Republika Ng Haring Baying Katagalugan

Ipapasa Ni:

Dela Vega, Jessa Mae T.

Lorete,Louie D.

1A1- 1BSE

Ipapasa Kay :

Billy N. De Guzman
I.Paksa

“Republika ng Haring Bayang Katagalugan”

Noong gabi ng Hunyo 7, 1892 , ang araw pagkatapos ng pagpapalaganap ni Rizal ay ipahayag na
si Bonifacio at iba pa ay opisyal na nagtataguyod sa katipunan, o sa boung katas taasan, Kagalang-
galangan na katipunan ng mga anak ng bayan. “Pinkamataas at karamighan kagalang galang na
kapisanan ng mga bata ng bansa”.
Ang bayan ay maaari ding tumutukoy sa komunidad , mga taong at bansa .Ang lihim na lipunan
ay hinahangad ang kalayaan mula sa Espanya sa pamamagitan ng armadong pag aalsa. Ito ay
naiimpluwensyahan ng freemason sa pamamagitan ng mga ritwal at organisayon nito at ang ilang
mga miyembro ni Bonifacio ay mga freemason din . Sa loob ng lipunan, ginamit ni Bonifacio ang
pseudonym May Pag-asa (May Hope). Ang mga bagong nahanap na mga dokumento ay
nagpapahiwatig na ang katipunan ay umiiral na noong unang bahagi ng Eanero 1892.
Sa loob ng ilang sandal , nagtrabaho si bonifacio sa parehong katipunan at La Liga Filipina . Ang
La Liga ay nahahati dahil ang ilang miyembro tulad ni Bonifacio ay nawalan ng pag asa para sa
mapayapang reporma at tumigil sa kanilang tulong sa pananalapi . Ang higit pang mag
konserbatibong miyembro, nananiniwala parin sa mapayapang mga reporma ang nagtatag ng
Cuerpo De Compromisarios , na nagpangako ng patuloy na suporta sa mga repormista sa Espanya.
Ang mga radikal ay isinailalim sa katipunan.Mula sa Maynila, ang katipunan ay pinalawak sa ilang
lalawigan ,kabilang ang Batangas,Laguna,Cavite,Bulacan,Pampanga, at Nueva Ecija.Karamihan
sa mga miyembro nito, natinatawag na katipuneros , ay nagmula sa mga mas mababang at nasa
gitna nang klase, at marami sa mga local na leder nito ay mga kilalang figure sa kanilang mga
munisipalidad . Sa unang Exclusibong lalaki , ang pagiging miyembro ay pinalawig sa mga babae
,na ang asawa ni Bonifacio na si Gregoria de Jesus bilang na ngungunang miyembro.
Ang kilusang Katipunan ay kumalat sa boung luzon , sa Visayas at maging sa Mindanao .Mula sa
wala pang 300 miyembro noong Enero 1896 ,nagkaroon ng 30,000 hanggang 40,000 noong
Agosto 1896.
Ipahayag ng katas-taasang konseho ng katipunan ang isang pambansang armadong rebulusyon
laban sa Espanya at humingi ng sabay-sabay na koordinasyon na atake sa kabesira ng maynila
noong August 29.Itinala ni Bonifacio ang mga heneral upang humantong ang mga rebeldeng
pwersa sa Manila. Ipabatid din ng iba pang mga konseho ng katipunan ang kanilang mga plano.
Bago lumusob ang labanan,muling inorganisa ni Bonifacio ang katipunan sa isang bukas na de
facto na rebolusyonaryong gubyerno at pinangalan nila ang bansa at ang pamahalaan nito Haring
Bayang Katagalugan ( maluwag na isinasalin sa Republika ng Tagalog), Kasama siya bilang
pangulo at komandante sa pinuno ( o generalissimo) ng rebeldeng hukbo at ang Supreme council
bilang kanyang gabinete.
Naimpluwensyahan ng freemason , ang katipunan ay inorganisa na may “ sarili nitong mga batas,
burukratikong istrakturang at elektibong pamumuno”. Para sa bawat lalawigan na kinsasangkutan
nito, pinagsamasama ng Supreme Council ang mga konseho ng probinsya na namamahala sa
“pampublikong adminstrayon at mga local na konseho , na namamahala sa mga gawain “ sa antas
ng distrito o baryo”.
Ang isang pangalan para sa konsepto ng estado ng Pilipinas sa Bonifacio ay lumalabas sa
pagliligtas sa mga dokumento katipunan: Haring Bayan Katagalugan “ Sovereign Nation of
Katagalugan o sovereign Tagalog Nation” kung minsan ay pinaikli sa Haring Bayang( sovereign
Nation” . Ang Bayan ay maaaring isalin bilang “ bansa o mga tao”. Si Bonifacio ay pingalanan
bilang pangulo ng “ Tagalog Republic”

