ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

Η ΣΟΝΑΤΑ ΤΟΥ ΣΕΛΗΝΟΦΩΤΟΣ

Στίχοι

Άφησέ με να έρθω μαζί σου. Τι φεγγάρι απόψε!

Είναι καλό το φεγγάρι, - δε θα φαίνεται
που άσπρισαν τα μαλλιά μου. Το φεγγάρι
θα κάνει πάλι χρυσά τα μαλλιά μου. Δε θα καταλάβεις.
Άφησέ με να’ρθω μαζί σου.

Όταν έχει φεγγάρι μεγαλώνουν οι σκιές μες στο σπίτι,

αόρατα χέρια τραβούν τις κουρτίνες,
ένα δάχτυλο αχνό γράφει στη σκόνη του πιάνου
λησμονημένα λόγια δε θέλω να τ’ ακούσω. Σώπα.

Το ξέρω πως καθένας μοναχός πορεύεται στον έρωτα,

μοναχός στη δόξα και στο θάνατο.
Το ξέρω. Το δοκίμασα. Δεν ωφελεί.
Άφησε με να’ρθω μαζί σου.

Τούτο το σπίτι στοίχειωσε, με διώχνει -

θέλω να πω έχει παλιώσει πολύ, τα καρφιά ξεκολλάνε,
τα κάδρα ρίχνονται σα να βουτάνε στο κενό,
οι σουβάδες πέφτουν αθόρυβα
όπως πέφτει το καπέλο του πεθαμένου απ' την κρεμάστρα
στο σκοτεινό διάδρομο
όπως πέφτει το μάλλινο τριμμένο γάντι της σιωπής
απ’ τα γόνατά της
ή όπως πέφτει μια λουρίδα φεγγάρι στην παλιά, ξεκοιλιασμένη
πολυθρόνα.

Τούτο το σπίτι με πνίγει. Μάλιστα η κουζίνα

είναι σαν το βυθό της θάλασσας.Τα μπρίκια κρεμασμένα γυαλίζουν
σα στρογγυλά, μεγάλα μάτια απίθανων ψαριών,
τα πιάτα σαλεύουν αργά σαν τις μέδουσες,
φύκια κι όστρακα πιάνονται στα μαλλιά μου - δεν μπορώ να
τα ξεκολλήσω ύστερα,
δεν μπορώ ν' ανέβω πάλι στην επιφάνεια -
ο δίσκος μου πέφτει απ' τα χέρια άηχος, - σωριάζομαι
και βλέπω τις φυσαλίδες απ' την ανάσα μου ν' ανεβαίνουν,
ν' ανεβαίνουν
και προσπαθώ να διασκεδάσω κοιτάζοντές τες
κι αναρωτιέμαι τι θα λέει αν κάποιος βρίσκεται από πάνω και
βλέπει αυτές τις φυσαλίδες,
τάχα πως πνίγεται κάποιος ή πως ένας δύτης ανιχνεύει τους βυθούς;

.Τούτος ο ίλιγγος
ωραίος, ανάλαφρος θα πέσεις, -
ένα μαρμάρινο πηγάδι το φεγγάρι,
ίσκιοι σαλεύουν και βουβά φτερά, μυστηριακές φωνές - δεν τις ακούτε;

Βαθύ βαθύ το πέσιμο,

Βαθύ βαθύ το ανέβασμα,
το αέρινο άγαλμα κρουστό μες στ' ανοιχτά φτερά του,
βαθειά-βαθειά η αμείλικτη ευεργεσία της σιωπής, -
τρέμουσες φωταψίες της άλλης όχθης, όπως ταλαντεύεσαι μες
στο ίδιο σου το κύμα,
ανάσα ωκεανού. Ωραίος, ανάλαφρος
ο ίλιγγος τούτος, - πρόσεξε, θα πέσεις. Μην κοιτάς εμένα,
εμένα η θέση μου είναι το ταλάντευμα - ο εξαίσιος ίλιγγος.
Έτσι κάθε απόβραδο
έχω λιγάκι πονοκέφαλο, κάτι ζαλάδες.

Α, φεύγεις; Καληνύχτα. Όχι, δε θα έρθω. Καληνύχτα.

Εγώ θα βγω σε λίγο. Ευχαριστώ. Γιατί, επιτέλους, πρέπει
να βγω απ' αυτό το τσακισμένο σπίτι.
Πρέπει να δω λιγάκι πολιτεία, - όχι, όχι το φεγγάρι -
την πολιτεία με τα ροζιασμένα χέρια της, την πολιτεία
του μεροκάματου,
την πολιτεία που ορκίζεται στο ψωμί και στη γροθιά της
την πολιτεία που μας αντέχει στη ράχη της
με τις μικρότητες μας, τις κακίες, τις έχτρες μας,
με τις φιλοδοξίες, την άγνοιά μας και τα γερατειά μας, -
ν' ακούσω τα μεγάλα βήματά της πολιτείας,
να μην ακούω πια τα βήματα σου
μήτε τα βήματα του Θεού, μήτε και τα δικά μου βήματα.
Καληνύχτα.

