1996 TS 8311 en 25580

TÜRK STANDARDI
TURKISH STANDARD
TS 8311 EN 25580
Nisan 1996
ICS 77.040.20
TAHRİBATSIZ MUAYENE - ENDÜSTRİYEL

RADYOGRAFİK AYDINLATICILAR - ASGARİ ŞARTLAR
Non-destructive testing - Industrial radiographic illuminators -

Minimum requirements
TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
ERMA ENDÜSTRiYEL KONTROL HiZM. VE TEKNiK MALZ. TiC. LTD. STi.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 05.06.2013
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak
gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın
uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.
− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
şükranla anarız.
Kalite Sistem Belgesi

İmalat ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TSE-ISO 9000 Kalite Standardlarına
uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.
Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalajına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.
TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalajına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen
teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk
Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.
DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.
Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.
TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.
ICS 77.040.20 TÜRK STANDARDI TS 8311
EN 25580/Nisan 1996
Ön söz
− Bu standard, Avrupa Standardizasyon Teşkilatı'nın (CEN) yayımladığı EN 25580:1992 standardı esas
alınarak, TSE Metalurji Hazırlık Grubu'na bağlı Tahribatsız Muayene Özel Daimi Komitesi’nce
TS 8311 (1990)’in revizyonu olarak hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu'nun 04 Nisan 1996 tarihli
toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.
− Bu standardın daha önce yayımlanmış bulunan baskıları geçersizdir.
EN 25580/Nisan 1996
Tahribatsız muayene -
Endüstriyel radyografik aydınlatıcılar - Asgari Şartlar
1 Kapsam ve uygulama alanı

Bu standard radyografların gözlenmesinde kullanılan endüstriyel aydınlatıcılar için asgari şartları kapsar.
Aydınlatıcının fonksiyonu radyografların gözlemlenmesini sağlamaktır.
Aydınlatıcılar, elektroteknikle ilgili elektrikli aletler için öngörülen en yüksek gerilim, izolâsyon ve topraklama
v.b güvenlik kurallarını karşılamalıdır.
2 Radyografik aydınlatıcıların özellikleri

2.1 Mekanik yapısı
Radyografik aydınlatıcılar bir yüzü içerden ışıklandırılan gözetleme ekranlı kutudan teşekkül eder. Bu
ekranın kendisi de yayınım kaynağı olabilir. Kutuda, radyografların ısıdan etkilenmesini önleyebilecek
havalandırmalı veya havalandırmasız bir sistem olabilir.
Aydınlatıcı, ıslak radyografların gözlenmesinde ıslak radyografın ekrana temas etmesiyle üzerindeki sıvının
alete sızmasını önleyecek şekilde tasarlanmalıdır.
2.2 Gözetleme ekranı

Gözetleme ekranı,kolay temizlenebilmeli ve filmin gözlenmesi esnasında ve imalatçının belirttiği temizleme
işlemi sırasında oluşabilecek çiziklere dayanıklı malzemelerden yapılmalıdır
Not - Ekran malzemeleri ısıya, bozunmaya ve renk kaybına dayanıklı elementlerden veya bunların
birleşiminden olabilirler.
Ekran boyutu, radyografların gözlenmesi sırasında aşırı parlamanın kullanıcının gözüne ulaşamıyacağı
şekilde olmalıdır.
Aydınlatıcılar değişik boyutlardaki radyografların gözlenmesinde de kullanılacaksa ayrıca bir maskeleme

sistemi de bulunmalıdır.
2.3 Ekran aydınlığı

Gereken ekran aydınlığı radyografların yoğunluğuna bağlıdır. Değişik yoğunluk seviyelerindeki bilgilerin
algılanabilmesi için önerilen aydınlık seviyeleri aşağıda belirtildiği şekildedir:
Işıklandırılan radyografların parlaklığı en az

- Film yoğunlukları ≤ 2,5 için 30 mum/m2,
- Film yoğunlukları > 2,5 için 10 mum/m2
ve mümkün olduğunda yaklaşık 100 mum/m2 veya daha yüksek olmalıdır.
Bu en düşük değerler aşağıda belirtilen ekran aydınlıklarını gerektirir:
Film Yoğunluğu En düşük ekran aydınlığı (mum/m2)

1,0 300
1,5 1000
2,0 3000
2,5 10000
3,0 10000
3,5 30000
4,0 100000
4,5 300000
Not - Aydınlatıcı, ekran aydınlanmasını sürekli denetleyecek bir cihazla desteklenebilir.
EN 25580/Nisan 1996
2.4 Işığın rengi

Radyografın aydınlanmasında kullanılacak ışık normalde beyaz olmalıdır. Fakat tek renkli görüntü
oluşturabilen emülsiyonlu filmlerin kullanıldığı durumlarda, film imalatçısının tavsiyesine göre uygun renkte
bir ışık kullanılabilir.
2.5 Işığın yayınımı

Aydınlatıcının yayınımlı ekranı varsa, ışığı yeteri kadar saptırarak gözleyicinin her iki gözününde ekranın
tamamından ışınları almasını sağlamalıdır.
Yayınım faktörü σ’, 0,7'den büyük olmalıdır (Madde 3.1).
2.6 Aydınlanmanın düzgünlüğü

Ekran homojen bir şekilde aydınlatılmalı, homojenlik faktörü g ise 0,5'den büyük olmalıdır (Madde 3.2).
2.7 Engelleyici ışık

Aydınlatıcının kutusu, karartıcılar ve maskeler, engelleyici ışıkların radyografların gözlenmesini önlemeyecek
şekilde tasarlanmalıdır (Madde 3).
2.8 Parlamayı önleme tertibatı