II. Mga Taong Sangkot

III. Lugar ng Pangyayari

Andrés Bonifaco y de Castro (Nobyembre 30, 1863 - Mayo 10, 1897) ay isang lider ng rebolusyong
Pilipino at pangulo ng Republika ng Tagalog. Siya ay madalas na tinatawag na "Ang Ama ng
Rebolusyong Pilipino". Siya ay isa sa mga tagapagtatag at sa huli Supremo (Supreme Leader) ng
Kataas-taasan, Kagalanggalangang Katipunan ng Anak ng Bayan o mas kilala bilang "Katipunan",
isang kilusang naghanap ng kalayaan ng Pilipinas mula sa kolonyal na panuntunan ng Espanyol at
nagsimula ang Rebolusyong Pilipino. Siya ay itinuturing na isang pambansang bayani ng Pilipinas.
Noong 3 Mayo, nagtaguyod si Bonifacio ng isang pangkalahatang pagpupulong ng mga lider ng
Katipunan sa Pasig, kung saan pinagtatalunan nila kung kailan simulan ang rebolusyon. Habang
ang ilang mga opisyal, lalo na Bonifacio, ay naniniwala na ang isang rebolusyon ay hindi
maiiwasan, ang ilang mga miyembro, lalo na ni Santiago Alvarez at Emilio Aguinaldo parehong
Cavite, ay nagpahayag ng mga pagpapaliban at hindi pagkakasundo tungkol sa planong pag-aalsa
dahil sa kakulangan ng mga baril.
Nang sumiklab ang balita, sinubukan ni Bonifacio na kumbinsihin si Rizal, nakokarantina sa isang
barko sa Manila Bay, upang makatakas at sumali sa napipintong pag-aalsa. Si Bonifacio, Emilio
Jacinto at Guillermo Masangkay ay itinago ang kanilang sarili bilang mga mandaragat at nagpunta
sa pier kung saan ang barko ni Rizal ay naka-angkla. Personal na nakilala ni Jacinto si Rizal, na
tinanggihan ang kanilang alok sa pagliligtas. Si Rizal mismo ay naaresto, sinubukan at isinagawa.

Kabilang sa isang matinding pamamalakad, tinawagan ni Bonifacio ang libu-libong miyembro ng

