Professional Documents
Culture Documents
DIONA Reporttt
DIONA Reporttt
pagtula noong nasa hayskul pa lang ako. Mayroon na nito bago pa tayo sakupin ng
mga Kastila. Nabanggit pa nga ito bilang isa sa mga auit (“awit”) sa Vocabulario de
la lengua tagala nina Juan Jose de Noceda at Pedro de Sanlucar (1974).
* * *
Awit ang tawag sa mga katutubong tula dahil noong unang panahon ay inaawit ang
pagbigkas sa mga ito. Hindi naman ito nakapagtataka dahil may mga ganitong anyo
rin ng tula sa ibang bansa na inaawit pa rin hanggang ngayon.
* * *
Hindi na rin ito nakapagtataka dahil diumano dalit at talindaw ang pinakapopular na
mga anyo ng tulang Tagalog noong panahong sakupin tayo ng mga Kastila.
Ang alam ko, awit sa kasal ang diona. May impression nga ako noon na may limang
pantig (syllables) at tatlong taludtod (lines) ang diona. Karaniwan kasing pipituhin
ang pantigan ng mga katutubong tula. May nagsabing awit sa panliligaw ang diona.
May ibang nagsabing inaawit ito sa loob ng bahay.
Sa kasalukuyan, tinatanggap ang diona bilang isang tulang may pitong pantig at
tatlong taludtod. Iisa ang tugmaan nito (pero may mga makabagong diona na hindi na
rin ito sinusunod). At, tulad ng nabanggit ko, sari-sari na ang tema.
* * *
Dahil isa itong tulang may tatlong linya, binansagan itong Pinoy haiku. Pero nitong
nakaraang linggo, nagkaroon ito ng bagong bihis at pakay.
* * *
“At 5pm today, Karapatan received reports that two-day old Diona Andrea Rosal,
newborn baby girl of detained Andrea Rosal, passed away at the Neonatal Intensive
Care Unit of the Philippine General Hospital. Since her birth, she was on artificial
respirator and experienced seizures.”
—breaking news ng Karapatan (Mayo 18, 2014)
* * *
Ang diona ay hindi na lang isang anyo ng tula kundi sagisag ng pandarahas ng militar
at ng pasistang rehimeng Aquino. Kung matatandaan, tulad ng pagkakadakip sa mag-
asawang Tiamzon at iba pa, regalo ang pagkakadakip ng pitong buwang buntis na si
Andrea Rosal sa pagdating ni Obama sa Pinas.
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
“In Camp Bagong Diwa, [Andrea] was imprisoned in a 5×10 meter cell with 31 other
inmates. She did not receive any medical attention from jail authorities during her
detention. Her transfer to PGH this week, in accordance to a court order issued for her
immediate hospitalization, was unreasonably delayed by authorities from the Bureau
of Jail Management and Penology. Andrea was experiencing uterine contractions
since the evening of May 15.”
—Karapatan
* * *
* * *
“Sino nga ba ang walang puso?” usig ni Amihan Euza sa kanyang tula. “Mapalad ka
nga ba, o Diona, ngayong ikaw ay kapos-palad at pinagkaitang mabuhay?” wari
naman i Genesis Soriano sa kanyang tulang tuluyan.
“[W]alang ibang saksi / maliban sa nakapikit mong mata,” wari ba’y bulong ni
Andrea sa kanyang anak, sa tula ni Rustum Casia, na may dala ring pag-uusig: sino
ang totoong nakapikit?
Pero hindi makatatakas ang mga maysala. “Hindi ka malilimot, munting anghel /
Tiyak, balang araw, mananagot ang mga salarin,” banta ni Len Olea.
Bitbit ng tula ni Victor Bisperas (nom de plume o nom de guerre?) ang isang kilalang
panawagan:
Totoo nga ang sinabi ni Rogene Gonzales sa kanyang tula, ang walang muwang na si
Diona Andrea Rosal, bago pa man isilang, ay isa nang “pangamba[ng] sibat sa dibdib
ng kaaway.”