• • .

-
-
-
-

-
- - -
-
, •
+
[EIEIIGIIEIIGIIEIIGIIEIIGITUUGIENSE -

- -
-'

- -

-
*

v •

-
-
.*
-
-

-
-

- -

- - -

-
-

-
-
-
- -

- -
.
-
-
- -
-

-
/ -

.*

-
-
-
-

- -
- -
. .
.. - -
- - -

- -

-
-

-
-

-
/ v.

«
-

- -
* - -
-
-

-
-
-
-
.

- -

- -
-

- -
-
- -

.-
-

-
- -
-
- -
-
- -

-
-

- -

…
-
 ››

**

-.
 →-+-- — - ） --- ——
*

-
*
-*

-
•*

-.- •
|
 -
;

* -
+ *

*•

…-

:
À P E T A I o r
ΚA IIII A4oKor
A II A N T A.

A R E T A E I
CAPPADocis
OPE RA O M N I A.

EDITIONEM cvRAviT

D. CARoLvs GOTTLOB KUHN

pROFESSOR PHYSIOLOGIAE ET PATHOLOGIAE IN
ALITERARVM VNIVERSITATE LIPSIENSI PVBLICVS
oRDINARIvs ETc.

L I P S I A E.
prosTAT IN officINA LIBRARIA cAR. cNobLociiii
..
1 8 2 8. -
 MEDICORVM GRAECORVM

O P E R A
Q v A E EX S T A N T.

EDITIONEM cvRAviT

D. CAROLVS GOTTLOB KÜHN

PRoFEssoR PHYsIoLoGIAE ET PATHoLoGIAE IN
LITERARVM VNIVERSITATE LIPSIENSI PVBLICVS
O R ID IN AR.IV8 ET C.

v)

H. , ^
J//,/vvTVXt^,

• vo L v M E N xxiv.
C O N TIN EN8

A R E T A E V M C A P P A D O C E M.

L I P S IA E - *«

PRosTAT IN OFFICINA LIBRARIA CAR. cNoBLociiII

1 8 2 8.
 |
·
…
-

· |
-

|
|
|-|× |-·
|
|
·
|

-
|-
|
-|
- - ----
！ - |-|
|
| | –|
-

|
- -|--
-

|-| |
----
|
|-|
-

- -→ ·|-
|
·
-| |-|
-
·| |-|
|-,
|-|
- -|
|
|-
|
-t

|-
|
→ | -
|- |
- |
| |- -
|-|-|
|
|
|-|-|
|-|
|-·|- |-|-|
| -- ： -
|-
|-|-- ----
|-|-|-|-|
-
-
-
*|
|-|-（ ）- -- |--
|-|-|-|
|-| |-|-|
|-||
| |
-

|
-

-
|- |
.|-|-|-|
|-| |
|
|-|
|-|
|
· |-|
|-|-|
}-------- ·|-|-|
|
|
|
- |
|-|
|-|-|
|-|-
|--
|-|| -
|-- -
----|-
|-|-|----- –- -
|-
|
|-- - - |
，----|
|-|
- ----|
· -- - -
|
---- |-|
|
|-|-|
|-·
|
· |
|-|
|
/
~
----
 D E A R E T A E O.

1) Aretaei aetas , vita. - 2) Aretaei secta. 3) Aretaei

merita in medicinam theoreticam et practicam. 4) Li
δri ejus qui adhuc exstant. Libri de re pharmaceu
tica deperditi. 5) Codices manuscripti, 6) Editionum
Aretaei historia. 7) Commentatores in Aretaeum. Aelia
scripta Aerataeum illustrantia.

(Studio Jo. Chr. Gottl. Ackermann, Med. D.. et Prof. Altorfin.)

I. - .. , ,' *

ARETAEUS Cappadox °) diversus fuit ab Aretaeo

Corinthio, (Luciamus in Toxari). . Sabinum etiam,
Hippocratis commentatorem veterem, Gellio III. 16.
et Galeno saepius memoratum, quo auctore Tiraquel

a) De Aretaei aetate, secta, medicinali scientia, cet. omnium

plenissime doctissimeque scripsit Jo. WiGAN. in dissertationibus
Aretaeo , ab ipso edito praemissis. Multa , quoque scitu utilia de
Aretaeo habet DAn. CLERicUs in hist. de la médecine part, 2. lib. 4.
§. 2. cap. 3. pag. 508 sq. ed. Hagae Comit. 1729. 4. Conf. CAm.
Gottlob. Kühn de dubia Aretaei aetate. Lips. 1779. 8. Aretaeus
de pulmonum inflammatione. Contextum Graecum, adjecta ver
sione latina, edidit cum emendatt. et commentario Can. Weiget.
Lips. 1790. 4. SPRENGEL in Versuch einer pragmat. , Gesch. der
Arzneykunde Th. 2, Abschn. 5. §. 43. * **
VI D E A R E T A E O.

lus Aretaeum Sabinum adpellaret, haud comperi.

Quonam vero tempore floruerit Aretaeus Cappadox,
celeber in medicina scriptor, haud facile suspicari licet,
quod ipse mullius scriptoris praeter Homerum et Hip
pocratem meminit, neque vicissim ipse citatur a me
dicis antiquis, nisi ab Dioscoride euporist. pag. 112. '
in edit. Saracemi, Aetio tetrab. II. s. 4. cap. 47. et te
trab. III. serm. III. cap. I. et Paulo Aegineta lib. IV.
cap. I. • Ex his Aetius quinto saeculo vetustior non
est, Paulus aetate inferior Aetio est, et teste Abul
Pharajio hist. dynast. pag. 114. 115. (edit. Pocock.) sae
culo, ineunte septimo vixit. Dioscoridem libros de
materia medica composuisse aut ultimis annis imperii
Neronis, aut saltem mox post Neronis decessum, su
pra probavimus cap. de Dioscoride. Hinc forsan Vos
sio adsentiendum foret, cui Aretaeus antiquissimus
scriptor et diu ante Caesarum tempora clarus fuisse
videtur, de vitiis sermon. pag. 419. 782. et de philo
sophia pag. 96 et 107. Sed argumentum, quo Vos
sius hoc evincere conatur, quod nimirum Aretaeus
Ionice scribat atque Ionismus et Dorismus ante Cae
sarum tempora usurpari desierit, abunde confutatur
ex Arriani Indicis, quae Ionica dialecto exarata sunt,
et exemplo Cephalionis atque Dionysii Milesii, quos
Ionice scripsisse Suidas testatur. Unde a Vossii sen
tentia discedit AEGIDIUS MENAGIUS in amoenitatibus
juris pag. 223. Ceterum quod post initia Caesarum
vixerit Aretaeus, ex ipsius opere luculenter* evinci
potest. Etenim non modo antidoti a rege Mithridate
confectae, sed etiam, motante Clerico hist. de la Mé
dec. part. II. lib. IV. s. II. cap. 3., illius, quae, quo
niam ei immiscerentur carnes viperinae, ab Aretaeo
í ôù êytövöv et ì òuâ 9ngiov, a ceteris vero Graecis
9ηQuox) vocata est, mentionem facit. Hujus autem
auctor fuit Andromachus, Neronis archiater, ejusque
componendi rationem versibus scriptam, quos Gale
nus servavit, (de antidotis lib. I. cap. 6. pag. 875. tom.
 I) E A R E T A E O, vir

XIII. edit. Charter.) ad eumdem imperalorem misit.

Quin et medicamentum διὰ βησασά, quod item, Aetio
teste, ab Andromacho excogitatum est, adhiberi prae
cipit Aretaeus de curat. acutor. morbor. lib. I. cap. 6.
g. 98. edit. Wigan. Nominat etiam, jam Pelro Pe
tito motante in praefat. ad comment. in Aretaeum pag.
136. d. edit. Boerhaavii, Aretaeum in lib. II. curat. acu
ior. morbor. cap. 5. in curatione ibi ágyiovQov nomi
nare, idque momen same ante Andromachi Neronisque
tempora in usu non erat, quod probavit Henr. Mei
bom. in comm. in Marc. Aurel. Cassiodori form. ar
chiatror. comitis pag. 13. no. 2. et ego quoque probavi
im tractatione: Erläuterung der vornehmsten Medici—
nalgesetze bis zum XIII. Jahrhundert, quae legitur
in Cl. Pyl. Repertorium für die gerichtliche Arzney
hunde part. II. pag. 167 sq. — Patet, etiam ex Caelio
Aureliano, qui in praefat. ad lib. I. chronicor. ex
presse dicit, neminem ante Themisonem remedia tar
darum, valetudinum, scripsisse, libros Aretaei post
Themisonis aetatem esse conscriptos, qui brevi anle
Corn. Celsi tempora floruit. Ita minime dubium est,
quin post initum a Nerone regnum mediea Aretaeus
sua monumenta litteris mandaverit *). Erravitque in.
ILindenio renovato G. A. MERCKLIN pag. 87. cum ad
firmat, Aretaeum Strabonis et Gregorii Nazianzemi
fuisse coaetaneum ; haec enim perspicue secum pugnant,
quum trecentis amplius annis junior fuerit Gregorius.

b) Ex Dioscoridis aetate temporeque, qno is emporista scri

pserit, statuit Jo. Wigam, Aretaeum mom modo post susceptum a
Nerone principatum, sed et ante exortum Titi imperium vixisse.,
vid. dissert. ejus de Aretaei aetate , l. c. pag. 15. (Quarto aut
quinto p. Chr. mat. seculo Aretaeum scripsisse sua ίατquxà putat
|MArHvRin V.\ A CaozE im Wimdic. vett. scriptor. contra Harduim.
p. 122. qui se nescire fatetur, quibus de causis Aretaeus iomica
dialecto £uerit usus, misi forsitam, ut ea qualicumque eruditionis
ostentatione familiarem sibi fuisse librorum Hippocratis lectionem
comprobaret. K.)
viit - ID E A R E T A E O.

Erravit etiam Petrus Petitus, qui eum Galeno inferio

rem faeit, neque tamen Juliani Caesaris' principatu ju
niorem esse putat. vid. praefat. in ejusd. comment. '
in' Aretaeum pag. 136. d. - !
Cappadox Aretaeus ubinam vitam egerit, incer
tum: procul dubio tamen in aliqua regione scripsit,
cui liberum cum Italia Romaque erat commercium,
quippe qui vima aegrotantibus Italica dari praecipiat
IFundamum, Falernum, Signinum. (de curat. acutor.
morbor. lib. II, cap. 3. pag. 113. edit. Wigam.)
II.

De secta Aretaei apud scriptores altum est silen

tium. DAN. CLERICUS in hist. de la médecine part. II.
, libr. IV. sect. II. cap. 3. primus ex Aretaei ipsius scri
ptis probare sibi visus est,- eum pneumaticorum me
dicorum sectae fuisse addictum. Ejus sectae conditor
fuerat Athenaeus, Attaliae, Ciliciae urbe, matus : eam
dem post Athenaeum sequuti sunt Theodorus* atque
Agathinus, Athenaei discipuli, deinde Archigenes et
Herodotus, Agathini discipuli, Magnusque et Leoni
des. Floruit vero ea secta perbrevi temporis spatio,
a Vespasiano nimirum usque ad Antoninum Pium °).
Ea secta praeter elementa ab dogmaticis medicis at
que Galeno stabilita eorumque qualitates, calidum,
frigidum, siccum, humidum, quintum elementum ex
Stoicorum ' philosophorum mente statuebat, spiritum
nempe cuncta penetrantem, a quo cuncta continean
tur gubermenturque, quo spiritu recte constituto
maturalia consistere ac hominem bene valentem esse,
eodem vero offenso morbos procreari (vid. Oster
hausen diss. de hist. sectae medicor. pneumaticor.
sect. II, §. 1. pag. 42.) eodem penitus compresso,
- - _•
-

c) Vid. Jo. CAnoi.. OstenHAvses, auditoris mei, dissertat. do

ctissimam, exh. historiam sectae medicorum pneumaticorum. Al
torf. 1791. 8. p. 33 sqq. - -
 *.

ID R A R E T A E O. IX '

presso, hominem non permanere, sed repente mori

adfirmabant. Spiritus offensiones varias existere posse
in humano corpore tradidit Aretaeus. Si in casu epi
leptico intra pectus ferveat et inclusus omnia commo
veat, facit ex eju8 sententia spiritus, ut ad os atque
nares humorum inundatio prorumpat. Si frigidus at
que iners spiritus in intestinis nascitur, ileum parit.
Refrigeratum consequitur asthma : spissus, humidus,
actulosus lienis scirrhum efficit, subtilis, resolutus,
tenuis et siccus phrenitim, congelatus apoplexiam ^).
Locus vero, ex quo Clericus et Jo. Wigam maxime
probare voluerunt, Aretaeum pneumaticorum sectae '
addictum fuisse, est in capite de symamche, quod VII.
est in lib. I. de causis et signis acutorum morborum,
pag. 6. edit. citat. In eo Aretaeus synanchen a spiri
tus in calidissimum siccissimumque conversione dedu
cit sine ulla membri cujusvis inflammatione, inque
probationem ejus rei putat, homines in Charoneis spe
cubus umo spiritus haustu interimi, quin etiam homi
mem sine morsu quovis, sed a lingua canis recepto
tantum spiritu, in rabiem agi: eamdem spiritus muta
tionem etiam intra hominem fieri posse.
Sed, ut fieri solet in scriptoribus practicis, quo
rum generi Aretaeus accensendus est, ut subtiliores
theorias aut negligant, aut non perspicue satis expo
mant, Aretaeus etiam sententiam suam de spiritu ita
exposuit, ut ex ea, illum pneumaticorum sectae addi
ctum fuisse, saltim non perspicue satis pateat. Sic
locus de synanche Aretaei, in quo eum clarissime sen
tentiam suam aperuisse referumt Clericus atque Wi
gam, quos viros deinde sequuti sunt in statuenda Are
taei theoria ad placita sectae pneumaticorum efforma
ta, Jo. CoNR. BARCHUSEN hist. medicinae Amst.

d) Ea Aretaei loca omnia, ex quibus probari posse ipsi visum

est, Aretaeum fuisse pneumaticum, collegit DAn. Claenicvs. 1. c.
Repetiit ea Wigan in diss. de Aretaei secta l. c. p. 19. 20.
*.
X. DE A R E T A E O, , '

1710. 4. p. 269. Jo. HENRICUS ScHULZE in compem

dio historiae medicinae Hal. 1744. pag. 332. et ALB.
DE HALLER im biblioth. medicinae , practicae tom. I.
p. 192., probat tamlum, Aretaeum duas amginae species
statuisse, alteram inflammatoriam, alteram ab aëre te
tris exhalationibus corrupto, hinc non a spiritu isto
Stoicorum offenso natam. ' In qua sententia quoque
fuit doctissimus in Aretaeum commentator, PETRUS
PETITUS , in commentar. et animadvers. im VIII Are
taei libros in edit. Aretaei Boerhaavian., Lugd. Bat.
1725. pag. 145. Reliqua etiam omnia loca, in quibus
Aretaeus de spiritu loquitur, talia sunt, ut ex iis pro
bari nequeat, humc auctorem de spiritu, Stoicorum
corpora omnia penetrante et elementum corporum
quintum efficiente verba fecisse. Omnia haec loca,
ex quibus Aretaeum pneumaticum fuisse statuere au
ctores, collegit doctissimus OsTERHAUSEN diss. cit.
sect. III. §. 1. pag. 79. probavitque, ex iis non patere,
Aretaeum ei sectae fuisse addictum. Ceterum Are
taeus in explicanda morborum matura dogmaticorum
theoria utitur, omnia ex quatuor qualitatibus elemen
torum explicans. Ad dogmaticorum igitur sectam eum
pertinuisse recte judicavit PETRUS PETITUS in prae
fat. commentar. im Aretaeum pag. 135. f. A metho
dicorum secta alienissimus est.

III. - *

Etsi vero Aretaeus in ea medicinae parte, quae

morbis medetur, tanta praestitit, quanta reliquorum
medicorum praeter Hippocratem vix ullus, ejus tamen
inter antiquos medicos famam fuisse vel nullam, vel
valde saltem exiguam, mirandum est. Citant Aretaeum
tantummodo Dioscorides, Aetius et Paulus; et ne hi
quidem medici quidquam ex ejus scriptis excerpserunt
hauseruntve, sed eum tantum nominarunt. Silentio
praetermittunt eum reliqui veteres medici omnes, col
lectores etiam isti omnia compilantes, Galenus atque,
*
 JD E A R E T A E O. XI

Oribasius. Causa ejus rei haec Wigano (de Aretaei

aetate pag. 16.) fuisse videtur, quod Archigenes, cele
berrimus pneumaticus medicus, Romae florens, famam
Cappadocis mostri nominis sui celebritate praestinxe
rit. Aretaeus etiam verbis Hippocraticis, sed obsole
tis saepissime utitur. Stilus ejus a fuso isto Asiatico
… dicendi genere eorum temporum abhorret: scribit enim
dialecto iomica, subtilique quadam et venusta oratio
nis brevitate utitur, Homeri et Hippocratis imitatione
ductus. Etiam postquam in occidentalibus Europae
plagis excoli coeperunt graecae litterae, pauci ejus
scripta lectitarunt, et magis criticae, quam medicinalis
scientiae caussa. Nostro tempore ea frequenter usur
parunt ii, qui sacro codici veteris et novi testamenti
interpretando operam dederunt: morbos enim quos
dam praeclare describit, de quibus in eo fit mentio,
elephantiasin, maniae quasdam species, cet.
Etsi vero hoc fatum habuit Aretaeus, ut a Grae
cis post eum viventibus raro nominaretur, et ab
omnibus retro saeculis usque ad nostra tempora sem
per ea ejus fuit fortuna, ut non nisi paucis admodum
innotesceret, tamen, si Hippocratem excipis, nullum
e medicorum antiquorum omnium grege invenies,
quem cum Aretaeo, sive dicendi genus, sive argu
menti, quod tractavit, gravitatem respicias, possis
comparare. Homerum et Hippocratem in scribendo
imitatur, Homerum, ita scribendo, ut ligatam ejus
orationem imitari videatur, Hippocratem, ut brevita
tem eamdem referat, ut paucis verbis multa compre
hendat: ut, Aretaeum ubi legis, mon medicum primo
post Christum saeculo florentem, sed ex aurea linguae
graecae aetate legere tibi videare.
Amatomes scientiam pro saeculi, quo vixit, ra
tione habuit magnam profundamque, majoraque sine
dubio ejus scientiae documenta edidisset, si argumen
tum ad amatomen magis faciens pertractasset. De
ejus amatomica scientia peculiarem dissertationem scri
XIĘ t I) B AR E T AE O.

psit doctissimus WIGAN, quae legitur in Aretaei edi

tione, quam is vir doctissimus curavit, a pag. 22.
Maxime autem in ea pathologia, quae im morbo—
rum historia versatur , et in curatione morborum tra
a«,,da inclaruit. Ejus merita circa pathologiam haec
„„t. 4) Morbos quosdam, ante eum incognitos, pri
mus descripsit, venae cavae acutum morbum, alios,
„6s hic enarrare non licet. 2) Aliorum historiam
perfectiorem dedit, elephantiaseos, maniae, melancho
iiae diversarum specierum, tetani, cet. 3) In scriben
aa historia morborum talem se gessit, ut, ubi morbos
ab eo descriptos legas, eOS praesentes esse et cOram

;„tueri te sentias, atque, nisi superavit Hippocratem

in scribenda hac morborum historia, illum saltim as
sequutus esse existimandus sit. De curandi ratione,
quam tenuit Aretaeus, ita doctissime ac verissime ju
i;..„„i, el. Wigam 1. c. pag. 28.: _Uti ex proprio , non
ex alieno penu haec de medendi arte monumenta, de
,..,„,,;; Aretaeus, ita in eadem naturae ductum et
magistram, quam ipse vocat optimam, experientiam
„j,„, est, nec quidem ille magis in stilo'efformando, -

quam ;„ remediis adhibendis peritus artifex et con—

3;nnus. Eo ordine, ex judicio, ita distincte planeque
traduntur curandi rationes , ut vix quidquam in hoc
genere ex summi scriptoris manibus exierit absolu—
íius. Quae ab antiquioribus dicta, eorum alia, ut
pote optima, gelegit, alia limavit et expolivit : quae
dam ipse primus haud infeliciter tentavit.
- s *

• • - IV.

T;, $tant Aretaei tegi αἰτιόν xai onustam 65éam

xaì yQoviov ττασῶν pugλία δ'. De acutorum et chro
nicorùm morborum caussis libri IV. initio manci. IIeQè
$egστείας δόέων xai yqovtov 7ra9óv ßußÄia 6'. De cu—
, aiìone acutorum et diuturnorum morborum libri IV.
manci mutilique omnes, ita, ut passim apud Aetium
reperias ex Arelaeo citata, quae in exemplaribus no
\
 D E A R E T A E o. XIII

stris desunt. Librorum divisio ea est, ut libris duo

bus prioribus de caussis et signis acutorum morbo—
rum, libris vero duobus posterioribus de caussis et
signis diuturnorum morborum sermo sit. In libris
quatuor de curationibus idem ordo est, duobus mempe
prioribus curatio acutorum, posterioribus vero duobus
curatio diuturnorum pertractatur. Desunt vero in
exemplaribus, quae habemus, libri primi de caussis
et signis acutorum morborum cap. I. 7τεσί φQevvvvxtjv.
cap. II. ττεQί λη9αQytxóv. cap. III. aveQì uaQaouov.
cap. IV. 7teQi άποπλη$ing, et initium capitis V. aveQÌ
èvúnping. In libro primo de curatione diuturnorum
morborum desunt cap. VI. rvegi μαving. cap. VII. πεQè
avaQalúóvog. cap. IX. πεQί ἐμπνίκόν. cap. X. 9eQa
zweia vóv èg vòv πνεύμονα άποστάσεων. cap. XI. 9eQα
aveia xay&§ing. In libro II. de curatione diuturnorum
morborum desuut caput I. 98Qατεία ύδατοττος. cap. IV.
3egaveia vóv èv xóovv. cap. VIII. 9eQατεία χωλικόν.
cap. IX. 9eQoveig övgevveQing. cap. X. 9eQατεία λειεν
veqtng. cap. XI. 9 ego veio δστεQuxóv. Multa etiam ca
pita alia majore, alia mimore parte mutila sunt.
Libri Aretaei de re pharmaceutica, quos compo
suisse ipse perhibet, quorumque caussa medicamento
rum formulas in opere suo non tradidit, intercidere
temporum injuria. -

• - V.

Codices MSS. librorum Aretaei neque copiosi exi

stumt, meque valde antiqui. Ad eos, qui mihi inno
tuerunt, referendi sunt:
Codex Harleyanus. Eum Wigano communica
vit Ill. Harley, Comitis Oxoniensis filius unicus. Mam
cus est et mutila capitula plura exhibet, transposita
alia. Scriptus esse videtur non ex uno exemplari, me
que umo eodemque tempore, tamen una et eadem manu.
Licet trecentis vel quadringentis annis paru*., antiquior
esse videatur plurimisque passim mendis laborans,
 XIV. DE A R E T A E O.

eas tamen ex boni potius exemplaris, quam ex libra

rii defectu contraxit. Eo usus est deque eo haec re
fert Jo. Wigam in praefat. ad Aretaeum pag. 6. Ex.
eo codice plus adjumenti in emendando Aretaeo habui,
' quam sperare ausus sum, cum omnes hujus auctoris
MSS., de quibus ad me notitia pervenit, et parum
veteres sint, et maculis etiam foedissimis inquinati ;
siquidem hujus ope non modo verbis Ionicae suae
terminationes passim redditae sunt, sed et proba ac
sana sententiarum quarundam lectione nitido terso
que huic auctori sensus proprius atque elegans resti
tutus. Quare codicem Aretaei Harleyano emenda
tiorem haud ullibi existere crediderim.
Codex /aticanus, valde recens. Ex eo vix
quicquam suppetiarum hausit Jo. Wigam, nisi quod
dialectum quandoque ejus auctoritate, ubi ceteri codi
`ces deficiebant, emendaverit. Est perquam vitiose
scriptus et aliis magis mutilus. -

Codex Augustanus, pariter ut omnes mutilus.

vid. de eo Dav. Hoeschelii catal. graecor. codd. qui
sunt' in bibliotheca reip. August. Vindelic. mr. 113.
pag. 54. Eum imperfecte descripsit, etsi eo in edi
tione Aretaei concinnanda usus est, Georg. Hemisch.
vid. ei. praef. ad Aretaeum. -

Codex Bavaricus, qui in bibliotheca Monachiensi

existit. Eum non descripsit` Georg. Hemisch, etsi eo
usus est. . •

Codex J/enetus, in biblioth. D. Marci. Eo quo

que usus est Georg. Hemisch. Vid. Montfaucon tom. I.
pag. 466. -

Codex Parisinus , qui in bibliotheca regia serva

tur. Plenissimus est omnium ; continet enim libri po
stremi capita quinque, quae in aliis codd. desideran
tur, quaeque genuina esse ambigebat Hemischius. Eum
codicém edidit JAcobUs GoUPYLUs in editione Arelaei
Parisina, a» anno 1554. in 8. quae graecarum Are
taei oditionum princeps est. Duos insuper Goupylus
 D E A It E T AE o. xw

codices habebat, alterum, quem suo sumtu sibi com

paraverat, alterum, quem ex Capelli museo deprom
serat. - -

^ (Codex Neapolitanus, in bibl. regia, chartac. saec.

XV. de caussis et signis acutorum morborum liber II.
qui incipit a dimidio capite 2. — de causis et motis
diuturnorum adfectuum libri II. — de acutorum mor
borum curatione libri II. Deest caput ultimum
libri II.) , "

Codex Florentinus est in bibliotheca Laurentiana

Medicea plut. LXXV. Papyraceus est titulumque ha
bet: Aretaei Cappadocis de signis morborum et eo
rumdem curationibus libri V. Is codex est absque
principio et fine, dialecto Ionica. Primum , quod le
gitur, caput est de tetano, ultimum de melancholia.
vid. Montfaucon. tom. I. pag. 389. Bandini III. pag. 162.
In bibliotheca Cathedralis ecclesiae Patavinae ex
stat P. 129. Aretaeus Cappadox de diuturnis et acutis
morbis, ex museo Phil. Thomasimi, nescio am Graece.
Monfaucom tom. I. pag. 489. -

Aretaei Cappadocis medica exstant in biblioth.

Ambrosiana Mediolanensi. Montfaucon tom. I. pag.
493. Alius codex Aretaei, mescio am Graecus, exstat
in eadem bibliotheca. Montfaucon tom. I. pag. 529.
Aretaei Cappadocis certorum malorum curationes ,
exstant in bibliotheca Scorialemsi regis Hispaniae.
Montfaucom tom. I. pag. 617. (Plüer Itin. per Hispan.
pag. 157.) -

Aretaei libri VII. graece exstant mutili in biblio

theca reg. Parisin. - nr. MMCCII. Libri VI. ibidem
nr. MMCCLXXXIX. et, ut Hallerus putat, nr,
MMCCLXXXVIII. in quo forte scriptum Rufi de re.
num et vesicae morbis Aretaei nomen fert. `
Libri de signis et caussis acutorum et diuturno
rum morborum et de istorum curatione, cetera mutilas
codex exstat in biblioth. reg. Paris. nr. MMCLXXXVI.
 v

XVI; ' D E A R E T A E O.

ILibri quatuor de caussis et signis et curationum

exstant in biblioth. regia Parisin. nr. MMDCLXXXII.
Solus liber I. de curatione acutorum est in bibl. reg.
Paris. nr. MMCCXX.
In bibliotheca Bavarica Moniachii est praeter co
dicem, quo Henischius usus est, etiam Aretaei liber
de acutis morbis Graece.
(Im bibl. Paulina Lipsiensi servatur codex mem
branaceus reeentissimae aetatis aeque mutilus, ut re
liqui omnes.)
Tribus codd. MSS. usus est Petr. Petitus in com
memt. in Aretaeum, quorum unum- e bibliotheca col
legii Claromontani Patrum societatis Iesu Cossardus,
ei bibliothecae praefectus, ipsi commodavit: alios duos
ex bibliotheca Menteliana accepit. Sed hi libri omnes
ab uno propagati videbantur. Menteliani tamen paulo
melioris motae erant.
Jo. Albertus Fabricius et Michael Maittaire Jo.
`VVigamo varietates lectionum communicarunt Aretaei
exemplaribus impressis adscriptas. Eas ex aliquo MS.
codice , fuisse decerptas autumat Wigam in praefat.
ad Aretaeum pag. 7.
In bibliotheca publica universitatis Lugduno-Ba
tavae exstat Henischii graeco-latina editio Aretaei,
in qua Josephi Scaligeri manu plurima Aretaei loca
sanantur, Gerardo Vossio adscribente. Vid. catalog.
ejus bibliothecae pag. 138.

Editionum Aretaei historiam optime exposuit

Jo. Wigam, qui illustrandis omnibus ad Aretaeum
pertinentibus maximo studio vacavit.
Aretaei scripta, priusquam graece lucem vidissent,
latine prodierunt, Junio Paulo Crasso, professore
Patavino, interprete. Versio Venetiis apud Juntas
impressa ammo 1552. in 4. In praefatione ei inter
pretationi adnexa Crassus refert, Aretaei codicem ve
 ID E A R E T A E O. XVII

terrimum et cariosum in manus suas incidisse, ipsum.

vero humc codicem mom sanum integrumque fuissé,
sed mendis inquinatum, multis magnisque vulneribus
concisum atque laceratum. Transtulit tamen eum codi-'
cem in latinam linguam, collatis tribus aliis exempla
ribus MSS. ex quibus multa restituit, depravata cor-;
rexit, confusa in ordinem redegit, loca, in quibus de
medela dubitabat, asterisco notavit. In margine libri
pauculae variantes lectiones notatae reperiuntur, non
graece, sed latime conseriptae. Ceterum in hac Crassi
editione libri de diuturnorum morborum curatione
secundi capita quinque, secundum scilicet, tertium,
quintum, sextum atque septimum desiderantur, quae
postea in aliis editionibus tam graece quam latine loco
suo restituta sunt. ,* • . t;ou
Aretaeum primum graece edidit JAcobus GoU
PYLUS, adjectis iis libri postremi capitibus quinque,'
quae in Crassi versione desiderabantur. ~Graece e MS.
im Galliarum regis bibliotheca se expressisse testatur,'
duorum aliorum codicum ope, quorum unus suis sum
tibus comparaverat, alterum e Capelli museo deprom
serat. Exemplar hoc Parisiis nitidissime excusum est
Hoc titulo : 24gevaiov Karvvaööxov rtegi dirut5v xai αη-'
ueiov ö§éa)v xai xQoviwv 7ra9óv ßußá. δ'.' *0§£tov x&}'
zgoviam voυσιον 9eQατευτικά ßtßá. δ'. Aretaei Cappa
docis. de acutorum ae diuturnorum morborum causis'
et signis lib. IV. De acutorum et diuturnorum mor-'
borum curatione lib. IV. Ex bibliotheca regia. Pari
siis, apud Andream Turnebum, typographum re
gium, 1554. 8. Textus continetur paginis 195. De
inde tribus foliis continentur αί διαφόρου ygaqaì xaì
oqo \u&των τινόν έτανοQ8t%eugj variae lectiones ex
MSS. codicibus \ cum conjecturis ' aliquot non conte
mmendis. Editio haec est nitidissima, eharta purissimâ;
margines spatiosi, graeci : vero typi elegantes quidem,
at mintti. Maximam in hac editione' operam impen
dit Goupylus, qui praefationi ad Oddonem Castillio
b
XVIII D E AR ET AE o.

mium, cardinalem', momen suum praefixit, ut perpauci

ia ea; typographi errores occurrant et trium istorum
codicum collatione sententiae plurimae depravatae
castigentur. - - *

„ Eodem anno, scilicet 1554, . post graeca tamen.

publici juris facta, Crassi inlerpretatio, cum Rufo.
Ephesio Parisiis edita est apud Guilielmum Morelium.
et Jacobum Puteanum in 12. Titulum plenum vid.
cap, de, Rufo, Ephesio, §. 4. - •

, , Huic, adnotationes locorum subjiciuntur, qui in.

Aretaei codice graeco ab interpretatione Crassi discre
pant, auctore G. M. T., quas motis , suis ad varias.
lectiones intermiscuit im sua editione Aretaei Joannes,
Wiggam. „ Hic item capita illa quinque, quae Crassus,
non verterat, jam primum latine traducta sunt. Amo
mymum hunc fuisse Goupylum , vix dubitari potest.
Celsum Crassum, Junii Crassi filium, ex Goupyli edi
tione vertentem, fuisse Petitus asserit. Guil. Morelium.
auctorem esse ejus versionis, putant alii. .

I, Secundum proxime, memoratam editionem latinam

Aretaei versionem inter medicae artis principes im
pressit HENRicUs STEPHANUs ammo 1567. in. fol.
omissis tamen motulis, quas sub fine anonymus isle,
editor adjecerat. * * , , ,'

Crassi versio ab eo, recognita, traductis etiam ab

eodem capitibus quinque, quae in priore ejus editione,
deerant, Basileae, apud Petrum Pernam, anno 1581.
in 4. primum impressa est: licet a Crasso, ut ex epi
stola ejus, ad lectores data, patet, anno 1555. absoluta.
sit. Verum, eam in publicum non, prodiisse ante
annum 1581. mortuo , jam. Paulo Crasso, comstat
ex typographi ad lectorem, epistola, ubi haec legum-,
tur : Ediderat jam ante Junius : Paulus Crassus
Aretaeum a se e graeco in latinum versum Kenetiis :
nunc vero, ab ipso ante recognitum, et multis capi
tibus, ex graeco. exemplari auctum , (ut in praefa
tione scribit) filius ejus ; Celsus, ad nos misit. . Ea,
 D É A R E T A E O. XIX

versio prodiit cum medicis antiquis graecis Junii Pauli

Crassi, quorum titulum plemiorem vide cap. de Rufo
Ephesio, §. 4.
Sequuta deinde est graeco-latina GEORGII HE
NIscHII editio : 24Qevaiov Ko/v/vdöoxog iavQvx&. Ae
tiologica, semeiotica et therapeutica morborum acuto
rum et diuturnorum Aretaei Cappadocis. Graece et
latine conjunctim edita tribus mss. codicibus, J/ene
to, Bavarico, Augustano collatis. Cum commenta
rio, quo obscura doctrina de nominibus et parte ad
fecta morborum singulorum cum suis signis perspi
cua methodo . illustratur, Autore Georgio Henischio
IB. medico Augustano. Augustae /indelicorum,
sumtibus Georgii JVilleri apud Davidem Francum,
1603. fol.
In praefatione sua dicit haec Henischius: Tria
inspexi manuscripta, J^enetum, Bavaricum et Au
gustanum. Idem est initium in Augustano, quod in
JLutetiano exemplari : deficiunt autem in illo sex (er
ror hic Hemischii est, nam quinque tantum capita in
secunda editione adjecta sunt.) capita, quae deside
zata in prima editione. /'enetum et Bavaricum con
tractius est, utrumque a sexto capite πεgè vevdvov
demum incipiens, et sex illis capitibus similiter ca
rens. Haec vero capita, quae non alibi, quam in.
regio codice reperiuntur, genuina esse, non sine caussa
ambigo. Aetium enim serm. II. cap. I. de diabete
agens ex Aretaeo excerpsit, quae in ejus capite de
diabete non leguntur, legi vero deberent, si legiti
7mum esset. Confutai Hemischium Wiggamus et id inde
factum esse putat, quod Aretaei caput de diabete man
cum sit. De editione sua haec amplius Heinischius,
Addidi autem conversionem Junii Pauli Crassi.
Pauca quaedam, inserta textui latino et diverso cha
zactere impressa sunt, ex notis anonymi Galli. In
7margine variae sunt lectiones, partim annotatne a.
Jacobo Goupylo, partim ex codice 4ugustano. Item,
b #
 XX- D E A R E T A E O.

ne imperfectus (!) esset Aretaeus, et ad usum minus :

accommodatus, colores illius obliteratos purpurisso
Galeni, et Alexandri Tralliani, inprimis vero Pauli
Aeginetae, reconcinnare et mancum suis partibus
absolvere volui, etc. Idque fecit inaniter atque infe
liciter: quae enim desunt, omnes ex his auctoribus
' supplevit, qui tamen in omnium mamibus sumt, neque
Aretaeo vel in medendi, vel adeo in scribendi ratione
similes. - ,

Typi solum in hac editione Henischii laudem me

rentur. Hi majusculi sunt, oculisque legentis grati.
Quae ex aliis in textum recepta leguntur, minore typo
distincta sunt. In obeunda reliqua sui muneris parte
inscium hominem et incurium se gessit. Codices, quod.
scio, oscitamter contulit, ut nova eorum collatione opus
adeo sit. Aretaeum ne uno emendavit fere loco. Ne
que variae lectiones ullae ex Veneto ac Bavarico co
dice in libro leguntur. Excerpsit varias lectiones par-.
tim ex Goupyli editione, partim ex codice Augustano.
Neque tamen etiam in hoc codice conferendo magnam
diligentiam adhibuisse videtur. Verba quaedam e
textu expulit, quae et auctoris sensui optime con
gruumt, et inlellectu sunt facillima, im eorum vero lo
cum quasdam imames literas substituit, Augustami vero
codicis varias lectiones quasdam, utut optimas ac.
textui maxime congruentes non recepit in tex
tum. Textum cum omnibus erratis ex Goupyli edi
tiome auctum erratis typographi edidit. Latinam ver
sionem sime minima emendatione reliquit. Commen
tarii, quos adtexuit, auctorem non illustrant, sed res.
continent, ab Aretaei ingenio alienissimas, quae mon
nisi ex stolido capite profectae existimari possunt. »
24Qevaiov Karvvaööxov 7reQί αἰτιόν xai σημείων.
ôôéòv xaì yQoviov vo- 9öv. ßußìia véαααQa., rvegi 9ego —.
veiag öêévov xoù xQoviov τταδύν 8ιβλία τέσσαρα. Are-,
taei Cappadocis de causis et signis acutorum et diu-,
turnorum morborum libri quatuor, De curatione.
 ID E A R E T A E O. : xxi

acutorum : et diuturnorum morborum libri: quatuòr.

Cum MSS. duabus Harleyano. et /aticano contulit: ..

novamque versionem dedit Johannes }Viggan A. M.

Aedis Christi alumnus. Accedit praefatio : disserta
tiones *, in, Aretaeum : J/ariae, lectiones : . Notae et
emendationes : Traetatus de Ionica Aretaei dialecto;
4uodque , difficiliores hujus auctoris voces' exponit,
Jexicon. Oxoniae, e typographeo Clarendoniano, 1723.
iu fol. maj. , , , ; : , •• •• " . .. :

1:.... Ea Wiggani: editio est omnium, quae, hactenus

pródiere, splendidissima, accuratissima, , plenissima.
Suscepit Wiggamus laborem ejus editionis parandae im
pulsu Joannis Freind. Fundamentum ei prael»uit tex
tus Goupyli,.qui Hemischii quoque erat: contulit vero
diligenter duos MSS. codices Harleyanum atque Vati
canum, mec non lectionis varietatibus ab Jo, Alb. Fa
bricio atque ' Michaele Maittaire ipsi communicatis,
paucis quidemh, at utilibus , usus est. Eo modo nova
et prioribus longe accuratiór, textus recensio. miata est,
eo, magis commemdamda, quod VVigganus in lectionibus
recipiendis meque timidus: mimis, neque, audax fuit;
sed medium tenuit.. Latinam versionem, de movo de
dit, quia Crassi traductio, non quidem prorsus asper
manda, tamen saepissime, quod MSS. vitiosis: utebatur,
obscura et dubia est. . Haec Wiggami versio optimis
<quoque atque probatissimis mérito adnumeratur ; etiam
ubi Graeca ita, corrapta sunt, ut iis mederi, plane de
speraret, ea non sine sensu probabili auctorisque de
iis , rebus tractationi haud' incongruo adumbrare teri
tavit. . Variantium lectionum congeriem e libris editis
et MSS. collectam, ad editionis hujus paginas lineas
que accommodavit, diligenter simul hotatis omnibus,
quas vel receperit, vel ejecerit... Im.notis, has, lectio
nes sequentibus, copiosissimis, doctissimis , cur quas
dam receperit, quasdam, rejecerit,, rationem» dédit.
{Conjecturae ejus im emendando factae, utplurimùm si
milibus, vel Hippocratis,\ vel Aëtii, qui Aretaeò ma
XXII .'I) E * A R E T A E O,

xime usus esse videtur in compilamdis libris suis, hinc

magni ad Aretaeum illustrandum usus est, vel Are
taei'ipsius loquendi modis 'stabiliuntur. Notas sequi
tur tractatus de Aretaei 'dialecto, auctore Michaele
Maittaire, qui cum librum suum insignem de dialectis
graecis edidit, nondum in Aretaei scripta inciderat;
verum* ubi postea auctorem hunc evolvisset, et quae
.…lam de- ejus dialecto collegisset, » ea rogatu Joannis
Freind diligentissime recensuit et una cum Aretaei
libris inhprimenda permisit. Lexicon tandem adjectum
est vócum, Aretaeo propriarum, antiquarum poetica
-rum, Ionicarum , mom nisi his, qui plurimum in ejus
lectione'versati sumt, intellectu difficilium. : Sed lexi
con alphabeti ordine digestum est, ita,. ut et indicis
loco haberi possit. Ei lexico etiam loca aliorum me
dicorum veterum insunt, ex quibus compositiones me
dicamentorum, quae Aretaeus commendat, peti pos
sumt. ci Praefixae, sunt dissertationes , doctissimae de
Aretaei aetate, secta, opinionibus, in anatomicis scien
tia , et praxi medica.' Textus graecus unius, tantum
vel alterius literulae menda laborat, typis Oxoniensi
bùs maximis: atque optimis excusus... Notandum quo
qae est, Aretaeum primum medicum fuisse graecum,
qui uuquam prelo Oxoniensi fuerit, subjectus. Ejus
•editionis trecenta tantum impressa fuisse exemplaria,
docet. H. Boerhaaveis in s praefat. in , Aretaeum. —
[add.: Acta erudit. Lips. amm. 1728. pag. 97 et 106.]
* AQετοίου Κατττταδόxov rvegi ' oivitov xaî omuetumv
<j$£vov xaì xQoviov πα9όν βιβλία τέσσαQct. IIeQi 9eQα
aveiag ö§έων καί χQoviwv rva9tjv βιρλία τέσσαQa. Are
taei Cappadocis de causis et signis acutorum et diu
turnorum morborum libri quatuor. ' De curatione
acutorum et diuturnorum morborum libri quatuor.
Cum Commentariis integris Petri Petiti, medici Pa
risiensis atque clarissimi Joannis /Viggani doctis et
laboriosis notis. et celeberrimi Mattairii opusculis ia.
eumdenv, tandemque . eruditissimi atque celebratis
 DE ** A R E T A E o. ' xxim

simi Danielis : JVilhelmi Trilleri observationibus et

enuendatis. • Editionem curavit Hermannus Boer
haave. Lugduni Batavorum, “apud Janssonios van
der Aa, 1731. fol. maj. Ad manus etiam mihi est
editio, quae videri posset, altera, ab anno 1735. foi.
quae vero plane ea est, quae ann. 1731. Typogra
phus tantum alium titulum cum anno 1735. imprimen
dum curavit. Meum exemplar adeo titulo, qni ammò
1731. impressus est, at ob movum * titulum• lacerato,
*non caret. - * • ,, !•' ,' i…

Quum veterum medicorum praeter: Hippoeratem

et Galenum copia non esset, cogitabat Boerhaavius de
eis eodem modo edendis atque jungendis, prouti Char
terius Hippocratem et Galenum junxerat, ita, ut bi
bliotheca Graecorum medioorum haberetur ' completa,
Otio vero carens et secessu, Joannem van Groeneveld,
juris utriusque et medieinae Doctorem, excitavit, ut
vellet cum ipso sustinere negotium, quod collatis com
siliis.una publico destinarent. Id operis is alacer est
aggressus, ita, ut totus textus graecus cum latima ver
sione impressus fuerit amo 1749. uma cum subnexis
notulis. Tum coepit Boerhaavius digerere Petiti com
mentaria im Aretaeum, Menagio memorata, et a Dan.
Clerico desiderata. Interea temporis Richardus Mead
IBoerhaavium donabat Aretaeo a Wiggamo edito. Do
luit Boerhaavius gavisus. Doluit, imprimis, se jam
prius imprimendum, curavisse hunc auctorem, ubi sci
visset Wiggani propositum, ante impressum sub suis
auspiciis Aretaeum, omnia Petitiana Wiggano fuisse
donaturum. . Sed continuandum propositum editionis
erat a Boerhaavio, qui ingenue faletur, nullam ipsi in
ea procuranda deberi laudem, nullam gloriam. Tex
tus Goupyli est. Vorsio latina, textui apposita, Crassi,
quam Henricus Stephanus edidit in piincipibus, artis
medicae. - In notulis subjunctis habentur, qùae Jose
phus Scaliger adscripserat margini sui libri ex editiorie
Henischii, quem librum postea: Jo. Gerardus: Vossius,
 XXIV. - D E . A R E T A E Q. , *

deinde Isaacus Vossius habuere, numc bibliotheea aca

demiae , Leidensis v (vid. supra §. 5.), possidet. Sunt
hae emendationes fere quinquaginta per totum librum.
Appositae etiam sunt im his, motis correctiones Petri
Petiti ex manuscriptis ingeniove, nec mon emendatio
nes Goupyli, et Hemischii. Varietates etiam in versio
nibus Junii, Pauli Crassi, Henischii., Petiti, Scaligeri,
notatae sunt. Post textum auctoris curavit submeqtem
dos integros Petri Petiti commentarios, qui anno 1662.
scripti diu latuerunt, intereaque temporis, ubi editio
mem suam Bqerhaayius parabat, Londini etiam typis
excusi sunt 1726, 4. sed nom integri, verum tantum in
tres priores, libros. Hinc huic Boerhaavianae editioni
id; proprium ;est, quod integro& Petiti commentarios
in octo Aretaei libros comtimet, alibi nuspiam editos.
Addidit deinde omnia, quae Wiggamus illustrando Are
taeo protulerat, dissertationes , varias lectiones, notas,
Michaelis etiam Mattairii commentarium de dialecto
Aretaei, indicem vocum, Aretaeo propriarum, cet.
Addidit etiam Dam. Wilh. Trilleri conjecturas et emen
dationes im Aretaeum, quas ille in Actis publicaverat
Lipsiénsibus, aliasque praeterea, quas Trillerus ad
eum misit, Index tandem appositus est, a Pellerimo
confectus, rerum medicarum in Aretaeo motabilium. •
• ' Aretaei Cappadocis medici libri VII. accuratis
sime in latinum sermonem, versi et ad Boerhaavia
nam editionem expressi prodierunt latine Argento
rati, 1768. 8. .,* ' ' - .

Latine etiam prodiit Aretaeus ex Jo. Wiggami ver

sione, Vindobonae
• • • ' ','. . . v$-
- .
1790. 8. Plena est ea editio errorum.
- -

- Germaniee versum Aretaeum edidit F. O. DE WEz,

Viennae, 1790. 8, cum motulis, parum utilibus, [an
glice I. MoFFAT, Londimi 1785. 8] • ••

… Editio Parisina Aretaei graeco-latina, quam au*

ctam memorat Merklini Lindenius, renovatus Petri Pe
titi annotationibus, non prodiit.
 D E . AR E T A E O. XXV

Commentarii : in Aretaeum exstant Petri Petiti,

medici Parisimi, anno 1662. ad finem perducti. Hos
brevi prodituros sibique inscriptos testatus est Mena
gius, ad Diog. Laert. anno 1692. editum, pag. 253.
Eosdem commentarios memorat etiam Dam. Clericus
in hist. de la médecime part. II. lib. IV. s. II. cap. 3.
pag. 308. edit. Hagan. 1729. at ab eo non visos. Eos
commentarios, Petiti manu scriptos, anno 1703. aere
suo redemerat Joammes Jensius, a quodam typotheta,
qui victum artis hujus opera quaeritabat in typogra
phia Pauli Schelti, Hagae Comitum. Ille vero refe
rebat, se id manuscriptum volumem reperisse in ci
stella, Lutetiis Parisiorum Hagam : delata, cum viri
supellectile ab anicula matertera, in Galliis defuncta,
cujus paupercula ad eum hereditas pervenerat. •• Ab
Jensio ad Boerhaavium transierunt.... · · · · · · · · · ·
Editi sunt hi IPetri Petiti commentarii in tres
priores Aretaei Cappadocis libros Londimi, 1726. 4.
Editor est Mich. Maittaire. De Petri Petiti vita et
scriptis commentatio praefixa est. Ex Graevianis sche
dis hi commentarii enati ab eoque publicati sunt.
Sed mon integri ad eum pervenerunt et pars eorum po
sterior ab eo non potuit reperiri. Integri vero in octo
Aretaei libros commentarii redeunt im editione Boer
haaviana. Philologici et critici sunt.
Ad Aretaeum illustrandum haec tandem scripta
pertinent:
Sepia Volvox Jo. van der Linden. Prodiit seor
sim Lugd. Bat. 1653. 4. et exstat in select. Leid.
1653. 4. pag. 89. pertinet ad Aretaeum II. de caussis
et sign. acutor. cap. 6. >

In Diario Britannico 1751. exstant observations

sur quelques maladies singulières d* Aretee et de
Caelius Aurelien. *.

Dan. /Vilh. Trilleri conjecturae et emendationes

.l
 XXVI D E A R E T A E o.

in Aretaeum, e Boerhaavio receptae, prostamt in

Actor. Lipsiens. amm. 1728. pag. 101. sq. …
, ' Iu Jo. Ern. Imman. }Valchii antiquit, medic. se
lectis , Jem. 1772. 8,,in quibus commentationes acade
` micae continentur, antea editae occurrit , mr. VIII.
pag. 159. commentatio de morbis veterum, obscuris,
et nr. IX.. de venae cavae acuto morbo apud Are
taeum. Scripsit, im , has commentationes Ill. Baldin
gerus duo, programmata, alterum de venae cavae
acuto morbo in Aretaei lib. II, cap. 8. Jenae. 1771. 4.
quod recusum legitur in Gruneri diss. Jenensib. vol. I.
pag. 209. alterum, quod docet Aretaei, άσόμα πνευμά
ûsς veteribus non esse ingnotum, Jen. 1772. 4.
,,,, Aretaeus de.pulmanum inflammatione. Contex
tum Graecum adjecta latina versione edidit, emera
dationes et commentarium adjunxit Carolus //eigel,
Sect. I. Lips. 1790. 4. _ - -

- - **
-- -
 ———i
——

;
- * ' ** * •• ' • • * • • •••' : … ;. . .
I E D I T o R I S B A T A v i. , *. * * *
- .
- -
'-, …t
- - - -
•• • -i . . . . . . * • • • •* •

•• • • . . . . • • .". .* *

• •. ** * • •••• ' .• j • • i • • , ;• » ': i !. 1. 1 )

- . - - -- - 1 I. i : . . - • ... '
Artem medendi ex auctoribus prius: edoctus qui.con
tulit , cum observatis clinicis, experietur, semper in
duas , potissimum, easque vehementer differentes inter
se sententias secessisse medicos. • Horum quippe plu
rimi putant, * vim intelligentiae humanae adeo pene
trabilem, ut intenta, idearum, sponte amimo obversan
tium, contemplatione discere queat, non modo vitae
arationem omnem atque sanitatis, imo, vero et morbos,
causas horum, eventa, quin et remedia, quoque, cer
tumque tandem curandi modum., Verum hi, post
quam medicimae exercendae operam dabant, deplora
vere cito paupertatem. ingenii, sollicitique cogebantur
circumspicere ad experimenta rerum, ut usu saperent.
Alii ergo vias ingressi, quae duxerant ad primam di
sciplinae hujus antea ignotae inventionem, totos se de
derunt fideliter observandae maturae hominis per uni
cum sensuum usum ; vitae, sanitatis, morborum, sa
nationis, mortis, imo et mortuorum apparitiones se
dulo annotabant; . dumque felices notaverant eventus,
minusque laetos, tamdem vi memoriae et rationis dis
putatione , ex multitudine singularium lento gradu ni
suque prudenti incipiebant generale quid condere, quod
promere dein possent. Itaque caute et circumspecte,
talia sanandis applicantes aegris, addendo quid novi
 XXVIII --- ---P-J& A E F A T I O

semper aut demendo, corrigendo priora crebro, sera

tandem experientia, longa die, inceperunt assequi fa—
cultates sano corpori proprias, aliarumque rerum in
machimam humanam potestatem. Tumque demum
constitit, vitae, sanitatis, morbi, mortis, sanationis,
certum haberi modum et stabiles, leges, quae peni
tu§ perspectae'docerit, quid fieri oporteat, quibusque
uslls sit, ut morbus caveatur aut sanetur. Quo pres
sius quis matúraé solitis vestigia liie sequitur, eo`feli
cius mederi visus est. Ideoque prisca medicina, haec
vero graeca nobis, eo sineerior, quo minus opinionum
commentis et sectarum litibus obnoxia, quam recen
tior, cui temporum inquinamenta perpetuo accesse—
arant.', Effecerat haec yeritas, ut, docendo admotus Hip
ocratem laudarem, discipulis, » et post hunc praecla
rum Aretaeum. * Quia vero hujus vix dabatur copia,
cogitare incepi primo de evulgandis medicis, qui prae
-ter Hippocratem et, Galenum graeco : sermone scri
pserant: quum uniti simul duo illi principes, Charte
riana industria facile comparandi, postulare viderentur
;
«et caeteros quoque grajos suis jungendos voluminibus :
ut ita bibliotheca graecorum medentium ; haberetur
completa. : Ipse , quidem tum temporis animosus rem
s
&
aggredi instituebam. Sed brevi post haec otio carebam
et secessu, adeo ad haec necessariis, obrutus quotidie
crescentibus, magis , neque evitamdis negotiis. : Quare
egregium virum, ut aliis in artibus, ita in sapientia
praecipue mediea versatissimum, : Joannem van : Groe
neveld, juris utr. Doctorem et medicimae, nunc sena
torem et judicem urbanum, excitavi, ut vellet mecum
vna, sustinere negotium, quod, collatis consiliis, una
dein destimaremus publico. Ille id alacer est aggres
sus, feliciter quoque absolvit, ut totus quidem textus
graecus et latina versio, ut hic jam offertur, impres
sus fuerit anno hujus seculi decimo nono, uua cum
subnexis motulis. '• • • . . .
: , . Tum incepi, digerere, quae acceperam clarissimi
 E D I T O RIS B A T A V I. XXIX

Petiti, celeberrimo Menagio memorata et a claro Da

niele Clerico adeo desiderata, commentaria integra in
Humc auctorem. Quum interea, vir in, arte medica in
clytus, omnique scientia et virtute excellens, Richar
dus Meadius me donavit Aretaeo, quem ediderat vir
celeberrimus Joannes }}^iggan, simul addidit, trecenta
modo exemplaria impressa mon obstitura editioni,
quam affectabam. , Id. Junii trigesimo anni vigesimi
quarti hoc seculo contigit. Gavisus, dolui! laetabar,
mobili scriptori medico per industriam et sapientiam
eximii }}^iggani accessisse omne id pulchri, quod a
peritia in lingua graeca, eruditione medica, diligentia
et acúmine ingenii solertissimi afferri poterat; publico
hinc gratulans mihique. Dolui, me jam prius cura
visse imprimendum hunc auctorem ; scripsique, in Am
gliam datis literis, me, si id scivissem ante absolutio
nem jam factan1 nostrae impressionis, nunquam hanc.
moliturum fuisse, sed libenter voluisse omnia Peti
tiana eximio JViggano domare. Idem id egregio viro
coram. dixi, cum dulcissimo me alloquio honoraret.
Singulari ille humanitate obtulit deditque mihi exem-.
plum descripti codicis Vaticani, quod Romae conscri
bendum sibi curaverat, atque petenti veniam ultra ex;
editione sua in meam transferendi, quod vellem. En,
ortum hujus mostrae editionis, in qua proeuranda,
nulla mihi laus, mulla debetur gratia. Conatus, sum;
evulgare auctorem necessarium auditoribus meis, ne
que tamen eo same tempore usquam venalem. Ad
dere institui, quae illustrando illi corradere aliunde,
potui. Eo contentus unice nihil prorsus de meo ad-,
dere ausus sum: novi, me neque instructum dotibus.
ad hanc rem requisitis, et carere tempore necessario.
Igitur textus graecus hic impressus juxta mitidam Gou
pyli editionem. Versio latina addita, quam Henricus.
Stephanus edidit in principibus medicorum; quae est
illa ipsa completa, quae prius prodierat ab anonymo,
quem GouPylum eruditi alii suspicantur ; sed Celsum
 XXX .' P R A E F A TI O. ' ':' * *

Crassum, Junii Crassi filium, ex Goupyli editione

vertentem, Petitus asserit. In motulis subjunctis ha
hemtur, quae, princeps literatorum, Josephus Scaliger
adscripserat marginii sui libri ex editione Henischii,
quem librum. postea magmus Joannes Gerardus /os
sius, deinde Isacus Vossius habuit, unde jam biblio
' iheca academica reip. , nostrae possidet. Sunt hae
emendationes , fere , quinquaginta' per totum librum.
Praeterea ibidem correctiones Petiti ex manuscriptis
ingeniove apponuntur, ut et conjecturae; quin et quam
brevissimo compendio ea, quae ex Petito textui in
telligendo sufficerent. Tum et Goupyli et Henischii
varia ad scripturam graecam. Id curabam, ut lector
subsistens forte ad obscuriora uno intuitu haec admi
micula , coram cerneret. In altera notularum parte
, unico notantur verbulo varietates in versione Junii
Pauli. Crassi, Henischii, Petiti, , Scaligeri, * Post
textum auctoris ita absolutum curavi subnectendos
clarissimi Petri Petiti integros commentarios, tamdiu
promissos exspectatosque, quibus conscribendis tot
ammos, tot labores impendit, de quibus praefatio au
ctoris ipsa omnimo videnda. Atque ita tandem satis
factum proposito clarissimi scriptoris, votisque medi
corum et literatorum• Anni quidem sunt elapsi tri
. ginta et duo fere quum hoc scriptum aere suo rede
merat celeberrimus Joannes Jensius a quodam typo
theta, qui victum artis hujus opera quaeritabat in ty
pographia Pauli Schelti Hagae Comitum. Ille vero
referebat, se id manuscriptum volumem reperisse im
cistella, Lutetiis Parisiorum Hagam delata, cum vili
supellectile ab anicula matertera in Galliis defuncta,
cujus paupercula ad eam haereditas pervenerat.
Addidi dein illa omnia, quae eximius J/igganus
summa diligentia, successu felicissimo, illustrando
Aretaeo protulerat pulcherrima ad literarum studia
artemque medicam ; sola excepta versione, quam ela
boravit. optimam, quia jam dudum fuerat absoluta im-.
 E D I T O R IS 1B. A T A V I. XXXI

pressio textus nostrae editionis priusquam prodiret

/Vigganiana. In his reperire est quidquid desiderari
potest ad historiam editionum hujus auctoris, aetatem
ejus, sectam, scientiam anatomicorum, curandi ratio
mem. Videmus; hic catalogum variarum lectionum (a
pag. 466. ad 485.) summa cum cura et fide concinna
tum, atque observationes acerrima quidem conscri
ptas solertia in easdem (a pág. 485. ad 509.). In gra
tiam literatorum;additur et viri celeberrimi Michaelis
Mattairii commentarius de dialecto Aretaei, ordine
alphabetico ; index graecus ejusdem, in quo voces lo
quendique formae, 4retaeo propriae, nec adeo nota
tae lexicographis 5 appendix ad hunc indicem ; disser
tatio de Aretaei syntaxi et stylo ; conjecturae de qui
husdam Aretaei locis, quorum suspecta lectio ; variam
tium lectionum appendix. ;
Denique doctissimi et clarissimi Danielis JVil
Ãelmi Trilleri conjecturas et emendationes im , Are-;
zaeum subnexui, quas ille im actis publicaverat Li
psiensibus, aliasque praeterea, quibus ad me datis me
Thomoravit, hancque splendide ornavit editionem.
, Indicem tandem rerum medicarum copiosissimum,
im Aretaeum elaboratum a medico péritissimo et di-,
ligentissimo, Pellerino, offero: in quo medicinae stu-,
diosi umo intuitu cernunt, quidquid de quacunque cu-,
jusque morbi proprietate auctor scripsit. * • * * .

His igitur, commilitones, praeclarorum virorum

laboribus uti, frui potestis, leviaque hinc inde, typo
rum vitia aequi bonique ferre, quae in minutiis grae
cis vix vigil quis vitaverit. ` ` · · · ' •• •

- * • • , • •• - -

* . • • • •• ' * • * •
 c L A R 1 ss i M 1 v 1 R 1
: ' 'D. w I G G A N • •

P R A E F A T I O,
Varias Aretaeipraestitum
editionessitetrecensens.
quid in ejus editione
- s.

a *

-
- -
*

ARETAEI scripta haec, priusquam graece lucem.

vidissent, latine prodierunt, Junio Paulo Crasso,
Professore Patavino, interprete, /enetiis impressa
a. d. 1552 in 4to. Im praefatione interpretationi suae,
annexa habet Crassus : Forte liber , quidam graece. (|

amanu, scriptus, • veterrimus et cariosus, in manus

meas incidit. In fronte libri nomen auctoris inscri
ptum erat, Aretaei videlicet Cappodocis. De morbis
agebat, qui singulatim humani corporis membra.
corripiunt. ' Ipsum a vide, ut mihi moris est, et ter
:
et, quater perlegi. Perlectus liber cum gaudio, tum.
moerore animum perfudit meum ; quippe gavisus.
sum tam egregii auctoris librum, qui vetustatis in
juria hominumque socordia in tenebris tot saecula,
jacuisset, in lucem dei beneficio fuisse vindicatum :
indolui vero non mediocriter, ipsum non sanum, non
integrum, sed multis mendis inquinatum, multis
7magnisque vulneribus concisum et laceraturn, ad ma
nus nostras delatum esse. Caeterum haec fragmenta
colligere, utque pluribus usui forent, latina facere
ac publicare satius esse judicavi, quam ea in totum,
carie, tineis, situque deleri permittere. Post Aretae;
laudem haec deinde adjicit: Quam multos in eo trans
 P R A E F A T I. O XXXIII
w

ferendo labores ' tulerim, quantum temporis, atque

olei absumserim, vix queam dicere,' quum plurimis
undique vulneribus confossus esset. '• Bx tribus tamen
collatis exemplaribus multa quae deficiebant restituì,
quae erant depravata, castigavi: quae confusa erant,
in ordinem redegi : per conjecturas etiam certissimas
ab artis medicae peritia desumtas non pâucos locos
librariorum incuria vitiatos antiquae et sanae lectioni
restitui. De quibus autem ambigebam, neque sin
ceram veritatem, eruere mihique penitus satisfacere
poteram, eos asterisco notavi, aliorumque judiciis
pensitandos castigandosque reliqui ; utque in summa
dicam, quantum huic libro opis attulerim , qui can
dida mente, et livore purgata ipsum curiose lectita
bunt et eum graecis exemplaribus conferent, facile
deprehendent. In * margine libri variantes pauculae
Ilectiones inveniuntur, mon graece, sed latine tamtum
conscriptae. Caeterum in hac , Crassi editiome libri
de diuturnorum morborum, curatione secundi capita
quinque, secundum scilicet, tertium, quintum, sex
ztum atque septimum desiderantur: quae postea in aliis
editionibus, tam graece, quam latine, loco suo resti
tuta sunt. ––– , - , : ,

Utinam et aliae hujus operis, quae desunt, partes

e tenebris erui et cum his quae supersunt in corpus
unum atque perfectum resarciri possent ; . cum mamca
Haec et miseris modis lacera ■ membra, perito cuique
arbitro tam exquisita arte elaborata, tam vel in hac
mutilatione pulchra videantur, ut ea nulli etiam inte-.
gro amtiquitatis monumento posthabeant. Nam im li
bris omnibus manuscriptis, quos vel ego vidi vel edi
tores caeteri, non occurrunt de causis et signis acuto
rum morborum libri primi capita prima quatuor, ne
que principium quinti; in libro de diuturnorum cu
ratione primo desumt prorsus caput sextum atque se
ptimum, principium etiam et finis octavi , dehinc au
tem nonum, decimum , undecimum ac duodecimum,
C
XXXIV D.1 VV I G G A N II

itemns decimi tertii principium et finis, decimi quarti

finis, penitus denique decimum, quintum et decimum
sextum; in libro secundo de diuturnorum curatione
deficit caput primum, quartum, septimi finis,. octa
pum , nonum, decimum, undecimum cum principio
duodecimi. Im , variis autem , totius operis partibus
videntur deficere non modo verba quaedam, sed et
plurimae quandoque lineae. Porro in libro de acuto
rum curatione primo caput septimum (de angina sci
licet medenda) in , fine mancum esse, in aliqua vero
parte saucium caput secundum libri secundi de diu
turnorum curatione (ubi de , diabete agitur) quod ab
aliis editoribus haud annotatum est, probavi *) ex
Aélio, qui Aretaeum nonmisi in duorum istorum
affectuum tractatione mominat; et ex eodem quaedam
se depromere testatur, quae in his jam reperiri ne
queunt. Caput etiam sextum libri de curatione diu
turnorum secundi, uti conjicio, minime integrum est,
sed potius maxima ex parte mutilum. -

Aretaeum graece primum edidit Jacobus Goupy

lus, adjectis iis libri postremi capitibus quinque, quae
im, Crassi versione desiderabantur. Graeca e MS. in
Galliarum Regis bibliotheca se expressisse testatur
duorum aliorum. codicum ope, quorum unum suis
sumptibus comparaverat, alterum e Capelli Museo
depromserat. Exemplar hoc Parisiis mitidissime ex
cusum est a. d. 1554 in 8vo. apud Adrianum Turne
bum , typographum regium, Quin et maximam in
hac editione curam impendit Goupylus, utpote cum
perpauca hic typographorum errata occurrant, et
trium istorum codicum collatione sententiae plurimae
depravatae castigentur, et in fine libri variantes adji
ciantur manuscriptorum lectiones , cum conjecturis
aliquot non contemnendis.
Eodem anno, scilicet 1554, post graeca tamem

a) Vid. notas ad calcem versionis horum capitum.

 IP R A E F A T I O XXXV

publici juris facta, Crassi interpretatio Parisiis edita

est apud Guilielmum Morelium et Jacobum Puteanum
in 8vo. Huic ammotationes locorum subjiciuntur, qui
in Aretaei codice graeco ab interpretatione Crassi dis
crepant, auctore G. M. T. quae notis nostris ad va
rias lectiones intermixtae reperientur. Hic item ca
pita illa quinque, quae Crassus non verterat, .jam
primum latine traducta sunt. Anonymum hunc fuisse
Goupylum vix dubitari potest.
Juxta , proxime memoratam editionem , latinam
Aretaei versionem inter medicae artis principes im-.
pressit Henricus Stephanus anno 1567. in fol., omis
sis tamem notulis, quae sub fime anonymus iste editor
adjecerat. - : :: . • '. ,
Crassi versio ab ipso recognita, traductis etiam
ab, eodem capitibus quinque, quae in priore ejus edi
tione deerant, Basileae apud Petrum Pernam: ammo.
1581. in 4to. primum , impressa ' est: licet a Crasso,
ut ex epistola e,us ad lectores data patet, anno 1555.
absoluta fuerit. Verum haec in publicum mon pro
diisse ante annum 1581., mortuo jam Paulo Crasso,
«constat ex typographi ad lectorem epistola, ubi haec,
leguntur : Ediderat jam ante Junius Paulus Crassus,
Aretaeum a se e graeco in latinum versum Venetiis:
nunc vero, ab ipso ante obitum recognitum, et multis.
capitibus ex graeco exemplari auctum, (ut in prae
fatione scribit) filius ejus Celsus ad nos misit. ,

Omnium postrema est editio, quae graeco-latine

prodiit Augustae , /indelicorum , ammo 1603. in foI.
In prima libri pagina haec Aretaei scripta praedicam
tur esse graece et latine conjunctim edita, tribus
MSS. codicibus , /eneto, Bavarico, Augustano, col
latis ; cum commentario, quo obscura doctrina de no
minibus et parte affecta morborum singulorum cum
suis signis perspicua methodo illustratur, auctore
Georgio Henischio B. Medico Augustano. In prae
fatione sua dicit haec Henischius , Tria inspexi ma
c *
XXXVI IJ. * W I G G A N I.

muscripta, Venetum, Bavaricum et Augustanum.' 1dem,

est initium in Augustano, quod in Lutetiano exem
plari : deficiunt autem in illo sex *) capita, quae de
siderata in prima editione. Venetum et Bavaricum
contractius est, utrumque a sexto capite πεgi vetóvov
demum intcipiens, et sex illis capitibus similiter ca
rens.. Haec , vero : capita, quae non alibi, quam in.
regio : codice reperiuntur, genuina esse non sine causa
ambigo ; Aëtius enim sermone 11. cap. 1. de diabete
agens , optima, inquit, (ut ait Aretaeus) est in dolio
facta evaporatio ad exsudandum, eo modo ut caput
extra, dolium promineat frigidumque aërem attrahat,
reliquurn , vero, corpus omne calefiat. Id autem in
capite de diabete, quo – Aretaeus auctior redditur,
non continetur : contineri deberet, si legitimum esset.
Idem : de reliquis judicium. Quinam autem hic est
argumentandi modus? Amnon in Aretaeo partes ca
pitum passim, perinde ac capita integra desunt? An
non 'etiam in curandâ angina, prout supra monui
mus, verba Aretaei: ab Aélio proferuntur, quae in
hoc libro nusquam legimus ? . Eodem itaque jure ca
put illud de, argina, tanquam spurium repudiare po
tuit. Verum in istis capitibus scriptionis similitudo
et medemdi morma eadem, quae in, caeteris usurpatur
hujus libri partibus, minimum dubitandi locum relin
quunt, quin eidem quoque auctori adscribi debeant.
Quid quod ea, ut in regio , ita et in Harleyano co
dice (de quo infra loquemur) inveniamus. De edi
tione , sua haec amplius Henischius ; addidi autem
conversionem Junii Pauli Crassi, Medici et Professo
ris Patavini. Pauca quaedam inserta- textui latino
et diverso charactere impressa sunt, ex notis Ano
nymi Galli. In margine variae sunt lectiones, par
tim annotatae a Jacobo Goupylo, partim ex codice

b) Error hic Hemischii est ; nam , quinque tantum capita in

secunda editione adjecta sunt.
-
-
 PRAEFATI o . ' xxxv11.

Augustano. Item ne imperfectus esset.(inquit) Arc

taeus et ad usum minus accommodatus, colores illius
obliteratos purpurisso Galeni et Alexandri Tralliami,
imprimis vero Pauli Aeginetae reconcinnare et man
cum suis partibus absolvere volui, nec temere ; multa
enim sunt apud Aeginetam locis aliis, quae ex Are
taeo, desumta esse constat. Hoc negotii sane et ima
miter suscepit, neque feliciter exsecutus est: cum au
ctores ab eo memorati im manibus doctorum vulgo
haberentur, neque Aretaeo ullo modo essent vel in
medendi vel in scribendi genere similes ; Paulum vero,
licet Aretaei mentionem, faciat, vix, quicquam ex eo
hausisse deprehendo ; plurima certe, et ea magni mo
menti, , tum in describendis tum in curandis morbis,
dialecto tantum immutata, in libros suos transcripsit
: Aëtius ; quae loca ad imum latinae nostrae versionis
passim annotavimus. Caeterum Henischius opus hoc
typis quidem satis, mitidis (etenim graeci his, quibus
im hac editione utimur, haud dissimiles sunt) excusum
publico dari curavit: verum in obeundo suo munere
ita se gessit, ut summae possit, vel incuriae, vel in
scitiae, vel utriusque merito accusari. Nam praeter
quam quod elegantissimo huic auctori commentarios
nommisi jejunos admodum atque futiles attexuerit, tex
tum ipsum, tribus licet MSS. instructus, vix umo, ni
fallor, emendavit loco. Tria haec MSS. in fronte li
bri ab eo collata dicuntur; sed editorem ea tamtum,
ut in praefatione inquit, inspexisse crediderim. Quod
ad Venetum et Bavarioum attinet, mullae ammotatae
sunt, ex iis, variae lectiones, cum se eas, quae in mar
gine sunt, excerpsisse dicat partim ex Goupyli edi
tione, partim ex codice Augustano. In hoc quidem
conferendo non modo ingenti illum accuratione, sed
et fide et velut religione quadam usum esse facile cre
deres, cum quae librariorum manifestissima sunt er
rata et vel accentuum differentias pro variis lectioni
bus apponat. Verum hae omnes non ita maguo in
XXXVIII D. W I G G A N I

mumero sunt, ut mihi, qui duos codices MSS. cum

libris editis contulerim, et animadverterim quot quam
taeque in his occurrant discrepantiae, magnam is in
hac re videatur adhibuisse diligentiam. Porro, nescio
qua animi perversitate, verba quaedam e textu expu
lit, quae et auctoris sensui optime congruunt et intel
lectu sunt facillima; in eorum vero locum quasdam
inanes literas substituit (nam voces quidem graecae,
nedum legitimae lectiones, meutiquam vocandae sunt;)
et quanquam im Augustano codice lectiones aliquot
reperiantur haudquaquam rejiciendae, quarum pars in
textum admitti possit, pars etiam debeat, tamen ha
rum nullam, quasi malo quodam fato, illuc inseruit.
Immo textum adeo mom illustravit, ut leviuscula omnia
sive in literis sive in accentibus errata ex Goupyli
editione in suam fideliter transferri et alia insuper in
credibili mumero per solitam typographorum negligen
tiam irrepere sit passus. Latinam quidem versionem
siae minima emendatione reliquit.
Petri Petiti, medici Parisiensis, im Aretaeum
observationes brevi prodituras sibique inscriptas testa
tus est Menagius ad Laërtium 1692. editum, p. 253.,
sed necdum prodiisse illas intellexisse se dicit Fabri
cius *). De Petiti hujus haeredibus curavi ut quaere
retur Parisiis, eo consilio, ut aliquid de his observa
tionibus amplius cognoscerem: sed quinam fuerint illi,
certior fieri mom potui. Nusquam vero cum Fabricio
puto exstare editionem Parisiensem Aretaei graeco
latimam in 4to., quam auctam Petri Petiti annotatio
mibus memorat Merklini Lindenius renovatus, a. 1686.
editus.
Quod ad hanc editionem attinet, id equidem one
ris suscepi impulsu solo viri clarissimi Johannis Freind,
qui auctorem hunc, licet in doctorum manibus rario
rem, inter Graecos tamen et ingenio et arte praestan

c) Biblioth. graec. l. 4. pag. 102.