Her aydınlatıcıda, ekrandan radyograf çıkartıldığında kullanıcının aşırı parlak ışına maruz kalmasını
önleyecek şekilde elle veya otomatik çalışan, parlamayı önleme tertibatı bulunmalıdır.
2.9 Isınma
Cihazın normal temas yüzeylerindeki sıcaklığın, aralıklı bir saat kullanımda (cihaz % 50 açık olduğunda ve
20°C oda sıcaklığında en çok 15 saniye çalıştırılmalı) 60°C'yi geçmemesini sağlayacak uygun önlemler
alınmalıdır. Ayrıca yoğunluğu 2,0 olan bir filmin gözlenmesinde, aydınlatıcı sürekli olarak bir dakika veya
aralıklı olarak bir saat çalıştırıldığında filmin kıvrılmamasını sağlayacak önlemler alınmalıdır.
3 Belirli özelliklerin tayini

Tüm fotometrik ölçümler karanlık odada yapılmalıdır. Aydınlık ölçer, ibre ölçeğin ortasındayken
kullanılmalıdır. Bunun yanı sıra gözetleme ekranı tamamen maskelendiğinde bile aydınlatıcıdan sızan ışık
ölçümleri etkilememelidir.
3.1 Işığın sapması ve saçılması (Yayınımlı ekranlarda)

Aydınlık ölçümü, merkezi ekran merkeziyle aynı ve çapı ekranın en büyük boyutuna eşit fakat en az 50 cm
olan bir yarı dairenin üzerinde yapılmalıdır (Şekil 1). Aydınlanma, duyarlı yüzeyi dairenin eğrisine teğet
olacak şekilde uygun bir aydınlık ölçerle ölçülmelidir.
2
EN 25580/Nisan 1996
Şekil 1 - Işığın aydınlık ölçümü
Bu ölçümler normalle, 45° (L45), 20° (L20) ve 5°(L5)'lik açılarda yapılmalıdır. Yayınım faktörü σ' ise şu formüle
göre hesaplanmalıdır:
L 45 + L 20
σ' =
2 L5
Ölçümler her iki dönüşte ard arda yapılmalıdır.
3.2 Ekran aydınlığının homojenliği

Ölçümler bir aydınlanma fotometresiyle veya diğer uygun aletlerle yapılmalıdır. Ekran dikdörtgense, her
kenarı 3,5 cm'lik karelere bölünerek, aydınlanma herbirinde ayrı ayrı ölçülmelidir. Ekran daireyse aynı temel
kural uygulanmalıdır. Her iki halde de kareler ağının ortasındaki kare ekranın tam ortasını merkezleyecek
şekilde olmalıdır.
Maksimum dört değerin ortalaması ve minimum dört değerin ortalaması alınarak, aydınlanmanın aritmetik
ortalama değerleri Len az, ve Len çok bulunmalıdır. Homojenlik faktörü g, şu formüle göre bulunmalıdır:
L en az
g=
L en çok
3.3 Anma güç tüketimi

Anma gücü tüketimi, en az 30 dakika süre içinde, tam aydınlatmada sürekli işlem sonrası aydınlatıcı
tarafından tüketilen Watt sayısıdır.
EN 25580/Nisan 1996
4 İşaretleme
Her aydınlatıcı üzerinde aşağıdaki bilgilerin yer aldığı plaka bulunmalıdır:
a) Anma işletme gerilimi veya müsaade edilebilir gerilim aralığı,
b) Anma temel frekansı veya müsaade edilebilir frekans aralığı,
c) Kullanılan akım türü,
d) Anma güç tüketimi,
e) En yüksek aydınlatma değeri (mum/m2)
5 Kullanma Talimatı
Her aydınlatıcı için aşağıda belirtilen hususları ihtiva eden kullanma talimatı olmalıdır:
a) Cihazın çalıştırılması,
b) Lamba ve ekranların montaj ve değiştirilmesine ait talimatlar,
c) Bakım ve dikkat edilecek noktalar,
d) Güvenlik önlemleri,
e) Aydınlık seviyesi kontrol frekansı.
4

1996 TS 8311 en 25580

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1996 TS 8311 en 25580

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TÜRK STANDARDI

TAHRİBATSIZ MUAYENE - ENDÜSTRİYEL

Non-destructive testing - Industrial radiographic illuminators -

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Kalite Sistem Belgesi

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

− Bu standardın daha önce yayımlanmış bulunan baskıları geçersizdir.

1 Kapsam ve uygulama alanı

2 Radyografik aydınlatıcıların özellikleri

2.2 Gözetleme ekranı

Aydınlatıcılar değişik boyutlardaki radyografların gözlenmesinde de kullanılacaksa ayrıca bir maskeleme

2.3 Ekran aydınlığı

Işıklandırılan radyografların parlaklığı en az

Bu en düşük değerler aşağıda belirtilen ekran aydınlıklarını gerektirir:

Film Yoğunluğu En düşük ekran aydınlığı (mum/m2)

Not - Aydınlatıcı, ekran aydınlanmasını sürekli denetleyecek bir cihazla desteklenebilir.

2.4 Işığın rengi

2.5 Işığın yayınımı

Yayınım faktörü σ’, 0,7'den büyük olmalıdır (Madde 3.1).

2.6 Aydınlanmanın düzgünlüğü

2.7 Engelleyici ışık

2.8 Parlamayı önleme tertibatı

3 Belirli özelliklerin tayini

3.1 Işığın sapması ve saçılması (Yayınımlı ekranlarda)

Şekil 1 - Işığın aydınlık ölçümü

Ölçümler her iki dönüşte ard arda yapılmalıdır.

3.2 Ekran aydınlığının homojenliği

3.3 Anma güç tüketimi

You might also like