Katipunan sa isang pagtitipon sa Caloocan, kung saan napagpasyahan nilang simulan ang kanilang
pag-aalsa. Ang kaganapan, na minarkahan ng pagkawasak ng mga cedula (personal identity
documents) ay tinatawag na "Cry of Balintawak" o "Cry of Pugad Lawin".
Noong Agosto 30, 1896, personal na pinamunuan ni Bonifacio ang isang pag-atake sa San Juan
del Monte upang makuha ang pulgada ng magasin at tubig ng bayan (na tinustusan ng Maynila).
Ang nagtatanggol na mga Espanyol, napakarami, nakipaglaban sa isang pagkaantala ng labanan
hanggang dumating ang mga reinforcement. Minsan, pinalakas ng mga Espanyol ang mga puwersa
ni Bonifacio sa mabibigat na kaswalti. Si Bonifacio at ang kanyang mga tropa ay muling
nakipagtipon sa malapit sa Marikina, San Mateo at Montalban. Sa ibang lugar, naganap ang
pakikipaglaban sa mga rebelde at pwersa ng Espanyol sa Mandaluyong, Sampaloc, Santa Ana,
Pandacan, Pateros, Marikina, Caloocan, Makati at Taguig.
Noong Disyembre 1896, kinikilala ng pamahalaan ng Espanya ang tatlong pangunahing sentro ng
rebelyon: Cavite (sa ilalim ng Mariano Alvarez, Emilio Aguinaldo at iba pa), Bulacan (sa ilalim
ng Mariano Llanera) at Morong (sa ilalim ng Bonifacio). Ang pag-aalsa ay pinaka-matagumpay
sa Cavite, na karamihan ay nahulog sa ilalim ng kontrol ng rebelde noong Setyembre-Oktubre
1896.
Samantalang itinuturing ang Tradisyonal na "Puso ng Rebolusyong Pilipino", ang Cavite at ang
mga nakapalibot na munisipalidad nito ay nagdala ng kampanya ng militar ng Espanyol, at naging
isang lupain ng isang tao. Ang mga rebelde sa lugar ay pangkaraniwang nakikibahagi sa mga
digmaang digma ng digma at laban sa mga posisyon ng mga Espanyol sa Maynila, Morong, Nueva
Ecija at Pampanga. Mula sa Morong, nagsilbi si Bonifacio bilang taktika para sa mga gerilya ng
rebelde at nagbigay ng mga utos sa mga lugar maliban sa kanyang personal na sektor, bagaman
ang kanyang reputasyon ay naranasan nang nawala ang mga labanan na personal niyang
pinamunuan.

Sa Balara, kinomisyon ni Bonifacio si Julio Nakpil upang bumuo ng isang pambansang awit.
Nakpil ay gumawa ng isang himno na tinatawag na Marangal na Dalit ng Katagalugan ("Honorable
Hymn of the Tagalogs") at naging opisyal na pambansang awit sa buong panahon ng rebolusyon
hanggang sa ito ay pinalitan ng mga taon sa ibang pagkakataon sa pamamagitan ng isa pang
pambansang awit na inatas ng bagong pamahalaang Republika ng Pilipinas na pinalitan ang Haring
Bayang Katagalugan.

Matapos ang mapaminsalang pagkatalo ni Bonifacio sa Maynila, si Bonifacio ay humingi ng

kanlungan sa Cavite kung saan nanalo ang mga rebolusyonaryo. Nagkaroon ng dalawang
Katipunan provincial chapters sa Cavite na naging karibal na paksyon: ang Magdalo,
pinangunahan ng pinsan ni Emilio Aguinaldo na si Baldomero Aguinaldo, at ang Magdiwang, na
pinamumunuan ni Mariano Alvarez, tiyuhin ng asawa ni Bonifacio. Ang mga lider ng parehong
mga paksyon ay nagmula sa itaas na klase, kabaligtaran kay Bonifacio, na nagmula sa mas
mababang gitnang uri. Pagkatapos ng mga unang pagtatagumpay, inilabas ni Emilio Aguinaldo
ang isang manifesto sa pangalan ng Magdalo na namumuno na konseho na nagpahayag ng isang
pansamantalang at rebolusyonaryong gubyerno - sa kabila ng pagkakaroon ng pamahalaan ng
Katipunan. Ang partikular na Emilio Aguinaldo ay nanalo ng katanyagan para sa mga tagumpay
sa lalawigan.
Ang Magdalo at Magdiwang ay nakipaglaban sa awtoridad at hurisdiksyon at hindi tumulong sa
isa't isa sa labanan. Si Bonifacio, bilang kinikilalang pangkalahatang lider ng rebolusyon, ay
inanyayahan ng mga lider ng Cavite upang mamagitan sa pagitan nila at pagsamahin ang kanilang
mga pagsisikap. Pagkatapos ng maraming mga titik na ipinadala sa Bonifacio na humihiling sa
kanya na dumating, sa Disyembre 1896 ay naglakbay siya sa Cavite na sinamahan ng kanyang
asawa, mga kapatid na si Procopio at Ciriaco, at ilang mga tropa, kabilang si Emilio Jacinto,
sekretarya ni Bonifacio at kanang kamay. Sinabi ni Jacinto na laban sa ekspedisyon ni Bonifacio
sa Cavite.