 - P R A E FATI O XXXIX
v,

tissimum, in re , medica ipse scriptis exornamdâ nom

mimus eloquens et accuratus, quam in ea exercenda
experiens atque felix, publicandum mihi emaculandum
que commendavit. Id profecto tres circiter abhino
annos aggressus sum, et quid in hac re praestiturus
essem, literatis exposui; multo autem maturius e ty
pographeo exiisset Aretaeus, misi proposito meo ob
stitisset valetudo perquam infirma. Nam im hujusmodi
negotiis labor haudquaquam tenuis, est, utut tenuis sit
gloria. Graecum Aretaei exemplar cum apud biblio
polas, ne quidem unum reperiri posset, et pauca ea,
quae in privatis bibliothecis erant, a viris doctis pa
riter et curiosis maximo in pretio haberentur, graeca
haec omnia manu mea exscripta praelo commisi. Ea
ut pristino suo mitori, si ita fieri posset, quadantenus
restituerentur, studium curamque haud mediocrem
impendi. Etenim haud modo libros duos editos inter
se, sed eos etiam cum codicibus MSS. duobus contuli.
Horum alterum mihi suppeditavit e ditissima sua bi
bliotheca Dominus Dominus Harley, Comitis. Oxo
niensis filius unicus, qui, literarum cultor fautorque
eximius, ut libros quosque optimos rarioresque undi
*.
que summo studio colligit, ita eos in literatorum usum
pervolutandos summa cum facilitate impertit. ' Alter
üt, juxta exemplar MS. in Vaticana Romae biblio
theca asservatum, exscriberetur procuravi: quod non
sine magna, ut videtur, accuratione praestitit Domi
nicus Regoletti, graecus, ut ipse ait, in eadem bi
bliotheca scriptor. - -

Caelerum in Harleyano codice deest pars illa ca

pitis de causis et signis epilepsiae, unde ordiuntur li
bri editi; alia tamen quae in his leguntur, in eo iti
dem continentur omnia. Verum capita illa postremi
libri quinque, quae im prima Crassi versione deerant,
non in suo hic loco, sed in primis MS. paginis repe
riuntur, aliquo inter ista et illud ubi de causis tetani
agitur vacuo relicto spatio. Capita etiam mutila in
 -
/

XL . AI a. D, WII G G A N I

omnibus tria, de curatione nempe phthiseos , jecoris

et lienis, extra ordinem in hoc MS. posita sunt;
utpote cum hoo de liene illud de phthisi prae
cedat; quae autem , de jecore scribuntur in fine
totius ' codicis adjecta sint post curationem elephantia
sis. ' Hoc ideo accidisse existimo, quod non ex uno
exemplari aut eodem tempore omnia exscripserit li
brarius ; sed, transpositis istis capitibus post reliqui
totius, libri exarationem in lucem unde unde protra
ctis, ea illic descripserit: cum in suis quidem locis
aliquid intervalli relictum foret, sed quod minus ad
ista rccipienda esset amplum. Codex enim integer
una, et eadem manu scriptus est... Hic autem, licet
trecentis ammis parum antiquior esse videatur, pluri
misque passim mendis laborans, eas tamen ex boni
potius exemplaris, quam librarii defectu contraxit.
Nam alioqui scriptura pro istis temporibus satis nitida
et accurata est; et gravissima in hoc errata aliis etiam
MSS. communia sunt: et in eo monstra ista turpia
verborum, quae ubique occurrunt, punctulis, tanquam
stigmate quodam , inuruntur. Porro ex eo plus adju
'menti in emendamdo Aretaeo habui, quam sperare
ausus sum: cum omnes hujus auctoris MSS. de qui
bus ad me notitia pervenit, et parum veteres sint, et
maculis etiam foedissimis inquinati; siquidem hujus
ope mon modo verbis Ionicae suae terminationes pas
sim redditae sunt, sed et proba ac sana sententiarum
quarundam.. lectiome nitido tersoque huic auctori sen
sus proprius atque elegans restitutus. Quare codicem
4retaei Harleyano emendatiorem haud ullibi exstare
crediderim. - ., ,'

... Codex. /aticanus , ut ex amico intelligo , qui

hunc rogatu meo inspexit exscribendumque curavit,
valde recens. est. Ex eo vix quicquam suppetiarum
hausi, nisi quod dialectum quandoque, hujus aucto
ritate, ubi caeteri MSS. in hac re deficerent, emen
daverim. Hic, ut caeteri, perquam vitiosus est.
 P R AE FA T I o , XLI

Aliis item, ut credo, magis mutilus ; nam licet ista in

principio de causis et signis epilepsiae contineat,
omnia in eo desumt, quae post stellulas in hac editione
capiti de curatione melancholiae interpositas habentur,
Haud inutiles etiam, licet mumero paucae, variae
fuerunt lectiones , quas in suo utriusque Aretaeo mar
gini ascriptas mecum communicarunt viri in libris
graecis latinisque versatissimi, deque re literaria opti
me meriti, Joannes Albertus Fabricius HAMBURGEN
8IS et Michael Maittaire. Lectiones has non fuisse
docti cujuspiam conjecturas, verum ex aliquo MS. de
cerptas, ex hoc liquet, quod inter eas reperiantur ali
quae sensus plane expertes, quaeque in iis, quibus nos
utimur, MSS. similiter legantur. -

ILatinam versionem de novo dare libuit, quia

Crassâ traductio, licet haud prorsus aspernanda, ta
men saepissime, quoniam paucis vitiosisque MSS. in
structus id operis susceperit, obscura, ut fatetur ipse,
ac dubia sit; mihi quidem insuper duriuscula ac pa
rum elegans videtur, ita ut neque graeca legentibus
multa planius explicet, et ipsa, sine graecorum auxi
lio, haud raro vix intelligi queat. Num in hac plus,
quam in ista, operae adhibitum sit, nescio; nostra
mon dubito quin lectoribus futura sit commodior: cum
rerum, quibus ille destitutus est, supra dictarum ope
et Aretaei cum aliis medicis antiquis, cum Aëtio prae
sertim, qui multa ex eo, nulla ejus facta mentione,
eyidentissime hausit, Aretaei denique cum Aretaeo
ipso comparatione, sententias haud paucas, minime
antea comprehensu faciles, clare saltem hic expressas
invenient. Ubicunque graeca ita corrupta sunt, ut
iis mederi prorsus desperaverim, ea non sine sensu
aliquo, uti arbitror, probabili, auctorisque de iis re
bus tractationi, haud incongruo, adumbrare tentavi.
Hoc quicquid est, im versione licitum esse existimavi:
quoniam, re sic instituta, auctori nulla fieri potest
injuria; nam in textu graeco nihil vel in melius, con
xLII , D. - W I G G A N I

jecturis tantum ae divinationibus meis, sed omnia ali

qua auctoritate fretus, immutavi. Quoniam vero Cras
sum, verbo verbum nimis fide reddentem, sententias
ipsas aliquando nec latine satis nec dilucide efferre per
cepi, id potius mihi curae fuit, ut integra orationis
membra, quam ut voces quasvis, plene et aperte, cum ea
simul qua licuit brevitate, exponerem ; Celsique, qui
Tìberii temporibus mom modo de medicina, sed et de
rhetorica °) optime purissimeque scriptitavit, phrasibus
et loquendi formulis, quam saepissime potui, sum usus.
Imis latinae versionis paginis notulas quasdam subjeci;
ubi Hippocratis effata indicantur, quae sine ulla saepe
mutatione scriptis suis immiscuit Aretaeus, ea ut
plurimum ex germamissimis ejus libris hauriens, uti
«ex Aphorismis , Prognosticis et libro de victu acu
torum. Ibidem locos etiam subnotavi, unde plurima
clam in commentarios suos intrusisse deprendi Aëtium :
eos item, qui aliis omnino similes sunt, quos Aëtius
ex Archigene sese petere testatur ; quod quidem, si
çjuem umquam Aretaei ulterius emendandi cupido ce
.
perit, studiis suis haud incommodum reperiet. Quod
que morborum saepe, quorum signa causasque expli
caverat Aretaeus, curationes temporis injuria perie
rint, non absurdum fore judicavi, si lectores ad me
dendi rationem in iisdem affectibus a medicis ejusdem
sectae usurpatam remitterem: praesertim cum ex his
Archigenes et Aretaeus vix quicquam de aliqua re
scripserint, quod mom et in instituenda medicina plane
conveniat et iisdem fere verbis praecipiatur. Alia
quoque diversae materiae notis interposui, quorum
praecipua sunt quaedam ad historiam medicam spe
*
ctantia. - - -

Variantium lectionum comgeriem, et libris editis

et MSS. ante memoratis collectam, ad editionis hujus

'gmenta.
d) In Quintiliano reperiuntur aliqua Celsi de rhetorica fra
, • .
 \ PR A E F A T I O. xLIII

paginas lineasque accommodavi. Haud multa ex iis,

ut opinor, quispiam eruet, quod faciliorem reddet
Aretaei lectionem 3 nam quicquid ad eam rem facere
videbatur, textui ipsi haud dubitanter inserui; inter
varias lectiones iis, quae ejecta sunt, ' detrusis voca
bulis: motato simul, quaenam in unoquoque libro vo
ces sint receptae. Dialecticas vero vocularum forma
tiones, quae in editis aliter se haberent, sive has im
Harleyano sive in Vaticano codice repererim, in tex
tum itidem admisi; quibus in locis id factum sit, aut
i; utrius codicis , auctoritate, declarare supervacaneum
[* | existimans. Nimis multa, nimis gravia quoque et
aperta librariorum errata metuo me inter has lectiones
ilii posuerim ; sed vel ex his alia emendandi occasionem ali
ll quando arripui: et ex iis lector intelliget, quam tur
Ilâ piter depravata ad mos pervenerint Aretaei scripta,
m: quanta ideo in conjectando licentia indulgeri debeat,
/8 quamque mulla spes : omnia corrigendi affulgeat. Im
notis has lectiones sequentibus, cur quasdam recepe
rim, quasdam rejecerim, rationem reddidi; aliae ita
I. manifeste se tuentur, aliaeque sese ipsas coarguunt, ut
li
-
de iis mihil ultra dici possit. Quas feci in emendando,
conjecturae, ut plurimum similibus vel Hippocratis
vel Aëtii vel Aretaei ipsius loquendi modis stabiliuntur.
: Tractatum de Aretaei dialecto componere decre
veram ; quae res ideo prorsus negligi nom debuit, quo
niam adeo parvo in numero ad nos pervenerunt scri
ptores Ionici. Hoc quod longe accuratius doctiusque
quam ego id exsequi potuissem, immo quod consum
matissime praestitum sit, humanitati debetur viri eru
ditissimi Michaelis Maittaire, qui cum librum suum
insignem de dialectis graecis edidit, nondum in Are
taei scripta inciderat: verum ubi postea auctorem
Hunc evolvisset et quaedam de ejus dialecto collegisset,
ea rogatu viri cl. Johannis Freind diligentissime re
censuit et una cum Aretaei libris imprimi benevole
permlsit. - - -- -- -- ----- •. -
XLIV ' D. \ W I G G A N I

: Aretaeus , ubi mendae non subsunt, scriptor ut

cumque perspicuus, tamen quia verbis antiquis et
poeticis, et Ionicis , Hippocratis scilicet. et Homeri
stylum imitatus, frequentissime utatur, iis qui, in au
ctorum istorum lectione mon sint plurimum versati,
haud raro intellectu difficilis videbitur. Habet etiam
ipse verba quaedam sibi propria ac peculiaria; in vo
cibus, quoque novo more componendis, poetarum ritu,
uber, facilis, peritus. Quare lexicon huic operi atte
xere necessarium duxi, quod quidem minus doctis dif
ficiliora explamaret Aretaei verba, criticis autem no
varum vocularum messem, veteresque novo sensu
Ausurpatas uno quasi intuitu ostenderet. Igitur quasdam
et per se satis cognitas, et licet cum aliis vocibus haud
communi more connexas, tamen ex orationis serie
haud difficulter comprehendendas ;. eas item quae du
biae essent, variisque sensibus in hoc auctore adhi
bitae, alphabetico ordine digessi : ita ut etiam indicis
loco, quoad verba notatu digniora, (nam rerum me
morabilium in libri totius fine subjicietur index) hoc
esse possit lexicon. Medicamenta frequenter adhiberi
praecipit Aretaeus, quorum compositio in his ejus
libris haud explicata est;. (horum praeparationem eum
descripsisse verisimile est in iis quae de re pharma
ceutica se confecisse perhibet commentariis) quapro
pter in lexico locos in antiquorum scriptis subnotare,
unde medicamentorum istorum formulae peti possent,
mon inutile futurum putavi.
Praefationem hanc subsequentur dissertationes
aliquot de Aretaei aetate, secta, opinionibus, scien
tia anatomica et praxi medica ; ubi quae de his rebus
memoratu digna reperire potui in unum redacta or
dine exponentur.
Caeterum ut haec omnia accurate emendata miti
deque impressa in publicum prodirent, nec operae nec
sumtibus parcere volui. Textus praesertim graecus
unius tantum et alterius literulae menda laborat, typis
 P R A E FA TIO XLV

Oxoniensibus maximis atque optimis excusus. Utinam

et alii aliquando, qui in eadem lingua de his rebus
digne tractarunt, e magnifico nostro typographeo edam
tur. Nam cum intra quinquaginta annos proxime
elapsos in celeberrima hac academia plures , iique
optimae motae et omnis fere generis, auctores graecè
magis emaculate, magis sumtuose, quam in ulla alia
Europae urbe, impressi sint, jure aliquo miremur,
quod mihil quicquam medici cujusvis graeci, ne Ga
leni, ne Hippocratis, quidem opusculum ullum praelo
fuerit umquam Oxoniensi subjectum. Primum itaque
imde prodeuntem, inter antiquos mole, mon pretio exi
guum, lectores eruditi, benigne accipite Aretaeum;
et quicquid, in hoc opere peccatum sit, studiis his.
jam languescentibus faventes ignoscite. * .

• •

_*- - • a » »

* A '. R E T , A E I
A E T A T E.
Quonam tempore floruerit Aretaeus, haud ita
facile suspicari licet, eo quod nullius omnino scripto
ris, qui quidem ad nos pervenit, nisi Homeri et Hip
pocratis meminerit: meque vicissim ipse, nisi a tribus
scriptoribus antiquis, auctore scilicet librorum quo
rundam qui sub Dioscoridis °) nomine feruntur, Aé
tio *) et Paulo *) denique; idque strictim et quasi for
tuito, memoretur. Ex his Aëtius quinto saltem sae
culo non vetustior est, siquidem ex Oribnsio, Julianę
Imperatoris medico, qui sub finem quarti inclaruit,
a) Dioscorid. Euporist. pag. 112. edit. 1598, b) Tet. 2.
serm. 4. cap. 47. et Tet. 3. serm. 3. cap. 1.. c) L. 4. cap. 1.
xLvr ID E A R E T A E I A E T A T E.

multa passim se haurire testetur *). Immo si Aëtium

ipsum consulamus, invenietur adhuc recentior; nam
et Cyrillum °), Archiepiscopum Alexandrinum, qui
a. C. 444, mortuus est, et Petrum Archiatrum. £),
Theodorici £) scilicet Gothi, qui circa 500. imperavit,
diserte nominat. .4€tio aetate inferior, est Paulus;
(si Arabibus °) fides, saeculo ineunte septimo clarus:)
quippe qui quaedam ex Alexandro Tralliano desu
miti) : Alexander autem, qui Romae (teste Agathia)
circa Justiniani tempora : floruit, nonnulla, mutuatur
ex Aétio *). Dioscorides vero Anazarbaeus sine du
bio libros de materia medica composuit intra Neronis
Titique imperia; is enim voù xQατίστου Licinii (vel
ILecanii) Bassi !), quasi tum viventis, mentionem fa
cit: Lecanius autem Bassus consulatum gessit amno
Neronis XI°); eodemque anno, quo Plinius natura
lem suam historiam Tito Vespasiano (sic enim cum
Cigalino *) arbitror) dicavit, e vita decessit.
Ab hac itaque parte nihil contra /ossium •) dici
potest, qui Aretaeum diu ante Caesares vixisse scri
bit, hoc immixus argumento, quod lingua usus fuerit
Ionica :' quam quidem J^ossius aliquot ante haec tem
pora saeculis a memine usurpatam fuisse affirmat. Il
iud tamen a /ossio perperam asseri probat Mena
gius P), qui, ut alia omittam, Arriani Indica, Adria
no Imperatori dicata, Ionice scripta esse monet. Cae
terum, quod post initia Caesarum exstiterit Aretaeus,
ex hoc ipsius opere luculenter evinci potest: etenim
mom modo antidoti a rege Mithridate confectae, sed
etiam (uti animadvertit vir doctissimus Clericus q) il

d) Tet. 1. serm. 2. cap. 197. e) Tet. 1. serm. 1. cap. 24.

£) Tet. 2. serm. 4. cap. 110. g) Du Fresme Gloss. in voce
άαχ{αταος. h) Abul-Pharagii histor. i) L. 3. cap. 28.
Κ) L. 12. cap. 8, 1) Praef. ad mat. medic. m) Pigh. am
mal. rom. L. 18. ` m) Praef. ad Plin. mat. hist. o) De
philosophia c. 13. p) Amoenitat. juris. q) Hist, de la
medecime part. 2. liv. 4. sec. 2, ch. 3. • - •* •
 D E A R E T A E I A E T A T E. xLvII

lius, quae quoniam ei immiscerentur carnes viperinae,

ab Aretaeo í ôù êyuövöv *), j διὰ 9ηQiwv*), a caeteris
vero Graecis , 9mQwawi), vocata est, mentionem facit.
Hujus autem, auctor fuit Neronis Archiater, Andro
machus : ejusque, componendi rationem versibus ele
giacis, qui apud Galenum ') etiamnum exstant, con
scriptam ad eundem Imperatorem misit. Quin et
medicamentum διά, ßyqaoà, quod item Aétio teste °)
ab. Andromacho excogitatum est, adhiberi praecipit
Aretaeus *). • Ita minime dubium est, quin post initum
a Nerone regnum medica haec ille monumenta literis
mandaverit. - •, - -

Neque minus certo affirmari potest, eumdem Dios

coridi fuisse aetate aequalem, si libros de Euporistis,
ubi occurrit Aretaei uomem, recte illi ascriptos judi
cemus. Hoc quidem negant nonnulli : audiamus au
tem, quid de hac re sentiat Dioscoridis editor, Sar
racenus. JDuos hosce libros, qui quidem omnium,
prope rnorborum per eúrvöquovo remedia, eaque sim
plicia, aut certe ex paucioribus composita, comple
ctuntur, plerique Dioscoridi Anazarbaeo ascriptos
falso fuisse suspicantur : nec immerito. Enimvero
vix quisquam , reperietur, cui vel prima inspectione,
non videantur partim ex illius libris de materia me
dica, partim ex aliorum quorundam auctorum scri
ptis, non quidem ipsius Dioscoridis, sed alius potius
cujuspiam opera, collecti et quasi consarcinati : quippe,
cum hic simplicibus nonnullis prorsus aliae tribuan
tur appellationes , quam quae apud illum exstant, ac,
soloecismi etiam complusculi, in quos vix alibi au
ctor ille impegisse deprehenditur, passim occurrant.
Attamen cum alioqui dicendi genu8 unum idemque
constet esse, aut certe non ita ei dissimile , quo Dios-,

r) Pag. 135, lin. 14, 15. •) Pag. 122, lin. 12; et 133, 6.
t) De antidot. L. 1. u) Tet. 2. serm. 4. cap. 47. ' x) Pag.
87. lin. 51. -
xLvIII D E A R E T A E I A E T A T E.

corides noster £v τοῖς Υλικοῖς usus est, praetereaque

saepenumero ab Aëtio ad hunc eundem auctorem re
media varia referantur, quae non aliunde quam es
his ipsis Parabilium ad Amdromachum libris deprom
pta nemo non judicet : una cum piae memoriae do
ctissimis viris Moibano et Gesnero eo facile adducor,
ut eredam, et hosce libros aeque ac priores illos Dios
cöridi Anazarbaeo attribui oportere. Neque vero cum
sint fuerintque semper unius 'ejusdemque stirpis di
versa synonyma, quorum essent aliis alia significan
tiora , cuiquam alienum videri debet, unum et eun
dem scriptorem , prout succurrit, modo hoc modo
illud nomen ad arbitrium usurpasse. Quin et pro
diversorum temporum ratione, quibus haec ipsa scribi
potuerunt, apud vulgum, quem penes arbitrium est
et jus et norma loquendi, diversa, quoque nomina in
valuisse mihi fit verisimile. Quod ad soloecismos
attinet, minime dubium est, quin plerique librario
rum seu incuria seu etiam inscitia obrepserint. Sed
et nonnullos interdum ipsi Dioscoridi per impruden
tiam excidisse haudquaquam negaverim, quum et ad
res magis quam ad ipsa verba attenderet, et esset
illi sermo graecus insolitus ac inusitatus, uti vel ipse
Galemus lib. XI. Simplicium abunde testatus est.
JNihilominus ut quaecumque Dioscoridis nomine cir
cumferebantur opera uno volumine comprehenderentur,
hos etiam libros prioribus adjiciendos existimavimus.
De eadem hac re quoque dubitatum est, ideo
quod nihil de hoc Dioscoridis opere dixerit Galenus.
Atqui, praeterquam quod silentium mulla in re testi
monii loco haberi debeat, hi Euporiston libri, in qui
bus remedia tantum paratu facilia nude ac simpliciter
exponuntur, neque ita diligenter elaborati, neque adeo
medicinae usibus accommodati videntur, ut ab iis in
medendi arte magnopere juvari potuerit, vir in '
omnium medicorum scriptis et in morborum curatione
versatissimus, Galenus. Etiam Oribasius, qui omnia
 ID E. AR E T A E I A E T A T Ea XLIX

sua volumina ex aliorum scriptis contexuit, Diosco

ridem, licet ex his ejus libris plurima depromat, ta
men haud quatenus satis sit, de hac re tractasse: pro
• nuntiat y). Quid? am non videmus Galenum et Plinii
et Erotiani semel *), tantum, idque leviter, fecisse
mentionem? ' licet historiae naturalis ab illo collectae
* haud mediocris pars e rebus medicis constet; hic au
tem vocum Hippocraticarum interpretationem ita di- .
ligenter conscripserit, ut Galenus , idem ipse agens,
permulta sit ex eo mutuatus. Adeo liquet minime
hos eum latuisse auctores, et tamen parum abfuisse,
quin utrumque silentio praetermiserit. Porro Galeni
scripta, in quibus solis idoneam is invenisset de hoc
Dioscoridis opere loquendi occasionem, ad manus mo
stras minime pervenerunt. Nam libri de Euporistis,
quos inter Galeni scripta reperimus, pro subdititiis.
vulgo habentur. Id profecto non injuria; cum, quae
de hac re composuit Galenus, ea suo tempore mom,
superfuisse tradat Oribasius *), qui collectiones. Ju
liano dicatas de omni re medica ex optimorum aucto
rum scriptis in unum redegit, ita, ut nihil omiserit,
eorum quae Galenus, dixerit °). Certe Oribasius, qui
Dioscoridis Euporista. diserte nominat, his ipsis, de
quibus agimus libris usus est: cum ex iis, uti cuivis
utrumque auctorem conferenti statim palebit, magnam
partem tertii quartique ad Eunapium libri plane ex
scripserit. Neque alios. ab his vidit Oribasii aetate,
mom ita multo inferior Aëtius : quoniam ex Dioscori
dis Euporistis aliqua se haurire °) profitetur, quae, et,
in his quoque expressa °) invenimus. Itaque sicui
minus placuerit hos Dioscoridi libros attribuere, (qui
cur ei tribui non debeant, haudquaquam percipio,)
quisquis tamen eorum fuerit auclor, hunc adeoque
¥) Praef. ad et porist. ' ' 2) Fabrié. biblioth. tom. 4. fn fn
dice scriptorum a Galeno allegatorum. a) Praef.- ad euporist,
b) Praef. ad. med. collect. . t) Tet. 2.. serm. 4, cap. 2, , ,
d) Dioscor. eup. pag. 13. lin. 14.
• d
I. 3) E AR E T A E I A E T A T E.

Aretaeum : Oribasio vetustiorem esse omnino statuen

dum est. ' Caeterum, ut amte Oribasii aetatem libri
isti, misi ad Dioscoridem revera pertinuissent, ascripto
ejus nomine venditarentur (praeterquam quod id ita
evenisse nulla a vetere quoquam injecta sit suspicio)
videtur factu fuisse difficillimum. Etenim haud um
quam medicae magis viguere literae, quam in saeculis
Dioscoridi Oribasioque interjectis: uti constat ex
magna illa insignium medicorum copia, quos haec
tempora profudere, quorumque nomina et etiam scri
pta quaedam adhuc in Galeno, Oribasio et Aëtio re
periuntur.
Fuerunt quidem praeter Dioscoridem Anagar
baeum alii duo, qui de rebus ad medicinam pertinem
tibus scripserunt, eodem nomine appellati. Horum
alter, cognomento Phacas , Antonii et Cleopatrae fa
miliaritate clarus *): alterum, quem et Alexandrinum,
et juniorem vocat, paulo ante sua tempora vixisse
tradit Galenus *). Is autem qui Euporista composuit,
haec Andromacho inscribit: cujus nominis duo itidem
exstiterunt, Neronis Archiater, et Archiatri filius.
Horum me senioris quidem ad aetatem Phacas iste
pervenire potuit} Andromachi, saltem junioris, tem
poribus (neque enim certi quid de alterutrius Andro
machorum morte novimus) florere poterat junior ille
Dioscorides. Sed cum Aëtius Paulusque, sive quid
ex libris de materiæ medica, sive ex Euporistis de
sumant, mihil adjiciant, nisi se id ex Dioscoridehausisse:
neque simul indicent, utro ex opere aut quo ex Dioscori
de idem depromant, (quia in medicamentorum explica
tione Anazarbaeum operam mavasse erat omnibus motis
simum) ambos hos eundem Dioscoridem pro utriusque
operis auctore habuisse censendum est. Quod si Eu
porista Anazarbaeo demum adjudicemus, haec ab illo
e) Suidas in lexio. f) Praef. in exegesim. vid. 'Ivöwów
in exegesi.
~
 ID E .AIR E T A E I A E T A T E. 1LI

Archiatro potius quam ejus fibio inscripta fuisse pro

babile est. Nam Erotianus in vocum Hippocratica
rum, ' collectione, quam Andromacho dicat Archiatro,
quaedam ex Dioscoridis libris de materia medica pro
fert: qui, cum ab omnibus magnopere celebrentur et
Euporistis longe sint accuratius perfectiusque compo
siti, aliquo etiam post ea , tempore conscripti fuisse
videntur. Itaque si haec vera esse credamus, quae
certe sunt maxime verisimilia, Aretaeum non modo
post susceptum a Nerone principatum, (de quo dubi
tandi non est locus) sed et ante exactum Títi impe
rium vixisse statuendum est. - Sin quis adhuc fieri
posse affirmet, ut haec de Euporistis filio Androma
chi fuerint dicata, vel etiam a Dioscoride illo juniore
eomposita , ne tum quidem quicquam, misi hoc , evin
ceret ; scilicet id tantum ex hoc scriptore certo colligi
posse, quod saltem vel Trajani vel Adriani tempori
bus haud inferior fuerit Aretaeus.
Sed et ad opinionem mostram confirmandam id
etiam facit, quod, non misi intra determinatum illud
a Neronis ad Adriani usque imperium annorum in
tervallum, Aretaei satis commode collocari possit &1e
tas. Neque enim diutius secta viguit pneumatica, quo
rum opinionibus hunc sese addixisse mox docebimus.
Nam ex his, medicorum suae aetatis princeps , Tra
jano et etiam Adriano rerum potiente (uti ex Juve
nale 8) constat) inclaruit Archigenes ; cujus praece
ptor fuit Agathinus, Agathini vero, sectae istius au
ctor, Athenaeus. Quare omnino necesse est, ut mom
procul a Neronis imperio secta haec imitium accepe
rit. Praeter eos, de quibus sumus jam locuti, ' nom
nisi alii tres a Galeno memorantur Pneumatici, He
rodotus, Magnus et Leonides 3 quorum Herodotus,
24gathino etiam magistro usus, Romae magna cum
*
•,

g) Sat. 6, I. 235: quam satyram his temporibus sèripsit. *

d * \
LII DE AR E t A E 1 AETATE.

laude artem suam' exercuit*). Ante hunc, uti e Coe

lio Aureliano discimus, scriptis suis immotuit Magnus*):
Leonides autem Archigeni saltem aequalis fuit, quippe
cujus mentionem faciat idem Coelius *), qui Sorani
scripta se in latinum sermonem convertisse agnoscit!):
Soranus autem iste, Trajano Adrianoque imperanti
bus*), medicinam excoluit. Contra sectam hanc, tam
quam jam demortuam et in virorum illorum libris
duntaxat superstitem disputat Antonini imperatoris
medicus, Galenus. Itaque non alio tempore Aretaeum
exstitisse credibile est, quam eo, intra quod aliqui sal
tem ejusdem sectae viguere medici.
At hic scrupulus quidam injici potest, Galenum
scilicet, qui innumera medicorum nomina et opinio
mes scriptis suis ubique immiscuit, si Aretaeum sub
sequutus esset, non fuisse commissurum quin aliquam
ejus alicubi fecisset mentionem. Profecto fatendum
est, hujusmodi argumento multo facilius quemvis eo
adduci posse, ut Aretaeum Galeno fuisse juniorem,
quam ut Euporista illa ad Dioscoridem non perti (
nere, existimet. . Neque enim omnimo verisimile est,
ut Galenus Hippocraticae, si quis alius, artis eloquen ;
tiaeque admirator, si in Aretaei scripta unquam inci
disset, hunc, medicinae parenti ita similem ac pene
aemulum, memoratu dignum nom judicasset. Neque
vero, cum idem hic multa de morborum tam causis
quam remediis doceat minime vulgaria, ejus scripta
sine aliqua vel honoris vel reprehensionis mota prae
termisisset Galenus; praésertim cum Pneumaticorum
caeteros frequenter collaudet, frequenter etiam coar
guat. Causam vero, cur a Galeno auctor moster pa
rum esse cognitus posset, invenio perquam probabi
lem. Archigenis (circa cujus aetatem vixisse Are
taeum, et quocum sectam habuisse communem docui

h) Galem. i) Ac. morb. l. 2, cap. 10. k) Ac. morb.

1. 2, cap. 1. 1) Ibid. m) Suidas. -
 ID E A R E T A E I A E T A T E. LIII

mus) fragmenta, sparsim apud Aétium restântia, Aerc

taei scriptis ita omnino similia sunt, ut non modo
curandi rationem, quae et ipsa saepe singularis et duo
bus hisce auctoribus quasi propria est, sed et easdem
descriptiones observationesque iisdem sententiis, iis
dem fere verbis expressas, apud utrumque frequentis
sime legamus. Quare minime mirum videri debet, si
Archigenes, qui eadem, quae in Aretaei scriptis le- .
guntur, libris suis comprehendit, quique in urbe
Roma, terrarum orbis imperatrice, medicinam exer
cuit, hujus famam nominis sui celebritate praestinxe
rit. Quid quod verbis Hippocraticis quidem, sed ob
soletis saepissime utatur Aretaeus ; et, cum his tem
poribus fusum illud et Asiaticum dicendi genus inva
lesceret, in desuetudinem jam abierant, quae Hippo
eratem secutus elegamter hic usurpat, tum dialectus
Ionica, tum subtilis quaedam ac venusta orationis
lbrevitas. Contra Archigenes , licet in eo eadem sit
alioqui forma et quasi color sermomis, minime tamen
(quod ex illius scriptis apud Galenum restamtibus pa
tet) aut verbis, quae Ionibus propria sunt, utitur, aut
communes eorumdem more voculas umquam immutat:
sed Atticam, id est vulgarem, sequitur loquendi mor
mam. Atqui Aretaei quidem libros, si ad ipsius ma
mus umquam pervenissent, magni aestimasset Galenus,
qui in Hippoeratis scriptis ipse versatissimus, ea jam
tum vel a Graecis minus intellecta amplis doctisque
illustravit commentariis ; iidem vero Aretaei libri a
caeteris medicis, utpote qui eadem, magis populari
sermone, docentem in manibus haberent Archigenem,
megligi prorsus poterant, ideoque me Galeno quidem
ipsi innotescere. •

Caeterum quod ad hos duos Pneumaticos attinet,

nullo modo dubitari potest, quin alter alterius vesti
giis nimis presse institerit. Facilius tamen adducor,
ut credam Archigenem ex Aretaeo, quam hunc sua
ex illo sumpsisse. Quippe Aretaeum Archigene, uti
 *.

L1V DE A R E T A E I A E T A T E. ,

jam monuimus, magis verisimile est aetate aliquanto

priorem, quam eo vel posteriorem vel etiam ei aequa
lem fuisse. Porro Archigenes , Syria licet oriundus»
Romae in luce atque conspectu omnium artem suam
profitebatur ; et ejusdem libri , in manibus atque ore
hominum versabantur, non modo Galeni, , sed et eo
rum, qui Aretaei meminerunt, Aëtii scilicet Paulique
temporibus. • , • '■ '^ .
• .

Cappadox moster ubinam locorum vitam egerit,

incertum ; proculdubio tamen in aliqua regione haec
literis consignavit, cui liberum cum Roma intercede
bat commercium: quippe qui vina aegrotantibüs Italica
dari praecipiat, Fundanum, Falernum, Signinum*);
quod cum ita fuerit, quanam spe, quonam consilio
motissimi illius auctoris lucubrationes pro suis vendi
tare potuit Aretaeus ? praesertim cum mihil fere, im
rebus, nihil in rerum explicatione immutarit, misi
quod sententias omnino similes nitida quidem et ele
ganti, sed antiqua et insueta orationis forma vestierit.
Certe de rebus tantum ab ipso visis atque cognitis
sese loqui profitetur: opinionem suam de rebus dubiis
ubique profert °): de reliquis duabus medicinae parti
bus, chirurgia P) scilicet et pharmacia q), sese scri
psisse testatur, et medicamentum a se inventum prae
dicat *): propriaque experientia *) praecepta sua com
firmat singularis idem medendi artifex et magister.
An non longe facilius hominis obscuri scripta, qui ta
men cum eo sectam haberet communem, et cujus me
que patria ab illius gente meque aetas ab illius aevo
multum erat remota, Romae nondum inclaruisse com
periens, sibi ascribere, potuit Archigenes ?
Huic rei profecto simile quiddam admisit Aëtius,
qui Aretaei quidem in duorum affectuum tractatione
mentionem fecit, multo tamen plura ex eodem, sup
nopeg. 101. lin. 50, o) Pag. 51. lin. 22, 23. p) Pag. 115.
Min. 36. q) Pag. 134. lin. 11. r) Pag. 132. lim 47, s) Pag.
47. lim. 44. et pag. 80. lin. 36, 37,
 DE A RETAEI A E T A T E. Lv

presso ejus nomine, passim traduxit: cum iste caetero

qui tam in descriptionibus, quam in curationibus mor
borum vix ' quicquam nisi alicüjus auctoritate praeci
piat. Praeter Aëtium non nisi pauci admodum sunt
graeci medici, Galeno juniores, “quorum scripta ad
haec tempora , pervenerunt, Oribasius, Alexander,
Paulus, Actuarius, Theophilus etc. Hos Aretaeo
recentiores esse satis manifestum est. Ex his Paulus
dumtáxat Aretaeum nominat: atqui nec ipse Paulus,
mec reliquorum aliquis quicquam ex eo, quantum ex
horum lectione comperio, hauserunt. Hoc quidem eo
'magis mirum est, quod, cum libros suos ex aliorum
scriptis maximam partem confecerint, vix medicamen
tum quodvis praecipiant, cujus usum ii non invento
ris nomine insigniant, nec ullam curandi rationem
imperent, quam mon alicujus auctoritate commendent.
Ita vel inter Graecos Aretaei nómen parum incla
ruisse percipimus. Immo neque, postquam in occi
dentalibus his plagis Graecae excoli coeperunt literae,
ita multos ejus scripta lectitasse animadvertimus ; ex
quibus etiam doctissimos, uti Henricum Stephanum,
Mercurialem et Foësium, criticae haec magis, quam
medicae scientiae gratia evolvisse manifestum est.
Quare utcunque auctor hic post'iiiitia quidem Nero
mis, mondum coepto tamen (uti videtur) Domitiani
imperio, medicimam scriptis jam illustrasset, hunc
'tamem a Galeno haud memorari res neutiquam mira
est ; cum ab omnibus retro saeculis usque ad hunc
'diem ea semper fuerit illius fortuna, ut mom nisi pau
cis admodum innotesceret. - * **
LVI ' D E A R E T A E I S E C T A.

. D e^ ' " '

A R . E T• ; A IE •I
. s E C T A. . ' .
De Aretaei secta altum est apud auctores silen
tium*): primus et unicus, quod sciam, ex ipsius Are
taei scriptis probat, vir multae reconditaeque erudi
tionis, cl. Clericus *), eam fuisse, quam vocant pneu
maticam. Hujus autem disciplinae primceps fuit Athe
naeus, patria Cilix, Attaliae natus (unde Coelio di
ctus Tharsensis °) cum Plinio fere aetate conjunctus.
' De cujus quidem in rebus medicis philosophandi ra
tione haec ex Galeno accipimus •). Secundum Athe
'maei sententiam elementa non sunt quatuor illa prima
corpora, sc. ignis , aér, aqua, terra, sed eorum qua
litates, calidum, frigidum, humidum et siccum ; ex
quibus duo causarum efficientium munere fungi, puta,
calidum et frigidum ; duö materialium, siccum et
humidum supponit. Quintum vero ex Stoicorum opi
nione introducit, spiritum cuncta penetrantem, a quo
omnia contineantur et gubernentur. — • Et paulo
post — Athenaeus vero et Archigenes spiritu solo ea
penetrante, tum naturalia consistere, tum morbos
universos hoc prius qffenso creari dixerunt. Unde
et Pneumatici, veluti qui omnia spiritibus attribuant,
nuncupantur. :
''Sed quanquam nemo eorum, qui paulo ante flo
ruerant, medicorum, Galeno teste ®), ita accurate ut
4thenaeus universam rei medicae rationem literis
mandaverit, ejus tamen opera, quae fuerant plurima,
penitus interciderunt, praeter reliquias quasdam, ea$
•

*) De sectae pneumaticorum medicorum historia scripsit diss•

inaug. accuratam Jo. Ca. Osterhausen. Altorf. 1791. 8. K.
a) Histoire de la medeciae part. 2. liv. 4. sec. 2. ch. 3.
b) Acut. morb. l, 2. cap. 1. c) De sectis, d) Element. 15.
 , D Ε Α R E T A E I s E c T A. LVII

que perpaucas, quas sparsim hodie apud Oribasium

invenimus. Sed neque in his litera ulla occurrit, quae
vel illius opinionem uberius exponat vel doceat quid
mam per spiritum istum designare voluerit, quomam
modo pati aut offendi istum putaverit, aut qua ra
tione denique spiritus istius vis ad morbos vel cream
dos vel tollendos pertinere censenda sit. Nam quod
de pulsu scribit Athenaeus , quod scilicet sit motus •)
per distentionem naturalem et involuntariam spiritus,
qui in arteriis est et in corde, quique ex seipso et
in seipsum movetur, unaque cor moveat et arterias,
id perperam cl. Clericus vel intelligere vel interpretari
videtur. Nam in hoc ipso Galeni loco non spiritus
legitur, sed calidi. Atqui spiritum a calido quid esse
distinctum volumt Pneumatici. - • …
Idem dicendum est de Agathino, Magno, Hero
doto atque Archigene, qui Athenaeo et secta et ae
tate successérunt: quorum, etsi satis multa Galeni
etiam et Oribasii temporibus exstiterint, perpauca ta
mem, eaque momenti sane exigui, ad mamus mostras
pervenerunt. • Ita ut si quid de hac medicorum secta
scire volumus, id nuspiam nisi ab Aretaeo, ex hac
itidem disciplina profecto, petendum sit.
» 1. ' Spiritum igitur Aretaeus a corde per pulmones
'trahi dicit (pag. 15.), eumque tertium quoddam et ab
(pag. 16.) humoribus et a solidis partibus diversum
ponit, quorum omnium convenienti ordine et modo
vitam hominis administrat natura : in hoc Hippocratenz
haud dubie secutus, qui corpus dividit (Epidem. l. 6.
sect. 8.) in solidas partes, humores et ea quae impe
tum faciunt. . . Spiritus adeo hic, cum vim obtineat
maximam , quasi principium motus est habitus ; idem
que in humana. fabrica praestat, quod in mundi mem
bris /irgilianus iste,

e) Galen. de puls. differ, 4. 14. '

 •I,VIII D E. A R E T A E I 8 E c T A.
i *

$• • '—'intus alit; totosque infusa per artus · · ··

… , Mems agitat molem, et magno se corpore miscet.
… • - • !• i • • • • i * ** (Aen. il. 6. v. 726)
Quae quidem philosophia e Stoicorum scholis manavit;
qui animam, mundi , ubique diffusam esse. docuerunt,
ita ut omnia, Cicerone interprete (natur. deor. 2, 7.),
uno divino et continuato spiritu continerentur. Unde
tet Galenus Chrysippum, Stoicorum principem, pneu
maticae etiam sectae patrem appellat. , . . . . , ,,
* s * Itaque spiritus hic, si rectam agendi normam sine
ullo impedimento sequatur, universam machinam ami
mat, alit, conservat: eodem penitus compresso (p. 10.),
homo non diu-'permanet, sed repente moritur. Siu
aliquò vitio laboret spiritus, aut vi aliqua labefacte
tur, quod idem est ac cum eum pati et offendi di
cunt Pneumatici, varia morborum genera oriuntur,
-pro causarum varietate diversa. , • '• •

Spiritum quippe multifariam affici posse. docet

Aretaeus. Si enim in casu epileptico (p. 3.) intra pe
ctus ferveat et inclusus omnia commoveat, facit ut
ad respirationis, exitus, os scilicet atque mares, humo
rum inundatio prorumpat. Si intus mascitur, frigidus
ac iners, qui nec per superiora , nec inferiora facile
transmitti potest (p. 18), sed per intestinorum simus
convolutus inhaeret, ileon parit. Refrigeratum et hu
miditate oppressum consequitur asthma (p. 40.); cui
igitur mulieres magis patent,. quam viri, quia humi
dae frigidaeque sunt: eodem in morbo ex inflatione
spiritus collum intumescit. Spissus, humidus, mebu
losus spiritus lienis scirrhum (p. 4.), subtilis et reso
lutus, tenuis et siccus phrenitin (p. 75. et 77.), con
gelatus apoplexiam (p. 83.) creat. Idem in tympania
'licet locum mon mutet, sed maneat umdique aequalis
(p. 49.), tamen si in mebulam quamdam et aquam im
mutetur, tum etiam locum mutat et asciter, adesse
haud obscure praenuntiat. Quod si im imbecillo cor
pore parum firmus sit, cum orbe quovis facile con
 DE A R IE T A E I 8 E C T A. LIX
•

volvitur ; quare si quidvis in circulo rotatum aut cir

cumvolutum turbinem inspiciat vertigini (p. 122.) ob
moxius, metus est: ne spiritu, etiam circumvoluto in
morbum recidat. Est ubi torpentem spiritum (p. 77.)
excitari: est ubi cucurbitularum ope ex oppressis pul
monibus (p. 94.) foras protrahi jubet Aretaeus. .Sed
suam de spiritu sententiam nullibi ita clare aperit, ac
cum anginae synanches dictae maturam explicat.
IMihi autern, inquit , (p. 5.), videtur ipsius , tantum.
spiritus id esse vitium, qui prava quadam mutatione
in calidissimum siccissimumque convertitur, sine ulla.
membri cujusvis inflammatione. * Neque sane id ita,
fieri valde mirum videri debet; siquidem in Charo
meis specubus homines non affectu quopiam corporis
acutissime strangulantur, sed vel unico spiritus hau
stu interimuntur, priusquam corpus ullo , modo sit
affectum ; quinetiam sine morsu quovis, sed a lin
gua canis recepto tantum spiritu in rabiem homo
agitur. Eadem itaque spiritus mutatio intra homi
nem fieri potest : quoniam in homine aliae res innu
merae cum exterioribus causis similitudinem habent.
Succi sunt, qui extra atque intra corpus mortem in
ferunt ; morbi venenis similes sunt, et ab epoto me
dicamento eadem, quae in febribus, evomuntur. Quam
ob causam factum esse verisimile est, ut in pestilen
tia, quae Athenas afflixit, nonnulli Peloponnesios ve_
mena in puteos, qui in Piraeeo erant , conjecisse cen
serent ; etenim pestilenti morbo magnam esse cum
venenis affinitatem homines non intelligebant.
Haec fere de spiritu, quinto sectae pneumaticae
principio, habet Aretaeus: an recte, an secus senserit,
judicent alii: quod vero ad reliqua quatuor, calidum
scilicet atque frigidum, siccum ac humidum spectat,
ea in singulis fere paginis ad explicandas tum morbo
rum causas, tum curandi rationes adhibet.
Hunc in quampluribus cum Methodicis convenire,
mihi utique non liquet; eumque qui illius scripta
LX. ID E AR ETAEI 8 E C T A.

paulo diligentius expenderit, ad hanc opinor sentem

tiam accessurum. Sane a Methodicorum charactere
mihil fere eo remotius, qui quidem nec locum affe
ctum , nec causam, nec aetatem , nec tempestatem,
mec regionem, nec aegri vim aut naturam, aut habi
tum curamt, a solo affectu indicationem sumere satis
habentes, deque eo non speciatim, sed communiter et
universe statuunt, i. e. xovvövrjvag quasdam, quae par
ticularia comprehendant, sequuntur : hasque dicunt
esse duas, praeter aliam mixtam, quibus nomina ové
/v0ovg et δύσις ; ommemque morbum vel στεyvòv, vel
άοὐδες, videl. astrictum, vel fluentem, vel ex utro
que compositum, Indicia vero curationis esse, in
astrictis relaxationem, in fluentibus astrictionem; in
mixto, ei quod urget resistendum (Gal. de se
ctis 291.). -

Ad hunc modum perspicue et luculenter sectae

methodicae de re medica opinionem aperit Galenus.
Quid autem huic simile effert Aretaeus ? qui de hoc
astrictionis fluorisque commento me verbum quidem
prodidit: qui cum de morbis tractaret, id sibi tam
quam perpetuam scribendi regulam praescripsit, ut
eorum causas praecipue sedesque erueret, signorum
varietatem et implicationes omni qua posset subtilitate
explicaret: quique caetera ita minute et exquisite per
secutus est, ut quod ad aëris constitutionem, ad coeli
oras, ad naturae vires, ad corporis temperiem, ad
aetatum denique rationes spectaret, ne minimum qui
dem praetermiserit. Exemplum liceat proferre. In
phthisi (pag. 36. 37.) describenda quo judicio, qua
äccuratione formam morbi et lineamenta adumbrat?
ita ad maturam exprimitur facies ista Hippocratica,
ut etiam in conspectu nostro quasi spectrum aliquod.
versari videatur. Multa ibi de mali ipsius vario ge
mere, multa de symptomatum gradibus, nonnulla g°
praesagii motis disserit:quae demum aetas, qui Habi

ius, quae regio huic labi suscipiendae maxime idom*

, •
 D E ARETAE I S E C T A. LXI

sit, haud vulgari acumine recenset. Horum fere sim

gula apud Methodicos, ut unum pro omnibus addu
cam Coelium, Aurelianum (morb. chronic. lib. 2. cap.
14.), frustra quaesiveris. Ita parum cum Methodicis
congruere videmus Aretaeum. Quod si in curandi
ratione cum iis saepe conveniat, idem de caeteris qui
l)uscunque sectis statuendum: nam quod ad remedio
rum delectum attinet, etiam Dogmatici atque Empi
rici, quorum de morborum rationibus opiniones dis
sitissimae sunt, ne dicam contrariae, haud valde inter
se dissentiunt.
Sed de secta Aretaei satis; ad alia properamdum est.
Hoc unicum subjicere liceat, mihil esse hoc scriptore ad
maturae veritatem efformatius, nihil distinctius, nihil enu
cleatius, nihil pictius: cujus sane ingenium, ut Phidiae
signum, nequit simul non et aspici et probari. Iis
quippe coloribus, tanquam exquisitus artifex, morbo—
rum imagines eflingit, ut eos inter legendum oculis
usurpare videamur. '
Varia maniacorum (pag. 31. E. et seq.) speci
mina, eaque fere ab aliis intacta, tanquam in tabula
depicta contemplari libeat: ut, quibuscunque cum hi
laritate insania est, noctes diesque rideant, ludant,
saltent, ut in libidinem palam ferantur : et tanquam.
ex certamine aliquo victoriam adepti cum coronis in
cedant : species haec astantibus innoxia est. Alii
vero , qui cum iracundia furunt, etiam vestes suas
aliquando discindunt et ministros obtruncant et sibi
met ipsis mortem consciscunt; et haec quidem species
non sine periculo est etiam eorum, qui intersunt.
Species autem sunt innumerae. Qui ingeniosi et
eruditi sunt, astronomiam sine praeceptore, philoso
phiam per se ipsos callent, poëtices tanquam ex affla
tu musarum periti sunt ; ita vel in morbis aliquid
emolumenti habet liberalis institutio. Rudes autem,
et indocti homines vel pondera circumferunt, aut /u
tum in fictilia efformant, aut fabrilem artem exer
LXII D E A R E T A E I S E C T A,

cent, aut lapides dolant. J/anis etiam opinionibus

addicti sunt ; etenim homo fuit, qui ne ampullae
quaedam deciderent metuebat, quoniam ex iis unami,
se esse arbitraretur; et alius quidem laterem esse se
existimans bibere prorsus noluit, ne humore difflueret.
Haec etiam historia fama divulgata est: faber
erat quidam, qui, cum esset domi, prudens omnino
fuit ariifex, ligna perite metiebatur, scindebat, com
planabat, clavis connectebat aptabatque, domum so
lerter exstruebat : cum iis , qui opera locabant, col
loqui, pacisci , justamque poterat laboris mercedem
exigere. Is adeo intra locum ubi artem exercebat,
suam, mente plane constabat: at si vel ad forum,
vel ad balneum vel alio quavis de causa esset egres
surus, instrumenta deponens primo ingemiscebat,
deinde in ipso exitu constringebat humeros ; postquam.
autem e domesticorum conspectu, et ab opere suo
ejusque limitibus processisset, homo prorsus insanie
bat : et si reverteretur illico, redibat etiam ad se ;
ita mens ejus et artis locus iisdem erant circumscri
pta terminis- -

Epilepticum (pag. 2. 3.) vero, totis artubus contor

tum atque comvulsum, tetano (pag. 3. 4.) laborantem,
quasi fidiculis distractum discerptumque, quis est qui,
cum semel perlegerit, non statim se praesentem adesse
et coram intueri quodammodo sentiat: ita ut a malo
victus (cum Aretaeo loquor) nullam ultra medicinam.
adhibere conatus una cum iis dolere tantum condi
scat. Quae sane illius atque omnium, uti arbitror,
judicio magna est medici infelicitas.
 D E A R E T A E I I N 1* E B. A N A T. 8 C IE N T. LXIII

* •
-
D E

A R E T A E I
I. N -

REBUS ANATOMICIS SCIENTIA.

..ARETAEUS rei anatomicae scientiam tum ad
morborum causas, tum ad medendi rationes investi
-gandas ita mecessariam esse judicavit, ut in ipso sim
gulorum fere capitum initio quaedam de fabrica partis
affectae perstrinxerit. In quo quidem Erasistrati at
que Herophili vestigiis institisse videtur, qui sectae,
dogmaticae principes habiti, meminem, misi in hac.
arte , versatum, medici munere, uti decebat, fungi
posse voluerunt. Itaque, scriptor utcumque brevis at
que concisus, hunc locum fusius atque distinctius,
quam ii, qui inter veteres de morbis tractarunt, ex
plicuit Aretaeus. Quam vero ille rerum anatomica
rum motitiam
paucis habuerit, ipsius Aretaei interpres fidus
persequar. • . -

Cor. igitur ex illius sententia yitae atque roboris

principium (pag. 16. lin. 9.) est ; in eo anima et na
tura (p. 16. lin. 29.) ejus locatur. Quod et Hippocra
tes et Chrysippus Stoicus docuit. Quare syncope (p.
15. lin. 61. 62.), cum cordis vitaeque morbus sit, huma
mae constitutioni plane adversaria est, et vinculorum
quaedam dissolutio est, quibus facultas continetur vi
talis. Cor (p. 10. lin. 23. 24.) vero , viscus calidum,
in medio pulmonum jacet, quod respirationis vitaeque
principium est: illud etiam frigidi aëris attrahendi de
siderium pulmoni injicit, siquidem eum incendit: cor
autem est id quod attrahit.
IPulmo (p. 10. lin. 37.) autem maturaliter doloris
est expers, quoniam illius substantiae raritas quaedam
inest, lanae assimilis ; arteriae vero per eum dissemi
namtur asperae , cartilaginosae, eaeque etiam doloris
LXIV ID E A R E T Ar 1 . , , ,

immunes: musculos nusquam, nervos tantum exiguos

habet et tenues, qui motui ipsius inserviunt. Et haec
vera causa est, cur in peripneumonia, quae pulmonis
inflammatio est, dolorem pulmo non percipiat, sed
adsit pectoris quaedam gravitas, quae tamen dolore
vacet. Membranae (p. 10. lin. 44.) vero omnes, per
quas pulmo pectori anmectitur, sensu acutissimo prae
ditae sunt: quae si cum eo inflammentur, accedit etiam
dolor ; veluti cum pleuritis 'comitem habeat peri
pneumoniam. -

Eadem etiam ratio est in sanguinis rejectione,

quod in eo tantum casu (p. 15. c.), ubi sanguis ex
pulmone fertur, qui affectus omnium est gravissimus,
aegri etiam cum ad ultima ventum est de se mon de
sperent, quia scilicet pulmo dolorem non sentiat. Nam
vel in exiguo dolore laborantes mortem horrescunt,
et plerique magis exterrentur quam laeduntur : com
tra, cum in maximis affectibus dolor abest, mullus
etiam mortis subest timor; et id mali magis pernicio
sum est, quam terrificum. - -

Arteriarum pulsus sanguinem propellunt, quare

si vulnerentur eae, ob frequentem earum motum orae
vulneris mom facile committuntur (p. 13. lim. 59. 60.).
Arteria crassa (p. 108. lin. 5.), quae secundum dorsi
spinam juxta venam cavam prolenditur, aorta scili
cet (ab Aretaeo post Praxagoram *) âgvmQia avayein
dicta) una cum vena cava inflammationem patitur:
quaé quidem inflammatio a veteribus causi species vo
cata est. In ea enim motae similes iis, qui in causo,
oriuntur ; febris etiam sicut in causis ad syncopera
tendit: etenim venae radix est jecur, arteriae vero
principium cor. Haud abs re igitur existimes supe
riores horum viscerum partes praecipue laborare ; cor
enim arteriae calorem impertit, venae autem jecur
sanguinem : et cum utraque magna sit, magnae item
a) Rufus Ephesius de appellat. corp. hamam. lib. 1. cap. 34.
 I N R E B U S A N A T O MI CI8, S C IE N T IA, LXV

sunt , quae his immascuntur inflammationes. . Eadem

vero (pag. 21. lin. 21.) arteria, in venae cavae inflam
imationibus juxta spinam palpitat ; quod a pulsu in
altera praecordiorum parte significatur. Nam arteria
' juxta venam ad sinistrum latus posita cum illa con
sentit, utpote quae in omne corpus diducatur. De
hoc arteriae venaeque hujus affectu vix ulla apud
antiquos, quorum scripta in manibus mostris versan
tur, reperiri potest mentio. Quicumque autem de eo
tractaverint, Praxagorae opinionem in hac re secuti
sunt; qui uti e Ruffo Ephesio discimus, in ea vena,
quae a jecore im renes mittit propagines, initium esse
febrium affirmavit: solamque eam xoifirjv ipse momi
navit: quamquam alii illam itidem, quae sursum in
cor per septum transversum evadit, ita (lib. 1. cap.33.)
appellaverint. Ita quoque eandem vocat, ambasque
has ejusdem venae continuationem esse docet Aretaeus.
Venae a jecore tanquam radice oriuntur, ab eo
que sanguinem accipiunt. A portis jecoris (pag. 20.
lim. 32.), inter ejus extrema, vena lata procedit, quae
im tenues ac plures usque divisa in totum denique je
cur per vemas adeo minutas distribuitur, ut eae visum
effugiant. . Harum summis osculis aliarum extremita
tes committuntur, quae ex tenuibus pluribusque ma
jores paucioresque fiunt, et in medio tandem jecore
in venam unicam atque grandem coalescunt. Inde
per divisionem duae factae ultra jecur pertinent. Ha
rum altera, primam jecoris fibram sursum penetrans,
in gibba ejus parte iterum emergit: et postea, septo
transverso perforato, intra pectus protensa, mulli rei
adhaerescens, . sed ibidem suspensa, cordi inseritur ;
vena cava haec vocatur. . Altera, quinta et inferiore
jecoris fibra usque ad gibbam ejus partem trajecta,
juxta spinam exit, eique usque ad coxas praetenditur;
haec etiam, vena, cava est: idcm enim momen obtinet,
quoniam una atque eadem vena est, initium sumens
e
LxvI •* • ' ' ' " *D Ε Α R E T A E I * ' ' ' ' ^ '
.. • - -- --• • • • • •. - ' * .•
a jecore. Nam si quis velit, lamellam possit a supe
riore vena cava, quae ad cor pertingit, in eam, quae
juxta spinam serpit, rursusque a spina per jecur in
tra cor transmittere; eadem emim via est.
' In vena hac praeter inflammationem supra me
moratam oriumtur affectus, quae vocantur xéöuc.vce
(pag. 20. lin. 63): in quo casu sanguinis ex istius
ruptione profusio citissime interimit.
In cavam autem (pag. 96. lin. 16. 17.) in cubito
venam , ex omnibus praecipuis visceribus, est sanguinis
via: haec aatem quaeque hac superior vena est, umius
venae im, brachio sunt propagines, quo fit ut nihilo.
magis juvet, superiorem quam hanc incidere: nam
propagimum ignari sunt, quotquot superiorem stoma
cho et jocinori annectunt. At si a lierze fiat sanguinis
profusio, sinistrae manus venam illam, quae inter mi
nimum digitum atque ammularem jacet, medicorum
nonnulli incidere jubent, quoniam ad lienem usque .
pertinere arbitrantur : sed ipsa etiam inferioris venae
cubiti propago est: cur itaque hanc prope digitos po
tius, et non in cubito quis iaciderit? . Etenim in cu
bito major est et sanguinem facilius effluere permittit.
Opus procreandi (pag. 19.) sanguinis ad jecur,
quod est venarum radicatio, pertinet; unde et illius
maxima pars sanguinis quaedam concretio est. . Et
enim ut alimento in jecur (pag. 106. lim. 50.) semper
patet introitus, mec alia via est, per quam cibus im
omne corpus a ventriculo et intestinis diducatur, ita
et ex hoc viscere in universum corpus sanguinis ema
natio est. Quae et Erasistrati fuit sertentia. Por
tae jecoris ex membranis nervisque tenuibus quidem
illis, maximi tamem ad vitam momenti, atque ex ve
nis grandibus contexumtur. Itaque exiguae inflamma
tiones saepissime ibidem oriuntur. Praeterea, ut phi
losophi quidam prodiderunt, huic loco animae appe
 IN R E B U 8 AN.AT O M I C IS S C I E N T I A. , LXVII

titus insidet. Bilis (pag. 44. D.) autem in jecore crea

tur, quae per vesir.-m in hoc viscere sitam secermi
tur, et per vias quasdam in imtestina defertur. Quae
viae si vel inflammatione vel scirrho obstruantur, et
ista exundet vesica, bilis retro fluit: itaque samguini
commiscetur, qui per omne corpus dimamams bilem
quoque in omnia membra secum trahit; inde in ictero
corporis species bile tingitur. Stercus autem album
est argillaeque simile, meque bilis . colore tinctum,
quoniam humoris istius affluxu caret: unde alvus
etiam sicca est, quia bile neque madescit neque sti
mulatur. - - - - * - -

Lienis (pag. 44. E.) alimentum migrum est, isque

sanguinem atrum quasi deterget et elaborat. Lien est
viscus rarum (pag. 43. lin. 52. 53.) et maturae dissolu
bilis (pag. 44. lin. 7.): itaque vitiis, vomicae puta aut
abscessui, facile obnoxius. -

Stomachus (pag. 56. lin. 39.) voluptatis ac mole

stiae, dux est; et eo quod cordi facultatum omnium
primcipio sit vicinus, (siquidem cordis pulmonumque
medio (pag. 57. lin. 31.) annectitur, et una cum illis
spinae adhaerescit,) ad robur amimique, sive firmita
tem sive demissionem per consensum cum anima mul
tum valet. Haec stomachi praecipua est facultas. Ex
voluptate mascitur bona concoctio, carnosus, corporis
habitus, colorque vividus 3. ex molestia his, contraria
et interdum animi dejectio, stomacho, alimenti indi
gente. Stomachi vero affectus proprii sunt (pag. 16.
lin. 16.) nausea, vomitus, cibi fastidium, singultus,
eructatio, et ea nonnumquam acida. Licet vero sto
machi constitutio (pag. 132. lin. 23.), in stomachicis
plerumque siti vacet, in eo tamen sitis (pag. 128. liu,
37. 38) origo et fons est.
Colon etiam pariter ac ventriculus (pag. 58, lin. 14.)
concoctioni inservit (pag. 45. lim. 7.), ab eoque adje
e *
LXVIII 4- * DE ARETAEI

cur deducitur alimentum. Neque'' vero alimentum

omne per camales tantum sensib-is expositos, sed vel
multo majorem ejus partem universo corpori matura
per vapores subministrat, qui ab omni in omnem par
tem facile transeunt, a matúra etiam per solida atque
densa diducti. Colon autem intestinum est (pag. 19. .
lin. 18.) praegrande et undequaque fusum atque si
nuatum: tenuibus intestinis et carnosius et crassius
et moxae tolerantius ; itaque eum hic insederit dolor
colicus, levius est periculum. ' Affectis quippe tenui
bus intestinis (pag. 19. lin. 4.) tenuis et acutus subest
dolor ; ubi vero colon laborat, plurima est humoris
abundantia, et gravitas ei inhaeret. Porro propter il
lius situm atque connexionem dolor modo ad costas
pertingit, ac pleuritidis opinionem facit, siquidem in
his etiam oritur febris; modo hic aut illic sub iis co
stis, quae nothae vocantur, percipitur 5 ita ut jecur
aut lienis dolere videatur, rursusque ad ilia descen
dit.*' Quibusdam etiam ob eandem causam ossi sacro
infigitur, et femoribus musculisque testiculorum qui
crernasteres appellantur; cujus quidem rei rationem
ipse non ignorans medicorum quorumdam inscientiam
perstringit, qui in hoc casu cremasteras exciderant,
quasi propriam mali causam in se continuissent (pag.
59. lim. 34.). Quid recentiores anatomici afferunt ad
veritatem propius adductum?
' Iratestinorum (pag. 61. lim. 18.), uti ventriculi,
sunt tunicae duae, quarum altera alteri oblique su
perincumbit: quando igitur harum connexio dissolvi
tur, uti monnumquam fit in dysenteria, interior tu
nica secundum longitudinem absistens foras exit, mul
tisque veritatem ignorantibus excreti ipsius intestimi
metum imjicit, et exterior tantum intus remanet, car
memque comtrahit, et ad cicatricem perducitur, homo— '
que sanescit; id inferius intestinum tantummodo pa
titur, quippe cujus tunicae carnosae sint.
 -

I N R E B U S A N A T O M I C I S S C I E N T I A. LXIX

IRenes natura glandulosi sunt (pag. 52. lim, 42.),

sed colore rubicundiores, jocinori potius similes quam
7nammis testiculisque ; hi enim glandes sunt, sed al
bidiores. Renes autem testiculorum figuram referunt,
magis lati tamem et incurvi. His sinus insunt exigui,
collo angustiori, percolandae urinae inservientes: ex
quibus nervosi duo exeunt, fistularum instar, camali
culi , sive ureteres , qui vesicae humeris utrimque in
seruntur ; et ab utroque rene aequalis est ad vesicam
urimae via. Natura sinus renum oblongos et ureteri
bus, qui angustiores sunt, aequales fabricavit (pag.
53. lim. 7. 8.). - ;•-• • • • • - -

/esica (pag. 55. lin. 29. 30.) crassitudinis est ad

rmodum exiguae, nervusque matura existit; quapropter
neque carnem contrahit, neque ad cicatricem facile
perducitur. Im repletione distenditur, et cum inanis
est, considit; itaque idem in ulcere , quod articulus
in extensione et contractione patitur : atqui in arti
culo, omnia difficulter samescunt ulcera. Ad haec
urima biliosa et acris ulcus , si vesicam occupaverit,
erodit. •. . . ••*. • • - v. -
«
: • j • . •';'

Prope se invicem jacent anus et vesica (pag. 55.

lim 10.); quamobrem in recti inflammatione vesicâ,
urinae difficultate afficitur ; et in vesicae affectibus
sedes nihil dejicit, quamquam haud sit, alvus sicca.
*• • - • • • \ •.• • • • * • • » , **)

vlMembranae sunt (pag. 64. lim. 52.) ilibus affixae,

quae uteri ligamenta sunt nervosa: harum illae , quae
uteri , fundo » inseruntur juxta lumbos, temues, sunt:
alterae juxta cervicem ejus hinc atque hinc ilibus ad
haerescentes valde mervosae existunt lataeque tanquam
mavigii vela. . Itaque si ommes hae membranae rela
xentur, sede sua foras exit uterus. Apparet aliquando
ex duabus uterum succingentibus membranis interior,
et ab alterius continuitate divellitur: etenim duae tam
LXX ID E , AIR E T A E I

tum membranae istius divisurae sumt: quarum haec

ob humoris fluxionem abscedit, sicut etiam, ex abortu,
•t partu violento : tum vero chorio adhaerescit ; mam
si illud vi extrahitur, simul prodit uteri, tunica :, at
si foemina mortem evaserit, in sedem suam regressa,
ei ad amussim comneqiitur vel paululum extra propen
{det. '. Uteri aliquamdo osculum, usque ad cervicem,
«dumtaxat, ' prolabitur ; sed ultro se recipit, si suffi
menta adhibeantur vel obstetricis manu sensim placi
deque reponatur. .. . . . •^ -

J. * * ', - - - *

Caput sensuum nervorumque originis. locus est

(pag. 73. lin. 50. 51.), sanguinemque a corde potius
attrahit quam aliis membris impertit. Itaque cum
fmorbi causa nervis insit, sensus noxa haud vacant.
INervi licet (pag. 79. lin. 59.) iHinc undiquaque orian
tur, tamen sinciput (pag. 85. lin. 53. 54) locus omnium
sensuum communis: ab eoque omnia adjumenta omnes
qùè'nöxae- derivantur. Quare in fomentis adhibendis,
üsque' ad verticem tantum, neque ulterius procedere
oportet. Neque solum sensus initium esse a nervis
(pag. 34. lin. 13. et seqq.), sed membrorum actionem
et motum omnem ab iis ortum habere, Erasistrati
sequax, voluit Aretaeus. Proinde si infra caput prin
cipium aliquod afficiatur, uti medullae spinális mem
brana, partes, quae eodem nomine vocantur, et etiam,
continuae sunt, resolvuntur; dextrae, si nervi dex
iri laesi fuerint: si sinistri, laevae. At si mali
principium sit in capite, nervis, affectis dextris, si
nistrae resolvuntur partes : laevis itidem patientibus,
<dextrae. Hujus rei causa est, quod nervorum situs
juxta originem invertitur; etenim dextri non in di
rectum : ad dextras partes , usque ad finem pertin
gunt:, sed utrique , origini suae inserti continuo se
invicem transeunt in figuram literae graecae X, ad
eppositam. partem, tendentes.. … Utque in summa.di
 w

I N R E B U S, A N A T q M u CI § S c I E N T 1 A. ; LxxI

cam, sive totum simul corpus •,, sive, aliqua membra

vel ab alterutra, vel, ab, utraque, parte resolvuntur;
mervi interdum, qui a capite oriuntur, laborant, qui, :
ut paucis dicam, sensu facile privantur, $ed per se
ipsos motum haud ita facile amittunt : iidem, si per
consensum ab his qui motui inserviunt aliquid vitii
contraxerint », motus quoque, paululum deperdunt :
abiquid enim* mòtus, quanqüam haud ità multum,
naturaliter, habent, per se, ; interdum vero laeduntur
mervi, qui ex aliis musculis exeuntes in aliis termi
nantur : et ' hi sunt, qui praecipuam motus pártem
continent, eumque capitis mervis impertiunt; ab istis
enim plurimium motus hi derivant,' licet per se ha
beant paululum ; isti igitur motus defectionem prae
cipue patiüntur: raro autemi aut, ut ego 'arbitror,
nunquam per se sensum amittunt. Et si forte fa
sciculus quispiam nervorum; qui ex osse quovis pro
ficiscentes in alio finiuntur fiunt,' vel exsolutus fue
rit vel disruptus, impotentes ! et trahuntuF partes,
semsu tameni non privantur. .'* * *' ' '° *""'
- - , ** * * . * . *-.::: : , , • • £ *** ** : . '.; , • f* *** • ,

.: „ Nervis autem , morbus, proprius est, juxta; Aere

taeum, tetanus, (pag. 15. lin. 58); iisque praecipuam
inesse : melancholiae , (pag. 124. lin. 48. 49.), causam
docet: eos in phrenitide (pag. 73. lin. 8.) laborare; ac •
saepe contrahi: omnium, autem , nervorum afïèctum
esse arthritidem, (pag. 65. lim. 28. 29.). … …, t... ,,

' Haec fere ad rem anatomicam spectantia expo

suit Aretaeus ; iion ut humani corporis fabricarii quasi
dissector doceret , sed ut, quöd medici est , illius no
titiam ad morborum rationes explicandas accommoda
ret: dogmaticorum morem secutus, qui, cum interio
ribus partibus et dolores et morborum varia genera
nascantur, neminem putamt his adhibere posse reme
dia, quas ipse ignorat (Celsus, in praefat.). Itaque im
nullius magistri verba juratus, licet modo ad Hippo
1.xxii •' ' * D E cu R A N b 1 R AT 1 o N E.

cratis, modo ad Erasistrati, modo ad Herophili sem

tentiam accedat, suam tamem interea opinionem libere.
interponit. ** *
*.
• •, •

»
D Ε - * - - -

CU R A N D I R A T I O N E,
QUAM TENUIT aerae Taeae vs.
„ Uti ex proprio, mom ex alieno penu haec de me
dendi arte monumenta deprompsit Aretaeus, ita in
eadem naturae ductum (pag. 121. lim. 13. 14.) et ma
gistram , quam ipse vocat optimam (pag. 80. lin. 42.),
secutus, est experientiam ; nec quidem ille magis im
stylo efformando, quam in remediis adhibendis, peri
tus artifex et concinnus. Eo ordine, eo judicio, ita
distincte pleneque traduntur curandi rationes, ut vix
quicquam in hoc genere ex summi scriptoris mani
bus exierit absolutius. Quae ab antiquioribus dicta,
eorum alia, utpote optima, selegit, alia limavit et ex
polivit: quaedam ipse, primus haud infeliciter tentavit.
Sed haec alias: nunc quod hujus loci est, varia me
dendi genera, quibus ille est usus, perbreviter re
colamus.' ' ' ' ' '' ' '
* • DE VoMITIoNE. ' Vomitum cieri, tam in acutis;
quam diuturnis morbis, Hippocratis vestigiis insistens,
praecipit Aretaeus. Quippe si bilis aut pituita exun
det, si cibi corrupti *) aut humorum sive cruditas *)
subsit sive copia°), si accedat nausea *), si porro sti
mulo quodam aut corporis contentione (p. 82. lin.23.)
uti oporteat, si denique altas radices egerit morbus*),
a) In ileo. pag. 105. lin. 40. et in epileptico puerorum paro
xysmo. pag. 84. lin. 18. b) Ibid. et in cholera. pag. 103.
c) In coeliacis. pag. 132. lin. 35. d) In apoplexia. pag. 82. '
lim. 23. e) In elephantiasi. pag. 134. lin. 60. et pag. 136.-lin. 12.
 DE C U R A N D I R A T I O N E. LXXIII

ita ut caetera incassum fuerint remedia, haec cu

ramdi via optimo consilio adhibetur. Vomitio au
tem interdum aqua tepida !) aut oleo g), interdum
mulsa *) aut radiculis *), idque modo jejuno *) sto
macho, modo a coena !) et a radicularum esu com
. mode effici potest, siquidem leniter agendum sit: sin
efficacius quid requiratur, helleborum utrumque com
WSC TE, mendat, sed maxime album ; ultimum valentissimum
-
• que omnium evacuantium auxilium (pag. 118. lin. 22.).
Hoc autem dari jubet cum alica aut lente incisum ad
«ec cde rne 3ij; vel imbecillioribus cum melle 'decoctum ad co
2u-$ • 5 \a. in
chlearia duo vel tria •). Quod itidem factitávit ejus
14.) et raa dem disciplinae sequax Herodotus •). Sed alias easque
ΕΛΩ. Vìxv- 42} haud mediocres virtutes habet helleborus albus ; ne
te rnagis i* que enim vomitum modo provocat (p. 136. lin. 12. 13.),
»endis » per* sed est medicamentorum etiam omnium ad humores
judicio • ita | purgamdos efficacissimum : non excretorum varietate
rue$ • ut vix. - et copia, id enim cholera morbus potentius facit;
vtoris maau*
{oribus e\icta,
neque vero intentionibus et violentia inter vomendum,
;d enim nausea in mari validius praestat. Caeterum,
¥A coavit et °* neque vim neque qualitatem malam habet ; quo fit
t;<;ter teata"* ut laborantibus salutem reddat, et per exiguam pur
e.st, vari* pme
gationem, et cum intentione parva. Porro vetusto- '
$e, breviter re
rum omnium morborum, qui radices jam altas ege
rint, cum reliqua auxilia nihil quicquam opis prae
tam in acuti$
stiterint, id unicum remedium est : siquidem igni
;esúgìs {msisten* facultate par est helleborus albus, et quicquid ignis
)
„,t pituif* exu;
uditas')!
m sìwe crudit £) In cholera,' pag. 103. lin. 55. et coeliaco morbo. pag.
- orro sti 432. lim. 35. * ' g) In ileo, pag. 105. lim. 44. h) In- coeliaco
;CL a) • si. P
morbo. pag. 132. lin. 36. i) Im, coeliaco morbo. pag. 132. lim.
36. et elephantiasi, pag. 134. lim. 56. et melancholia. pag. 125,
lin. 33. et scotomate, pag. 118. lin. 60. k) In coeliaco morbo.
pag. 132. lin. 35. et elephantiasi, pag. 134. lin. 54. 55. et melan
cholia, pag. 125. lin. 33. '." 1) In elephantiasi, pag. 134. lin. 55.
et scotomate, pag. 118. lin. 60. m) In scotomate, pag. 119.
lim. $u- n) Oribas. med. col. lib.8.cap. 1. 2. 3. 7.
' J.XX]V .D Is, gu It A N D I Ii AT I 9 N E.

ustione facit, illo plus helleborus albus per interiora

discurrens, operatur: spirationem, nempe, facilem, ex
difficili, ex malo colore bonum, et ex macie habiturn,
` corporis pinguem efficit. Et hanc fortasse medieimam
libentius, adhibuit Aretaeus, claro, ductus, Herophili
praeconio °), qui lielleborum fortissimo duci similitu
diae aequabat; concitatis enim intus omnibus, ipsum.
ara primis exlre., -
-*
-

' Id obiter notandum, ab Aretaeo praecipi vomen

tia , mon modo, ut primae viae, expurgentur aut quic
quid crudi ventriculo inhaeserit sursum ejiciatur, quod
quidem unice, veteres attendisse, videntur ; sed ut motu
illo vehementi et contentione qua inter vomendum
ventriculus caeteraque viscera cientur (pag.82. lin. 23.),
tum solidae partes succuti ac stimulari, tum humores
aut resolvi aut revelli possint. Itaque omnibus fere
im capitis morbis vomitum excitari jubet. Et recen
tior experientia nos abunde docuit, quam vim in mor
bis chronicis, ubi altas, radices egerint, exerceat haec
medemdi via,, praesertim in ischiade, in tumoribus
oedematosis, in ictero, , - - * . • • • . a

' DE PURGATIONE. Purgantia. in morbis pleris

que chronicis, vel ad educendos, humores, vel ad re
vellendos, vel ubi quid stimulo cieri oporteat, passimi
adhibet Aretaeus.. „Horum alia ex medica materia,
uti; thymus 4tticus, coccus , Cnidius, aloë, hiera,
quam quidem ad, 3ij. dari praecipit: alia ex valentiore
constant, ut cneorum puta, elaterium, aes combustum
et helleborus niger., Efficacissimum vero omnium vel
sursum, vel deorsum purgautium helleborus albus. Et
his quidem vel per se vel cum ptisana et mulsa uti
convenit. ' *. ** .• ^ . .. * . - -

' DE CLYSTERIBUs. Alvus itidem ducitur ope

enenuatis, idque commode, siquid in intestinis emol
*. i , , •t -

o) Plin. histor.' natur. 25. §. ,i,.. . - **, *

 Id B' ciU R A N D I ILATI o N E, , Lxxv

liendum aut.exeernendum sit, vel.siquid, a visceribus

aut , a capite, revellendum. Itaque in, omnibus fere
morbis, , quos comitatur inflammatio, perpetui sumt
usus. Enematum materia pro varietate morbi multi
plex, est: sal, nitrum, hyssopus, ruta, centaureum,
terebinthina,, castoreum, ex oleo vel aqua decocta.
Quod si, stimulo opus fuerit, injicienda sunt acriora,
quae pituitam, et bilem , educant, veluti euphorbium,
ae colocynthis (Apoplex. pag. 81., lin. 55.). .,.,, . .
DE SANGUINIS, MIssIoNE, Sanguinem im,morbis
quibuscunque, sive diuturnis sive acutis, utut in his
frequentius, mitti jubet, Aretaeus. Etenim cum;acuti
sint, persaepe ita in praecipiti stat, vita, ut nisi haec
medendi, via malum, abegerit, , illico moriendum sit:
igitur ille, cunctatione omni abjecta, hoc auxilii ge
nus prae caeteris esse tentandum judicat. ; Quare cum
sanguis, incénsus, fuerit, uti in peracutis morbis ple
rumque accidit, venam mature atque fidenter aperit,
In renum inflammatione v. gr. expedite et copiose.
Imi- angina sanguinem educit latiori imcisione, ut cum

impetii et confertim exeat, quoniam ita fluens erit ei

ed. calorem quam citissime nmitigandum et, ad strangu
lationem solvendam, et ad reliqua omnia mala immi
muenda efficax: in:pleuritide primo, die, et iterum, eo
dem, die extrahit ; in peripneumonia et jecoris et ve
mae cavae inflammatione duarum simul venarum se*
ctionem praecipit: in omni denique haemorrhagia actu
tum, eo judice}qsecanda est vema, et assidue, post
: quam: paululum sanguinis detractum sit, iterum de
trahendum, est et, eodem die et postridie, et die peren
dinq.. Ita, in, venae, cavae inflammatione idem, opus
saepius, repetit, Sed sanguinem mittere uti frequen
ter est res admodum delicata et nonnunquam periculi
satis plena, ita acerrimo judicio utendum esse monet:
quo fit, ut in, amgina, pleuritide, peripneumonia, qui
morbi sumt maxime praecipites, utcunque quoad anima
I.xxwI D E C U R A N D I R A T I O N E.

deficere ineipiat, eontinuari debeat samguinis detractio,

mom tamen quoad omnino defecerit, eum fluere sinen—
dum sit. Etiam in apoplexia praestat, inquit, debito
mimus mittendo delinquere: mam si largiori detractione
opus esse videatur, et bonae aliquae appareant motae,
vena potest iterum incidi. Ad eundem modum im je
coris et venae cavae inflammatione, in cephalaea, in
jmekancholia,- multus sed mom confertim, bis mempe
ac ter, idque alio die, mittendus est sanguis, ut vires
interim confirmentur. Idem in omnibus diuturnis (p.
115. lin. 11.) morbis praestare convenit. -

*** *Venas autem in diversis corporis partibus, prae

cipue quidem in cubito et in talo, quandoque autem
sub lingua, im fronte, im naribus, in pube P) inci
dere jubet. Primus autem ex scriptoribus, quorum
opera' his diebus supersunt, venae sectionis in manu
mhentionem facit Aretaeus, in eo loco, ubi contra me
dicos quosdam disputat, qui sinistraé manus venam
illam, quae inter minimum digitum atque annularem
jacet, in rejectione sanguinis (pag. 96. lin. 27.) incidi
volúerunt: primus itidem mensuram sanguinis, quae
aliquando emitti· debeat, ad heminam (pag. 112.)
scilicet aut ad heminae dimidium (pag. 116. lin. 37.),
praescripsit: quod quidem accuratissimi scriptoris cl.
iDanielis Clerici diligentiam fugit, cum Aretaeum d
Hac re nihil prodidisse affirmet*). ti.i - • • .

-** Haec de venarum sectione. : Secuit etiam, mullo

quod sciam auctore induetus, in cephalaea, vertigine
atque epilepsia arterias : easque ad verticem, ad oculi
angulos, juxta nasum, eas tum ante, tum pone aurem
sitas, earumque majores quidem ramusculos (pag. 115.)
aperiri commode posse scribit: quamquam harum uti
•. ''-* . … ,

p) Quando secetur quaepiam ex his vena, v. Indicem im voce

Phlebotomia. q) Histoire de la medecine, part. 3. liv. 3.
ch. 4. •• . •••• • •• '• .
 pr. c U R A N D 1 R A T I o N E. LXXVII

que quae anterius. ad aurem jacent, nullam apud scri

ptores memtionem fieri perperam affirmet Severinus.
(De chirurg. effic. 40.) ,
DE cUcURBITULis. Cucurbitularum usus apud
-Aretaeum uti et apud Hippocratem frequentissimus
in omnibus fere morbis, ubi sanguinem mitti opor
teat: idque tam in lentis quam im subitis casibus ; in
lethargo, cephalaea, melancholia, epilepsia, coeliaca
atque iliaca passione ac etiam hysterica, perinde ut
in apoplexia ,. tetano, phrenitide, syncope, peripneu- '
monia,. cholera, jecoris aliarumque, partium inflam
mationibus. Et hoc quidem ille factitavit pro morbi
natura diversimode et in variis locis. . In melancholi
cis cucurbitas jocinori et ventriculo aut hujus ori ad
movet ;, dorso item aut inter scapulas, qua parte ad
haerescit illi stomachus. In phreniticis atque lethar
gicis vertici potius ; im apoplecticis et tetano corre
ptis occipiti imprimendas esse censet. Et in hoc ul
timo quidem affectu eae ab utroque spinae latere ap
plicandae: sed parum admodum flammae adhibendum:
mam arcta cucurbitulae labiorum impressio dolores
convulsionesque excitat : oportet ergo diu trahere ac
leniter potius, quam brevi tempore festinanter id effi
cere. Contra in pleuritide cucurbitula debet esse
magna, undequaque lata et ad dolentem locum am
biendum capax: multaque sub ea flamma succendenda /'

est; non modo ut carnem attrahat, verum etiam ut

ante ignis extinctionem calefaciat. Extincto igne, si
scarificando tantum sanguinis detraxeris, quantum
vires permiserint, evidentissimum est in pleuriticis
auxilium.
Cucurbitulas etiam siccas sine ferro, quas xoùpag.
vocant, adhibet, aut coxis easque (phrenit. 76. apo
plex. 83.) dorso aut inter (ileos. 105. choler. 104.)
scapulas aut abdomini infra umbilicum (ibid.) affigi
praecipit.
 LXXVIII D E •CtU R A M D I R A T I O N E.