Αθήνα, Ιούνιος 1956

Στον παρακάτω σύνδεσμο μπορεί κανείς να ακούσει την μελοποιημένη έκδοση του
ποιήματος:

 https://youtu.be/kwrR63ODkHM

Το ποίημα
Το 1956 ο Γιάννης Ρίτσος γράφει την πρώτη εκτενή ποιητική σύνθεση, που αναδείχθηκε σ’
ένα από τα πιο αγαπημένα ποιήματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας∙ τη σονάτα του
σεληνόφωτος, για την οποία και έλαβε το κρατικό βραβείο ποίησης. Ο τίτλος του ποιήματος
παραπέμπει στις αντίστοιχες δημοφιλείς συνθέσεις της ευρωπαϊκής μουσικής και
αναφέρεται στη διάσημη σονάτα του Λούντβιχ Μπετόβεν. Ο τίτλος της ευρύτερης
συλλογής, στην οποία εντάσσεται η σονάτα του σεληνόφωτος: «Τέταρτη Διάσταση»,
αναφέρεται σαφώς στην έννοια του χρόνου∙ έννοια κεντρική για τις περισσότερες ποιητικές
συνθέσεις της συλλογής, καθώς το πέρασμα του χρόνου είναι αυτό που στενεύει τα
περιθώρια ζωής, φέρνει τη φθορά, και εν τέλει υποτάσσει όλους τους ανθρώπους.

In 1956, Yannis Ritsos wrote the first extensive poetic composition, one of the most beloved
poems of modern Greek literature; the moonlight sonata, for which he received the State
Prize for Poetry. The title of the poem refers to the corresponding popular compositions of
European music and refers to the famous sonata of Ludwig Beethoven. The title of the
broader collection, which includes the moonlight sonata: "Fourth Dimension", clearly refers
to the concept of time; a concept central to most of the poetic compositions of the
collection, as the passage of time is what narrows the margins of life, brings blight, and
eventually subdue all people.
En 1956, Yannis Ritsos écrivit la première composition poétique extensive, l'un des poèmes
les plus aimés de la littérature grecque moderne. la sonate au clair de lune, pour laquelle il a
reçu le prix d'État de poésie. Le titre du poème fait référence aux compositions populaires
correspondantes de musique européenne et à la célèbre sonate de Ludwig Beethoven. Le
titre de la collection élargie, qui comprend la sonate au clair de lune: "Quatrième
dimension", fait clairement référence au concept de temps; Un concept au cœur de la
plupart des compositions poétiques de la collection, car le passage du temps est ce qui
rétrécit les marges de la vie, provoque la brûlure et finit par soumettre tous les êtres
humains.

In 1956 schrieb Yannis Ritsos die erste umfangreiche poetische Komposition, eines der
beliebtesten Gedichte der neueren griechischen Literatur. die Mondscheinsonate, für die er
den Staatspreis für Poesie erhielt. Der Titel des Gedichts bezieht sich auf die entsprechenden
volkstümlichen Kompositionen der europäischen Musik und bezieht sich auf die berühmte
Sonate von Ludwig Beethoven. Der Titel der umfassenderen Sammlung, zu der die
Mondscheinsonate gehört: "Fourth Dimension", verweist eindeutig auf den Begriff der Zeit.
Ein Konzept, das für die meisten poetischen Kompositionen der Sammlung von zentraler
Bedeutung ist, da der Lauf der Zeit die Ränder des Lebens einschränkt, Fäule bringt und
schließlich alle Menschen unterjocht.

Ο ποιητής
Ο Γιάννης Ρίτσος (1 Μαΐου 1909 - 11 Νοεμβρίου 1990) ήταν ένας από τους σπουδαιότερους
Έλληνες ποιητές με διεθνή φήμη. Δημοσίευσε πάνω από εκατό ποιητικές συλλογές και
συνθέσεις, εννέα μυθιστορήματα, τέσσερα θεατρικά έργα και μελέτες. Το έργο του
συμπληρώνουν πολλές μεταφράσεις και άλλα δημοσιεύματα. Αρκετά από τα έργα του
έχουν μεταφραστεί σε ξένες γλώσσες.

Yannis Ritsos (May 1, 1909 - November 11, 1990) was one of the greatest Greek poets with
an international reputation. He has published over a hundred poetic collections and
compositions, nine novels, four plays and studies. He has also made many translations and
other publications. Several of his works have been translated into foreign languages.

Yannis Ritsos (1er mai 1909 - 11 novembre 1990) était l'un des plus grands poètes grecs de
renommée internationale. Il a publié plus d'une centaine de recueils et compositions
poétiques, neuf romans, quatre pièces de théâtre et des études. Il a également fait de
nombreuses traductions et autres publications. Plusieurs de ses œuvres ont été traduites en
langues étrangères.

Yannis Ritsos (1. Mai 1909 - 11. November 1990) war einer der größten griechischen Dichter
mit internationalem Ruf. Er hat über hundert poetische Sammlungen und Kompositionen,
neun Romane, vier Theaterstücke und Studien veröffentlicht. Er hat auch viele
Übersetzungen und andere Publikationen gemacht. Einige seiner Werke wurden in andere
Sprachen übersetzt.