Araw pagkatapos ng sigaw, ang kataas-taasang Konseho ng Katipunan ay nagdaos ng mga halalan,
kasama ang mga sumusunod na resulta:

Posisyon Pangalan

Pangulo Supremo Andrés Bonifacio

Kalihim ng Digmaang Teodoro Plata
Kalihim ng Estado Emilio Jacinto
Kalihim ng Panloob Aguedo del Rosario
Kalihim ng Katarungan Briccio Pantas
Kalihim ng Pananalapi Enrique Pacheco

IV.Dahilan ng kanilang Pagaaklas

V.Paraan ng kanilang pag aaklas

Ang lihim na lipunan ay hinahangad ang kalayaan mula sa Espanya sa pamamagitan ng armadong
pag-aalsa. Ito ay naiimpluwensyahan ng Freemasonry sa pamamagitan ng mga ritwal at
organisasyon nito, at ang ilang mga miyembro kabilang ang Bonifacio ay mga Freemason din.
Ang higit pang mga konserbatibong miyembro, karamihan sa mayayamang mga miyembro, na
naniniwala pa rin sa mapayapang mga reporma ang nagtatag ng Cuerpo de Compromisarios, na
nagpangako ng patuloy na suporta sa mga repormista sa Espanya. Ang mga radikal ay isinailalim
sa Katipunan.
Para sa bawat probinsiya, ang Katipunan Supreme Council ay nakipagtulungan sa mga konseho
ng probinsiya na namamahala sa mga pampublikong administrasyon at mga gawain sa militar, at
sa mga lokal na konseho na namamahala sa mga gawain sa antas ng distrito o baryo.
VI.Nagtagumpay o Hindi