-
De sANGUistfgis. Restat et alia sanguinis mit
tendi via, ab Hippocrate et veteris aevi medicis haud
quaquam memorata: eam primus hirudimum ope in
stituisse vel saltem scriptis mandasse videtur Themi—
son *), Asclepiadis anditor, qui aetate paulo Are
taeum praecurrit. Sed utcumque hoc fuerit Themi
sonis inventum, nulla ejus apud Celsum nec etiam
apud Galenum occurrit mentio. Aretaeus autem hi
rudines tribus im locis admoveri jubet: in satyriasi
nempe ad sanguinem ex intimis locis educendum; in
coeliaco affectu eas post cucurbitulas apponit : in'je
coris demique inflammatione nonnullis hirudines ma
gis quam scarifieationem prodesse scribit: siquidem
bestiolae morsus interius descendit et majores erosio
nes facit: unde sanguinis profluvium ab his concitatum
aegrius supprimitur. Postquam autem animal' satura
tum exciderit, cucurbibulam affigit, quae ex intimis
partibus sanguinem jam attrahat.
DE MEDICAMENTIS : Ut in signis morborum ex
plicandis, ea praecipue quae ad prognosin pertinent
Aretaeus Hippocratis auctoritate stabilivit; (quem,
Celso (praef. ad lib. 2.) teste, recentiores quoque me
dici, quamvis quaedam in curationibus mutarint, ta
mem haec optime praesagisse fassi sunt;) ita in acu
torum curatione ejusdem vestigia presse secutus est,
praesertim quoad victus institutionem ac missionem
sanguinis. Medicamenta in peracutis affectibus praeter
vomitoria et purgantia per os sumenda aliquamdo prae
cipit : sed ea meque varia admodum neque multiplicia.
Horum quippe aegrotantium optimam medelam, eo—
' dem duce *), ab alimento peti judicavit ; neque raro
ea, quae aegrotantibus offert, medicamenta eorum cibo
quasi furtim (pag. 90. lin. 32. 33. pag. 98. lin. 53.)
- - -
:
-

r) Cael. Aureliam. in cephalaea.

s) Hippocr. lib. aliment.
 DE c Ü R A N D r R A r 1 o N E.' Lxxrx

immiscet. Cibnm vero cuiictis febricitantibus hnmi

dum esse aptissimum post medicinae parentem docet:
(pag. 74.) ptisanae praesertim varias praeparationes
exhibens, ejusque virtutes magistri sui verbis praedi
cans: ita ut ad febrilem aestum temperandum sorbi
tionibus potissimum comfidat. Itaque sive urinam (le
tharg. phrenit.) cieri, sive humores attenuari et im
cidi (pleur. perip.), sive sputa educi (ibid.), sive al
vum liquari (ib.), cupit, cum ptisanis atque jusculis
modo simplicibus, modo in quibus medicamenta ad
id idonea dissolvuntur, id exsequitur. Utcumque au
tem victu tenui in febribus 'utatur, in iis tamen ubi
vires jam deficiumt, ' sicut in morbo cardiaco, sive is
per se, sive ex alio , uti phrenitide, oriatur, a paulo
largiori cibo vinique praesertim potione, mullis adhi
bitis medicamentis, subsidium unicum petit. Vinum
enim, inquit, in substantia celeriter alit, usque ad
extrema ubique permeat, robori robur adjicit, spiri
tum torpentem excitât, frigus calore temperat, hu
imorum redumdantiam comprimit, extrorsum erumpen
tia atque diffluentia coërcet: ad haec odore suave ac
jucundum est, ' ad confirmandas vires vitamque re
staurandam valens et ad mentem im furore mitigandam
efficacissimum (phrenit. 77). Eo itaque uti praecipue
cardiaco utitur, sed cum ea cautione, ut neque in im
flammationibus (symcop. 100. 52.) propinetur (quo
niam in his dolores auget, sed ubi hae absunt, natu
ram instauret) neque ita meracum, ut hominem ine
briet nervosque offendat (choler.). Id ideo cum cibo
aquaque mixtum alias dari praecipit, eam mediocrita
tem interim secutus, ut neque aeger inedia consuma
tur, meque cibi copia opprimatur (syncop. 101. et 102.).
Hac praecipue via in curatione acutorum, quibus fe
bres conjunguntur, mititur : vix misi in pleuritide qui
dem et peripneumonia medicamenta paulo largius ad
hibeiis, ea scilicet quae humores extenuent et ad tran
LXXX ID E C U R A N D I. R A T I O N E.,
-

spirandum idoneos reddant, quaeque eosdem lubricos

fluxosque ita ut per superiora educi possint, efficiant.
(95. 10.) In his itidem duobus (pleurit. 93. 2.) mor
bis medicamenta somnifera devorari jubet, quae ut
antiqui omnes perraro praeceperunt, ita sub mortem,
quamquam hanc ab iis acceleratam minime sensisse
videatur, communi autem praejudicio deterritus, usur
pari vetat. Nam si, inquit, in ipso strangulatus im
petu et morbo appropinquante id gemus medicamenti
exhibeas, te necis auctorem vulgus esse arbitrabitur.
(peripneum. 95. 24.) Siquidem et anodynis in ileo
uti haud dubitat, (106. 10.) theriaca puta etc. licet in
eodem morbo somnifera medicamenta medico vix ad
hibere licere dixisset, nisi (105. 39.) ita ut, cum prae
sentia mala haud evitari posse manifeste praevideat,
aegrum aliquando gravitate capitis torpida sopiat. Ex
omnibus, autem quotquot adhibet tam ad acutos quam
diuturnos morbos medicamentis, praecipue castoreo
utitur: utpote quod nervorum morbis mederi censeat,
im lethargo (79. 59.) scilicet, apoplexia, tetamo, suffo
catione hysterica, satyriasi, epilepsia, gomorrhoea. Id
itaque cum inter omnia comcoctionem promoventia
(122. 11.) excellat, modo potui dat, modo in intestina
infra injicit, modo in mares, utpote omnium sternuta
menta excitantium optimum, inspirat: extermis deni
que applicationibus, perfusionibus scilicet, illitionibus
et cataplasmatis immiscet. In curandis aulem mor
bis diuturnis paulo frequentius medicamenta praecipit,
quorum praecipua sunt quae ad concoctionem faciunt,
uti absinthii succus, theriaca, mithridatium, Bestini
antidotus, castoreum (121.) etc. praecipit etiam ea quae
urinam movent, uti im jecoris abscessu et renum af
fectibus : aliquando et sudorem moventia quaeque per- .
spirationis vias fluxiliores (109) efficiunt, praescribit.
Sed nuspiam ita prolixus est in remediis adhibendis
ac in morbo illo omnium contumacissimo, elephan
 | D E : c U R A N D I R A T I o N E. . . LxxxI

tiasi. Id quidem obiter notandum, quod Hippocra

-tem secutus uti quiete in acutis multum utitur, ita
ad diuturnos exercitia maxime commendat. Horum
ille varia genera perscribit : quae non modo in diu
turnis morbis adhiberi vult, sed etiam post acutorum
decessum, ubi ii in longos transiverint (syncop. ma
rasm.). In ordinanda victus ratione valde accuratus
est: praesertim omnia quae ad lactis asinimi, caprini,
equini, ovilli, etiam muliebris usum pertinent, multis
in locis fusius exponit.
Quod ad externa remedia spectat, ea tam in acu
tis quam diuturnis morbis frequentissime usurpat. In
hoc quidem cum Methodicis maxime congruens, uti
etiam in evidentium signorum descriptione ; cüm alio
qui tam in causis subtilioribus enarrandis ex anato
rmia scilicet petitis, quam in magnorum remediorum
indicationibus ab iis ut plurimum dissentiat. Itaque
perfusiones , epithemata, fomenta, illitiones, cata- ,
plasmata, suffimigia , embregmata , balnea, etc. omnis
fere pagina describit, ad refrigerandum et calefacien
dum, ad humectandum et siccandum, ad relaxandum
et astringendum, ad emolliendas partes et roborandas,
ut humores per habitum digerantur, ut corpora fluxa
et ad perspirationem apta reddantur. Horum mate
via modusque quo adhiberi debeant ubique occurrit.
De sinapismis itidem et phoenigmis frequens est
mentio: in quo auxilii genere saepius cum Ar
chigene convenit, qui docente Aëtio de his multa
scriptitavit. . - * -

Quaedam demique ex chirurgia petit; in epile

psia terebram cranio adhibet: in capitis dolore ustio
nem ; ferramentum igne candens in abscessu jecoris
suadet ; de. aspera arteria secanda loquitur, quamvis
sectionem ipsam improbat. In calculosis vesicam im
cidi jubet, locumque imcisionis designat: ad urinam
ILXXXII p E c U R A N D I R A T I o N E.

eliciendam cathetere, nisi inflammatio adsit, utitur.

Haec fere habet chirurgica: et sane dolendum est pe
riisse ea, non modo quae de hoc (102. 126.) ipso ar
gumento scripsit, sed quae de omni (80.) genere fe
brium, quae de morbis (81.) mulierum, quae de
dharmacia seorsim exposuit. * Ingens sane hoc rei
medicae dispendium, quod vel minima scriptoris ele
gantissimi monumenta interciderint.

§.
APETAIOY KAIIIIAZ/OKOY IIEPI AITIQN
KAI >HMEIQV O3'EQN II,40(2N
BIBLMION A.
*. *H à Q z h A s i τ ε ι.

Ed. Oxom. [2.] Ed. Lugd. B. (1.)

Ke q. 8. [Tregi Trago£voμοῦ ἐπιληπτικόν.] * áμ
ßλύτητες, ἐλιyyov , τενόντων βágea, qλεßóv èv τό τQa
zηλφ πλησόσιες xai διατάσιες, vovvta và toìà uèv ènì at
viotg, oùy jxtovo óè xai èrû àovviyot, xai ßánygh, xai φλέ
7μα ἐμεῖται ovyvóv* άττοσιτεn xai άττειpin ἐπί σμικgoῖσι ἐδέ
ouaou- pvo*s, ἐπngμένοι ύποχόνόgua. τόδε μέν ούν διn

ARETAEI CAPPADOCIS DE CAVSIS ET

SIGNIS ACUTORVM MORBORVM LIBER
PRIMVS.

IP r i n c i p £ u m d e fi c i t.

C ap. V. [De epilepsia s. morbo comitiali.] * he

betudo, vertigo, tendinum gravitas, venarum, quae in collo
sunt, repletio atque distentio , nausea praecipue quidem
post cibum, sed quae per abstinentiam quoque lenta com
tinuat, multaeque pituitae vomitus: post exiguam cibi as
sumtionem fastidium et cruditas : inflationibus replentur:
praecordia ipsorum intumescunt. Et haec quidem perpe
AttaetAews tom. i. A
2 ApETAIOY KAIIII 424OKOY JIEPI AITIQ V

Ed. Oxon. [2. 8.] 7 Ed. L. B. (2. 8.)

vex£g. ijv òè πλησίον άδεος ή τοῦ ταQo§voμου, κύκλω uag
μαgvyai Ttgò τῆς διμος τοQqyvQéov ij μελάνων , ij Ttóvroov
δμοῦ συμμεμιyμένων, άς δοκέειν τὴν ἐν οὐgavφ τετωνυσθαι
igw. ijyov övov, ßaQvoòutn, ögyùot, τικgάχολοι ταQαλόγιος.
xarénteoov yoùv τινὸς ύπὸ τgogâοιος δὲ ἐθνμins* uετέτεgo,
δὲ δεύματι ποταμού άτενέες ἐνιδόντες, η τροχὸ δινενμένω, η
βόμβυκι ἐλισσομένη' άλλοτε δέ άσφgnoig ßagéov δομόν xav&
βαλε , όσπεg yaydvov λίθον. τοΊσδε μέν οῦν ἐν vj x&qaÃî
τὸ (2) κακόν ἐστηQi¥0n τε και ἐντεῦθεν τημανδέν άgyεται •
μετεζετégoiov ôè καί άπό τόν ποδόωτέρφ τῆς κεφαλής veÜgoov,
öxöσα ἐυμπαθέα τj ágyjj, yiyverat. δάκτυλοι χοῦν μεγάλοι
yagtjv jj ττοδῶν ἐννέλκονται, xai [3] τόνος καί νάgxn. xαί
- ºr -*

vgóμος έπεται. και ἐς κεφοῖ}ν τουτέον η δQu) jxev, jv Égrtov

τὸ xaxòv εις vijv x£φαλ}jv ixnrat,» -^tárgyog
- • > w ,
-
rovréotov yiyve
>^ ^a * w • a.

ται ός άπό ττληψῆς ή άύλου , j7i0ov. xαῦ ἐαναστάντες

• - - c / -o -o - ^ cr

èxδιnyεὐντοι, δς ύττό τευ ἐ$ èTtißovhijs τσταχθέντες. ijös

p. • - e a- r - w

μέν τοίη άπάτη : riyvev&v öxöσοισι τόδε τgóvov τὸ κακὸν

tua sunt.' At, si instantis accessionis timor subsit, splen

dores quidam ante oculos purpurei vel nigri, vel ex
omnibus coloribus inter se permixtis in circulo obversantur,
ut iris in coelo praetenta videatur: aures eorum tinniunt:
ipsi foedos odores, sentiunt, iracundi praeter rationem ac
biliosi sunt. Quidam itaque nulla alia de causa quam
prae moerore conciderunt: alii cum in profluentem aquam,
vel in rotam versatam , vel in turbinem circumvolutum,
fixis oculis intuerentur: alios gravium odorum sensus,
quemadrnodum lapidis Gagatis, prostravit. Quibusdam vi
tium in capite confirmatum est, et inde moxae fit initium:
nonnullis autem a nervis incipit, qui a capite longius ab—
sunt, et cum parte primum adfecta consensum habent.
Itaque magni manuum pedumve digiti contrahuntur, do
lorque et torpor et tremor insequuntur, omnisque horum
impetus in caput se convertit: cumque malum ad caput
perrepserit, fragorem quendam, quasi ex ictu lapidis aut
ligni, percipiunt: et postquam exsurrexerint, sese ex in—
sidiis ab aliquo pereussos. esse clamitant. Sed ea fraude
 IXAI >IAMEIQV 0£E^N II46av LIB.110v 4. 3
Ed. Oxom. [8.] Ed. L. B. (2.)
£vvérsos : οἰς δè Éüvn0ες τὸ πάθος, ήν ἐπίη μέν ή voυαος,
êg δέκτυλον δè jòn άφίκηται, η άπό τευ άgÉnrai, £vvn9&g
άρωγούς καλέουσι τούς ταρεόντας, τQoyvóov τοῦ μάλλοντος
ίτί ἐμπειρίns* διασφίγγειν τε και άνακλέειν xai ouvretvstv
δέονται τὰ κατέρχοντα μégea* xai αύτοί δè ἐσούτέοισιν ἐλ
xovot tá uígēa, öxooTtsg vjv voÜoον ἐἐαιQoöuevov* xai σφ&ον
ij τοιήδε ἐπιxovgin xorà xaì ἐς την ήμετέgnv σημασίην δια
oavo. τολλοῖσι δέ φόρος ἐστί ός ἐπιόντος δnQiov, fi oxijs
φαντgotn, xai ούτω κατέττεσον. èv δέ τῆ σημασίη άναισσ}
τως μέν κέετaι άνδgωτος, χεῖgeg öë oi απσαμὰ ἐvv£gyovrat,
ακέλεα οὐ διαπεπλεγμένα μοὐvov, άλλὰ τῖδε xjx£ίσε βαλλό
μενα αύτοίς άπό τόν τενόντων. άσφαχμévoto, raüQotov j}s
inôn j £vuyogh' aùv àyxìos, κεφαλ) τοικίλος διάστόo
gog. άλλοτε, μέν χάρ ἐς τὸ τgnvè; vo$oùra, εὐτε ἐς τὸ
ατέQvov j yévvg ègéíóει, άλλοτε δè ἐς τὸ μετάqgsvov àva
x\άται, άκως τοίς άπò τῆς κόμής ἐλπομένοισι θίη, εὐτε ἐνδα
*j £v9α έπί τους όμους άνει, χάσκουσι μάχα, στόμα ἐngόν,
* • - - •• • •.

capiuntur ii solum; quos iam primum morbus hic invasit.

At qui malo adsueti sunt, , si id instet, digitumque jam
occupaverit, vel ab alia, quavis parte inceperit, futuri per
experientiam scientes ex adstantibus, , quotquot iis opem
ferre consaeverint, vocant, eosque obsecrant, ut partem
primum adfectam constringant, et reflectant, et intendant,
. eamdemque ipsi vellunt, morbum ita cupientes eximere;
idque , aliquando auxilium isto die ' accessionem depulit.
' Multi ingruentis ferae opinione, vel umbrae alicuius visu
perterriti, atque ita prolapsi, sunt. Porro in ipsa acces
sione homo sine sensu jacet: manus contrahuntur: crura
non modo a se invicem diducta, sed etiam huc et illuc
vi tendinum disjiciuntur. Jugulatorum taurorum in hac
calamitate speciem referunt: cervix incurvatur: caput va
riis modis pervertitur ; nonnunquam enim in pronum, tam
quam arcus , inflectitur, et tum quidem pectori mentum
adglutinatur: alias ad dorsum reflectitur, sicut in his, qui
capillis vi magna retrahuntur, tunc autem hac vel illac
super humeros incumbit. . Late hiant; os siccum est, lin
A 2
4 ' APETAIOY KAIIIL4.1oKoY IIEPI AitIov
Oxon. [8]
iEd. Ed. L. B. (2.)
71δασα ταομήκης, δς xai xtvövvov τρέματος μεγάλον ytyve
αθαι, η άποτομῆς* xotè* oTtaouj §vvegstoovoiv oi όδόντες,
όφθαλμοί ἐνδεδινnuévov, ßλόφαρα τὰ πολλὰ δέχοντα ἐῶν πολ
μφ* ijv òè ëtiuùaav xorë ëôéìouev, où êvußάλλονσι τὰ
ßλεφαga, óc xai τὰ λευκά δgήσθαι ἐ$ ίποφάσιος. άφgύες
άλλοτε μέν ἐς τὸ μεσόφQvov άνειμévai, öxog τοῖς χαλεταί
vovov, άλλοτε δè èg tovs xgorãqovg άπnyμέvat, to\λόν τι
μάλλον, ός τὸ δέρμα πεgi τὸ μάτωτον σφόδga περιτετάσθαι
xai τάς τοῦ μεσοφQύον άντίδας ἐαληλίφθον * ujìg èQvògά,
πολλόμενος, τείλεα xorë uèv άμφω ἐς δίύ μεμυκότα, άλλοτε
ôë êc v& tÃâyta âtn/u£vo;, sìve τοῖσι δδουσι πεguretvEvov
τοῖσι μειδιάσι δμοίως * ágú9nuo urjAov. èv αύζη δέ τοῦ κα
xoù xai τελιδνότns τοῦ τgoοσότου ττgooyiyvexav, áyystoov
vóv èv τφ αὐχέτι διάτασις, ἀς ἐν πviyì àqovtn, àvato0notn,
xai εἰ μέγα ἐμßojg* vvyμὸς δέ xai στεναγμός ή φον}, xai ij
άναπvoj, xaì ì ■vviç óς ἀπαγχομένφ* ogv/uoi σφοδgoi xoi
.'* -
-

gua propendet, adeo ut periculum sit ne vel graviter

vulneretur, vel etiam abscindatur: nonnunquam dentes
convulsione arcte colliduntur: oculi im interiorem partem
voluti: palpebrae cum palpitatione late dehiscunt, easque,
si forte connivere cupiant, nequeunt committere ut, quod
ex oculis album est, subter adpareat: supercilia interdum
in mediam frontis partem contrahuntur, quemadmodum
in iratis fit: aliquando ad tempora vehementer reducum
tur, ita, ut cutis circa frontem valde intendatur, omnes
que penitus e fronte deleantur rugae : malae rubent et
palpitant: 'labia aliquando in acutum ambo compressa, in
terdum in obliquum revulsa, et, more subridentium, circa
dentes praetenta. ' Verum ubi morbus increscit, accedit
vultus livor: vasorum, quae in collo sunt, distentio; si
cut in strangulatione, vox supprimitur, meque ullus, etiamsi
late vociferere, sensus: quaedam tamen ad loquendum
quasi irritatio est, sed pro voce suspiria tantum emittunt:
eadem est respiratio et suffocatio , ac si laqueo strangula
rentur: pulsus in initio vehemens, celerque et magnus:
circa finem parvus, tardusque et languidus; ex toto autem
 v

iKAI > HMEI£2M 0£E£2M7 IIA®®N BIBAIOM A. 5

Ed. Oxon. [8.w 4.]

a' w • - * - • - p.
Ed. L. B. (2. 3.)
w w -

vagôg, xai σμικQoi èv τγοι

v w ' »,
•
ἀρχῆσι *.* u£yáÀov ôè xai ßQaÖées
w - / w • *. m •• _ ^

xai vo9Qoì ènì vó τέλει, άτακτοι δέ ές τὸ ἐυνολον' αἰδοίων

§ίντασις. τάδε μέν ούν ἐς τελος της σημασlnc Träoyovov • jv
ôë èg άφεσιν άφικνέωνται τοῦ κακού, οὐρα αὐτόματα , xöv
λίης περίπλvoig* μετέτégotos (8) ôè xai yovijg öröxQtoig vj
�Ãàpu xai τιάσι τόν άyyείων, ή χαQyaliouj τοῦ πόνον, και
iyQaotns TrQoßλησι. yiyvovvai yàg èv vôgouov ττάνοι xai
τοῖσδε. στόμα δύyQov, φλέγμα πολλὸν, ταχύ xai ^pvyQöv, xaì
[4] εί ἐλκοις αὐτό, ἐπί μᾶλλον άν πλῆθος αὐτόον μngὐσαιο.
•yw w a* ^- w a. a- a-» w •/

ijv òè yQövq, uaxgj xai τόνω πολλά βρασσj μέν τὰ ἐνόον

τοῦ δόgnxos, τνεύμα δè èyxataQyòèv τά πάντα σstom, oma
ouòς δό και τάραχος τὸν αἰτίον ἐγ, κλύδων δè ùygóv àva
πνέα ἐς τὰς διαπνοὰς, στόμα καί άiva, oùv iyQj τὸ πνεύ
μα, άνεσις ό τῆς πρόσσεν ττνίδιος άπάντων ἐοικε, άφgöv
ôë àTroTrvjovov öoTteg étri votov μεγάλοισι ττνεύμασι η φά
λασσα τ}jv àyvrjv' εύτε xai ἐανίστανται δήσεν άς τελευτή
oavrog τοῦ κακοῦ, ἐπί δέ τη άποταῖοι voόσοί τά μέλεα

inordinatus; pudendorum tentigo. Et haee sunt quae

juxta finem accessionis patiuntur. Sed cum ad mali re
missionem iam perventum est, urinae sponte profluit:
alvus liquatur; et nonnullis propter vasorum adstrictionem
compressionemque, perque irritamentum, quod e dolore
provenit, et humoris eruptiomem, seminis fit profluvium:
siquidem his etiam mervi dolent: os iam humidum habent,
multamque pituitam eamque crassam atque frigidam effun
dunt, magnamque ejus copiam, si trahere velis, possis,
tanquam in filum deducere. Quodsi longo tempore, multo
que cum dolore, quae sunt intra pectus ; quasi ferveant,
spiritusque inclusus omnia commoveat', et eorum, quae
morbi causae sunt, convulsio quaedam et perturbatio sit,
et ad respirationis exitus, os scilicet atque mares, humo
rum inundatio prorumpat, quae fuit antea partium
omnium stramgulatio, remittere videatur; spumam autem
exspuunt, sicut aequor ventis ingentibus concitatum : jam
qué morbo quiescente consurgunt. Verum ubi is recessit,
per membra segnitiem, ct in capite gravitatem continuo
\
 w -

6 ApETAIOY KAIIIL42fOKOY IIEPI AITI£2N

Ed. Oxöm. [4.] : ' Ed. L. B. (8.)
w .- * - v - * w > v /

τά τgότα, καgnßaQixoi, διαλελυμένοι, πάgerot, ἀχθοί, δύσ

r. - p. w > a. - •

vvuov, xar'*;s, $eugig xai giogrn sog gurgi. a

v •
Keq. g. [IIegi T&v&vov.] Στασμοί οί τέτανοι, κάgra.
/ » q. a v ' _ - > v 2 •\ c •t, - -

μέν, ἐπάτονοι, δςύτατοι δέ κτείναι, άτάρ οὐδέ άηίδιοι λνύη

vav. pavóv τὸν ἐν yvá9οισι καί τενόντων τάδε πάθεα ' £vv
διδοί τε τὸ κακὸν εἰς τὸ πᾶν. άποντα γὰρ ἐνμπαδέα τῆσι
ágyjsv yiyvevov ' iöéat ôë τῆς ἐννολxijg ἐασι τgëîs* ἐς εὐθύ,
άς: τὸ κατόπιν, ἐς τούμτQoo8ev. ἐς , εὐθύ μèv δ τέταvoc,
εύτε άστραβ}ς άνόσωτος καί άκαμτῆς ἐντέταται' αί δè êc
voῦτίσω, η ἐς τούμπροσδεν ἐννολκαί δύν τῆ τᾶσι και τό
yogig ioyovov vjv èTtixànoiv. vjv μέν yäg xovöτιν τοῦ vo
oéovrog àvéxìtoiv άπισσότονον καλεομεν, τὸν τῆδε πεπον
8övov vevgov. ἐμπQooòóvovov ». jjv ëg τούμπροσσιν xapw
a. *am -o - / v

πύληται άνδgωττος έπι τοῖσι ττρόσδεy véügouqu. τόνος γάQ

veügov xuì èvvöoiog oüvoμα. τgogâαιες δέ τόνδε μνgiat.
a. a* p. -

*ai ràg ènì vgóματι φιλέοναι ψίγνεσθαι ύμένος, ή μνόν, à

sentiunt; et ex lassitudine ac pudore resoluti sunt, lam

guidi, pallidi, tristes et demissi.
Ca p. VI. [De tetano sive nervorum distentione.]
Tetani, nervorum distentiones sunt, quae vehementes in
ferunt dolores, celerrimeque interimunt, meque facile
possunt solvi. Musculi tendinesque malarum hisce adfe
ctibus praecipue tentantur: sed universo corpori malum
communicantur, quoniam omnes partes iis, quae primo
adfectae sunt, consentiunt. Species autem convulsionis
sunt tres: nam vel in directum fit, vel in posteriorem
partem, vel im anteriorem. Tetanus in directum dicitur,
cum homo ita intendatur, ut in meutram partem se tor
queri possit aut inflectere. Convulsiones autem, quae vel
retrorsum vel in anteriorem partem fiunt, ab intentione
et loco, ad quem ea fit, nomem obtinet. Nam in aversam
partem laborantis reclinationem vocamus, opisthotonum,
nervique, qui eo loci sunt, adficiuntuf. Emprosthotonus
autem ôlicitur, cum homo in anteriorem partem a nervis,
qui ibidem sunt positi, incurvatur. Tonus emim mervo
rum atque intensionis momen est commune. Horum ad
fectuum causae sunt innumerae ; siquidem post vulnera
 KAI.2.HMEIQV 05EQN IIA6%2M BIBLMIOM/.A. 7,
Ed. Oxon. [4. 5.] Ed. L. B. (3. 4.)
végov vvyévtov, εύτε τά τολλά σνήσκονοι. έτι ταύματι
yàg oTaouòς δανάσιμον* οτάται δά xai èrì äußλέματι á
| yvy), άτάρ και ήδε ού μάλα τεQiyiyvevai. xat τεν πατέαy
τος μεγάλας τὸν αὐχένα μετέτεροι οπόνται. xai yús à
xàgra ioywgh yiyveras girin. διά τόδε χεῖμα μἐν μάλιστα
τάντων τίκτει τόδε τά πάσεα, δεύτερον δè fig σύν τά με
τοπόρφ, 9égog òè jxiora, εἰ μ) warágám vgóμα ή voυσων
άλλοδατόν ἐπιδnuin* yvvaixsg òè àvògóv oTtóvrov μέv μᾶλλον,
άτι ψυχθαί' άτάρ αὐε τεQiyiyvovrai uåÀov, öri ùygai.
ijuxias òè, παῖδες μέν ἐννεχόες, άλλ' οὐ μᾶλλον 0vfjaxovov,
δτι δύνηθες καί οἰκεῖον πάθος * véov ôè τοντέον ήσσον τά
oyovot, μάλλον δέ σνήσκουσι, άκμάζοντες ήκιοτα* y£govreg
δ ττάντων μᾶλλον καί πάσχουσι και όνήσκουσι. [5] aitin yäg
wúς xai Éngότή: yjQaos, xai δανάτου ί φύσις. ijv âè fi
wúς ἐς συν ί/σφ, ἄοινέστεροί τε xai άσφαλέστεροι εἰς xivóv
vov oi σπασμοί. (4) ἐυνεστι uèv αύτέοιαι ἀθαδον μέν άπασι
fieri solent; cum vel membrama, vel musculus, vel mer
vus punctionem accepit, e quibus mors plerumque sequi
tur : mam post vulnus mervorum distentio' mortifera est.
Convellitur etiam ex abortu mulier: et ea quoque vix
evadit. Alii ex vehementi cervicis ictu eodem malo ex
cipiuntur. Frigus etiam, violentum ejusdem causa est:
quapropter hieme hi adfectus maxime oriuntur: vere et
auctummo minus: aestate perraro, nisi vulnus praecesserit,
aut peregrini morbi populariter grasséntur. Mulieres mer
vorum distentionibus magis opportunae sunt quam viri:
quoniam frigidae maturae sunt; sed et frequentius libe
rantur, quia humidiores sunt. Quod ad aetates pertinet,
pueri hisce adfectibus adsidue infestantur, sed ex iis mi
mus moriuntur, quiâ vitium ipsis usitatum est ac fami
liare; juvenes minus quam pueri tentantur, sed saepius
opprimuntur; qui aetate constanti sunt, hisce morbis mi
nime obnoxii vivunt; senes iisdem maxime patent, et fre
quentissime moriuntur: in causa est frigiditas, siccitasque
senectutis, quae mortis etiam natura est; nam si frigidum
cum humido comjungatur, miuus noxiae et periculosae
sunt convulsiones. Omnes hos adfectus, ut in summa lo
8 ApETAIOY KAIIIIAAfOKOY IIEPI AIITIQM

Ed. Oxom. [5.] Ed. L. B. (4.)

tigijo9αι πόνος καί δύτασις τενόντον και άάγεος καί μνόν
vóv èv yv&9ovov xaì òógnwt. âgçíôovov yäg την κάτω yévvv
qtgòg r}v âvto, ἀς μηδέ μοχλοτσιν ή σφηνί διὰ δηύtog otj
ααι δύνασθαι. ìv òè xai ßim διαyayòv τούς όδόντας ἐν
orá£m tig iyQόν, οὐ κατατίνουσι, άλλ' ἐκχέovov, fi êv τφ
στόμωτι ἐσχουσι, η ἐς τὰς δύας άνακόπτεται* δ τε yàg
io8uός συνεgetσεται xai τά ταgio8ua oxângà xaì èvverœ
μένα ἐόντω οῦ ἐνμπίπτει εἰς τ}ν άόλιιμν τοῦ κατativoué
vov. τgöatorw êgvθgά, τετοικιλμένα, όφθαλμοῦ μικgoù δεῖν
άτενάς, μόλις περιδινούμενοι, πvi$ ioywgh , άναπvo) xax),
gegóv xai ow£\£ov τάσις, μύες παλλόμενοι, πρόσωπæ toixi
λος διάσταοφα, μῆλα και γείλεα ταομεὐδεα, révvg Ttokkouêvn,
δόδvrov ägaßos* £? άλλω δέ άν τινι και τά άτα, ἐγὼ δέ
è0nsüunv και ἐθούμοτον* οὐρα ἐπισχόμενα μᾶσι δvoovgtns
*agτεgης, ή αὐτομάτος ἐκγεόμενος όλιθομévns τῆς κύστεος.
τάδε μέν ούν ἐυν πάοη ύερ οπασμόν. ίδια δέ άκάστης, ve
τάνου μόν η ἐς εὐθύ άπότασις άλου άστQaßhs ττάντη και

quar, comitatur dolor intentioque tendinum ac spinae,

musculorumque, qui in maxillis sunt et pectore; • nam
superiorem maxillam inferiori ita adnectunt, ut illae ne
que vectibus neque cumeis facile diduci possint: vel si quis
dentes violenter separans humorem instillaverit, hunc de
glutire nequeunt, sed vel effundunt, vel in ore continent,
vel im mares regerunt: quoniam fauces compressae sunt,
tonsillaeque durae atque intentae ad alimenti protrusio
nem deglutitionemque nom committuntur. Facies rubet et
variis coloribus distinguitur: oculi paene immobiles cum
dolore vertuntur: stramgulatio vehemens: spirandi difficul
tas: manuum crurumque intentio: musculorum palpitatio:
facies variis modis distorta: maxillarum labiorumque tre
mor: menti conquassatio: dentium stridor; in quodam etiam
homine aures cum fragore concussae, quod et ipse vidi,
et admiratus sum; urinâ vel cum magna difficultate sup
primitur, vel propter vesicae compressionem sponte pro
rumpit. Haec autem in omni convulsionis genere con
tingunt. Propria vero cuiusque haec sunt. In tetano uni
versum corpus rectum et immobile sine ulla flexionis po
 ACAI ΣHMEl {2M 03EQN IIA10£2N BIBLMIOM A. 9
Ed. Oxon. [5.] Ed. L. B. (4.)
dxλεν}ς, εὐθέα δè xαῦ σκέλεα xai y&Qeg. όπισθότονος δέ
xovötv áyxυλλει τὸν άνδροτον, ός τjv x£φαλ}v àvax£xAa
opuévrjv μεσσηyὐ τῶν ἀμοπλατέων κέεσθαι, ßgóyog ÉÉÉyει, γά
vvg τά πολλά διάσταται, οτάνιον δε, εὐτε ἐννεgsùs, vj άνω,
άωχμὸς ή άναπνοή , ττροτετόες κοιλίην καί δόgnwa. οὐgo»
τοντάοισι μάλλον άπαστός. ἐπιχάοτQuov ènirerauévov xai, si
£tixgovoug, ἐνηχοῦν, χεῖgeg èv èxvöov xaxórtiv x£xAaouévat;
oxé\ea. £vyx£καμμévo- * èvavrtog yàg iyyùç xaxöv vv xáutre
vai. ijv δέ ές τό έμττgoοδεν ἐλκωνται, xvgtoi μέν τά νότα,
èrè Zoov τοίσι μεταφgêvouov τόν ἰσχίων ἐωθενμένων• δέχις
άxta §g süôù* xogvqj, x£pa**, Ttgnv}ς, ἐς δωδgnκα ovyyeyev
xvtw , yévvg èrri τοίσι στέgvouov ττεττηyvία, χεῖQε; ovyngeuopuévori;
ox£A£α ἐκτεταμένα. τόνοι άπάντων καρτεροι, φονλ άπάν
των κλαυθμῶδης' στενάζουσι δέ μύζοντες βάσιον. jv μέν οῦν
τοῦ διδgnκος και της άναπνοής λάβηται τὸ κακόν, άπῦtos
τοῦ ἀην άπήχαye* àya&òv μέν τφ νοσδοντι ἐς τόνον καί
διασrgoqjc xai αἰσχύνης άπαλλαyijv, άλντότεgov ôè xαί
τοῖσι ταQεοῦσι, κjv viός, ή πατύα ἐς. ijv òè ἐς τὸ ἐν ἐκέ
testate intenditur: rectae manus sunt et crura. • Opistho
, tonus autem retro flectit hominem, ita ut caput revul
sum inter humeros jaceat: guttur extat: maxillae dehi
scunt, raroque fit ut sibi invicem committantur: in spi
rando stertor: venter atque pectus prominent: urina his
maxime sine voluntate profluit: abdomem intentum, et, si
id percutias, resonans: manus cum extensione retro vel
luntur: cura comtorquentur. Nam vitioso quodam more
et poplitibus contrario incurvantur. Si emprosthotonus
est, tergum gibbum fit: coxae extruduntur, ut cum dorso
in directum jaceant: spina tota recta est: caput pronum,
et in pectus vergit: mentum pectori adglutimatur: manus
consertae: crura extenta. Dolores omnium vehementes
sunt: vox omnium flebilis: suspirant omnes et ex alto
gemunt. Quodsi pectus atque, spiritum morbus occupave
rit, mors in propinquo est ; ifque ita fieri, ipsi aegro fe
licissimum est , ut dolores distortionemque et turpitudi
nem morte commutet: praesentibus etiam minus triste,
licet vel filius sit, vel pater. Quodsi vita etiamnum re*
 \^
40 • APETAIOY KAIIII.440KOY IIEPI MITIQ V
• Ed. Oxom. [5. 6.] Ed. L. B. (4. 5.)
διασκά. *js àvayoi; 3 si xaì saxis; συντελουμένης δ' οὐν,
£ς τὸ τQόσύεν ού.το$οῦνται μόνον, άλλά xai σφαιροῦνται,
ός τ}ν κεφαλ}ν ἐπί τοίσι χούνασι ἐγειν, xai τὰ σκέλεα καί
vä vöτω ἐς τὸ τgόσύεν κεκλέοδαι, δς δοκάειν ἐς iyvùnv
warά yövv τό άgôgov έόσδαι. ÉÉâvêgoTtog ij avuyogh, xαι
ύτεgτ}ς μόν η διμις, δόuyngij ôè xai τό δgδοντι σén* áv/j
xsg rov ôè τὸ δεινόν* àyvooato, ôè ùtò, διαστgoqjg xai τοῖς
quââvoig ävögóvoig' εὐχῆ δέ τοῖσι τωgeoüov j tgóg0sv
oùy δαίn, vùv àyaô yiyverat, άπελόέμεναι τοῦ ßiov τὸν [6]
wάμνοντα, ἐς άπαλλαγὼν ἐυν τό tjv καί τῶν πόνων καί τῶν
&τεςτέον xaxóv. άτάς οὐδè inrgòg tog&v ögöov ούτε ἐς
tojv, ούτε ἐς άπονίην, άτάρ ούτε ἐς μορφὴν ἐτι ἐπαρκζει.
si fäg xai Érsvσύναι ἐσόλοι τὰ μάη, (5) jvra &v δια
τμήζαι καί κατέαι τὸν άνόσωπον. τοῖσι ούν κεκρατημένοισι
pùxôvv èyyagéov §vvåýòεται μοὐvov. ijje £ατι τοῦ ἰητgoü
μεγάλη συμφορή. - -

IKeg. £. [IIsQi xuváyyns.] 'II guyêyyn závo§v μέν

stet; quamvis vitiato, remanente tamem, spiritu, in ante
riorem partem, non in arcus tantum, sed etiam in sphae
rae similitudinem incurvantur, ita ut caput genubus ad
mexum habeant: . dorsumque et crura ita in anteriorem
partem convelluntur, ut articulus iuxta genu intra popli
tem convulsus esse videatur. Calamitas mortalibus intole
rabilis, cuius etiam adspectus intuenti gravis est ac mo
lestus; malum autem prorsus insanabile; laborantem etiam
amici ob corporis distortionem non agnoscunt. Votum
quoque praesentibus, prius impium, nunc honestum efli
citur, ut aeger quam primum obeat, vitamque et dolo
res et mala acerbissima morte commutet. Neque vero me
dicus ipse praesens vidensque quidquam valet vel ad sa
lutem praestandam, vel ad doloris levamentum, vel etiam
ad figurae emendationem; citius enim hominem vivum
disciderit atque divulserit quam membra: recta effecerit;
mullam itaque a malo victis medicinam adhibens una cum
iis dolere tantum potest: haec vere, magna est medentis
infelicitas. - a.

Ca p. VII, [De synanche ' sive angina.] Angina

 J(AI ΣIIMEI£2N O£E£2N IL40£2V 13IB.MI QV A. 11
Ed.“Oxom. [6.] \ Ed. L. B. (5.)
τὸ πᾶσος' άναπνοής yäg í ttegig. δύο δέ τά εῖδεα : ; y&g
τὸν δογόνων τόν τjg àvaTtvojg èori q)ayuoy}, fi uoùvov
τοῦ πνεύματος τάδος, ἐφ όύτέον τjv αίτίnv ioyovrog. ög
rávov òè, ταgιάδμίων, ἐπιχλωσσίδος, φαQvyyé9Qov, xiovog,
üxgns àgtngins* jv òè ἐπινάunras j^ q^eyuovh, xαί γλῶτ
της και χνάύων τῶν εἰσο* súτε τgoßáÀovov τόν όδόντων
τ}ν χλῶτταν ύττερρολή μεγάσεος. τίμπλησι γάρ τ}v yógnv
τοῦ στόματος, καί τὸ πεgιττόν ταυτόης ίτός τοὺς όδόντος
èxyεῖται. συνάγyn xai xuváyyn τόδε xcùêeras, ijvov τὰ ἐννε
χά πάθέ τόνδε τὸν ἄδων, ίί τὸ ἐννηθεῖ τῆς πQoßo\jg vjs
7λαδοσns, xai èv iysiq. τά άτέgφ δέ εἰδεῖ τὰ ἐvavriw Éy
εστι* §υμπτωσις τόν δgyóvov, xai ioyyörns èrì uάλλον τῆς
èxâwrov φύσιος* xai πvi$ wggregij, ác δοκδειν σφίσι αὐτόοισι
êç 9ógnκα ἐς τὸ ἀφανός ἐyxexQυφόαι τ}ν φλεγμον}ν άμφι
xagδίην και πνεύμονα- συνέχχnv τήνδε καλάομεν, οίον συν
εύουσαν ένδον xaì àyyovoav. ἐμοί δέ δοκέει αὐτέον τοῦ
τνεύματος μοὐνου τὸ κακὸν ἐμμεναι, τgotijv τοynQijv è$ τὸ

peracutus est adfectus: quoniam spiritus compressio est.

Eius duae sunt species. Nam vel partium, quae spirandi
instrumenta sunt, inflammatio est, vel solus ipse spiritus
adficitur, causamque morbi in se ipso continet. Instru
menta dico tonsillas, epiglottidem, fauces, columellam,
summamque asperam arteriam : et si ulterius serpat im
flammatio, lingua etiam et maxillarum interiores partes
'adficiuntur; in quo casu linguam prae nimia ejus magni
tudine extra dentes proferunt: haec enim os totum replet,
et reliqua pars eius supra dentes effunditur. Synanche,
vel Cynanche (i. e. canima angina,) malum hoc vocatur:
vel quoniam animalia ista eo adsidue infestantur, vel quia
etiam in sanitate linguam exserere consuerunt. In altera
specie notae his contrariae sunt: instrumenta spirandi col
labuntur, et tenuiora fiunt quam in maturali cujusque ha
bitu: suffocatio ita vehemens , ut in pectore circa cor et
pulmones inflammatio clam occultari videatur. Synanchen,
adpellamus , qnia urget interitis atque angit. Mihi autem
videtur ipsius tantum spiritus id esse vitium , qui prava
12 .APETAIOY KAIIIIA 40KOY IIERI AIITIQNT

Ed. Oxon. [6. 7.] Ed. L. B. (5.)

�εguότατον και £ngότατον τgerouévov, àvsvσεν τοῦ σοδμα
xög vwos qúayμονής. έστι δέ οὐ μέγα τὸ σιοῦμα. xaì yàg
èv Xagoviotouv αί πνέτες οὐ σωμάτιον ττάσει δεύτατaι yi
vvovrav, άλλὰ και μιά είσπνοῖ δvijoxovov ävÖQorov, τgiv
vδ σόμα κακόν τι παθέειν. άτάς και άπό γλώσσης xuvög
εἰαπνεύσοντος μούνον ἐς τΖν άναπνοήν, ούτε μ}ν ἐνδακόντος,
Ἀναοά δ άνθρωπος. τοιήνδε ούν τjς άναπνοής vijv xQorjv
oùx άδύνατον yiyveo9av évóoόεν * étei xai άλλα μvgia, vóv
èv àvògòπφ τ}ν αύτjjv ίδέην τοῖς ἐωθεν αἰτίοις ίσget. yv
Ἀοί φθείροντες ἐσωθεν καί ἐάωθεν. άτάg *αι νουσοι φαρμέ
xouov δηλητησίοισι κελαι, καί άπό φορμάκων ἐμέουσι δκοία
arvgeróv ένεκα. δόεν οὐδ' άττεοικὸς ἐν τφ λοιμέ τὸ ἐν
340 jvgov μετεζετégovg òoxάιν εἰς τὰ φgéατα ἐν τό IIειgau£z
ύπὸ .IIελοττοννησίον ἐμβεβλῆσθαι φέρμακα. où yàg £vvinoav
άνθgωτοι τὸ ἐννόν τοῦ κακοῦ τοῦ λοιμῶδεος τgòς τά, δηλn
vfiQta. [7] ἐυνεστι δέ τοῖσι μèv xvvayy/xotov φλεγμονh tags
o8μίον, φαQvyyé9Qov, τοντὸς τοῦ στόματος. yÀóασα τgo
πετ}ς ύπèg τούς όδόντας καί τὰ χείλεα* αιάλογδοι, φλέγμα

quadam mutatione in calidissimum siccissimumque conver

titur, sine ulla membri cujusvis inflammatione. Neque
sane id ita fieri res valde mira videri debet; siquidem,
in Charoneis specubus homines non adfectu quopiam cor
poris acutissime strangulantur, sed vel unico spiritus haustu
interimuntur, priusquam corpus ullo modo sit adfectum.
Quin etiam sine morsu quovis, sed a lingua camis recepto
tantum spiritu in rabiem homo agitur. Eadem itaque
spiritus mutatio intra hominem fieri potest, quoniam in
homine aliae res innumerae cum exterioribus causis simi
litudinem habent. Succi sunt qui extra atque intra cor
pus mortem inferunt; morbi venenis similes sunt; et ab
epoto medicamento eadem , quae in febribus, evomuntur.
Quam ob causam factum esse verisimile est ut in pesti
lentia, quae Athenas adflixit, monnulli Peloponnesios ve
mena in puteos, qui in Piraeo erant, coniecisse censerent;
etenim pestilenti morbo magnam esse cum venenis adfini
tatem homines mon intelligebant. Ceterum in iis, qui cy
nanchici vocantur, tonsillarum, faucium, totiusque oris
 xai xIIMErov ogE^v 1149ov BIBAION A. 43
Ed. Oxon. [7.]
a • • • • A - • -r. w •
Ed. L. B. (5. 6.)
a. •

παγίτατον, άποδέον και φύyov* £gvögoi τά πρόσωπος, xai

• / > V •• a > a. •- / t.

èrrnguévov, όφθαλμοῦ ἐioyovv€ς , άναπετέες, δ£égvögov* τὸ

ποτόν ἐς τὰς δῖνας άνακόπτεται• πόνοι καρτεροί, άλλά και
άπò τῆς πviyός συνδιωπόμενοι άμανgoüvrai. δῶgn£ xai wag
òin qÀéyεται• το0} (6) pvyQoù jigos* εἰσπv£ovov òè μικρόν
ττάνυ, ἐς τε καί άττεττvigθησον,
•
ipsoersion; ;j; êg
e
τὸν διά
•• • ^

qnwcz ôáòov. Éviotov ôè ἐς πνεύμονα ή άύνδοσις άηύίος*

• v / / w w w > -w

oi òè μεταστάσι όνήσκουσι • τνgeroi vo9Qoi, μαλακοί, οὐδέν

dìqsA£ovrsg, εἰ δέ τὸ ἐς ἀyaööv τgêvouro , άποστάσιες yt
yvovvav £v0w xai δύσα τας ούς, ἐάω ή ένδον, ἐς τὰ πα
gio8ua : wjv μèv Éùv végκη, μῖ κάgra ßQaöévog, regiyiyvov
vav μέν, ἐῶν πόνφ δέ καί κινδυνφ* ijv ôè vQeTtouévov èc
- • a* - •

άπόστωσιν δyxog μέσον ύποyiyvnrat, ἐς xoQvyijv τῆς άπό

ov&ovog άνισταμάνης, άόgδον πνίγονται. τάδε μέν τά xvvåy
gns εἰδέα. £vvóyyns ôé oíuftroois, ioywörns, ἀχσότης συνε
ovv • όφθαλμοί κοίλοι, εἰσα δεδυκότες , φάgvy£ xai yoQyo
gêov άνεστασμένοι, ταgio8uo, èTti páλλον προσέοντα, άφα
inflammatio est; lingua extra dentes atque labia prominet:
saliva, effunditur: pituita frigida, et erassissima profluit:
facies cum tumore rubet: oculi exserti, pallentes, rubore
suffasi: potus in niares rejicitur: dolores vehementes, qui
tamen propter urgentem strangulationis vim minus sen
tiuntur: pectus et cor exardescunt: frigidi aëris desiderium
est, sed ejus parum admodum trahero possunt, quoad in
tercluso tandem transitu strangulentur. Quibusdam malum
in pulmones continuo transit, eosque ita interimit; febres
enim oriuntur lentae, tenues, nihil relevantes. Quod si
cui res im bonum vertitur, abscessus vel extra, hinc at
que illinc, juxta aures, vel interius, prope tonsillas fiunt;
et si non admodum tarde cum torpore suppuratio excite
tur, evadere quidem possunt, sed cum dolore ac periculo.
At si oriatur tumor, cum adfectus ad suppurationem ten
dit, et in acntum tollatur abscessus, suffocatio repente se
quitur. Haec utique cynanches signa sunt. In synanche
autem partes collabuntur et tenuiores fiunt; accedit pal
lor: oculi concavi, interiusque demersi: fauces et colu
mella retrahuntur : tonsillae magis sibi invicem commit
44 APETAIOY KAIIII 44oIKOY IIEPI AITIQ V.;
Ed. Oxom. [7.] * Ed. L. B. (6.)
vin* Ttviç ii roùôε τοῦ εὐεος τῆς τρόσθεν, τολλόν τι κgo.—
vaiorëgn , ἐν δόgnxt éövvog τοῦ κακου, όδα ή άgy) vijs
úvaTrvoijg ' oi òè άζίτατοι δνήσκουσι αὐτῆμαg * άδ' άτn xaè
qtgiv xaìéogo 9αι τὸν intgöv, oi öë xαί ἐσκαλεσάμενοι οὐδëv
dùvovro. άπόδαvov yäg TQiv , τὸν ἰητgòv ètti véyym ygj
σασΟαι. öxögov òè àg àyozòòv τgéterat, ἐπιφλεγμαίνει πάvτa,
άπερ ἐς τὸ ἐάω ή φλεγμον) ἐοκεύει, άς συνάγχην άπò
xvvdyyrjg yiyv€σύαι* àyaόόν δέ και έν δεδgnxv οὐημα καg
vsgòv, ij ègvσίπελας ἐμφανέως. καί ίητQός δè àyαδὸς ή
αικυη εἰς τὸν δεδgnκα τά xaxòv άνήyayε, η aivntv, êc vâ.
ovégva xai ès vê τταρά yvέδονς μégea ἐπιδεῖς, ἐλxvge ÉÉo
«αι διάτνευσε μετέετégovov òè ἐς μὸν ἐggyù vò κακόν ύπὸ
{ουτζον άπετάση ἐτο, άπολυδάν δέ άσσότος ἐπαλινδρόμησε
xaì èrayijje. Tgogâoies ôë uvQta , púe; uàìov, joaov
£xnajois, τληψαί, δοτάτον ίχσύον διαπέσοιες ἐς τὰ παρίσω
puo, pvyQoTtooias, uéòαι, πλησμοναί, καί τά άπò τῆς άνα
ττνοής κακά. :

tumtur: vox supprimitur. Strangulatio in hac specie multo

felicior est quam in priori: quoniam in pectore, vitium
est, ubi positum est respirationis principium, Hi celer—
rime etiam primo die mori solent, et interdum prius
quam medicum arcessere possint, vel si arcessiverint, mi—
hil quicquam opis sentiunt, sed obeunt, priusquam ille
praesidia artis queat adhibere. Quibuscunque autem in
melius vertitur, in omni parte excitatur inflammatio, et
extrorsum procedit, et e synanche fit , cynanche. Magnus
etiam tumor in pectore, et ibidem erysipelas adparens sa
lutiferum est. . Et periti medici est, admota praecordiis
cucurbitula, malum educere, vel sinapi pectori partibus
que circa maxillas imponere, morbumque ita extrahere
et discutere. Nonnullis autem pro brevi tempore vitium
his auxiliis extractum est, et `postquam, solutum esset,
statim revertens aegrotantem suffocavit. Hujus adfectus
causae sunt innumerae; fit enim ex frigore frequentius, ra
riusqne ex aestu, ex ictu, ex ossibus piscium intra tonsil
las, defixis, ex, frigidae potu , ex nimia vini cibique abun
dantia, et ex respirationis vitiis. ,
 JÇAI ΣΊIMEI£2N O£E£2N. IIAGQV 73IELMIOV A. 15
Ed. Oxon. [7. 8.] \ Ed. L. B. (6. 7.)
IKε φ. mf. [IIεgì vóv xατὰ τjv Kovácz xακόν.] Tò
άπò τῆς ύττεgóns ëwxgruèv σύμω στεόδόν, μεσηyù τὸν tagi
oòuicov, xiov xai yaQyaQεῶν καλέεται. σταφυλ} yàg tó9e6g
êovuv oùvoμα. v&ögov [8] δὲ ἐστι η κuovig tjv φύσιν, άλλ.
i7Q6v. èv yàg üygό κέετοι γορίφ. δδε ούν δ χαgyagsöv
ττλευτα πάσχει ττάσεα. καί 7àg èrri q£yuoyj royóverat, ioos
άπò τῆς βάσιος άχQt τοῦ πέρατος άκρον, ἐπιμήκης yiyvóus
vos, καί ἐgύθημα ίσχει., xiov ôè, τοῦδε, τοῦ πάσεος ή £tt
xìnoig. εἰ κάτὰ τέρας μοῦνον στgoyyùλεται, καί μεγάσε;
τελεὸνός yiyverat, καί ύπομελανίει, σταφυλ} ἐπιδννμον τόδe
τὸ πάδος. τάντα γάρ ἐκελα αύτέη, καί οχήμα , xai ygoih,
xai μάγεύος. τρίτον τάύος ἐστί, ύμάνων, ἐνθα και ἐνδα,
oíóv τι λότεα ττλατέα, ή νυκτεgiöov ττάgvyες ἐκφαtvovrav
iugντιον τόδε #αλέεται. iuâos pàg ix£λαι αί τόν ίμενον εἰς
πλάτος ἐδαπλεόσιες. εἰ δὲ ἐς λεπτὸν καί εὐμήκη ύμένα τε
λευτά xiovis, oiöv τι οὐσαχὸν κατὰ τέgag ioyovog , xgêors
öov vjv èTtoyvuinv ioyet. (7) yiyv&vai ôè τόδε και αὐτομάτως
C a p. VIII. [De columellae adfectibus.] Solida ca
rumcula, quae ex palato inter tonsillas dependet, colu
mella, et gurgulio adpellatur. Σraqvâ) enim], (sive uva)
nomen est adfectus. Colümella vero matura humidus qui
dam mervus est; nam in humido jacet loco. Pluribus au
tem ista malis obnoxia est; nam per inflammationem cras
sescit, et a basi usque ad extremum apicem aequalis fit, et
in longum protenta rubore suffunditur; attov, (sive colu
mella) hujus adfectus nomen est. Si in extrema tantum
parte rotundatur, et cum magnitudinis incremento livida
et subnigra fit, σταφυλὰ , (sive uva) vocatur hic adfectus :
quoniam et figura, et magnitudine, et colore, uvae per
quam similis est. Tertius adfectus ad membranas perti
net, quae hinc atque illinc, tamquam lata vela, aut ve
spertilionum alae, exporriguntur; id genus morbi iudντιον,
(sive lorum) vocatur: quia lororum speciem refert lata
membranarum explicatio. At si in tenuem et oblongam
membranam columella desinat, et quasi:urachum quemdam
in finè habeat, , wgáorrôov (sive Jìmbria) vocatur. IIic
adfectus , sicut etiam : ceteri,,, sponte, sua, ex defluxione
46 APETAIOY MAITII44oKoy IIEPI AiTrQmv
Eά. Oxon. [8.] - Ed. L. B. (7.)
päv Éw δεύματος, όκοστερ καί £rega* άτάρ και άπό τομῆς
èrtaxagotns, èyxaraAaróvroc voü inrQoù êuêwa warά μίαν
- • *yw w a. c r a • a. xv va

τλεvQrjv* ijv ôè àìxgöα ύμέσι διασέοιαι έxxQεμέσι ἐνθα καί

•/ a* »/ w > • • p. m/

êv8o. yiyvrjvav , ούνομα μέν οὐκ ίοχει τόδε πάθος ἐκδηλον.

άπαντα δέ άηίδιον όεησάμενον yiyvojoxtiy. πvi£ öë èiè aù
v£οισι πάσι, και ήκιστος άηίδίως κατατίνονσι. ß}$ érti Täos
pèv, μάλιστα δέ άπί τοῖσι iuavttouou, xai èrri voig xQaoTré
δοισι. yagyahuouöς χάς vijs àgrnginc άπό τόν ύμévov riyvs
a • cr w w • a. w - • - a. • w

vau * £o0' άττη δέ και ἐνστάζει τί τοῦ δygoό λέδgn ἐς τ}v

άgwnginw, δόεν άναβήσσουσι' ἐπί δέ τj.ovoqvâj xai τά
*tov, δύσπνοια έπί μᾶλλον , καί κάgra τονngh κατάποσις.
xai yàg èç vàg άνας ἐτί τόνδε τò Üygöv ávaóìißeras, ovu
παθία τῶν παρισόμίων, yngauoiov ö xiov ovvrjòns, σταφυλ}
ôë véoiov xai άxpóovσι' ττολύαιμοι yäg xaì èrtiq^eyuaives
- • ^ / w w v w « m a. w

μάλλον. Βάσκουσι δè xai παισί τά όμενόδεα. τέμνειν δέ

atâvra àoivéα* ἐπί δέ τῆ σταφυλῖ ἔτι έqvôquóαι, αίμοόόα
a* - » •• *

yin xαι πόνοι xai φλεγμονής ἐπίδοσις.

oritur: et etiam ex transversa sectione, cum in umo latere
medicus membranam reliquerit. Quodsi columella bifida
reddatur, geminis membranis hinc atque hinc pendenti
bus, momen quidem nullnm habet, sed adfectus ipse sa
tis patet. Reliqui etiam omnes ex adspectu solo facile
cognoscuntur. In omnibus suffocatio urget, et deglutiendi
difficultas: in omnibus adest tussis, sed in eo praecipue,
quem lorum, eoque, quem Jîmbriam vocari propositum
est: quoniam aspera arteria a membranis titillatur, et in
terdum humoris aliquid in eandem clam destillat, quae res
tussim provocat. At in eo adfectu, qui uva, eoque, qui co
lumella nominatur, spirandi devorandique difficultas multo
major est; mam in his humor ad mares rejicitur, quia ton
sillae iam cum columella consentiunt. Senes morbus, colu
mella dictus, infestare solet: u4'a iuvenes, eosque, qui ae—
tate consistunt: quia multi sanguinis sunt, isque in his faci
1ius inflammatur; pubescentes et pueri membramarum vitiis
magis patent. 'In omnibus columella tuto abscinditur: sed in
uva, quamdiu rubor permanet, abscissionem samguinis pro
fluvium et dolor et inflammationis increimentum sequitur.
 RA1 zHMEIov o£Eav ILa6av BIBaeaiov ae, 47
Ed. Oxon. [8. 9.] Ed. L.-B. (7.)
IKε φ. 8'. [IIegi τόν κατά τά τagio 9ua íìwóv.] "Exea
èv τοῖσι ταQuo8uiotov yiyverat τά μέν ἐννήδεα εὐσεα και
ύσινέα, τά δè Évsa Moiutóδεα και κτείνοντα. εὐήδεα μέν άκοτα
xa9agá êovv και σμικgὰ καί άραδη, οὐδέ άπιφλεγμαίνει,
παί άναδδυνα : Âοιμόδεα δέ δκόσω πλατέα, κοίλα, λατταρά,
ètttóyα λευκό, η τελιόνό, η μέλανι συνεχόμενα ^ άφόαι
τούνομα τοῖσι έλκεσι. ijv ôè και ά ἐπίταyog ioyy ßá0ος,
èoyágn τὸ τέ[9]δος καί ἐστι καί καλέεται' ἐν κύκλω δὸ τῆς
èogágns ègÜònua riyv€ται καgregöv' xai φλεγμονή και τά
voς φλεθόν, ἀς ἐπέ άνδρακος, καί μικρὰ διεζανθήματα άgauâ
7iyvóμενος, ἐπειτα τgogetiyiyvóμενα συνήφθη τε άν και
ττλατύ άλxog èyévéro. xjv μὸν ἐἐο ἐς τὸ στόμα νόμηται, ἐπι
τ}v xuoviòæ jxé ve μ}ν, xai την άπέrausv, xaì èg vjv yÀóg
oav ἐσκεδάσθη, και ἐς , ούλα, καί ἐς χαλινοῦς' xai όδόντες
èxuvrj9noav xaì èuελάνόnoον' και ἐς τὸν τgάχηλον ή φλεγμον;
££ojxsúε. xαί οίδε μέν οὐ πολνήμεροι δνήσκονσι φλεγμονj
xai πvQετοῖσι, κακωδία καί άττοσιτία. ην δέ ἐς τὸν σύgnκα
C a p. IX. [De tonsillarum ulceribus.] Ulcera in
tomsillis fiunt, quorum aliqua usitata sunt, mitia, et in
moxia: alia vero insueta, pestilentia et letifera. Mitia
quidem pura sunt , exigua, nec profunda, neque inflam
mantur, et dolore vacant. Pestilentia vero sunt quae
lata et cava sunt et sordida, quaeque humore quodam
concreto, eoque vel albo, vel livido, vel nigro compre
hemduntur: aphthae his ulceribus momen est. Quodsi con
cretio ista altius descenderit, adfectus άοχάgn (sive crusta)
et est : et vocatur; et circa crustam rubor ingens oritur
et inflammatio et venarum dolor, quemadmodum in car
bunculo fit, et exiguae tenuesque pustulae, quarum aliae
aliis supervenientes coalescunt latumque efficiunt ulcus.
Id si in os exterius serpat, ad columellam quoque perve
mit, eamque exest, et ad linguam etiam et ad gingivas
dentiumque alveolos tendit: sub quo dentes labefactantur
et nigrescunt, et ad collum inflammatio pertingit; quiqne
ita adfecti sunt, intra paucos dies inflammatione ac fe
bribus, foetore et inedia consumti intereunt. Verum si
ad praecordia per asperam, tendat arteriam etiam eo ipso
Alûf.TAEVS tOM. i. H.
18 ApETAIOY KLMITIL4,1OKOY IIEPI AITI£2N

Ed. Oxom. [9.] Ed. L. B. (7. 8.)

- - a- p. /

μεμnra, διὰ τῆς ἐgrngins, xai αὐτῆμαg άπέτνέe. ττνεύμον

y&g xai xaQÖin, oüre δόμης τοιησδε, ούτε ἐλκέιον, ούτε ίχό
qov àvéyovrav, άλὰ θηψες καί δύοτνοιαι yiyvovrai. airin
μέν ούν τοῦ ἐgyov τῶν παquo9uiov, κατάποσις ψνχθόν, τgn
y&ov, 0sguóv, ögäov, ovvqövvoov- τάδε yàg τά μέσεα καί
/ • v w » w v p. :o -

vaenrxι εἰς$ q.αωvhv

n. xaì àvaTtvohv,
n', xai xoùin* *s
ἐς τοοφῆς
r eoq'; δια ~o - w

τομτ}ν, καί στομάχω ἐς κατάποσιν διακονέεται. εἰ δὲ καί

τοῖσι ἐνδον τί σνμβαίη τάύος, κοιλία, και στομάχω, και
διάgnκι, ἐς τὸν ἰσόμòv xai τά παθίσόμια , καί τά τῆδε
/ - - - *» / w / a

yogta voù xaxoù ì àvayogh καί άπεgeυςιεg. διά τόδε παιδία

μάλιστα τάσχει άχσις ijßns: uâuora yàg Ttaiöia καί μεγάλα
xai yvygòv àvaTrvégi * tìsio rov (8) yàg τὸ δεσμὸν ἐν τουτέοισι*
dxgavéo, òè xaì èòαοδής xai ποικίλων ἐπιδνμία , και ψυχgo
a* v - r w » » - w •o - v a

tn • xai p
τοσun ßoijoov
n
, w
u&yα και ἐν δογῆ
g/ gra και ἐν παιδιή.
Z « {l xai xoù •» a. r. w

ggg. δέ μέχQ, xa9dgouos ἐπιμηνίων τάδε δυνήσεα. yógn ôë

vixvsv AiyvTtvog μάλιστος, καί yàg ès àvaTtvojv έη ςngj
v > _ • w a. c a- , w v / v /

καί ἐς ἐδωόν ποικίλη. άζαι χάς και θοτάναι καί λάχανα

* t

die suffocantur; cor enim et pulmones neque talem odo

ris foeditatem, neque ulcera, neque saniem sustinent:
quin etiam urget tussis ac spirandi difficultas. Causa vero
tonsillarum adfectus devoratio est frigidorum , asperorum,
calidorum, acidorum, et adstringentium. Etenim hae par
tes et pectori ad vocis spiritusque usum inserviunt, et
ventri ad alimenti transmissionem, et stomacho ad ejus
dem deglutitionem opitulantur. Et si intermis partibus
quodvis malum incidat, vel ventri, vel stomacho, vel pe
ctori, ad tonsillas et fauces atque partes citra positas ma
lum per eructationes adscendit. Quapropter pueri ad pu
bertatem usque vitio hoc praecipue tentantur, quoniam ii
praecipue multum atque frigidum aërem, trahunt, (nam
his plurimum caloris inest,) intemperantes etiam in. cibo
sunt, et varia adpetunt, et frigidam bibunt, alteque et
cum irascuntur et in ludo clamitant. Idem puellis etiam,
donec per menstrua purgari incipiant, usitatum est. Ex
regionibus id Aegyptus maxime profert; istic enim et aër
spirando siccus adducitur et victus genus varium est, ex
 JKLMI ΣHMEI£2N O£E£2N IL40£2N BIBAION A. '19
Ed. Oxon. [9.] Ed. I. B. (8.)
πολλὰ καί στζοματος δαιμόα, καί ποτὸν παχύ, üöog μὲν
ö Nείλος, όσιμῦ δè τό άπὸ τῶν xQt0£ov xai τὸ τῶν βαν
τέων ττόμα. τίκτει δè xai jj 2vgín, uáto ra xoùn* ö9ev Ai
7ύπτιος και ΣvQtaxά άλκεα τάδε xix}joxovot. vgótos δέ οα
vέτον οὐκτιστος: πόνος μέν δgiuύς xai σερμός, άς ἐπ' äv
�gaxog , àvaTvoi; xaxij. àvaTtv&ovov yàg ööoööς αnteάόνα
*agregijv* τὸ αὐτό δὸ τέλιν συντόνος τὸν διδgnua $untv£ov
ot * áongoi, ός μηδê íovréov την δόujv àvégéαθαι * óygoi #
téìuóvoi τά παόσωπα, πvg*τοί δάδες, δίμος, ός ἐκ Trvgóg.
τὸ δὲ ποτόν οὐ ταοαίενται, δὲ τὸν ἐμπόνον. άσσονται yào,
ijv τοίοι παρισόμίοισι ἐνθλίβωαι, η ἐς τάς άivag àvarg£yy.
xai jv μέν κατακέωvrai, àvaxa9i(ovot, άνακεκλίσθαι ούχ άνε
yόμενοι: ijv òè àvaxa9iooov, ίτό άπορίης αῦσις ἀvaxìtvoy
vat. τά πολλά δè ögδοστάδην τεQiiaov * áxgaoim yàg ijau
zins vjv jjg*utnv φεύγουσι, τόνφ πόνον λύσαι θέλοντες.
dvaTtvoi &ioto u£yán* yvygòv yàg ijQa Toòéovov ës ëáìpv
radicibus atque herbis oleribusque et ' seminibus acri
bus, quae ibi large proveniunt: potus autem crassus est
vel ex aqua Nili, vel ex acri liquore, qui ex hordeo, aut
eo qui e radicibus conficitur. Idem morbus etiam in Sy
ria, et praesertim ea parte quae Coelosyria adpellatur,
frequens est: unde fit ut Syria et Aegyptiaca ulcera vo
citentur. Modus autem mortis est miserrimus: dolor acris
et fervidus, qualis in carbunculo fit: parva respiratio,
quoniam foedissimum putredinis , odorem exspirant, eum
que prorsus intra pectus statim attrahunt: adeoque infe
stantur, ut ne sui quidem odorem sustinere valeant; fa
cies pallida, vel livida : acutae febres; sitis adeo intensa,
ut igne succendi videantur, et potionem tamen aversantur
ex doloris metu : vehementer enim adfliguntur, vel si ea
tonsillas comprimat, vel si in mares recurrat. Et si forte
decubuerint, decubitum non ferentes exsurgunt: cumque
exsurrexerint, prae molestia rursus decumbunt: plerum
que vero recti stantes obambulant; mam quia nullo modo
levamen adsequuntur, quietem refugiunt, et dolorem novo
dolore depellere comantur. Multum intro spiritum addu
cunt, quia gelido aëre refrigerari expetunt, sed parum
B a
*.
 Q0 ApETAIOY KLM IIIIAA10]KOY IIEPI AIITIQ V

Ed. Oxon. [9. 10.] - Ed. L. B. (8.)

$iv • £go δέ σμικgij. Trvgtxavra yàg èövra tê í}x£α τgoοεμ
ttrgara, ÜTtò òéguns vijs àvaTtvoijs. ßgáyyog, άφωrin , xai
τάδε ἐπι τὸ κάκιον ἐτείγει, εὐτε άσσόον καταπεσόντες εἰς
r}v 7ijv ÉÉÉÀttov. £-.A.^^ T *^^-A -^; Σ
[10] Κεφ. $. [Igi τινοίτιδος] Τπὸ £go, πλιναίοι xa.
^ _ _ ^ w w
- -

τῖ δέγει καί τὸ ἐνδον δῶρηκι άχθι x£ιδόν ύμ}ν λεπτὸς

»garauös ùréovgoras, voiov άστέοισι τgoοτεφvxòς, ὐπε£o
— xòg τοῦvoμα. τάδε, ἐπι}ν φλεγμονh yévnrat, tùg §ùv ßnyi
xai ττναλοισι ποικίλοισι, ττλεvgîris τὸ πᾶσος κελεεται. zgh
, δὲ ταύτα άλλήλοισι §vv(pδέα xai §ίμπνοια ἐμμεναι, άπό μιjs
airtns £υμτταντα* öxöog yàg τουτέων στοgάδην άλλα ύτέ
• άλλης αirtns yiyverat, xjv τὰ πάντω άμα ἐπιφοιτήση , οὐ
xa\ £*rai tìeugítus* £üveo ri ôè τόνος δάύς κληύδιον, τύα
δαιμῦ, κατάκλισις ἐπί μέν τ}ν φλεγμaivovoav ττλεvQijv εὐ
qogos: èv Éógm yàg τέει τὴ ἐωντέον ό ύμήν* εἰς τὸ ἐπέχεινα
• δὲ ἐπύδυνος' ίτό yàg του άγθεος καί τῆς φλεyμονῆς xai
τῆς ἐagτήσιος ἀποτέταται ή δόύνη άχσι της άπάσης δυνα

ejus exspirant, quoniam ulcera tanquam igne succensa a

fervente spiritu magis inflammantur; accedit raucitas vo
`cisque suppressio ; et haec quidem magis magisque ur
gent, quoad tandem in terram subito corruentes animam
exspirent. -

Ca p. X. [De pleuritide» sive laterum dolore.] Sub

costis et spina et interiori pectoris parte usque ad ju
gula temuis atque valida membrana ossibus adhaerens
praetemditur, quae succingens adpellatur. In hac cum
orta fuerit inflammatio, adest febris cum tussi et sputis
variis, cui adfectui momen est pleuritis. Oportet autem
ut haec omnia ab una et eadem causa fiant, et quasi com
cordent et conspirent inter se; quamquam enim omnia
simul adsint, et alia tamen ab alia causa separatim pro
venerint, pleuritis mom vocatur. In hac vero subest acu
tus dolor usque ad jugula pertingens: calor acer: decubi
tus in latus inflammatum facilis, quia tunc in sede sua
membrana remanet ; at si in oppositam partem jaceat ae
ger, sequitur dolor acerbissimus: quia propter membranae
pondus deorsum trahens et ejusdem suspensionem inflam
 KAI ΣHMEIQV 0£E£2N IIA€9!2V BIBL1I0v A. 91
Ed. Oxon. [10.]
a/ • c / • sr • 7. :
Ed. L. B. (8. 9.)
/ w w

φίης του ύμένος ἐς όμους καί κληίδας, μετέετégovov δε και

èç vöra xai ês êμοπλάτην τ}v vooruainv , την πλενgita
èxâçov oi TtQ600&v. ταgéττεται δέ δύσπνοια, ἀygvtvin, &to
- a *o / w w W a. a. »

σιτίη, μήλων ἐgὐδημα φαιδgöv, ßjí íng), Trêåa uόλις άνα

p. • - a* -

7όμενα, φλέγμα ή χολάδες, η δίαιμον καταxogéos, *) ütö

v p. p. » or »r . w »a •

§ανόov* x«î vdöe τέιν οὐx ioyovto;, άλλοτε δέ άλλα ἐru

φοιτᾶοντα xai άττοyiyvóusvo. * xdxiov ôè άπάντων, ην τὸ δίαι
uov èxâeity. (9) yiyvovrov òè ταgάλngov* §ovv δ' άτε xai xoo
Paróóstg, xai èv rj xarayogj ταgάφοροι, ην μὸν ούν ἐς
xaxòv τgérnras j voῦσος, πάντων ἐπί τὸ κάκιον ἐπιδιδόν
των, ἐντὸς ἐβδόμης οίδε άνήσκουσι ἐς ovyxoTtjv £utregövrsg.
jjv òè άπò τῆς δευτέgag £6όομάδος ή άgy) τῆς άναyoyijg töv
ττνέλων yiyvnvov xai τόν ἐυντεινόντων κακόν, ἐς τ}ν τεσ
oaQeaxaiòexάτην όνήσκονσι. έσθ' δτη δέ μεσηψύ τουτέον τοῦ
a. • p. •

χθόνου ἐς ττνεύμονα ττάντων δύνδοσις yiyverat. ἐλxει yàg

r. • c.

πνεύμων ἐς ἐovvöv, xai μανός καί δεQμὸς ἐῶν, και ἐς δλ

- - <; r. / »

xhv τῶν πέλας κινεύμενος, εὐτε άδαδον άπεπviyn óv9Qotog,

ueraovóos, voῦ ττάσεος ' ijv òè vaύτην ύττεgάδα δ voo&ov,
mationemque dolor per totam ejus continuationem extem
ditur usque ad humeros et jugula; quibusdam etiam ad
dorsum et scapulas, quam veteres pleuritidem in dorso
vocarunt. Sequitur autem spirandi difficultas, vigilia, cibi
fastidium , malarum rubor floridus, sicca tussis, sputa vix
exscreata, pituita vel biliosa, vel sanguine saturata, vel
subflava, cuius omnia genera sine quovis ordine aliter
aliterque et adveniunt et recedunt; pessimum tamen est,
si sputum cruentum desiit: delirant etiam, et interdum
comate occupantur, et in ipso sopore mente desipiunt.
Itaque si his increscentibus morbus ad exitium inclinet,
in syncopen aegri decidentes intra septimum diem moriun
tur. Sed si a secunda septimama sputa prodire coepe
rint, et augescant mala, obeunt circa diem decimum et.
quartum. Interdum fit ut intra duo haec tempora ma
lum omne transeat in pulmonem : trahit enim id in se
ipsum pulmo , rarus calidusque existens, et ad ea quae
prope sunt adducenda sese commovens; jamque aeger e
morbi in hanc partem migratione repente strangulatur.
.
22 APETAIOY KAIIIIAZfOKOY IIEPI AIITIQ M

Ed. Oxom. [10. 11.] Ed. L. B. (9.)

w • w • - w • - ■ . • a* a.

xai èrròς εἰκοστῆς μλι άποθνήσκη, ἐμπvog yiyvsrai. τάδε

μέν ούν, ήν ἐς xaxòv èriòóó * ijv òè èti vò àyaööv τgá
e • « a. w « - a. *; » p. -

τηται , αiuoόόαyin διὰ διvóv λάρgως , εύτε άδgöov λύεται

ij voÜαος' άπειό καί ύπνος καί àvayoyh qλεγμάτων, άτειτα
w a. - •o w w - * •;

ôë yoÂαδέων λεπτόν, ἐπί δέ μᾶλλον λεπτοτégov, αὐθις δè

διαίμων, ταχέων, σαQxosuôéov. xjv éiti tóv διαίμων ττολιν
ôgouém uἐν η χολ}, èrû aûrj δέ φλεγμα, [11] άσφαῖ}ς ή άπο
- p. w - « a.

xav&ovaaig ' xai τάδε, ην άπό τgitns juęgns ägynrav, xai

άηίδίως άvaßijooovov, h&ία, δμαλά, ùygά, οτQoyyúα.- ἐς
§ßδόμην yàg xaöiovavvav, εὐτε 2ai xoùins êxraQay9είσης
yoìoò&ov, àvaTtvoijg xav&ατασις, 7vœum εὐστσό}ς, πvQ£τοί
-o r >• ya w •» v - - - • p. +

èvδιδόντες , εύσιτοι' ην δέ άπò τῆς δευτέgns É8δομάδος τάδε

ágínta , êc vijv τεσσσgeoxaiòexáτην xa9igrayvai ' ijv òè μ},
εἰς ἐμπύημα τgérétat, εὐτε δίχεα ἐνδείκνυται, πόνοι vvyμα
τῶδεες, άνσκαὸivvoôai δάλουσι, άναπvo) xaxiov' δέος τότε
μάλλον μῦ πνεύμων άδαδον τὸ τύος ἐλκύσας άποτνέη τὸν
- v v. a- a. »^ w

άνόσωπον, τά ταῦτα και τά μείω διαφvyóvra xaxä, ijv òè

Quodsi ultra diem istum superstes sit, neque intra vige
simum moriatur, suppuratus fit. Et haec quidem, si ad
fectus ad perniciem tendat, eveniunt. At si ad sanitatem
spectat, larga sanguinis e maribus profusio morbum re
pente exsolvit; siquidem $omnus accedit, et pituitae spu
tum sequitur : … deinde humoris biliosi atque tenuis :
postea multo tenuioris: et deinde cruenta atque crassa et
carnosa quaedam exscreantur. Et si post cruenta sputa
bilis redeat, et post eam pituita, aegroti de salute securi
sunt; cum eo tamen , ut, si haec a tertio die incipiant,
iique laevia, aequalia, humida, et rotunda facile extus
siant, septimo die liberentur: quo tempore etiam venter
deiectionibus biliosis perturbatur: spiritus e facili trahi
tur: mens constat: febres remittunt: cibi cupiditas reverti
tur; verum si eadem a secunda septimana inchoentur, die
decimo quarto redit sanitas. Id nisi fiat, in suppurationem.
adfectus vertitur, quae per horrores et dolores pungen
tes significatur: accedit sedendi cupiditas, majorque- spi
randi molestia; tuum vero praecipue timor subest, me pul
raones pus repente in se attrahentes hominem, postquam
 RAr > HML1¤v 0£EQv 11492v BIB.uiov A. 93
Ed. Oxom. [11.] Ed. L. B. (9.)
άς τό μεσnyύ \τὸν2^e πλευθέον δέμη, καί διαστήση τάσδε,
v > •,…: xai
/ - >^ • •» » v.

xogyny s ro sso agogânta , n : ergo ergery, se

πολλὰ τεQiyiyvEvov ävögtoTog. φέget òè v}v voöoov ögn μέν
χειμῶν μάλιστα τάντων, δεύτεgov φόινότωgov, jjg öå íooov,
jv μή κοτε ψυχgöv yiyvoivo* ®ögog ö' ijxiora. ijìiain τgó
τον τῶν άλλων πάσχουσι yégovveg, où xai μάλλον ἐτέgων τὸ
τάδος διαδιδαάσκουσι. ούτε yàg μεγάλη άν yiyvoiro qλεy
μονh èv Éngó τό σκηνεί, ούτε ἐς πνεύμονά η μετάστσαις.
vpvyQότερος χάρ η ἐπί άλλης ηλικίης, και άναπνοή σμικgh,
v « « v « / > a. / v v c • v » - »

xai η δλx) άπάντων άλίyn. véov ôè xai οί ἐπι άκμης, οὐ

μάλα μέν πάσχουσι, άτάς οὐδέ μαλα τεgiyiyvovvai * où yàg.
άν πάθοιεν ἐπῦ σμικgj q^£yuoyj* èrrì òè τοῖσι μεγάλοισι,
μείζων δ xivövvog. ταῖδες ήκιστα vooéovg, Trìsvgîriv* άτάg
xai jogov όνησκουσι. τά τε χάς σύμ&τα,μavà xai τά ίyg&
>u w v e w w > / cr » -v a.

εὐgocz xai ττολλη ή διαπvo) xai άποφοgh., δόεν οὐδέ μεγάλn

§vviovarat q\£yμοyj* jús vijg ìtxins εὐτυχίη ἐν τφόε τφ πάσεῖ.
priora et graviora mala evaserit, suffocent. At si absces
sus inter costas subrepat, easque separet, et in exterio
rem partem acuatur, vel in intestina pars effundat, homo'
plerumque ad sanitatem perducitur. E tempestatibus, hieme
saepissime morbus hic oriri solet: deinde auctumno: vere
rarius, nisi forte id frigidius sit, et aestate rarissime. Ex
aetatibus semes frequentius quam ceteri pleuritide tentam
tur, scd ex ea facilius quoque evadunt: quia in sicco cor
pore neque magna facile excitatur inflammatio, meque
transit in pulmones, qui in hac aetate frigidissimi sunt,
et parum spiritus adducunt, et ceterarum rerum attractio
mem habent imbecillem. Juvenes autem, et qui aetate
constanti sunt, in adfectnm hunc non frequenter incidunt,
sed ad sanitatem difficilius perducuntur: meque enim levi
de causa, neqne ex parva inflammatione aegrotaverint;'
porro cum magna' subest causa, majus etiam imminet pe
riculum. Pueri ex omnibus minime pleuritide corripiun
tur, et ex ea rarissime etiam obeunt: quia corpora illis
rara, et humores fluxi sunt, in iisque perspiratio atque ex
halatio multa est: unde fit ut in illis vix magna contrahatur
inflammatio; ea est hujus aetatis in adfectu hoc felicitas.
.
-- • _- - -
 -----------

APETAIOY KAIIII 14OKOY IIEPI AITIQy

KAI >HMEI£2N OAEQN IIA0£2V
IBIBL1ION B.

Ed. Oxon. [18.] Ed. L. B. (10.)

[13] (10) Keq. c'. [tegi τνευμovinc.] Avoiov τοίσι ταύ
τοισι, τgoqj xαί πνεύματι, τά ίύα ίη, τοντάων δέ τολλὸν
êtixagorêgn j άναπνοη. ijv yàg èTtioym τις ἀντην, οὐκ ἐis
μσκgάν διαgκάσει, άλλ' αὐτίκα δνήσκει ἀνδgorog. ögyανα
ôë uvgia, ágyii uèv άνες, δδὸς ἀgrngin, yógn òè Trveiutov,
{}αδgnê ôè Trvevpovog ägvua xai δογ%* άλλὰ τάλλα μέν δκως
ögyανα μουνον διακονδεται τφ ίτόφ* ττνεύμων δά καί την αί

ARETAEI CAPPADOCIS DE CAVSIS ET

SIGNIS ACVTORVM MORBORVM LIBER

SECVNDVS.

