Σχόλια

Τράτα αρχικά ονομαζόταν το κωνικό δίχτυ που χρησιμοποιούσαν οι ψαράδες για να ψαρεύουν.
Στη συνέχεια, συνεκδοχικά, τράτα ονομάστηκε και το καΐκι που ψάρευε με τέτοια δίχτυα, καθώς
και το ίδιο το σήκωμα των γεμάτων διχτυών από τη θάλασσα, εργασία πολύ κουραστική, που
απαιτεί συντονισμένο ρυθμό. Τέτοιου είδους εργατικό τραγούδι ήταν και η «Τράτα», όπου ένας
από το τσούρμο έλεγε τους στίχους-προτροπές και οι άλλοι επαναλάμβαναν ένα σταθερό
τσάκισμα. Οι μελωδίες τέτοιων τραγουδιών ήταν στοιχειώδεις, ο ρυθμός ανταποκρινόταν στη
δουλειά που συνόδευαν, τα λόγια ήταν κοροϊδευτικά, αυτοσαρκαστικά, ερωτικά,
τραγουδισμένα τραχιά, για να εμψυχωθούν κλειστές αντροπαρέες.

Το τραγούδι, μέσα στη διάρκεια του 20ού αιώνα κι από τη στιγμή που μπήκε στη δισκογραφία,
μετατράπηκε, όπως και πολλά αντίστοιχα άλλα, σε τραγούδι του γλεντιού και του χορού, με
διαφορετικούς στίχους και ύφος, αλλά και πολλούς τρόπους ερμηνείας και ακρόασης. Κάποια
στιγμή το τραγούδι τιτλοφορήθηκε «Η τράτα μας η κουρελού».

Η πρώτη ηχογράφηση -και μάλλον η πιο συγγενική στην αρχική, ανώνυμη μορφή του
τραγουδιού- είναι αυτή που έγινε στις ΗΠΑ, το 1927, με τον Σωτήρη Στασινόπουλο, τραγουδιστή
δημοτικών τραγουδιών εκεί. Μπορεί κανείς να την ακούσει εδώ .

Η παραλλαγή αυτής της συλλογής προέρχεται από την περιοχή της Καρυστίας, στη Νότια
Εύβοια, και συνοδεύει συρτό χορό, σε ρυθμό 2/4.

Μιράντα Τερζοπούλου (2018)

YouTube Δείτε το τραγούδι σε άλλη εκτέλεση με τη Δόμνα Σαμίου

Δείε επίσης και τα: H τράτα μας η κουρελού (Τρίκερι), Hπούλησα τη βάρκα μου (Δωδεκάνησα).

Στο αρχείο του Συλλόγου υπάρχει και μια καταγραφή της Δόμνας Σαμίου που έγινε στις
15/12/1976, στους Μύλους Εύβοιας, στο πλαίσιο έρευνάς της για την τηλεοπτική εκπομπή
Μουσικό Οδοιπορικό με τη Δόμνα Σαμίου. Τραγουδά ο Παναγιώτης Μήλας και ομάδα ανδρών
με τη συνοδεία βιολιού (Παναγιώτης Μήλας) και λαούτου (Αντώνης Βερούχης).

Η τράτα μας η κουρελού

Our patchwork boat

Our patchwork boat , sewed one thousand times
We were sewing it all the time and it was always torn apart

Our boat , old biddy

Needs rows , old biddy
Needs sails , old biddy
gialeli m'gialeli m'gialeli congratulations
gialeli m'gialeli m'gialeli congratulations guys 1
If only my mother knew I'm working on the boat
She would sent me my clothes and my old breeches

We stopped to Karystos one night

Caught many fish and one squid

Our patchwork boat ,

sewed one thousand times
We were sewing it all the time
and it was always torn apart

Heave-ho one, on the sails

Heave-ho two, in the village
Heave-ho three, at her house.

If only my mother knew

I'm working on the boat
She would sent me my clothes
and my old breeches

Heave-ho one, on the sails

Heave-ho two, in the village
Heave-ho three, at her house.