Sa Cavite, lumaki ang alitan sa pagitan ng mga lider ng Bonifacio at Magdalo. Si Apolinario
Mabini, na mamaya ay naglingkod bilang tagapayo ni Emilio Aguinaldo, ay nagsusulat na sa
panahong ito ang mga lider ng Magdalo ay "hindi gaanong nakikinig sa kanyang awtoridad at
kautusan." Ang partidong Bonifacio ay bahagi ng Magdiwang, marahil ay dahil sa kanyang
relasyon sa mga kamag-anak ni Mariano Alvarez, o higit na mahalaga, dahil sa mas malakas na
pagkilala sa kanyang awtoridad. Nang umalis sina Aguinaldo at Edilberto Evangelista kay
Bonifacio sa Zapote, sila ay nanggagalit sa kanilang itinuturing bilang kanyang saloobin ng higit
na kagalingan. Isinulat ni Aguinaldo sa kanyang mga talambuhay na si Bonifacio ay kumilos "na
parang isang hari". Iniutos ni Bonifacio na pag-aresto ng isang Katipunan heneral mula sa Laguna
surnamed Fernandez, na kasama ang mga lider ng Magdalo sa pagbayad ng respeto kay Bonifacio,
dahil sa hindi pagtagumpayan ang pagsalakay sa Maynila, ngunit ang iba pang mga lider ng
Magdalo ay tumangging sumuko sa kanya. Ang mga mamamayan sa Noveleta (isang bayan ng
Magdiwang) ay pinarangalan si Bonifacio bilang pinuno ng Pilipinas, sa ang kaguluhan ng mga
lider ng Magdalo, (Tumugon si Bonifacio: "Mabuhay ang Liberty ng Pilipinas!").
Nakipagkompromiso si Aguinaldo kay Bonifacio sa mga madiskarteng tropa at pinabulaanan siya
para makuha ang bayan ng Silang. Ang Espanyol, sa pamamagitan ng Heswita Superior Pio Pi, ay
sumulat kay Aguinaldo tungkol sa posibilidad ng negosasyong pangkapayapaan. Nang malaman
ni Bonifacio, siya at ang konseho ng Magdiwang ay tumanggi sa mga iminungkahing usapang
pangkapayapaan. Nagalit din si Bonifacio na inisip ng mga Espanyol na si Aguinaldo ang "pinuno
ng rebelyon" sa halip na sa kanya. Gayunpaman, ipinagpatuloy ni Aguinaldo ang mga negosasyon
na hindi kailanman naganap. Naniniwala si Bonifacio na nanaisin ni Aguinaldo na isuko ang
rebolusyon. Si Bonifacio ay napapailalim din sa mga alingawngaw na kinansela niya ang mga
pondo ng Katipunan, ang kanyang kapatid na babae ay ang babaing dalaga ng isang pari, at siya
ay isang ahente na nagpapatunay na binabayaran ng mga prayle upang makapagbigay ng
kaguluhan. Naglabas din ang mga hindi kilalang mga titik na nagsabi sa mga taong taga-Cavite na
huwag idiwayin ang Bonifacio dahilsiya ay isang Mason, isang empleyado lamang ng Manila, na
di-umano'y isang ateista, at hindi pinag-aralan. Ayon sa mga liham na ito, hindi karapat-dapat si
Bonifacio ang pamagat ng Supremo dahil ang Diyos lamang ang pinakamataas. Ang huling
paratang na ito ay ginawa sa kabila ng katotohanang ang Supremo ay sinadya upang magamit
kasabay ng Pangulo, katulad ni Pangulong Supremo (Supreme President) upang makilala ang
presidente ng Supreme Council ng Katipunan mula sa mga pangulo ng konseho ng subordinate
Katipunan na mga kabanata tulad ng Magdalo at Magdiwang. Pinaghihinalaan ni Bonifacio ang
pag-uuswain na gawain ng lider ng Magdalo na si Daniel Tirona. Kinaharap niya si Tirona, na ang
maalab na tugon ay nagpapakunwari kay Bonifacio sa gayong galit na nakuha niya ang isang baril
at sana ay pagbaril ang Tirona kung ang iba ay hindi pumasok.
Kahit na alam ni Bonifacio ang pag-atake ng mga Espanyol sa Perez Dasmariñas, walang tulong
sa pangkat ng Magdalo. Noong Marso 22, 1897, ang mga rebolusyonaryong lider ay may
mahahalagang pulong sa isang Friar Estate Residence sa Tejeros upang ipagpatuloy ang kanilang
Mga Talakayan tungkol sa pagtaas ng Pag-igting sa Magdalo at Magdiwang Forces; At upang
manirahan minsan-at-sa-lahat ng Isyu ng Pamamahala sa loob ng Katipunan sa pamamagitan ng
isang Halalan. Sa gitna ng mga implikasyon kung ang Pamahalaan ng "Katipunan" ay dapat itatag
bilang isang Monarkiya o bilang isang Republika, ipinagtanggol ni Bonifacio na dapat itong
mapanatili bilang isang Republika. Ayon sa kanya, ang lahat ng mga miyembro nito sa anumang
ibinigay na ranggo ay maglilingkod sa ilalim ng Prinsipyo ng Kalayaan, Pagkapantay-pantay at
Pagkakaisa, kung saan itinatag ang Republikanismo. Sa kabila ng Pag-aalala ni Bonifacio sa
Kakulangan ng mga Opisyal at Mga Kinatawan mula sa iba pang mga Lalawigan, Siya ay
obligadong magpatuloy sa Halalan.
Noong Marso 23, 1897, isang araw pagkatapos ng kombensiyon ng Tejeros, nanunumpa si
Aguinaldo sa panunungkulan bilang Pangulo sa isang kapilya na pinangasiwaan ng isang
Katolikong pari na si Cenon Villafranca na nasa kapangyarihan ng Pope sa Roma. Ayon kay Gen.
Santiago Alvarez, ang mga guwardiya ay inilagay sa labas na may mahigpit na tagubilin na huwag
ipaalam sa anumang hindi nais na partidong mula sa pangkat ng Magdiwang habang ang
panunumpa ay naganap. Kinuha din ni Artemio Ricarte ang kanyang tanggapan "nang may
malaking pag-aatubili" at gumawa ng deklarasyon na natagpuan niya ang mga halalan sa Tejeros
na "marumi o makulimlim" at "hindi ayon sa tunay na kalooban ng mga tao."
Samantala, nakilala ni Bonifacio ang kanyang natitirang mga tagasuporta at iginuhit ang Acta de
Tejeros, kung saan ibinigay nila ang kanilang mga dahilan sa hindi pagtanggap ng mga resulta ng
halalan. Sinabi ni Bonifacio na ang eleksiyon ay mapanlinlang dahil sa pagdaraya at pag-akusahan
kay Aguinaldo ng pagtataksil para sa kanyang mga negosasyon sa Espanyol. Sa kanilang mga
memoir Santiago Álvarez (anak ni Mariano) at Gregoria de Jesús parehong pinaghihinalaang
maraming balota ang napunan bago ipamahagi, at sinabi ni Guillermo Masangkay na mayroong
higit pang mga balota kaysa sa mga botante. Isinulat ni Álvarez na si Bonifacio ay binigyan ng
babala ng isang lider ng Cavite na si Diego Mojica ng mga baligyang balota bago nabigyan ang
mga boto, ngunit wala siyang ginawa. Ang Acta de Tejeros ay pinirmahan ni Bonifacio at 44 pang
iba, kabilang sina Artemio Ricarte, Mariano Alvarez at Pascual Alvarez. Pagkatapos, sa susunod
na pulong sa Abril 19 sa Naic, isa pang dokumento, ang Naic Military.
Abril 1897, inutusan ni Aguinaldo ang pag-aresto kay Bonifacio matapos siyang tumanggap ng
isang sulat na nagsasabi na sinunog ni Bonifacio ang isang nayon at iniutos ang pagkasunog ng
simbahan ng Indang matapos ang mga mamamayan ay tumangging magbigay sa kanya ng mga
probisyon. Marami sa mga punong kalalakihan ng Indang, kabilang sa kanila Severino de las Alas,
ang nagpakita kay Emilio Aguinaldo na may ilang mga reklamo laban kay Bonifacio na ang mga
lalaking Supremo ay nagnanakaw ng mga kababaihan (buffalos ng tubig) at iba pang mga hayop
sa trabaho sa pamamagitan ng puwersa at nagpapastol sa kanila para sa pagkain.
Noong Abril 25, isang partido ng mga lalaking Aguinaldo na pinamumunuan ni Colonel Agapito
Bonzón at Major José Ignacio.