Cap. I. [De peripneumonia] Duabus praecipue re

bus, alimento atque spiritu , tenetur animantium vita; ex
his autem longe plurimum praestat spiritus : is si com
primatur, homo non diu permanet, sed repente moritur.
Hujus instrumenta complura sunt; initium mares: transitus
fit per asperam arteriam: locus continens pulmo est: pe
ctus autem pulmomis vallum est ac receptaculum. Sed ce
terae quidem partes, tanquam instrumenta duntaxat, ho
mini inserviunt; pulmo solus causam etiam attractionis in
 …

APET. KAIIII. II. 41T. r. zIIM. Og. II49. BIBA. f. 95

Ed. Oxöm. [18.] - Ed. L. B. (10.)
vinv ίσχει της όλxijg. Évtßet yàg aùτέον μέσον σπλάγχον δεg
μόν ij xagδία, ίωής και άναπνοής άρχη. j8e xai τά πνεύ
μονι της δλκῆς τοῦ pvyQoì jégog τ}ν τοὸ}jv èvδιδοτ. ἐκφλέ
- 7ει yäg aùτόν, έλκει δέ κάgöin. TtQövov τοιyαgoùv ijv μέν
j xagόin táòm, oùx εἰς μακgάν τοῦ θανάτου ή άμßo\ij
$jv ôè πνεύμων, ἐπί μέν σμικρή τή αίτίη, δύστνοια, ζωδει
xaxóς, δάνατος μήκιστος, ην μόν τις άxénrau* ètì òè με
7άλφ τάθεῖ, öxoiov j φλεγμονή, τνιyμός, άφωvin, άπvoto,
öλεθgos αὐτίκα * jús êoviv ijv xakéouεν πεgirtvsvuovinv, φλε
7μον) τοῦ τνεύμονος, εὐν δάά πνgeró, εὐτε δύνεστιν αύ
véοισι θέρος τοῦ διδgnκος, άποvin, ijv μούνος φλεγμήνm
πνεύμων. άτονος yàg fi qùoig αὐτόov* uavög uèv yàg rjv
oῦσίην, ἐigíotoiv ίκελος. âgτηQtav òè διελήλανται τgnyεται,
yovögóδεες, καί αῖδε άτονοι* μύες δέ οὐδαμῆ, auxgà ôè
veÜga, AeTrrâ, èg xivnoiv èrtîxaiQa. jjJe vijs à tovtns αὐτ} íí
oirtn. ijv òè xai τις τόν άμφ αὐτὸν υμάνων ἐπιφλεγμήνη,
oiov τρὸς τὸν δέgnκα προσέρχεται, ἐυνεστι και τόνος, ἀνά
se continet: nam im ipsius medio cor, viscus calidum, ja-.
cet, quod respirationis vitaeque principium est; illud
etiam frigidi aëris attrahendi desiderium pulmoni injicit,
siquidem eum incendit : cor autem est id, quod attrahit.
Itaque si cor adficitur, mors non longe abest. Sed si pulmo
tentetur , idque levi de causa fat, adest spirandi difficul
tas: vita misera diu protrahitur, nisi si quis medicinam
adhibere curet. Verum in adfectu gravi, qualis inflam
matio est, adest strangulatus, vocis animaeque interclusio,
et celerrima pernicies. Hic ille morbus est, quam peri
pneumoniam vocamus, quae pulmonis inflammatio est, cum
acuta febre: in qua pectoris subest gravitas, sed quae do
lore vacat, si solus inflammetur pulmo. Is enim matu
raliter doloris expers est, quoniam illius substantiae rari
tas quaedam inest lamae adsimilis: arteriae vero per eum
disseminantur asperae, cartilaginosae, eaeque etiam doloris
immunes; musculo8 nusquam, mervos tantum exiguos ha
bet atque tenues, qui motui ipsius inserviunt. Et haec qui
dem vera est causa, cur dolorem pulmo mom percipiat.
Sed si membrana quaevis ex iis, per quas pulmo pectori
26 APETAIOY KAIIIIA 40KOY IIEPI AITIQV

Ed. Oxon. [18. 14.] - Ed. L. B. (11.)

vtvoi; xaxij, $*Quj, àvaxa0ivvo8av èòéhovoi οχήμα δgσιον
èç àvaTtvojv. τόδε yàg άστον τόν oynuârov. £gvögoi τὰ
atgåøøra * étì òè μᾶλλον τὰ μῆλα* τὰ λευκὰ τῶν όφθαλμῶν
Aauvgóτατα καί τίονα. έίς άκgn oiuh, qλέρες ἐν xgotáqot
ouv ij xai τQuyj\@ ûunguévat , άττοσιτίn, oqvyuoi τὰ τgότα
μεγάλοι, κενοί, πυκνότατοι, δκοῖόν τι συνάγλαμζνοι. σεαμα
otn f uèv, ἐς τὸ ἐω άλvòg) , üygorégn* iì òè ἐς τὸ ἐνδον
εngh, σεαμοτάτn* ££ fi άναπνο) δεσμά, δίμος, χλώσσης
£ngörns, ἐπιδvuin wvyvov jégos, yvojuns à rogin, ßj$ §ngè
τά ττολλά. ijv δέ τ* άνάγηται, φλέγμα άφgόδες, η ίτόyo
Aov xaraxogèg, η δίαιμον άνδngöv σφόδρα* τόδε ἐστί τὸ
δίαιμον τόν άλλων κάκιον. ijv òè ètì tò 0avatööeg émuòιδοί,
dygutvin , ίπνοι σμικQoi, vo9Qoi, xo/uartôôéêg, qavvaoias
άζύνετοι' τagángo tijv yvóunv, èxoratiaoi οὐ μᾶa. [14] ά
3/vooain τῶν παρεόντων κακόν. ijv yoυν έττανεία, ττεgi της voù
oov, οὐδὸν όμολοyéovgv δεινόν* üxQa yvygä, övvyες πέλε

adnectitur, cum eo inflammetur, accedit etiam dolor. Spi

ritus gravis est ac fervidus; ut facilius spirent, aegri recto
corpore residere cupiunt, qui habitus est ad eam rem
aptissimus: facies rubet, et in ea praesertim malae: quod
in oculis album est, huinidissimum et pingue adparet: acu-,
men masi simum fit: venae in temporibus et cervice ela
tae sunt: cibi fastidium. Pulsus in initio mali magnus,
vacuus, creberrimus, quasi compressus; calor in exteriori
bus partibus obscurus et humidior; in interioribus autem
aridus atque fervidissimus; ex quo spiritus incalescit, sitis
fit, et linguae siccitas, et frigidi aeris desiderium, et animi
molestia: accedit etiam tussis, quae plerumque sicca est,
vel si quidquam exscrectur, pituita prodit aut spumans,
aut bile saturata, vel cruenta et coloris floridissimi: atque
cruentum id ceteris generibus magis perniciosum est. Quodsi
morbus ad exitium inclinet, vigilia sequitur, somnusque
parvus fit et seguis et comati similis; vanas imagines ac
cipiunt: animus desipit, sed nom violenter admodum pcr
turbatur: malorum praesentium ignari sunt; itaque si cos
quemadmodum se habcant roges, nihil grave pati se agno
 1KAI > IIMEI£2N O£E£2V ILA0£2M BIBLMIOM B. 97
Ed. Oxon. [14.] . . ' Ed. L. B. (11.)
övoi, äygvTrvot, σφυγμοί μικgoi, Ttvxvöcarot, ἐκλείποντες, εὐre
£zyoυ τουτέον όλεόgog. £6όομαίοι yàg τὸ πλέον δvijoxovaiv*,
ijv δέ xore ἐπαvagéom j voÜαος, καί τι ἐς άγαδόν τgétnvat,
aiuoόόαyin Àáßgos ἐκ άνόν, κοιλία ἐκτάgaάις πολλῶν χολω
δέων, ἐπάφgov, oig Öoxάιν άπό πνεύμονος εἰς τ}ν vetaugijv
yao régœ ÉÉεὐσσαι, ijv àyàym toÂÀòv üygότερον άηύίως. ἐστι
ôé öre xai ἐς οὐρα ἐταάπετο. öxöσοισι δό τάντα όμοῦ ἐνμ
πίπτει , οίδε δζύτατοι άrjíovot. μετεζετέgouot òè πτύος πολλὸν
yiyvsrai èv ττνεύμονι, ίί μετάστασις άπὸ τοῦ πλενgêov, jv
μέζον τό άyczòòv ύττοyiyvnrai. xjv μέν ἐς ἐντερον η κύστιν
τό άπò τῆς τλευαῖς παρωχετεὐδη τύος, ἐς μέν τὸ τagau
vixo, ègijùav άπò τῆς τεgitv&vuovinc. άλκος δέ μακgoyQöviov
ioyovouv èv ττλεvgj* άλλὰ τεQiyiyvérai. jv òè ἐς τὸν πνεύ
μονα δgμηση τὸ τύος, εἰσίν ού άπεπviynoov, xaì à9göm
èxyüov xai àvayoyijs ἀπορίη. öxöoov ôè διαδιδgáακονσι την
èx τίς άποδάζειος πνίγα, ἐλκος οὐδε τολλὸν ἰσχονσι ἐν ττνεύ
μονι, καῦ ἐς φθόην μεσίστανται' και άπό μέν τῆς ἀποστά

scunt; extremae corporis partes frigent: umgues lividi et

adunci fiunt: pulsus parvus, creberrimus, deficiens: jam
que in propinquo mors est: septimo autem die plerumque
obeunt. At si relevetiar malum, et in melius vertatur, vel
larga sanguinis e maribus profusio erumpit ; vel si cui per
corpus magna humorum vis ex facili fluat, alvus multis
biliosis ac spumantibus dejectionibus perturbatur, ut eae
ex pulmonibus in imum ventrem depulsae videantur; mon
nullis etiam malum per urinam educitur ; quibuscumque
autem haec omnia simul eveniunt, hi celerrime sublevan
tur. Qnibusdam pus multum in pulmonibus coit, aut il
luc ex latere morbi fit translatio, si multo, melius cedat
res; et si ad intestina, vel ad vesicam pus ex latere de
rivetur, peripneumonia statim liberantur: sed in latere ul
cus diuturnum habent, quod sanescit tamen. At si pus
impetum faciat in pulmones, alii conferta ejus effusione,
alii rejectionis impotentia suffocantur. Quotquot autem
strangulationis periculum ex abscessus eruptione evadunt,
multa in pulmonibus habent ulcera, et in phthisinv dcci
28 APETAIox KAIIIL4.1oxoy IIEPI aitIov
Ed. Oxon. [14. 15.] Ed. L. B. (11. 12.)
ouog xai της φόδης y£govrtg où Ttävv τοι τεQtyiyvovvav* άτὸ
δέ τῆς περιτνευμovins véov xai άκμάζοντες.
Kε φ. ß. [IIegi αίματος άναyooyijg.] Aluaros qo-.
gης τῆς διὰ στόματος ίδδαι δύο • jj uèv άπό στόματος καί
xsqαλής και τὸν τjδε άyyetov' ööög òè Ürsgón , φαQÜy
7εόgov, ἐνδα καί άgyαί στομάχου και άgtngins. àvayQáu
aptov ôè xai ßnyi outwgj xai TQoyagorêgm êc vò στόμα άπε
geíyovται τὸ αίμα, δς τj'yε ἀπὸ στόματος, οὐδè áváyQεμ
vpig ταgouagret, ἐμπτνσις ήδε καλέεται' ἐπί δέ μᾶλλον ijv
(12) ßgayé] τοῦ αίμaτος, καί gταγδην καί άδgδον άπò τῆs.
x£qaÃjς, ή άπὸ τοῦ στόματος άη, οὐ κοτά άναyoyij xaìéerat,
άλλ' η τὸ αὐτό, η ττύσις, ή αίμοόόαyin. ìv òè végòèv
άνη άπό σύgnxog , xai τόν τjôe oTtkdyyvov, πνεῦμovos,
τgnyetns ęgrngins, τῶν παρὰ τ}ν άγιν, ή άπό τουτέων
qogj où ττύσις, άλλ' άναγωyh xaÀêevau, vijs ävo ἐιος τῆς
όδου τούνομα ἐχονσα. [15] σημεία δ' άμφοῖν τὰ μέν ἐννά
ouxgà xai ταύga, öxöog xai τὸ χωρίον, ἐνδα xai àvayvo

dunt. Atqui ex abscessibus et phthisi senes raro admodum

convalescunt ; e peripneumonia vero juvenes, et qui ae
tate consistunt.
C a p. II. [De rejectione sanguinis.] Profluvii sangui
mis per os duae sunt species. Altera fit ex ore et capite
et iis quae circa sunt vasculis: cujus via est palatum, et
fauces, ubi stomachi etiam et asperae arteriae principium
est; cum exscreatione autem et citatiore tussi in os eru
ctatur samguis. Emptysis, (sive sputum sanguinis,) vo
catur, quemadmodum etiam, ubi ex ore solo fluxio est,
neque ulla adest exscreatio. Vel si sanguis majore copia,
sive guttatim , sive confertim , vel a capite, vel ab ore
profluat, nondum anagoge, (sive sanguinis rejectio,) sed,
sicut prior adfectus, adpellatur vel ptysis, vel haemorrha
gia. At si ex intermis partibus a pectore, quaeque in eo
sumt, visceribus, ut pulmonibus, aspera arteria, locisque
spinae finitimis, adscendat, hujusmodi profluvium non
ptysis, sed anagoge, vocatur, ideo quod sanguis per su
periores partes feratur. Commuuia utrique signa aliqua
 XAI >'HIMEIQV OÉE£2V IIA0£2V BIBLMIOV J}. 29
Ed. Oxon. [15.] Ed. L. B. (12.)
7jg xai πτύσιος ή £vvayooyij* τά δὸ ἐκάστης ίδια μεyúa;
xai πολλά xaì èrtiwaiga , oiaiv àxavégnv örjtòiov διαyvóvas.
ijv ούν άπό κεφαλής ἐα, ἐπῦ μὸν πολλά τό αίματι μέτω
xai πλεο τά ταρεόντα, σμικρά δε ἐν δλίγη xai ouxgj vj
πτύσι * Bágos aùréotot, τόνος, ότων ήγοι, ἐgύθημα τgogò
τον, φλεβόν διαστάσιες, σκοτόδιvos* *ai τgò τούτων δè, íí
airin εύσημος, ττλη/η, ἀμύζιες, ἐγκαῦσιες, οίνοφλvyin : jjóe
zág άσσόον πίμπλησι τjv x£φαλ}ν, άδgöov xaì èxyéει ἐκga
yévroç àyyetov* étì òè σμιxgj uë0 m Itvùαιες ἐ§ ágauóσιος.
ίσχνετaι ποτε διά άινόν αίμοόόαyin §vvijòns* éig ίπεgónv òè
τgerouêvn ávayoyjs yavraoinv τταρέχει. jv ούν άπό xs
qaìijs ê , yaQyaïuouös irregóns, ἀνάθεμψις πυκνη, καί
èri vjós í ttöoig ßóôçrau* óvuός ἐyyiyvsrai, xai εὐ μᾶλα
βόσσονσι. ijv ôè ἐς τ}ν άgvnQinv άπό της ύπεgóns ëxgvj,
vδτε βόσσοντες άνάγονσι' και ήδε ἐστί η άπάτη τοῖσι ijysu
μόνοισι άπό σπλάγχνων τῶν κάτωσεν άνάγεσΟαι. ëogést òè

sunt, levia et pauca, quemadmodum etiam locus, im quem

rejectio et sputum conveniunt; alia vero singulis propria,
magna sunt et multa, et motatu digna, e quibus utraque
species facile internosci queat. Itaque si sanguis e capite
-feratur, ubi magna est profusio, plures adsunt et majo
res notae: quae in minore sputo minores etiam eveniunt:
gravitas dolorque urget: accedit aurium tinnitus, faciei
rubor, venarum distentio, vertigo; et haec praecessit evi
dens aliqua causa, vel ictus, vel frigus, vel aestus, vel ni
mius vini usus; vinum enim caput repente implet, et re
pente deplet etiam per vasculum aliquod disruptum: sed
ex modica tantum vinolentia, sputum sanguinis e venae
rarefactione sequitur; interdum usitatus sanguinis e mari
bus cursus sistitur, et ad palatum conversus rejectionis spe
ciem praebet. Itaque si a capite fluat, palati titillatio est,
exscreatio frequens, post quam sputum confertim prorum
pit: ad tussiendum irritantur, neque tamem valde tussiunt.
Quodsi in asperam arteriam a palato defluat, in hoc casti
sanguinem per tussim egerunt: quae res multos ita fefellit,
ut eum ex inferioribus visceribus rejectum suspicati sint.
30 APETAIOY KAIIIL440kox IIEPI AITI^v
El. Oxon. [15.] Ed. L. B. (12.)
»ai èc ròv στόμαχον ἀπὸ τῆς κεφαλίς, εὐτε ἐῶν oùrj Éué
ovov* άτι δέ καi jús átávm, óς άπό στομάyov q&geo9at
δοκέειν. ijv òè τό άπò τῆς πτύσιος αίμω, ταχύ μέν οὐ κάg
va, yQoij òè μέλαν, λείον, άμαλόν, άμιχάς ἐrégns oùoinc.
ygsurrouévotov zág εὐθὺς ἐπί τύν χλάσσαν ἐσχετaι στgoy
zúov, άηδίως άπολυόμενον* ijv òè xai τ}ν ύττεgónv xa9o
g£qs, δασvrégnv xai άλκῶδεα δίμεαι, xai τά πολλά ίφαι
uov • inrQin òè àgxéost άπλη, ομικg) , ατόμματα μέν ἐς τjv
ίπεριδην, καί τάδε yvyQá. èrri yàg τοίσι θεguaivovoi xai
τοῖσι άgatoÜαι καί εὐgùvovov jj qyogh uéçov* xai τόδε τὸ
véwuog rijs ártò τῆς κεφαλῆς πτύσιος* É¢ òè rìjv xeyaAijv
xsvóαιες ή διὰ φλεβόν, ή διά άινέων, η δέ δrégns δια
arvoijg. xai τάδε χα) ταχέως δgijv. jv yàg τὸ αίμα ἐπι
atoÂÀòv yQövov ίη, μελάτη μέν èyyivexat rj qyogj* £9og òè
τοῖσι τjδε yogtotos è; ύπόδέν τοῦ αίματος' άλκοῦται δέ
»αί άgτηαία , xai ßjooovov άντι της χθέμιμος. τοῦντεῦθεν
ôë gogijs yiyverat j άρχη. ì òè άπό δύgnκος καί τόν vég
.•

Nonmunquam a capite in stomachum destillat, et postea cum

mausea evomitur; hic etiam subest fraus, adeo, ut e sto
macho ferri videatur. Porro sanguis, qui per sputum edu
citur, non valde crassus est, sed colore ater, laevis, aequa
lis, alii materiae non permixtus. Nam screantibus in lin
guam illico rotundus incidit et solutu facilis; et si palatum
inspicias, id asperum et exulceratum videbis, et plerum
que subcruentum. Medicina vero simplex et exigua sufíi
ciet, medicamenta scilicet adstringentia, et ea frigida, pa
1ato admota; etenim ista, quae calefaciendi et relaxandi
dilatandique habent vim, fluxionem magis incitant. Et ita
quidem de sputo sanguinis a capite oportet coniicere. Sub
quo caput vel per venae sectionem, vel per missionem san
guinis e naribus, vel per aliam aliquam viam evacuetur, et
haec quam maturrime fiant: nam si sanguis diutius pro
fluat, is ferri iam adsuescet, eaeque partes ex consuetudine
sanguinem excipient: aspera etiam exulcerabitur arteria, et
pro exscreatione succedet tussis, et ex eo loco profusio fieri
iam incipiet. At ex pectore inferioribusque visceribus san
 JXAI ΣHMEIQV OÉEQV IIA0£2N BIBLMIOV β. 31
Ed. Oxon. [15. 16.] - Ed. L. B. (12. 18.)
άεν σπλάγχνων αίματος φogh ávayooyij xa£erat* £or, ôë
xâgva μέν άλεόQtn, , ijv άπό τούτων ἐπικαίρων ἐκgayévtov
άη, η κοίλης φλεβός τῆς ἐν καρδία, άπό του ήποτος (13) δια
xovevuëvns τὸ αίμα, ή της τῖ δέχε πα9ατετσμένns taysins
άgrngins. aiuoόόαyim yäg äxooT£g, ἐν σφα7j xaì òvotvoj
άκιστος άλεύgos* oiov ôè άπὸ πνεύμονος, η τλεvgjg, ij ág
vngins vijs venyetns, $oοον μάν δεέως σνήσκονοι, οὐχ jwtora
òè ἐμπvov καί φόίσιες yiyvovrat. τουτέων δέ άσθενεστεgn
ij άπò τῆς τgnysins égrngins* ijv òè à7rò ατομάyov ij xo
λίng ἐμέηται, ούτε κέgτω όλευσίως ίσχονσι, xjv ττάνυ ττολλ}
aiuoόόαyin ἐπι , ούτε ή άλδέις μακgh καί τοιxiìn* rjv òè
άπò ijtavog xai σττληνός, οὐ δήύίη μέν, οὐδè Évveyjs ' ἐς
7àg την κοιλίην xai ävreQa tovréov j άπόκQuotg ävoiuorégn.
où μ}ν οὐδè ì àvw0ev διὰ ττνεύμονος [16] xai àgtngtns, àòü
vgτος, ή άπιστος. καί γὰρ ἐν τvQετοίς άπό σπληνός xai
jτατος διά άινόν αίμοόόαχέουσι, sa? ίζιν 3οῦ oTtháyyvov
τοῦ μυκτήgos άζοντος. τόποι μέν ούν άφ όντες ή άyoyi;

guinis effusio vocatur anagoge; et ea valde mortifera est,

si ex mobilis alicujus visceris ruptione contigerit, vel venae
cavae , quae cordi inseritur, et a jecinore sanguinem distri
buit, vel arteriae istius crassae , quae secundum dorsi spi
mam protenditur; nam sanguinis profluvio, perinde ac si
jugulentur homines aut strangulentur, citissime pereunt.
Quibuscumque autem ex pulmone , vel costa, vel aspera
arteria fertur, minus ce!eriter obeunt, sed suppuratâ tamen
fiunt, et in phthisin decidunt; ex iis minus periculi id ge
mus habet, quod ex aspera fit arteria. At si qui a stomac/io
aut ventriculo sanguinem evomunt, ii neque in magno dis
crimine versantur, licet ingens sit profluvium : meque cura
tio longa est aut varia. At a jecinore et liene id neque fa
cile, neque continenter fit, quoniam ex his in ventriculum
ac intestina expeditior fluxio est: neque tamen fieri nequit,
mec incredibile cst, ut sanguis transitum sibi sursum ape
rire possit per pulmones atque asperam arteriam; quoniam
in febribus cruor ex ea mare prorumpit, quae cum affecto
viscere in directum jacet. Locos iam, e quibus fit proflu
-

*
 I.

32 APETAIOY KAIIII4ZfOKOY IIEPI AITI©2V

Ed. Oxon. [16.] Ed. L. B. (13.)

oïòe- xαι η ἐς κίνδvyov jj öλεθρον διαφορή* oi öë vgörto,
vgeig άααι' η yàg άπό άήδιος άyyeiov,
* * •
η διaßgóσιος, ή άga
c. a- -

eóοιος άνάγεται. άήyvvrav μέν ούν ἐατιναίως, ή πλnyj,

•^ • a. jor »w r, o p. *^ » w cf. cr ww

ij Éyvóov άχθεος, η άναθέσι , η άπό ύμους άλματι,

- v o - a. sor >/ « a. •_ a- y.
77 xazw
» a

£oj, sa oor, gyán, n rtv άλα opoin arim $. suis augue

èiri vj àgrMQtg Móßgos τὸ αίμα ἐκχέετaι' ην δέ άπὸ βαα
- - • a. *•/ -

ouos, yQ) ἐττανεgωτήν, . εἰ κοτε τgόσδεν άηζε óvógtoTtog,

3} δύσπvovg yéyove, ij vavvin, j ἐμετος ήryε τάρος. £x yàg
τοιόνδε ττολvyQovtov διεσθίετaι τά άχχεῖα δεόμοτι ἐννεχά
v - w /•• • w <; w - w

xoi Tro\15 xai δαιμέ. άπην ούν πολλὸν ἐυνταxévra xai

Aetvvv9évro. § véÀog άπαναλωδj τά άμπάγοντα ίμένισ, τὸ
aiuo. £xyéει * j òè ÉÉαQαίωσις άόδαyhς μέν, . διά τόδε ούτε
atoÂÃÄ , ούτε άδgón , ούτε ταχέος αίματος * ágauóαι δέ τόν
» / w w > dn..! ¤w w w » w

άyyείων τὸ λεπτόν άποτιδέεται * ìv òè πολλὸν αὐλιαδέν

èv xoù yógm aÜòtg àvàynrat, Tragúrsgov μέν ἐσουτού yi a* • w a. - • t

7verat, où μ}ν ταχύ κάgτα, οὐδέ μέλαν , όκοίον αίμάλωψ*

vium, quaeque in iis vel periculi, vel mortis sint discri

mina,' hactenus exposuimus. Modi vero tres sunt; sanguis
enim sursum exit vel rupto aliquo vase, vel exeso , vel ra
7refacto. Ea subito rumpi solent vel ex ictu, vel ex con
tentione in ferendo tollendove onere, vel ex saltu ab edito
loco, vel clamore, vel vehementi iracundia, vel alia quavis
simili causa; et sanguinis statim copia in asperam arteriam
effunditur. Si erosa parte fit, interrogare opórtet, numnam
hominem antea vel tussis, vel spirandi difficultas, vel nati
sea, vel obitus exercuerit. Etenim in diutinis his adfecti
bus continua multaque et acri fluxione vasa exeduntur:
nam cum valde consumtae extenuataeque, tandem erosae
fuerint ambientes vasorum membranulae, ea sanguinem ef
fundumt. At cum vasa rarefacta sunt, non rumpuntur
etiam; quam ob rem neque multus, neque crassus sanguis,
meque is confertim effluit, perque vasorum rarefactionem
tenuis tantum illius pars excernitur; sed si multum in cavo
quovis loco collectum postea effundatur, crassior quidem
quam ex matura fit, neque tamen valde crassus, neque ni
ger, sicut grumi, copiosior autem, quippe qui'in unum lo
 ICAi > HMEIQV o£EQN II40 QN BIBAIov B. 33
Fa. Oxon. [16.] ; - . Ed. L, B. (13. 14.)
τλετον δè τό τλήθά, δς άπό άδgotoiog. οίσι δ' εὐ9}ς
άνσφέσοιτο τόδε τὸ είδος της άyoyijg, yvvai$ @g ètttav
oῦ καθαιρομένησι, τάδε ἐπιμήνιος 7iyvetav, xaì èv τῆσι αὐ
τησι περιόδοισι της καδέgσιος ἐπιφαiverat, xai èti τίσι
ττροσεομίησι τῆς ἀποπούσιος ἰαyerat : xjv μ) in9j j rvyj, §3
ττολλάς τεgtóòovg àvriTrsgiotot í évayooyij* μετεζετάρησι δè xai
άπεδόάym-vâ àyyεία. τό πληθεῖ δέ η διαφοgh της άναyooyijs,
*αί εἰ δζ άgτnging, jj yàçßòς άνάγοιτο. μέλαν μèv yàg xaì
τσχύ xai άηύίως τnyvύμενον, jv άπὸ φλεβός, και ήσσον ἐς
xivövvov όέπει , xaì èTtioyevov δάσσον. ìjv òè άτέ άgτηgtng,
§ανδόν καί λεπτόν, και, οὐ μᾶλα τηrvvrav, xai ö xtvòvvog
όκύτερος, xai η ἐπίσχεσις οὐ μᾶλα άηύin. ai7&g öiaoyú$ve;
τῆς άgrngins aiuoόόayins παόκλησιν ποιέοντάι, xai τὸ τοῦμα
où guuq£gsv tj ττολνκινησία' άδεδιά δδ, }ν μέν άπό διαβού
gtog xaxòv , xαί οὐ δηύin, xαί σφαλεgij* ütö yàg èλλείψεως
£g oùuqvov τὸ ἐλκος οὐκ άφικνέεται' ἐλκος χάς, οὐ τgόμα
7iyvetat* £rì òè (14) τήσι άηειαι ή σύμφυσις ἐτοιμοτégn. pave;
7άg άλλήλων τοῦ ταόματος τὰ χείλεα' άστι δέ άν η δια
cum sit congestus. Genus hoc repentinum effusionis femi
nis plerumque contingit, quae per menstrua non purgan
tur: et in iisdem purgationis menstruae circuitibus adparet,
in iisdemque cessationis temporibus sistitur: ac nisi mu
lieri succurratur, per multos circuitus purgationis istius
vice revertetur; quibusdam feminis vasa etiam disrumpun
tur. Interest etiam , an magna copia , et utrum eº yena,
et arteria samguis exeat. Si e Pena, niger est et cras
sus et valde concrescit, minusque periculi intentat, * ei
tiusque supprimitur. Si ex arteria, flavus est et temtiis,
meque facile concrescit, majusque discrimen imminet, is
que aegre supprimi potest; , quoniam arteriae pulsus san
guinem propellunt, et ob frequentem ejus motum orae
vulneris mon committuntur. Ceterum curatio mali, quod
ab erosione mascitur, et longa est et difficilis et peri
culi plena; quia propter defectum partis, quae exesa est,
ulcus ad contactum mon perducitur: id enim non vulnus
iam , sed ulcus efficitur. At cum vas ruptum sit, ' ejus
dem conjunctio magis in promptu est,' quia labia vulne
anetae Vs tom. i. C
*

34 APETAIOY KAIIII.44OKOY IIEPI AITI£2N

v.

Ed, Oxon. [16. 17.] Ed. L. B. (14.)

qogj δευτεgn ἐς κίνδυνον. άσινεστάτη δè j èrtè tjot άσαιδ
quo, ' ioyerat zäg αὐτομάτος, καί inrgins ovívus, καί δα
vpv£ig ixavij. αημαντέοι δè καί οί τόποι, • άφ όντες άνάγε
ται. £vyà yàg atoi là onuéìa , xai à êtârn άηύin, xαέ
inrqtn irégn. άπό στομάχου μόν ούν ούτε λίην δε άgatóαιος
άνάγεται * í zág töv ßøøuávov τε και τῶν τομάτων ψύεις
τε και στύψις ἐς τύκνωσιν άγει τὰ μέg&* άτάς οὐδέ δια
ßgóσιες ἐννεχόες εῖαί, καί [17] μᾶλον της προτέgns: τά γάe
&vg%xvovva τῶν δεvuάτων οὐ προοίσχετοι πολλὸν xgövov,
άλλ' η άπεπτίσθη, η διηλάθη κάτω, σννηθεστégn óè στο
μέχρ ἐστίν ή άηός, εῖ ούν άποδόαyj xoré, aiuoόάariat où
wágτα μεγάλαι, όκοῖαι άπό δύgnκος. ioyyà yàg tjòs và
qλεßta, outwQaì òè και άgτησίαι' ίδέη δέ τὸ αίμος οὐ κάgrœ
μέλαν , ύπόζανδον, οὐ κατακοgétos λείον, ή σιάλοισι μεμι
vu£vov, Éùv vavvim xai άμέτφ άναφεgόμενον. βj$ uxgh,
άλλοτε μὸν ἐόν τφ , άλλοτε δέ μοῦνη άνευσεν άναyoyijs:

ris se invicem contingunt; in hoc itaque casu secunda,

quoad periculum, differentia est. Nam in vasorum rare
factione minimus subest timor; quia sanguis sponte sup
primitur, et adstrictio cum refrigeratione ad medelam suf
ficit. Indicandi iam sunt loci, ex quibus fit profluvium ;
quoniam in iis complura signa sunt communia, et facile
quispiam decipi potest, et curatio differt. Itaque a sto
macho per rarefactionem sanguis vix erumpit, quia cibo
rum potionunique refrigeratio et adstrictio partes has con
densat. Neque vero erosiones frequenter, minus etiam,
quam rarefactio, huic incidere solent, quoniam acres
erodentesque fluxiones non multum temporis ei inhaerent,
sed vel exspuuntur, vel per inferiora depelluntur. Sto
macho usitatior est ruptio; verum si quid hic rumpatur,
mom aeque magna ac a pectore subsequuntur sanguinis
profluvia: tenues enim illic venulae . et minutae sunt ar
teriae. Sanguis, autem coloris non valde migri est, sub
flavus, non saturate tinctus, laevis, aut salivae permixtus,
cum, nausea vomituque effluens. Levis tussicula est, in
terdum aliquid emoliens, interdum nihil secum trahens;
 RA1 > HMEIQV 03EQV II 49aM BIBAIOM E. 35
£ά. Oxom. [17.] - Ed. L. h. (4)
£vvraìantogést yäg í ágtngin τό στομάχω, ταρατεταμένn
*ai §vvnuuévm* δήδις, ή στύψις τοῦ ἐλκεος ἐπί τοῖσι κατα
πινομάνοισι • ττολλὸν δέ μᾶλλον, ijv pvyQ& κάgra jj 9*gu&
ì ovgvqvâ ê ' èyyiyvsrai δέ καί τόνος τοῦ στομάχου μετε
§ετάgotgt. ' oi δέ μέσφι μεταφgévov èuerou , q^eyματαδδεες*
êtavaqégovov ôè xorà, ètijv ëc ujrog ij* voùαος ἐπιταθj,
xai μέων ἐμ τουτέον ἀποσιτίη, πλῆθος πολύ- τνgeroi οὐ
μάλα ἐυνεχέες, άλά άεμßóôεες, άπό δέ κοιλίης άνάγοιτο
μέλαν και τnyvóusvov, xjjv άπὸ àgrngins j* jv òè àrò pλε
ßòς, πολλόν τι μελάντεgov, τολλὸν δè xai ταχεταδτεgov* vav
τίη πολλή και άμετος φλεγμάτων και χολωδέων, τοῖσι σι
τίοισι συμμιyvύμενον τὸ αίμα, xjv πgoßeßgówg öv9gortos*
èv yàg vj αὐτj yógy äugo άμα άζεται xai η τgoyj xai
τὸ αίμα, δ£&gtúsς πολλαί, ßgouóôç*g* xjjv μέν πολλὰ ἐvì
£/j, άποgin, oxovööivos* ijv ôè £u£8j τάδε, άηίζουσι,
èxàvrov, xavotôôées tò αύμπαν, τόνος ἐυνεχύς τῆς κοιλίns*
άπò òè vijs vQnysing àgtngins pungöv xai σφόδρα ἐανδόν τὸ
aiug xai Éùv ßngi áváyovov* xjjv μ} àvdyωσι δά, διnvexêoç
etemim una laborat aspera arteria, stomacho praetenta'ei
que adhaerescens. Inter devorandum ulceris vel, morsus,
vel adstrictio, multo autem magis, si ea quae deglutiun
tur valde frigida, vel calida, vel acerba sint. Inhaeret
etiam stomachi dolor, qui nonnullis usque ad dorsuri per
tingit: pituitae vomitus, et si morbus' in'vetustatem in
cidat, et increscat cibi fastidium , pituitosa multa effun
dunt: febres non continuae, sed vagae. At a Pentriculo
miger concretusque sanguis evomitur, licet ex arteria flui
xerit: si ex vena, multo nigrior concretiorque;* multa
nausea, pituitaeque et bilis vomitüs: si homo non multo
amte comederit, cibo sanguis permixtus effunditur; nam in
eodem loco , cibus sahguisque congregantur; eructatio fre
quens , et odoris, foedi, *' Quodsi multa intus coierit: má
teria, sequitur molestia' et vertigo : eadem si evomatur,
relevantur quidem; languent tamen, penitusque exaestuant,
iisque adsidue dolet ventriculus. Ceterum ab aspera.ar
teria paucus sanguis, isque coloris flavissimi, cum tussi
expellitur: qui nisi extundatur, continenter tussiunt; ac
- - C 2
36 APETAIOY KAIIII440kox. IIEPI AITIQN .
Ed. Oxom. [17.] Ed. L. B. (14, 15.)
ßjogovov* aio9noig Öä xai τόνος;: Évδα δ ßgόγχος, μιxgöv
zt, w£g8ev ij üπεgόεν* φων}v ßQayyóδεες, άσαφάς' ην δέ
άπὸ πνεύμονος ά, δυσδως, ή άναyoyj, èrrì òè pàìov, €i
£x διαßgóσιος., §üv ßnyì toÂÃî Éavòòv xaraxogéog άφgóδες,
orgoyyùλον, ἀς άλλην άλλης άναyooyijv διακεκgio8ai. άλλὰ
xaì ì èv £vvó ázyeig φόogì vóv τοῦ δόgnxog àvayoμένων
άλη.. διαστήσσις άν τὰ ἐνμμεμιγμόνα ός ἐκ παραδόσιος, óc
άντα μέgso, ôçìgnnoc* vijv δ' ίδέην σαρκοειδέα δοκοῖnc äv
πλεύμονος ἐμμεναι μέgeo: * óógnxog ßágog, άποvin, ëgύθημα
προστόπον ττολλόν τι μάλλον τουτέοισι. ijv òè ἀπὸ δόgnκος
xgvativm, ἐς τὸ τρόσθεν κατὰ τὸ στέgvov τόνος δια(16)an
μαίνει τοῦ ἐόδοχότος μέgeog. 6j$ σύντονος και μόλις άνάyovog.
τὸ δέ αίμα ἐανδὸν οὐ κάgra, μέσως τσχύ, άναφgov. ijv ôè .
xai πνεύμων ἐκ τίς , παρόδον ἐνμπ&9ηση, τgogδιδου τοῦ
άφgóδεος. . δδὸς ψάς διδgnxog ἐς άgtnQinv tv&ijuov. jv ôè
άτὸ πλενgijs, £ùv ßnyi μέν, μέλαν δè xai λείον, xàxoόμον,
ßgouööeg, δκοτον τῆς συπεδόνος, τόνος τῖς πλενgijs óús
ve*;,-, … , .;• , * s. {• • *- *.*, '. * .. •

cedit etiam paululum infra vel supra guttur doloris sem

sus : , vox rauca et obscura. , Quodsi profluvium fiat, a
pulmone , exesa praesertim parte, confertim effunditur, et
cum vehementi tussi sanguis exit saturate flavus, spumans,
rotundus, ita , . ut alia. ab, alia differat rejectio; quoniam
eorum, quae de pectore exeunt, etiam in communi vasa
corruptio diversai est; et ex iis, quae tanquam ex adpo
sitione permiscentur, separare quaedam possis, quae pe
ctoris : partes esse videantur: alia vero, quae quasi car
mosa sunt, pulmonis esse partem existimes ; adest pectoris
gravitas sine, dolore, et in his facies valde rubet. Si ex
pectore fit profusio, dolor anterius; juxta os pectoris,
ruptae partis indicium est: tussis fit assidua, vix quid
quam trahens : • sanguis autem non admodum flavus, » mo
dicae , crassitudinis, sine spuma ; at si in ejus transitu, per
consensum adficiatur pulmo, aliquid ab eo, spumae com
municatur: , quoniam ex pectore in asperam , arteriam via
per pulmonem est. At e latere sanguis cum tussi fertur,
miger, laevis, foedi odoris, virosiquo, qualis e putrefactis
-
 IXAi > HMEIQV 0£EQN IL489M BIBAIOM B. 37
Ed. Oxon. [17. 18.] . Ed. L. B. (15.)
ττολλοί χοῦν όνήσκουσι πλευριτικὸν τρόπον ἐν τνgerú. [18] .
dígn δέ φέget ùyg) x&i 8eguff. votov ôè τὸ δygöv xai δεg-.
μὸν ἐag. δεύτεgov tò ôégog, uετάτωgov jooov, yειμῶν δè
ijxiora* óvijoxovov òè δέgovg μὸν μάλιστα αiuoόόαyin* φλε
zμοναί ψὰρ οὐ κάρτα μεγάλαι 7iyvovrou τότε ἐagog άεύτε
gov, φλεγμονjj xai Trvgeroîov xavoojJeou* g9ivoTtógφ δέ ός
ètùrov άηόteos q{}6av yiyvovra. ά9g6ov ôè εῖgijσθαι, èrrì
τέαρ αίματος ἀvayoyj, xjv μικgì è, xjv ijön uεμυκτι τὰ
άαyévra, £terat δυσ0vutn, δυσελτιστίη, άποyvóαι τοῦ ßiov.
τίς χάρ ούτος εὐστ&ός ός δgjν μὸν ἐουτὸν σφαyj ia&kov
πεπονδότα, μ} δόδωδέη δέ άμφί θανάτον; και χάg xai τά
μέτω τόν άδιον xai τά άλκιμότερα, δκοῖον οί ταύgou, wi
poööayit, ôvjowovot Gxiora. άλλὰ τόδε μὸν οὐ μᾶγα τὸ
δόύμα. σύύμω δέ μέγα τάδε. £ti yàg rì àtò ττνεύμονος
φορή μούνη χαλετωτάτη ἐοῦσα οὐκ άποyiyvóoxovov §ovröv
oi ävÖQorov, wjv èv τὰ ἐσχάτω άωσι. δοκάο δά ἐγωγε τ}ν
τοῦ πνεύμονος άττονίην αίτίην ἐμμεναι' τόνος yàg xjjv ομι
rebus exhalat: lateris acutus dolor ; multique pleuritico
rum more cum febre moriuntur. Hos adfectus infert hu
mida et calida tempestas, quale est humidum ealidumque
ver: post hoc aestas: minus auctumnus: hiemsque minime
Aestate per sanguinis profusionem maxime intereunt: quo
niam eo tempore inflammationes maximae oriuntur: vere
proxime, ex inflammationibus febribusque ardentibus;
auctumno autem phthises praecipue oriuntur. - Utque sum
matim loquar, in omni sanguinis rejectione, licet parva ;
sit, ruptaeque licet partes iam coierint, sequitur animi
demissio, vitaeque maxima desperatio; quis enim ita con- '
stantis animi est, ut seipsum quasi jugulari sentiat, me
que mortem pertimescat? siquidem animalia quoque ma
xima et fortissima, quales tauri sumt, sanguinis profusione •
celerrime moriuntur. Verum haec quidem res mom ita
mira est;, illnd: autem maxime admirabile : quod in eo
tantum casu, ubi sanguis e pulmone fertur, qui adfectus
omnium est gravissimus, aegri, etiam cum ad ultima ven
tum sit, de se non desperent. Mihi quidem hujus rei
videtur esse causa, quod pulmo dolorem monasentit; nam
 v.

38 APETAIOY KAIIILA4OKQY IIEPI AITIQN

Ed. Oxon. [18.] Ed. L. B. (15.)

xgöς ἐγ, δάνατον δέδωδέει- καί ἐστι ἐν τοῖσι πλείστοιοι φο
ßsgóτερος η κακίων' άττονín óè xaì èv τοῖσι μεγάλοισι κα
xoiov άφο8in δανάτου, καί ἐστι κακίων ή φοßegωτέgn.
Keq. 7. [IIegi ovyxoTtjg.] Eô re öìos ό ίηrgòs,
ijöë δ δημότης, εύ yε ἐπικλῖσιος τοῦδε τοῦ πάσεος. ό κύ
qον, οὐ κακοῦ ἐστί ούνομα* τί μäv yàg μέον ή άκύτερον
ovyxoTtijg övvduvog ; vt δέ οὐvoμα ἐτεgov εἰς ἐπίκλησιν τοῦδε
voῦ τgóyμστος μᾶλλον εύσημον; τά δέ xaQÖing άλλο καιguó
vegov êç çojv jj ôc èàvarov ; oùôë vïjv ovyxoTtjv άπιστον
vijs xaQÖins voÜoov ἐμμεναι, η αὐτήν οίνος τῆς ἐν αὐτὰ τοῦ
tijv övvóuos* vögov τε τάχος τοῦ δλέσσου, τοιήδε καί ίδέn.
άστι yàg τὸ πάθος λύσις τόν δεσμόν της εἰς ζω}ν δυνά
μιος, άντί§ovv. vj ovgvâota voû àvògóτου ἐόν. τηοδε 7äg
άτgié Maßöuενον οὐ μεσίηαι, άλλ' ἐς διὰναιν τgéττει. καί
où μέγα τὸ διόύμα. καί yäg xai Éregæ trã9εα ίδια και ἐπί
xotgå vivov μεgéαν ἐστί, οίσίπερ ἐμφάνει, καί τουτέων ἐέ
ττεται' ßovßóvες μέν οί λοιμόδεες ήτατος και σφόδρα κα
a.

vel, in exiguo dolore laborantes mortem horrescunt, et

plerique magis exterrentur quam laeduntur: contra, cum
in maximis adfectibus dolor abest, nullus etiam mortis
subest timor, et id mali magis perniciosum est quam ter- •
rificum. -

• Ca p. III. [De Syncope.] Recte medicus atque vul

gus, recte plane hunc adfectum nominarunt ; etenim no
men mali est, quod celerrime occidit. Ecquid enim syn
copes vi majus celeriusve est? ecquodnam aliud nomen
hujusce rei possit esse significantius ? Quaenam vero pars
magis, quam, cor, ad vitam mortemque , confert? Neque
enim syncopem, adfectum cordis esse incredibile videtur,
aut vitalis in eo facultatis detrimentum ; tanta mortis est
celeritas, talisque species. Hic quippe morbus vinculorum
quaedam dissolutio est, quibus, facultas continetur vitalis:
et humanae constitutioni plane adversarius: mam cum eam
tenaciter adripuerit, non dimittit, quoad hominem dissol
verit, Quid mirum? siquidem alii graves adfectus certis
quibusdam partibus, quibus innascuntur, proprii sunt,
easque solas attingunt; bubones pestiferi iique pessimi mo
 fcAi > HMEI2N 0£E£2N IL462v BIBL1uov B. 39
Ed. Oxon. [18. 19.] Ed. L. B. (15. 16.)
xoij0 εες, ἐ£ άλλου δά.yiyvovvov οὐδενὸς. veögov ôè vévayog,
èrtúnyín óè xeyakijg. τόδε ούν καί η ovyxoTtj xaQÖins ἐστί
zai ίωής voùoog. öxöσοι δέ στομάχου jjyöovrav τὸ πᾶσος
άμμεναι, ούνεκα αιτίοισί τε καί οίνω, uετεζετégotov ôè xai
yvyggj, íí ôùvaug èvêêm , xai τὸ κακόν ἐλάση, οί δέ μοι
öox&ovov [19] xai τ)ν Φg&virtv. τguyêv τῆς κεφαλής, xai (16)
τοῦ δέguavog voÜoov ijyéεσθαι, ούνεκεν xovgj xαί τéy§ι αὐτόων
άηίζουσι οί φρενιτικοί, άλλὰ γὰρ τῆς καQόins revóvnua xai
Quóv èovi δ στόμαχος, ἐς ούττερ ἐλκει η xaQÖin oixsiov ij
άζύμφogov. xai yàg xai διὰ πνεύμονος έλκει πνεῦμα εἰς άνα
Tvoijv ij xaQÖin, άλλ' οὐχί πνεύμων ἐζ ίσης ἀρχής άνστνέει.
où yàg èv τοίσι δgyâvouou ai övvåu$$, άλλ' ἐνδα άgy) ίοης
jv xai ίσχύος. στόμοχος δό ούτε άρχη ούτε yogtov oijs:
βλαßj0 εται δέ τις διά άτοvinv. xai yäg xai τά xagδιοßóìα
ßgóματα οὐ τὸν στόμοχον αίνετaι, άλλὰ δι' αύτέον τjv
xagóinv* étti xai οί ἐπί τοίσδε όνήσκοντες σημεῖα ίσχουσι
xagôins πάσεος, σφυγμούς μικροῦς , άδρανόας, τάταyov τῆς
ris, ex jecinore, neque ex alia quavis parte, oriuntur:
mervis tetanus est proprius: epilepsia capiti : ita syncope
cordis vitaeque morbus est. Quicumque vero hunc esse
stomachi adfectum existimant, quia cibo vinoque, quibus
dam etiam frigida, vires auctae, malumque sit depulsum,
mihi quidem eodem jure phrenitidem morbum esse capil
lorum cutisque capitis videntur arbitrari posse, quia de
tondendis perfundendisque crinibus relevantur phremitici.
Verum enim vero stomachi vicinia cordis plurimum in
terest, quippe ex quo cor tam utilia quam noxia sibi at
trahat. Siquidem aërem etiam per pulmones , respiratio
mis gratia, cor adducit : meque tamen ex aequo principio
pulmones spirandi facultate potiuntur. Etenim haud in
strumentis inest vis, sed illic, ubi vitae atque roboris
principium est; porro stomachus nec vitae principium est,
nec sedes. Potest quidem fieri ut per imbecillitatem
ejus quispiam laedatur: quemadmodum cibi, qui cordi uo
xii sunt, mon stomacho ipsi, sed per eum cordi officiunt;
siquidem, qui ex his intereunt cordis adfecti notas ha
bent, pulsum exiguum, imbecillem, cordis palpitatiouem
40 APETAIOY KAIIIL44oKOY IIEPI AITIQV
Ed. Oxom. [19.] I. Ed. L. B. (16.)
a. •o v a. - a* a. a.

xogôtns, ἐπί τηδήσι καρτεgj, oxovöδινος, λειτοδvuin, vágxn,

xai παράσιες μελέων, iògòς άσχετος, τουλύς, τρύζις, δλου - w / r

&vao9noin, άφωvin. τοῦ δ τὸν στόμαχον πάσχειν τάδε :

άττο δά αύτέον ίδιος , vavvin, èuετος , άττοσιτίm, Àùy$, êgêí—
a- • v - / p.

§ιες, δζug£yuin* étì òè τοῖσι xagδιαδσσοναι και αίοδήσι δζύ—

vsgov, ög iòεῖν και άκούσαι μάλλον h τgόσσεν, καί yvóum
a* - / » --> w

εὐστσσάστεQov, xai yvyj καθαρσότεροι, καί τάδε οὐκ εἰς τὰ

tagsövva uoÜvov xai ἐς τὰ μάλλοντω μάντιες άτQεκεες. μ}`
oùv xai αὐδε στομάχου αi òvvåuες, άλλά xaQÖins : ἐνθα καί a / * v ^;

$i pvg) xai η φύσις αύτέng jv, εἰς ijv xai τὸ πάθος j

- - / *oa. v z - a* cr C yr - -

vw τῆδε δυνάμοr. sgri ôë ijg ggs voaov jùs m ùvos τον

vóvov vijs qvouog èfi aivij pύζι καί ύyQότητι. xaì yàg
>/ v w » v - w ~or v >r w w

άθεgμοι, καί τά είσω καί τὰ ἐάω , καί άδιιμοι, καί ψυχQöv

άναπvéovov, xjjv èx μεγάλων καί κανατοδέων
• r è •. ••A
•*- *
ἐστί πvgevtjv, « - / <; ~o/ • c c. /

££ djvTt&g άαττεται η §vyxoTtij. εύτε μέν γὰς ἐδόωται ή φύ

αις, καί ἐστίν εüxQατος , πάντων μέν xQarét, Ttäov òè ση
a* - a. - -

μαίνει, καί ύyQς , και πνεύματι, καί στεQεοῖαι , xai vj τού

cum subsultu vehementi: accedit vertigo, animae defectus,
membrorum torpor ac resolutio , ingens neque cohibendus
sudor, totius corporis frigus, sensus vocisque privatio.
Haeccine vero stomachus patiatur? huic quidem adfectus
proprii sunt, mausea, vomitus, cibi fastidium, singultus,
eructatio, et ea nonnunquam acida. Ii vero, qui corde
laborant, sensus habent etiam acutiores, ita ut melius
quam antea et audiant et videant: mente quoque con
stantiori puriorique anima praediti sunt, idque non modo
im praesentibus, megotiis, sed etiam ut futura verissime
declarent. Hae certe non stomachi, sed cordis, faculta
tes sunt, ubi et anima, et matura ejus locatur, ubi etiam
eaedem facultates morbo adficiuntur. . Ceterum hic adfe
ctus virium naturae dissolutio est, ejusque causa frigidi
tas cum humiditate : nam et intra et extra calore vacant,
meque sitiunt, et spiritum emittunt frigidum, magnis li
cet atque ardentibus adflictati fuerint febribus, a quibus,
syncope succenditur. Nam cum matura valens, et recte
temperata est, omnibus dominatur atque imperat, et hu
moribus, ct spiritui, et solidis partibus, perque conve
 RAI ΣHMEIQV 0£E£2N II402V DIBAIOV B. 41
Ed. Oxon, [19, 20.] Ed. L. B. (16.)
των εὐταζίη καῦ ἐνμμετgtm £c ojv διάτει τὸν άνθgωτον·
ijv ôè vijg q^jouos δ δεσμός, τουτέστι δ τόνος , λv0j, τότε
yiyverat vò τάθος. xατάρχει όè aùvêov xαὐσος, ός ἐστι
τοιδαδε.
IKε φ. δ'. [IIegì xaìotov.] IIÜg μὸν πάντη κοῖ δgiuù
xai λεπτὸν, μάλιστος δέ τά είσω, άνσπνο) δεguh, óς ἐκ
tvgög , jégog öìxh μεγάλη, ἀμνχθοῦ ἐπιδvuin, 7λῶσσης ἐn
Qότης, αὐασμός χειλέων καί δέοματος, άκgea ipvyQά, οὐgo.
yoïóßαφο. κατaxogάος, άygvTrvin, σφυγμοί πυκνοί, σμικgoi,
άλντοι * όφθαλμοί εὐαyéç , λαμττροί, ύπέgvögov * TQogtjtou
εὐχgoin. [20] ijv òè ἐπιμᾶλλον αύζη τὸ πᾶσος, μάο τ&
ττάντα καί κακίω* οφυγμοῦ σμικgότοτοι και πυκνότστοι, τύg
£ngότατον xai δαιμότατον, yvóum togâ pogog, ττάντων άyvo
ain , διιμῶδεες, φαῦσαι pvyQoù êtvóvuin, voiyov, £o9ijvog,
δάφεος , iygoù* Zég&g yvyQai, òévaga δεQuóτατος, övvzeg
πελιόνοί, άναπνοῦ τυxiv), vovig τεgi uévooTto; xai κληίδας.
ijv òè êç àxQov §nQότητος και σεαμαοίης ἀκμ ή φύσις, τὸ μάν

mientem horum ordinem et modum vitam hominis admi

mistrat: at si naturae vinculum , i. e. vis, soluta fuerit,
tunc adfectus iste nascitur. Huic initium praebet causus,
(sive febris ardens) qui hujusmodi est. ^
C a p. IV. [De causis sive febribus ardentibus.] Fer
vor ubique acer atque tenuis, in interioribus praesertim
partibus: spiritus velut ex igne, torridus: ingens aëris
adductio, ejusdemque frigidi desiderium : linguae, item
que labiorum et cutis siccitas: extremae partes frigent :
urina bile saturata: vigiliae: pulsus creber, exiguus, lam
guidus: oculi lucentes, splendidi, subrubri: bonus faciei
color. Quodsi malum increscat, majora et pejora fiunt
omnia; pulsus minimus et creberrimus: calor siccissimus
et acerrimus: mens desipit: omnium rerum ignari sunt:
siticulosi: omnia frigida attrectare cupiunt, parietem, ve
stem, pavimentum , humorem : manus frigent, sed earum
palmae vehementer incalescunt: ungues lividi: respiratio
frequens: roscidus quidam humor circa frontem et jugula.,
' At si ad ultimam ariditatem et calorem pervenerit matura,
 42 ' 4PETAIox KAIIIL44oxox IIEPI AITIav
Ed. Oxon. [20.] - Ed. L. B. (16. 17.)
�εQμὸν ἐς ψνχθόν, ό δὸ αὐχμδε ἐς ἐτομßgtrjv vgétera. at
zág töv τgnyuá(17)των ἐς τὸ ἐσχατον ἐπιτάσιες εἰς τ}jv èvay
/ a. •' * •» w 5 - - / w

vinv μεταθάλλονσι ίδδην. Értjv ούν λνθή της φύσιος τά δε

e p. -

ouά, τόδε ἐστι ή συγκοπή, τότε ίδρῶς άσχετος τάvτn τοῦ

oόματος, άνσπνοή ipvyQ), άτμός άνά άνας πουλύς, ἀδιιμοι.
•*- / w ^ o *r > \ w w »/ ^ >•

§£jgovvav yàg τά έ άλλα, άτὰg xai τά άλλα διιpa£α δg

r . 3; /

7ανα , στόμα , στόμαχος* οὐσα λεττά, δόαταδδεα* xoùin v&

ττολλὰ μὸν ἐngh, ἐστι δε xai οίον ύποφέget ßgayéa yoÂαδδεα,
w p. c / w w w » a. a. v o w

πουλύς πλάδος. διαδάζει δέ και τὰ δστέα λvόμεva* xai άπό

τάντων ύς ἐν ποταμῶ ἐς τὰ ἐάω ή φορή* yvyjg xarágra
oig, aio 9nous oùuTraoa xa8agii, διάνοιο λεπτη, χνόμη μαν
τική. Trgoyivojoxovou; uèv oùv Ttgöriora μέν άvτέοισι τοῦ βίον
την μεταλλαyijv* êtêtvoz voîov ταg&oöov Trgo^&yovou τά αύδις
• ? c v • r v \ *or .» ct w »* v -

δοσμεva* oi δὲ αὐτέονς μέν ἐσθ', δτε και άλλο φασί δοxé

ovov • vj άποθέσι δέ τῶν εἰgnuévov δούμάζουσι δνσgoros.
μετεζετεgov ôè καί τgoo*λέουσι τῶν xavoiyoμένων τιαί, τάγα
pëv tagsövrag ögéùvveg aùvoi μοὐνοι, υττὸ λεπτῆς καί καῦα

calor in frigus, siccitasque in humiditatem convertitur; .

quoniam extrema rerum incrementa in contrarium statum
solent transire. Itaque cum soluta fuerint naturae vin
cula, haec est syncope: tum per universum corpus non
supprimendus sudor erumpit: respiratio frigida: plurimus
circa mares vapor: siti ardent; etenim tum omnes aliae
partes, tum praecipue ipsa sitis instrumenta, os scilicet
atque stomachus , exaruerunt ; urina tenuis, aquosa : alvus
plerumque sicca est, sed quibusdam pauca, biliosa ex
cernit; multus redundat humor: quin etiam ossa dissol
vuntur atque diffluunt : ex omni parte, sicut in flumine,
extra fit affusio. : Animus constans rursus efficitur: puri
sensus omnes: ingenium subtile : mems vatidica ; quo fit
ut imprimis vitae snae finem adesse praesentiant; deinde.
adstantibus futura praedicant ; sunt quidem nonnulli, qui
eos aliema loqui arbitrantur, sed cum praedicta evenerint,
homines admiratione obstupescunt. Alii cum quibusdam
defunctis etiam colloquuntur, quos praesentes ipsi fortasse
soli prae tenui puroque sensu adspiciunt: aut forte ipso
 rai xHMEiav ogeay Aesiy BIBaiov I. 43
Ed. Oxon. [20. 21.] Ed. L. B. (17.)
Qης σίσσήσιος, τάχα δ' αὐτοῦ τῆς ψvyijg TtQoyvvooxoùong, xai
διηysuuévng voùç ävögag oiov £vy£oovvai.\ 7rQ6o8&v μèv yàg
àv ùùv τοῖσιν ίygotov ány xai ίόφφ' ἐπεῖ δέ τάδε ἐντλησs
ij voÜoog, xai άπό τόν όφθαλμῶν τjv άχλύν ἐλε, ἐgéovos
τά τε ἐν τφ ηάgi xai /vuvj vj yvyj yiyvovrai uâvrues árge
*άς* οί δέ ἐς τοσόνδε λεπτότητος ύygöv xai της yvóunc άφι
7μένοι οὐ μάλα τοι ττεgiyiyvovvai , êênêgopévns jön vijg %o
vixijs övvåuoc.
Keq. έ'. [IIsQi yo£gng.] *H yo£gn Trahivogoός
§οτι Φog) της ύλης τῆς ἐν τά ταντι ἐς τὸν στόμαyov xai
τ}ν κοιλίην καί τὰ ἐντεgo, ôôùvovov xaxöv* διεπόδει δέ
ύττεgδεν μέν ἐς ἐμετον τὰ ἐν τό στομάχφ άλιζόμενα * διὰ
ôë vijs wäro διάδδου τὰ ἐν τῆ κοιλίη'και τοῖς ἐvrégoig iyQá.
iòénv òè và tQöτα μέν ύδαταδδεα τὰ δι' ἐμέτον, τὰ δὲ δέ
ίδgnc xöTtQova ùygά, δνοσόδεα' άπειριες yàg £vv£y&es [21]
αί τῆςδε τgogâouες' ijv òè τάδε άποκλvo0j, q£yuartòòea,
âretra yoÂαίδεα. τά τgότος μέgn örjöiog άτονος : ἐπειτα
ôë §üv èvvåøçov μέν δ στόμαχος, yαστης δέ μετὰ στQögov*

rum animo viros, quibuscum versaturi sunt, praenoscente

atque declarante. Is quippe erat antea in humorum il
luvie et caligine demersus: postquam autem ista morbus
exhauserit, tenebrasque dispulerit ab oculis, quae geran
tur in aëre, enarrant, mentemque quasi nudam habentes
veracissimi vates evadunt. Quicunque vero ad istam hu
morum amimique tenuitatem pervenerint, vix supersunt,
quia facultas eorum vitalis iam in auras evanuerit.
C a p. V. [De Cholera.] Cholera materiae recursus
est ex universo corpore in stomachum et ventriculum et
intestina: malum acutissimum. : Ea quidem, quae in, sto
macho congesta, fuerint, supra per vomitum, erumpunt;
per inferiores autem vias humores in ventriculo et in
testinis collecti exeunt. Quae, primo evomuntur, aquosa
sunt: stercora venter excernit liquida et odoris foedi: nam
adfectus hic ex adsidua cruditate mascitur; ubi ista eluun
tur, pituitosa prodeunt, ac deinde biliosa. In initio haec
facile ac sine dolore redduntur, postea vero cum stomachi
intensione ac ventris torminibus. Si morbus. increscat,
 .

44 APETAIOY KAIIII 440KOY IIEPI AITIQN

Ed. Oxom. [21.] Ed. L, B. (17. 18.)

ìv òè ἐς τὸ κάκιον ἐπιδιδέ, και στgόφοι μείτονες, λειποθυ
utn, άλυσις μελάων, άπορίη, άποσrrin* ijv òè καί τι τgoo
ενέγκωνται, πολλφ άοὰρ ἐùv vavvij, èc ἐμετον διεκθέει ἐαν
ὸ γολ} xavaxogéog xai τά διαχωgήματα όμοια- στασμοί,
£vvo\xai μνόν, τῶν ἐν τjj xvijum xai ßQaytóvtov' öáxrv
λοι καμπύλοι, σκοτόδινοι, λύy$, övvyες τελιδvoi, xat: apv§tc,
άxgea pvyQ&;' xai τὸ δλον άyóδεες* jv ôè ἐς τελευτ}v jxm
τὸ κακόν , άτάg iögot dóv8Q07tog* yoÂ} μέλαινος άνα xai
xάτω. ούgo: αγεθεῖσα κόστις ύπό σπασμοῦ• • άλλ' οὐδέ οὐ
gov άλίζεται ύττό- τῆς ἐς τὸ ἐντεgov vöv öygóv μετοχετεὐ
oeoos* άφωνίη, αφvyμοί σμικgότατοι xai Ttvxvóvovot , öxöσοι
èrti $vyxoTtj* èvv&ovsg ἐμάτου ἐννεχέες (18) xéyégi, πQoόυ
putav τεινεσμόδεες, ἐngai, äyvìos * ®ävavog èrroëôvvog xai oixri
ατος, σπασμά καί πviyì xaì àuévq x£v 5. φάget μέν τὸ πά
δος δgn μέν δέgeos, δεύτεgov ôè φθινότιogov, fjg jooov,
yειμῶν ήκιστα* jìixiav òè ai töv vöov και άκμαζόντων,

graviora fiunt tormina, defectus animae, membrorum re

solutio, anxietas, cibi fastidium : vel si adsumant, bilis.
saturate flava cum multo sonitu ac mausea per vomitum
erumpit: similes etiam dejectiones sunt: accedunt nervo
rum distentiones: crurum brachiorumque musculi con
trahuntur: digiti imcurvantur: vertigo fit et singultus:
frigus oboritur, et extremae praesertim partes algent, to
tumque corpus inhorrescit. Si pernicies im propinquo est,
sudoribus aeger diffluit; atra bilis sursum et deorsum ef
fumditur: urinae parum redditur, tum quia convulsioni
bus prematur vesica, tum quia haud multum urinae col
ligat, propter humorum ad intestina derivationem : vox
intercidit: pulsus exiguus et creberrimus, qualis in syn
cope : vomendi conatus adsidui et inanes: dejiciendi, sicnt
im tenesmo, cupiditas, sicca tamen, neque humoris quic
quam excernens. Mors doloribus plenissima ac miserrima,
quae convulsionibus et strangulatione et inani vomitu
infertur. Aestate adfectus praecipue nascitur, postea au
ctummo, vere rarius, atque hieme rarissime. Ex aetati
bus eidem opportuni sunt juvenes quique aetate consi
 AI >IIMEI^v o£E^v IIA02v BIB4iov P. 45
Ed.-.; n. [21.] Ed. L. B. (18.)
?jgag ijwova, tauòta , ôè vovvéov μᾶλλον, άλλ' οὐ θανα
τῶδεα. … ….. • *.• ' . - •, • v •••

1Kε φ. g'. [IIegi είλεοῦ.] 'Evrégotov yiyverai μάρ

qλεγμονγ, δδύνην δλεθρίην ἐμποιούσ&. , ®vijoxovov . 72g
μvgtov στgόφοιαι καgτεgoῖσι* èyyiyv€ται δέ xai πνεύμα τρυ
ygöv, âgyöv, ούτε ι κάτω τεgijoav άηάιον τούτε άνω άνελ
όμεναι: uiuvet: ôù êtitoÂv άισσόμενον ἐν δλίγησι τὸν
ävo άλἐσι' τοῦvexe, xai τὸ πᾶσοε ἐπίκλησιν ἐςgey si
λεόν. xjv ταύς τοίς στρόφοις δέ καί τίεσις καί μάδα
§ις τόν ἐντάφιον ἐς , ι και πουλύ τό ύπογάστQuov itsgt
oym, yogóayòς τὸ τοιούτόν ἐστι' ούνομα δ' ἐψησις μèv yàg
ij u&λθαζις : yogô, ôè àyvégov èrtojvvuov, xaì yàg xaì èt,
yogôtàa. τὸ μέσεντάμον ἐκίκλησκον. οί τρόσσεν, τὰ μεσηψύ
veüga xai τά άyyéîa , xai τους ύμένας , τούς ἀvoyjag τόν
èyrégov. &irin voέτείλεού- συνεχῆς ἐμὸν διαφόog) ovrtov,
πολλόν τε xai τοικίλων, καί οῦ ἐννηθέων, xai άλλn $it'
άλλα άπειρίn , uἀλιστα δ' ἐπί τοίσι ἐλεύδεαι, άκοῖόν τι με
«' .. ” : : •. n .• • ' ' * .* *• :. :. . . . - ';
stumt: semectus, minime: pueri maxime, , sed extra mortis
periculum. . . . ,. *. : • .■ .• - - - -

- Cap. VI. [De ileo, sive μοῦνulo.]. In intestinis ex

citatur inflammatio 2dolorem movens, perniciosum ; multi
quippe. e .vehementias torminum, intereunt. Intus etiam
spiritus quidam mascitur frigidus ac iners, qui nec per
superiora,. nec per inferiora facile transmitti potest: sed.
per superiorum intestinorum sinus convolutus plerumque
inhaeret; quam ob causam ilei (sive volvuli) momen ob
tinuit. At si ad tormina compressio. jntestinorum et mol
lities accesserit, multumque ima- pars ventris extet, yog
δαιμός adpellatur: quia ἐμηαις (i. e. elixatio) idem quod
μέλθαάις (i. e, mollities) significat,. yogöh vero momen in
testinorum est; ita. mesenterium, nervos scilicet atque
vasa membranasque,, quae in medio intestinorum jacent et
ea suspendunt, ἐτιyogδίδα veteres dixerunt. Ilei causa est
adsidua multorum, variorumque atque inusitatorum ciborum
corruptio, et alia post , aliam cruditas, praecipue ab esu.
earum rerum, quae, ileum excitare consuerunt, quale se
1
46 : aPFTaroy xar II44oroy IIEPI artinw
Ed. Oxon. [21. 22.] [Eά. L. B. (18.)
Aav, onting. οὐκ ἐδόκητος δε τληyh, h γέις, ή γνχσοτο
otn £q) [22] iögövv, άδην Η γανόδv* xai οίσι δè êvrsgov ëc
vöv öoyeov £ùv xörg® xaréfin, xai οὐκ άνέσθη ἐς την xot
Atqv, άλλ' άνελήφόm ßim, vovréovot £9og érupìsyuaivav τὰ
x&ro ἐντεga. άνηδες δέ τὸ πέδος παιδίοισι, οὐσίπερ ἐν καί
&ireptn j, xai τὸ βλάβος διαδιδράσκονσι' τ μᾶλλον δέ διὰ
re τὸ ἐδος καί τ}v iygότητα τόν ἐντέgων' άλισόngά χάg*
/£govtsg òè oῦ μάλα μὸν πάσχουσι, ττεgiyiyvovtav ôè jwiora.
gign ©ägeos τέκτει μάλλον figos, φύινόπωgov ôè yειμῶνος,
άμφοῖν δὸ ἐπιμέλλον δ£gog. πολλοῖσι μὸν ούν ἐπι τούτοισι
otgögovov 9yjoxovov αὐτίκω* μετεάετέgouos δέ και τύος ἐy
7ίγνεται, καί αὐθις μελανδόν τότε τὸ ἐντεgov, xai διασαπἐν
ê£&tsos, καί ούτος ἐλιπον. Έύνεστι δό αὐτόοισι, εἰ μἐν
άπιεικ}ς εἰλεὸς είη, πόνος ἐλισσόμενος, (ατομάχον πλάδος,
άλυσις, μαλακίη, ἐgeέιες κεναί και οὐδέν ἀφελοῦσαι, xoùin
ύττοßogßogitovoo, qùoyov, ööoitogtm usoyì àgns, διάοδοs
δέ άτελάς. ijv òè ἐπί πᾶσιν ίσχῆ δ εἰλεές, πάντων άνω ή
piarum atramentum est. Idem etiam exspectari potest ab
ictu, vel frigore, .veI larga atque ^ avida inter sudandum
frigidae potione. Iis etiam inferiora solent inflammari in
testima , quibus intestinum: cum stercore in scrotum proci .
I.
dit, meque in ventrem repulsum est, sed eo violenter pro
trusum. Usitatus etiami pueris est adfectus, quippe quos
cruditas multum infestet: sed ii evadunt, tum propter con
suetudinem , tum ob intestimorum humiditatem, quae illi
habent lubrica ; ileo senes non saepe tentantur, sed ex eo
minime ad sanitatem perveniunt. * Adfectum hunc tempus
aestivum magis quam vernum parit, auctumnus magis,
quam hiems, utrisque autem multo , frequentius 'aestas.
Multi itaque ex his torminibus repente. intereunt. ' Qui
busdam pus intus coit, , deinde nigricams , et putrefactum,
excidit intestinum, atque ita perierunt. Si morbus sit me
diocris, adest dolor convolvens se : humorum in stomacho
redundantia: resolutio et languor: eructationes vacuae, ni
hil relevantes : alvus flatibus submurmurat, quae usqtie ad
sedem transeunt, ubi exitus iis intercluditur. Sin aegrum
morbus e toto occupet, omnia sursum et spiritus, et pi
**
 XAI > ITMEIQV OÉE£2V IIAGM?M/ BIBLMIOM P. 47
Ed. Oxom. [22.] - Éd. L. B. (18. 19.)
φορή, ττνευμάτων, φλεγματος, χολῆς, ἐμοῦσι yoυν τάδε :
ÉÉoyQov, yvyQoi τὸ πᾶν σκηνος' πόνος τονλίς, άναπvo}
xaxj, διipaìéot* ijv òè xai όνήσκειν μάλαύι, ίδgός τρνγούς,
övoovgin , íógn άπολελημμένη, ἀς unôë iayvöv άλασμα δελά
ασι- κόττgων άμετοι, ἀνδρωποι άφωνοι, σφυγ(19)μοί πρόσσεν
μἐν άgauoi, ouxgoi* Trgò 9avovov ôè ouxgörarou, xai tv
xvörarot xaì èxìsttovreg. τάδε μὸν ούν τοῖσι λεπτοῖσι ἐvrg
gouas $ursurirrst. άτάς και κόλω τά αὐτά πάσεα χίγνεται,
xai τά δυνόντα όμοια, xai j αύτ) ovuuogqrj. τοντεων δέ
μετεζέτεgoi διαδιδgóoxovot xov£, ijv πύος ἐγyévnrou τά κἀλφ.
aitin òè vö ßáòος τὸ αagκοειδὸς τοῦ ἐντέgov. τόνος δè ioyvóg
μέν, ηδὲ δεῦς ἐπί τοῖσι λεπτοῖσι êvrégotσι, πλάδος δέ xaì
ßágog ίσχον ἐπί τὸ κόλφ. διάσσει δὸ δ πόνος, άλλοτε μάν
èrri vjov τλενgjαι, εύτε yavraoin èryiyveras τλ£vgivuδος * wai
yàg xai TtvQsv&ivovov οίδε άλλοτε δέ ίπὸ τῆσι νωσjαι ἐy
δῶδε και ἐνδα, δς δοκέειν την όδόνnv jtovog ij oiiìqvòg
άμμεναι, αὐσίς κοτε ἐν τοῖσι κενεφαι. ττολλὸν ψάς τὸ κά
•• ^ - - -
- * - -

tuita, et bilis per vomitum erumpunt, pallidi sunt, ac per

omne corpus frigidi : dolor. vehemens:, spiritus difficulter
trahitur: urget sitis. ; Quodsi mors iam instet, sudor ma
mat frigidus: urinae , difficultas est; sedes adeo constricta,
ut me temuem quidem lamellam recipiat: stercoris vomitus:
vocis interclusio: pulsus antea quidem rarus et exiguus:
sed instante morte minimus, creberrimus, deficiens. Haec
utique adfectis tenuibus intestinis contingunt. Iidem etiam
morbi colo incidunt, et eaedem notae sunt, eademque mali
species. Horum aliqui evadunt, si in colo excitetur sup
puratio : cuius rei causa est, quod intestinum crassum , et
carnosum est. Ceterum adfectis tenuibus intestimis tenuis
ac acutus subest dolor: ubi vero colon laborat, plurima est
humoris abundantia et gravitas ei inhaeret, dolorque modo
ad costas pertingit, ac pleuritidis opinionem facit, si
quidem etiam in his oritur febris: modo hic vel illic sub
iis costis, quae mothae vocantur, percipitur, ita ut jecor
aut. lienis dolere videatur; rursusque ad ilia descendit;
colon etenim intestinum praegrande est, et undequaque
48 APETAIOY KAIIII.4.10KOY IIEPI AITI^v
Eâ. Oxom. [22. 233 - - Ed. L. B. (19.)
Aov xai ταντί άλλας ποιείμενον μετέετ£gotot δζ και ἐς τὸ
iegöv öovéov êgêsv; xai § ungoùg, wgi διδόμων κgeuaorij
gag. ἐπί δè τού *) Auxoiou êuετοι πλεύνες κενοί, τά δè
Éusíusve, Aettà , yoÂóósa, ἐλαιοειδέα. ἐστι δέ δ ' ἐντεῦθεν
xivövvog τοσόνδε άσινάστεgog, öxögov xai τὸ κῶλον τῶν λε
πτόν ἐvrégov σαgκοειδέστερον και παχύτεQov και άνέικα
xóvsQov. „ . ,- . * * * ‹ *. * • • - - - -

[28] Kep. t'. [IIegi τόν κατὰ τὸ ἐπαρ δάζων τω

δόν.] Töv άπό καgδίης οί άπό jiravos oùx άκύτεgov μόν,
άπιττονότεgov ôè ôyijoxovov, άτι χάς αίματος πάγος τὸ πλεί
otov jtag* ijv òè ἐν τῆσι πύλησι αὐτόov ÉvuItéom vis $a
vávov αίτίη, οὐ μετον δ££og ij ot άτὸ καθόins 9vijoxovgt.
ύμέσι yàg xαί τόνοισι ἐπικαίQotov xai λεπτοίσι καί φλειμί
μεγάλησι ἐυφαντaι τάδε τὰ μεσεα. ές δè καί τῶν σοφόν
άφnyéovταί τινες, καί pvyijg èriòvuin tjôé èyxáònrat. αί
μοόόαyim μèv yàg ίτερίσχει πάντα πολλὸν' άζωοις γὰρ φλε
ßöv jtag yiyvera, * óv èv αὐτὰρ μεγάλη μέν φλεγμον), οὐ
xàgra £vv£yévog, oùôë ëv τιοῖν ἐς τὰ ἐπίταιρα χωρία* φόάνες
fusum atque sinuatum; quibusdam dolor etiam ossi sacro
infigitur, et femoribus musculisque testiculorum , qui
cremasteres adpellantur. ' Porro qui dolore colico ten
tantur, magis inani vomitu laborant, quodque effunditur
tenue et biliosum est oleique simile. In hoc malo tanto
levius est periculum, quanto colom tenuibus intestinis et
carmosius est et crassius et noxae tolerantius. /

Ca p. VII. [De jecinoris acutis adfectibus.] Qui

jecinore laborant, quamquam non citius quam cardiaci,
majori tamen cum dolore moriuntur. Etenim maxima
jecoris pars sanguinis' quaedam concretio est. At si in
ejusdem portis causa inciderit aliqua letalis, aeque cele
riter ac cardiaci consumuntur. Siquidem hae partes e
membranis , nervisque tenuibus quidem illis, maximi ta
men ad vitam momenti, atque ex venis grandibus conte
xuntur. Praeterea, ut philosophi quidam prodiderunt, huic
loco animae adpetitus insidet. Ex hoc viscere longe ma
xime fiunt sanguinis profluvia: jecur enim venarum quae
dam radicatio est: in quibus, sicut neque in ullis aliis
 IRAI > HMEIK2N OÉEQV IL469$2V BIBLMIOM B. 49
Ed. Oxom. [28.] - Ed. L. B. (19.)
7άρ ἐλθόν τοῦ ἐjv övögtoTtog. ομικgotégm ôë 8ouvá
τούνεκεν διαδιδgάσκουσι, μέν τὸν όλεόQov, μακgότεgo: ôè vo
o§ovot. ÉQyov yàg aùréov τοῦ κατά τ)ν ἐαιμάτωσιν οὐκ
άττιν άνάπαυλα, ούδε άμθολή* ἐπί δè vjv xogôinv xai r&
vég9ev τοῦ διαφgάγματος ' ἐντεῦθεν yäg τοῦ αίματος άφg
αιες* }ν ἐπί μείζονι αίτίη ττληyj ij διαφθοαῖοι ἐvv£y£o, qtoA
λόν καί κακόν αιτίον, καί οίνοφλvyim, íí pυζι *agregij, xai
èv vjov ττύλιαι 7iyvsrat q£yuov), άκιστος άλεθρος. τύg
μèv yàg ίποßgόγον, άλαμπάς, δgiuù , σφυγμοί νωσgot. t6
vov iöén totwün xai τοντοίη, άλλοτε μèv í óôùvn éri t&
δεδιά διεληλαμένη, άς δοκζειν δάύ ßέλος ἐγκζεσθαι, άλλοτε
δέ σταδφφ ίκάλη- σύσις δέ κοτε τόνος ßagis, ßagúratos
μεςnyù òè της όδύνης άrovin xai άφωvin* ótáqQayua, xa;
ίτζωκός ἐλxovra. άπό τόνδε yäg äyσος τὸ jtag iigrnro.
διά τόδε ἐς τ}ν κατ' ἐν κληίδα δδύνm «agregij* £j$ δε άrs
-

-.