We stopped
to two Laskaria
And our boat was full
cuttlefish and squids

Heave-ho one, on the sails

Heave-ho two, in the village
Heave-ho three, at her house.
We stooped down to Diapori
We caught many fish and an octopus too

Heave-ho one, on the sails

I sold our boat

in Thessaloniki
and went back to my mother
with no money

Heave-ho one, on the sails

Heave-ho two, in the village
Heave-ho three, at her house.

Η τράτα που έγινε κουρελού

Στίχοι & Τραγούδια

n
i
Μαϊ '11
k
Είναι ενα όμορφο παραδοσιακό τραγούδι των νησιών του Αιγαίου που μέσα στην διάρκεια του
forlan απο την στιγμή που μπήκε στην δισκογραφία και έπειτα, του άλλαξαν στίχους και ύφος.
αιώνα,
Λογικά η πιο κοντινή -στην ανώνυμη δημιουργία των νησιών-εκτέλεση είναι η πρώτη. Αυτή του
1
9 στίχοι της πρώτης εμφάνισης του τραγουδιού στην δισκογραφία ήταν οι εξής:
Οι
2 την Πόλη εφύγαμε και πάμε για την Τούνα
Απο
7 δρόμο πο’ πηγαίναμε μας έπιασε φουρτούνα.
στο
Η τράτα μας - γκιόσα
μ τα κουπιά εϊβαλά
με
ε
θέλει πανιά, θέλει κουπιά θέλει και παλικάρια
να πάμε να ψαρέψουμ’ να βγάλουμε ψάρια
τ
ο από ταχιά κινήσαμε και πάμε με την τράτα
Ν’
ν
λάθε στιγμή σε λαχταρώ γλυκιά μου μαυρομάτα

ΣΝα το ‘ξερ’ η μανούλα μου μ’ πως πήγα με την τράτα

ω μο’ στελνε τη φέσα μ’ και την καινούργια βράκα
να
τ
ή τράτα μας - γκίοσα για λέσα
Η
ρ κουρελού - εϊβαλά
η
η
θέλει πανιά θέλει κουπιά,θέλει και παλικάρια
να πάμε να ψαρέψουμ’ αστακούς και καλαμάρια.
Σ
Σημαντικό είναι να πούμε οτι σε αυτήν την εκτέλεση παίζουν κλαρίνο και σαντούρι.
τ
α 1930 ηχογραφήθηκε σύμφωνα με τον Κουνάδη από το Συγκρότημα Καλύμνιων με τον Ιωάννη
Το
σ
Φωκίοιυ στην Αθήνα. Δεν βρήκα σχετικό υλικό.
ι
ν
Αργότερα το 1932 ο Δούσας στην Αμερική το ηχογράφησε με σημαντικές αλλαγές με συνοδεία
κό
ιπ
ο το ξευρε η μάνα μου πως είμαι με την τράτα
θ
Να
υ μου στελνε τα ρούχα μου και την παλιά μου βράκα
ά
να
λ
ρ
ο ρε τη βάρκα μας - γκίοσα
α
Ω
ς κουρελού - γκιόσα
η
σ πότε δω - γκίοσα
h
βρε
tτ
η
w
yν
o
Α
u
και πότε αλλού - γκιόσα…
Γιαλέλι μ’, γιαλέλι, γιλέλι γιασαλά
γιαλέλι μ’ γιαλέλι γεια χαρά σας βρε παιδιά

Απ’ τ’ Αϊβαλί κινήσαμε και πάμε για την Ντούνα

στο δρόμο που παγαίναμε, βρε μας έπιασε φουρτούνα

Ω ρε η βάρκα μας γκιόσα

η κουρελού, γκιόσα
θέλει κουπιά, γκιόσα
θέλει σκαρμούς, γκιόσα
θέλει πανιά γκιόσα
Γιαλέλι μ’, γιαλέλι, γιλέλι γιασαλά
γιαλέλι μ’ γιαλέλι βρε σ’ αυτό το μαχαλά

Απο τη Σμύρνη φύγαμε μπαρούτι φορτωμένοι

και ο καπετάνιος φώναζε αγάντα μεθυσμένοι

Ω ρε τη βάρκα μας - γκίοσα

η κουρελού - γκιόσα
βρε πότε δω - γκίοσα
και πότε αλλού - γκιόσα…
Γιαλέλι μ’, γιαλέλι, γιλέλι γιασαλά
γιαλέλι μ’ γιαλέλι γεια χαρά σας βρε παιδιά

Κι αν σε ρωτήσει η μάνα μου τι έκανα τη τράτα

να πεις πως την εψείριζα την ωρώμια μου την βράκα.