Intsik "Paua ay nakuha sa Bonifacio sa kanyang kampo sa baryo Limbon, Indang, tinanggap ng
mga mapagtiwala na Bonifacio ang mga ito nang maaga, pagkaraan ng susunod na araw, sinalakay
ni Bonzón at Paua ang kampo ni Bonifacio na si Bonifacio ay nagulat at tumanggi na labanan ang"
mga kapwa Tagalog " ang mga lalaki ay humawak ng apoy, ngunit ang mga pagbaril ay pinalitan
pa rin. Si Bonifacio ay sinaksak sa braso ni Bonzón, at sinaksak siya ni Paua sa leeg ngunit
pinigilan siya ng isa pang lalaki ni Bonifacio, na inaalok upang mamatay sa lugar ni Bonifacio. Si
Ciriaco ay pinatay, habang ang kanyang kapatid na si Procopio ay pinalo, at ang kanyang asawang
si Gregoria ay maaaring napilitan ng Bonzón. Mula sa Indang, ang isang kalahating-gutom at
nasugatan na Bonifacio ay dinala ng duyan sa Naic, na naging punong tanggapan ni Pangulong
Aguinaldo. Ang partido ni Bonifacio ay dinala kay Naic, kung saan siya at Procopio ay nanatiling
pagsubok.