juxta partes mobiles, magna haud admodum frequenter

excitatur inflammatio, quia, priusquam haec contrahi pos
sit, aeger interit. At exiguae inflammationes saepissime
ibidem oriuntur: quo fit ut mortem evadant, sed diutius
aegrotent ; quoniam a procreando sanguine, quod opus ad
jecur pertinet, id mec quiescit unquam, nec moratur.
Quodsi circa cor et infra septum transversum, ad quas
partes sanguis inde amandatur, magna quavis de causa,
vel ex ictu, vel ex assidua multorum et inutilium cibo
rum corruptione, vel ex ebrietate, vel e violento frigore,
et praesertim in ipsis etiam jecoris portis, contrahatur
inflammatio, mors ingruit celerrime. Fervor enim urget, }
in profundo lateres, obscurus, acer: pulsus segnis : do
loris varia et omnigena species, qui modo dextras partes
ita transfodit, ut acutum illic telum infixum esse videa
tur, modo torminum similis: rarsus cum ingentis cujus
dam gravitatis sensu; inter dolores virium languor vocis
que suppressio. Septum transversum et membrana costas
succingens deorsum trahi percipiuntur, quia ab his parti
bus jecur suspenditur, atque ita illas onere suo degravat;
quapropter in jugulo , quod est e regione jecoris, vehe
aretAEVS tOM. i. ID
50 APETAIoy KAIIII.44oKoy IIEPI AiTiov
Ed. Oxon. [23. 24.] Ed. L. B. (19. 20.)
λής: προσν(20)μίη δέ μοὐvov* wjv ἐς τέλος xot? άφίκηται,
£ngij* àvaTrvoi; xaxrj. où yàg £vvriuogéει τό πνεύμονι τὸ
διάφgayμα, ἐννομαρτέον ἐς ἐυναγωγήν καί διάστασιν. ττνεύμa.
ouxgöv äìxovov, èxTvêovov μείον* χαοι}ν μελαγχλωgov, uo
λιβδοειδέες, άπόσιτοι. jv δέ τι προσενέγκτονται qvaçôsss vg
ίποyovögt p , êgêÜôç yoìóδεες δάζουσαι, ßgouóöses* vavvin,
διάστασις κενε), yaothg άπολεῖνμévm τά πολλά χολαόδεα,
y\toyQa ßgayéa* άεί δά ἐπανδέα yiyveras τὰ πάθεα* χνόμm
où xàgra togâqogos, voògì, uετέωρος, τετνφομένn, öxvos
τονλύς, ψύεις άκράτον, τθόμοι, άγεα, λύy$ xevh, oraauó
δης, ίκτεgos, yoìì äxQnrog, yoÂößαφοι τὸ πᾶν. ijv ôè xai
τgò äßêáunc φαyj, xai άλλονς ἐκτεινε σνχνους' [24] öxöσοι
ôë ij aiuoόόαyiq, h xoiìins vagâyo Troïìoios yoÂαδδεσι, η
oügotov àxQijrotov avyvoiov τὸν δλεσgov διῆλλαντο, τουτέ
ouoi δέ μετά τgάς ἐβδομάδας ἐς άπόστασιν τύου τὸ jtag
τgétera: ijv δὲ ἐτι πολλὸν ύπερθάλη γgóvov ävëw άποστά
mens sentitur dolor; tussis imperfecta, tussiendique tan
tum cupiditas, vel si ea forte expleatur, nihil humoris
secum trahens: spiritus difficulter adducitur, quia septum
tramsversum pulmoni mom opitulatur, quod ei ad constri
ctionem ac dilatationem naturaliter inservit: panlulum spi
ritus accipiunt, plus emittunt. Coloris sunt ex atro viri—
dique permixti, et quasi plumbei; cibum fastidiunt, vel si
quid adsumunt, praecordia iis inflantur: eructatio fit bi
liosa, acida, virosa, cum mausea et inani intemtione: ven
ter solutus biliosa, viscida, pauca, plerumque dejicit. Mala
adsidue increscunt: mens, quamquam haud ita multum
alienetur, segnis tamem fit et suspensa et vana: corporis
multus languor: extremorum frigus: tremores, horrores—
que: singultus inanis, convulsioni similis; icterici fiunt,
et per universum corpus sincera bile inficiuntur. Jiegius
autem morbus ante septimum diem exortus et alios
quidem saepissime occidit. Quicunque vero vel sanguinis
profluvio , vel mnltis ac biliosis dejectionibus, vel urinae
plurimae et sincerae effusione, mortem evadunt, his post
tres septimanas jecur ad suppurationem tendit. Quodsi
longum adhuc tempus sine abscessu durent, in hydroperis
 KAI ΣHMEIQ)v 0£EQV IL£6aN BIBAION B. 51
Ed. Oxon. [24.] · - Ed. L. B. (20.)
αιος, ἐς ύδgortor à pvxrov τελευτά* δειμαλέοι, βααχυτάται,
£ngoi τὸ σκηνος, άλιτόες. δάζων ἐπιδvuin, άποιος ή yεῦσις.
vtare, δέ τόδε τὸ πάθος φθινότωgov* oùv πλῆθος ἀgtov
xai τοικίλον άπεψim* ijìuxin δέ τασεων μᾶλλον ἀκμή.
Kep. 7. [IIegi τῆς κατά τ}v xoùnv φλερα δ£stns
voόσου.] Arrò τῶν πυλάων τοῦ jjtovog εὐg&ta qλέιρ διαίσ
ost uάτη τόν τοῦδε τεgάτων. άεί yàg èg â&trrà xai πλεύνα
αγιζομένη ἐπι τελος ἐς ἀφανδα τjov öiptov Ttóvtn του ήττα
τος σκίδvovau* τοῖσι δέ τουτέων τέgσαι άλλων φλεβόν τε
Qαταδσιες κατὰ τὸ στόμα ἐvyxéovvat , αὐτεg êw λεπτόν wai
τλεύνων μέίονες καί ἐλάσσονες yiyvovrai : ἐπιτελάος ἐν μά
αφ τφ jjtart És uiav q)€3a uεγαλην σνναystgovrav. èvrsù
δὲν δέ δοιαῦ ἐ£ άποσχίσιος yiyv6u£vov ττλgnv του ήττατος
άφικνέονται. j uèv yàg àvo τὸν τgότον λοβόν διατεgijoaoo.
ès và xvgτά αύτεον ἐζεφσάνδn* άτειτω πεghvaoa τὸ διά
qgayua $u@övet vj xaQÖim* xoiìn qλὰμ jδε καλέεται. j δέ
ävëgm , τὸν κάτω λοßöv τὸν πάμττον διατεQijvaga uἐχθι τῶν
•

insanabilem adfectus desinit; siticulosi fiunt, parum tamen

bibunt: corpus aridum est et expers pinguedinis; acida
expetunt, sed nullum gestu saporem percipiunt. Morbum
hunc auctumnus infert, cum nimia horariorum et vario
rum fructuum esca, et cruditate ex iis insequente. Qui
aetate consistunt eidem maxime sunt obnoxii.
*. C a p. VIII. [De penae cavae acuto adfectu.] A por
tis jecoris inter ejus extrema vema- lata procedit, quae
in tenues ac plures usque divisa in totum denique jecur
per venas adeo minutas distribuitur, ut eae visum ef
fugiant. Harum summis osculis aliarum venarum extre
mitates committuntur, quae ex tenuibus pluribusque ma
jores paucioresque fiunt, et in medio tandem jecore in
venam unicam atque gramdem coalescunt. Inde per divi
sionem duae factae ultra jecur pertinent. Harum altera,
primam jecoris fibram sursum penetrans, in gibba ejus
parte iterum emergit: et postea, septo transverso perfo
rato , cordi inseritur; pena cava haec vocatur. Altera,
quinta et inferiore jecoris fibra usque ad gibbam ejus par
tem trajecta, juxta spinam exit, eique usque ad coxas
l) 2
52 ApETAIOY KAIIILA4OKOY IIEPI AITIQN
Eâ. Oxon. [24. 25.] Ed. L. B. (20. 21.)
avgrjv, ἐπί τ}ν άγν ἐgaoi, xai τῆδε ταρατόταται μάχgs
t&v ioytov. άτάρ και ήδε κοίλη, ούνομα τὸ αὐτό, oüvexev
μια και άvτη ἐστίν ή φλὰρ τ}ν ἀρχὴν ἀπὸ τοῦ ἑτατος
toyovog. si yàg τις ἐσέλει, διελάσαι άν ἐλασμα καί άπò τῆς
άγο9εν τῆς ἐτί τήν καρδίην κοίλης φλεγὸς ἐς τὴν παρὰ τῖν
δάγιν, και άπό της όέγεος διὰ τοῦ τατος ἐπί την καgôinv.
äyo8og 7άς ή αύτη. jôe oùv ή φλ}ιρ, δς ἐγὼ δοκέω , fi
£ίμngog voo&sv άζίσι τάθεσι, καρτεgoῖσι ' uia yàg èori trá0a*
μετεζετ£gotσι δέ inrgoios uoùvn òoxíst togâ τΖν άάγιν vogí
eiv, oùvexo, vijg èg vjv xogδίην τὰ σημείος οὐ τgogo véα. ἐν
vòg yàg τοῦ δόgnxog διατέταται τgὸς οὐδèv TtQoovoyoμένη,
άλλ' ἐvatogsvuëvm τά δεδgnκι, ἐατ' άν άπò τοῦ διαφαέγμα
τος ἐμφυη τj xagótq. ijv ούν τι μεγάλων κακόν ἰσχη τήνδε
w r r > ^ c .^ ^ f-^-i . / •

τὴν φλάρα, ἐvvéxQvys áutéyov ó óógné. [25] 7iyverat δ'

oῦν άμφί τήνδε τύν φλάβα καί κόματα* εύτε άnyvvuêvn (21)
oiuoόδαytn öxuora xreivet* ihtegδεν μέν διὰ πλεύμονος καί
ôgtngins ἐκχεομ£vov, ijv èv τφ δύgnκι άαyj* ijv òè παρά
praetenditur; haec etiam vena cava est: idem enim no
mem obtinet, quoniam una atque eadem vena est, initium
sumens a jecore. Nam si quis velit, lanellam possit, et
a superiore vena cava, quae ad cor pertingit, in eam,
quae juxta spinam serpit, rursusque a spina, per jecur in
tra cor transmittere; eadem enim via est. Haec itaque
vena, ut ego arbitror, tota acutis et vehementibus mor
bis tentatur; etenim omnis una est atque eadem. Qui
busdam vero medicis ea pars duntaxat, quae juxta spinam.
posita est, videtur adfici: quia nullae notae evidentes sub
sunt, quae partem juxta cor laborare significent: nam in
tra pectus ea protenditur, nulli rei adhaerescens, sed ibi
dem suspensa, quoad septum transversum praetergressa
cordi* inseratur: quo fit ut, si quid gravius malum ve
nam hanc pertentet, id ab ambiente pectore occultetur.
Ceterum in hac vena oriuntur adfectus, quae vocantur
cedmata; in quo casu sanguinis ex ejus ruptione profu
sio citissime mortem infert: is autem, si in pectore fiat
ruptio, sursum per pulmonem atque asperam arteriam ef
funditur; quod idem si juxta venae originem in inferiori
 RA1 >HMEIQV 03E2N IIA02v BIB.aiov B. 53
Ed. Oxon. [25.] . Ed. L. B. (21.)
τ}ν άοχήν, ἐς τήν κάτω κοιλίnv τοΊσι ἐντάgotσι τεguëgerat,
ός ἐμτλείειν τὰ ἐντεga , εύτε παιδην καδ' ἐν ἐκφανῆναι τὸ
giuά, δνήσκονοι οίδε ήν δè ì xoùin tìngevuárn atuatos.
yiyvevov òè xai φλεγμονλ άμφι την φλάα, άτέg xai jjòs
δζέως κτείνει, ην μεγάλη άη- τύς μèv yàg ögiuù, δακνάδες,
èv τήσι κοιλίησι άμφοῖν ἐγκσθειgyuévov, ßgoyù òè μοῦvov
ύπεQtoyov, óς δοκέειν άττομένφ λεπτ}ν ἐμμεναι σεgunv- ö
ôè óv8Qωπος xaigo $at δοκέει • αφνχμοί σμικgoi, Ttvwvörarot,
öxoióv τι τεττιεσμένοι και δεδιωγμόνοι. τρύ$tg àxQ&ov, öi
vpog xagτεgόν, οτόμωτος ἐngότns, Tgooótov êgύθημα ἐυν ,
dχθοίη* ύπέgvögov ôè τὸ ἐυμπαν σόμα- ίτοyövögtæ ακλησά,
άνεσπασμόνα, δδύνm ἐπί δεδιὰ μάλλον, xai παλμός τηαδε
ταQαμήκης, μέχQu τῆς λαγόνος' μετεζετégotov ôè xai τῆς άg
tngins vijs Tragâ την όέχιν, ην δ σφvyμὸς ἐς τὸ ἐrsgov ύττο
yövögov διασημαίνη. ÉvuTto;$jg yàg xai ijöe yiyverat atog,
aùrénv êrî ãguo regά κειμόνην, ἀς τῆς ἐπί τά ταντί οὐδόν
èrixovqiζοέσης, άλλ' οὐδέ τὸ δέρμα μαλόαίούσης* £ngöv òè
τόδε καί άνασόν καί τgnyú: και ἐπί δέ μᾶλλον ἐν τοται

ventre contingat, is intestinis continetur, ita ut ea re

pleat: ubi, priusquam sanguis dejectus in conspectum pro
deat, aegri moriuntur: at iis erat interim venter plenus
sanguine. Circa venam hanc nascitur etiam inflammatio,
quae , si magna sit, hominem celeriter interimit. Fervor
enim acer et mordax, in utroque latere conclusus, suc- •
cenditur, qui in externis partibus ita parum emicat, ut ,
tangenti mitis tantum calor subesse videatur: homo inte
rim comburi se existimat: pulsus exiguus, creberrimus,
quasi compressus ac sese persequens: extremorum frigus:
ingens sitis: oris siccitas: vultus decolor quidam rubor :
totum corpus subrubicundum est: praecordia dura ac sur
sum reducta: dolor magis in dextra parte urgens. J^enae
palpitatio est, ad ilia usque continuata: in quibusdam au
tem arteriae etiam juxta spinam, quod a pulsu in altera
praecordiorum parte significatur: mam arteria, juxta Pe
nam ad sinistrum latus posita, cum illa consentit, utpote
quae in omne corpus diducta neque ulli parti quidquam
levamenti adferat, neque ipsam cutim emolliat: cutis enim
. „^
54 APETAIOY KAIIIL44oxoy IIEPI AITiov
Ed. Oxon. [25.] Ed. L. B. (21.)
ê£ioyovov άστιάδεσι' οίον άλεκgáv®, 7ούνασι, ij xovδύλοιαι •
ύττνοι vagayóδεες, κοιλίη τοῖς μέν οὐδέν ἐκδιδοί, τοῖς δέ
ouxgöv, δαιμύ, χολῶδες' οὐρα ἐανδά,- σανδάεα- τjv rvó
μην οὐ ταgάφοροι μέν, νοῦgoi óè xai uagaouóôssc, sìve
δκόσοι τήνδε τ}ν κατάστωσιν είδον, καῦσον ἐκάλεον. xai yàg
xai τού yévovg τοῦ καύσου τά τοgéóvra xai èv φθινοττεάgφ
7iyvsrai : ἐπεῖ τὸ δnguóδες και άκμάζουσι xai y&ovov, otg,
ioy) irrò διαίτης τοyngijs xai ταλαιπωgins j άις. τεσσα
geoaaiöexaraiot oiös và Troïìá êvijoxovov * otov δ' ἐν ἐς μή
×og j voÜαος άφίαητοι, ἐν διπλασίοισι άλλvvvav. öxögov ôè
§ opuxgijv àgyj8ev ioyovot την φλεγμονήν , ίί τῆς μεγέλng
xaraßQayù òoìvoμ£νης, διαδιδgáoxovoi μὸν τὸν δλεθgov, où
δέκω δέ άφίενται τοῦ κακού. οί δέ μακgöv μόν τὸν χρόνον
τὸν καύσον voo&ovov ' άποταύεται δό τὰ κινδυνόδεα, αί δδύ
vai xai £vvvåøusg vöv ύττοχονδαίων, xai η κακοσφv$in, xai
vjg yvóung τὸ voόός' άτι δά ἐμπης δασιν άσσόδεες, άλύον
vsg §ùv àTtogin* £υνεστι δέ ό τε καύσος καί. τό δόμος xai
•* •

sicca est, rugosa atque aspera, in partibus praesertim pro

minentibns atque osseis, ut in cubito, genubus et digito
rum articulis. Somni , tumultuosi sunt: venter aliis mihil
reddit, aliis exiguum aliquid , acre et biliosum : . urina
flava. et mordax: mens constat quidem, sed torpet: et cor
pus, tabe consumitur. Unde fit ut quicunque hunc vide
rint morbi statum, causum (s. ardentem febrem) illum vo—
carint; et profecto ejus signa ad causorum speciem per
tinent, et per auctumnum adfectus hic exoritur, juveni
busque et aetate consistentibus maxime letifer est, qui
ex mala victus ratione et nimiis laboribus tenuem sibi
corporis habitum compararunt. Decimo quarto die ple
rumque moriuntur; quibus autem morbus in vetustatem
incidit, intra duplex temporis spatium ihtereunt. Quibus
cumque autem ex initio vel parva fuerit, vel magna cito
conquieverit inflammatio, mortem evadunt, sed malo non
dum liberantur: causo enim diu laborant; decedunt qui
dem periculosae notae, uti dolores et praecordiorum dis
tentio, et pulsus pravitas, et mentis torpor; remanet ta
men fastidium, et molestia, et anxietas: accedit ardor, et
 KAI ΣHMEIQV 0£E£2N IIA6)£?M BIBAION B. 55

Ed. Oxon. [25. 26.] Ed. L. B. (21. 22.)

· τῆς χλάσσης καί τοῦ στόμχτος j £ngότης * àvaTtv&ovov ττολ
λόν, μακρόν ἐλκοντες καί άσσδον, δλον τόν ηάαα ἐς ἐμίμν
$ιν ἐπιστύμενοι* άτάρ είτε τivovov yvygöv yavδόν ττολύ
πλεῖστον, καί ἐς μέν ßgayù àvéxovqio$mogy, εῖτ' αὐτοῖς ἐά
ττεται τὸ δόμος, σύσις άδην τίνονσι' και ήδε ή διαδοχή
τοῦ κακού. xai inrgòς δό άγαθὸς ψνχgöv äv δύn TroÂÃöv
&αινότος, δκως ἐν τῆσι άλησι xavoeoi : άσφαλέστεgov ôè τοῖσι
άπò τῆς κοίλης φλερός voööovov τὸν καύσον. (22) wjv μόν ή
7αστ}jg ij ij xυστις τό ποτόν ύττοφόρη, οὐδè ἐμάτου δεί' εἰ δè
μj, ἐπί ττολλά τὸ πολλὸν τό ipvyQj ἐμάσαι χαή. ëxgaysin
vàg àv övögoTtog , εί τοσόνδε τίνων μηδέν διαγωgotn, ij
iògóαι, η οὐgouot, η κοιλίη.
[26] Keg. δ'. [IIegi τόν κατά τούς veggoùç ô££ov
πασῶν.] Neggoi τῖν μέν τοῦ σώμοτος ίδέnv où xägro.
èrixovgov , £g xivövvov, ijv xai τι ττάσωσι δζέως. άδενόδεες
yàg τήν φύσιν, ἐς δέ όλεὐgov εὐήθεες' ἐπίκαιgov ôè aύτζων
τὸ ἐgyov, jj τε διὰxguoic tóv oögov άπὸ τοῦ αίμaτος xai à
άπόκQuous* èrégé òè τήνδε ή λίδος, ij èyyiyvouévn φλεγμονh,
sitis, et linguae orisque siccitas: spiritum longo magnoque
tractu confertim accipiunt, quasi totum aërem refrigerandi
sui causa vellent adducere. Quod si frigidam quam plu
rimam affatim bibant, paulisper relevantur: sed sitis iis
rursus accenditur, rursusque frigidam avide hauriunt; et
eodem tenore malum procedit. Et peritus medicus, sicut
in aliis febribus ardentibus satis tuto, ita in causo, qui e
vena cava oritur, frigidam liberaliter propinaverit. Et si
aqua per alvum , aut vesicam transeat, vomitu non est
opus; sin minus, ab epota multa frigida multum vomen*
dum est; disrumperetur etenim homo, si tanta humoris
hausta copia mihil per sudores, vel urinam, aut alvum
reddiderit. -

C ap. IX. [De renum adfectibus acutis.] Renes re

liquo corpori, quoad speciem ejus, non ita multum peri
culi inferunt, etiamsi acutissimis ipsi tententur malis :
(etenim naturae glandalosae sunt;) aegrum tamen facile
interimunt: quoniam horum actio apprime necessaria est,
urimae scilicet a sanguine separatio ejusdemque excretio.
56 APETAIOY KAIILIAZ10KOY IIEPI AITIQN

Ed. Oxon. [26.] Ed. L. B. (22.)

# aiuáÀoy, ij τι τοιόνδε εὐτε ἐνμτασίης μόν τῆς διὰ τjv
iòénv τοῦ σώματος κακὸν yiyv€ται οὐδëv, j òè èrtioyeotg τῶν
oügων, πάντα τά δεινὰ τgήσσει. τύς μόν yàg òquò, áo
αάδες, δδύνm xa? άσφῦν ἐπι άάχ* ßagéîa, διάτωσις τόν με
göv, μάλλον δέ τόν άμφί τό ύποyövögtov ' oùgov ἐπίσχεσις,
oùx èg τὸ πάμπαν, άλλὰ στέγδην μέν οὐgéovot, ἐπιδvuin δέ
πολλὸν ἐκχέαι. τλήμμύgnc yàg aio8noig. ijv δε xai τὸ οὐ
gov δguù xai δακνῶδες èyyévrjrai , púeg, vgöμοι, σπασμοί,
διατάσιες καί πληθέστες τόν ύποyovögtov* ixám íí ÉvuΦog)
ijöe xai £vvaioόησις, yiyvevov τοῖσι άπό τλήθεος αιτίον καί
διαφθοgijs $upvonòéîov την κοιλίην' αφυγμοί τά τgότα μέν
ágaioi, voògot* ijv òè èrtiuãìov τό xaxòv τιζη, αμικgoi,
τυκνοί, vagayóδεες, άτσκτοι, ίπνοι λεπτοί, δδυνόδεες, οὐ
διηνεκδες, xai άσπίνης ἐκῦogvύμενοι ἀς ύπό vü£tos, sivo:
ίποφέgovτοι ἐς κόμα, δς ύπό καμάτον* τjv yvóunv où
xâgro, togâgogou, àngóδεες, τελιδνοί τά πρόσωτα* ijv òè
jxm αὐθις κοτέ τῆς οὐσίσιος ή τθοδvuin, ἐπί σπασμοῖσι xai

Urinam vero supprimere potest vel caloulus, vel oborta

inflammatio, vel grumi sanguinis, vel aliquid horum si
mile. Id ubi fit, reliqui corporis species nullo adfectu,
ex consensu, perturbatur; sed ipsa per se urinae suppres
sio malorum omnium causa est. Adest, enim fervor acer
et molestus: dolor in lumbis juxta spinam gravis: partium,
praecipue circa praecordia, distentio: urina non ex toto
eupprimitur, sed guttatim destillat, magnamque ejus effun
dendi copiam fit cupiditas; etenim redundantiae sensus
est. Quodsi urina acris etiam sit et mordax, accedunt
frigora et tremores, nervorum convulsiones, praecordio
rum distentio et repletio. Adfectus hic ejusque sensus
ei similis est, qui a ciborum plurimorum corruptione
ventris inflationem facit. Pulsus ab initio rarus segnis
que: quando malum vehementius urget, parvus, creber,
tumultuosus, inordinatus: somnus tenuis, cum dolore, non
continuus : nam e somno , perinde ac si quis eos pupuge
rit, prosiliunt, ac rursus in soporem, tamquam lassitudine
confecti, devolvuntur; mentis non magna alienatio est,
 1

KAI ΣHMEIQM OEEQV IIA1092M BIBAION B. 57

Ed. Oxon. [26. 27.] Ed. L. B. (22. 23.)

μεγάλασι δδύνηαι ßg&yù àv xai στάγδnv ÉÉÉxQtve, εὐτε σμι
xgöv Éravijxe τόν ττόνων* εῖτα ἐς τά αὐτὰ παλινδgouésg *
δζύτωτα δέ όνησκουσι τόνδε οίσιν οὐδέν ἐxxgtvet , öxögov öh
όνήσκονσι' οί πλεύνες χάρ τεQiyiyvovrai, 3) τοῦ λίθον ἐς
vjv xύστιν διὰ τῶν οὐσων ἐκτεσόντος, η τῆς φλεγμονής ἐς
τύον τgetouêvns, ij xarà ßgayù διαπνεομένης. jjv yàg xai
£ti ouxgöv ävÖéìs ò£iévat önöiog τὸ οὐρον, διαδιδαήonovo,
τὸν άεθgov* zgóvog òè μακαὐ φόίνουσι τὴν ἐιν. δgσός
τάδε οί voοδοντες τάοχουσι, καί κατσyiyvovrov êc σύντηζιν
ύποφερόμενοι. ögas óè xai yóga xai ηλικίαι φégovov, o\
τεg xαί τὰ κατά τάς κοίλας φλέας. ÉÉçóôáyn xorè giua.
άπό τόν v$qgóv ττολλὸν άδgöov, xai τολλjαι ήμέρησι £uve
yàg ἐδόεε' άλλ' οὐ τινες αίμοόόαyiq άνήσκουσι, άλλ' η φλε
7μovj vj §ùv [27] aiuoόδαyim yiyvouévm, ijv èttoy&0j τὸ
viuo: * , τά πολλά δ' ἐ ἐπιοχόσιος ἐπί μεγάλη φλεγμονj
�vijoxovov. - -

(23) Keg. i. [IIegi τόν κατὰ τ}ν κύστιν δάζων τσθόν.]

paululum tamen delirant; facies livet. Quodsi mingendi
cupiditas revertatur, non sine convulsionibus et ingenti
dolore paululum , idque guttatim , exprimunt; id in prae
sentia cruciatibus aliquid demit, qui postea rursus incre
scunt. Ex his qui moriuntur, acutissimi pereunt illi, qui
bus nihil excernitur; plures enim liberantur, vel calculo
in vesicam delapso, vel inflammatione in pus conversa,
aut celeriter discussa. Nam si aliquantulum morbus re
miserit, ita ut urina facile: transeat, mortem effugiunt:
at eorum corpora longo temporis spatio consumuntur. Ex
his morbis aegri lecto non adfiguntur, sed tabidi tamdem
evadunt. Eadem vero anni tempora et regiones et ae
tates, quae venae cavae adfectibus, his etiam malis pa
tent. E renibus aliquando prorumpit plurimus confertim
sanguis, perque multos dies continenter fluit; nemo ta
men ex hac profusione moritur, sed ex inflammatione,
quae profusionem comitatur, si forte sanguis supprimitur:
atqui ex suppressione, quam ingens inflammatio fecit, mors
plerumque sequitur.
C a p. X. [De vesicae acutis adfectibus.] Vesica in
58 ApETAIOY KAIIIIA 40KOY IIEPI AITIQ V

Ed. Oxon. [27.] Ed. L. B. (28.)

Kvóris yαλεπή μέν ἐν voυσοισι δ£είαισι τονήτaι* wjv άλλοισι
Évuretövöm* yαλεποτégn óè xai όανοτοδεσrégn, ijv άφ
£oovrjg äg§nrai. xai yàg xai övvarovâvn Ttàvvo; £vuTto*έα
τοιησαι, xaî vêÜQa, xai yvóunv. veÜQov yàg j aüorug yu
ygòv xai λευκὸν, άτάς και ποδόωτάτω τοῦ οὐκεῖον δάττεος '
èyyvvåro òè τῆς ἐάω μύδιος. èv yàg vj veiaigj ygorgi xa
vorávo t%ει τgogorâro τοῦ δόgnκος' άλλὰ καί ἐgyov aù
vëns ἐπίκαιgov η τόν οὐσιον ἐἐοδος. xjv οῦν μουνον ήδε
άπισχεδj λίσοισι, η δgöußouot, jj τεν άλλα ίδίη, η άλλοτgim
&vuqogj, σανατόδες. èiri yvvaixöv μèv yàg aùréov xai
ύστέgων φλεγμονάς άναπιζει ἐτά άνδgóv òè, τὸ ἐσχατον,
τὸ εὐθύ, τὸ ταgάunxês êvrsgov. èv ττολλοῖσι δè èx xagregins
&exovoiov ύτέ αἰδοὺς ἐν ἐυλλóyouov j §vvδείπνοιαι ττλngov
μέvns, διατόταται, άδgavit, τε τεguo vohjs oùxôvv μεῦinót.
• -o a- w p. - c -

èτ)ν oùv atto/f ra ojoa, tìngìotis xai τὰ igoos; με

Qέων, veggóv, oùgnvrjQov διατάσιες, λαγόνων όδύνn ßageln,

acutis morbis non sine periculo adficitur, licet id per com

sensum cum aliis partibus fiat: sed dolores patitur multo
magis graves ac letales, si per se laborare coeperit; ete
nim mala sua per consensum omni parti, et nervis et
menti facile communicat. Yesica quippe nervus est fri
gidus albusque, ab innato calore posita quam longissime,
ad externum vero frigus quam proxime: nam in imo ven
tre latens, magno a pectore distat intervallo; quin etiam
munus ejus adprime necessarium est, urinae scilicet emis
sio. Haec itaque si calculis tantum fuerit, aut grumis,
aut alia quavis vel propria, vel aliena calamitate obstructa,
perniciosum est. Nam in mulieribus ab utero, si is in
flammetur, comprimitur: in viris ab inte&tino ultimo,
quod rectum ac praelongum est. Haec ex involuntaria
prae pudore in colloquiis conviviisque urinae retentione
saepenumero impletur, et eo usque distenditur, ut per
imbecillitatem se contrahere nequeat, et urinam emittere.
Itaque cum haec supprimitur, sequitur superiormm par
tium, remum scilicet atque ureterum, repletio ac disten
tio: lumborum dolor gravis: convulsio: tremor horror
 XAI ΣHMEIQV OEEQV IL40QN BIBLMIOM B. 59
Ed. Oxon. [27.] Ed. L. B. (28.)
oraouòς, ταόμος, άiysa , yvóμην τωράφοροι, ijv ôè παός
τοῖσι καί ἐλκος τετόνόμ } q) syuov}ν, πολλὰ μέν τὰ κακά,
öλεθgog òè ττολλόν τι έλκέων άκιστος. άλλ' άμφί μέν ἐλκεος
xai άποστάσιος, καί τινάδεος, • καί
<> - 5.
τóv öxöσα μη δ£υτατα
a* a. •

í, êv τοίσι yQoviotov λελ£εται ' öxöog öë xarö£εα, xai èv

am *. a. - / a I -

uδ' ίμégjoiv,
v'
η άλίγω δάσσον, ή ßgάδιον κτείνει, δxoiov
»\ / »\ / eo w a -o w

q£yuoyj, jj ögöußov , } ài9og èc τὸν τgúynλον ἐμπεσῶν,

τεgi τόνδε νῦν ἐgéo. ijv ούν τι τοντάων ἐvußj, oügtov £ti
oχέσιες, άγκος ἐν τὸ ἐπιχαστQtq) , δδύνη δζεῖn , Ttdvrn τῆς
xoihins: Trsgivgoig της κύστιος, ό άχσός ίδρῶς τj δεκάτη,
•/ p. »a : / a. cf -

άμετοι φλεγματῶδεες, ἐπειτα χολῶδεες, τρύζις δλον, ποδόν

w - - »w v o v p. v w •r- v

a. μάλλον ' ijv 3. s* peoor so wawor sena, augero. λvy

yóδεες, σφυγμοί, άταζίη πυκνοί, καί μικgoi, ègùònua voù
ταοσάτου, διμόδεες, άποgtn, yvóunv ταράφοροι στααμοί
άτί δέ φαρμάκοισι δηλητησίοισι xai xavδαgioi, jj 8ovTgffo ré;
xai τνεύμασι, ἐμττίπααται η κόστις, xai j §ίμπασα κοιλίn
ßιαιοτέgn xai πάντα κακίων, καί οὐκ εἰς μακgöv jj τοῦ δα

que : mentis aliematio. Verum si praeter haec vel ul

cere, vel in/lammatione laboret, plurima accedunt etiam
mala; sed ex ulceribus mors multo celerrime invadit. At
qui de vesicae ulcere et abscessu et suppuratione cete
risque non acutissimis morbis in tractatu de diuturnis ad
fectibus dicemus. Eorum vero, qui peracuti sunt et in
tra decem dies vel paulo citius seriusve interimumt, qua
lis inflammatio est et grumi et calculus in vesicae cer
vicem delapsus, hoc in loco mentionem faciemus. Itaque
si horum quippiam inciderit, urinae fit suppressio: tumor
in abdomine: per totum ventrem acutus dolor: vesicae
distentio: decimo die sudor frigidus: pituitae primo, ac
deinde bilis vomitus: totius corporis, sed praecipue pe
dum, frigus. At si malum vehementius increscat, acce
dunt febres cum singultibus; pulsus inordinatus, creber et
exiguus : facies rubet : urget sitis: molestia et delirio et
nervorum distentionibus infestantur. Epotis etiam venis
et cantharidibus et bupreste inflammari solet vesica; tunc
autem cum majori violentia venter distenditur, in eoque
omnes motae vehementiores sunt, neque longa mortis mora
60 APETAIOY KAIIIL121OKOY IIEPI AITI£2N

Ed. Oxom. [28.] - Ed. L. B. (23. 24.)

vάτου άμßoÀij* [28] αίμοόόαy£st κοτὸ κῦστις' άσνθόν τε xoci
Aettòv vjJe τὸ αίμα* άλλ' οὐδέν τι διά τήνδε θνήσκουσι,
xàv μχ άηίδín í êtíozεσις : άλλ' ἐπί τοῖσι σgöußotov xai τη
pλεγμονή δ xivövvog. pύζις χάς καί νέκgoquc, xai yayyga
vóατες, καί τὰ ἐπί τῆδε κακά άηδίως κτείνει. φάget δέ τάς
vδσονς, χεῖμα, καί μετόπωgov. ηλιxtn òè àxu) , êcv òè μάλ
Àov yjgag* oi δέ άλλαι όραι xai &i jÂixiav ούτε ἐυνεχόως
xaì ijxtovo; xvetvovot. άσινέστατα δè πάντων τά ταιδία.
(24) Keq. ux. [IIegi ÜoreQixijg Trviy6g.] 'Ev τῆσι λα
vδοι τῶν yvvaixöv μέσησι èyxéεται ή μήτgn, oTtìáyyvov yv
votxfjiov äyytovo. Codìòeg. xivérai yàg è$ êovvéng ἐνθα καί
§w9a ërri vàg λαyövog * άτάg xai èg τά άνω , κατ' ἐν μèv
ίπό τὸν yövögov τοῦ θόgnκος, ἐς τὰ πλάγιος δέ ἐπί δεδιὰ,
# £s &gtστεgâ, ij £c jtag, h οτλάγχνα, yiyveras òè xai Ttgo
qtsreovégn ἐς τὰ κάτω, καί ἐυλλήβδην είτωμεν , πάντη ἐστί
πλανεόδης* xαι εὐρόδεσι δαμήσεσι τὸgτεται, καί ἐπ' αὐτὰ τε
ται: άχθεται δέ τοῖσι κακόόμοισι, και αὐτὰ φεύγει* xai τὸ
interponitur. Vesica sanguinem aliquamdo effundit, eum
que flavum atque tenuem ; sed ex hoc casu homines ra
rissime intereunt, quamquam sanguis non ex facili sup
primatnr. At e grumis et inflammatione maximum im
mimet discrimen ; etenim frigus, et mortificatio, et gan
graenae, ceteraeque his supervenientia mala cito interimunt.
E tempestatibus hos adfectus infert hiems cum auctumno.
Ex aetatibus ea , quae constans est, et senectus adhuc ma
gis. Per cetera vero tempora reliquasque aetates neque
adsidue oriuntur, neque valde letales sunt. Ex omnibus
pueri minime periclitantur.
* Ca p. XI. [De hysterica suffbcatione.] In mediis
feminarum ilibus jacet uterus, muliebre viscus, vita paene
ànimatum; siquidem per se movetur huc et illuc intra
ilia: quin etiam directa via sursum procedens pectoris
cartilaginem subit: et oblique etiam vel dextrorsum, vel
sinistrorsum, aut ad jecur, aut ad intestima fertur: ad in
feriora quoque prolabitur, utque in summa dicam, unde
quaque errabundus est. Porro jucundis odoribus delecta
tur, ad eosque propius accedere desiderat : graveolentes
 fXAI > HMEIK2N O£E£2V IIL40QN BIBLMION, B. 61
Ed. Oxom. [28.]
/ so • »/ s _vv « « p. e p.
Ed. L. B. (24.)
- • a.

£υμπον ἐν τj ávo ἐστί η ύστégn, öxotöv τι έσον ἐν ἄρ.

ijòs oùv ijv ££ατίνης άναδίστος yévrjrai, xai èTttToìù àvo
μεθη, xaì èwßtäonras τὰ σπλάγχνα, άττετνάθη κοτè í äv
όροτος, τgόπον τὸν ἐπιληπτικόν, άνευόεν στσσμόν. ἐπι
v > / a. tr / / •

&ro räe
8. yoga ?jTtao,
dìxéocG στενοχωρίm weerug,, ττνεύuòv.
9» διάφραγuœ
d^ ger, > • /

xagδίη. τούνεκεν άπvoín §vv£ivov δοκέει χαί άτοvin. άτάg

xai ai xozgovíòες ἐνμτταθίη τῆς xaQÖing τιζονται. διά τόδε
xagnßaQtav τε xaì àvato8nota ἐυνεστι xaivó xâgqy. yiyvetas
w w da a* - > / •p - - w - w
δέ καῖ. άλλο πάθος
>
aureos άόον vjJe $uuggyii, §ùv Trviyè
/ > > 2 v /

xai άφονίη, άλλ' οὐκ ἀπὸ ἰατάgng. καί γὰρ τόδε xai àv
ôgêov yiyverat xavoyóósæ vgöτον. άλλὰ τῖαι μέν άπό ύστέ
gr;ς κακῶδεες ἐπσgijyovov δόμαί, καί εύωδέων πQός τά yv s.
a. •
*agna ύποδόσιες' τήσι or

a*
a. -

/
3i v e
sregos /

r.
ταδε
/

» w
oìv
~o .… w ›
εταQnyει,
• c
p.

xai τὰ μέλεα κινέοντον άπό ύστέgnc , άπό δè τοῦ ἐτόgou

τάθεος ήκιστα, ἐτι δά τρόμοι αὐτόματοι και οὐκ αὐτόμα
τοι, άλλ' ἐδ άποδόσιος άμβλωσσιδίον. αμύδιες xagτεgai τῆς
autem aversatur, atque refugit; atque omnino uterus in
muliere est tamquam in animali aliud quoddam animal.
Hic itaque si repente superiores partes petat, ac diutius
ibi commoretur, et viscera violenter comprimat, mulier
interdum epilepticorum more, sed absque nervorum dis
tentionibus, suffocatur; angustiis enim jecur, septum
transversum, pulmones, et ipsum cor, celeriter opprimun
tur: qua de causa spiritus interclusio cum imbecillitate
adesse videtur; praeterea arteriae carotides per consensum
cum corde constringuntur: unde capitis gravitas et sen
sus privatio cum novo quodam sopore sequitur. . Contin
git etiam feminis alius quidem adfectus, priori specie non
absimilis, ubi suffocatio est, et vocis interclusio, qui ab
utero tamen non proficiscitur: quippe qui viros etiam,
catochae more, invadat. Porro iis, quae ex uteri vitio
laborant, succurrunt odores foedi naribus admoti, ac bene
olentium locis muliebribus adplicatio : at in altero malo
ista nihil proficiunt; in uteri morbo moventur artus: im
altero prorsus destituuntur. Ad haec in uterino adfectu
tremores spontanei, et etiam involuntarii fiunt, ex abortu
scilicet, et violentum uteri frigus, et copiosae sanguinis
62 .APETAIOY KAITIIAIZfOKOY IIEPI AITIQN*

El. Oxon. [28. 29.]

• p. • • c. a* » p. • a* v
Ed. L. B. (24.)
c a. a.

io régns, aiuoόόαytnc άδgδης ἐπίσχεσις , xal öxöσα τοιάδε.

}v oùv àgéntov Tt&vyeiv xtvevuëvng άνω της ύστεgns, öxvoc
êgyov Ttgij£ιος, ἐκλvoig, övovín, yovvdvov àxQασίη, ακοτά
δινος, και τά yvio. Àùovται, κε[29]φαλης τόνος, καgnßagin.
w r w «c a. - « v > a. « / »\ w

τάς φλέβας τάς ἐκατégωσεν τῆς άινός άλyést ij yvvij. jjv òè

xaratégoov, xagδιδασονοι, ἐν τοῖσι ύττοχονδαίοισι λαyöveg
xevai, évêa ij ögn τῆς ύστégnc, oqvyμοι διαλείττοντες, άτα
*τοι, ἐκλείττοντες, ττνίζ καgregij, άφωvin, άναισθησίn, j
άναττνο) άσημος, άσαφ}ς, άκιστος καί άτιστος δ δάνατος.
oùôèv yàg ioyovoi vergôôecº ἐς yQovijv έωσόδεες. âgvögövegas
- a - - p. > v / >•- -

μάλλον μέχgu Tto\λου τοῦ δανάτου ' όφθαλμοί μικgόν τι ἐ$i

oyovrsg, λαμτgoi, où xégra uèv άτενδες , άτάς οὐδè xàgra
xexauuévov. jv òè μετωxivéntat κοτε ἐς ἐδgnv j üovégn, τgiv
êg τάλος i£vov τὸ πάθος, διαδιδgdoxovov vjv Trviyo. * εὐτε
xoúin ÜTtoßoQßogύζει, ùygότης τόν yvvaixrjöov τόπον, àva
πνοή δασύτ£gn xai σαφεστégn* óxiovn ἐκ τοῦ πάθεος ή

profusionis suppressio, quaeque alia his similia sunt. Ita

que si, utero sursum se movente, femina laborare coepe
rit , adest in obeundis negotiis ignavia, resolutio, imbe
cillitas, genuum impotentia, vertigo, membrorum languor,
capitis dolor atque gravitas : in venis item juxta nares
utrinque positis sentitur dolor. At si mulier collabatur,
in stomacho morsum quendam percipit: infra praecordia
in eo loco, ubi uteri sedes est, vacua sunt ilia: pulsus
intermittens, inordinatus et deficiens: violenta suffocatio:
suppressio vocis: sensus privatio: spiritus trahi vix ac ne
vix quidem percipitur. Celerrime obeunt: sed ne tum
quidem mortuae videntur ; neque enim cadaverosi quid
quam in adspectu habent: etenim viridi coloris et ad mul
tam usque mortem magis rubicundae sunt quam iu ha
bitu naturali. Oculi paululum extant et splendidi snnt :
neque valde intenti, neque multum hac vel illac versi.
Quodsi, priusquam ad extrema ventum sit, in sedem suam1
revertatur uterus, suffocatione liberantur; alvus interim
submurmurat: muliebres humescunt loci: spiritus eviden
tius, etiam cum aliquo sonitu adducitur et morbo celer
rime excitantur, quemadmodum etiam ex eo citissime in
 KAI ΣHMEIQV 0£E£2V IL£60M BIBAIOV B. 63
Ed. Oxom. [29.] - Ed. L. B. (24. 25.)
èysgσις, άκος καί δ θάνατος άκιστος, καί yàg ànòtog τοῖσι
üvto Trgooyogés, * âvâg jóè ënöiog άφίοτοτοι * άκgόπλοός τε
7άρ η ύστεgn* ùygoi óè xai οί ύμένες οί όχήες αὐτῆς' άγgòv
δέ και τό yoQtov, èv9a x$erαι η ίστόom: Argòς δέ φvyj re
xai ögμή yQάται η(25)δέων τε και άnδέων. άηδίως ούν νεύει
äwtoc τgéuvog èvδα xaì àvòa, ävo τε xai xàvo ττλαόει. διὰ
τόδε νεήνιοι τὸ πάθος yiyveras, regarêgyov òè jxiora, jos
yàg juxin ve xai ßov) xai yvóun tâavoόεστέgm , τίσι και
ίστégn ἐστι δεμßóôns: πηλικωτάgησι δέ εὐσταθέα καί ηλικίn
xai ßiog, xai yvóum , xai ύστάgn. jóe uèv ούν ή άπό ύστά
gns Tvi; uoùvyov yvvai§i Tragouagτάει* 7iyv£rai óè xai §vvå
τgòς άνδρας τάθεα τη ύστερη φλεγμο%j, aiuodôayin* §vv&
óè xai τά παρεόντος onusta, Trvgevoi, äogv$in, púg, άφω
vin* étri òè vj ciuoόόαyim xai όδότεgov oi δάνατοι, δκοῖόν
τι ἐν ἀτόφ σφαyij.
Kε φ. 13. [IIsQi oarvQuáoetog.] Oi σάτυροι τοῦ Διο
vύσου iegoi èv vjov yQaqjαι και τοῖσι άγάλμασι δgδια
tereunt; siquidem uterus ad superiores partes facile fer
tur, et ab iis facile etiam recedit. Is enim humoris su
perficiei innatat: humidae sunt etiam quibus sustinetur
membranae : humidus est etiam in quo jacet locus ; ad
haec injucundorum fuga, et gratorum desiderio movetur;
unde fit ut tamquam arboris ramus huc et illuc agitetur,
sursumque et deorsum fluctuet. Quapropter feminae ju
niores hoc adfectu tentantur; sed aetate provectióres eo
vacant: nam quibus aetas et mens et vita magis vaga,
eae errabundum etiam habent uterum: matu vero grandio- `
ribus , stabilis est , et aetas et vita et mems et uterus.
Haec ex utero suffocatio solis mulieribus contingit. Porro
quaedam huic parti mala incidunt, quae cum viris com
munia habet, sicut inflammatio et sanguinis prqf?uvium :
cum illis etiam communes habet motas, febres, pulsus de
fectum, frigus, suppressionem vocis. Atqui e sanguinis
profusionibus mors maturius sequitur, quippe quae ho
mimem quasi ingulent. -

Cap. XII. [De satyriasi.] Satyri, Baccho sacri,

in picturis atque statuis cum arrecto pene exprimuntur,
64 _ApETAIOY KAIIIIAA1OKOY IIEPI AIITIQN/ *

Ed. Oxom. [29. 80.] Ed. L. B. (25.)

ioyovov τά αὐδοτα , ἐυμβολον τοῦ θείου τQfjyματος. ἐστι δέ
xai τάθεος ίδέn, άνίσχοντος δgδια τοῦ πάσχοντος τὰ αἰδοία,
èttxànoig σωτvginous ἐς όμοιότητα τοῦ Θεοῦ σχήματος. öguh
δὲ ἐστι άσχετος ἐς όμιλίην' άτάς οὐδ' ἐν τῆσι τgogόδοισι
oùòèv άφελέονται' οὐδè èrti toììoiou xai συνεχάσι όμιλίησι
argnüvovrai τό δgδιον. σπασμοί δέ άπάντων τῶν νεῦρων,
xai êvraoig τενόντων, καί ßovßövov, xai τλnyέδος, φλε
vuov, τῶν αἰδοίων καί τόνος, ἐgÜ9nuæ Trgooótov, xai ixuάς
vortò, ixêìn. [30] τεQuo réÀÀóμενοι, ησυχῆ ἐπάντοι, xavn
qέες, άσπερ άγδόμενοι τη ἐνμμορφj* ijv òè irregtoym xai
τ}ν αὐδό του άνόσότου τὸ πᾶσος, άxQarées uèv yÀóøøns
άς τό άκοσμον' άκgστέες δέ ἐς τό άμφαδον και της τοῦ ἐg
7ov TtQijgios, Tragógogos την γνόμην ἐς τὸ δοχnuov. xaré
yetv yàg où δύναντaι- διψάδεες , φλεγμα ττολλὸν ἐμέovov*
άττειό τοῖσι χείλεσι άφρὸς ἐφιζάνει, άκωσπερ τοίσι δgyöov
τόν τgáyov* άτάρ ήδὲ δομλ όμοίn. oögov §§ èrtuo gêovog ττολ
Àjς, άλλ' ἐς λευκὸν, ταχύ, yovoa)ëg. xoùin άπολελυμένη,

quod deorum istorum libidinis signum est. Est etiam

morbi quoddam genus, quod laborantis pudenda arrigit ;
id satyriasis dicitur propter similitudinem , quam cum
deorum figura habet. Est autem effrenata corporis com
miscendi libido; sed venere nihil quidquam relevantur,
meque multo adsiduoque coitu minuitur arrectio. Adest
mervorum omnium convulsio : tendines et inguina et par
tes inter inguem ac femur distenduntur: pudendorum in
flammatio est ac dolor: in facie rubor inest et humor
quidam roscidus; silentes obambulant, tristes atque de
missi, utpote ob mali turpitudinem dejecti. At si hominis
verecundiam morbi vis exsuperet, linguam mon continent,
quin obscena proloquantur, neque sibi temperare possunt,
quin palam rem habere tentent; ita mente turbantur, ut
imdecora omnia perpetrent, neque ullo modo se continere
valeant. Siticulosi sunt: pituitam multam evomunt: labia
eorum spuma obteguntur, sicut in hircis fit libidine ae
stuantibus, similem etiam his ' odorem exhalant. Urinam
post diuturmam ejus suppressionem reddunt, sed albam,
crassam, seminique similem; alvus soluta est; laterum et
 *.

ICXI > HMEIQV 0£EQV II46 Qv BIBAIov B. 65

Eâ. Oxom. [80.] v • / w ` w
Ed. L. B. (25. 26.)
• a.

7αργαλισμοῦ αὐτόματοι πλεύgéων καί μαοχαλόν, σπασμάδεες,

άπόσιτοι, εἰ δè τgoggégoivvo, ágitâyδην, τοQαχόδεες* ijv
ôë êg öλεῦgov jxm τὸ xaxòv, φυσῶδεες : xoihinv èrtnguévov,
τενόντων καί μνῶν τῶν πάντων δύντωσις, δvoxivrjoin, £vvo)
xai μελέων, σφυγμοί μικροί, άσθενέες, άτσκτοι. άλvo? xore
τάδε ττάντω κοιλίn êxrogayδεῖσα τολλοῖσι φλεγμστῶδεσι, yo
Aωδεαι, ἐμετος όμοίως. ουκ άνευόεν κινδυνον ίησις, ὐπvos
βαδὺς καί μηκιστος. μύζις yäg xai τάgeoig xai vàgxn veû
gων, ύπνος τονλός* v&gwn óè xαί φύεις σατvgtnoiv ijrat.
* / v w / *; a. v a- ç a. -

yiyv€ται δό τὸ πάθος ijgog μάλιστα xai δέg&og. ijîuxiyot (26)

ôë μειQaxiotov xai véotos : uâuota δέ δκόσοισι ή φύσις ἐς
a. / > q. / .• • w > v > •w x/

£vvovoinv èvoium, δζυτστον ήδά άτεQτές, ήδά άκοσμον κακόν.

-
a. μη όνήσκονσι.
τὰ πολλά yγάgQ ἐν ἐβδόμη jn λόγος δέ δτι καί /yv
-
. v ci
*o
v
» a*
-

vaix&g τάoyovou τούτο τὸ πάθος, και ή τε ἐς τά άqQoötoua

δguh δμοίn xai τά λοιπά ζύμπαντα τά αὐτά* Éyó óè μα
yλοσύνην μέν yvvaiÉï Üygjov ττεύομαι yiyveo&ai, ἐς ἐκyvouv
τοῦ τλήθεος τούτων* οατvQinoiv òè jxiova. oüτε yàg i]
i

alarum spontanei pruritus: convulsionibus vexantur: cibum

fastidiunt, vel cum voracitate et tumultu rapiunt. Quodsi
morbus ad exitium tendat, inflantur, et eorum venter in
tumorem adsurgit: tendines omnes atque musculi inten- '
duntur: corpus aegre movetur : • contrahuntur artus: pul
sus parvus, debilis, inordinatus. Haec omnia interdum
solvit alvus multis pituitosis biliosisque dejectionibus per
turbata: similiter etiam vomitus. Periculo mon vacat me
dela, quae per somnum longum et profundum quaeritur:
siquidem multus somnus nervos refrigerat, atque resolvit,
et stupefacit : torpor autem et frigus satyriasi medetur.
Morbus vere et aestate praecipue nascitur: ex aetatibus ad
olescentulos atque juvenes invadit, et praesertim illos,
quibus est matura in venerem proclivis. Adfectus acutis
simus atque turpis, qui plerumque intra septimum diem
liominem consumit. , Quidam tradunt feminas etiam eo
dem implicari malo , iisdemque libidinis agitari furiis, ce
teraque omnia pari modo perpeti. Ego sane lasciviam
quandam humidis inesse feminis, ita , ut multam humo
ris copiam effundant, persuasum habeo, verum satyriasin
AReTAeWS TOM. u. E
 66 APET. KAIIII. II. AIT. K. ΣHM. Og. II48. BIBL4. B.
Ed. Oxon. [30.] Pd. L. B. (26.)
qù'oug αὐτόσον ἐrotun* pvygj yàg* άλλ' οὐδέ μόguoz Ég ög
δίησιν, öxooTtsg oùxvQog, ίσχει yvvij, öατερ τὸ πάθος ἐπέ
vvuov. οὐδè yàg oùôè Trviyo. την άπό ύστégnc voo&ovov άν
-

δgsg, oùvexev oùx ioget Üovégnv àyijg.

id esse minime concesserim. Neque enim ex natura in

hoc malum propensae sunt, siquidem frigida earum est
temperies ; praeterea partibus quas habet satyrus, unde
morbus nomen traxit, ad arrectionem aptis destituuntur.
Neque vero hysterica suffocatione laborant viri, quoniam
uterum ii mom habent.
.APETAIOY KAIIIIAAMOKOY IIEPI AITIQN
KAI >HMEI (2N XPONI (2N IIA0(2N
BIBLMION A.

Ed. Oxon. [81. 82] Ed. L. B. (26.)

[81] [32] Kεφ. α'. [IIsQi yQtovtov τταθόν.] XQovtov
voυσων πόνος μέν τουλύς, χθόνος δέ μακρός συντήειος, και
ôßäßaiog j άλύεζις. ij yàg oùô' ἐnλάθησαν ἐς τὸ τέμτταν,
ì èrri ouxgj άμαρτωλῆ παλινδgou&ovov αi voÜαοι. ούτε yàg
άτgs;u&ειν oi vogéovτες τολμέovov êc véÀog * âvâg jóè άμαg
vávovov èv vjov uaxgjov διαίτησι, wjv άτgs;u&oov* ijv òè xai
τόνος ἐα, ἐπιτóvov ijouos, ôípns, λιμοῦ, gagμάκων ττι

ARETAEI CAPPADOCIS DE CAVSIS ET

SIGNIS DIVTVRNORVM MORBORVM
LIBER PRIMVS.

C ap. I. [De diuturnis morbis prooemium.] Din

turmorum morborum dolor plurimus, tabescendi tempus
longum et incerta est curatio. Nam vel e toto depelli
nequeunt, vel propter levem errorem revertuntur. * La
borantes enim in 'medela non ad mltimum perseverare
sustinent, vel si in ea persistant, , tamen in longa victus
ratione delinquunt. Quod si ad haec dolore plena curatio
accesserit, per famem, sitim et amarorum medicaminum
E 2
68 APETAIOY KAIIILAA10KOY IIEPI AIITIQ MV

Ed. Oxom. [32.] Ed. L. B. (26. 27.)

xgöv xai όδυνωδέων, ά τομ}ς , η κσύσιος, όπερ ἐστι ἐν
τῆσι δολιχίαι νοὐσοισι χαδος, ἀς ύποδιδαήσκονοι οί κάμνοντες,
3ανάτου δήθεν αύτέον δg*yöμενοι. (27) ἐνδα ό άgetj öio
εἰδεται άνδgός invgoû , καί μακgo8vuiqs , xai ποικιλίn;, xai
yàgivog άβλαθούς τόν ήδέων, καί ταραιφάσιος ' άτάρ καί
vöv voo&ovra ygij άλκιμον ἐμεναι, xai §vviovao9ai τά inrgó
xarà τοῦ voojuovog. où yàg τοῦ στόματος μουνον άτgi$
λαßöuevov ταχύ άνασμόχει τε xai δάπτει, άλλὰ ἐς πολλὰ
xai τ}ν αἰσθησίην ἐκτgéτει : άλλά xai την yvyjv èxuaivet.
&xgaoin voυ στόματος τοιήνδε την μανίην καί την μελαyzo
Atqv ίόμεν, τεgi óv αύσις ἐg&o* τανυν δ' άμφί κεφαλαίης
φQάσω. -

IKeq. ß. [IIegi x&qaÂαίης.] *Hv άλyém x£pa)) oy£

όtos Éri Trgoo xaiQtp αίτίη, xjjv èrtì tìéÜvag, x£paha hyim xa
λέεται. ìv òè διεσίη χgövg uaxQfj τό άynua , xai τεgiö
δοισι μακgjov xai πολλάς, xai τροσεπιyiyvnrai μάω τε xai

adsumtionem : et praeterea adhibeantur cruciatus, vel in

cisionis, vel ustionis, quibus in adfectibus diuturnis ne
cessario utimur, haec ita refugere solent aegri, ut mor
tem potius subire desiderent. Tum vero in ferendis ae
groti moribus, et in varianda medicina, et in gratis re
bus ei citra noxam indulgendis, in eoque blande adlo
quendo, medentis ars perspicitur. Oportet autem ut ae—
ger ipse fortis sit et cum medico adversus morbum con—
spiret. Is enim quando corpus tenaciter occupaverit, non
modo celeriter consumit illud exeditque, verum etiam sen—
sus ipsos pervertit, ipsamque animam in furorem agit per
corporis impotentiam. Hujusmodi insaniam, et melancho—
liam esse animadvertimus, de quibus postea dicetur: in
praesentia de cephalaea sermonem faciemus.
C a p. II. [De cephalaea sive dolore capitis.] Si
caput leviter, temporaria quavis de causa, doleat, licet
per plures ita dies continuet, cephalalgia dicitur. Verum
si longo tempore maneat dolor, ac per diuturnos ac fre
quentes circuitus redire jam adsuescat, et majora super—
veniant mala, quaeque magis difficulter ad sanitatem per—
 KAI > HMEIQV XPONIQN IL£60M BIB aeiov A. 69
Ed. Oxon. [82. 88.] - Ed. L. B. (27.)
τλεὐνον δυσαλάη, κεφαλαίην κικλήσκομεν. ίδέαι δέ μνgiat.
τιοῖ μèv yàg άίδιος δ πόνος και μικgòς , άλλ' οὐ διαλείτων *
τιοῖ δè ês regioÖov ττεgιτλεί, δκως τοῖσι πvgevaivovov άμ
qnuegtvòv τας ήμégny* άλλοιοι δ' άτὸ δύσιος ἐς μεσημßgínv,
xai τjδε τέλεον άποταύεται' η άπό μεσημßging ἐς ἐστάgnv
ij èrtirgoοδεν ἐς vύκτα. ηδε ή τεgioόος οὐ κάgra, δηθύνει*
xai τοίσι μέν jj x£φαλλ άλyéki Ttäoa* xai jJé ôïÀore μέν ἐti
δεδιά* άλλοτε δè èrî ãguoregd • jj μάτωτον, ό βράγμα, καί
τσύτα ἐν τη αύτí juígy άεμßóôεα τQόπον * [33] τοῖσι δέ
xai τά δέιὰ μοῦνον, ή τὰ λαιά μοὐvov. §§ öoov ögov xQó
ταφος, ή ός, η xai όφρύς μία, ή δυσαλμὸς ἐς μάσφι μé
oov , j άίς ἐς ἐσα τέμνει μοῦνον, ἐπέκεινος δέ τό άλynuo: où
τεgj* êv ijuio& uiuvet τό της κεφαλὴς γωgiq. £r£QoxQayin
τόδε μοὐvov xaìéετοι' οὐκ εύηδες κακόν, xjjv διαλείπη, xjjv
ouxgöv άμμεναι δοκém* ijv yàg èμπέση κοτά δάζωs, aioyQà
xai δεινὰ παηασει- σπασμός καί διαστgogh voῦ τροσωπον
ducuntur, id genus cephalaeam vocamus. Species ejus
complures sunt. Quibusdam dolor est perpetuus, levis
quidem ille, sed numquam intermittens. Nonmullis tan
quam febris quotidiama per circuitum singulis diebus re
vertitur. Alios ab occasu solis usque ad meridiem, infe
stat, quo tempore e toto desinit ; vel a meridie ad vespe
ram , vel etiam ante id tempus ad moctem usque porrigi- .
tur: id genus non diu solet inhaerere. Nonmullis caput
totum dolet, idque munc in dextra, nunc im sinistra parte,
alias in fronte, vel in sincipite : quae omnia vago more
fiunt eadem die. Quibusdam dolet dextra tantum, vel si
nistra ejus pars: et intra terminos, quibus alterum ex tem
poribus, et auris et supercilium umum, et alter oculus
comtinetur, usque ad mediam capitis partem, qua masus
id in aequas portiones dividit, in dimidia, inquam, ca
pitis parte remanet dolor, meque in alterum transit. Id
malum heterocrania vocatur; neque leve vitium est, licet
intermiserit, aut exigunm esse videatur. Nam si quando
acnte urgeat; hominem turpibus et vehementibus malis
adficit: facies convellitur et distorquetur : oculi vel in
tenti, cornuum instar, rigent, vel huc illuc intro vertum
70 APETAIOY KAIIILAI4OKOY IIEPI.AIITIQM

Ed. Oxom. [88.]

a • w » » • p •/
Ed. L. B. (27. 28.)
a >^ •

yiyvera, * óq6a\μοι η άτενέες xégaov xtAov ττεττήναοι, ij vjJe

xἀκεῖσε σπσαμῶδεες ἐνδον εἰλόνται σκοτοδίνος ' όφδαλμὸν
ίπο£gùyog τόνος άχQt unyiyyov. iögög άοχετος τενόντιον
ÉÉαπίνης άλογος, ἀστεget vuvog πατέαντος ἐυλφ ' vavvin,
άμετος χολωδάων, κατάπτωσις του άνδgóτου * ijv δ' ἐπιτείνη
xorè vδ ττάθος, ἀνθgωττος ἐτελεύτησε* ijv òè opuxgöτεgov
#
{! xai £c
a-
&ς άλεθοον ἀσιvè
Qον ασινες,
• a* a.
ovísv, oxvog
χQovugét, öwvoςa.
πονλύς, xaQn8a
ς , xozQr]
/
w
>

Qin , άττοgin, Cooj δυσφogog. xaì yàg Ttoog φεύγουσι τὴν αὐ

yjv* owöτος δέ τgnüve, vovvéοισι τ}ν voυσον* οὐ δέ έσιδείν
τι ά άκούσαι τεgπνὸν, εὐφοQov* xäxoόμοι τήν δοφgnouv, xai
oÜre τι εὐδόες αύτέονς τégττει' ἐκτgάτονται δέ καί τὰ κα
a. »m - a. - »r *o / w

xóδεα ^ άγ0ovrov τό βίρ, δανατόσι ἀνδgoTtov* airim ôë

/ w a a. »w w a. v > -*

τουτέον ἐῶν £ngότητι μύεις : ijv ôè δησύνη καί ἐς μζον ἐgτη

èrri τοῖσι τόνοιαι τὸ πάθος, σκότωμα yiyverat.
»/
(28) Keq. 7. [IIegi σκοτοματικόν.] 'Hv έόφος τάς
- v - » w v w ca a w *s
öwuac orj. xai δῖνος άu@i thv x€φαλλν ἐλίσσηται, καί ότα
ipsas oyn, wg oiros auv- rp ayar ergopa; aa. et;
ßoußém öxog άεόντων καναynööv τοταμῶν, ά οίον άνεμος ίστί

tnr cum convulsione ac vertigine : in iisque dolor ad eo

rum usque membranas alte descendit: sudor non coërcen
dus: repentinus tendinum dolor, perinde ac si quis ligno
plagam his inflixerit: accedit nausea bilisque vomitus:
homo deinde prolabitur, et, si malum adhuc vehementius
increscat, praecipitatur in. exitium. At si id minus grave
sit neque periculum mortis inferat, inveterascit tamen,
multamque secum corporis segnitiem trahit, et gravitatem
capitis, et molestiam , et vitae taedium. Lucem prorsus
refugiunt, quia tenebris mitigatur dolor ; nihil jucundi aut
audire, aut videre sustinent; olfaciendi vitiosum habent
sensum, neque gratis odoribus delectantur, et graveolentia
quoque horrent; vitam sibi ipsis invisam trahunt, mor
temque exoptant. Horum causa est cum siccitate frigus.
Quod si diu moretur et invalescat morbus, dolores sub
sequitur adfectus, quod scotoma (sive vertigo) dicitur.
Cap. III. [De scotomaticis, sive vertiginosis.] Si
temebrae obfundantur oculis, caputque in turbinis modum
circumagi videatur, et intra aures sonitus fiat quasi ruen
 IKAI >HMEIQV XP0M12M IL46αν BIBaiov a. 71
Ed. Oxon. [33. 84.] - Ed. L. B. (28.)
otov èyxvßegvéj, íi aíïòv, fi xaì ovQiyyov àyoth, h τQuouoù
άμέnc iagh, övouάομεν σκότωμα τὸ πάθος, xaxòv μεν,
xjv συμπτωμα κεφαλῆς, κακὸν δέ, wjv àxóιαδόδιος xsgalainc,
í ÉÉ Éovvéng yQoviov voόσου φύη. ìjv yàg τάδε μέν μ}
άποyiyvrjrai, μίμνη δè j oxovoòivn, ij yQövφ μακgφ τελεωδj
τοῖσι ίδίοισι συμττέμασι οὐ τινός, άκεομένου, πᾶσος τὸ σκό
τομα yiyverat, ἐπέ αίτίm üygij vs και ψυχθή: άλλὰ και άgyj
ταύδιον άλλον, ην ἐς άνηκεστον τQατj, μαving, μελαyyo
Ãins, ἐπιληψing τgooettiyiyvouévov ἐκάστη τῶν ἰδίων ἐνμ
ττωμάτων σκοττόματος δè í úéα, ßägog τῆς κεφοῖς, όφ
8a)uóv μαρμαgvyai évi TroïÀó τὰ σκοταόδει * àyvoootm £cov
véov τε καί τῶν πέλας * xai ijv èrû aû£jotv ij voÜoog yiyvn
vat, vöτε yvìa ìùovrai, xai ägtovtav yauori* vavtin xαί ἐμε
vos q£yuavog, ij yoìoòéov, £ανδόν, ή μελανόν. εύτε ἐπι
μέν ἐανδή χολή, [84] μανίαι yiyvovvav' ἐτό δὸ τοῖσι μέλααι,
μελαyyo\in* έπί δέ τὸ φλέγματι, η ἐπιληψin. Ttagóv yàg
jδε νούσιον τροπή.

tium cum murmure fluviorum , aut tanquam venti inter

vela persNrepentis, vel audiatur fistularum et tibiaruin
clangor, sive tracti stridor plaustri, scotoma (sive vertigi
nem) id vocamus. Malum satis grave, licet dolentis tan
tum capitis fuerit symptoma, sive post cephalaeam, sive
per se, vetus esse jam adfectus coeperit. Nam nisi haec
decedant, et perstet etiam vertigo, vel ipsa suis comitata
symptomatis, nulla adhibita curatione, ad summum per
venerit, morbus scotoma dictus oritur:. qui ex humida
frigidaque causa procreatur. Porro si insanabilis evadat,
aliis morbis initium praebet, ut insaniae, melancholiae,
epilepsiae, suis cuique accedentibus symptomatis. In sco
tomate capitis subest gravitas: inter multas tenebras quo
rumdam ante oculos splendorum emicatio : adstantium ac
suimet ignoratio. In incremento mali membra hominis
resolvuntur, isque humi reptat: . nausea fit, et vomitus
aut pituitae, aut flavae atraeve bilis. Flavae bili succedit
insania: atrae melancholia: pituitae epilepsia; in omnni
bus enim morbis similis luorum est successio. *.
79 APETAIOY KAIIIL44OKOY. IIEPI AITI£2N
Ed. Oxon. [84] Ed. L. B. (28.)
Keg. δ'. [IIegi ἐπιληψίης.] IToixfMov ijö' άλλόκοτον
xaxòv í êtiînpin , 0nguóöeg uèv èv Ttago£vouoiov καί κάτ
o£v xai άλέθQuov. άτεινε ydg xove rogo£vouός εἰς * ijv ôè
μελετήσι φάρα ἀνθρωπος, ίη μέν αἰσχεα xai öveiósæ καί
άλyεα φ£gov, άηύίως δέ οὐκ άπεισι ή voυαος, άλλὰ ἐν jjÃt
xiyoi τά τισι καείττοσι ἐνοικὰ καί δgη τj ögain. §vvöia
τάταί τε ταισι καί μετgaxiotov* §£nλάθη δέ κοτε ύτέ εὐτυ
ytns, δέ άλλης ίλικίης μέςονος, εύτε τό κάλλει συνάειοι τῆς
άgns* άλλὰ και τότε μετεζετégovg aioyQoùς άποδείασα,
άπόλλυσι τούς ταῖδας φθόνφ τοῦ κάλλεος, ή χειρὸς άκρα
otn, $ Ttgooótov διαστgoqj, jj πειρύσέ τινος αἰσόη
σιος ' ijv òè φωλεύση τὸ κακὸν ἐς άζαν , ούτε inrgij oüre
íìuxtng μεταβολαῖς ἐἐοδον ττεύετοι * άλλὰ ἐνμßiov μέσφι δα
váτον. τοτί xai èftirtovog j voÜoος οταομοίσι καί δια
ovQoqjov μελεων τε καί διμος. έτQείμε δὲ κοτε xai yvóunv
§; uavtnv. άτεgτης μόν ἐ τοῦ παQo§vouoù òén, aioygh ôë

Cap. IV. [De epilepsia, sive morbo comitiali.] Va

rium ac prodigiosum morbi genus est epilepsia : in acces
sionibus effera, et peracuta , ac mortifera ; siquidem una
interdum accessio hominem rapit. Quodsi huic adsueve
rit aeger, vitam quidem trahit, eamque cum turpitudine,
et ignominia, et dolore : morbum tamen ipsum vix depel
lit, qui optimis praecipue aetatibus, perque vitae tempus
pulcherrimum, pueritiam scilicet atque adolescentiam, in
haerere consuevit. Interdum ab aetate aliqua grandiori
tollitur, et cum ipso vitae flore terminatur; et tum qui
dem nonnullos e pueris, tanquam eorum pulchritudini in
videret, deformitate vitians, hos vel cum mamus impo
tentia, vel cum vultus distentione, vel sensu aliquo de
stitutos relinquit. At si lateat, quoad altas radices egerit,
neque medicinae ope, meque aetatis mutationibus expelli
potest, sed usque ad mortis diem continuat. Ad haec ma
lum dolore plenum est, cum convulsionibus, et membro
rum atque luminum distortionibus ; interdum quoque ami
mum in furorem agit. Tristissimum accessionis est specta
culum: turpis etiam est decessio, quae per urinas fit, et
 RA1 >HMEIQV xPONI^M IL102v BIBAIoy A. 73
Ed. Oxon. [84] Ed. L. B. (28. 29.)
*αί ί άπόλειψις αὐτόον, ἐπί άφόδρ xai ούgouov xai αύτο
μάτφ κοιλίη' ἀλλὰ και άδο$ος η ἐvuuoQqrj* δοκεει yàg τοται
§; vjv σελήνην άλιτgoῖαι άφικνεῖσδαι ή voÜoος' τούνεκεν ieg}v
xixkijaxovov tjv τάδην' άτάρ καί δέ άλλας , προφάσιας, #
μάγεθος τοῦ κακού* i*gòv yàg τὸ μάγα* j-ijoios oùx ây
δgoominc, άλλ δείης, ή δαίμονος δόζης ἐς τὸν άνθgootov eig
όδου, η ἐυμπάντων όμού, τήνδε ἐxixÃnoxov isQfjv. (29) öwöoa
μὸν ούν άς ἐπῦ δ$sim riyvera rj voόοφ, argδασεν μοι λελε
xras * ijv òè êv χθόνφ μίμνm, oÜóè ètì votov διαλείμμασι άσ
vέες, νωδgoi, άύνμοι, κατηφέες, ἐάνδgωποι, άμικτοι, οὐδέ
ijÀuxinos μειλίχιοι, άygvTrvot, òvoövagos τολλοῖσι άλλονότοιοι,
άπόσιτοι, τάραι κακοί, άχθοοι, μολβδύδεες, δvoμαθεῖς vo
δεῖm yvóunc re xai αίοδήσιος, ßagvjxoov, fjyov, βόμβοι άν&
vjv xeya\fjv* yÀóσσα ἀσαφῆς καί ταραφogos* j ùtò τῆς
διαθέσιος τῆς νοῦσον, η ύπό τgωμάτων ἐν τήσι καταλήψεσι,

spontaneam ventris dejectionem. • Sed et ignominiosum

quoque hoc est morbi genns; homines quippe existimant,
hunc iis, qui in lumam deliquerint, immitti: quapropter
sacer etiam morbus dicitur; quod autem momen aliis de
causis indi potuit, vel ob mali magnitudinem, sacrum enim
idem , quod magnum, significat; vel propterea, quod non
humana, sed divina tantum ope hunc curari posse credi
tum est; vel quia deus aliquis in hominem ingressus esse
putetur; vel fortasse horum simul omnium causa, morbus
sacer adpellatus est. Ceterum quaecunque in hoc, tan
quam acuto adfectu, eveniunt, supra declaraviiuus. Quodsi
inveteraverit, ne per intermissiones quidem aegri citra
noxam degunt, sed segnes , et languidi, et demissi sunt,
hominumque adspectum atque consuetudinem devitant, me
que aetate procedente quidquam mitiores evadumt; vigiliis
premuntur: per quietem multis atque prodigiosis somniis
exterrentur: cibum fastidiunt, et aegre concoquunt: colo
ris vitiosi sunt, et quasi plumbei: in discendo propter
mentis atque sensus tarditatem segnes: auditum habent
gravem, in capite sonitus quosdam ac tinnitus: lingua
meque plane voces exprimit, neque ex sententia loquitur:
quod vel e natura morbi fit, vel propter vulnera in ac
74 a APETAIOY KAIIIL4.40koY IIEPI AITiQv
Ed. Oxom. [84. 85.] Ed. L. B. (29.)
ortaouóδεες. yÀóσσὰ μέν σταοφάτοι ἐν τὸ στόματι ποικί
λως' άποτείνεται δέ κοτε καί την διάνοιαν j voÜσος, άς τά
πάντα μωραίνειν' άτάρ καί τοίοδε αἰτέn Éùv ürgöwnrs pύζις.
, [35] Keg. é. [IIegi μελαγχολίης.] Méìawα χολ},
èv μέν άζεσι άνωδεν φανεῖσα, xägτα άλέδguov* xáro òè
§£ιοῦσω οὐ κάρτα άνύλεσσον' ἐν δè τοῖσι χθονίοισι ην μέν
ùtim xâvo, ἐς δυσεντεQinv xai jtaros tövov τελευτά* rvvai§
δέ κάσαgσις άντι τόν έπιμnviov, jv τά άλλα άνόλεθροι
άωσι' ην δέ άνω άέτη ἐς στόμαχον, η ἐς φQévag , μελαygo
λίην τεύχει. φύσάν τε χάς ἐμποιέει xai £gvyàg xaxóósas,
iy0vóδεας* διαπέμπει δè καί κάτω φύσας τροφῶδεσς, συντgé
πει δέ καί τjv yvóμην. διὰ τόδε xai μελαγχολικούς καί φν
oóòeag τούσδε ἐκίκλησκον oi τgδασεν μετεζετégouov òè oüre
qùoo; oùve μάλανος χολ} èyyiyverat * ógy) δέ άκgnrog xai
λύτη xai xarngein δεινή. xai τούοδε ούν μελαyyoÂuxoùç xa
A&ouev, yoÂ}ς μέν της δgyijs ovuyQaçouévns * uελαίνης δè,
πολλής καί δnguóôços* véruag òè “Oμngos, ἐνδα φησί
cessionibus huic illata; convulsionibus infestantur: in ore
lingua variis modis contorquetur; et interdum mentem
ita perturbat hic adfectus, ut homines fatui prorsus eva
dant. His etiam mali causa est cum humiditate frigus.
Cap. V. [De melancholia, sive atra bile.] Si atra
hilis in acutis morbis sursum prorumpat, valde mortifera
est; meque infra exiens periculo vacat. In longis, si per
inferiora prodeat, in dysenteriam et jecinoris dolorem de
sinit: feminis autem vice menstruorum purgatio est, si
quoad ceteras res periculose non se habeant. At si sur
sum tendat, vel ad stomachum , vel ad septum transver
sum, melancholiam parit. Inflationes enim facit et ructus
foetidos, piscium odorem exhalantes: flatus etiam infra
cum sonitu transmittit ; et mentem quoque pervertit.
Quamobrem ita laborantes, melancholicos pariter, et in
flatos, veteres adpellarunt. Aliis neque flatus, neque atra
bilis inmascitur : sed iracundia mera et moeror animique
maxima dejectio. Hos etiam melancholicos vocamus , eo
quod bilis iram, nigra vero multam atque efferam signi
ficet; cui rei testimonio est Homerus, ubi haec,inquit,
 ICA I > HMEIQV xPONIQV IL£60M BIBL4ION A. 75
Ed. Oxom. [85.] . Eά. L, B. (29. 80.)
Totou δ' άνάατη
“HQog AvQείδης εὐguxgetov 'Ayoμέμνων
24yvvuevos: uévsog òè μέγα φρόνες άμφι μάλαιναι
IIiutìovi', δασε δέ οί πvgî Âαμπετόωντι άτην.
τοιοίδε yiyvovrai oi μέλαyyoÂαίδεες, εὐτ' άν ύπὸ τοῦ wawoü
»τεινόωνται. ἐστι δè άδυμίη ἐπί μή φαντασίη, άνευ τε πυ
Qevoù* δοκέει τε δέ μοι μανίης τε ἐμεναι άρχη καί μ£Qog j
μελαγχολίη. τοῖσι μèv yàg μαινομένοισι άλλοτε μὸν ἐς δg
yijv, άλοτε δ' ἐς δνμηδίην ij yvóμη τgἐπετσι, τοῖσι δέ με
ΆαyyoÂòσι ἐς λύπην και δvunóìnv μοῦνον. άτάg xai μαί
vovvav μέν ἐς τὰ πλεῖστο, τοῦ θίον, άφgovéovveg xai δεινὰ
xai αἰοχαά τgησσοντες ' μελα/χολάσι δè oùx ètì èvi εὐδὲ
èxaovov* άλλ' ίί τgὸς φορμακίν ύποπτοι, η ἐς ἐgnutnv φεύ
yovou Puo avögtoTtim, (80) jj èg Östotóauoyinv vQévovτaι, ij uiy6g
§ovv τοῦ ζην τοντάοισι. ijv òè ÉÉ άθυμίης άλλοτε και άλλοτε
διάνοις γένηται, jöovh. TtQooyiyveras ἐπί τοῖσι πλείστοισι•
oi òè μαίνονται.. öxog òè καί άπό xoivov yogiov τὰ πολλὰ
viyvovvav ggáøø. îjv μὸν ἐν τοῖσι ύττοχονδαίοιοι μίμνm, ì
quos adstitit inter
Heros Atrides ductorum dux Agamemnon
Corde dolens , atra cui pectora plena tumebant
Ira, fulgentique oculi Pelut igne micabant.
Tales fiunt melancholici, cum ex malo jamjam perituri
sunt. Est autem melancholia animi moeror propter cer
tam quandam opinionem, febris expers. Et mihi quidem
videtur illa insaniae principium esse et pars. Nam in
sanorum monnullis ad iracundiam, aliis ad hilaritatem prona
mens est; melancholicis autem in tristitiae tantum et hi
laritatis vicissitudine persistit. Porro maximam vitae par
tem insani transigunt desipientes, atque turpia et atrocia
facinora perpetrantes; melancholici vero non una ac ea
dem specie singuli laborant; sed aut veneni suspicionem
habent: aut hominum consuetudinem perosi in deserta
fugiunt: aut superstitione capiuntur: aut vitam oderunt.
At si ex moerore , aliquid interdum relaxationis habeant,
hilaritas plerisque supervenit, qui tum aguntur • in furo
rem. Jam quibus modis, et e quibus locis vitium contra
.
76 APETAIOY KAIIILAZ1OKOY IIEPI AITIQN

£d. Oxom. [85. 86.] Ed. L. B. (80.)

airtm áuqi τές φgêvog &i\£erat, xai διεζει χολλ άνωθεν, ij
xάτωσεν μελαygoÅjaiv* ijv δέ καί κεφαλ}jv èg £vuTraóείην άym,
xai άμείρεται τὸ παράλογον τῆς δ£v$uutns ἐς ψέλωτα καί
ijöov}ν ἐς τὰ πολλὰ τοῦ βίου * oi öë uaivovvai aü$t, vijs voù
oov μᾶλλον η άλyεῖ. [36] τάθεος' άτέ άμφοῖv òè íngότης
airin. ävögts uèv ούν μαίνονται xai μελαγχολάσι, η και
άνδgόν ἐλάσσους ' xdxtov ôè àvògöv ai yvvaix£g £xuaivovrov*
ÉÀuxin, Argòς άκμ}ν, καί οί άκμάζοντες' ögn , ôégovs μèv
xai φαινοτόgov viwret, äag òè xgtvst. vexunQiov μέν οῦν
oùx äomua. ij yàg jovyov, ίί στυγνοί, κατngέες, voògoi
êaov άλóyog, où vivi èri airim , μελαχχολίης άρχη. άτι δè
*αί δgyü.ov 7tQooyiyvovrai, δυσδυμοι, άygvTtvoi, ἐκ τῶν ύπνον
£x9oQvßoöuevov' ἐγει δό αὐτόov; xai τάgßos ἐκτοπον, ην ἐς
aü£noiv τὸ νόσημα φοττη, εὐτε xai övegos άληθόες, δειματέ
δεες, ἐναgyαδδεες. öxöog yàg üτεgéxvQ&tovται ούτω οί xaxoù,
τόδε ἐνυπνιον δgêovov öguns** 7tgòg vö Örjïòiov μεταyvóvov
εύκολοι, αῖοχθοί, σμικgoÂóyov, άδωgot, xai μετ' οὐ πολύ άττλοί,
hatur, subiiciam. Quodsi in praecordiis immoretur causa,
circa septum transversum convolvitur, melancholicisque
supra vel infra exit bilis. At si caput etiam per consen
sum adficiat, tumc immoderata iracundia per maximum
vitae spatium in hilaritatem ac risum commutatur, iique
insaniunt, magis ex incremento morbi , quam dolore ad
fectus... In utroque siccitas causa est. Viri, aut etiam his
minores, et melancholia solent et insania corripi; viris
autem mulieres violentius perfurunt. Aetas constans, quae
que hac paululum minor est, his adfectibus maxime pa
tent. Eosdem aestas et auctumnus creat : , ver judicat.
Porro signa, ex quibus conjectare licet, haud obscura
sunt; etenim in initio melamcholiae, vel quieti praeter ra
tionem, vel morosi sunt, et demissi, et tardi sine mani
festa quavis causa: ad haec iracundi fiunt , et dejecti; vi
gilia premuntur et e somnis cum tumultu excitamtur. Si
increscat malum, vehementi etiam terrore percelluntur,
quo tcmpore veracia fiunt somnia, horrifica et manifesta:
quodcumque enim futuri mali supra modum horrent, id
eorum oculis repraesentat insomnium ; ad sententiam per
 xAI ΣHMEIQV xPONIQN IIA6av BIBAiov A. 77
Ed. Oxom. [86.] - Ed. L. B. (80.)
άσωτοι, πολύδοροι, οὐκ άσετj jvyjg, ἀλλὰ ποικιλίm vooff
ματος ' jv ôè êti uάλλον τὸ κακόν τιέη, μίσος, φvyav9go
itin, όλόφvQoov §£ x£vsà, ojg xaxijyogos : âgavtav δε θανά
vov. τολλοῖσι δέ άς άναισόnoinv και μόgωσιν ή yvóμη άε
Ttti, öwog àyvóres άπάντων, η ἐπιλήσμονες ἐovréov , ßtov
ίοδωσι ζωτόδεα* £vvrgéteras óè xai τοῦ σκηνεος ἐς τονngów
ὸ ἐις' χαοιή μελάγχλωgog, ην μ) διεζίη κάτω ί χολ}, άλλ&
άναχέnvav £v τφ , αίματι ἐς τὸ πᾶν* ßogoi μέν , ίαyvoi òé
ύπνος yàg αύτέοισι, ούτε πάσει ούτε ßgorj ovyxgovés, v&
μέλεα* àyQvtvin óè oxiövnov èg tjjv ÉÉo gogijv* τοιyogoùv
xoúin £ngh oùôëv διεῖσα. jjv δέ κοτε ἐκδιδó, £ngά, οτgoy
7ύλα, ἐυν τεQuóóø μέλανι, χολεόδεα, οὐρα σμικρά, δαιμόα,
yoÂóßaqα φvoόδεες καθ' ύτοyövögtov, êgvyai xaxóδεες, ßgo
μάδεες, τὸς ἐς άλὸς δgeyuin* àvértìo xorà xaì ìygöv öguù
§ùv yo\j. σφυγμοί άς έτίτταν ομικgoi, voόgoi, áògavésc,
πυκνοί, ίκελοι τό φύχει, λόγος δτι τῶν τοιόνδέ τις άνn
mutandam prompti; turpes, parci et avari: ac paulo post
simplices, profusi, et munifici, idque non ex animi vir
tute, sed adfectus varietate. Si vehementius adhuc urgeat,
homines odio habent, et eorum vitant consortia: inaniter
queruli sunt: vitae maledicentes, mortisque cupidi. Mul
tis ità sensu destituitur, et ad fatuitatem tendit animus,
ut omnium rerum , ignari ac suimet immemores more
brutorum vitam exigant. Corporis etiam oritur malus ha
bitus ; color est ex atro viridique permixtus, si non infra
prodeat bilis, sed per universum corpus una cum sanguine
diffundatur. . Voraces et nihilo minus tenues sunt: deest
enim somnus, qui per, cibi ac potionis digestionem mem
bra illis confirmet: porro haec e corpore vigiliae pellunt
atque dissipant: quapropter alvus sicca est, neque quid
quam reddit : aut id, quod excernit, aridum , et rotun
dum, et biliosum est, humore quodam atro circumfusum :
urina pauca, acris, bile tincta. Inflationes habent, ructus
graveolentes , vitiosos, quasi e salina exhalarent, et inter- .
dum acris quidam humor cum bile prorumpit; pulsus fere
parvus , segnis, imbecillis, creber, frigori similis. Fama
traditum est quendam ita laborantium, cum esset despera
v.
78 ApETAIOY KAIIITAA1OKOY ITEPI AITIQNV

Eâ. Oxon. [86. 87.] - Ed. L. B. (80. 81.)

x&ovog èyov, xoùgnc riga τε καί τόν ίητgóv οὐδὲν ἀφελοῦν
vov, ó éQog μιν ijαστο* δοκέω δ' ἐyooye Éggv μέν αὐτόν
άρχήσεν* warnqêα δέ καί δυσφημον, η ύτί' άτυγίης τῆς κού
gng ãguevai. xai μελαyyoìuxöv δοκζειν τοται δημότησιν' οὐ
τος ούτε μ)ν ήν ἐσωτα ἐyyiyvóoxov • £tei δέ τ}ν ἐgoro.
£vvijys τí (31) xoùgm, Trovevai τῆς κατηφείης , καί δισ
owtòvnov ögyjv τε και λύπην* χάρμη δè ÉÉÉvnpe τῆς δνσθυ
μίης: παθίσταται γάρ τὴν yvóμην ἐgωτι inrgó.
Kε φ. g. [Ilegi μανίης.] Mavtng vgötov εἰδεσι μέν
puvgtov, yévei òè μούνος εἰς' άκατασις yàg èovv τὸ συμττον
ygóvuog, ävevδεν πvgevoù* si yäg xove xai Ttvgsvög [87] ἐπι
λαβοι, οὐκ άτὸ μανίης άν ίδιος yiyvovro, άλλ' ἐκ συντvyins
άλλης ' ἐκφλάγει yàg xai oivog ἐς ταQαφορήν ἐν μέθη' ἐκμαίνει
ôë xai τόν ἐδεστόν μετἐτεgo, fi uavògayögn , ij üooxυαμος,
άλλ' οὐ τί τω μανίη τάδε κικλησκεται. ἐπί χάς σχεòiov yiyvóμενα
xa6to rarai δάττον- τό δὸ ἐμτεόον , μαvtn ioysi * vjöe vj
μανίη οὐδέν τι ίκελον η λησησις , yiiQaog ij $uuqoQij. gi
tus, puellam deperisse, cumque medici nihil proficerent,
ab amore fuisse sanatum. Hunc equidem ab initio amore
exarsisse suspicor: et inde tristem ac demissum esse fa
ctum, quod spe puellae decidisset, melancholicumque po
pularibus suis visum existimo. Vir quidem iste amorem
suum fateri noluit ; postquam autem virginem eodem de
siderio incenderat , animi recessit languor: homo iracun
diam ac moerorem dispulit, et per gaudium e tristitia
evasit liber; atque ita amore medico ad sanitatem rediit.
C a p. VI. [De mania sive insania.] Insaniae modi
specie complures sunt, genere duntaxat unus. Est enim diu
turna mentis e toto alienatio, sine febre. Nam si quando
accedat etiam febris, ea, non ut insaniae propria, sed ex
alio aliquo casu incidit. Porro in ebrietate vino mens
incensa desipit; esculenta etiam aliqua furorem creant, ut
mandragora et hyoscyamus; sed hi casus insaniae nomine
meutiquam vocantur: etenim et subito oriuntur et cele
riter conquiescunt; insania vero stabilis est ac permanens.
Neque vero delirium, quod in senectutem incidit, insa
niae huic quidquam habet simile; illud enim sensuum
 rA1 >HMEIQV xPONIQV ITA0£2N BIBAION A. 79
Ed. Oxon. [87.] Ed. L. B. (81.)
oόσιος yàg èori v&gwn, xai yvóunc végztoovg jóε τοῦ νοῦ
ὐτὸ μέιος* μανίη δὲ θεgμόν τι καί £ngöv vj airim, καί
vagayóδες τύσι τg#£εσι' η μάν χάς λήθησις άρχομένm άπὸ
7ησαος ούτε διαλείπει' καί £vvaTtoövjowει * uavtn óè xai
διαλείπει και μελεδόνι ἐς τάλος άποταύεται- διάλειψις δέ άτε
λγς, ήν τό της μανίης λόyg yiyvrjrai, oùx εἰκότως άκεομé
vov τοῦ κοκου inrgim, fi της δgns súxQασία. μετεζετégovg
χάg δοκδοντας άσινεας ἐμεναι, ij ögn τὸ ἐας, η άμαρτωλh
διαίτης, ή δgy) èx ovvrvytwg èc άνάκλησιν ij/aye* xai yàg
öh vooéovos oi φυσι δgyào, δεύθυμοι, δάκτοι, εὐuagées,
iÂαgoi, Ttaiöióδεες' άτάρ και οίσι ἐς ἐναντίην ίδénv j qüois
δέπει, δκόσοι vo9goi, ἐπίλυτοι , £go Jets uèv èxugêçìv* èTti
μονοι δè τgoοκομεῖν, ττοτί καί μσθόντες, άμνημονες, οὐδε
xai μελαyyoÂjασι ἐτοιμότεροι * oi δέ και τgόσθεν ἐκμίνονται,
άτὰς και ήλιwing oiov τὸ θερμὸν κσί αίμα τουλύ, οίδε μαί
vovrau. τοῖσι άμφι ήθην και νόοισι xai oiov τάντων ή άκμή*
öxöσοισι δέ τὸ θερμὸν ἐκ μελαίνης χολῆς ἐάπτεται, τό τε
torpor quidam et mentis stupefactio est, ex frigore pro
veniens: insania autem e calida siccaque oritur causa, et
in agendo turbulenta est; praeterea delirium, a senectute
incipiens, neque intermittit, neque finitur ante mortem:
ùnsania vero et intermittit et adhibita curatione ex toto
desinit. At recessio imperfecta est, si non per idoneae
medicinae opem , sed vel e morbi consuetudine, vel e
tempestatis clementia decedat. Quosdam enim integros
visos, aut veris tempus, aut error in victus ratione, aut
fortuita iracundia in morbum rursus conjecit. Huic vitio
maxime patent qui natura iracundi, sunt, acres, actuosi,
faciles, hilares, ludibundi; eodem quoque tentantur qui
contrariae sunt naturae, uti segnes, tristes, in discendo
tardi, sed laboris patientes, cumque aliquid demum edi-`
dicerint, ejusdemque rursus obliviosi ; cum eo tamen, ut
posterioris hujus generis homines in melancholiam magis
proclives sint: prioris naturae viri potius insaniant. Ex
aetatibus ii, quibus calor est, et sanguis plurimus, pu
bescentes scilicet atque juvenes, quibusque omnium rerum
vigor suppetit, in insaniam maxime aguntur; ii vero,
80 APETAIOY KAIIILAZfOKOY IIEPI LAIITIQN

Ed. Oxon. [87.] - Ed. L. B. (81.)