Απο κει και πέρα αρκετή καλλιτέχνες όπως η Δόμνα Σαμίου, Ο Σόλων Λέκκας, και άλλοι του
“έντεχνου” όπως η Αρβανιτάκη, το έχουν τραγουδήσει ο καθένας με δικές του αλλαγές. Κοντά
και στα δύο, πιο πολύ όμως σε αυτό του Δούσα. Πλέον όμως το τραγούδι ονομάστηκε πως δεν
ξέρω “Η τράτα μας η κουρελού” Δεν ξέρω, δεν μπόρεσα να βρω άλλες ηχογραφήσεις των
δεκαετιών απο 1930 και μετά εκτός από ο,τι αναφέρω πιο κάτω.

Δίνω μερικά στοιχεία να ακούσετε τις διαφορές και τις διασκευές:

h
t
w
h
ty
o
w
h
tyu
t για να μην αναφέρουμε τα πανηγύρια στα νησιά μας και το τι μπορεί να γίνεται εκεί,
o
w
Και
yu
τελειώνω με την τράτα του Θ.Παπακωσταντίνου:
tc
o
w
u
tca
t
w
u
cao
h
t
w
Λαϊκή άβυσσος!!!
y
o
u
t
u
δημιουργήθηκε
c '11
Μαϊ
w
τελευταία απάντηση
aΙ
tο
l
απαντήσεις
h
6,5χιλ.
N
προβολές
U
U
χρήστες
C
9
C
σύνδεσμοι
L
3

colectorgram
Μαϊ '11
Υπαρχει και μια πανεμορφη οργανικη εκτελεση στα μεσα της δεκ.του '30 με τον Λαμιωτη
κλαριτζη ΙΩ.ΜΠΟΛΩΤΑ…

Νίκος Πολίτης
n
i
Συντονιστής
k '11
Μαϊ
politis όσο ακόμα ζούσε η προφορική παράδοση, είναι γνωστό ότι τα τραγούδια δεν είχαν
Νίκο,
“στάνταρ” στίχους. Με την έννοια λοιπόν αυτή, οι δύο στιχουργικές εκδοχές που παραθέτεις
είναι δύο παραλλαγές για ένα και το αυτό τραγούδι. Αν στη μία, η μάνα προτρέπεται να στείλει
την καινούργια βράκα, ενώ στην άλλη την παλιά, δεν σημαίνει τίποτα απολύτως. Ούτε και το ότι
η μία τράτα (μιλάω για το δίχτυ, το σάκο) δεν είναι ούτε κουρελού, ούτε χιλιομπαλωμένη, η
άλλη σκέτα κουρελού και οι νεώτερες και τα δύο.

Τις εκδοχές των Σαμίου, Λέκα και Αρβανιτάκη δεν τις άκουσα. Επειδή γνωρίζω τη Δόμνα Σαμίου
και τον τρόπο με τον οποίο δούλευε, τους στίχους της θα τους πήρε από μικρασιάτικη εκδοχή
που η ίδια κατέγραψε. Ο Σόλων Λέκας προφανώς θα έκανε το ανάλογο με μία Μυτιληναίικη
παραλλαγή, της Αρβανιτάκη θα της διάλεξαν (και ενδεχομένως “πείραξαν”) την εκδοχή που κατά
την άποψή τους διέθετε τα περισσότερα προσόντα για καλύτερη εμπορική καριέρα του
κομματιού. Και επειδή, όπως και πάλι είναι γνωστό, τα παραδοσιακά τραγούδια δεν είχαν και
τίτλο, αυτός διαμορφώθηκε κατά το δοκούν κάθε φορά, από τους αρμόδιους παράγοντες της
ηχογράφησης (τον παραγωγό, σήμερα), όπως είχε ήδη αρχίσει να γίνεται και από τις πρώτες
απαρχές της δισκογραφίας με όλες τις ηχογραφήσεις.