvhrVQ (J) ibzXo (;) fdZbh

4HvkL wfjzdo isMG ozXktk B/ gzikp :{Bhtof;Nh s'A fejVh fvgoh gqkgs ehsh<

(T) n?~wHJ/H (n) vkeNo/N (J) phHn?v (;) phHJ/H

5H vk.mihMdr isMG ozXktk d/ fgsk dk BK kI ;h ?

a) jiqMdr isMG A) mihMdr isMG e) Syr isMG s) bhwdr isMG

6.auprokq pYry iv~coN ^ws nWv dI TIk audwhrn cuxo :

a) luiDAwxw A) bnspqI e) ivigAwn s) ipMf

7.vkL wfjzdo isMG ozXktk B/ nkJhH;hHn?Z; dh gqfs:'rsk ik~QoN gk; ehsh ?

a) ieMglYNf A) lMfn e) AmrIkw s) knyfw

8. vkL wfjzdo isMG ozXktk tZb'A ikhVy ivSy d/ ;zpzX ftuKoj ehshgeI ?

a) DunI-ivigAwn A) bnspqI-ivigAwn

e) smwj-ivigAwn s) icMnH-ivigAwn

9. vkL wfjzdo isMG ozXktk dk iZdh fgzv ikhVw hY ?

a) lMbI A) qrnqwrn e) mjwq s) p'dLK

L3 aauprokq pYirAW iv~coN koeI do pVnWv ;apd fby'[


gq;aBL3 2x1=2

L4 prokq pYirAW iv~coN j/m fby/ gq;aBK d/ ;jh ftebg u[D'.


gq;aBL4.au 3x2=6

1H ‘ipqw’ Sbd dk fbzr pdb' :

(T) wkwh (n) dkdh (J) mwqw (;) BkBh

2H hyT iliKAW iv~coN ikhVw Sbd ikirAw hY ?

(T) huiSAwrpur (n) bodLW (J) rUpngr (;) pDkfJnk

3. ‘phwV’ iesqrI-ilMg hY jW puilMg :


L5 auprokq pYry iv~coN j/m fbKy
gq;aBL5 fb ivsrwm fuzBQ ilKo. (4x1=4)

1H joVnI ( )
2H vzvh ( )
3H ekwk ( )
4H bRYkt ( )

pRSn:6
6.auprokq pYirAW iv~coN fto'Xh ;apdK dk ;jh imlwx kro: (6x1=6)

pws AMq

au~prlw purwxw

au~cw CotI

BtK PylH

tZvh hyTlw

nozG nIvW

Bwg (A)

7L j/m fbyhnK ekft^ ;soK dk Gkt ;g;aN eo': (2x1=2)

w?A ;{oi s'A j'Jh g?dk,


d[nkL/ x[zwDk gZek ekfJdk.
rowh, whAj, p;zs, f;nkL,
nk e/ g[ZSD w/ok jkb.
jW

jy ikDry hwrW l~k qoVn,


mn ho jwey inrws[
izMdgI jwxIN GoL lMmyrw,
ij~q iv~c r~K ivSvws[
gq;aBL 8 j/m fby/ e'Jh gzi gq;aBK d/ T[Zso fdU : (5x2=10)
1H ‘i? Gkos wksk’ eftsk ftZu fejV/-fejV/ d/;a GrqW dk fieo nkfJnk j?<
2H gzikp e'o B/ xo SZvD dk &?;bk feauN eo fbnk ;h<
3H ;qh r[o{ noiB d/v ih dh ;akjeko ouBk fejVh ;h< T[; pko/ e[ZJ sqrW
fby'.
4H gzikp d/ b'e-Bku fejV/^fejV/ jB<
5H ftfdnkoEhnK B/ uzvhrVQ ftZu fejVhnK-fejVhnK EWtK d/yhnK<
6H pZfunK B{z fejVh g~l G?^;kro bZrdh ;h s/ feT[A<
7H ftjb/ ;w/A ftu gzikph Awpxw w'BoziB fet/A eod/ ;B<
gq;aBL9
L9 e'Jh gzi ;apdW/w[ kt nK B{z tkeK ftZu pdb':
d w[jktirnK (5x2=10)
fdbk;k, Eo^Eo ezpDk, :'rdkB, dzd yZN/ eoBk, wziab, fjzws, c[Zb/ Bk ;wkT[Dk,
gqfsGk

L10 j/m fby/ tke ftZu'A nWv bZG e/ fby'^


gq;aBL10 (1x2=2)
T[sdk Gok pVk ;'jDk j?.

gq;aBL11
L11 j/m fby/ ftf;anK ftZu'A fe;/ fJZe ft;a/ s/ b/y fby' (10)
10)
nZyhA fvZmk w/bk,gqd{;aD dh ;wZf;nw,nyapkoK d/ bkG-jkBhnK, ;ajhd Grs f;zx
pMdrW Agsq

gq;aBL12
L12 w[Zy nfXnkge B{z &h;
nfXnkge h; w[nk&h fby [
k h dh noiah fbyo (8)
iK
fgzv d/ ;ogzu B{z wjZb/ dh ;&kJh
; kJh ns/ rzd/ gkDh d/ gqpzX B{z ;[XkoB bJh gZso fby'.
gq;aBL13
L13 j/m fby/
fby/ vZfpnK ftZu'A xZN'^xZN 10
10 ;koQe
;ko e ;apd u[D e/ fby'L^ (10)
10)

l Vw eI z rU r is r pr h vw
by n qI Aw AW TI ic lw k m rw
r is A iD Aw p k nw iD Aw n
h~ s P l Q in X q c ir k
A g vw eI K qo l xw mw f n
mw r nw iv S vw s nu mw ie S
c dw Kw nI nO k rI BI pU nw Bo
fw n k r qU q b j lM D r
l qy Bw r q n k~ p Vw mw q
pw ik s qw n so iv Aw h Vw Vw
iC V k xw jo qw s r h~ d Go
gq;aBL 14.
14 BKt s'A eh Gkt j?< T[dkjoB ;fjs dZ;'. (2)
iK
ft;a/;aD s'A eh Gkt j?< T[dkjoB ;fjs dZ;'.

You might also like