εῖδος ἐς ἐngöv τgêrrerat , τουτέοισι μελαyyoÂ*joav άηίστον*
δίαιτο δε άγει, πονλνφαyin, τλησμονh άμετgog , ué9n , λα
yvein , êgorêg ἀφροδισίων' ἐμάνησάν κοτε xai yvvaixsg ùtò
àxa6agoins voῦ σκηνεος. εύτε αὐτόησι άπηνδρόύnoav αί
μήτgσι ' άλλαι δε, οὐ μᾶλλον δέ άηύίως ἐκμαίνοντaι- μέλα
ôë yuìettög ἐκμαίνοντaι. αίδε αί τgogâovçg. xai yäg ävöga.
ÉÉátvovov, rjv £vvrj9n oiuaιος ἐκκQuotv, ij yoììjg, } iögöτος
èttoym vis girin' xai οίσι μόν ήδονh j fi uayin, 7ελόαι, παί
ζουσι, δgyövvav vvxròς xccì jìuégns, xai ἐς δgyjv άμφαδόν,
xaì èorsuuévov xovè öxoç ÉÉ âyovixijs viwngágot ἐασιν' άλν
πος τοῖσι τέλας η ύén : uετέτεροι δέ ίτό δgyijç èxpaivov
ται. ἐσό δτε ἐσόητάς τε ἐδάηζαντο, καί δεgάποντως άπé
xvEivov, xai §ovvéοισι χεῖgag èTtijveyxav* ijöe xai τοῖς πέλας
oùx èxivövvog jj £vugogri' iöéav òè uvQiav, τοῖσι μέν χε εὐ
qvêov τε καί εύμαθέσι άστQovouin άδίδακτος, φιλοσοφίn
aύτομάτη, τούτοις όησεν άπό μουσέων. ίσχει yäg τι καί

quibus ex atra bile calor succenditur, corporisque habi

tus in siccum permutatur, melancholici facilius evadunt.
Idem malum infert victus ratio, ut edacitas, et satietas
immodica, et ebrietas, et libido, et veneris desiderium.
Mulieres interdum furunt, eo quod earum corpora pur
gationis indigent, quo tempore uteri viro jam maturi fue
rint; aliae non ita facile, sed cum eas occupaverit furor,
vehementissime insaniunt. Et hae quidem causae sunt;
eaedem quoque viros inflammant, si consueta sanguinis,
aut bilis, aut sudoris, quavis de causa suppressa fuerit
excretio. Jam vero quibuscunque cum hilaritate insania
est, noctes diesque rident, ludunt, saltant: in libidinem
palam feruntur: et tamquam ex certamine aliquo victo
riam adepti cum coronis incedunt; species haec adstan
tibus imnoxia est. Alii vero, qui cum iracundia furunt,
etiam vestes suas aliquando discindunt, et ministros ob
truncant, et sibimet ipsis mortem , consciscunt; et haec
quidem species mon sine periculo est etiam eorum qui
intersunt. Species autem sunt innumerae. Qni ingeniosi
et eruditi sunt, astronomiam sine praeceptore, philoso
phiam per se ipsos callent, poeticae tanquam ex adflatu
©
 xAf zHMEIQV xPONIQN II462v BIBAION A. 81
Eâ. Oxon. [87. 88.] - 'Ed. L. B. (32.)
(82) èv voέσοισι εὐχgnotov í sünraidsvoln* τοται δέ άποιδεύτοισι
άχθοφοgtn, Tn\o€gyin , τέκτονες, * ij àwòοάδοι* yiyvovtav ôè
xai άλλόκοτοι φαντασίαι, ἐδεδίει yäg τις ληκύθων άπτωσιν,
xai άλλος οὐκ ἐτινε, δοκέων ἐωντὸν πλίνθον ἐμεναι, δς μ}
τά ίygφ λvθεln. μνθολοy&evai ôè και τόδε * véwτιον jjòn
èiri oiwov μέν σαόφαιον ἐργάτης ήν, μετgijaav £%ov, w6ipai,
£υσαι , £vyyoμφάσσι, άguάσαι, ἐυντελέσσι δόμον νηφαλέος,
τοῖσι ἐργοδότησι όμιλήσαι, ἐνμρῆναι, άμεῖραι τὰ ἐσχα μισθοῦ
δι[88]xaiov. ό δὸ ἐπί μὸν του yogtou τοῦ ἐgyov óús áge
yvóung* ijv òè ÉÉim xovè ἐς άyog)ν, ἐπῦ λουτgöv, j vuv.
êvégnv áváyxnv, τιδεῖς τά όπλα τgότον ἐστενεν, είτος ἐπή
yεν άμφ άιόν* étìjv ôè άττῆλθε τῆς τε τόν οίκετῶν θέng
xori vijg τοῦ ἐgyov TtQi%tog xai του χωgtov, πάμπον ἐ$e
μαίνετο* xjjv παλινδρομήom vagì, aύσις ἐσωφgöves, xai ijìs
voù yoQtov xai τῆς yvóμης ή άμβολή' ioyovov ôè vìjv aivtnv

musarum periti sunt; ita vel in morbis aliquid emolu

menti habet liberalis institutio. Rudes autem et indocti
homines vel pondera circumferunt, aut lutum in fictilia
efformant, aut fabrilem artem exercent, aut lapides dolant.
vanis etiam opinionibus addicti sunt; etenim homo fuit,
qui me ampullae quaedam deciderent metuebat, quoniam
ex iis unam se esse arbitraretur : et alius quidam laterem
se esse existimans, bibere prorsus noluit, me humore di£
flueret. Haec etiam historia fama divulgata est:. faber
erat quidam , qui cum esset domi, prudens omnino fuit
artifex, ligna perite metiebatur, scindebat, complanabat,
clavis connectebat aptabatque, domum solerter exstrue
hat: cum iis, qui opera locabant, colloqui, pacisci, ju
stamque poterat laboris mercedem exigere. Is adeo intra
locum, ubi artem exercebat suam, mente plane constabat:
at si vel ad forum, vel ad balneum, vel alio- quavis de
causa esset egréssurus, instrumenta deponens primo inge
miscebat, deinde in ipso exitu constringebat humeros,
postquam autem e domesticorum conspectu et ab opere
suo atque ejus limiitibus processisset, homo prorsus insa
miebat et, si reverteretur illico, redibat etiam ad se; ita
ARETAEV8 TOM. 1, - F.
82 . 4PETAIox xAIIII44oxox IIEPI 4ITIQN
Ed. Oxon. [88.] • Ed. L. B. |(82.)
roü vooijuarog x£pa**j, xai ύτοχόνόσια, άλλοτε μόν άμα
Ζμφο άgάμενα, άλλοτε δό άλλήλοισι ἐνντιμωgoüvra* vò òè
rüQog èv τοίσι οτλέγνοιοί ἐστι ἐπί μανία xai μελαγολῖm,
άκωσπερ ἐν τῆ κεφολή και τοῖσι αioόησεσι τὰ πολλὰ τοῖσι
qgevuvixotou. • oióe uèv yàg aragauoêávovvoa, xai τά μ} ττο
όεόντα δgêovov òjσεν ἀς ταρεόντα, xai τά μῖ φοινόμενα
άλλφ xav' öipuv ivδάλλεται* oi öè μαινόμενοι δgéovov μόνος
εός ygh âgjv' où yiyvóoxovov ôè περί αύτέων ἀς χα) yiyvó
oxsiv. ìjv ούν μέγα ή τὸ κακόν, εὐxgtvnvov, δζάς τήν αὐ
o9noiy, ütroTrrov, ögyùoi, oùx èiè airim τινί, δύσσνμοι μόν
άλόγος, οίον ἐς σκνόgovöv j uavim vgéteras * otov ôè ἐς
δνμηόinv, εὐσυμοι άλλοι δέ παραλόγος άygvTrvov, άμφο
άλλοιῶδεες τάς δpuas, x£paîaîyέες, η πάντως χε ßágos τῆς
πεφαλής ἐυνεστι' εὐήκοοι δè, ἀλλὰ ßgάδιστοι την yvóunv.
ά ἐνίοιοι χάς έαοι ύin, jyot άτων, xai ßöußo, u£yQv öh ye
gaMtiyyov τε και αὐλόν' ην ἐς αύζησιν ij voÜoog yiyvnrozu,
qvoçöses, άσύδεες, ßoQoi xai λάβσοι ἐν τῆ ἐδωδj. àyQv

mens ejus et artis locus iisdem erant circumscripta termi

nis. Morbi hujusce causa in capite ac praecordiis conti
metur, quae modo simul laborare incipit, modo sibi in
vicem labem communicant. Verum in melancholia et in
sania praecipua visceribus inest mali sedes; quemadmo
dum in phremiticis caput sensusque praecipue tentantur.
Etenim hi vitiatum habent sensum, quaeque non adsumt
tanquam praesentia intuentur, quaeque alii nemini ad
parent, istis ante oculos obversantur, insani autem vi
dendi sensu recte utuntur, de visis tantum sicuti opor
tet non judicant. Quod si malum vehemens sit, sensus
habent distinctos et acutos, suspiciosi sunt, iracundi sine
causa; praeter rationem tristes ii, quibus ad moerorem
tendit insania: ii vero , quibus ad hilaritatem spectat, ala
cres: alii ultra modum vigilant, utrorumque vultus im
mutatur: adest capitis dolor, vel certe gravitas: in au
diendo acuti, sed mente sunt tardissimi; in quibusdam
peculiariter fiunt sonitus ac tinnitus aurium, ut etiam
fistulas tubasque audire videantur. Si malum adhuc in
 rar zHMEIov xP0NI0v II46av BIBAIov a. 83
Id. Oxon. [88.] _ , Ed. L. B. (82. 83.)
arvéovov yàg* àyQurtvin, ôè ßogów* άτάρ οὐδè ioyvoi άς vo
oέοντες : u£\ayyoìóvrov μᾶλλον εὐσαgxin' xai ύττοχQoi. ijv
δέ τι τῶν σττλάγχνων ἐν φλεγμασίη ij yeyovög , vjv ögé£iv *
τ}ν όσάμν ἀμßλύνει ' όφθαλμοί κοίλοι, οὐ σκαgδαμύττον
τες : tgò τόν όφθαλμόν ύδάμστω xvóvea, j uάava, otov
άς μελαyyoìtnv ij rQotj' ἐσνσαότεga ôë ês uavinv, xai yo
vixsg yavréouora, toÀÀotos uèv άς άπαοταάπτοντος tvgös,
xai τάρθος αὐτόονς άς άπό σκήπτοῦ λαμφάνά- μετὰrégovos
ôè xai èvégvögoi xai ύφσιμοι δρόαλμοί, ἐπί xogvyijg öë voù
xaxoü övegóττουσι * άφροδισίων δè άοχετος ἐπιθυμίη, άτάg
oùôë êc vò άμφαδον αἰδῶς ή άκνος όμιλίης : vov0eoin óè xai
èrturtìjjet ἐς δgyijv èxQtTtuo$&vrêç èg tò τάν ἐκμαίνονται.
τοῦντεὐδεν άλλος άλλη μαίνετοι' οί μέν όδοναι (83) άοχέτως,
oüvé öTtog εἰδότες ἐς ταντά ταύνδgoμζονσι' οἰ δὲ ἐς δngöv
τοῖοι τάλας ἀφικνόοντον άλλοι δ' αὐ θοῦσι δλοφvgöuevos
άgtay}v, ij ßinv. oi òè φυγανόσωπεύουσι ἐς ἐgnutnv, σφίσs
αὐτόοισι όμιλέοντες' ην δέ άπ άνεσιν ijxotev τοῦ κακοῦ, vo
valescat, inflationes habent, mauseant, in sumendo cibo
voraces.atque avidi, quoniam vigiliis premuntur; vigilia
autem famem excitat; neque, vero, ut* aegri solent, exte
muantur; et ex his quoque melancholici fere habitiores
sunt, pallore etiam suffunduntur, at si viscus ullum in
flammetur, minuitur adpetitus et nutritio; oculi cavi fiunt,
neque connivent; coeruleae quaedam vel nigrae imagines
ante oculos obversantur iis , qui in melancholiam ferun
tur: magis autem rubicundae et puniceae istis, qui ad in
saniam tendunt, ita ut quibusdam quasi fulgure perstrin
gantur lumina, ipsique tanquam fulmine adflati percellan
tur; aliis oculi rubent atque cruore suffunduntur. At in
morbi statu semen effluit: effrenata veneris libido, meque ,
ullus pudor aut mora est, quin ea palam utantur: moni
tis autem vel objurgatione ad iram incitati vehementissime
furunt. Ceterum alius jam alio modo insanit; quidam
effrenate currunt, et ad eundem locum ignari revertun
tur; quidam longo post tempore ad suos se recipiunt:
alii vociferantur, de latrocinio aut vi illata conqueren
tes; alii ab hominum conspectu in deserta fugiunt, et cum
F 2
84 * apETaroy KAIIIL.40ror IiEPI AITIy '
Eâ. 6xon. [88. 39j ,, *. ' Ed. L. B. (38.)
8gó;, jivyoi, £it,vtoi.' ἐς άτιστασίην yàg τῆς νοῦσον άφι
xvégéyot άχύοντὰ τὴ ἐυμgogí. . . ' '
*, , ' . " . . A, .",' ' ' ,'&. * „* .'. * * • " * •• • 3
' '' . .
--_*.*** * .· . ·` · ·
,*
M&ytns eiùos
· · · · · · · " '• ***-
* c • * * *
ε τε Q o v. * - * • -
-
av
ra
... ! --

Tuyovrai vivég τὰ iiéì:a, {}εοῖς idiois cìg àirovroùot Zozgóó

ύσοι ἐσθει
I. – § v •*-^' φαντασία:
§ άλλὰ ' » •*, .xai
. , .άστι της
>' , ίπολήμος
vov , τα ôë άλλα ggqgovéovσι. έχείθονται σε αυλφ και {}υ—
άμgri uoi
, . ' '.' δὲ aíïò '* v **^ •

'. «% •• '*• • * • ...…… …' * - ' ' … ...." . * . ~ - '$, „ ' * *c •

' -…, "$ , [39]
Inôij, ' ij' μέδj,
* ; *t -, ,T • • τῶν
-'- . tagsövvov
>,., " • • • • • »- tgorgoTj.
''s', ' άσεος ήδε < • • ' • &

£i uàvin- wjv άπομένωσι, εὐσυμοι, άκηδέες, άς τελεσόévrss

τφ σεά, δίχαοδι δè xai ioyyoi, xaì ès gangöv άσσενάς τά
votg vöv rQouãtòy, . . . . . . . .
`` Keq.. t'.
• a* .
[IIegi
*' T. T 0 . ,, ' »
παραλύσεως.]
. •* ' •
Aitotìn$im, trag& * ' • ^ -

πλnyin, τέgeoig, rogávσις,

• . ” >• ' ' . άποντά τά χάνει τωυτά. § yàg
- - - '~ • - •a • T • , ' v - ' -

ziyjoiog, h άφης,· η· · άμφοῖν

• • ' • * \ '• '•, · · · ·
ἐστί ἐκλειψις, κοτὸ καί yvóuns, • • a •a • • >• * •. / *a cf. -

xorë xαί τίς άλλjs αἰσθκαιος. άλλ' άποπληάin uἐν δλον τοῦ
gκηνεος,
• ' , */ a . .
xai της% αἰσόησιός
• • ~
τε '*-,καί yvóunç x&i κινησιός ἐστι - - i w v, . > • • •

ταράλυσις. voiyagoùv άποπληάίην λύσαι ioyvgjv μέν άδύ

- - - - … •a* . - - - · ·· · · · · ·

semet ipsis tantummodo versantur. Quodsi morbus remit

tere jam incipiat, segnes, quieti, moesti sünt; qui jam in
notitiam mali venientes calamitate sua adfliguntur.
*. • • •
' ' ' ' * Aelia insaniae species.
Quidam membra sibi conscindunt, dis suis, quos id a se
exposcere credunt, e religiosa quadam religicme gratifi
cari se existimantes. Id genus furoris in persuasione qua
dam omnino consistit, cum in aliis rebus sapiant. Exci
tantur autem aut tibiae cantu, aut hilaritate, ant temu
Ientia, aut praesentium hortatu. Furor hic a diis immit
titur. Postquam autem conquieverint, hilares et cura so
luti sunt, deorum *acris se initiatos esse censentes; *deco
loresdiii
'bus tamen, et extenuati,
remanent. ' ' * ' et infirmi
: : '•
e ' vulnerum
• • . • , ,
dolori
, '

Cap. VII. [De paralysi sive nervorum resolutione.]

Apoplexia, paraplegia, paresis, paralysis ejusdem gene
ris sunt omnia.: Nam ' in his vel motus, vel tactus, vel
uterque deficit : iiiterdum etiam inens, aùt alius aliquis
'sensus. Sed apoplexia quidem totius corporis, et sensus,
et mentis, et motiis resolutio est; quo fit ut vehemens
apoplexia nullo modo, imbecillis difficulter solvi possit.
 xai xHMEIQV xPONI2N II492M BIBAIOv 4. 85
Ed. Oxon. [89.] » Ed. L. B. (38.)
varov, άσσενῆ δέ οί άηόδιον. τταραπληyin ê têgsoig μεν
úgjg xai xivrjotos, άλλὰ gêgê03, §i yttgòg, η σκόλεος' ττα
gάλυσις δè óς ἐτίτων xiyjoios μοῦvov, èvsQysins ve τάgé
gig* ijv òè άφη ἐκλείτα μοὐvn xorë* oTtóvtov ôè τὸ τοιόνδε.
άναισθησίη μάλλον η πάρεσις κικλήσκετaι' ην δε, άπότλη
»τον ό Ίπποκράτης είτη σκάλος τὸ κατ' ἐιν, άς vexgööeg,
τό άχQεῖον καί τό άναλόες δέλει φαάσαι ' δ yàg èTti vj
£υμτωντι άποπληάίη ἐστί ioywgh , τόδε ἐν τό σκελεῖ ταQα
πληyinv Φαέει' κύστιος δè oügων αχόσιος ή άκgaoins, τάge
σις τὸ κῦQtov* βλεφέρων δέ καί μήλων καί μvöv vöv äv
yvé9οις καί yévvog èttî êávegc. Togayoyj, ijv άπῦ σπασμφ
διαστgéq^jrav, xvvixòς στσομός ή κλχσις : ἐκλνσιν δè yovvá
των καί αἰσόκαιος τQδακαιgov vögxnv xai άιμνζίην καί κστά
ττωσιν, Άττοσνμίην καλάομεν. τταρείετσι όν, άλλοτε μὸν μάρεα
zσδ' ἐν, όφρύς μοὐvn, ij δάκτυλος, η άτι μζω, χεῖα, σκάλος*
άλλοτά δέ δμοῦ πλεύνα- καί ποτε δεδιὰ μοῦνον, ή άματερὰ,
Paraplegia vero tactus motusque resolutio est, sed in
parte tantum aliqua, ut manu, vel crure. Paralysis au
tem in genere motus tantum et actionis est defectio.
Quodsi forte tactus per se defecerit, quod tamen rarissime
'contingit, anaesthesia (sive sensus prìvatio) potius quam
paresis adpellatur. Et si Hippocrates crus, quod in di
rectum jacet, apoplectum dicit, per hanc vocem id emor
tuum esse et inutile et insanabile significat; quod enim
in toto corpore vehemens apoplexia est, idem paraplegiam
esse in crure denotat. Paresis autem vesicae propria est,
cum urina contra voluntatem vel supprimitur vel ef
fluit. At palpebrarum et malarum quique in maxillis
sunt musculorum et menti in alterutram partem didu
ctio, si per mervorum contractiones ista pervertantur, ca
mina dicitur convulsio. Genuum vero resolutionem sem
susque brevem stupefactionem et examimationem et la
psum lipothymiam (siye animae defectionem) nominamus.
Resolvuntur itaque membra modo, sigillatim, ut superci
lium per se, aut digitus : aut etiam his majora , sicut
manus vel crus; modo plura, simul. `Et alias dextra tan
tum , aut sinistra, aut aliqua seorsim membra, aut ea si
35 APETAIox KAIIIL440KOY IIEPI 41TIQV
Ed. Oxon. [89. 40.] Eâ. L. B. (88. 84.)
ij i8j, xai ύim £utgyra, èè àxQißè; fi άσσον, οὐ τά διε
ot&ra uoüvov xai όμόνυμα καί δμόςvyα, όφθαλμοί, χεῖges,
ox£Aog, άλλὰ και τὰ δυμφvéα, άίς, ἐστε ἰσον, και γλάσσω.
μ&oq, vóv ögtov τοῦ μέσου, καί ταgto$uov èv, xai ίσσμός,
xaì xarátoοις ἐς ήμιον. δοκεω δè èyó xore xai στόμαχον,
xai τά άτεga, xai xύστιν, καί τὸ τσgáunxts èvrsgov àyQs
- > - v / » w w w - w

τῆς άgyijs τωντό τετονδέναι * άλλὰ τὰ μέν μέλεα τὰ (34)

èvróg ἐλxéçov, veύει xQUTtvà xal άφσνέα* juréhéec óè xαι αί
£y£gyaai • vjôé uos δοκζει καί justo 9éa êuêvou τά μégéα
δyj ίτό της voόσου τετμημένα. τόδε μέντοι τὸ τgijrua, ôí
δαyug όιαφοgijs òvvåpuός τε καί καταιος τQός άgio regά δε
&ιοῖς. ίση μèv yàg xaì ji Ttgooíovo α αἰτίn, £vvai òè àμφοῖν
τοῦ πάθεος αί τgogâαιες, ήν τε ψύςις, ήν τε άπειρίη, άλλὰ
άμφω ττα[40]σεῖν οὐκ ίσα άν. ίοδόδοτος δέ η φύσις, ἀς
èv ίσοόόότφ , ταὐτὸν δè ëv âvtooig άδύνατον. ην μέν οῦν

mul omnia, idque ex integro, vel levius, idem patium

tur; quod non in iis solum obtinet, quae a se invicem
distant, et eodem nomine vocantur, et comparia sunt, ut
oculis, manibus et cruribus : sed in illis etiam, quae con
tinua sunt, ut in dimidia parte masi, itemque in lingua,
usque ad limites, qui hanc in aequas portiones dividunt,
et in altera tonsillarum, et in dimidio faucium ac gulae.
Ego sane sfomachum etiam ac intestina et vesicam et
rectum intestinum, usque ad ejus principium, eodem modo
interdum adfici existimo; at hae partes, quae intra cor
pus resolvuntur, latent et conspectum effugiunt. Dimi—
diatae quoque sunt istarum partium actiones; quam ob
causam membra tantum dimidia vitiari arbitror et in duas
portiones a morbo dividi. Haec utique res argumento est
dextras partes a sinistris facultate naturali et morbi in
eas crisi differre ; aequalis enim est causa inhaerescens:
communes etiam primae morbi occasiones, sive frigus
fuerit, sive cruditas; ambae tamen partes vitio non sunt
aeque opportunae; natura autem ex aequo valens est, ubi
subjecta, in quae agit, aequalis sunt potentiae: ubi vero
inaequalia sunt, fieri non potest, ut idem haec in utris
que efficigt. Ceterum si infra cagut principium aliquod
 IRAI zHMEIQV XPONIQN II40 QN BIBAIov a. 87
Ed. Oxon. [40.]
- • •?
Ed. L. B. (84.)
- a*

τῆς κεφαλῆς κάτω πάθη τις άgy), öxotöv τι τοῦ νωτιαίου

μυελου ή μjviy§, vä öuóvvuog xai £vvoyéα τταραλύεται, δε
w 2 w • w • > ~o • a. -oa a.

$uâ èrri δεδιοῖσι, καί ἐπέ άguovsgotou Maud. ìv òè xavâgym*;

w • . v v • • w w a

»Ego \), érti uèv τοίσι δεόιοῖσι τὰ λαιά το Qo,) Jevat, δεδιὰ
ôë êí ãguoregoiot. c.irin òè τόν άρχέων τὸν νεῦρον ή άπαλ
λαyrj. où yàg xov* ίζιν τά δεδιὰ ἐπί δεδιὰ δδοιποgést, μέσφι
- > » •/ - io • «* » w •» > •o •

regatorig: , άλλ' egyse, τη agy suaqre syovs 8t susge

qοιτη, άλλήλοισι ἐπαλλαζέμενος εἰς χιασμόν σχήματος* άδgöov
ôè &igijo8ov, είτε ἐμποντα όμοῦ, ἐτε μέgea Tagsierat, ij
p. - •v •/ v » -

§vvaugotégeov* v&ögc: δέ άλλοτε μέν τά άπό κεφαλῆς πάoget.

/ a. p. e •

τέδε μέντοι ἐς άναιοδησίην τgéτοντοι, ἀς άτος εἰπεῖν, οὐ

xàgro. άηύίως ἐς ἀxiymoinv ÉÉ coivêov έτει τάδε. xjv μέν
τοῖσι κινευμάνοιαι ἐνμπαδηση, πάσχει xai τάδε μικgjv áxi
vnotnv. ioysv yàg xai vjv xivnoiv ÉÉ coüτέων, εἰ καί ἐπί ία
/ - p.

oov φύσει : άλλοτε δè τά άπό μνόν ἐς μόας πεgatoúusva,

a. w - - / i sp - • •» w - -

vöös vò wügog τῆς κινήσιος ἰσχει, καί τοῖσι άπό της κεφαλής
•

adficiatur, uti medullae spinalis membrana; partes, quae

eodem momine vocantur, et etiam continuae sunt, resol
vuntur; dextrae , si mervi dextri laesi fuerint; si sinistri,
laevae. At si mali principium sit in capite, nervis adfe
ctis dextris, sinistrae resolvuntur partes: laevis idem pa
tientibus dextrae. Hujus rei causa, quod mervorum situs
juxta originem invertitur; etenim dextri non in directum
ad dextras partes usque ad finem pertingunt: sed utri
que origini suae inserti continuo se invicem transeunt
. in figuram literae Graecae X, ad oppositam partem ten
dentes. Utque in summa dicam, sive totum simul corpus,
sive aliqua membra, vel ab alterutra, vel ab utraque
parte resolvuntur. Nervi interdum , qui a capite orium
tur, laborant, qui, ut paucis dicam, sensu facile privam
tur, sed per se ipsos motum haud ita facile amittunt:
iidem si per consensum ab his qui motui inserviunt
aliquid vitii contraxerint, motus quoque paululum deper
dumt: aliquid enim motus, quamquam haud ita multum,
maturaliter habent per se. Interdum vero laeduntur mervi,
qui ex aliis musculis exeuntes in aliis terminantur: et hi
sunt, qui praecipuam motus partem continent, eumque ca
88 .APETAIOY KAIIIIA 40KOY IIEPI AITIQM
Ed. Oxon. [40] Ed. L. B. (84.)
argoòiòoi. xai χάς αὐτά άτέ ἐκείνων τὸ πλεῖστον τῆς κινή
quog ioyev* το χει δέ και ἐ ἐωντάων και ἐλαττον* τάδε μέντο;
άκινησίην ττάσχει μάλλον* οττάνιον δέ εί κοτè ÉÉ Éovτέων εἰς
άναισθησίν τgétovrai, δοκεῖ και μγ εἰς τὸ πάμπαν* ijv òè
εύνδεσμός τις νεὐgov àv0j τόν ἐζ άστέων πεφυκότων τινός,
arai xgauvövvoov ἐς όστέα, ή άαyévvog, àxQατέα τὰ μέg&a xaì
άπιονgόμενα, οὐκ ἀναίσθητα yiyv€ται. εῖδεα δè παραπληκτικά
vdöe, άλλοτε μέν ἐς ἐκτασιν λέλυται τὰ μέλεα, οὐδέ ταλιν
ôgouës ës näμψιν, εὐτε μηκιστα κάλα φαίνεται : άλλοτε δè
xoiÂα yiyvevov, oùôë ëg μῆκος άποτείνεται' εἰ δè êxrayüoov
ßuäτοι, δκως ἐυλα ixavà xavog&ov τὰ μέλεα, ßgayútego.
êovv&ov yiyvevai * vóε ττάσχει άμφω τὰ εἰδέα, και ή έν τοῖς
δφδαίμοίσι παρθένος. xai yàg èxy&vov toììòv és uéyεύος,
εύτε πλατυκοQtnv övoμάζομεν. άτάρ ήδὸ ἐννάγετοι ἐς μικρόν
í woûon, εὐτε φθίσιν ijv ij% uvòginow èyà xin))ono. άλλὰ
*αί κύστις ταρείεται, ἐπι τοῖσι ίδίοισι ἐσχοισι. jj yàg &ic
άτασιν λύετaι, ij àxQατί τά οὐgσ ἐκχέει, η £vveiïëévai és '
pitis nervis impertiunt; ab istis enim -plurimum motus hi
derivant, licet per se habeant paululum; isti igitur motus
defectionem praecipue patiuntur: raro autem, aut, ut ego
arbitror, munquam per se sensum amittunt. Et si forte
fasciculus quispiam nervorum, qui ex osse quovis profi
ciscentes in alio finiuntur, vel exsolutus fuerit, vel dis
ruptus, impotentes fiunt et trahuntur partes, sensu tamen
non privantur. Porro hae sunt paraplegiae species. Non
nunquam artus cum extentione resolvuntur, neque flecti
rursus possunt: in quo casu membra praelonga adparent.
Interdum cavi fiunt, neque in longitudinem extemdi que
unt: et si quis eos, ceu ligna adaptans et radens, violen
ter extendere conetur, breviora quam in. naturali statu
videntur. Has ambas species patitur oculi pupilla: nam
et in magnam amplitudinem diffunditur, quem adfectum
πλατυxogtav (sive pupillae amplificationem) et μυδginosy
, etiam dicimus; et in angustum contrahitur, quod vitium
phthisin ego adpello. Resolvitur etiam vesica, ut munia
sua mequeat exsequi: idque vel cum extentione, ubi prae
impotentia urinam effundit; aut in seipsam convolvitur,
 xai xHMEIQV XP0NIQM II40gM BLB.410v 4. 89
Td, Oxom. [40. 41.] - Ed. L. B. (84. 85.)
§ovv£nv, εὐτε δταν πλησ0j ούgov οὐ δύσιν' αἰτίαι δό ττα
géαιος μὸν ἐ* άρχονται δέ ταύματι, πληrj, pυζι, ἀπειρία,
λαyvetq, oivoq)vyin* άτάρ καί φνχής άngaréæ (35) πάσεα,
£wTtìj&sg , gößov, övoòvuiav* άτάρ καί ποιδίοισι δεῖματα.
atagéÀvoé xore xai yàQuæ áóównrov και μέγα, xai zéìos
άοθεστος μάχαι δαyévov. άλλὰ τάδε μèv àgy) τριότη,
ίοτάτη δέ και κοιgtn pύζις ἐμφυτον όερμού' άτί δygównt.
ii £ngörnri täoysi jìt, xai δύοαλός τῆς ἐrégns πάσχει μάλ
λον' άτάς xai άπί ταύματι καί δισκοπή νεὐgov άναλόής.
jÂixin, yégovτες, κ«ί οίδε δυσαλόέες : tauòiotov ôè εὐανάκλn
τοι * ögn yειμῶν, ἐας δεύτερον , άτειτα μετόπωgov, òégog
jκιστα* ÉÉÉug, oi ταχ{ες κατὰ φύσιν, ύygoi, àQyoi, ίωςόδεες.
[41] τελεσθέντος μέν ούν τά τάθεα ἐκδηλα άκινησίη καί
&vao9noim δεguoῦ τε και φνχθου, ότάg xai τιλμῶν καί
xvnouöv xai μανσίον. στάνιον εὐτε τοῖσι τὰ πégara áì
vétu, άλλὰ ἐς άνάκλησιν οὐ κακίων ή άποyin. yiyv€τοι μέν

meque cum plena est, urinae quidquam potest excernere.

Paresis causae primae sunt sex: vulnus, ictus, frigus, cru
ditas, venus, vinolentia; et praeter haec vehementes animi
perturbationes, ut consternatio , timor ac mentis dejectio,
et in pueris, etiam terror ; quibusdam nervos resolvit ino
pinatum atque ingens gaudium et inexplebilis usque ad
mortem risus. Sed hae quidem causae sunt primae: ul
tima vero et praecipua causa est immati caloris refrigera
tio, quando is aut ab humiditate, aut a siccitate laeditur;
ab hac vero causa minus quam ab illis sanabile vitium
est; ex vulnere etiam et mervi discissione mortiferum
est. Quod ad aetates pertinet, senes morbo hoc facillime
tentantur, et vix sanescunt; pueri ad salutem facile per
ducuntur. E tempestatibus eundem hiems praecipue,
deinde ver, postea auctumnus, aestas minime parit. Ha
bitus huic opportuni sunt, natura crassi, humidi, desides,
et voluptatibus, • brutorum more, dediti. Adfectus itaque
cum jam hominem occupaverint, evidentes sunt e motus
privatione et e nullo frigoris aut caloris aut vellicationis
punctionisve aut alius cujusvis tractationis sensu. Raro fit
ut cxtremae partes, homini doleant; sed ad $anitatem re
g0 , 4PETAIOY K4IIII440x0x IIEPI AITIQN
Ed. Oxom. [41.] Ed. L. B. (35.)
oìv §£απίνης* }ν δέ κοτε και άρχάς τοχη ἐπιμηκεας, ßágoc,
övoxivnoin, végwn , φόδιος αἰσόησις, άλλοτε θάλτεος ύπεg
ßoä, ütvov σμικgoì, qavraoiai u£ovës, εύτε άσσόον πα
ge£0noov* èrti ôè xvvixó oraouj άπαντα μέν τὰ τοῦ τροσ
εδτον μάgs& oTtäo$a, où xâgra $úvnδες, ἐπῖ δέιά δè vàgi
greg&, καί ἐς άριστεgά τά δεδιὰ φοιτj, εύτε καί της yévvos
êw0a η ἐνδα ἐτί πολλὸν ή τοgayooyij, öxog è$ άgns xivov
puévrjg τῆς 7vd9ov. xaì yàg xai τοίσί κοτε ἐ££3n τό άgôgov,
εύτε μέγα χανόντων ἐπί τὸ ἐτεgov j yévvg Ttogrjy9n* íìoois
toü ögòahuoù , τοῦ σιvagoü uijìov, Éùv vj ύποκοίλιδι ταλ
p6s: táÀerat òè καί τό άνω θλόφασον, άλλοτε μἐν ἐῶν τὰ
άφόσλμό, άλλοτε δέ μοὐvov' £vvreivetas ê kai τά χείλεα
i8i §xársgov* áÀore δέ άμφω ευμπεσόντα ταφλάζει. ἐστι
δ* οίς μεμυκε κάgro , άόgδον δ' ίσταται, και τὸν ἐυνήθεα
πrvouv vpoq&ει. σπάται καί yÀóσσα. xai yàg ijöe uìg èori
*ai v€ÜQα* εύτε πρὸς τὸν οὐρανὸν ἐς πλάτος öλη ή άμφυ
oug άθαδον άφήλατο, καί κλόνου πάταyov £toinot. oTtäva,

stituendam doloris vacatio aeque commoda est. Repente

mala haec invadunt ; at si quando longiora etiam habeant
initia, gravitas fit et motus difficultas et torpor; modo
frigoris sensus, modo ingens calor; somnus, parvus, in
somnia turbulentiora; ubi illico resolvuntur. At in canina
convulsione mon frequenter admodum contrahuntur om
mes vultus partes, sed dextrae ad sinistras, et sinistrae ad
dextras transeunt: in quo casu mentum huc vel illuc mul
tum distorquetur, tanquam de sede sua mota foret ma
xilla ; siquidem his interdum luxatus est articulus, cum
late hiantes mentum in oppositam partem distraherent.
Oculus laesae malae pervertitur, et cum palpebra infe
riore palpitat: superior etiam palpitat, modo cum oculo,
modo sine hoc. Diducuntur quoque labia a se invicem:
et interdum ambo collabentia balbutiunt: et aliis arcte
comprimuntur, simulque adducta solitum cum strepitu
sputum expellunt. Convellitur etiam lingua, quippe quae
et ipsa ex musculis mervisque consistat, et ad palatum se
cumdum latitudinem tota ejus continuitas repente subsilit,
 IKAI zHMEI£2N XPONIQN IL*®2M BIBAION A. 91
Ed. Oxon. [41.], Ed. L. B. (85. 86.)
ôë xal xtov, xai εἰ μέν τὸ στόμος συνάγει τάνδοθεν, άδό
xnrog ò Ttävayog* ijv òè διαστήση τὸ στόμα, διμεαι τ}v xto
víôa, άλλοτε μέν ττροσφvouévrjv ég Tt^dvog τό ούgavó, άλ
Άοτε δέ άποτσλλομévrjv βίη ἀκάως σωληνι όμοίως, εὐτε καί
ijöe torrayετ. άπάτη δέ τοι δύνεστι τοῖσι κυνικοται στασμοται.
δοκζει yàg τοΊσι δεωμένοισι τά άπάθεος τ}v voυσον ἐσχειν.
vj yàg TrsQiv&otv wai vjj yQoij xai τά τοῦ δφθαλμοῦ μά
tovt , ìyi& vi& σιvagâ, qaivEtat. ἐλέγχεται δέ xai èv yéÀov,
xai λαλιj xai xarauûoet. τά μév ys ouvagά σπάτaι πάντα
πατάγφ, χείλος άμειδές, άxivnvov ijv λαλή, 6λέφαQov oùx
èrtirQoyov, όφθαλμός άτεν}ς, άνσίσόητος ή άφη• τά δέ
ύγιδα λαλεῖ, xατσμύει, αἰσθάνεται, yελά.
(86) Keq. η. [IIegi q9ioiog.] *Hv Évròς ἐ$ άτο
oráαιος ἐν τά πνεύμονι yévnrov , íí êx ßnyòg yQoving, ì àva
yioyjs aiuaιος, καί άναραση τύον, πῦn, xai φθίσις xt
xÀijoxerat * ijv ôè δόgné ì tìeugόν ἐμτυηση, ἐπανάγηται δè
διὰ τοῦ πνεύμονος, ἐμτύn jσε τούνομα: ijv òè ἐπί τοῖσι καί
sonumque concussionis reddit. Convellitur etiam colu
mella, et si os interius committatur, fit inopinatus fragor:
at si id dehiscat, columellam , nunc secnndum latitudi
nem palato adhaerescentem, nunc cum vi ac celeritate
ac somitu resilientem, instar ostrei, intueberis. Ceterum
caninis convulsionibus fraus inest quaedam ; siquidem in
spicienti sanae partes videntur laborare; etenim ob ten
sionem, et colorem, et oculi amplitudinem, quod sanum
est, offensam pati creditur. Sed error deprehenditur et
ex risu et e locutione et e commissione partium ; nam
quae laesa sunt, omnia cum sonitu convelluntur: labium
meque in ridendo, neque in loquendo dimovetur: palpebra
mom volubilis est : oculus riget: in tactu omnis abest sen
sus; integrae vero partes et loquuntur, et connivent, e
sentiunt, et rident. *.

Cap. VIII. [De phthisi.] Si ex abscessu im pul

znone, vel e diuturna tussi, vel e rejectione sanguinis,
intus oriatur pus, idque per tussim homo exscreet, pye
et phthisis morbus dicitur. At si pectus, aut costa sup
puret, et per pulmones exeat pus, empye vocatur. Quodsi
 92 4 PETAIOY KAIIII440KOY IIEPI AITiav
Ed. Oxon. [41.42] Ed. L. B. (86.)
5 tyεύμων ἐλκος ἐσχη, ἀναρασθεῖς {42} ύπὸ τοῦ διενεχθά
zoç tûov, τούνομα οἰκότι ἐμπύn, άλλὰ φόδην μεταλαμßávet.
εὐνεστι δέ καί πῦς ἐννεχάς, ἀς μλ δοκ{ειν, λήγον μέν ού
xore, Âj9ov òè ò' ìuégns iúgóri xai ίμύζι τοῦ σκηνεος. καί
χάρ καί τὰ ἰδια φόδns ἐστί, ijv í ôégun @tvgj, xai ès
vύκτα ἐλέμπη, ίμάgnv òè gύσις ἐν τοῖαι στιλέγχνοισι φω
λεύει- δήλη δέ η δυσφogin, xai η δυναμίn, xai &i §vyrj
£ιες. ijv ràg àrçôïògnoxe τοῦ σκηνεος δι' ημέρης τὸ τές,
πός οὐκ ἐν ἐσαgxoùtó τε και ήδύνατο, καί εὐφόgως έχεν
&v9goros. εύτε γὰρ άνάγει, ἐπί μᾶλλον τά δεινά αὐδέετaι*
αφυγμοί μικροῦ καί άμυδροί, άygvTrvin, äygoua, xai τάλλα
τάντω όκόσα οί πvQ&vaivovv&s* iJéav òè ùygóv μvQtat, Te
λιόνόν, μελάνων' κατaxog&ov, j óygo?.εὐκων, η λευκοχλω
géov* τλατέον, στgoyyùλων* οκλngόν, όνολύτων, η μανόν,
Ἀνομένων' η άνόσμων, η κακωδέων' άπαντα δά τάδε τύου
Égos iòéat. öxöαοι χάρ ή πvgi ij üòat, vă îygά τεκμαigov
ται, οὐ κάρτα μοι δοκάovov φόδην οίδε ψyvóoway: Tuoro

post haec pulmo, transitu puris exesus, abscessum habeat,

phthoes momem sibi adsciscit. Adest autem in phthisi ad
sidua febricula, interdiu quidem latens ob sudorem refri
gerationemque corporis, minime tamen desinens; etenim
phthoes proprium et peculiare signum est, ut circa noctem
resuscitetur atque emicet calor, rursusque per diem in
visceribus delitescat; illam autem detegit aegrotantium mo
lestia et imbecillitas et colliquatio; at si per diem fe
ibris e corpore decederet, qui fieri posset quin aeger et
carnem tunc et vires repararet suas et quiete aliqua le
varetur? Etenim in morbi processu omnia etiam auge
scunt mala; pulsus parvus, obscurus; vigilia: coloris lan
iguor: et alia, quaecumque febricitantibus contingunt. Sputi
species sunt plurimae; id enim aut lividum est, aut atrum,
aut coloris saturi, aut ex albo pallidoque, aut e viridi
alboque permixti: idem vel latum vel rotundum est: du
rum ac glutinosum, vel rarum ac diffluens: modo cum
odore foedo, modo sine quovis: omnia autem haec sunt
puris species. Quicumque enim id vel aqua, vel igne ex
plorant, mihi quidem phthoen minime videntur cognoscere:
 x.41 >■■■ Erov xpovTov IIae$. v BiBaeroy 4. g3
Ed. Oxon. [42] * . , . . . . . ' Ed. L. B. (85)
τ£gn yàg j öijis'όπάσης άλης αἰσόλαιός, οὐ τόν άψαyo
μέγων μοὐνον, άλλὰ καί τοῦ βέος τοῦ νοσ{οντος. * #y fàg
xai δημότης δη τὸν άνδάωτον άχgόν, άδρύνη, άναβλασόντæ,
Συντετηκότα, ἀτgewé& μαντεύετοι φόδην' άτάg jóè δκόσοισι
μάντεῖχος μέν οὐκ ἐστι ἐν ττνεύμονι, ἐυντετηκσσι δε τνg*totoi
zgovtoiov, τυκνά δè κά σκλησὰ κάί άτελεα βησσοναι, κα}
άνάyovov oùôëv, xαί τούσδε φθίσικούς κικλήσκουσι, οὐ πάνυ
άσημος. εὐνεστι δέ τοῦ δόgnxog ßágos* thêÜuov yäg äro
vos* άση, δυσφοgin ,' άποσιτίη, ἐστάαη τεgtipv£tg, xai δέgun
àg rjv &o* tògês êygt %gnκος τῆς σεαμης δυσφοgóregos*
pnzòg àvayoyoi τοικίλαι, όκοίας ἐλέα- φον} 6g&yyóóns*
αύχην ύττοσκόλιος, άδινός, οὐκ εὐτggêyoyos: δκοτόν τι
$vvrerauévoç: δάκτυλοι ioyyoi, τά δέ άgóga Tayía: άστειον
μούνων ή ίσ&η- σμύγονται χάρ καί σάgκες' övvysg ygvroi
δaxrúov, oi xoùtat åvoai xai πλατάες' ίπ άσαgxias
7άg oῦτε τ}ν τεgivgiviqv ούτε τὸ στQoyyùÀov ioyovoi.
. siquidem mon modo horum, quae exspuuntur, verum etiam
ipsius aegrotantis adspectus certiores quam alius quivis
sensus morbi praebet notas; nam si vel de plebe quis
piam hominem videat, pallidum, imbecillem, extussien
tem, consumtum, hunc vera phthoe laborare statim pro
muntiat. Porro qui in pulmonibus quidem ulcus non ha
bent, longis autem febribus non contabescunt, et frequen
ter atque duriter et imperfecte tussiunt, neque quidquam
exscreant, hos etiam phthisicos adpellare consuerunt; et
id sane non absque causa. Adest autem pectoris gravitas,
(etenim infirmus pulmo est) anxietas, molestia, cibi fa
stidium : vespere algor: versus auroram rursus fervor :
sudor superiorum partium usque ad pectus ipso calore gra
vior: sputa per tussim egesta, ut supra proposui, varia.
Vox rauca est: cervix paululum tortuosa, gracilis, huc
illuc aegre versata, quasi intenta: digiti tenues, sed erassi
sunt articuli, in iisque ossa tantum videntur superesse,
quia caro jam extabuit: digitorum ungues adunci; venter
rugosus ätque latus, quia prae macie non jam ut ante
carnis quasi fascia continetur, meque rotunditatem servat
suam ; qua de causa ungues etiam incurvantur: siquidem
94 , 4PETAIox rAIIIL440Koy IIEPI AITION
Ed. Oxon.
» « 'w
[42. 48.]
* v ** »/ * *- • * em « e »
Ed. L. B. (86, 87.)
i w v c c ° r

διά τόδε xai övvyες χύύτο!* jús 7άς ί άνακωχή, και ή ίτό
qτασις αὐτόσον, ήτις ἐν τjov xoQvqjov ττεπλησμένn* άνεκεν
aùrûv èori xai δ τόνος, άστες καί τά στερέα, άίς όζεἰn,
ioyvh, uj\a irsQtoyovra xai èQuògά, δρόαλμοί κοίλοι, στιλ
qtvoi, yovöovreg , (37) oùaìéot, καῦ ἀχθοί, ί τελιδνοί τὰ
atqόσωπα. . yvéòov τὰ λεπτά ποιεῖ. όδουσι
' '•^"~ * '• *s '
, v **
τgogiôáveiv* μει - « -

διάσι ίκελοι, τὰ πάντα vergóôssc. όδε και τά τάντω ίσχει ;

ioyyoi, äoagwot,
-o δὲ `~ '
p.
ßgayiövov,
λαί μύες
Ἀ. άδηλοι, μαζῶν
λέ οὐδê íyvn, v >o - -

άκφανδες δέ μοῦναι δnλαί. ττλεvQές οὐ καταλέαι ôë

>/ > v v
μουνονcr a. -o av . c . n. • » v

&ύσημον, άλλὰ καί δπn xQaivovot, ἐαιδεῖν άηίδιον* οὐδè yàg

ai tgòg voùg ατονδύλους συνάδgóσιες εὐδόyxQvTtvov' öjλαι
δε και αί εἰς τὸ στάgvov èTtißoÂαί* τὰ μέσα τῶν πλ£vQéoov
xoi\α, άομθοειδέα. τός ἐς τ}ν τόν άστεων πεguaytoyjjv ύττο
gövögto MayaQά, άνεσπασμένα, ἐπιγᾶστQuov vj άάγει τgoοφvès
v a jo/ •» - *o/ u. x, / v.

xai λαyóv. äg8Qα ἐναQyij, &§aQ[48]8Qa, άσαQxóδεα, καί

í xyjum , ioyiov τε καί ßQayiov. ύπεgíoyet yàg j άκανδα
vóv σπονδύλων ή τQδασεν κοίλη τὸν ἐκατégων ἐκτετηκότων

caro ista, quae in eorum summitatibus abundabat, iisque

ut fulcimentum quoddam suberat; jam quasi durum quid
et solidum efficitur; unde et ipsorum unguium dolor est.
Nasus acutus atque tenuis: malae cum rubore extant: oculi
concavi, lucidi, micantes: vultus tumidus pallidusque aut
lividus: tenuis malarum pars dentibus ita adhaerescit, ut
ridentinm similes sint: omnino cadaverosi sunt. In eun
dem modum cetera sese habent; ubique tenues et carnis
expertes: brachiorum musquam adparent musculi: mam
marum me vestigium quidem superest, et papillae tamtum
in conspectum sese offerunt; costas non modo perspicue
dinumerare licet, verum etiam, ubi desinunt, intueri fa
cile est : meque enim harum cum spinae vertebris articu
lationes occuluntur , et earundem in os pectoris insertio
mes patent; costarum interstitia cava sunt in rhombi figu
ram, secundum ossium circumferentiam : praecordia vacua,
sursum reducta : abdomen cum ilibus spinae cohaerescit:
articulos tibiae coxaeque et brachia conspicuos et pro
minentes habent, et carne destituuntur: spina etiam, quae
in cavo erat antea, supra vertebras exstat, musculis jam
 rAr > HMEIov xpOVIQV IL£60M BIBAIOV a. g5
Ed. Oxon. [48.] Ed. L. B, (87.)
μνόν· ἀμοπλάται ἐκφανέες δλαι; άκως ττόgvytg ögvtoov.
τοντάοισι ην κοιλίn êxragay8j, άνάπιστος' ijv òè ἐς ίyetn»
vgétnras, τὰ ἐvavvta voîov όλεθρίοισι ἐπιφοιτj. yngaioi uiv
oùv £vv£y&sg τάσχειν * δισδιδαήσκουσι δ' jxiora * véov ôè Auézgs
yQv άκμής άπό αίματος άναγωγης φσινόδεες yiyvovrav, xg.
iyuãovται μέν, ού άηύίως δέ παιδία ἐννεχός τῖ βnyi u$q.
g9δης κοτά άηδίως άγιάζετaι* έιες δέ άαδινοί, σανιδέσεες,
πτεgvyóδεες, ἐχάgoryot, Asvxoi, ãgaióregos τὸν όόgnκα.
yögas ôè yvyQai xai örgai, öxöσαι τά είδὲ τοῦ πάσεος
ύδελφαί.
IKε φ. 8'. [IIegi ἐμπvtxóv.1 Oiov èv τῆσι κοιλ£gos
του άνόgύτου κατ' ἐν τοῦ σέgnκος η τά κάτω ίτό τὸ
διάφQayua Tröov άποστάσιες γίγνονται, ην μèv áváyoov, ij
πνοι οίδε καλόοντaι ' ijv òè τὸ πύον διεζίη κάτω, άποστη
ματίαι κικλήσκονται' και ἐν μέν δεδgnκι, ἐν τοῖσι ἐλκεαι, ijro,
èv πλεύμονι, ijv àxóégeras φόδην, η ίτζωκότι ἐν πλευρά,
utrinque consumtis: totae quoque scapulae adparent, avis
instar alarum, extensae. His alvus cita superveniens mor
tifera est; sim ad sanitatem spectent, signa perniciosis con
traria accedunt. Senes morbo huic adsidue obnoxii sunt,
et ex eo minime evadunt; juvenes autem, usque ad aeta
tis florem, e rejectione sanguinis in phthisim decidunt,
et possunt quidem, sed non sine difficultate convalescere;
pueri, tussicula nonnunquam ad phthoen usque vexati, ad
samitatem facile revertuntur. Habitus in hoc vitium pro
clivis est iis, qui tenues sunt, qui pectus, duarum more
tabularum, compressum, qui scapulas, alarum instar, pro
tentas, qui guttur habent prominens, qui coloris candidi,
qui rari sunt pectoris. Regiones frigidae humidaeque ei
dem opportunae sunt. *. *.

Cap. IX. [De empyicis sive suppuratis.] Quibus

hominibus in cavis locis, vel e regione pectoris, vel in
fra, sub septo transverso abscessus fiunt, si per os exit
pus, empyi (sive suppurati) vocantur, at si per inferiora
id dejicitur, apostematiae dicuntur. Ac intra pectus qui
dem ex ulceribus vel im pulmone, si phthisim excipit,
vel in membrana costas succingente, vel in osse pectoris,
96 „ApETAIOY KAIIIIAZfOKOY IIEPI AITIQN

El. Oxon. [48.] - Ed. L. B. (87. 88.)

# orégvp, i xàro Ttj Trgòς τí Évuqùot τοῦ πνεύμονος κατά
&âyw, h ττ} τοῦ δεδgnκος άλλη, ἐυμπάντων δέ ἐς άναyooyijv
δδὸς τό τύφ πνεῦμιον, ύτὸ δέ τὸ διάφgayμα ἐν τοῖσι
ortâygvotov , jTrovt , σπλnvè, v£φροῖσι, κόστις * érti yvvaixöv
δὲ καί ύστégn* Évagov ôè xai Éyò èv xtóÀg vuvi xovè à tó
graotv τὰ ἐπί δεδιὰ τgός ήτατι- και πολλόν τι ἐσσύδn ἐ$co
atÜov* ττολλὸν δè xai διὰ νεφgóv xai κύστιος ἐς ημάgag
qtÂεὐνος ἐδόύn καί τεgtsyév&ro óv8gtoTtog. αίτίαι δέ £vvai
μέν άπάντων πληγη, άττειpin, vpv%ις, ήδè öxoîœ votóôe.
votov ôè ἐν δόgnκι , 6j$ zgovin , xai πλενgττις, xai τεgi
qtv&vuovtn , xai δεύμα χαόνιον' άτάρ ηδέ όζείας voόσον ἐς ἐν
τι τοντάων άπόσκηψις, τὸ δè ùygöv άλλοτε μέν άεgyöv,
άδαανὸς, èyx&etai τφ άλλφ ' άλλοτε μέν δgiuύ δαττός, καί
onte%vag àuTrotéov μέσφι δανάτου. xaì yàg xai ύδαι μν
gtav, öxöσας gûis qQ&oo. δύύμα δέ όκος ἐς ίμενος λε
ττου τε καί ίσχνου, ßáòος οὐκ ἔσχοντος (38) τού ύπέωκότος,

vel infra alibi, qua pulmo spinae adhaerescit, vel in alia

quavis pectoris parte, ex his, inquam , omnibus per pul
monem est puris excernendi via. Verum ex ulceribus,
quae in viscere quovis infra septum transversum oriun
tur, ut im jecinore, liene ac renibus, idem per vesicam
fertur: in mulieribus etiam per uterum. Cuidam ego abs
cessum in intestino quoque colo, ad dextram partem prope
jecur, scalpello aperui; multumque inde puris effusum est,
multum etiam per remes et vesicam ad plures dies profluxit,
unde ad integritatem homo perductus est. Causae his com
munes sunt ictus, cruditas, frigus et horum similia. Sup—
purationibus autem in pectore imitium praebet longa tus
sis, et pleuritis et peripneumonia et diuturna /2uario, et
saepe etiam acuti morbi materia, quae in istorum visce
rum aliquod avertitur. At humor, modo iners et imbe
cillis, parti alicui incumbit: modo acer et mordax est, et
mortiferam intus facit putredinem; siquidem puris diver
sae sunt species, de quibus mox dicemus. Sed res pro
fecto mira est, quod ab exili tenuique membrana, ea sci
licet, quae costas succingit, quaeque nullam omnino cras
 Xai xIIMEIQV XPONI®M IL192v BIB.aiov 4. 97
1Ed. Oxom. [43. 44.] Ed. L. B. (88.)
τοσόνδε άζει τύον' ττολλὸν γὰg πολλοται ἐννελ£yn. airtn 83
φλεγμασίn άπό τεgtovotns αίμωτος, ἐφ' j Tayüverat. où μ}ν
&τὰg jóè èx TroÂλοῦ αίματος πολλὸν yiyvEvav èv μεσφ
τύov* xjv μόν είσω άέτη, αί πλευααι τὰ δστόα κατὰ χρόgav
την' αφόν αύτέων, φθίσιν ἐλεζα τgόσθεν ἐτégav ëuuεναι
ovußsßóααν κατὰ φύσιν* ijv òè ÉÉo άάτη, δίστσται τὰ δοτάα.
ês [44] yàg ἐν τι τῶν μέσων πλεvgóv τῆς άποστάσιος ή xo
gvyh èysigerat, εὐτε όσα xai όσα πλευρά πάροσεύεται:
onufia òè τὰ μέν άπάντων ἐννά, τά δέ άκάστον.ίδια- βά
gog jj Ttövog yε ἐννόν* ττνεύμων yäg άτονος : atvQeroi άμυ
δgoi, άγεα τgός ἐστέgny, iögöτες ἐπέ άνάσι, άyQvTtvtn , oi
δήματος ἐν άxgovov τοσί xai χειgóv δακτύλοισι, άλλοτε και
άλλοτε κσύεστάμενα, καί ἐπαιgόμενα ' òvoqoQtn, άποσιτίn,
ioyyörns öÄov* ijv òè xai μῆκος ἐσχη ή μετο θολ}, ἐις φθι
Σαδδης. οὐ γάρ ἐτι φύσις ἐgyov άετaι. où yàg τὰμις oi
*εἰη παδσσεν, οὐκ εὐσαgxim, ZQov) %ωτόδης' άναπνοῦ πάσι'

situdinem habet, tanta exeat puris vis; etenim in multis

magnam ejus collqgtam esse copiam deprehendimus. Hu
jus rei causa est inflammatio, abundantia sanguinis exci
tata, unde incrassescit membrana; verum e multo sanguine
multum in medio pus contrahitur. Quodsi abscessus in
tro tendat, costarum ossa suam propriam sedem obtinent,
sed phthisis altera species, superius a nobis memorata, se
cundum naturam evenit. At si in exteriorem partem fera
tur, ossa disjungit: siquidem inter aliquas e mediis costis
abscessus vertex adsurgit, et eas hinc atque illinc dispellit.
Signa omnibus quaedam sunt communia : quaedam singu
lis propria; gravitas vel dolor mota est communis (nam
pulmo doloris expers est); febres etiam obscurae: horrores
circa vesperam : sudores in remissionibus: vigiliae: tumo
res in extremis pedibus manuumque digitis, qui aliter ali
terque desinunt, atque rursus adsurgunt: molestia: cibi
fastidium ; totius corporis macies. Si morbus jam in ve
tustatem incidat, habitus phthisicus efficitur; neque enim
matura jam officio suo defungitur, non adsueta restat jam
concoctio, mon corporis habitus: color tenebricosus est.
ARETAEWS TOM. I. G
98 APETAIOY KAIIIL440KOY IIEPI, AITI£2N

Ed.
v
Oxon. [44.]
v a* w * • w
-

>a a*
Ed. L. B. (88.)
» w w

μέν κακ} , xακίων δè otot ἐς τ}ν άνω κοιλίην , άτάg xori

6}$ τά τgότα, μόσφι άν j qλεγμασίn, } tt£ει, εὐτε και
τόνοι μζονες και άγεα, xai δέgum , xaì àyQvTtvtn , xai δύσ
πνοια ἐτι μάλλον- σφυγμοί μικgoî, vo30 Qoi, άδgavéες, τjv
yvóμην ταQάλnQov, διάτωσις τοῦ δεδgnκος. ìv òè jJe eis
y£vvnoiv jxm Ttüov , τάvτος μάγιστα * ávayooyij òè σμικgì èrè
βηχί μέovt , xaî ÉÉ άποστάσιος βταίης * τὰ τρότω φλέγμα
- a* • v v a. cr • / Yr w

vóv yoÅoßóqcov èrrì vò uελάvτεgov, öxog é$ αἰθάλης * Évt òè

διαίμων καί το yévov* ijv òè xai όαyήσεσθαι μάλλα, xai σαρ
xosuêëçov ßø9étov* xaì ìjv άαyj, xivövvog μἐν τνίζιος , ijv- - • *; p. a.

1;oÀÀòv και άδρόον

/ Q -
ἐxyv9j
X. 7) TrÙov* n
*a
}ν δ* ούν ἐκρέm
/ gs;i oyéönv
X. in - w v »

&tgexéev * Töov fjv xóvo τεgijααι θέλη, τὰ μέν άνω μέg&α

&v9a í áróατασις, δζύς τόνος , κοιλίη έygj, τά τQότα
ύδαταδδεα ἐῶν φλεγμοσταδδεσι' ἐτειτο. ττεgiόδοια αίματωδέσον,
¥
%αι, ave;s aegrogior, ny jjòn garg. , stra; öè vovtsglos
w * / -ow >/ c. - -* p.

πύον , . ì òià xoùing, η οὐgov* àya&ai δέ πάντων μάλλον,

αί ἐς veggoùç xai xύστιας μεταλήμες : gêgerat òè, íjv τε άνω

Spiritus cunctis quidem gravis, iis vero gravior, quibus in

superiore ventre malum est: accedit etiam tussis, quamdiu
inflammatio urget, quo tempore dolores etiam horroresque
increscunt, et calor, et vigilia, et spirandi difficultas;
pulsus parvus, tardus, imbecillis: mentis alienatio fit pe
ctorisque distentio. At si inflammatio jam in pus verta
tur, vehementissime urgent omnia; rejectio parva, licet
gravior sit tussis; et ex intentione violenta primo fertur
pituita bile tincta, sed ad nigritiem tendens, tanquam fu
ligine colorata ; deinde cruenta quaedam exeunt et crassa.
At cum abscessus instat ruptio, profunda quaedam et car
mosa educuntur. Cumque jam disrumpitur, suffocationis
periculum est, si multum effundatur pus; at si paulatim
effluat, res in tuto est. Quodsi per inferiora pus transire
velit, superiores partes, ubi suppuratio est, acutus dolor
occupat: alvus liquida fit, et primo aquosa cum pituito
sis dejicit, deinde cruenta quaedam circumfluentia, et
postea, cum jam facta est ruptio, carmosa. Haecin sequitur
pus, vel per alvum, vel per urinam redditum ; omnium
autem optima est ad renes ac vesicam materiae translatio.
 ' KAI ΣHMEIQV XPONIQM IL192V BIBAIov a. gg
Ed. Oxom. [44.] '
:o/ / a a. f). * w
Ed. L. B. (38. 89.)
• w •^

jjv τε κάτω,λ. δχQδος πύον%. ποικίλον, ἀχθόν,• ή2. λευκὸν,

a* ov 2.
ή τε
w »\ w -δ

gg£ov, η τελιδvóv, ij μέλαν, καί κακάδες' η άνοαμον και

παχύτατον' η μέσως ίσχον, ή λεῖον δμαλόν ή τgny), # àvó
μαλον, καί σαρκοειδέα
C λ.
• •® a
τὰ ἐμπλόωντα,
• 2 στQoyyùλα, ή πλατέα,
> p. > >&• / a* v v ^ >

&ηίδίως άποπλυνόμενος, ή ίζῶδεα* άδgöov ôè tegi tvov ei

Qijo8αι, δκόσα μέν λευκά, τόττονα, άνοσμα, λεία, ovQoyyùÀa,
xai άναθήσσετοι δάσσον, η ύποφ£gerat, tegusornnôτα*
v m/ Tv
öxöga.
/ a.

6è è£toyQcz, ZoÂαῖδεα, άναδμαλα, μοχόngd. toÂÀòv ôè vov

τάων κακία , τά τελιδνά xai μέλανα. σηπεδόνα yàg xai
&v&09töuevo: omuczivovou τά έλκεα * Trgoo£vvtévai δὲ τουτέοισι
xai την ἐιν, καί τὰ ἐννομαρτ&οντο, τj vovog. i}v yàg èrri
• ^- » a. > • / 3/ a* <; p.

*, snngas agogos φέση, άπvQog yiyverat : eùre téoget, εὐ »v » ^ > - >/ »r

zQovg , εὐσιτος ' ijv άναβησομ εύμαgóg, εὐσφvxvog , εὐτονος

a. > a. / •yw so a*

yiyvEται, (39) άντόλεθgog ö vooéoov* ijv ôè èrtutvQεταίνη, καί

a. • w p. a- -

πάντα ἐς κακὸν τgétrjvai , άνάτιστος. τQoo£vvv£vat öë xori

w a^ - - • -

τὰ χωgia, ἐνδα αί άποστάσιες* öxöαοισι yàg èv τφ σrégvg

a. / a. a*

τὸ ἐμπύnua yiyvevat, ßgaòéog άφέστατοι. pú& yàg xai

At sive supra sive infra fertur, puris colores varii sunt;
idque pallidum, aut album, aut cinereum , aut lividum,
aut nigrum est; et cum foedo odore, vel sine quovis: vel
crassissimum, aut mediocriter se habens: aut laeve et ae
quale, aut asperum et inaequale; quaeque innatant, carnosa
sunt, et ea rotunda aut lata : quae facile possunt ablui,
vel glutinosa. Utque de pure in summa dicam, quodcun
que album, maturum, sine odore, laeve, et rotundum est,
et celeriter extussitur, aut per inferiora exit, salutem pro
mittit; quod autem perpallidum est, biliosum, inaequale,
periculum subesse testatur: his vero longe perniciosius est
id, quod lividum aut atrum est, quia putredinem haec,
et erodentia ulcera denotamt. Praeter ista habitum etiam
Hominis, quaeque morbum comitantur, oportet attendere;
nam si post puris excretionem bene se habeat aeger, si
febre vacet, quod concoctionis et boni coloris, et cibi ca
piendi initium est, si facile extussiat, si pulsus rectus et
vires firmae sint, extra periculum collocatur; at si febris
superveniat, et omnia in deterius vergant, relicta nulla
spes est. Oportet etiam locos, in quibns suppurationes
- G a
400 APETAIOY KAIIIL 40KOY IIEPI AITIQV
Eú. Oxon. [44. 45.] Ed. L. B. (39.)
άααακα καί yovögòδεα τὰ μ£g*&* τά δέ τοιάδε ού άηύίως
8€ysta, qλεγμονής, ττεQuovotqv* άνεκτύnta δέ μίμνει πουλύν
[45] ygóvov yvygòv 7äg oi yövögot. άλλὰ τόνδε άοινὰς
μέν αί φλεγμοναί- τῆς ἐιος δέ κακαί συντήτες. μικgòv yàg
3atvtoxsv ygóvov. σπλ}jv xai jtag xai ττνεύμων και διά
qqayμα δ£ürsgg uäν ἐς ἐμπύnv* èitixivövva óè xai δανατόδεα.
Keq. '. [IIegi τόν xavä τὸν πνεύμονω άποστάσεων.]
Eότε δκόσοισι πεguTrvevpovixoiov, ijv φλέγμα δη, η μη δια
y£qrai, TrsQiyiyvovrov ' oi òè διαδιδgήσκοντες τὸ κάτοζυ τοῦ
t&9sog άμπνοι yiyvovrai. τά μἐν ούν μελλουσns fi τετελε
ouévrjg àTtooráquos onuéìa èv τοίσι ἐμπύοισι ἐλέα* ijv òè
veìeg9j, où ßing καί τόνων ἐς άπόδάn$ιν καί άναyooyijv
yg£ος, άποστες ἐν τοῖσι σόμασι' άλλὰ γάς άηίδίως άναφέ
gerat, διατάσιος μᾶλλον τόν άραιωσίων yevouévn$, ijtsg §ios
oouâτων. μανός yàg xai πολύτgnrog ó 7rveiuov, oTroyyia
;&ελος, οὐ χαλεπαίνων τό ύygó* άλλην άτί' άλλης εὐgvyo
fiunt; attendere. Nam si eae in osse pectoris excitentur;
tarde fit abscessus: quia partes hae tenues, carnis exper
tes et cartilaginosae sunt, quales magmam inflammationem
mom suscipiunt, et absque suppuratione diu remanent:
cartilagines etiam frigidae sunt maturae, et earum inflam
mationes innoxiae (habitus autem colliquatio mala est)
quia suppuratio brevi tempore inhaeret. Lienis autem
et jecur et pulmo et septum transversum citius absce
dunt, sed periculose ac lethaliter. f '

C a p. X. [De pulmonum abscessibus.] Quicunque

peripneumonia laborant, et pituitam intus habent, quae
mon multum diffunditur, mortem evadunt: sed postquam
morbi impetu liberati sunt, suppurati fiunt. Futuri au
tem aut perfecti jam abscessus signa in suppuratis ex
posuimus. Is postquam fuerit perfectus, haud tanta vi ac
1abore, ut rumpatur atque rejiciatur, hic est opus, quanta
in solidis corporis partibus: sed pus facile expellitur, quia
facilius in raritate vasorum quam im corporis habitu fit
distentio: etenim rarus est pulmo et foraminibus instar
spongiae plenus, neque humore laeditur, sed eum in vias
magis. magisque latas usque propellit, quoad ad asperam
-
 Kai > HMEI£2N XPONIQN IL102N BIB4ION 4. 101
Ed. Oxon. [45. 46.] ' Ed. L. B. (39)
gínv άμείδων τη μέσφι τῆς τgnyetns ágrngins jx£iv. πεgto
δοι δὲ τὸ δyQό άηύισι. εὐκαμπάς yàg jó' όλισθηQόν πύον.
dràg xai η άναπνοή άνω τὸ πνεύμα φvoj. arsQiyiyvovrav
®è τά ττολλά, εἰ μη κοτά τις άναπviyj άσαδη ἐλκυσι τοῦ
áygoÜ, τῆς άgτησίης οὐ δεχομένης τὸν ήégæ Trìj9& τοῦ
τύov. Ovijoxovov òè μετέτεροι χgövg τὸν φόινόδεα και τὸν
àutvixöv vgötov* τά δέ τύα λευκά, δταφρα, σιὰρ μεμι
zu£va' άλλοτε δ' αὐ τεφροειδέα η ύπομελανίοwra- xaì
ßQoyyíov xorà àvetvúoOn èrti totxikp ἐλκεῖ, ijv βάδος ίσχm
í áttóøraais, εὐτε και άποδόόγες άναφégovrav τοῦ σττλάy
zvov. ßQayyóôçes, ßQayütvoov, ßaQvqovov, τὰ στήθεά σφιν
eύgéa yiyvsrai, xai εὐgvvégων της ύyggoing δέονται* óq
�aìuóν τὰ μάλανα στιλπνό- τά δέ λευκά, λευκότατα καί
πίονα ' ujja àg&v9j, qλέρες ἐν τό πgoοσότφ xvgtat. δόύ
ug òè ènì rovréov. τόνος μέν γάρ εύσαgxins uεῖον, εὐ
•pvyín óè τövov övvovovégn.
[46] Keg. ια. [IIsQi άσόματος.] Ei άπό δgόμου

tamdem arteriam perduxerit; circuitus autem liquori non

difficiles sunt, siquidem flexile atque lubricum pus est;
ad haec in respiratione a spiritu sursum efflatur. Homi
mes plerumque convalescunt, misi forte, quispiam conferta
puris adductione suffocetur, cum propter hujus abundam
tiam aërem aspera recipere mom possit arteria. Qui
dam longo spatio phthisicorum et suppuratorum more eom
sumuntur. Pus autem album est, spumans, salivae mix
tum : alias cinereum aut subnigrescens. Interdum cum
exulceratio multa est, et profunditatem habet abscessus,
asperae arteriae ramulus exspuitur, cumque eo feruntur
visceris ipsius fragmenta. Rauci sunt: breviter spirant :
vocem emittunt gravem: pectora ipsorum dilatantur, meque
tamen videntur satis lata, quia muktus intro continetur
humor: oculorum migra pars fulget, alba videtur albissima
et pinguis: malae rubent: venae in vultu gibbae fiunt. In
his res profecta mira est, quanto vires corporis habitum,
quanto autem ipsas vires animi vigor exsuperet.
Cap. XI. [De asthmate sive anhelitu.] Si a cursu
'10'2 ApETAIOY KAIIIL44OKOY IIEPI AITIQN

Ed. Oxom. [46.] \ Ed. L. B. (39. 40)

xai yvuvaotov xai παντὸς ἐgyov övoTtvoç* j άνατvo}, àαδμο.
xaAstrat: xai ij voÜoος δέ δgθόπνοια, και ήδε κικλήσκεται
3o0μα: èv yàg τοῖσι ταgo§vouoiov άσόμαίνουσι και οὐδε.
ögòötvouov ôè èxâîçov, (40) oüvexev ögδίφ σχήματι μοῦvov
' άναπνέουσι εὐφόgog. τνίζ yàg èv xara*λίσι. évexev τοῦ
révov τοῦ ἐτά τό πνεύματι δgόόπνοια τοῦvoμα. ögδιος
vàg àvarëratas êç àvaTtvojv, xjv ύττιος ποτακλιν9j óv
39goTtog , xivövvog ttviyijvat. πάσχει δè Theûutov. ' £vuTtozôéει
δέ και τὰ ἐνντελοῦντος ἐς άναπνοήν, διάφραχμα, διδαηά* jv
δὲ καgòtn τάθη, οὐκοτε ἐς πολλὸν διασκάσειε. τῆδε yäg fi
τῆς άναπνοής καί τῆς ζωής άρχή. airin òè pò$is xai iyg6
vns τοῦ ττνεύματος' ίλη δέ ùygά, ταγδα, κολλόδεα ' εὐτα
�&eg òè yvvaixeg ävögöv μᾶλλον, ότι ττεg üygai τε, καί
vpvyQat: oi δέ τσίδες τούτων τεQiyiyvovrat άηίτερον. j zàe
qûovg èv αύσι δεgμήνσι δυνατωτάτη. άνδρες δέ εῖ και μή
άηίδιοι τταθεῖν, άλλὰ σνήσκουσι δάσσον. άμßoÀí ôá êavá
τον όσοισι ἐν ἐgyov τταηάι, η ἐν ἐigibtot tiîçùutov δάτε
et exercitatione aut alio quovis opere spiritus aegre tra
hitur, vocatur άσόμα. Morbus quoque, quae ögόόπνοια
(sive respiratio recta) dicitur, άσῶμα itidem nominatur:
in accessionibus enim isto quoque vitio laborantes άσόμαί
vovot (i. e. anhelant), ögόόπνοιαν autem dixerunt ideo,
quod erectò tantum corpore spiritum facile adducant: nam
in decubitu strangulantur; propter extentionem igitur, quae
in spiramdo fit, ögόόπνοια adpellatur: erectus enim homo
ad respirandum intenditur, et si forte decubuerit, pericu
lum strangulationis subit. Adficitur autem pulmo, et con
sentiunt partes, quae ei in spirando opitulantur, ut septum
transversum et pectus; at si tentetur cor, homo non diu
superest; etenim in hoc loco positum est respirandi vi
vendique principium. Adfectus causa est spiritus refrige
ratio et humiditas; ejusdem materia humor crassus et glu
tinosus. Huic mulieres magis patent quam viri, quia hu
nidae frigidaeque sunt; pueri his facile liberantur, quia,
dum increscunt, iis natura potenter calorem auget; viri
quamquam hoc non ita facile implicentur, citius tamen
intereunt. Istis autem retardatur exitium, quibus vel ex
a.
 r.u siiMeiav xpoyiav Ilaeay albatov a. 103
Ed. Oxon. [46.] Ed. L. B. (40.)
ται καί διαίύετaι, άκοῖόν τι τοῖσι τῆς τιτᾶvov Égyáτησι, ij
zαλκεῦσι, η σιδngéÜoi, fi xai λουτgóv TtvQoevvijgt. μελλι
αμοῦ δè σημήία βάρος τοῦ δεδgnκος , άκνος ἐς τὸ δύνησες
£gyov, άτάς ηδὸ ἐς άποιοσν τgjÉiy, δύσπνοια ἐν δgόμω, fi
τgòς όδόν δgόjv* £go yyóδεεε xai ßnyóδεες, φύσα ἐν τοῖσι
irtoyovögtouov xaì ègvyai Ttagáoyov, êygvTtvtn , 9eQugo in
vύκτωg ouxg), άσαφής' άίς όζεἰm, ἐς άναττνοήν ἐτοῖun. ijv
ôë êti uεῖζον τὸ κακόν ἐστη, μῆλα ἐgvögá* όφθαλμοῦ τgo
terées, óς ἐπ άγένη, άωχμὸς ἐν ἐygnyögov ' toÂÀòv òè
μάζων τὸ κακὸν ἐν ύττνφ' ùygh καί άηχος ή φωνή- ττολλού
xai yvyQov j£gos èttovuin: & τὸ ütcu9gov i&vvai. . Trà;
yàg aùréotov oixog ἐς άναπνο)ν οὐ δισgκής' άναπv&ovov
ögδιοι, δκως άποντος στήσοι τὸν ἐλκόμενον jégo. to9£ovreg,
ίπὸ βαρέης δό τοῦ jégog xai διοίγονσι τὸ στόμος, ός τόδε
uἐovt zgsöuevov' dyQoi τά πρόσωπα, τῶν τῶν μήλων. τάe
zàg èg&v9ij. iògòs Tagi μέτωτον καί κληύας * ß}$ ovv£g}ς,
ßain* ávaywyjj gui*gh , λεπτή, φυχgij, ixάη δκοίόν τι και
labore aut lanarum obvolutione incalescit pulmo, et suc
cenditur : sicut his, qui in conficiendo calce operam insu
munt, et aerariis ferrariisque fabris, iisque, qui in balneis
ignem accendunt. Adventantis morbi , notae sunt gravitas
pectoris: ad adsuetum opus et ad quodvis etiam negotium
tarditas: anhelitus in cursu, aut in itinere acclivi: rau
citate ac tussicula infestantur: flatus in praecordiis et prae v

ter rationem ructus: vigiliae: noctu calor quidam tenuis

et obscurus: mares acutae, ad recipiendum spiritum para
tae. At si increscat vitium , malae rubent: oculi, velnt
in strangulatis, prominent : inter vigilandum, sed longe
magis in somno, stridor: humida et sime sono vox: multi
frigidique aëris desiderium : sub dio morari cupiunt, cum
in domo spiritus nequeat his sufficere: recti stantes spi
rant, quasi universum aërem trahere vellent atque adsu
gere : propter gravitatem aëris os etiam aperiunt, ut plus
ita intro adducant; vultus praeter malas, quae rubent, pal
lidus: sudor circa frontem atque jugula : tussis adsidua,
violenta : rejectio pauca, tenuis, frigida, quasi spumae
quaedam efllorescentia: ex inflatione spiritus collum intu
 104 APETAIOY KAIIIIA 40K0Y IIEPI.AITIQ V

* Ed. Oxom. [46. 47.]