mga singil ng sedisyon at pagtataksil laban sa pamahalaang Aguinaldo at pagsasabwatan sa

pagpatay kay Aguinaldo. Ang lupong tagahatol ay ganap na binubuo ng mga lalaki ni Aguinaldo
at kahit na ipinahayag mismo ng pagtatanggol sa abogado ni Bonifacio na nagkasala ang kanyang
kliyente. Si Bonifacio ay pinigilan sa pagsalubong sa testigo ng estado sa singil ng pagsasabwatan
sa pagpatay sa mga dahilan kung bakit namatay ang mga ito sa labanan. Gayunpaman, matapos
ang paglilitis, ang saksi ay nakitang buhay kasama ng mga tagausig. Ang mga kapatid na Bonifacio
ay napatunayang nagkasala sa kabila ng hindi sapat na katibayan at inirerekomenda na ipatupad.
Inalis ni Aguinaldo ang sentensiya sa pagpapatapon noong Mayo 8, 1897 ngunit hinikayat siya ni
Pío del Pilar at Mariano Noriel na bawiin ang order para sa pagpapanatili ng pagkakaisa. Sa mga
ito ay pinalitan sila ni Mamerto Natividád at iba pang mga tagasuporta ni Aguinaldo. Ang mga
kapatid na Bonifacio ay isinagawa noong Mayo 10, 1897 sa mga bundok ng Maragondon.

Isinulat ni Apolinario Mabini na ang kamatayan ni Bonifacio ay nagbunga ng demoralisasyon ng

maraming mga rebelde mula sa Manila, Laguna at Batangas na dumating upang tulungan ang mga
nasa Cavite, at pinatalsik sila. Sa iba pang mga lugar, ang mga kasamahan ni Bonifacio na katulad
ni Emilio Jacinto at Macario Sakay ay nagpatuloy sa Katipunan at hindi nakilala ang awtoridad ni
Aguinaldo.

VII. Ambag sa pangkalahatang kasaysayan ng Pilipinas

Para sa amin napakalaking ambag ang ginawa ni Gat. Andres Bonifacio sa kasaysayan dahil sya
nagpapakita na ang pagmamahal sa bayan ay walang pangangailangan, hindi kailangan ng pera,
edukasyon o kung ano ang mahalaga ay maaari kang makipag-away ng iyong bayan ng walang
takot kahit alam mo na imposible. Siya ang naging dahilan kung bakit may tanong sa amin na si
Rizal ang dapat na kilalanin ng mga tao bilang kanilang pambansang bayani o si Bonifacio? Sa
higit sa lahat kung ang Aguinaldo ay dapat na karapat-dapat na maging unang pangulo ng
Pilipinas? Dahil dito ang susunod na mga henerasyon ay may matututunan na may isang taong
nawawalan ng pag-asa ngunit sa halip na bumagsak sa kadiliman ay mas pinili niyang makipag-
away para sa bayan. Pinapakitang hindi lamang sa ibang lugar ang mga bayan na lumaban para sa
bayan. Ang kanyang laban ay maaaring tapos na ngunit ang mga nagawa niya ay walang
kamatayan.

VIII.Konklusyon
Pagkatapos naming mabasa ito ay nagkaroon kami ng ideya na kahit na noon ay naiiba na ang
inggit sa kahit sino. Kahit gaano man kabait ang ipakita mo may talagang mag-tra-traydor mo.
Pero ang mas nakatakip sa aming isip ay ang katapangan na ipinakita ni Andres, na isang tunay na
bayani sa amin, siya ay nagtatampok ng malawak na kaalaman, malawak na kaligayahan na walang
kinakailangang magandang edukasyon para sa tulong sa kanyang bayan. Dumapo sa aming isip na
hindi dapat maging tamad na maging mabait kahit na sa harap ng problema. Isa siya sa mga
nagagalang na bayani ng Pilipinas dahil naniniwala kami na hindi lamang siya lumaban na nag-
iwan ng dugo sa labanan kundi nag-iwan din siya ng aral na talagang matututuhan natin. Si Andres
Bonifacio ay nagpapakita na hindi nakapipigil ang estado ng iyong buhay kung ito ay para sa
bayan. Mas mahalaga ang kalayaan kaysa sa kapangyarihan dahil sa kalayaan ay makukuha
lamang ang kapangyarihan na muling nakakatakot na walang takot. Natutuwa kami na nakilala
namin si Andres dahil may ideya kami na ang buhay ay hindi nakasalalay sa ibang tao, ito ay
nakasalalay sa iyong sariling pasiya at ideya.