• , • •o / p.
-

so Q. / p.
Ed. L. B. (40. 41.)
/ c.

άφgoù êtáv0ιαμα. τgάχηλος οὐδέει ττνεύματος τQijot. ito

yövögtg àvsoTraouéva- ogv/uoi uixQoi, Ttvxivoi, tuéeíusvot,
ioyv& σκελεα : »'
/
xjjv ύττεgτασῖ
, •
τάδε, άτέτνιζέ κοτε ἐπιληπτικό
• •» » v a w / w

vgötg. [47] ìjv öë ëg àyàòòv τgétnvov , ßj$ μακQovégn xaì

ágaiorëgn. àvayoyij Theóvov τε τύων iyQovégov xoùing
τάgayog , ττολλῶν ύδατοδέων* ούgων ἐκκQuoig τολλη, xjjv ἐς
ίπόστασιν μηδάκτο γκη, .qov) reyovorágm, ütvov αύτάgκεες,
δτοyovögtov άνεσις* jxé tore τόνος ἐς μετάφρενον ἐπ άνέσι:
<; > w - - z v <; /

άσόμα άgauöy, Aëîov, κεgyvóδες. αδδε μέν ούν διαδιδgijoxovov

vöv öåéògov, èv òè vjov ètovéοεσι, xjv τεQuóσι δgόοστά
δην , τοῦ τάθεος φέgovov £üußoÂα. -

(41) Keq. 18. [IIsQi Ttvsvuóôoov] Ao 8uavog iöën

τὸ πνευμῶδες, καί άπὸ τοῦ πνεύμονος τὸ πάθος δκως ἐπέ
άσόματι. £vvà 7ὰς καί τὰ ταg&övvo: * auixgöv òè καί τὸ
άφορον, δύσπνοια μèv ràg xai βήζ καί δygvTtvtn καί δέgum
v / r v w •w

$vvd* xαί άττοσιτίη καί ίσχνότης δλον. xaì yàg aioyQöv öv

τέ κακὸν άποτείνεται, πλ}ν οὐ πεgavégo ἐνός ἐτεος. ijv τε
mescit: praecordia sursum reducta: pulsus parvus, creber,
compressus: crura exilia. Et si haec vehementissime pre
mant, interdum homo epilepticorum more suffocatus in
terimitur. Sim ad salutem morbus inclinet, tussis minor
rariorque est: sputa plura purulenta et humidiora reji
ciuntur: alvus aquosis multis dejectionibus perturbatur:
urinae copia profluit, licet in ea nondum quidquam sub- '
sidat: vox altior: somni satis: praecordiorum remissio:
in morbi levatione dolor interdum ad scapulas procedit:
anhelitus rarus, laevis, cum aliquo tamen stridore. Ita
mortem effugiunt; sed in morbi remissionibus, licet obam
bulare valeant, mali tamen notas prae se ferunt: 1

\ Cap. XII. [De pneumode adfectis,] Asthmátis spe

cies malum id est, quod τνευμάδες adpellatur: et ex pul
mone vitium, sicut in asthmate, proficiscitur. Communes
etiam utriusque motae sunt, paululum tamen inest inter
haec discriminis: sed in utroque adest spirandi difficultas
et tussis et calor et vigilia et cibi; fastidium et totius
corporis extenuatio. Porro turpe vitium est, et in lon
ginquum protrahitur, non tamen ultra unius amni spa
 IX,41 > IIMEIQV XPONIQV IL10 QN BIBAION A. 405
Ed. Oxon. [47.]
w w
Ed. L. B. (41.)
a. •»/ »_• v •/ -a v p. » a'

yàg τδ μετόπωgov àgém, εἰς τὸ ἐag } τὸ δ£gog άποyiyvoy

vav* ijv τε χειμῶν, ἐς τὸ μετόπωρον τελευτάσι τὸν ßiov. xot?
xai y£govvsg άλóvov ènìòuot xai άπόφQuxvot, άλόντες δσον
- - - -o a.

ßQayείης άοπῆς, ἐς εύνην δανάτου χgêoç* άγγιστα άποντες

άπνοοι, σφυγμοί ομικgoi, tvxvoi, άμνόgot. άλλὰ τάδε μέν
w w v <; - so •a v o a. - > a
§vvå TQός τό άσόμα' ίδία δè àvofffjogovot άς άνάζοντες.
ματαιοτονδονοι δέ οὐδèv yàg àvàyovot. εἰ δέ τι τοῦ ττλεὐ
μονος άποδόαyetn ßim, ouxgöv, â€vxòv, ovQoyyùÀov, yαλα
- a. » a w > a » • w > /

ζόδες * òógn$ εὐgύτεQog μέν, άδιάστQoq)og, ijôè àvéÀxovog •

ìjv òè àvéxtùnvog ó 7rv€ίμωv j, Üygóv òè öxoiov τί τετη
7ότων ἐμπλεως, διαλῆψιες τῶν παροδυσμόν τοῦδε μζονες.
oi μέν ούν άττετνίγησαν δέσσον, πQtv τι κάκιον ἐς τὸ τῶν
άποσχῆμαι. μετεζετέgotov ôè ἐς ύδεgov τεgi λαyóva ì àv&
odgxoi vô tê9ος τελευτά.
<

v
Kε φ. iy. [IIegi jjrarog.] *Hirog oTtìnvì èg yévsoiv
• - / ^ c w v » •» • Y • w w a.

μέν ἰσόόδοτον* δεδιά yàQ jò* έτέ άgtovçgà τὰ σπλάγχνα

tium ; mam si auctumno inceperit, aeger vere aut aestate

decedit: si per hiemem, is auctumno insequente consumi
tur. Senes morbo hoc aliquamdo facile corripiuntur, eo
que leviter admodum tentati inhorrescunt, quibus non nisi
morte' relevari potest dolor. Omnibus spiritus paene e
toto intercluditur: pulsus parvus, creber, obscurus: quae
in asthmate pariter contingunt. Illud autem interest, quod
hi, tamquam aliquid extrusuri, tussiunt, sed cum irrito
labore, quia nihil emoliuntur; aut si quid forte a pulmone
per vim abrumpatur, id parvum, album, rotundum gran
dinique simile est. Pectus his latius est, at sine distor
tione et ulcere. Ac si pulmo non suppuret, humoribus
tamen quasi concretis inferciatur, accessionum intervalla
longiora sunt. Quidam subito suffocantur, priusquam vi
tium quodvis in universum corpus transierit. Aliis in hy
dropem circa ilia, aut in istum , qui anasarca dicitur,
adfectus desinit.
Cap. XIII. [De jecoris adfectibus.] Jecur lieni,
quoad horum generationem, aequilibre est; dextram enim
laevamque partem haec viscera occupant, mumero natu
 106 APETAIOY KAIIILAZ10KOY IIEPI AITIAM
Ed. Oxom. [47. 48.] - Ed. L. B. (41.)
io&gt0ug τῆ φύσει ' àvuoov ôè ês êùvapuv xaì èv [48] Üysim
xai £y voόσοισι. év iyeiq uèv, övvTtsQ τὸ κράτος τῆς τρο
qijs τό ίτας ίσχει. άίωσις χάς φλεßöv jtaQ' άτάς καί ἐν
voυσοισι xai £g ijysinv ττολλόν τι ioyvgovégnv άει τοῦ δα
v&rov vjv airtnv. öxöoov oùv jtag §s iy£tnv xgéασον, το
oövös xáxiov èv vovoouot. xaì yàg èrrupìsyuaivet 9δασόν τε
xai ßaövegov, και άφίσταται ἐννεχέστεgόν τε xai όλεσαιά
vegov. ἐπί σκίόόφ δὲ ἀκύτεgov σπλὴνὸς καί τεguεQyéστεgov
xrsiva. τά μὸν ούν τῆς φλεγugoins ἐν τοῖσι δάδαι ἐλέα '
íjv òè ἐς τύον τgétnra, όδύνn ö§εῖα ίσχει μέσφι κλειδὸς
ij äxQov öuov. ύπò yàg του άγθεος ἐλκει τό διάφραχμα,
§ οὐ τὸ jtag jgrav- τὸ δέ διάφασμα τὸν υπό τjoi tìev
gjov ίμévœ ßgí9et : §vvéterat yàg aùrég- δ δέ άπί τ}ν κλn
åô& ijòè àxQω τῶν ἀμων άποτέτωτaι, και τάδε ἐννεφάλx£vat
xàv0. τύα δgiuù êùv άίγεσι ἐπί τη άποστάσει, ßij$ , £ngh,
où μάλα πυκινή, ZQoij χλοηΒαφοι. ijv òè κατοxoQ&og ἐσσιν
ixrsgóôéêg, τοῦ λευκοχθόου είδεος ' ύπνοι καῦαgoi φαντασία ,
raliter aequalia: sed facultate tam in salute quam in mor
bis imparia; in sanitate, quia jecur potestatem in ali
mentum habet: id enim viscus quasi venarum radicatio est;
quim etiam in morbis ad inferendam mortem causas multo
valentiores continet. Quanto igitur magis ad sanitatem
prodest jecur, tanto magis in morbis oflicit; etenim citius
violentiusque inflammatur, et frequentius atque pernicio
sius abscedit, et in scirrho magis celeriter ac dolenter
quam lienis interimit. Ceterum de istius inflammatione
<in acutis adfectibus supra diximus. Idem si im pus ver
tatur, acutus dolor ad jugulum usque et extremum hu
merum procedit; siquidem septum transversum, per quod
suspenditur, pondere suo deorsum trahit: diaphragma vero
membranam costas succingentem, quoniam id, huic adne
ctitur, degravat: membrana antem ad jugulum et ad sum
mum usque humerorum protenditur, et has partes secum
ad inferiora convellit. Inter suppurandum fervor adest
^
acer cum horroribus: tussis sicca, non admodum crebra:
coloris sunt herbidi, sed si saturate icterici fuerint, specie
albidi; somni visorum non admodum expertes; mente om
 xAI z IIMEIQV XPONIQN IL40av BIB.41ov A. 407
Fd. Oxon. [48.]
>o a p. w • a •
Ed. L. B. (41. 42.)
p. -

où μάλα. vmqo)&ov μέν ἐς πάντα ' ἐς ἐν δέ τι τῶν ττροα

(42)xaiQtov ÉÉaTttvnc TtaQaxoTtai, xai xav&ov&0noον εὐδέως·
•/ c v - »\ - > / v a- cr -

öyxog üτό τιτόjσι ή ττλεvgjαι, άπάτη δέ πολλοῖσι δκως τε

gttovaiov yiyverat. άλλ' ην μέν j ύπό τάς vδόας δyxog
/ r so W / n/ . a

δδύνη πιζενuévoig , τὸ jτας οὐδέει' ἐμπλεωv yàg àygaotns*

ìjv ôè μ) ύπό τὸ δστέον * μίμνωσι οίδέει, τού ύμόνος τὸ
onustov' xai τοῦ μέν τεgiyQaqj καί τὰ δguo, δίλα- μετά yàg
τήν τεguoyoyijv vóv λοθόν ἐς λαyagöv τὸ ἐπιyάατgiov tté
ίονσος χεῖg iúvsv* τεgitovaiov ôè áögιστος ή σκληQtn xai
• p.

τοῦ πέgστος ή άπόφvσις άφ&vijg. jjv μ£ν είσω ή άπόστασις

άότη, τολλόν τι xgéσσον ή φύσις invgoû. jj yàg àg èvrsga,
ά ἐπί κύστιν τgäpst τὸ πύον' άσινεστégn òè toÀÀòv η ἐς
xöovv öÖög. jv ôè É$o άετη, κακὸν μέν μχ τέμνειν. ijv τε
7άg oùvog èy,
~o & >
άνεσθίεται ύπὸ τοῦ πύον τὸ jτορ, καί οὐκ
v r »\ v r / c •o c -

èc άμßo\jv δ δανατος. ijv òè δέλης τέμνειν, αiuoόόαyήσσι

xivövvog, xai αὐτίκα τόν άνδgωπον ἐκθανεῖν. άσχετος yäg
aiuoäöayin έφ ηπατι, ην ούν ἐς άνάγκην τομῆς κατύς xovè,

mino constant, nisi si forte e temporaria aliqua causa re

pentinum ingruat delirium, ubi ad se illico revertuntur.
Tumor sub mammis costisve adsurgit, quem in peritonaeo
esse multi falso opinantur. Verum si subter costas nothas
tumor exstet, jecur dolore pressum intumescit, quia hu
more plenum est. At si non sub osse haec maneant, mem
branae tumentis signum est; et ejus quidem circumscri
ptio ac termini patent: mam impressa manu, postquam
fibrarum, in quas jecur dividitur, ambitum excesserit, ea
im vacuum abdomem descendit: peritomaei autem intermi
nata est durities, et extremitatis ejus processus visum ef
fugit. Si abscessus intro feratur, medico longe praestat
matura, quae pus aut ad intestina aut ad vesicam deri
vat ; harum via ista longe tutissima est, quae per vesicam
fit. At si extra procedat, incisione non uti periculosum
est: mam hac omissa jecur a pure corroditur, morsque
non longe abest. Et si incidere velis, metus est me ho
minem profusio sanguinis statim rapiat, quae in jecore
coërceri nequit. Si quando igitur ad incisionem venire
408 APETAIOY KAIIIL4.10KOY IIEPI AITIQN
Ed. Oxon. [48. 49] Ed. L. B. (42.)
vavrjQog §aTtvgov διαφανὲα τνgάσαι, καί διάσαι μέσφι τοῦ
πύον. τουτό yàg oov τόμνει τε καί καίει. καί ην τεQiyi
7vnvau, tüov èxg&ίσει λευκὸν, τόττον, λείον, κακάδες, ότι
vtayú- τοῖσδε xai Trvgetoi xai τά δεινὰ ἐvvδιδοί- δηύίως τε
άθάλ£ετaι πάντσ. jv òè ἐς ἐντερον τὸ πῦov èyyénrat, íi
7αστ}g tQa%vvova uèv ύδατοόδεα διαδάζει' ἐτειτα xgsöv πλύ
pgov äåα. σύσις αὐ δυσεντεριόδεα δκοία ἐφ έλκεσι. άτάρ
xai αίμαόλοιρ κοτέ καί δQöußog ijvéyòn. qêgerat xai yoÂ}
£αν0}, xavaxogjg, jj TtQagogiô]g, xai ύστατη ἐς όλεόQov
μάλαινα. ην δέ άνεκτύnrov τὸ ἐλκος yiyvnrai , xai xaxóôçò.
ij yaov)g öxoíóv τι σηπεδόνα ύπάγει, τQoq) άττεττος διεκ
δέει ύτ' άxQασίης xoùing τε καί ἐντεgων. ού τέττει yàg
aú8ις εῦ ἐγον τὸ jtaQ* tüg τε ἐπί τοῦδε δαιμῦ, xai πάν
τως ἐς xaxòv ii vQoth. ααακόν ἐυντήδιες, ogvruoi μικροί,
δύσπνοοι, εὐτε οὐκ εἰς μακαόν ἐτελεύτησαν τὸν ßiov. μετε
εετégovov òè j övgevv&gtn μέν xai τὸ ἐλλος [49] ij9n* Ég
ύδgoræ óè xατέστQείμε ή voÜαος. ìv òè άπαντα δυνδιδά,
- a.

mecesse habeas; ferramentum igne candens usque ad pus

demittito; id enim et incisionis et ustionis partes simul
explet. Et si aeger evadit, pus effluet album , maturum,
aequale, inodorum, perquam crassum; his febres et cetera
minuuntur mala, ita ut e toto facile redeat integritas.
At si in intestina pus effunditur, alvus aquosa primum de
jicit, postea humorem, quasi in eo caro tota fuerit, deinde
his similia, quae in torminibus cum intestimorum exulcera
tione prodeunt; interdum sanguis concretus exit cum gramis;
fertur etiam bilis flava colore saturo, vel porracea, et po
stremo prope mortem atra. Sed si ulcus absque suppuratione
permanserit, venter quaedam odoris mali, quasi putrida, ex
cernit: cibus propter ventriculi atque intestinorum imbecilli
tatem crudus transmittitur: neque enim jecur, cum in malo
statu sit, hunc rursus concoquit. Hos fervor acris infe
stat, iisque omnia in pejus vertuntur: carnis colliquatio
est, pulsus exiguus, spirandi difficultas, meque ita multo
post e vita discedunt. Quibusdam dysenteria et ulcus sa
mescunt, morbus tamen in hydropem transit. At si re
mittamtur omnia, ct pus ex alvo candidum, laeve, aequale,
 rAi > HMEIQV XPONIßV II462V BIBAIOV A. 40g
Ed. Oxon. [49.]
- v -
, c. ^ »/ w
Ed. L. B. (42. 48.)
• r. e /

τύον λευκὸν, λείον, δμαλόν' άνοομov yàg èxgéει η yaov*jg*

τέττει δè τὰ σιτίσ, εὐελπις άνδgoTtog. ägtovov ôè δι' οὐ
gων κεκQίσθαι* άοφαλεστ£gn óè xai άσινεατégn 7 τῆδε τοῦ
/ w w - -• • <;

τύον όδός. ijv òè à7rò τῆς φλεγμονής άνεκτύnrov j τό ίτας,

άποQov μέν οὐ yiyverat, vöv öyxov τε τὸν σκλngöv ίτον εἰς
oxiööov ίδαύετaι. εύτε πόνος μὸν οὐ δυνεχής : vo0}ς δέ xjjv
aragj* άgat) òè xai δεQuij* άποσιτίη, πικgöv ysvuávòv
c. v p. > a. «. a* c a. w >

jöovj, yÀvxévov, άηδίη, διχόδεες, ύττόλευκοι, χλωgoi, oiöa

/ > w p. m. c. w - w w

λέο όοσύν xai ττόδας. τQδσωπα όνσά, 7agno £ngij, δια

a. v w - • c. -

χωgησιες πυκιναt. xoQvg) /àg vöv xaxóv ύδατοιμ * ἐπί τφ

ct *a v <; v p. ~o . a* -o/ -

ὐδgω(43)τι, ην μέν ούga toÂÃά, τσχέα, ἐπίδοσιν ἐχοντα

πολλ}v, iàvóòso xaraóöayjj, ἐλτῖς ἐκgêÜσαι τὸν ύδεgov* ijv
δέ λεπτά κσί άνυπόστατα καί δλίγα, τό ύδgωτι τιμωgést •
ijv òè μεταράλλη εἰς τὸ ἐρχαῖον ή φύσις, καί κσταδόαyj
xovè εἰς κοιλίην, ἐπῖ ττολλοῖσι πάχεσι ύδατοδόεσι και τὸν
• / c. a. •» / •o w

ίδgoTta ijoovo* αφαλεg) òè jj τοιαύτη ἐπιxovgin. ἐπί yàg

odoris expers profluat, cibique concoquantur, de homine

Bona spes est. Atqui optimum est ut per urinam mor
bus judicetur: et per hanc viam securissime minimaque
cum offensa exit pus. Ceterum si ex inflammatione jecur
non suppuret, febris quidem non desinit, tumorque du
rus subsidens in scirrhum confirmatur; sub quo dolor ad
est, sed is mon continuus, cumque adfit, iners quodam
modo sentitur: calor etiam tenuis; cibi fastidium : in ama
ris degustamdis voluptas, dulcium sensus injucundus: hor
roribus corripiuntur: subalbidi, virentes sunt: lumbi illis
pedesque intumescunt: facies rugosa: alvus admodum sicca,
vel dejectiones creberrimae: summa quippe malorum omnium
/ydrops supervenit. In hydrope si urina multa et crassa
prorumpat, multumque in ea quasi limi subsideat, morbum.
hoc modo eflluxurum esse subest spes; eadem si tenuis sit
et pauca, neque in ea quidquam desederit, id cum hy
drope in exitium conspirat. Quodsi natura ad antiquum
habitum revertatur, et materia multa, crassa, aquosa in
ventrem confluat, ita quoque hydrops samari potest. Ve
rum id auxilii gemus cum periculo tentatur; nam post con
-
410 APETAIOY KAIIIL421OKOY, IIEPI A11TI£2N
Ed. Oxom. [49.] Ed. L. B. (43.)
- > a. a. • - • p. / -oç- ^

τjos &ogόμοι κενόσεσι ήδε τῖαι ἐσχάτηοι ἐνμπτύσεσι ἐé

3ανόν κοτε ύτ* άδυναμίης οί κάμνοντες, όπως ἐζ αίμοδόα
• • • - - a.

ving. άσινἐστεgov ôè Àôst iögòς, ἐν πολὺς ἐκQvj. où τὰvv

V . so / c c. a. cr - *o cr - / c.

μάρ ίκμαλέοι οί δόgωτιόδεες. jjòε τóv èv jtatt Traóéov η

v / -w v o a v e a* w c

+&).evr)n, 7r
r. yiyv&vat
vr • jv ôè su
Π èutúm71 vò n. a ge καί οί
jjTragQ ,, * μεἰρακες v v -

μέσφι άκμης, ήσσον yvvaixeg. TtQoq àαιες δέ άκQασίn καί voù /

oog μακgij, uáÀugra - £tì òvoevtsgim §vvrj&eot. xai yàg öh

xai τοὐσδε ἐκίκλησκον §vvvnxvtxoùς, τοῦς ἐπί έλκεσι ήττατος
ioyyoυς άποῦνήσκοντος.
K = q. ιδ'. [IIegi στλnvὸς.] Σπληνί ἐόνnδες χgövtov
vδσημα, σκίόόος. ἐμττνος δέ ού άηδίως * yiyv&tav δ' ούν εὐτε
τόνος μέν οὐ τgnyùg, öyxog òè tovìùg τῆς ἐπιτνοίηε μέσον*
èrì òétà 7άg όφόη μέσφι τοῦ jjtavog öλη τή κοινωνία ἐτο
δέων* τούνεκεν ττολλοῖσι άπάτη yiyvErat , óς τοιούδε ούx
èóvtog απλnvòς, άλλὰ τού ύμévog πάθος. τό yàg τεgitévaiov
qλεγμαίνον σφίσι δοκέει. άπηνής δè xai άτέgάμνος άκως λί

fertas evacuationes, ultimamque virium dejcctionem aegri

prae imbecillitate, quemadmodum in profluvio sanguinis
usu venit, aliquando interierunt. Adfectum tutius solvit
sudor, si is copiose effundatur: mam in hydropicis non '
ita multum humescit cutis. Morborum jecinoris hic esto
finis. Si jecur suppuret, * * * juvenes, aliique ad con
stantem aetatem; minus feminae. Causae sunt imbecilli
tas et valetudo longa, praesertim post dysenteriam et £vy
vn&iag (i. e. tabes) siquidem etiam istos §vvvqxvtxoός (i. e.
tabefactos) adpellarunt, qui post ulcera jecinoris extenuati
interierint. -

» Cap. XIV. [De lienis adfectibus.] Lieni familia

ris longus est adfectus, qui scirrhus dicitur ; sed viscus
hoc non ita facile suppurat. In scirrho subest dolor non
asper, tumor autem ingens, ipsius lienis superficie major :
siquidem lienis in dextra parte visus est, ita intumescens,
ut totum usque ad jecur intervallum occupaverit. Quae
res multos decepit, qui hunc non lienis, sed membranae
adfectum esse crediderunt; etenim peritonaeum inflammari
existimabant. Caeterum in scirrho lienis hujusmodi ple
 KAI ΣHMEIQV XPONIQV IIA02v BIBAIOV A. 411
Ed. Oxon. [49. 50.] Ed. L. B. (48.)
a »c

δος. τοιόσδε τὰ ττολλά ἐπί σκίδὰρ yiyverat σπλόν, εὐτε xai

άποgín §üv&ovv τοντελής. îjv ôè καί ἐμπvto xm εὐαφχς μέν,
είκων ἐπι τί δηζι κατά xoQvgjv, èvδα ή τοῦ τύov y£vv&
άτη δέ άνεκτόnros, oùx sixst. άλλοτε δέ τj xoiìim áitas
èratô[50]Qnvai tjöe x%x&toe tgòg τάς άπύσιος φερόμενος,
§ * áv ouxgörsgos èòv yógnv èg tò àutâojsiv ioy. vav
vim, ότοgin uάλιστω ττρός τjσι άηζεσι' ἐπί δέ τάσιος σημήτα,
TtvQ&toi, τόνοι καί άίγεα. τά πολλά γάρ ἐασι* ágyov ôè
èrri ßggysim δέομη xai àvóòvvot. tjöe xai λεληθέ κοτε ἐς
orληνα άπόστασις. μανόν γάρ και ἐπαναἰσόητον xaì èv iyiq
τὸ σπλάγχνον* οὐαλάοι , ύδεgóδεες, μελάγχλωgot Éùv òvoqoL
gtm , í ôùoTrvota δς ἀπò ßagéos τοῦ δῶρηκος. ἐπίδηλον y&o
τὸ κακόν' άχαι τῶν άνω χαστῆς πίμπλατaι ύτὸ πνεύματος
ταχόος, όμιχλόδεος, ὐygoῦ, ἐάς δοκέειν, οὐκ ἐ ἐόντος ùygoÜ*
ß}$, TroïÀòv δvuòς èyyiyv&vat, καί βραχέα ἐngά βήσσουσι,
xoiàin jv τι κάτω φέgη ύδαταδδεα, τὸ τgότον ομικgὸν ἐπι
xovgíovog* &i,ôë êti uάλλον ἐκδιδό, §vvtjk£t uèv τὸν άνον•

rumque est: durus ac renitens, tanquam lapis; sub quo

ingens premit molestia. Quodsi suppuret etiam, mollior
est, et in vertice, qua pus nascitur, tactui cedit: sed illic,
ubi puris expers est, resistit. Nonnumquam lienis totus
in ventre suspenditur , , et huc illucve impulsus recedit,
quamdiu parvus remanserit, et fluctuandi spatium habue
rit. Nausea et anxietas tum maxime premunt, cum instat
ruptio. Incrementi motae sunt febres, dolores, horrores
que : etenim hi plerumque comitantur; interdum tamen
paululum incalescunt, horroribusque ac doloribus vacant;
quae causa est, cur abscessus in liene notitiam aliquando
effugiat; quia viscus rarum est, et etiam in sanitate sen
sus expers. Tumidi sunt: aqua inter cutem referti: colo
ris ex atro viridique permixti, inqnieti: spiritus aegre tra
hitur, quasi pondere quodam opprimeretur pectus; malum
, etiam perquam noxium est. Venter usque ad summum
spiritu repletur crasso nebulosoque, et ad speciem hu
mido, cum revera non sit humidus; magna tussiendi cu
piditas, sed pauca tantum et sicca extundunt. Alvus si
quid infra reddit, id aquosum est, et primo malis aliquid
119 APETAIOY KAIIII.4.10KOY IIEPI AITIQV
Eú. Oxon. [50.] Ed. L. B. (48. 44.)
dôgêáëç ôè oùòèv jrrov' ijv òè xaì èxQayj,
v - e ` ,, '
>
τύον μέν καδα
, v • r v v

Qöv τέττον οὐ κοτè èσσύδη, (44) ύττόλευxov òè καί τεφgo

ειδᾶς, άλλοτε δέ τQvyöδες ή τελιδvöv- jjv òè και βαδυτέgn
£ άπόστωσις yévrjvat, xai μέλαν τò Üygöv ' eùτε καί τοῦ χυ
μού τι τοῦ σπληνός ἐζειαι, συντσκέντος. μετεζετέgotσι δέ και
όλα μέλεα τοῦ σπληνός ηνέχάn. εὐλυτος yàg xai φύσι σπλὴν*
w v w a. - • •• / w -o v a*

3}v òè xai μη καδίοτητaι τὰ ἐλλεί, μίμνρ δέ ἐς ττολλὸν χgó

vov, άπόσιτοι, καχέκται, οίδαλέοι, ίδείν άπQεπέες, ττολνελ
n. ~ -» a. /

xêsg Ttdvtm* uàÀiovg òè ἐς κνήμας. οτQoyyùÀa, τελιόνά, xoiìa,

-r w - / v - - • • -o - >r

άvτagά, δυσσλύζα τὰ ἐλκεα* τjδ' ἐπιζυντακόντες όλοντο '

èrì òè σμικgó öyx® μετὰ σκλngins, άντιτυπίης, άποvin / -
> -

διά τόδε πολλὸν χQÖvov ίόοι οὐδε' εἰ δέ τοῦ πάθεος ήττοιτο,

zQsóv üögoip ij q9iois καί τοῦ σκηνεος τηκεδῶν ἐπιγίγνε
» v Y v, \ r e a. • o ^ , - - -

ται• άτάg jóè oῦτος ό τQότος τοῦ δλέ0Qov σφέας τοῦ ἀjv
è£óysi. Ttaiöia uèv ούν καί νέοι παθεῖν τε άηίτεgot xai άπαλ
- •m. • r v > » , * -

Άαyijvav άπίτεgou* yégovves δέ οὐκ εὐτωδέες μέν, διαδgijvav

v > • / » w v - ~or a. e w w

δέ άδύνατοι* άτάQ καί τιg&oßÜται ἐλαύόν τινες ύπό απληνός

demit: postea, si largius profluxerit, extenuat quidem ho

minem, sed nihilominus juvat. Quodsi rumpatur jam abs
cessus, pus utique purum et concoctum non exit : sed
subalbidum et cincreum, et quandoque faeculentum aut
livens. Et si vomica profundior fuerit, niger quidem fer
tur humor, et aliquid una ex consumti lienis succo expri
mitur; quibusdam etiam integrae visceris partes exeunt;
siquidem lienis est natura dissolubilis. At si ulcus nom
sanescit, sed in longinquum tempus extrahitur, cibum fa
stidiunt: malo sunt corporis habitu: tumidi: adspectu foedi:
crebra per universum corpus ac praesertim in cruribus
oriuntur ulcera rotunda, livida, cava, sordida, sanatu dif
ficilia: atque ita consumti intereunt. At in exiguo tumore
cum duritia et renixu abest dolor: quo fit ut hi vitam
Iongius producant; sed si ab adfectu superentur, necessario
hydrops aut phthisis et corporis tabes supervenit; quo
mortis modo e vita decedunt. Pueri, et adolescentes mor
bis his facilius implicantur, et facilius liberari possumt;
senes non ita saepe corripiuntur, sed adfecti nequaquam
convalescunt; seniores etiam nonnulli sine mali notitia
 ICAI >IIMEI£2N XPONI£2N IL160 V BIBAION 4. 113
1Eâ. Oxom. [50. 51.] - Ed. L. B. (44.)
διαφθαρέντες. xai yàg xaì èti ouxgó öyx® τοῦ δλέ9eov
oqtov j άοτη- géges óè xai voυσος μακgii, φόινόδns, xai
véοισι ágyin μάλιστα, άκόσοιοι άπέ άγωvins ii 7vuvaoiov
qτολλῶν, άτονον τὸ σῶμα, χωρία ἐλκῶδεα, ίδατα πλατέα,
άλμνg&, 6gouóδεα' άgóv τὸ δnguóôç uετάτωgov.
Keq. ιε'. [IIegi. ixvégov.] *Hv χολῆς ἐανδης λεκι
oótos # xgoxostÒéos h τῆς μελαγλῶgov, ἐς τὸ παντελές
άνάγνοις άπό τοῦ σπλάyyvov rêvnra, τὸ πᾶσος άτερος wi
[51]xìjonerai, yαλεπὸν μὸν ἐν δόσι ' où yàg μόνον πρὸ ἐθ
δόμης xrstvs, qavèv, άλλὰ καί μετὰ ἐθδόμην ἐκτεινε μvgiovs*
oravtog öë ëürë ëxQive Trvgevòv èg τέλος τὸ τάδος, ἀ
aύτὸς οὐ δηίδίως λύεται' ἐννίσταται δέ οὐκ ἐπ' αίτίη μού
vov jtarog, öxog. τιαί τόν inrgóv δοκέει, άλλὰ κοιλία xai
otìnvi xai yeyQoiot xai xóì®* xai άφ jtari uèv δόe*
jjv q^eyuávm ijuiv j oxiôov ίσχη τά τας, άtgerrov ôè τὸ
ês êgyaoiqv èj, vixres uèv èv vj jtart yo\jv' xai διακgiva

vitio lienis sunt absumti : nam e parvo tumore hi feruntur

in exitium. Hos adfectus morbus infert longus, tabificus :
et adolescentibus praesertim otium, cum post certamina
multasque exercitationes corpus desidiae tradiderint. Iis
dem opportura sunt loca palustria, aquae crassae, salsae,
virosae. E tempestatibus auctumnus gravis.
C a p. XV. [De ictero sive morbo regis.] Si bilis co
loris flavi, ovi vitello similis, vel crocei vel ex atro vi
ridique permixti, per omne corpus ex aliquo viscere dif
fundatur, morbus vocatur icterus. Is in acutis affectibus
cum periculo fit ; etenim non modo, cnm ante septimum
diem ortus fuerit, mortem solet inferre, sed etiam post
hunc superveniens plurimos interemit : quod tamen raro
evenit, si febrem iste perfecte judicaverit; verum ipse non
ita facile discutitur. Contrahitur autem non e jecinoris
tantum, ut quihusdam medicis videtur, sed e ventriculi
quoque et lienis et renum colique intestini vitio. Porro
in jecinore ita fit ; si jecur inflammatione aut scirrho la
boret, cibusque non rite in eo conficiatur, is in jecore
bilem creat, quae per vesicam, in hoc viscere sitam, se
ARetaEvs toM. i. HI
114 , 4 PETAIOY. MAIILIA 40KOY IIEPI AITIQV
* *»

Ed. Oxon. [51.]cf.

^ c • <; p. » a A» •A
Ed. L. B. (44. 45.)
c / • w

τήνδε ή èv jrrori oöoo. xùατις' άλλ' ην αί φégovoov Ég τὸ

èvrsQov την χολ}ν δδοί ύπò τῆς φλεγμασίης, ή τοῦ σκίόδου
qQayòóσι , ττλημμvgj òè ì xύστις, ταλίσαντος ή χολή- τὰ
oiuaιι ούν μίοyετοι. τὸ δ' αίμα, ἐς πᾶν τὸ σκηνος φοιτᾶov,
άγει τjv yo\jv ταντί τά σόματι* yiyvevai ö' ij ièn yoÂjc*
λευκά δέ και άgyιλῶδεα τὰ σκύβαλα. où yàg yiyvsrov yoìf
ßaqα, ότι τες οὐκ ίοχει τοῦ χνμού τ}ν ἐπιάδοήν* τῖδε και
yaovijg èrti$nQog' oùτε χάg iyQaivera oürs ôáxverat yoïj*
gQou) ôè, τοῦ λευκοygöov εῖδεος ' ἐπί σπλὴνί δè ìjv ίκτεgog
φανj, μελέχχλωgos: uéhaiya yàg αὐτέον η τQoqj, övvrsg
£xuayεῖόν ἐστιν αίμστος μέλανος, οὐ την άπσθαgoinv èoÜoav
> p. » •v o - r. e * a. e v w -

où δέχεται , ούδè èxTtov&sv vooéoov δ σπλὴν * í ôé £v τὸ

cr r. • v / p. 2 w w

côiuaιι
gia; πάντnq. φqoitj.
$t; , διά
•
:»
τόδε g;
μελάχγλωοοι
7X •' άπό, . σττλnvöc.
a• nos
ixvégov • άτάg xaì èrti voîov oxvßóλοισι τοῖσι ἐννγόεαι, ἐτι
wαί με(45)λαντέgn ygovij. vijg yàg ottìnvòς τροφής τό τεgtt
vöv É¢ â $oóov τεQivvoua yiyvetat, καί, ἐπί κύλφ καί ya
ovQi ixregos, ijvTteQ eig τάριν ή χαστής καί τό κύλφ κα

cernitur. . At si viae, quae bilem in intestina deferunt,

vel inflammatione vel scirrho obstruantur, et ista exundet
vesica, bilis retro fluit : itaque sanguini commiscetur, qui
per omne corpus dimanans bilem quoque in omnia mem
bra secum trahit. Inde corporis species bile tingitur: ster
cus autem album est argillaeque simile, neque bilis co
lore tinctum , quoniam humoris istius adfluxu caret: unde
alvus etiam sicca , est, quia bile meque madescit, neque sti
mulatur; color est e specie albida. Quodsi a liene oria
tur icterus, color est ex atro viridique permixtus; nam
istius visceris alimentum migrum est, quia sanguinem atrum
quasi deterget, ejusque sordes lienis, cum adficitur, neque
suscipit, meque elaborat: eae vero cum sanguine ubique
diducuntur; quamobrem, im îctero a liene color est, qua
lem esse supra diximus: adsueta quoque stercora magis
nigrescunt, quoniam id alimenti, quod abundat in liene,
tanquam recrementum, per has vias expellitur. Fit etiam
e colo et ventre icterus, si in utroque vitiata sit concoctio:
nam in colo haec efficitur, ab eoque, ad jecur deducitur
 xai zHMEIQV XPONIQN IL49αν BIBaeioM a. 415
Ed. Oxom. [51.] - Ed. L. B. (45.)
*o8j* xai yàg xaì èv xt%φ ττάρις, xai άπὸ τοῦδε η ἐς τὸ
ijtag àvayoyj rQoyjs. jv ούν ἀμόrsgov τό τας την άλ
λην τgogijv λάβη, τήν μέν ίδίην ἐgyaoinv τονάει, τὴν δὲ
δόνείην ἐά. τὸ χάς ἐν τῆ ἀναδόσι αίμω τ}ν άεgyiqv rjv
τοῦ κῶλον ἐπάγον όιαστείρει ταντί γεόμενον' άπειμέn ê íí
èv κόλφ χολῆς ἐστί ἐgyaoin. ἀδε xai ἐπί τταντί yiyveo&ai
oriâ àyyvg òvvaröv ixregov, οὐ μόνον τόν ἐς τὸ jtag rtsu
τόντων ταοφόν, άλλὰ κjv άπό ττατος λαμßávg. ου χάρ
άγετοῖσι αίοόητοίσι μούτον ή φύσις ταντι διαπέμπει τ}ν τgo
φν, ἀλλὰ πολλά πλέον άτμοῖσι, ούτες ἀπὸ παντὸς εἰς πάν
èv&y9ijvat ániòuot, vijs qúouog αὐτούς και διὰ στεgsöv και
arvxivóv àyoυons: riyvovras oÙv oi άτμοι χολάραφοι, και
χαιδίουσι, ό άν τέωσι τοῦ στόματος, οὐ μ}ν ἐπι xóìov ij
τῆς κοιλίns ëwxgiois â€vw*. άσινάς rêg τὸ ἐπαρ ἐς y£vsow,
*αί ἐκgo}ν ίσχει ἐπί έντερα χολής. òvvavorávn óè xaì ì èrri
τά τοντι ἐις ίατ*gov τεκεῖν, ἰσχει ydg xaì èv άφ την αί
τίην. άστι δέ τοιήδε' ταντί μέν τὸ σερμὸν ἐς πάριν, ταντε
ôë iyQóv yévva xai διάκQuot;, άλλων μέν άλλη, ἐκάστφ δὲ

alimentum ; itaque si aliumde cibum jecur crüdiorem sus

ceperit, proprium quidem opus conficit, alienum autem
omittit: nam in diffundendo sanguine eam partem, quae
a colo inconfecta remanet, ubique distribuit: at ea, quae

a colo est, inconcoctio bilem facit. Ita ex alio quovis vi

scere oriri potest icterus: non ex iis tantum, quae alimen
tum ad jecur mittunt; sed ex illis etiam, quae id a jecore
recipiunt. Neque enim alimentum per canales tantum sen
sibus expositos, sed vel multo majorem ejus partem fa
cile transeunt, a matura etiam per solida atque densa di
ducti; itaque vapores hi bile inficiuntur et cnicunque parti
insederint, eam colore suo tingunt. Cum laborat colon,
excretio non est albida: quia jecur neque in creanda bile
noxam patitur, eique in intestina patentem habet exitum.
Valentissimus etiam est ad gignendum icterum totius cor
poris habitus : quia jam im toto homine subest causa. Id
autem hujusmodi est: ubique inest calor, concoctioni im
serviens: ubique humorum procreatio ac secretio, aliorum
H a
 -

146 - APETAIOY KAIIII 440KOY IIEPI 4iTi^v

Eά. Oxon. [51. 52.] - - Ed. L. B. (45.)
olxetn- èv oagxi, μὸν ἰδοὺς, ἐν δυσαλμοίσι δι δάxgvov, èv
άg0gotov ôè και άνί μύζη, ἐν.όοῦ κυιμελίς. 3}v [52] oùv ἐς
£xaotov êgyov τὸ δεgμὸν ἐγκέμη, αὐτὸ μέv ἐς δαιμύ xai
πvgóôç Érgάτη- τά δè ùygά πάντα yiyverat yoÂá* rugös
vàg ègyα ττικgὰ καί χολόβαφα. ijv ôè xaì èv αίματι άπειptn
$uußj, 7iyverat τὸ αίμα χολοειδές, σκύναται δέ ταντι τgê
qον^ διά τόδε ταντί φαίνεται χολή* δεινόν μέν yàg τὸ τά
δος, φοθεgì òè jj ygón είδει, xai xQvooaó&eg éaov vjv yQovijv*
où yàg àvògóτφ εὐταετὰς, δ re ἐν λίθω κολόν ἐγ* rsguttöv
ôé μοι φgó£eiv xai ττόθεν τούνομα, πλ}v öxöσον τόν γεg
vatov ixtiòov τόν τετgatóòov ©ngtov. τοιοτοι δέ δασι οί
άττες οὐδε, εἰδέα τοῦ τάθεος δοιά. } yàg èς τὸ ἐανθὸν
vai τὸ xgoxóδες ἐrgârm τοῦ λευκοχλύgov εἰδέος, ἐ ἐς τὸ
πελίδvöv xai μέλαν. τόνδε μέντοι * αirin είδη δέ xai yoÂóv
êoti aittn* xai yàg vjoJe j μέν ἐανὸ}, λεπτ}, δειό}ς , λε
πτοτégov εἰδέος, η ἐς τὸ τελιδvöv xai μέλαν, ήδ£ xaraxo
υς, ός κgόκον, ή λάκιδον φάναι τοῦ αὐτοῦ εἰδέος. δεvrégn

quidem alia, sed singulis quaedam propria; in carne su

doris: in oculis lacrimarum: in articulis näribusque muci:
in auribus ceruminis. Itaque si im singulis his operibus
quasi delassetur calor, ipse in acre quoddam atque igneum
immutatur, humoresque omnes in bilem , abeunt; ignis
etiam id, in quod operatur, amarum reddit ac bile tingit.
Et si in sanguine cruditas fuerit, is bilis speciem refert
et in omne corpus nutrimenti loco diffunditur; quapropter
ubique bilis conspicitur. Acerbum sane malum ; color spe—
cie horridus, qui in istis adparet aureus; meque enim quod
im lapide pulchrum est, id etiam hominem decuerit. Mihi
vero momen icteri supervacaneum videtur exponere: ex
cepto quod in animalibus terrestribus et quadrupedibus,
quae ixriJes (i. e. viverrae) adpellantur, oculi hujusmodi
colore tincti sint. Species autem mali sunt duae. Color
enim ant in flavum aut croceum ejus generis, quod ex
albo viridique constat: aut in lividum atrumque conver
titur. Ejus rei causa est bilis species diversae; altera flava,
tenuis, perspicua, tenuioris generis quam illa, quae ad
 JXAI zHMEIQV xPONIQN II40aM BIBAIov 4. 117
Ed. Oxon. [52.] Ed. L. B. (45. 46.)
6è μελαντégns XQovjs arg&gíovσα, ίοαατάδης, μέλαινα- μυ
giat ôë êv μάσφ τῶν χθοιόν ταgσλλαγαί- ταgά δέ τὸ θερμὸν
τουτέων καί τά ίygά η , τροττη, άλλὰ και τά (46) ortây
ανα τοῦδε ἐστι αίτια* ijv j §ovòóv, άς τὸ ἐπαο- ή τελε
óvóv, ός ό οπλήν' ην μέν ἐπί σήλάγχνφ τινι άτεgog yêyn
zat, èrri jtrari pëv, τά ίτατος τgoggvácz* Érti ôè, ortâqvi,
ză olnvóg. έκαστος δέ τά τόν άλλων ἐκάστον * ijv ôè unδε
vὸς φαίνnκαι, της άλης ἐιός ἐστι ή πάση. διαφανή δέ και
và èv τοίσι λευκοτάτοιοι όφθαλμοίσι μετόπον δδ, τgòg xQo
πάφοισι μᾶλλον τοίσι λευκοῖσι φύσι, καί ἐπῦ σμικας ixrëgqe
ij yQov) uάον ἐπανδέει, δκόσοισι μ£ν ούν μάλας δ άτερος,
zQoj μελάγχλωσοι, άγέδεες, ἀδgavég, öxvp είχοντες, άσυ
μοι, ßgouóδεες δέ την δαμ}ν, πικροί δέ τ}ν χεῦσιν, vjv
άναπvojv oùx εύκολοι. yoovgi δαxvóδεες, διαyogijuovo, trga
doéìáëç, ùtouάανα, ἐngά, μόλις δayogoiusyα, οὐρα κατα
*ogéα ζ έπί τὸ μελάντεgov. άπεπτοι, άπόσιτοι, άygum vot,
*.
*.

lividum atrumque spectat, et colore saturo, tamquam cro

cus aut vitellus ovi , i quae ad eamdem speciem refertuf:
altera nigrior est, porri, aut isatidis herbae similis, atra.
Inter haec autem infinitae sunt colorum varietates, quae
a calore, et laumoribus , efficiuntur. . Ejusdem rei viscera
quoque causae sunt; si flavum sit, ut jecur: aut lividum,
ut lienis. Et si e viscere aliquo oriatur icterus, ut e je
cinore, jecoris adparent, notae; si e liene, signa lieni pro
pria: itemque in singulis aliis sua prodeunt indicia ; quae
nisi extent, morbus, fit e totius corporis habitu. Cutis
•tiam in albissimis: oculorum partibus, pellucida est, et in
fronte juxta tempora:, in iisque, qui natura albidi sunt, ie
Jevi ictero, magmus eflorescit color. Ceterum. ii, quos icte*
rus invasit niger, colore, inficiuntur ex atroiviridique per*
mixto: horroribus corripiuntur: imbecilles: sunt: ignaviae
cedunt: amimo demissi: foedos odores sentiunt et amarum.
habent gustum; spiritum i aegre trahunt; eventer hisiquasi
mordetur: dejectiones porraceae, subnigrae, siccae, vix ex*
pressae : urina migricaute quodam -colore saturata;. oibum
non concoquunt et fastidiunt: vigiliis premuntur:. mente
 448 APETAIoY KAIIII44οκοY IIEPI 41TIQV
Ed. Oxon. [52. 58.] Ed, L. B. (46.)
άθυμοι, μελαyyoÂαδδεες. ἐπι δέ τὸ λευκότεgov yQoij uèv
Asunêgîogos, yvóμη δέ φαιδρότεροι- σιτίων άρδασθαι μόν
öwynQoi, ἐμφαyεῖν δέ οὐκ άyενείς, τ£pai άπίδιοι τῶν πρό
oόεν μᾶλλον- διαyog&ovov λευκά, £ng&, ágyiÂαῖδεα, οὐgéovos
εανδέ , εὐχαά , xgoxosuôéα. άμφοῖν δέ τὸ ἐυμπαν σῶμα xvn
auóôç, ôégμn άνά άίνας, ομιwgh uèv, δακτόδης δέ άμύo
oov τὸ χολάδες* yεῦσις μέν τικgöv, οὐ πικρά τὸ διόύμα,
oῦ μήν yÀvxéov* y\vx&tov ôè πικgh. j 7àg èv τὸ στόματι
yo\j èvßovog rj yÀóσση, ἐπίτροσθεν τῶν ἐδεστóv èvrvy
yóvovoa, vijv aio9rjoiv σοφζεται τήνδε. j 7àg yÀóσσα àva
qtuoÜga vijg yo\jg vjoJε, οὐκ ἐκείνων αἰσθένεται* wai τὸν
μέν πρόσθεν τὸν τῆς άποσιτίης χgóvov άτgs;uéks jj yoÂri.
dτάρ οὐδè ì 7λάσσα τά ηθέ άγθεται' ἐν δέ άνολεση γεὐ
paoi άπίταοσδεν τόν ἐδεστόν τjv yÀóσ[53]σον εῖδε κενεήν.
ijv vs ούν πικρόν ἐν αιτίον, πικρὸν αἰσθησις' ην τε χλυκύ,
goÂαδδεος. φθάνει γάρ ή αἰσθησις της χολῆς' άπάτη δά ἐυν
εστι τοῖσι ήχειμένοισι τὰ πικgά χλνκέα φαίνεσθαι. ού yäg
*.
u -

* • •

dejecti sunt et melancholici. At in ictero albiori colore

sunt ex albo viridique mixto: animo hilariori: cibum su
mere piget, sed ubi ceperint, satis commode esitant, et
melius quam priores concoquunt; alba, sicca, argillae
similia dejiciunt: urimam reddunt flavam, pallidam, croci
colore tinctam. In utraque specie totum corpus prurit:
calor in naribus exiguus, sed mordax: bilis etiam partes
vellicat. Amarorum gustus mom est amarus, quae res pro
fecto mira est, meque dulcis tamen : dulcium vero amarus;
etehim bilis, quae in ore linguae insidet, gustui prius oc
currens quam esca, sensum istum decipit: eamque lingua
imbibens cibos non sentit; porro antea per abstinentiae
tempus quiescit bilis, neque lingua solitum gustum aegre
fert: at si cibis excitata bilis efferbuerit, iis haec objecta
iinguam exstimulare consuevit; itaque si esca sit amara,
amari etiam sensus est: si dulcis ista, biliosi fit gustus;
quia hano bilis. perceptio anticipat. Quare falluntur isti,
qui amara videris dulcia existimant, cum res secus se ha
beat; quoniam enim, cum amarum quid in ore teneatur,
•
 xai zaMEI£2N XPONIQN II489 M BIBAION 4. 119
Ed. Oxon. [58.] - Ed. L. B. (46. 47.)
oùvog äya. άλλ' άτι μλ ἐπῦ τό ίςαίνον τικgό πικράζεται
μόνος διὰ τὸ δύνηθες τῆς νοῦσον, φοντασίn yÀvxóovros
viyverat. í óvv) óè xav&ovgoig xaì èv yàvxéov xai τικgoῖσι
χεύμασι άπατηλόν άρα ψευμάτων τgoxâvÉuæ j yoÂff. ijv
μέν οῦν μj §ίν τινός σττλάγχνον δεομασίη φανj, άσινὸς μόν
dìg èTtirov, μgxgörsgov òé* ijv òè xai èyyQoviom xai èrti
qλεγμαίνη σπλάγχνον, ἐς ύδρωτα τά πολλά xai xay£tnv rs
Ἀεντά. ττολλοί δέ καί δίχα ύδατοπος ἐκτσκάντες όλοντο. §öv
oj9eg òè μειgσκίοισι νέοισι, καί τοῖσι δέ άσινέστεgov* τταιδέ
ouov δε, οὐκ άηδες τάγχν* οὐ πάντη δό άσφαλός. .
IKε φ. ug'. [IIegi way*$ing.] ËvuTtövvoov δμου τταθέων
way*£tn τgotij. άπασαι γάρ at voÜoοι τήσδε άπότοxos.
&τάg xai jJe uoùvn άνενδεν τόν άλλον φαρμάκων ἐπίδοσιν
Éyovog ττολλ}v ùvóósa, xarà (47) τgóτιστος yiyvsrai tá
δος: παί ἐις μόν, κακλ σψάδιος ἐvvj Ttävrtov, xai §vytvó

amaritiem, propterea quod huic e morbi natura adsueve

rint, mon percipiunt, id dulcescere arbitrantur: eum ex
amaris dulcibusque cibis idem sensus excitetur; ciborum
itaque fallentium velamentum quoddam est bilis. Adfe
ctus hic si absque visceris cujusvis inflammatione oriatur,
plerumque sine noxa est, sed diu inhaeret; at si vetus
etiam esse coeperit, et praeterea viscus aliquod inflamme
tur, in hydropem ut plurimum et cachexiam desinit; multi
quoque sine hydrope consumti intereunt. Huic adolescen
tes juvenesque opportuni sunt, quibus minus etiam offi
cit; eodem pueri neque infrequenter admodum, neque *

penitus secure laborant.

Ca p. XVI. [De cachexia, sive malo corporis habitu.]
Omnibus pariter adfeetibus originem praebet malus corpo
ris habitus; siquidem ex hoc morbi procreantur omnes.
Sed et hic ipse, quando corpus ex malorum medicamen
torum adsumtione, magna materiae quasi lutulentae copia
vitiatur, citra quemvis alium adfectum , protimus ab ini
tio morbus fit per se. Et malus quidem habitus, saltem
im levi gradu, omnibus adfectibus communis est: et hune
symptomata multa comitantur, cui rei momen ipsum signe
 a. -

190 APETAIOY KAIIII.A.40x0Y IIEPI AITIQV

Ed. Oxon. [53.] Ed. L. B. (47)
ματος πολλά, xai oùvoμα τόδε ἐυμßo\ov' ioyyövng òè à
ûyQog η οίδος και εί τι ἐτεgov Ttgöoxaigov àvà vò göμα*
xoyçin òè àvòς μεγάλου πάθεος ίδέn, xαί τοῦδε τούνομα* j
vàg του άνδgόπον ἐς τὰ πάντα εύε$in, xai ì èç Trépiv ij
ά άνάδοσιν αίματος yévva* ijöë täv Égyov φύσιος, ἐφ' οίαι
εὐπνοια, εὐτονίη, εὐχgotn, vδ τgόσθεν ύγείη. jv òè ἐς
άαδενίην κακοχύμίης ή φύσις τgarij, τόδε ἐστίν ή καχάin*
ô voÜαος ήδε δvo&#3}ς, ήδè μηκιστον κακόν. καί yàg vi
*τεται xgövg uaxQfj, xai οὐδὲ ἐπί μεῖ τοῦ σύματος κακίη,
xai οὐδέ άπί σπλάγχνφ ἐνί' άλλὰ yàg τόν άπάντων τgoTj
ές τονngöv.- voiyagoùv τά άττότοκα τοῦδε νοσήματος, άφν
xvg yiyv&vai , ύδgoTtsg, ij q9ioues, j §vvvj£ieg. xai yàg τι
xai της καχε£inc Ttgogâοιες άδελφαί τῆς ἐνντήζιος ἐασι. j òè
voÜαος μικgh δυσεντεgin £vv£yijg * voῦσων ύττοστQoqai àviovot.
εὐαιτίn uèv yàg, xai τοι καί τgoogégovvai ττολλά. όμόν
δέ και άτgéττων ή άνάδοσις. ÉQyaoin yàg vQogijs j èg tré

est; fitque extenuatio aut pallor aut tumor aut aliud

quid in corpore ad tempus permanens. Cachexia vero
unius cujusdam adfectus ingentis species est: idque ei no
men inditur. Bonus enim hominis ad omnia. habitus, et
ad cibi concoctionem , ejusque distributionem (quod san
guinem procreat) et ad singula maturae opera, respiratio
mem reddit facilem, vires, firmas, colorem vividum, et sa
nitatem adsuetam facit.. At si matura imbecillis fuerit, ut
pote in vitiosos humores immutata, id mali genus cache
acia est. Morbus hic samationem aegre recipit, et diutis
sime inbaeret ; siquidem longo quoque tempore procreatur,
neque ex uno aliquo corporis vitio, meque in uno quovis
viscere generatur, sed ex omnium rerum permutatione in
deterius; quocirca, morbi, qui ab hoc enascuntur, insana
biles evadunt, sive hydropes, sive phthises , sive tabes ;
tabi enim cum cachexiae causis, quaedam intercedit cogna
• tio, Morbus iste parva quaedam est et continua dysente
ria; sed quibusdam adfectus per intervalla revertitur: ne
que enim cibi cupiditas abest, sed contra multum adsu
munt: is autem crudus immutatusque digeritur, quoniam
alimenti confectio ad concoctionem mecessaria defit. Causa

r
 RA1 > HMEIS2N XPONIQV ILt€9$2M BIBLtIov A. 191
Ed. Oxon. [53. 54.] - Ed. L. B. (47.)
vpuv άπορος. αἰτίη δε και αίμοόόοδον όδον ἐπίσχεσις, ij
êuêrov £vvj9ov άπαλλαyj- /vuvaoiov àgrin, &ίασμὸς ἰδοτά
vov, xai μεγάλων πόνων δαδvutn: [54] εὐτε τὸν παρεόν
τον ἐκαστον, ἀς τὸ μηδέν οὐκ ἐπιστgépetv. ßágog τοῦ σκή
vsos, óygos άλλοτε xai άλλοτε, χαστῆς φνσάδng, όφθαλ
uoi xoiAov, ütvov ßaQées, voògoi. άλά τάσε άμßóôεα μέν
fiyvóμενα voόσον άπιστίην ἰσχει' ην δέ άζόσαντα μίμνη,
μηδέ άτιévσι ἐθέλη, μεγάλου κακοῦ ἐστί σύμßoÂα. ἐσταδres
μέν oiògìéos Tööag τε καί κνήμας, κατακλινόμενοι δέ τ&
xexáuuévo, ungia* xjjv èvaÅέη την κατάκλισιν, τὸ είδος ἐτί,
ëxsivo, qottjj* ùygoù τε ή pvyQoü Ég vö ßágog τεgioόος, όν
7άς ή δέομm vö öygòν ἐατμίη, τοῦδε οὐκ άνάγεομévov,
εῖτο κατσόάζει, εὐσιτοι μέν ττολλῶν σιτίον. άδηφάγοι κάgra,
άνάδοσις ταχυτάgm Tréptos, ἀμοτέgov μᾶλλον ή άπάττων.
ê£av£gyaovov ôè í êgêpug. άλλὰ τόδε οὐκ ἐν τφ άλφ πέσ
αετaι ύπό τίς φύσιος. j 7àg èv vj xoiìim voù ôçQμού άτο
•

\
-

morbi solet esse haemorrhoidum profluvii suppressio, vel

usitatae vomitionis desuetudo, aut exercitationum omissio,
aut sudorum exsiccatio, aut ab ingentibus laboribus otium.
Quando enim horum singula, quae aderant, non amplius
revertumtur, tunc sequitur corporis gravitas: pallor subinde
rediens : alvus inflatur: oculi concavi: somni graves tor
pidique. At haec, si vago more invadant, morbi imbecil
litatem significant; sin confirmata inhaereant, neque de
pelli possint, malum vehemens censendum est. Aegro
stante, pedes illi tibiaeque intumescunt: eodem decumbente
partes inclinatae in tumorem adsurgunt: et si decubitum
immutaverit, tumor etiam in alium locum transfertur. Fri
goris et humoris cum gravitate fit circuitus ; nam si calor
humorem evaporet, cum ille non jam per corpus dimanet,
hic rursus influit. Multos utique cibos adpetunt, et valde
sunt edaces; . alimentum citius digeritur quam concoqui
tur, idque crudum et incoctum in corpus abit: nam ejus
haud elaborata est confectio; neque vero idem in universo
corpore a matura concoquitur: quia eadem est in ventri
culo et in toto corpore caloris , imbecillitas; quapropter
122 ApETAIOY KAIIILAZ/OKOY IIEPI AIITIQN*

Ed. Oxon. [54.] Ed. L. B. (47. 48.)

vtn xai äv τφ σκηνὲ δμοtn. voiyagoùv οὐδέ χαηστόν, οὐδέ
εὐygovv αiua yiyverat, xai èftijv óμὸν δλον τὸ σόμα ττλn
o0j, xai η ἐς τὰ σιτία δρεὰς οίχηται της καχέίης ἀδε μέ
oqu ατομάχου v$uopévns, xai τοῦ πάθεος xoQvqjv ioyovros
jjòn, oiJo h&ot μέν, άδgavéες δέ, και ἐς πᾶσαν τgijÉv ά9v
μοι. κοιλίn òè Éngorëgn. άχολα τὰ πολλά και λευκά, τgn
yéa, xai όμά διαχωρέονσι. τὸ oxjvos αὐοι, άνδροτες, xvn
ouóδεες, ύπνος ἐδgatos μέν oῖδαμj, xex\uuévq òè vvorayμός.
ßgaόύπvoοι, σφυγμοί άμαvgoi, άσόενέες , πυκνοί' ττυκνότατοι
ê êti Ttäov xai σμικρη παηά. άσύμα ά ἐπι τοῖσδε ή άνα
πνοή* q)£ες ἐ(48)πι τοῖσι xgovâgouos ἐπηαμέναι άσσgxim
zóv τégu$* άτάg xaì èrti τοῖσι καρτοίσι πολύ μζονες διοι
δ£ovoav, μελάγχλωgov τὸ αίμα. έfi τοίσδε φθέσις, ή συν
vn$is, àvaTrvoij, ává adgxa íêgora, ij vuv àoxirnv ijyaye.
vai τόνδε άφυκτος ή yévva. φέgovov ôè jàuxiav, yjgag, xaì
oùx άποδιδαήσκονοι. ταῖδες ταχύ παθεῖν τε εύκολοι και
άπαλλαyjvai άηίτεροι : άκμάζοντες οὐ πἀγψυ μἐν πσθεῖν

sanguis neque bonus, neque recti coloris procreatur. Cum

que crudis corpus omne succis jam refertum fuerit, et cibi
cupiditas desierit, cachexia ad ventriculum usque eodem
modo serpente, morbique consistente jam incremento, tu
midi et imbecilles fiunt, et negotio cuivis aversissimi: al
vus sicca est, et stercora plerumque sine bile, albida, aspera
et cruda dejicit. Corpns aridum est, sudoris expers, pru
riginosum: somnus meutiquam firmus accedit, sed, ubi de
cubuerint, dormituriunt: spiritum lente trahunt: pulsus
obscurus, debilis, creber et post levem quamlibet actio
mem creberrimus: ubi respiratio etiam cum anhelitu fit.
Venae in temporibus elatae, eo quod caro adjacens emar
cuerit; illae quoque, quae in carpis sunt, multo majores
redditae in tumorem attolluntur; sanguis atro colore cum
viridi intinctus. His superveniens phthisis aut tabes hy
dropem, sive hunc, qui anasarca, sive illum, qui ascites
dicitur, inducit; quorum procreatio nullam omnimo sana
tionem recipit.; Cachexiam infert ex aetatibus senecta, me
que mortem haec evadit; pueri facile tentantur, et faci
 zai xHMEiov xpowiaw Iiaeav BIB.aiov a. 423
Ed. Oxom. [54.] - Ed. L. B. (48.)
&rotuo, * où täutov ôè άπαλλαyfjvai εύκολοι. ögn òè où
μtn . q&gt; τόδε, οὐδέ ἐς μίην τελευτά* άλλὰ φθινόπωgov
μέν
gog κύει, χειμῶν τιδnvêt, ἐας δά ἐς κοQvφήν τελεσφορεί, δέ
òè xveivet. •

lius etiam convalescunt; aetate consistentes huic adfectui

non ita valde patent, sed mec eo ita facile liberantur.
Idem meque una tempestate invadit, meque una desinit;
sed auctumno creatur: hieme alitur: vere ad summum
perducitur: aestate interimit.
 * •

,.APETAIOY KAIIII.14OKOY XPONIQN

.. ,. . . ;. II.40 QN, >HMEIQTIKOV
: • i*. • • ; ' BIBLMION B. * * * * ** '
***:;.:: . ' ;: • • • , • .: . . . . _ • .' :« • •,• • • .* . , ' ,.
- ** { • r

Ed. Oxon. [55. 56.] - Ed. L. B. (48.)

[55] [56] Ke q. α. [IIegi ίδαωτος.] "Yögov àreg
πὸς μέν ἐσιδεῖν πάθος , χαλεπὸν δέ και πασεῖν. διαδιδgff
oxovov yàg τόδε τέχν ταύgos èfè εὐτυχίns, xai σεῶν μάλ
Àov jj τéyyns- tà yàg uάovæ Ttävzo. ijvvav μοῦνοι θεοί. Β
χὰς ἐν σπλάγνω xaiQig vöonua qo£Üσον ἐτgêipe εἰς xaye
$ínv τὸ τὰν, ή τὸ ἐυμπαν σκηνος λοιμοὐ κατάg;avrog èc
*axoyvuinv juειψε τά ατλάχχνα εύτε άλλοισι άμφο ἐς τὸ

ARETAEI CAPPADOCIS DE CAVSIS ET

SIGNIS DIVTVRNORVM MORBORVM
LIBER SECVNDVS.

Ca p. I. [De hydrope.] Hydrops malum non modo

visu injucundum est, sed et perpessu grave; nam ex eo
paucissimi evadunt, idque felicitate quadam ac deorum
potius quam artis auxilio: majoribus enim soli dii me
dentur malis. Hic enim aut in nobili viscere delitescens
morbus totum corpus in malum permutavit habitum: aut
ipsum corpus, velut pestilentia quadam universe prius ad
fectum viscera in pravos humores convertit; ubi utraque
 APET. KAIIII. xPON. II 40. ΣHM. BIBA. B. 495
Ed. Oxom. [56.] - ' Ed. L. B. (48. 49.)
xaxòv £vvtipog&sv * άοινὰς δέ οὐδέν, ἐς ούτες και outwgh
τῆ φύσι yiyvoiro âv èirixovgtn* ἐστι δέ άς ἐτομßgtnv δεύμα ,
vjvygòν, ταχύ, öxoiov í ögiy\n vj Tovtt* fi tgoTtj iygijs
xai yvygijs girtns, ἐς τοιήνδε ἐὰν ἐτεgotoόσης τόν άνδριο
πον. ου χάρ τὸ ἐν τῆ κολ{η' τί κάτω άλλόμενον ύygöv
iògoto, xgàéousv* èrsi oùòè và tóog vjêê êotu, άλλ' άre
£vutogouagτάει τj voῦσφ ό άγχος, τὸ οί(49)δος, ή χQoi},
íês êg tò Üöog £vvrjxovog ä£ις, ὐδgωψ τά ἐστι και καλέε
ται. xjv yàg èxQayj xorë τὸ δδωρ αὐτομάτως ἐζο, η τα
μοόν τις τό ύποyövögtov èxyém, ἐφ' ἐδgns ἐασι οί ύδgortuó
δεες. j uèv oùv TtQovtovn airin xay££in* iö&ai öë qtìeùvat,
Îjç àvàg övoμος ἐτεgov xai Érsgov. ijv μέν yàg ij Tragéyyvoig
£vvyQog èv vjot λαyóveat άμπλέη, xai άπό της τgησιος ἐν
τοΊσι ττατὰyoυι δοκém Tttog vvuTtávq), vvρτανίης κικλησκεταt.
}ν δε ύδωg άλις ἐς τὸ πεgttövatov £uTtegt£ynrat, ἐμπλόm ôë
τφ δygφ τὰ ἐντεga , xaìéouεν ἐπίκλησιν άοκίτην* ìv òè αί
Άαyöveg μέν μηδèv vovréov ίσχωσι, τὸ πᾶν δè παροιδαίνη

vicissim inter se im perniciem hominis conspirant, neque

ulla pars noxae expers remanet, quae vel mediocrem na
turae opem possit adferre. Est autem fluxio frigida, crassa,
quasi nebula, , quae totum corpus humectat: aut humidae
frigidaeque causae conversio, quae hominem in hujnsmodi
habitum permntat. Neque enim humorem, in inferiori
ventre collectum, hydropem adpellamus; siquidem in hoc
loco vitium non est. Sed , cum morbum tumor sequitur,
et inflatio et coloris foeditas, hic in aquam hábitus colli
quescens et est hydrops, et ita dicitur. Nam tametsi
aqua interdum sponte prorumpat, vel incisis praecordiis
emittatur, morbus tamen hydropicis confirmatus remanet.
Praecipua hujus mali causa est malus habitus. Species
' autem variae sunt, quae diversa etiam habent nómina.
Nam si humida quaedam suffusio circum ilia fluctuet, et
ex inflatione tympani sonum quodammodo venter ictus
referat, tympanias vocatur. At si multum aquae in pe
ritomaeo continetur, humorique intestina innatant, ascitem
dicimus. Verum si in ilibus mihil horum fiat, sed uni
versum intumescat corpus, idque alba, frigida et crassa
 i

426 AP£Taroy xAIIII44oxoy xpoyiov Ilaeeav

Ed. Oxon. [56. 57.] . Ed. L. B. (49.)
oxijvog, ijv μέν ἐπι λευκὸ φλέγματι xai ταχέ και ψυχας,
qλεγματίης καῖδεται' ην δè êc yvuòv αίμάλωτος, ύδατιάδεα,
λεπτὸν συντακόσι αί οάgx£ς, άνά σάgxa yiyv€τaι ύδgo p*
xaxij uèv ή άκάστου δύστασις. ού κακίων δὲ πολλόν τι ή
τόνδε έτιμι$in. τόνδε ψάρ άμφι τάς λαyóvag εἰς ἐν τῶν
άνά τὸ τῶν ἐνμßj yé xor** yαλεπώτατος δό, ην ό τνμπα
vtag vj άνά σάgκα μιχ9j* xai yàg iòim τὸν μέν άμφι τάς
λαyóvag àoxirov vvutoviag ysQstov, τόν δέ όλου τοῦ σκή
veos δ λευκοφλεγματίας τοῦ ἀνασagxa μείων, ἐπιεικῆς μάν
dôv, èv άττελπίστοισι, ην όμοίως ἐνοτῖ τφ μείονι * xaxiov ôè
εί τις τόν μειδvtov ävï τόν μείόνων ἐς τωντὸ ἐvußj* ijv òè
ès àxQag j ut£ig άρέ jxnvov övoiv μεγαλοιν, μέον κακόν τὸ
èyyovov. [57] σημεῖα δὰ μάγιστα καί άηστα ίδείν xai διyé
ειν και εἰσσκούσαι' ἐπί μὸν τά άoxirm iòésiv öyxov èv τῖαι
λαyöαι, οίδος άμφί τῶ τόδε' τgόσωπα δέ xai ßgayiovsg xaì
τά άλλα ioyyà , oiöéovov ögyéç τε και πόσθη, καί δ εὐμ
τας κανλός σκολιός ἐ§ άνίσου τοῦ οὐδεος. òiyav jòè êgêi

pituita repleatur, phlegmatiam nominamus. Si vero in hu

morem grumosum, aqueum atque tenuem colliquescat caro,
hydrops âvâ adgxa (i. e. inter cutem) dictüs oritur. Peri
culosa sane horum singulorum constitutio est, multo ta
men pejor plurium inter se commixtio; nam eorum, qui
in ilibus fiuut, alter alteri ex his, qui totum corpus oc
cupant, consociari nunquam potest. Pessimum autem est,
si tympanias anasarcae jungatur; nam ex his, qui in ili
bus contrahuntur, tympanias per se gravior est ascite: et
ex istis, qui in toto corpore consistunt, leucophlegmatias
anasarca levior. Itaque mitis videtur, ut in rebus fere
desperatis, minor cum minore pariter altero mixtus. Gra
vius autem malum est, si unus e minoribus majorum, al
teri jungatur. Id adhuc vehementius est, si majores duo
perfecte coëant in unum. Notae vero adsunt maximae,
quae visui, tactui et auditui facillime patent. Nam in
ascite tumor in ilibus pedibusque. adspicitur: vultus , et
brachia aliaeque partes extenuantur: testiculi cùm prae
putio , intumescunt, totusque, colis e tumoris inaequalitate
tortuosus fit. Si partem aliquam secundum ilia , impressa
*

-
 <HMEI£2TIKON BIBL4ION E, 427
Ed. Oxon. [57.] Ed. L. B. (49.)
ogyrâ tn vijv yeiQa xarakóyov είσωθεῖν. τό yäg iyQöv èrè
τά άλλα μégea ueraóôéa* àvàg xai èv τjov τού άνδρόπου
τῆδε ή τjδε ἐπιστgoqjoi, ἐς τὰς μετακλίσιας τὸ δygòv, öyxov
τε καί κλύδιονα ποιέει, ἐσακούειν τε xai τοῦ κλύδωνος'
άλλὰ , xjjv τη τὸν δάκτυλον ἐgtiomg, ö yögog riyvsrai xoi
λος, ἐς yögöv τε πουλύν μίμνει κοίλος. τάδε μέν τά άσκέ
vov- vvuTroving òè τQός τj τοῦ δyxov òém wai άκούσαι ἐστά
öovéov. ijv yàg τατέης τῆ χειgi, τὸ ἐπιyέστQuov öovéts
oùôè μετοχωgéει τὸ πνεύμα ἐν τῖαι ἐπιστQoqjoi. trvéìua
vàg, wjv μετακλιδή τό άμπέχον άνω τε καί κάτω ίσον πάντα
μένει * ijv ôè èg όμίχλην καί ύδωρ τgértnra, vδ πνεύμα* xαί
7àg àoxirnc άπό τυμττανίου * áuείβεται μέν, ην μλ ἐς τέλος
τQατj xorà, jurę}ς μεταδέων. δ δέ άνασάρκα δὸ τοῦ
λευκοῦ φλέγματος, τάς μέν λαyóvag ioyovov xev&às, oiöaìéos
Èaov xai τgόσωπα και θgayiovacº àvàg jóè öxöσω τοίσι άλ
Άοισι κενεά, τοίοδε yiyv€ται πλήσεα. φλόγμα μèv yàg λεν
xòv èrri vj λευκὸ φλεγματίς συνίσταται, φνχgöv τε καί
παχύς' τοῦδε ἐμπέπλαται τὸ πᾶν, οὐδαίνει δέ τὸ πρόσωπον,

manu, intro pellas, humor in aliam partem transfluit: ve

rum etiam, ubi corpus hac illacve convertitur, ad incli
matum latus aqua tumorem ac fluctuationem facit, cujus
etiam exaudiri potest sonus; porro si digitum ullibi in
primas, locus cavus fit, et ita diu permanet. Haec utique
sunt ascitis signa. 7ympanias autem , praeterquam quod
in eo tumor videtur, auribus quoque sonum reddit:. nam
si ventrem manu percusseris, abdomen resonat; neque im
conversione corporis spiritus locum mutat: spiritus enim
natura est, ut quamquam locus ambiens sursum vel deor
sum inclinet, ipse maneat undique aequalis, at si spiritus
in nebulam quandam et aquam immutetur, (siquidem e
tympania fieri potest ascites) is etiam locum mutat, et si
perfecta nondum fuerit conversio, e dimidio tantum fluit.
Ceterum in anasarca et leucophlegmatia vacua sunt ilia:
vultus et brachia intumescunt: quaeque in aliis inania re
periuntur, in his humore opplentur. Nam in leucophle
gmatia alba ct frigida contrahitur pituita , qua corpus to
198 APETAIOY KAIIIL440KOY XPONIQV ILA®^N
Ed. Oxom. [57.] * Ed. L. B. (50.)
(50) αὐχήν τε και βραχίονες : Tragù òè τὸ ἐπιχάστgtov άτὸ
πού οῖδεος ' μαζοῦ δè èg öyxov aiQovrai, öxögov véov àxujv
>* -» » a - c. a. so \ v - » a. w

övrsç ëv εὐτυyim τῆς ήλιxing * étì òè τό άνασάρκα τηκεδόν

orrs svrv/m rns n ns , et os, τω araggo natos
τῆς σαgwòς ἐς χυμὸν σαρκοειδέα, ίχαός τε αἰμάλωτος, δκοῖος
ὐδει άτὸ ἐντάgov άλκεσι' τοιόσδε καί ἐπί όλάσμαst άπό ~A / • a.

ßdgeos ἐμπεσόντος, ην τάμης τι ἐπιπολυ, ό χυμὸς ἐκgést *

ij δὲ τὸν δνεῖν ἐπιμιάin άμφοῖν ίσχει τὰ σημήία*. §άμτασι
δζ όμοῦ ζύνεστι, όyQog , δύσπνοια, βής , άλλοτε xai άλλοτε
vo9ësg, öxvog τονλύς, άπόσιτοι' ην δέ τι τQooaigovrai, xjjv a. c ~ .

ßgayù xai άqvoov, qvodôôées, διατάσιες ός άπό πλησμονῆς*

•o/ v » •\ . 2 w -v p. v

άνικuot. διό οὐδέ έπί λουτgoîov ίκμαλέοι. λευκοῦ, yvvat

/ c <\ \ o _ a a* / > a

»0jJssg * oi δέ άνάσαgxo , uελέχχλωgot , uελανόφλεßες. άoxi

τησι μέν καί τυμττανίησι ἐπιφανέες καί εὐπαόσωποι καί xag
.

ποίσι xai £7riyaovQig. άπί δέ τοῖσι άνά σάgxa xai τφ

a. ,• • • cf. / ct ~ /

q£yματίη οὐδέ άπαντω κgύπτεται, ίτινοι βαgéες, voόgoi,

* *

tum impletur: facies, collum atque brachia in tumorem

attolluntur: unde abdomen etiam crassescit: mammae quo
que adsurgunt juvenibus, iisque qui in aetatis flore consi
stunt. Verum in anasarca caro in humorem carnis si
milem colliquescit : et cohcreta quaedam et cruenta sanies,
qualis ab intestinorum fertur ulceribus, qualisve fit in
membro ab incidenti onere contuso, sicubi superficiem in
cideris, ex ea plerumque effluit. Ceterum cum duae si
mul species commiscentur, utriusque subsunt notae. In
omnibus pariter contingit pallor, spirandi difficultas, ac
tussis subinde repetens: tardi sunt atque admodnm pigri:
cibum fastidiumt, vel si quid adsumant, quamquam exiguum,
quodque inflare non adsuevit, inflationibus replentur, et
distentiones, tanquam e nimia satietate, percipiunt: corpus
madore vacat, quo fit ut vel in balneis sudor ex his me
queat elici: albidi et effeminati sunt. At hi, qui anasarca
laborant, colorem habent ex atro viridique permixtum, ve
nas quoque migras, quae in ascite et tympania conspicuae
sunt, et in vultu et in carpis et in abdomine: omnia vero
in anasarca et leucophlegmatia prae tumore penitus oc
cultantur. Somni graves, torpidi, exigui : animi dejectio,
 ΣEIMEI£2TIKON ABIBLMIOM B. 129
' Ea. Oxon. [57. 58.] Ed. L. B. (50.)
αμικgoi, àpvyin, ouixQo\oyin , φιλοβωδη καρτεgín oùx άπ'.
εὐθυμίης καί εὐελπιστίης δκως τοῖσι ἐν εὐτυχίη, άλλ' ἐδ αὐ
véov τοῦ πάθεος, ούτε φατόν τ)ν αἰτίην δωνμάσαι • τὸ δὲ
μ£y&. άπῦ μév yε άλλοισι οὐ πάμπαν όλεθgiotov oi vosgov
veg άθυμοι , καtnqδες , êgâvai voῦ δανάτου * érri' òè roto,
εὐελτιδες και φιλόέσοι yiyvovrat. άμφω δέ τὰ ἐvavrtg rt
xrovov oi voÜσοι. [58] yiyvsrat üögtop xai §£ατάνης xorë
êrî ëôgên pvyQoTtogín, ijv ύτὸ δίμιος χανδόν πολὺ φνχρόν
èyyém üöog, ἐτα τό ίygὸν ἐς περιτόναιον ἐνεχ0j* òè à ôè
τήσε κοιλήσι τὸ ἐμφυτον δεQμὸν κατεψύχθη, ἐτειτα εἰς τοὺς
xeveóvog orgyöveg àxQ&ovov, αὐ τgάσσεν εἰς διαπνο}ν ἐné
goόμεναι διεgogoüvro. τόδε ούν si riyverat, áni régn i r&y&
iqois, τοίν τι τὸν σπλάγχνων ή όλον τόν άνόσωπον πα
ôéïv. άτάg jóè ἐδεσμα φνσόδες και άπεψίη καί βούτgnorig
Érexov ύδατοττας: ἐστι δè §vvöv tüvròv τὸ κακόν, άνδρόν,
zvvaixóv, ijìuxins Ttäong, öxöσον άλλοι ἐς άλλο είδος ἐασι
úguot, áváoogxo Ttaiöeg ijòè τοῦ λευκοῦ φλέγματος : véov δὲ
-

• - - -* -
- --

et parsimonia, et vivendi desiderium. *'Patientes non ex

alacritate ac bona spe, velut ii, qui prosperis rebus utun
tur, sed ex ipsa morbi natura: cujus rei causa exponi non
potest, sed mirari tantum id licet, quod sane magniim
est; namque in aliis haud omnia perniciosis adfectibus ae
gri demissi sunt, et dejecti , et mortis. eupidi: sed in his
bonae spei et amantes vitae; quas duas res contrarias ipsi
efficiunt morbi. Hydrops nonnunquam repentes contrahi
tnr e copioso frigidae potu, cum prae siti quis multam
avide aquam hauserit, quae postea fuerit in peritomaeum.
delata; unde fit ut in utroque ventre refrigeretur innatus
calor, ac deinde in ilia guttae confluant, quae * antea per
tramsspirationem evaporatae digerebantur. • Id itaque si in
ciderit, curationem facilius recipit, priusquam viscus ali
quod aut totus homo sit adfectus. Ceterum et cibus in
flans et cruditas et buprestes hydropes aliquando procreant.
Est autem malum omnibus commune, et viris et feminis,
et aetatibus; cum eo tamen, ut alii in' aliam speciem ma
gis proclives sint. Pueri anasarcae, et- leucophlegmatiae
ARETAEVs. I
130 APETAiox KAIIIL 4oxox xpoyiav Ilaeav
Ed. Oxom. [58.] Eâ. L. B. (50. 51.)
μάχαι άκμης, οὐ κστά λαγόνας πλήσμιοι* régovves uèv ττάντα
qtao£av ἐτοιμοι, άπόδεαμοι- φνχσὸν χάρ τό yijQag* άλλ' ἐς
iygoù tìj9os δασι άναίτιοι. τοίοδε ούν, τνμπαvins §vyj9ng.
&παντα μέν ούν τονnQά τά εῖδεα* τουτέστι ύδατοιρ ψάς πάν
vov vóv, voonuóvov xaxöv* άλλὰ τουτέων λευκοφλεγματίης
μὸν εὐηθέστερος. ττολλ} yàg xai τοικίλη ἐπί τοῦδε ή εὐτυ
yin* iögöτος η οὐgων ή κοιλάς κοτè ÉTÉ αὐτ£οις κατεάδάyn,
Ἀνομένης ήδη της του ύ(51)δgoTog ἐζιος. yαλεπῆ δε τνμττα
ving, xai τοῦδε δ άνά σάρκα μάλλον- τόν δè invgöv èv τόδε
τάσεῖ δλον, χα) τόν άνόσωπον άλλέαι. τόδε μέντοι οὐδέ
{}εοῖσι άrjirsgov. όδεguí óè xaì èv σμικρφ κοτè àvògovog,
# x£qaìjv èrì ùògoxsyáø, ä Ttveüuova μοὐνον, ό ητας, ii
gτληνα, καί ἐrti yvvaixöv ύστέgn. xαί τόν άλλον ήδε εὐ
cú0εστégn. jv yàg τὸ στόμον άνά ἐκ τῆς τgδασεν μῦσιος,
δygöv μέν εί ἐγοι, ἐκχέει ἐάω. ijv òè πνεύμα ἐέφνσηόn
τόδε* ijv δέ τι άνά σάρκα η ύστέgn xáôy, ög ἐπίταν δλn
,• • * •• • • • *• , , • • ,

patent. Juvemes nsque ad constantem aetatem his; qui ca

lore- vacant ; senectus enim frigida est, sed humoris con
trahendi inidonea: quamobrem his tympanias frequentius
incidere cqnsuevit. Ceterum omnes species periculosae
sunt; hydrops quippe onunium morborum perniciosissimus
est. Ex his vero levissimus videtur leucophlegmatias; nam
multae variaeque, hujus prospere finiendi offeruntur occa
siones : et , soluto jam hydropico habitu, aqua per sudo
rem aut urinam, aut alvum prorumpit. Gravis autem
tympanias, eoque gravior adhuc anasarca est; nam in hoc
adfectu medicus totum permutare hominem debet, quod
me a diis quidem ipsis facile potest effici. Porro in exi
gua monnunquam, parte hydropem homo, patitur;.ut in ca
pite, qui adfectus vocatur hydrocephalus: aut in pulmone
tantum : aut in jecinore, aut in liene. In femiais etiam
eodem malo laborat uterus, quod reliquis facilius quoque
curatur ; nam si ejus osculum e pristina, constrictione re
laxari coeperit, iste vel humorem intro conclusum pro
fundit ; vel spiritum, si is illic retentus fuerit, efflat; at
si quid ex anasarca, patiatur, uterus, tota plerumque mu
 2>HMEIQTIKON BIBAION B. 131

Eά. Oxom. [58. 59.] - Eú. L. B. (51.)

# &v9gtortog ίδεQuá: iêên τίς ἐr£gn íógoTtog ijòs *7iyvóows
vai, xÜovteg ομικgai, ovyvai, tìiìg&eg öygoῦ, ἐγκδονται τό
yogtg £v8o. δ άσκίτης δυνίστατσι* άτάς ήν ἐμπλάοσι τὰ
7ro\15 îygj * véxuog òé* jv yàg τετQijvag τὸ ἐtiyάστgiov
èwy£g3 Éti ßQaystm yogj τοῦ ἰyQoü, ἐνδοθεν άν ἐτάφασέεν
ij xÜoris, xijv τὸ δgyανον διδορ, αὐθις ἐκαζει τόδε μάντοι
τὸ είδος οὐκ εύηδες. τόθεν γὰρ ἐν ἐκτάσωσι αί κύστιες,
δδὸς οὐκ εὐτοgos* Àóyog òè μετεζετάgotσι δτι jxóv xore δέ
èvrégov τοισίδε κύστιες' ἐγὼ δέ οὐκ άποτα, διά τόδε νῦν
oÜóèv yQágo : οὐδè yàg TtsQi αύτέων δ τι λάζω. είτε yàg èx
τοῦ κόλον, η της γαστgòς ή φορή , τίς ό ταότος τῆς ἐυ
ατάσιος * óóóg yàg èς ἐἐοδον άπάντων δέ άδgng εὐgöng • j
δέ αὐτοῦ τοῦ ἰygoù τῆς ἐν λαyöv, £vìÀoyjg , άτιστος ή τὸν
èvr£gov όαyj. où yàg àoivêg oùô' άνόλεθρον τQ09àv êvrsgov.
[59] Keg. ß. [IIegi öiaßjrso.] €96ύμα τὸ διαβη
vero tá9ος, οὐ κάgra $ynòs évógútotos: oaQxóv xai με
A' - -

lier hydropica est. Aliam quamdam hydropis speciem vi

demus, quae hujusmodi , est: vesiculae exiguae, crebrae,
Humore plenae, in loco, ubi fieri solet ascites, continen
tur ; ' ceterum et humori multo innatant. Hoc hujusmodi
adfectus indicium est: si perforato abdomine' liquorem
educas, postquam paulisper fluxerit, vesicula intus conclu
det exitum : at si instrumentum rursus immiseris, iterum
aquae profluet. Id genus mali grave est; quaenam enimh
istis inveniri potest exeundi via? sunt quidem, qui tales
vesiculas per intestina prodiisse memorant ; quod equidém
ipse nunquam vidi, ideoque in scriptis nihil adfirmö.
Neque sane, * quid de hac re dicam, invenio; nam si e
colo aut ventriculo provenerint, quomam pacto coagmen
tari poterant? etenim exitus per sedem ad omnium rerum
excretionem lubricus est ac patens. Aeque etiam incredi
bile est, collectionem in ilibus fuisse factam, ac deinde
per viscerum ruptionem apertum esse transitum; siquidem
meque innoxium est, neque citra perniciem fieri potest in
testini vulnus. i. • . -

C a p. II. [De' diabete,] Mirus quidam adfectus est

diabetes, neque inter homines admodum frequens. Est
I 2
 .^

439 APETAIOY KAIIIL440Kox xPONIQV IL 9^M

Ed. Oxom. [59.] Ed. L. B. (51.)
λεων ἐς οὐσον η εὐvrnéis íygh xai yvygh, öwoç èv ίδαωμ
uirin. όδός δé j §vvij9ns, vsqQoi τε και κύστις. où yàg
διαλείττουσι οὐρέοντες. άλλὰ δxωστερ ἐό άφέιος άγετόν
άπαυστος ή φορή. zgovin pév fi vijs voöoov- gvh, μακας
xvôxerat ygövp* ßgayifiuos δέ άνδρωπος, ην ή κατάστασις
τελεσθj* óôçín /àg ii τηκεδόν, ταχύς δέ δ δάνατός ττοτε,
xai ßiog aioyQός και άτίτονος, δόμος άκgarés* TtohvTrooin
&vto6μετQog oigoiov τολλοῖσι' τλείον yàg èwgâ τὸ οὐgov,
xai oùx èv èrtioyov τίς αύτέονς, ούτε τίνοντος ούτε οὐgéoy
τας. ijv òè èfè àxagèg àvrioyoov, ijv μέν τοῦ πιεῖν, άνε
xuo, uèv τὸ στόμα, αὐαλάοι δέ τὸ σκηνος' τά δέ οτλάyyva,
xaiso9av δοκέουσι, άσόδεεε, άποροι, οὐκ ἐς μαxgöv &vrj
qxovov* tvguq^εγέες δίψαι. άποvgéειν δέ τίς άν èrtîoyov τgó
πος. à vis aioyvvn Ttóvov xQéooovs. άλλά xjv ἐς μιxgöv
èyxgaxéç yévovrat, Tragoúéoyov όσφύν, άρχιας xai ioyia
*jv àvóαι, ἐκχέονσι μέν τὸ οὐgov άλάς' τά δ' ἐποιδέοντα
a. / w •o a. c. p. v

ê£afigerat. Èvvööovai ràç ëç xùorum ì tìquuύg&* wjv μέν

antem carnis membrorumque in urinam colliquatio. Hu

jus, quemadmodum in hydrope, causa est humida ac fri
gida. Pef adsuetas autem vias, remes scilicet et vesicam,
humor profluit. Neque enim cessant unquam mingere,
sed, veluti cum aperiuntur rivi , continua fit effusio.
Morbus hic longo tempore naturaliter inhaeret, longoque
tempore procreatur, Sed ubi jam consummata sit ejus con
stitutio, homo non diu superest: nam cita colliquatio est
at- festima mors. Vita etiam foeda,. ac prae dolore in
quieta; sitis intolerabilis: potiones multae, quarum tamen
modum excedit urina multo abundantior: neque eos quis
quam vel a bibendo vel a mejendo inhibeat. Nam si
vel, temporis punctum a bibendo sibi temperent, os ima
rescit, corpus siccum est: viscera sua exuri videntur: mo
leste atque anxie agunt, neque ita multo post e vita de
cedunt : siti interim, velut igne succensa, vexantur. Mi
ctum vero ipsis quaenam ratio suppresserit, aut quaenam
tanta verecundia est, ut dolore sit potentior? nam si pau
lisper urinam continuerint, intumescunt iis lumbi testi
s.
 .> HMEIQTIKOM BIBL4ION B. 133

Ed. Oxon. [59.] Ed. L. B. (51. 52.)

vehe09j τὸ κακόν, εύσημον' ἐπ}v òè μέλλη, άνικμοι τὸ στά
μα, οἰαλος λευκός, άφραδδης, δκως άττὸ δίψεος, καί οὐδέκω
δίιμος. ύποyovógicov (52) ßágos* aio8nous ártò τῆς yaovgòg
£g xùovuv 0égμης, ή μύδιος, διως τgóαοδος τοgêovτος τοῦ
voοηματος ' άτάρ ηδέ οὐgéovov τοῦ ἐννήσεος uxgöv τι μάλ
λον- δόμος τε, άλλ' οὐδέκα μέγα. jjv òè èTti μάλλον αύ
§ηται, δ£guo voug uxQ) piv, δακνέδης δè, ôvîovow τοῖσι
otìóyyvoiov* ârtiydarguov άνασοί, ἐπίφλεθοι, ioyyov ôè vijv
öλην ἐιν, εὐτε και ή οὐgnouc, xai τὸ δίμος ἐπανάδα 7iyví
vav jjòn woré: xjv ἐς άxgov τὸν κανλὸν ή συναίσθησις φανή,
eὐθύς οὐg£ovov. vj δέ μοι δοκδει καλέεσθαι διαβητης ἐπί
xìnouv, öxoióv τι διαßqrnoéoov, ούνεκεν ἐν τό σκηνεῖ τὸ
ίygòv οὐ μίμνει, άλλὰ δxtog öiaßáògm τό άνδgóπιρ ἐς ἐ$o
öov yQ&evov' ötagx&ovov òè èc zgóvov τινά, εἰ καί μ} xógτα
πολλὸν, ότι τοvéovrsg oùg&ovov, vnxéôùv òè yiyvEvov δεινή*
oῦτε y&Q vi ἐκ τῆς πόσιος μέγα ἐς τὸ σκηνος ἐαχεται, καί
culique et coxae; et si hanc reddant, confertim et copiose
mingunt, partesque tumidae' subsidunt, quoniam humoris
exundatio in vesicam defertur. Quodsi malum jam, eom
summatum fuerit, id evidenter adparet, sed, ubi instat,
oris adest siccitas: saliva alba fit, et tanquam in siti spu
mans, sitis tamen nondum premit: praecordiorum gravi
tas. At ubi jam invasit morbus, sensus quidam frigoris
aut caloris percipitur, a ventre ad vesicam pertingentis.
Urinae aliquanto plus, „ quam • consuetudine exeernunt:
sitis fit, sed mondum vehemens. Ubi vero magis increve
rit , calor exiguus quidem, sed mordax visceribus inhae
ret: abdomen rugosum: vemas extantes habent, totumque
corpus tenue: jamque urinae profluvium ac sitis magis
magisque augescant, et cum extremum colem vitii con*
sensus attigerit, urinam illico profandunt. Atque hinc
equidem adfectum diabetem vocatum esse arbitror, * per
inde ac si διαβτην (i. e. siphonem) hunc dixeris; quia
humor in corpore mom remanet, sed homine, tanquam
canali quodam, ad effluendum utitur. Ad aliquod tempus
durant, licet haud admodum diu: quia cum dolore mim
gunt, et colliquatio cita est; meque enim ex potione quip
434 APETAIOY KAIIIL440IKOY XPONIßV IL469 Q.M
Ed. Oxon. [59. 60.] Ed. L. B. (52.)
£uvat£oyeras vóv oaQwóv èg tà oÜga μvgta* airim òè δάζον
voúsov τίς άπόσκηψεν ἐς τόδε, καί èv xQtov xQÜßönv τὸ κα
wón0ες ἐγκατάλιτον αi voùoot. oùx άδόκητον καί δηλητησιόν
xore τήνδε τήν [60] αivinv ίσχειν τóv öxöσα κύστι xai ve
qgoîov èyowjvrtv* άτάρ εἰ δάκn τίς ύπò τῆς δειμάδος, τοι
fjös voυ ἐλκεος ή πάθη ' όιιμάς δέ τὸ ἐgτετὸν δngiov, jjv
δάκμ vwά άσχετον δίμος ἐάπτει. τίττονσί τε άδην οὐκ
§ öäpos άκεος, άλλ' ἐς τὴν τῆς κοιλίης πλημμύgav àxogin
toroÜ* ijv òè àÀyén vig τεQιτάσιος της κοιλίης, ' xai άχθέη,
xai τό ίygὸν ἐπίσχm ἐς μικρόν, αὐθις άδην τίνουσι διιμά
τες, καί ijÖe vóv xaxóv η άμοιθή. συντιμωgéει yàg άλλήλοισι
δόμος καί ποτόν. άλλοι δè oùx oùgéovov. • οὐδέ τις άλλη
τοῦ τινομévov δισπvoij. voiyagoùv àxogi, uèv τοῦ τοτου,
τιλημμύρη δέ δyQov, τεgurágú ôè τῆς κοιλίns, §§εόόάynoay
dôgöog. -

IK & φ, y', [IIegi τόν κατὰ τοὺς v$qgoùç Tta%óv.] Ne-;

piam memorabile in corpus abit, et carnium magna pars
cum urina emittitur. Hujus mali causa acutus aliquis
morbus esse potest, qui per crisin maligni quoddam in
corpore clam relinquens, in hoc vitium postea desierit.
Neque incredibile est, perniciosum aliquod venenum ex
his, quae renes et vesicam infestant, causam hujus morbi
aliquando existere. Quin etiam, si quem serpens momor
derit, quae dipsas adpellatur, idem adfectus ulceri super
venit; dipsas enim, animal reptile, in eo, quem morsu
vulneraverit, sitim accendit immodicam : isque plurimum
bibit, quod tamem siti non medetur, cum interea prae
inexplebili potionis desiderio venter exundet. Ac si cui
forte e distentioné doleat, et gravetur alvus, ideoque a
bibendo homo paulisper- abstineat, rursus tamen siti co
actus adfatim potat, atque ita haec invicem sibi succedunt
mala; nam et sitis et potio in perniciem hominis inter se
conspirant. Quidam ex his urinam mon reddunt, neque hu
mor epotus per alia quaevis corporis spiramenta excernitur;
quo fit ut ob insatiabilem bibendi aviditatem et inundationem
humoris ventrisque distentionem repente disrumpantur.
Ca p. III. [De renum adfectibus.] Renes matura
 v.

ΣHMEIQTixov BIBAION E. 135

Eô. Oxom. [60.] Ed. L. B. (52.)
w v w v » t ' • w / c. ~/

qgoi vjv qpvjv μέν άδενόδεες , yQovijv ôè âgvögöτεgov, öxoiöv

τι τας μᾶλλον , ύ μαίοι, καί δαχιες. xai yàg xai οίδε
άδάνες' άλλα λευκότεgot. oyijuœ ôè διδόμοισι ίκελοι, πλατὰς
μάλλον ἐστάσε άμα καί καμτέλοι. κοιλίσι δέ σμικραί ίσόμο
a. -o v - »a r / v -» w

euδάες ἐς τ}ν τῶν οὐgων διγάnotv. ἐκτεφῦκασι δέ άχετοῦ

vevgóôçes, öxoiöv τι αὐλοί άφ' ἐκατέgov. ig*iovog ôë
*/ - voa - p. a w -

eôs voiot dìuotou της κύστιος ἐκἄτεgδεν, ἰση δέ τῶν οὐgtov

άπò vsqgóv ί δδὸς ἐς κύστιν' άμφί δέ τήσδε τούς veggoùg
»αί'τούς ττόgovg τούοδε, πολλά και τοικίλα yiyvevai τάδεα,
τὰ μέν δάζα, ἐν αίμοόόαyim xai πvgeroiot, xai φλεγμονήσε
xvetvovra, öxöσα μοι λέλεπται • τά δέ χgövio: vnxeòóvv λέοντα
τὸν άνθεοπον, άνόλεθρα μέν, άναλόέα δε καί δυναποθνή
gxovvo. ' yQόνιος ούν, άποστάσιες, ἐλκεα , λάδων yévva, gi
o r _ •*• • w •o » / a. v •

poêêoíòeg. άλκεα μέν ἐς άποστάσεος, μηκιστα δè òvoc:}δέα

πάντα τού άνδgóτον. τῶν λίσων δè yQovtn μέν ή χévvg*
>» / . a. > w ¢ •/• • w v

ôôvvóδεες σφηνόσιες. où yàg Örjùvn m διέοδος * yαλεπή δè

oi Ttgòg τοῖσι και ή τόν οὐgων άτέogeoug. άλλ' εἰ εὐσί ττολ
glandulosi sunt, sed colore rubicundiores, jecinori potius
similes quam mammis testiculisque : hi enim glandes
sunt, sed albidiores : renes autem testiculorum figuram re
ferunt, magis lati tamen et incurvi. His simus insumt
exigui, collo angustiori , percolamdae urinae inservientes;
e quibus nervosi du6 exeunt, fistularum instar, camaliculi,
qui- vesicae humeris utrinque inseruntur: et ab utroque
reme aequalis est ad vesicam urinae via. Circa remes et
canales hosce multi variique oriuntur adfectus ; quorum
alii sanguinis profluvio, et febribtas, et inflammationibus
aeute interimunt: (horum autem supra mentionem feci
nmus:) alii longo temporis spatio hominem tabe absumunt,
et quamquam non statiim mortiferi sint, curari tamen ne
queunt, et usque ad mortis diem comitantur. Itaque ex
diuturnis malis sunt, abscessus, ulcera, calculorum pro
creatio, sanguinis profusiones. Ulcera ex abscessit, in
homine omnia diutissime inhaerent, et ad sanitatem aegre
perducuntur. Calculorum procreatio longa est; et ex iis '
obstructiones cum ingenti dolore fiunt, quia perdifficiliter
transeunt: ad haec torquet urinae suppressio. Quodsi plu
436 APETAIOY KAIIIL440KQY XPONI£2N IL40QV
Ed. Oxon. [60. 61.] Ed. L. B. (58.)
λοί (53) σμικgoò, áÀÀnλουχίη μίμνουσι : ijv εῖς μέγος ἐμφαα
z8j, xaì èv àugoìv voiv veggoiv $vußj τάδε, ἐς οὐgoov
αχέσιν, και διάτασιν, άλιyijuegos 9vijoxovoi. εύτε μέντοι j
qùoig èTtipijxtg xai ioou£yéêça voîov oùgnvjQov vijv xoùinv
vöv v$qgöv τεὐδασα, σμικροίς άρα μάονα. öxos àv. ijv ävo
ovovj λάος, άπίστην όδόν τ}ν ἐς κόστιν ἐσχη. διά τόδε καί
èruijxssc oi λίδοι yiyvov[61]ται' ττρός yäg τοῖσι οὐgnriigos
τά πολλά τῆ/vvvrav- xai övöoov τjδε ἐς πάγος άνιαοι, λε
ττοί μέν ἐασι τά πρόσω, διὰ τούς οὐgnvjgag οτενοτάgovg
äövvag * tay£tg òè, διὰ τὸ τοῦς vsqQovg xâvo άεῖν. èyyi
zvovrai δέ τοῖσι veggoioi μοὐνον, άλὰ τοῦσι διαπῦροισι.
oÜóè íógnv yàg èv τοῖσι, οὐgnrjQov, oùx ioyovov οί λίδοι,
άλὰ τὰ μαμμία σύν τοῖαι οὐgnriigov xävo διαπλέει' τάπερ
xai σημήία καί δια τοῦ πάσεος yiyvsrai ' ijv òè ἐμφααχύj
xorè vj xoùim uάων τελεσδεῖς, τόνοι της άσφύος άμφι τάς
vδας μέσφι τῶν μέσων πλενgéov. τολλοῖσι yoùv άπάτη
τόνου, ός ἀπὸ ττλενgivûos: ßágos ioyiov, xατά δέχεν δvo
res et exigui fuerint, et viam, sese invicem, apprehen
dentes, intercludant, vel unus propter ejus magnitudinem
locum , obstruat, ac idem in utroque rene contingat, ex
urimae suppressione , partiumque distentionibus, mors intra
paucos dies sequitur. Sed matura simus, remum oblongos
et ureteribus aequales fabricavit, . exiguis. item calculis,
ampliores: eo consilio, ut, si in superioribus partibus hi
concrescerent, expeditum in vesicam iter invenirent. Hac
de causa calculi quoque sunt oblongi, quippe qui in ure
teribus ut plurimum cQagmententur ; et quotquot his in
locis, crassitudine fuerint inaequali, in priori parte tenus.
sunt, propterea quod ureteres angustiores sint: a poste
riori crassiores, quia remes deorsum vergunt. Oriuntur,
autem in renibus tantum, sed in his, , qui igneo quodam
calore effervescunt; meque vero in ureteribus sedem ha
bent, sed per hos arenulae delabuntur, quae hujusce ad
fectus et materia sunt et indicium. Verum si quis ma
jor calculus in remis sinu perstiterit, dolor a lumbis circa
musculos, psoas dictos, ad medias usque costas procedit :
quae res multos decepit, ita, ut pleuritidem hanc esse ar
 ΣHJME1QTIK0V BIBLMIOV B. 137
Ed. Oxon. [61.] / Ed. L, B. (53.)
*αμπάς , §vvv&ίααι zαλεπός' άπόδυνοι στρόφοι, ßagés, àvé
xìgrot. τό yàg ἐλικοειδές ἐντεgov. jv, xai ττλημμύgm vò
oögov, και διατέστες, ττροσνμίη άπονθήσιος άποστες όδόνων.
quggìòssc, άδιάζοδοι δέ αί φύσαι, πvQsvoi δακναῖδεες, ἐπί£n
got. aìgìém, uèv yÀóσσα, ἐngí ôå ì xoiììn* ioyyoi, áttó
αιτοι* wjv τι περισαigωνται, ούτε, τὰμαι ούτε άναλαßεῖν
άηάιοι. . ijv ôè ἐς τὸν οὐgnrígæ δ λίδος ἐμπάam, ßQaouös
άς άπό άύεος, αἰσθησις τοῦ λίδου δύοιτοgéoyτος ἐυνά δμο
ßaig , wjv ἐς τ}ν κῦστιν ἐμπάση, οὐgων άλις, ύδαταδδον
άγνοις , κοιλίns §£oόοι, φύσαι, φυσσάδεες, στομάχον xará
avóois, âgçúes, άνάπαυσις τῶν παόσθεν κακόν- τQoaeyûn
xovè καί ταός τόν οὐgων αίμα, ἀναόogj τοῦ τόgov* áyo
vim δέ δευτέρm voü ìåôov, ì òià τοῦ καύλου δέοδος. ij*
χάρ μόςων τῆς οὐgijôgng ê , ëvioyεται πολλὸν ygóvov, xaì
τλημμνgά η κυστις, και ioyovQtn vùv àrto Mysorëgm: Éìv yàg
vjöe xai οὐgntjges tiuTtQavvwv* yaletorúvn òè ì vóv gxo
λιόν ἐἐοδος. xaì yàg àyxiovQoçûéας ἀποτα, καῦ ἐπί τοῖς
-
•"*»

bitrarentur; coxarum gravitas: dorsum, aegre incurvatur;

et in anteriorem partem difficulter additur ; torsiones cum
dolore et gravitate et convolutione, quadam: quia, si
muosum intestinum est. Quodsi urina etiam exundet, ac
cedit, distentio et mingendi cupiditas, sicut in partu fit
mulieribus: inflationibus replentur, quas transmittere me
queunt: febres inhaerent mordaces atque aridae : lingua
sicca: alvus adstricta: extenuatum corpus; cibum , fasti
diunt, aut si quid adsumant, id nomnisi aegre concoquere
possunt, et digerere, At si in uretherem delabatur calcu
lus, corporis fit concussio. Ubi vero in vesicam decide
rit, uberrima urimae aqueae sequitur profusio: alvus red
ditur : flatus expelluntur: stomachus comsistit: ructus prod
eunt: dolores conquiescunt: lacerato nonnunquam uretere
cum urina exit sanguis. At cum per colem transit calcu
lus, nova jam contentio est; mam si urethra major exsti
terit, is diu inhaeret, et redundat vesica, et urina jam
cum dolore vehementiori supprimitur: etenim una cum
hac ureteres etiam opplentur. Aegerrime autem tortuosi
438 4PETAIOY KAIIII440KOY XPONIQM ILAGAM
Ed. Oxom. [61.] ^ Ed. L. B. (58. 54.)
qtögovg άπιτοριάσιας. Értiujx££ς δέ τά πολλά διπλασσόμενοι
ὐτὸ τῆς τῶν πόgων ἐιος. yQoij δέ άλλοι μέν λευκοί, άg
μιλόδεες, τὰ πολλὰ παιδίοισι * άλλοι δέ άανδοί, xgoxostÒés,
végovoi δά οίτιτεg xaì èv v$qgotσι οί λίθοι ἐυνήθεες. èv xù
ατι ψάρ παιδίοισι μάλλον. διτταί δε αί, αἰτίαι της τῆδιος.
?£govov μέν τὸ σῶμα φvyQöv, Ttayù τὸ αίμα* ^pvyQδν^ά,
τὰ πάθεα `δάσσον πήγνναι. τὰμας δε, τῶν υδάτων τόν
όερμόν φύσι αί τηyat* άποιμνχθέντα 7άg, εἰς τωgotiôåæ
At9ov tfjyvvvat. tauòìotov δέ- πολλὸν ύπὸ τοῦ αίματος τὸ
iàvóδες ἐιμηθέν, γενάσιος όκος πῦρ τήν δgav ίσχει. Αίδων
μάν ούν άμφί yevéαιος τοῦδε τά9m. uετεζετέροισι ἐν πεσιό
δοιαν οὐgéovov αίμος, τοῖσι άπό αίμοόόοῖδων ίκέλη- (54) jóe
íj $uuqogj*- öuotn * óè xaì j τοῦ σκηνεος κατάστασις, ἐ£o
yQov, voόαοί, άτgnxvov, dτόσιτοι, άττετττοι * xjv μèv èx
xgt6j, ἐκλντοι, τὰgsvov τὰ μέλεα- κεφαλ}v ôè κούφοι και
άλαφαότεθοι' ην δέ ές τὴν πεφίοδον μηδὸν ἐκgvj, xeyaXaì
*. _• .

exeunt: nonnullos enim hamatos vidi, et in meatibus obor

tas callosas quasdam carumculas; ut plurimum autem pro
pter canalium rectitudinem in figuram efformantur oblon
gam. » Colore alii sunt albo, argillaceo: cujusmodi in pue
ris: plerumque mascuntur: alii colore flavo et croceo: qui
in senibus magis reperiuntur; quibus etiam in remibus cal
culus usitatior est ; pueris autem in vesica. Concretionis
horum causae sunt duae; in senibus corpus frigidum, cras
susque sanguis: frigus enim crassas materias citius cogit,
cui rei indicio sunt aquarum maturaliter calidarum fontes,
qui frigore in callosum quendam lapidem congelantur; at
in pueris limosa multa materies a sanguine elixata gene
randis calculis originem praebet, tamquam ignis. Hi sunt
e calculorum procreatione adfectus. Ceterum quidam per
circuitus sanguinem mingunt: quibus haemorrhoidum, pro
fluvio similis est adfectus, eademque corporis constitutio:
etenim pallidi sunt, et segnes, et ignavi: cibum fastidiunt
et aegre comcoquunt. Cumque sanguinem profuderint,
membra ipsis languida et resoluta fiunt, caput tamen le
vius et expeditius. At si in circuitu mihil effluat, caput
 • XIIMEIQTIKON BIBLMION IB. 139

Ed. Oxon. [61. 62.] Ed. L. B. (54.)

7άς , άμαvQoi τάς όμιας, σκοττόδεες, άμφιδινεῦμενοι * , èvrsù
δέν ἐπίληπτοι μvglov άλλοι, οίδαλάοι, ἀπαγλvoῦμενοι, δόgo
a. >r v r »\ a. -o p.

τιόδεες : άλλοι δέ μελαγχολαῖδεες ή ταgúvrot. , ἐπισγέσιος

7άς αίμοόόotns §vvij0€og , άττότοκα τῆδε. jjv μέν ούν άπό
v$qQóv èxQëm vò giug xa9aQÖv, άμιyèς οὐgotov, τὰ [62] πολ
λὰ ἐκgést ἀπὸ κύστιος τόν οὐgov, τὸ αίμα. φégerat nove
*oi άπό άήδιος τόν veggöv τολύ άδgöov* άτάg jóè r&yov
ioyει, xai riyvovra ögöußos ἀς ἐάω γυδέν ἐπάγη κοτέ και
Év xυστι. εύτε ioyovgin yiyv€ται δεινή. ἐπί δέ vj άαyj άλ
»sc. ovußαίνει χαόνια καί δυσαλόέα. τέκμαg öë êgêáxis ;
δμόνιον* εύτε άgáyytov êgvögöv èxxQvôèv, η τύον λευκὸν οὐ
w »r v w » v >/ w -oa

Qnòèv, άλλοτε μέν καδαgòv, àuiyéç, àÀÀove δέ ούgouot $uu

μεμιyμένον* τοῖσδε χα) και άποστάσιας διαyiyvóσκειν, ο ην
πQooyévtovvav Trvgevoi èg äoTtégnv xai άίγεα* τόνοι ἀμφί τ}v
δαφῦv* xynouoi* ijv ôè xai èxQayj, δgöußov τυσόδεες, ααg
xotvòésc, άτάg. jôë £vxoù Töov άπόστσαις * v& òè, ἐλκεα, :
m. »n v a. -o/ v c. v »/

δακνόδεα, άλλοτε μέν καῦαιςόμενα, άλλοτε δέ άvταgà òvva. ,

dolet: oculi hebescunt et caligant et circumrodantur; inde

plurimos invadit epilepsia: alii tumidi fiunt obcoecatique
et hydropici: alii in melancholiam aut paralysin decidunt;
mam e sanguinis, qui profluere consuevit, retentione hi
adfectus enascuntur. Itaque si a renibus , feratur sanguis,
is plerumque purus, et urinae impermixtus exit e ve
sica. Is nonnunquam , e renum ruptione ubertim a re
pente effunditur, qui in grumos etiam concrescit; ali
quando etiam in vesicam haud secus ac extra corpus
congelatur, et vehementem urinae suppressionem facit.
Ruptioni vero succedunt ulcera diuturna, quaeque sama
tionem aegre recipiunt. Horum indicium est. ramentum,
aut rubicunda, membranula, aranearum, telae instar, ex
creta: aut pus albidum per urinam exiens, modo purum
et sincerum, modo urinae mixtum. Si abscessus super-*
veniant, his eos signis licet dignoscere; sub vesperam fe
bres horroresque : dolor et pruritus circa lumbos. Ac si
rumpatur abscessus, grumi purulenti, carnosique^ cxeunt,
cum , albidae samiei excretiome. . Ulcera vero mordacia
sunt, modo pura, modo sordida, id quod e pure colligi
-
 -*

440 APIIT. rox xauIIaaokoy xpoyiav ILaeav

Ed. Oxon. [62.] .. Ed. L. B. (54.)
δηλοτ όέ τὸ τύον. άτάρ ήδέ οὐgo, xäxoòua, ij άνοδμα
άαα μὸν ούν αίμοόόαγίας τίκτε xai άποστάσιας' χειμῶν δè
«αι φαινότωgov, Âïòovg* ijv òè èrì Àïòοισι έλκεα yévrjrai,
&vg)&&eg gêv αί νουσοι, ταχεín τηκεδῶν καί δάνατος.
Kεφ. δ'. [Ilegi vóv èv xυστι.] Tóv èv vj xvovs
voόοον οὐδέν εύηδες' τὰ μέν δζέα φλεγμασίη xai τgouaot,
orgouj xai Trvgetoiav δάδοι xreivovra* άλκος δέ και άπο
ar&oisg, ij togâvotg, η λίδος μέγας μέν, άναλὸ}ς δέ ούτε
wáo 9gúrrerat, fi táat, fi φασμακρ, η άμφισσύττοιτο,
oÜrs àouvéog τάμνεται. ο χα) yàg xai τὰ λεπτά της πίστιος
§vvréuveiv* τό δὸ αὐτήμας ἐκτεινε, η άλίγαις ημέρησι σπα
ouoiou xai Trvgeroiov ôvijoxovot * ijv òè μη τέμη, εἰς, οὐgov
sy£gw, xai τόνοισι, και πνρετοίσι ή τnxêåöov ομίχεται ά
9gotos: ijv òè μ} xdgrw uéras δ λίδος ἐς , οχάσιες μέν
oügtov. §vveyégregat. £g yàg τὸν αὐχένα, άnύίως ἐμπίπτων
' άποδgyει ούgων ἐἐοδον. τέμνειν δè si xai τόν μένων

potest: urina etiam numc cum odore foedo est, mumc sine
hoc. Ver sanguinis prqfluvia et abscessus parit: hiems
autem cum auctummo calculos. Porro si calculis ulcera
superveniant, morbi insanabiles evadunt,- cita colliquatio
est, et in propìnquo mors.
Cap. IV. [De Pesicae adfectibus.] Adfectuum mul
lus in vesica mitis est; acuti quippe inflammatione et vul
neribus, convulsione, et febribus acutis, occidunt ; ulcus
autem , et abscessus, et vesicae resolutio, et grandis cal
culus tolli nequeunt. Neque enim aut potione, aut me
dicamento huic rei accommodato conteri potest, aut sine
moxa excidi; tenues enim oportet vesicae partes incidere:
quae res vel intra unum diem hominem rapit, vel intra
paucos convulsionibus febribusque interimit. Et nisi ex
cidatur, urinam supprimit, et doloribus febribusque et
colliquationibus aegrum absumit. At si non admodum gram
dis fuerit, urinae suppressiones frequentius incidunt, quia
in vesicae cervicem facile delabitur, et ibidem viam in
tercludit; hi quamquam per incisionem tutius quam ma
jores evelli possint, vesicam tamen sauciare necesse est.
 …HMEIQTIKON BIBLMIOV B. 144

Eôl. Oxon. [62, 68.]

o a > - - a. •/
Ed. L. B. (54. 55.)
w -

èogaïêorsQov, • άλλά τέμνεται κύστις , xjv τις τὸν τοῦ δα

a* « / a* *A

vávov xivövvov ákgóym, όοιάδος yiyvsrai oi πάδος' »jv

άκίνδυνον άη, άλλ' οὐ φοgnröv άλευδάgouov âévvaov àxQέειν
•; »\ •yw cr > w w »w «c

ovgov, xfjv
w /
ßaöij, xfjv gión, a-
ατεQτες 3. mjv
/
£a£i:a-
^w
où
δέ xdgτος ομικgoi τά ττολλά τέμνονται άσινάος* . jv òè Évu
a. - a a. / w - a > w

areqùam vj xύστι λίδος, διάδηλος μèv vjou u£λεδένεσι, άτὰg

-» • w > - t. w / •• »w •w <; / »m -

oiai aagus *orgias ag- ßágá, *yv av ■ 3yoovoins 4τεg

3}v ôè μγ, καί δυσονgést. (56) §ύμπαντος δέ τούς λίθους
διαyvoins äv τῖαι τῶν φαμμίων ἐν τοῖαι οὐσοιαι ύποστά
> w > v / w - • <s

oegi * άτάg ηδέ τQöxoTou τά αiόοῖα yiyvovvat. [68] εὐre

vàg άττονgéovov , xjv ύττεστι καί δ λάδος δδυνδονται, xai
άμφαφδοσι, καῦ ἐλxovou τά αἰδοία, άκιος τὸν λίδον ἐν τj
xύστι ἐαιgeύμεvos ' ἐνμπαθεῖ δέ καί ἐδgn xvrouóóng yiyvo
μévn* TgoTtrjg öè xai ägyos ßim wgi ἐντάσεσι φαντασία*
èxxgtov ôè óς όησεν τοῦ λίδον. άμφω yàg ovyxévtov άλ
•* ºr •

λήλοισι ἐδgn τε και κόστις. όν ἐκατέgov * διά τόδε xai

eo a. » - • a* a v • w - • a'

άπιφλεγμασία άρχου, ioyovQ&sv xùorig, xaì èrri vjov τῆς xù

Porro si quis ex hac re periculum mortis evaserit, in ad
fectum tamen, qui άοιᾶς, (sive urinae prq/2uvium,) diei
tur, homo decidit; qui quidem morbus, periculo vacat:
viri autem liberales sustinere nequeumt, ut urina sibi con
timenter destillet, sive obambulent, sive dormiant, quod
inter ambulandum etiam inhonestum est. Perexigui, ta
men calculi sine , offensa exciduntur. At si calculus ad
haeserit vesicae, is molestiis ac doloribus et pondere sese
prodit , quamquam absit urinae difficultas. quae interdum
tamen accedit. Ceterum omnes calculos dignoscere possis
ex arenularum in urina sedimento; pudenda enim arri
guntur : et ubi micturientibus subest calculus, dolor pre
mit: colemque sibi contrectant ac trahunt, quasi calculum
una cum vesica evulsuri. Consentit etiam anus, prurigine
vexata: rectum quo ex intentionum violentia propendet in
testinum, et opinio fit perinde ac si jam excernatur cal
culus; nam prope se invicem jacent anus et vesica, quo
rum uno adfecto et alterum adficiatur necesse est; quam
obrem in recti inflammatione vesica urinae difficultate ad
ficitur, et in.vesicae malis sedes:nihil dejicit, quamquam
449 APETAIOY KAIIIL440KOY XPONI QV IIAGav
Eú. Oxom. [63.] Ed. L. B. (55.)
ovtog
' ~ -
nô £%om,
og άxtov où êtnov
v xijv um
Qn , xtjv
xa
nQos άn χαστho
uh érti$noος ragrno, em.
a.
è
c

τοτα μέν άλyεα τὰ λόov* aiuoόδαyin òè' c wjv uh wágræ

/ * * - a* v •• • / - v > > > . /

séos *τειyij, yQovg) 3; Éuge avgovs' os δέ άπ' αὐτόης

όgόμβοι, ίσχονQtn, δάζες όλεόQot , öxooTteQ oi λίθοι * xori
%äg ijv τὸ αίμα λεττόν τε καί ἐανδὸν καί μ) το yyù j εὐ
v » » c a. -o v > p. v cf. t

ττο yèg, áÀÀ ì xÜovug ãg ττολλὸν άλζει χQövov, xaì ìòε όεg
uoivovog xai δίμούσσ τnyvύει. καί δδε yiyverau 9göußog.
ioyovgin uèv oùv òvvarorêvn xreivat. Argosetiyiyvsrai òè
vovréotot άλχος δζύ, τύα δαιμύ, χλῶσσα ἐng), xaì ètì
voioöe Ttagógogo, �vijoxovot. jv ôè érti vgóματι άλyog £x
qανj, vgóμος μέν άλ&σguov* τὸ δέ έλκος , xjjv μ) âgyj9ev
xretvm, Trvgevoig jj q^εχμονj άνηκεστον yiyverat : £tv) μὲν
τὸ τέχος κίστις : veügov ôè óς την φνην* τάπεg oÜóè σαg
xoùvov ούτε άηδίως ἐπωτειλοῦται. ττοτί και τὸ οὐgov yo
Ἀδδες, δgiuú, ôc xvóôες τοῦ ἐλκεος, ή £vv} δίαιτο. • jjòè èv
μίν τῖαι πλησιάσεσι διστόταται' ην δέ κενοδj, $uvíst. ττά
<; •• • /

αχει ούν άgôgov ττάδὲ ἐν ἐκτάσι τε καί κάμψι: âgçgg òè

.*

haud sit alvus sicca. Hi utique dolores e calculo prove

miumt. At sanguinis profluvium licet haud admodum acute
interimat, spatio tamen plurimos absumit. At si ex eo
grumi oriantur, urinae fit suppressio et mors aeque ac
in calculo acuta. Quamvis enim sanguis tenuis flavusque
fuerit, neque concrescendo admodum opportunus, hunc
tamen per longum tempus vesica colligit, eumque caIefa
ciens et elixans condensat, et ita grumos efficit. Inde fit
urinae suppressio , ad mortem usque valentissima; his au
tem supervenit acutus dolor: fervor acer: et linguae sicci
tas ; e quibus cum delirio moriuntur. Sin a vulnere do
lor excitetur, id utique mortiferum est. Ulcus autem,
quamquam haud protinus ab initio interimat, tamen ex
febrium et inflammationum accessione insanabile evadit.
Etenim vesica crassitudinis est admodum exiguae, nervus
queinatura existit : » quapropter neque carnern contrahit,
neque ad cicatricem facile perducitur; ad haec urina bi
liosa et acris ulcus erodit. Communis autem vesicae con
suetudo impedimento est: quia in repletione distenditur,
a. •. /
 … v

ΣHMEIQTIKON BIBLMION * 18. 443

Ed. Oxon. [68.] Ed. L. B. (55.)
oùx εὐαλσάς ἐλκος οὐδέν' και ἐμπvog òè é$ άποστάσιος yt
7vera, * xóovuog onujìa, τάπερ ἐπέ άλλοιοι μέν ἐπί φλεγμοι.
εί yàg xai ἐπί πvg&voiav xai άίγεσι ή άπόστάσις, κίνδυνον
oi ωίτοί- τύον δέ άλλ' εἰς παχύ, λευκὸν, οὐ κάποδμον ἐκ
διδοτ, εὐn0ά τά άπό τόνδε άλκεα * ijv òè êtivëunrai, vgv
7óδεα, μνδοποιέ, κάποδμα οὐgéovgv* τόν τοιόνδε οὐ βαα
δύνει θάνατος ' δακνόδεα μέν τά οὐga: öövvngά δè í argös
αις αὐτόν, διαύσει δé í óôùvm μέσφι άwQov τοῦ πανλοῦ.
βλάπτει δέ αύτέονς ττάντα xai τάναντία, καί τλησμονí
xai xéyooig, xaì àQyin καί xivnovg, xai λουτQά καί άλου
otn, xai τQoq) xai άτθοφίη, καί χλυκέα καί δάδα, άλλων.
άλλα μέν ἀφελεύντων, άλλα δè ßλαττόντων εἰς ἐν συμ3ijvav
μ} òvvauévov. 3

IKs p. é. [IIegi yovoόάοίας.] Avóìeùgov μëv â ro

vδόδοι, ἀτεgτάς δέ xai άηδὸς μάσφι άκοής. ìjv yàg àxga
oin xai τάgeoig τά ίνθὰ ἰσχm καί γόνιμα μégea, öxos

et, cum inanis est, considit; itaque idem quod articulus

in extentione et contractione patitur: atqui in articulo
omnia difficulter sanescunt ulcera. - Suppurat etiam ex abs
scessu vesica; et vesicae abscedentis signa eadem, quae
aliarum partium post inflammationem ; nam et cum febri
bus ac horroribus fit abscessus, et idem imminet discri
mem. Pus autem haec, sed albidum, crassum, foedi odo
ris expers reddit: cujusmodi ulcera sunt mitia. At si haec
ultra serpant, foeculenta, mucosa, et foetida cum urina
excernunt; his mors, jam instat: etenim mordax est urina,
et cum dolore emittitur, qui ad suummum usque colem
pertingit. Hos omnia offendunt, etiam sibi invicem con
traria; et repletio, et, exanitio: et, motus, et quies: bal
meorum et usus et, omissio : et cibus et abstinentia: et
dulcia et acida; cum alia alios juvent, alios laedant, et in
unum convenire nequeant. *.

Cap. V. [De gonorrhoea sive seminis' prqfluvio.]

Gonorrhoea malum non est, valde mortiferum: ingratum
tamem, et vel audittl insuave. . Nam si impotentia et re
solutio humores pariter * et ipsas genitales.partes occupet,
 v

144 APETAIox xammaaoroy xpoviov IlaQav

Ed. Oxon. [64.] Ed. L. B. (55. 56.)
[64] διὰ τρvyQöv öést jj 9ogh , οὐδè Étuoyεῖν ἐστι αὐτény
oùôë ëv ύττνοισι. άλλά yàg ijv ve εὐδη , ijv τε ἐygnyogén,
άνεπίσχετος j φogì, àvato8nrog òè ï ôoj τοῦ χοὐvov 7t
7v&vai * voo&ovov ôè καί yvvaixsg τήνδε την (56) voÜoον, άλλ'
èrtì xvnouoiov vöv uogtov xαί ηδονj TQoyéetov tjat j ©ogij.
άτάg xai τgòg àvÒQag öμιλίm άναισχύντφ* ävögag òè oùô*
öλεος δδέονται· τὸ δè ôéov iygöv λεττόν, τρνχgòv, äygovv,
äyovov. τάς χάς ἀρογόνον ἐκτόμιμαι οτέgua ipvyQh oöog
ij qùoig. ijv òè, xai véov τάοχωσι, ynQaìéovg yQ) 7evéo6av
πάντας vijv *$£iv, vo%όεας, ἐκλύτους, άψύχους, όxv&ovrag,
»oyoυς, άσσενδας, δικνοῦς, άποήκτονς, ἐπέχQovg, λευκοῦς,
yvvaixóôças, όποσίτους, τρνχgoùç , uéìéov ßágea, x«î vêg
xog ox€\$ov, àxQατέας, καί ἐς ττάντα τagévovg. jós íí voù
oog ööög ἐς τταgάλvoiv 'ττολλοίσι yiyvevort. τάς yàg oùx èv
vóv vkögov jJe j δύναμις πάθοι τῆς ἐς ζωής yévsov φύσιος
άπειρυγμένης; xai ημάς άνδρας ποιόει ζωούσα ή όogh, 9eg
uoῦς, ἐνάgôgous, Âασίους, εὐφóvovs, εὐδύμους, κρατaιούς

semen , , utpote e refrigeratis 1ocis, effluit, neque vel in

somnis supprimi potest; sed sive homo dormiat, sive vi
gilet, continens profluvium est, meque ullas ejus rei sen
sus. Morbo hoc tentantur etiam feminae: sed eae cum
locorum pruritibus, et voluptate, cumque impudenti coi
tus libidine semen effundunt; viri autem me minime qui
dem pruriunt. Id quod effluit humidum est, tenue, fri
gidum , decolor, infoecundum; quomodo enim fieri possit,
ut gemitale semem frigida emittat natura? Ac si juvenes
vitio hoc laborent, oportet eos omnes habitu fieri senili,
segnes, resolutos, timidos, hebetes, silentes, imbecilles,
rugosos, inertes, pallidos, albidos, effeminatos, frigidos,
cibo: aversos, cum membrorum gravitate, et crurum tor
pore, impotentes et ad omnia languidos. Morbus hic
plurimis in paralysin via est ; neque enim fieri potest ut
nervorum facultas non debilitetur, cum refrigerata fuerit,
vitae generationi inserviens , matura. » Etenim e vitali se
mine viri efficimur , calidi, articulis firmi , hirsuti, sono
rae voeis, animosi, ad cogitandum agemdumque habiles:
*
 2>HMEI£2TIKON BIBAION B. 145
£ά. Oxom. [64.] Ed. L. B. (56.)
voijoat τε καί δέαι- δηλοῦσι οί άνδgsg. otov ôè oùx èv&ov,
ίοούσα ή όog), δικνοί, άοὐενέες, δζύφωνοι, άτgiyeg, ây&
vstov, yvvaixóδεις : δηλουσι οί εὐνοῦχοι. jjv δέ τις άνηρ και
èyxQovijg èm vijs Òogijs, xgavaiös, εὐτολμος, άλκῆς μέσφι
δngtov* τέκμαg òè άόλητόν οὐ σαόφgoveg. xai yàg xai ot
φύσι vivóv xgéooovsg itç àxQασίής πολλὸν τόν γειgóvov yt
7vovvai yagsioveg. τολλὸν δè oi φυσι γεgstoug ütí Éyxgoving
7iyvovra xg*ooévov xgéooovtg. άτάρ οὐδό έδον ἐ£ άλλον
vev riyverat xgaratòv ì òogjg. μéra oöv xai ês êytnv, xai
ès àìxìjv, xaì èç eùipvyinv , καί ἐς yévéαιν ζωούσ& íí êogη.
êtò αατngujosos és /oyoóoinc άπόσκηψιν ή κατέστωσις.
JKeq. c'. [IIegi ατομαχικόν.] Στόμοχος ηδονῆς xaì
άηδίης ήχεμόν* xaQÖing καίριον χειτόνευμα ἐς τόνον καί δv
μόν, ή ά9vpiqv , τῆς ψυχῆς συμπαθείη* jjöe ovoμάχου τgó
viora δύναμις. τάδε μὸν ούν μοι άλλα λάλεκται. άπότοκοι
ijöovrjs uèv, εὐπεψίη, εὐσαgxim, εὐχθοίη του στόματος, άn

cujus rei veritatem indicant viri. At qui vivido desti

tuuntur semine, rugosi sunt, debiles , acutae vocis, calvi,
imberbes, effeminati: indicio sunt eunuchi. Quodsi in
emittendo semine quispiam parcus fuerit, fortis et audax
fit, ferisque robore aequalis; huic rei testimonio sunt ex
athletis illi, qui temperanter vivunt. Siquidem qui aliis
matura fortiores sunt, per intemperantiam imbecillioribus
longe deteriores evadunt; quique matura multo debiliores
sunt, per temperantiam fiunt fortioribus valentiores ; me
que enim ex ulla alia re, praeterquam e semine, animal
robustum efficitur. Semen itaque vitale et ad sanitatem,
et ad robur, et ad audaciam, et ad generationem pluri
mum valet. A satyriasi homines in gonorrhoeam deci
dere consuerunt.
Ca p. VI. [De stomachicis.] Stomachus voluptatis
et molestiae dux est; et eo, quod cordi sit vicinus, ad
robur animique sive firmitatem, sive demissionem per
consensum cum anima multum valet: haec stomachi prae
cipua est facultas, ut in alio loco antea proposui. E vo
luptate nascitur bona concoctio, carnosus corporis habitus,
ARetaeWs. IK
446 APETAtOY KAIIII 440KOY XPONI QV IL102v
Ed. Oxon. [64. 65.] Ed. L. B. (56. 57.)
8ins à rovréov τάναντία, κοτά xai άδvuin μλ άγων τgo
qijv. . u£\ayyo«άδεσι δὲ κάποσιτίn. ijv oöv ööe vooém, μῖσος
xai άποστροφή τῶν ysvpàτων οὐκ ijv TQooaigovvqg uóvov,
dÃλά κ}ν άδάnta pêv j τά σετία* âvartutóovrav òè vav
vig ij άποgim j táóóg ij xaQÖiaïyim* xai σιαλοχόοι δέ,
xai άμετοι ἐνίοις. xjv δμός τὸ σῶμα τεἰρη , xjjv yao rijg
μείνη κενὰ τόνδε, τὸν τόνον άηίτεgov yégét vijs τροσάροιος.
#v öi [65] xai ύτí áváyxns xovç êc vijv ἐδωδjv ίη, πολλὸν
xáxuov : δ δέ τόνος τοῦ λιμοῦ ἐν τὰ στόματι λεήvat åÀyog,
xavatusîv μάτων όδύνn* άτάς καί ούχί τgòς μέν τὰ οἰκεῖα
τοιδοδε' ἐς δέ τά άλλό(57)xova ygnovóς' άλλαyíì vóv xarà
qùoiv Ég τὸ ἐμπαλιν ^ άχθηδῶν ἐς πάντα, xai φvyj, xai
μῖσος σιτὰov* £rrì òè τοῖσι μεσοnyύ τόν όμοπλατέων yogio
ouv άλyoc* toìù óè xal μζον, ην ττροσφέgωνται xai xaro
πίνωσι' άon, ἀποgin, öiptês êuavQai, övov ijyov, ßágsa
x£pa)js, vágwn uελέων. καί τά /via λύονται• παλμὸς ἐν
colorque vividus; e molestia his contraria, et interdum
animi dejectio, stomacho alimenti indigente: melancholi
cos etiam urget cibi fastidium. Cum laborat itaque sto
machus, escam odit et aversatur, non modo si quid ho
mines adsumserint, sed etiam si nullus omnino cibus in
conspectum venerit, eumque memoria repetunt cum mau
sea , vel molestia, aut humorum redundantia , aut oris
ventriculi dolore : et salivae fit effusio, et quibusdam vo
mitus. Quamquam autem his inedia corpus sit adflictum,
alvusque vacna permanserit, dolorem tamen facilius quam
cibi adsumtionem sustinent; et si quid forte necessitate
impulsi comederint, dolor jam fame longe gravior acce
dit: cibum in ore non sine molestia conficiunt, eumque
multo aegrius deglutiunt. Porro utilia alimenta aversan
tur, et aliena expetunt: in iisque illa, quae naturae
conveniunt, im contrarium permutantur: omnium re
rum taedio laborant: cibos defugiunt et odio habent. Im
ter scapulas inhaeret dolor, qui post cibum et in deglu
titione vehementius increscit: fastidium et molestia : ocn
lorum acies hebescit : tinniunt aures: caput grave est :
membra torpent et exsolvuntur: praecordiorum palpita
 .> IIMEIQTIKOIV IBIE AION AB. 147
Ed. Oxom. [65.] Ed. L. B. (57.)
voîov ίττοχονδgiotot, qαντασίη τῆς άάγιος ἐς τῶ σκάλεε xivsv
péns. άλλοτε άλλη τjδε κάπεῖσε φέgeo9av δοxéovov, *}»
άστηκοσι , xjv xaraxéovrat. öxog ίτὸ αὐgns évêuov xóìá
μοι , η δάδgsa: qλέγμα ιρνχσὸν , ύδagèg άτορίζονσι. êtjv
ôë xαί χολὴ j. tixQoyóìoiot, okotóôççg, άδapov • w}ν ἐπ'
δέομασι διιμjv δοκάωσι, άγαντνοι, νιοδgoi, vvora£οι, οὐy
ύττνφ άτgéxé* xouavcôsες, όμοιοτσθέες, ίσχνοί, §§oyQot,
ύσόενέες, ἐκλντοι, λείποδgavég, ápvyov, δειλοί, ίσύχιοι•
§§απίνης δ' άgyάοι' κάgτω μελαγχολῶδεες. xaì yàg è§óxe
λᾶν κοτε ἐς μελα/χολίnv οί τοιούε. τάδε μévtov vijg yvyijg
τοῦ στομάχον ἐνδιδόντος εῖναι δέ τῖν τάδην* οί δέ δ;
üv9Q07tov οὐκ εἰδότες τὰ ἐνμπαδέα μég&a , ëg- otov τά δει
vδτο τω yiyverat, τὸν στόμαχον αίτιον ήγούντσι• μεγα δὲ ἐς
τίστιν άν λόγω η ἐντάφεια τῆς καρδίης, δυσα πάντων j
êgyj. μέσον yàg èvíει τὸ πνεύμονι η καQöin. í ôë voυτον
μεσότης τὸν στόμαχον συνάπτει' άμφω δὲ τgoοτεφέκασι τη
* .

tio: spinae dorsalis versus crura se moventis fit opinio :

huc et illuc aliter aliterque videntur agitari, sive stent,
sive recubent, quemadmodum arundines arboresve a ven
torum flatibus conquassantur. Pituitam frigidam, aquosam
exspuunt; cumque in biliosis redundet bilis, oculi cali
gant; siti vacant, quamquam post cibi adsumtionem hanc
percipere videantur: insomnes sunt, pigri tamen et so
mnolenti, neque verus accedit somnus, sed gravi sopore,
ut in his fit, qui comate laborant, occupantur; extenuati,
pallidi, debiles, resoluti, imbecilles, exanimes, timidi,
quieti: et repente rursus iracumdi ; admodum melancho
lici, et in melancholiam aliquando decidunt. Haec utique
cum animae stomachus impertiat, adfectum exoriri necesse
est; homines autem partium consentientium ignari, e qui
bus gravissima quaeque eveniunt, stomachum morbi cau
sam esse arbitrantur. Multum vero ad haec, quae ad
sero, confirmanda efficit cordis ipsius continuitas, ubi fa
cultatam omnium inest principium; id enim inter pulino
mes jacet, quorum mdeio stomachus etiam adnectitur, et
hic una cum illis spinae adhaerescit; propter hanc itaque
- K a
148 APETAIOY KAIIIL440KOY XPONI£2N IIA02v
Ed.
c *'
Oxom. [65.] w a. a w ^ p.
Ed. L. B. (57.)
v a.

ά&yu* διὰ τόδε τQός τjv καρδίην γειτόνημα , xai xagδιαλyin,

wαί ἐλλvoug, xai τά μελαyyoÂαῖδεα. αἰτίαι— • δè της νοῦoov,
a / a •v • a

παί άλλαι μέν μνgiat, xagin δά, τύov ovyyòv άπὸ κοιλίης
διὰ στομάχου
μ χνδέν. δύνnδες δέ καί τοῖς ύπό τε άváyxaig
/ I.

èxδεδήτημένοις λεπτὴ καί οκλngovégt; δισίτη, άτάg xai τοῖσι

ès atquδεínv τονεῦσι, και ἐς τήνδε τλήμοσι , οίσι δείης μέν
μαθήσιος τοδ), άλιyoaitin óè xai άygvTtvin , xai μελεδιδvn.
λόγων τε καί τgnyμάτων σοφῶν* οίσι δτεgo pin μέν διαίτης
άδgijs xai τοικίλns, λαμὸς δέ η τgo®), xai ύδωρ ποτόν, καί
èv ύττνφ άύπvin. oiov μαῖδακή μέν εὐν) έστQωτος χαμαί,
> a. v. >. v » / …o . w w w - a.

ύμφίβλημα δέ εύτελές , άμτεχόνη άgauij , τό δὸ τοῦδε xgàvo;

ö xouvòς άjg , ττλούτος δè èyvoins δείης τεguovσίης τε χgij
αις. τάδε yàg oìvéοισι άyøà 7iyv&vai ëgotι ταιδείης : xai
εί τgogaigovvov, εύτελές μέν αιτίον , οὐδὲ ἐς κόgov δωδης,
» » -o v - » • > •/ a. » ' ^

diÅÅ' ἐς ζωήν μοὐvov* oùx èτέ οίνφ δόgn$ug , où êvunòin*

où êáußog xai τεgtoόοι, οὐ σωμάτων άσκησις, οὐδè gagxóv
πεgußoâij. vivog yàg oùx èv άπάγοι τ&ιδείns ëgog, ττατgí
cordis viciniam oris ventriculi dolor fit, et resolutio, et
adfectus melancholici. Morbi causae aliae sunt innumerae,
sed praecipua est multi puris e ventricnlo per stomachum
effusio. Usitatus etiam his adfectus est, qui prae neces
sitate tenui duriorique victus gemere sint usi; et his etiam,
qui eruditionis gratia diu patienterque laboraverint: qui
divinae scientiae desiderio ardent; qui cibi parsimonia et
vigiliis macerantur: quibus nulla nisi dictorum factorum
que sapientium cura est. Victum hi pleniorem atque va
rium aspernantur; pro cibo utuntur fame: aquae potione
sitim relevant: inter dormiendi tempus insomnes agunt.
His cubile humi sine stragulis videtur molle: integumen
tum vile ac tenue vestimentum est: lectique tectum, com
munis aër. Divitiarum loco divinae scientiae abundantia
et usus ; etenim omnia haec ex eruditionis amore inter
bona reputant. Et si quid forte adsumant, viles cibos,
idque non ad satiandam gulam, sed vitae sustinendae gra
tia comedunt ; non vino indulgent, mentem non exhila
rant: non locos mutant, non obambulant: membra non
exercent, neque satis quidem vestiunt: nam ecqua res est,
 .>HMEIQTIKOV, BIBL4ION B. 149
-

Ed. Oxon. [65. 66.] Ed. L. B. (57. 58.)

δος , τοκῆιον, xaoiyvrjrov §ovröv μέσφι δανατον. , τοῖσόs
oùv vnxeòóv μἐν τοῦ σκηνεος, άχοοοι, καί ἐν νεότητι ynga
λέοι και ύτέ èvvoinc xoùçpov. pvyjjv òè àμειδάες, άμείλιγοι,
orouáyov òè xaxootrin* vayùs δ xögog τῆς ἐννήσεος, εύτελεος
xai £rotuov vQoyijg , ànòsim òè ποικίλης ἐδωὸ}ς* (58) öxvos
[66] δέ πάντων yεvuάτων. ijv òè xai λάβωαί τι τὸν ἐévov,
£λάθη. άπόστgoqoi εὐθύς' ἐς πάντα, εἰ δὲ ἐστι στομάyov
yQovin voÜøος, φλεγμοναί δè xai δεύματα , xai xagδιωγμὸς,
ä tövog, ατομαχικὸν οὐ κικλήσκεται πάθος, όέgos , άγει
τήνδε νοὐσον* , δυσα και πάριος xai ôgêvog xai πάντιον
&òvvauin. jjhixin òè yijgag, oiov xaì òiyα ττάθεος διὰ τὸ
voü ßiov τελος καί j ügëis ἐς τέgμα jwst. • . * s

Keq. …. [IIegi xoùtns διαδόσιος.] Koùin orλόy

gyov ττεττήσιον τέμνει τ}ν πάριν, άκότε διάόδοις, τόν άν
�goTov ioyev* xai άτιν ύygijs τgogijs á térvov j διαδόοια:
&λλ' ijv μ} ètì oyεδίου της αίτίης yiyvovro τόδε ἐς μίην ij
- - : ... i: r*;
a: qna doctrinae amor homines non avocet? a patria, a
parentibus, a fratribus, a seipsis, a vita. Horum itaque
corpus intabescit: decolores finmt, et in juventute quodam
modo seniles: et prae cogitatione taciturni; risu vacant,
animoque sunt immiti. Stomachus pravos cibos adpetit:
usitato temuique, quod in promtu est, alimento cito.sa
tiantur , meque vario, victu se adsuescunt: ad quidvis'ad
sumendum segnes: et si insuetam aliquam escam ceperint,
offenduntur, atque omnia cibi genera illico fastidiant.
Iste diuturnus stomachi est adfectus; inflammationes au
tem fluxionesque, et oris Pentriculi morsus, et stomachi
dolor morbi stomachici momen mom habent. Aestas hunc
infert, quo tempore et concoctionis et adpetitus et omnium
facultatum impotentia est. Ex aetatibus eidem semes pa
tent, quibus ob mortis propinquitatem etiam sine morbo
cibi cupiditas finitur. -

C a p. VII. [De coeliaco morbo.] Ventriculus, viscus

concoctioni inserviens, in concoquendo laborat, cum alvi
profluvium hominem exercet. Est autem humidi crudique
alimenti transmissio; quae si mom e levi causa fiat, et lon
 450 APETAIOY KAIIII.A.10IKOY xpoVI2N IL1€^v
Ed. Oxon. [66.] Ed. L. B. (58.)
&evrégnv juégnv μοῦνην, πρὸς δέ καί δλος δ άνόσωπος
άοθεν&ει, άτgogi, voù owjv&og. ygovin voÜoος ή κοιλιακì
v.

viyvera, άτονία τοῦ τέσσοντος δεθμοῦ, καί vpù$ τῆς κοι

Atns- &ìve λύετὰ μὸν ἐς θερμὸν ά τgogij' άλλ' οὐκ ἐκτέσσει
$equöv , οὐδὸ ἐς yvuòv oix£ίον τgétet, juréhéæ óè Àsitu
άδοανείη του τόλεος. í ôë âgçôéìoa vijs êgraoins ἐς xaxòv
άλλοιοῦται και yQoij xai δόμj xai συστάσι. λευκή μέν yàg
xai άγολος ή yQotj, xàxoόμα δè xai ßogßogóôça* iygì òè
vai άσύστατος άπQayin* μοῦvov òè ágerijv ioyovog vfjg 7ré
syuog r}v ágyijv* διὰ τόδε Φνσιόδεες ἐς τήν γαστέρα ἐgvyai
$uvg&eg, xaxóôs*;. ijv ôè xai xάττο τεgησωσι, τgύζει μέν
τὰ ἐvrsgoz, qùoav òè διεζιάσι δσσείαν , ύγgai, ágyiìóδεες*
qαντασίαι δέ άπ' αὐτόοισι ός διεκδέοντος ίygoÜ* τόνος τῆς
xoùing ßagig öxoiov vöyμα, άλλοτε και άλλοτε ' ioyyùç ôë
xai άτgoqog äv9gtoTtog, özgòς, άδρανής' οὐδέν τι τgijÉas
vóv ovvij0ov εὐτονος. άλλὰ κὸν βαδίη, λύεται τὰ μέλεά,
gius quam unum aut alterum diem perduret, et homo in
smper, quia nom alitur corpus, imbecillis, reddatur, mor
bus fit qui coeliacus adpellatur. Is e caloris concoquen
tis debilitate et ventriculi refrigeratione nascitur: quando
in calorem dissolvitur cibus, sed a calore non concoqui
tur, neque in bonum succum permutatur, et quia ob ca
loris, imbecillitatem ; ad finem perduci mequeat, e dimidia
parte inconfectus relinquitur. Alimentum autem . confe
ctione destitutum commutatur in deterius, quoad colorem
et, odorem et comsistentiam ; color enim albus est et bi
lis, expers: odor gravis instar coeni : humidum vero illud
neque consistens, quia non elaboratum est, sed eam tan
tum concoctionis * habet vim, quae ei in principio fuerit
adhibita. ' Idcirco inflationes in alvo percipiunt, ructus
emittunt continuos atque foetidos: qui si per inferiora
transeant, intestina rugiunt, flatusque erumpunt asperi,
humidi, argillacei: et inter haec videtur tamquam humi
dum quoddam effluere; dolor ventriculi gravis, aut pun
ctiones subinde referens. Homo interim tenuis est et ma
cie confectus, pallidus et imbecillis, meque ad usitatarum
rerum quidvis praestandum valens: sed si inambulet, ar
~
 .> HMEI£2TIKOM BIBLMIOM B. 151

Ed. Oxon. [66. 67.] Ed. L. B. (58. 59.)

qλάβες κροτάφον ἐπησμὸναι. άτθοφία yàg xoùorgórago,
èirigásßov òè xai τοντί τφ σύματι. où yàg où Téooa uoî
vov ij voυσος, άλλ' οὐδέ την άgyjjv ές τὸν δyxov ávaóìòoì.
δοκζει yäg μοι οὐ τῆς πάριος μοὐνον, άλλὰ καί της άναφο
gijs τὸ πάθος ἐμμεναι ' ijv òè xai èri' αύζαι ή voÜσος yí
zvqtov, äya xai τά άπὸ τοῦ παντὸς εἰς τὴν κοιλίην ττάλιν,
εύτε ήδε ή τηκεδόν τῆς ἐιος, αὐαλάοι δέ τὸ στόμα, άvi
»μοι δέ την έπιπολ}ν, άνίδgωτες, κοιλίη άλλοτε τugupλεγ}ς
cός άπ' ävÖQaxog. άλλοτε δὲ ἀς ἀπὸ xQvováÀÀov yvygo
ovayδης. , öxövé òè xai αίμα τοῖσι ἐσχά[67]τοισι èv oxvßá
λοισι ἐτιδάζει ἐανδόν, άκατον, άμιχός, άς δοκζειν φλεθός
ατόμιον άνεόχθαι. άνεσόίει yàg τὸ δgiuὐ τάς φλάας. μηκιστον
xaì òvoaÂσἐς κακόν , xai yàg ijv δοκὰ πεποῦσθαι άνευ φα
v&Qijg Ttgogâouog, Tahuvôgouév èoaÜòug, jjv jjóq xaì èrti au
xgij âuagvoìj, ταλίνοασος jxtt. és Tegioöov yoυν ήδε φοι
vj. yégovσι δύνηθες τὸ κακόν, καί rvvai§i (59) μάλλον ij

tubus labascit; venae in temporibus elatae, siquidem haec,

quia mutrimento vacant, concava redduntur: venae item
im toto corpore exstant. Morbus enim iste non modo ali
mentum non perfecte eoncoquit, sed nec id, quod con
coctionis principium habet, ad inerementum corporis dis
tribuit; etenim mihi videtur non tamtum concoctionis, sed
etiam digestionis esse vitium. At si morbus increscat, ma
teriam ab universo corpore in ventriculum reducit, totus
que jam habitus intabescit; lingua hominis sicca est, et
corporis superficies arida ac sudoris expers. Ventriculus
interdum velut ardenti carbone peruritur: alias veluti gla
cie congelatur. Nonnumquam in extremis dejectionibus
sanguis eflluit flavus, sincerus, impermixtus, ita ut venae
alicujus adapertum videri possit osculum ; quoniam acris
humor venas erodit. Malum hoc longissimum est ac sa
matu difficile ; nam si, absque manifesta causa desiisse vi
deatur, redit iterum , quandocumque levis aliquis error
huic ingruendi causam praebuerit: in circuitum igitur re
currit. Semibus familiaris morbus est, magisque mulieri
bus quam viris. Pueris ob quotidiamam cibi intempe
459 APETAIOY KAIIIL440KOY xPOVIQV IIA02 V
Ed. Ox. [67.] - Ed. L. B. (59.)
ävögäot. τταιδίοισι δè διάόδοια μèv £vv£yjs, èqnuëgçp άκgσ
otm vgogijs. άλλ' οὐ κοιλίης κύτά η voÜoος. τίκτει δέ σέ
`gog τόν άλλων ἀgάον μάλλον- μετόπωgov δεύτεgov , yει
μῶν δέ ό φvyQότατος, ijv áyyoυ σβέσι τὸ δεgμὸν ijxm* ἐπδ
ygovit, ôë voυσιρ και ήδε καί δυσεντεgtn xai λειεντεgtn
vtwverat. άλλὰ καί χανδòv yvyQoTtooin κοτὰ ἐννέστησε τjv
voυσοy.
. Kε φ. ^/. [IIegi xoÀixóv.] KoAtxoi öh xvstvovras
είλεῦ καί σταδqα δ£άος. ττάνυ μέν ούν αίτια μvQta ioyes
vijg διαθέσιος' σημήτα, βάgog μέν ἐπ' άσιτάη, ἐνθάδε τὸ
πάθος. μάλιστα δέ xgσίνει, öwvog τουλύς : voόέες, άπόσι
τοι , ioyyoi, άγαντνοι, οίδαλάοι ταόσωπα* wjv μόν τgός
vδ σπλὴνί vogém κόλον, μελάγχλωgot. λευκόχλωgov Öä, öxö
oot Ttgòg jtart, $vuTta&ein τόν άγγιστος σττλάγχνων* ijv ôè
τQooaiQovvav vQoyjjv, xai ἐπί σμικgj xai άφύσφ κάgra qv-.
ατόδεες, xai TtQoòvutn μέν ἐς διαπνοήν, άδιέοδοι δέ φύσαι,
£gvyai τε άνω βιούμεναι, άτάς και αίδε άτελέες. jjv δέ τη
rantiam continuum fit alvi profluvium ; id autem non ex
ventriculi , vitio incidit. Morbum coeliacum aliis tempe
statibus aestas frequentius procreat: deinde auctumnus: et
etiam hiems frigidissima, si ab ea calor pene fuerit ex- '
tinctus. Diuturno etiam morbo hic adfectus et dysente
ria et lienteria superveniunt. Verum avida quoque fri
gidae potio id vitii aliquando genuit.
C a p. VIII. [De colicis.] Colici nonnumquam in
testinorum volvulo et torsione acute moriuntur. Morbi
causae sunt quam plurimae. Signa, gravitas inter cibi abs
timentiam, quae in ea parte, quae adficitur, maxime ur
get: ingens pigritia: aegri segnes sunt, cibum fastidiunt,
extenuati, insomnes, facie tumidi. Quod si prope lienem
aegrotet colom, hono colore tingitur ex atro viridique per
mixto: at si prope jecur, albus atque viridis est; quae ob
consensum propinqui visceris contingunt. Quodsi cibum
adsumserint, licet is meque multus sit, neque qui inflatio
nes facere soleat, valde tamen inflantur, et spiritum trans
mittendi cupiditatem habent, cui vero exitus intercluditur:
ructusque sursum impelluntur, qui nec ipsi viam inve
 ΣHMEI£2TIKON BIBLMIOM B. '153
Ed. oxom. [67, 68.] Ed. L. B. (59.)
περήση βία, φύσαι θgoutóδεες μὲν αί άνω καί δ£vg*yuó
δεες : veggòg xai xÜøtig £vuTto:8£α τόνφ, καί ioyovgim, vov
véovov άλλα άντ' άλλων. δωδυμα δέ τοντάων μέον, ἐς ög
yuag xoi xgtuaotjgag άδόκητον άλyog èrrupovrj* toÂÃούς
vóv inrgóv jJe ij $uuTta&ein λήθει. καί yàg xai ÉÉérauöv
xore , voùç xgs;uo otijgag, óc iòqv èyovrag airinv. άλλά yàg
xai τοντζοισι άvτ' άλλων άλλα. yiyvovrav ôè xai άττότοκοι
voυδε νουσοι, άποστάσιες μèv xai άλκεα οὐκ εὐήδεα. ίδεgo,
δέ και φδίοιες , άvaÅôéa. ἐπι yàg pύει καί yvuoìov ταχέαι
xai φλεγμοισι τολλά κολλῶδεσι ἐυνίστστaι j voÜoog * árág
xaì jìuxit, xai ögj. pvyQi άτιφοιτj yóg, xai χείματι
×agτεQq).
[68] K εφ. δ'. [IIegì òvosvregtng.] 'Evrégov τὰ μέν
άνω λεπτά και χολαῖδεα μάσφι τοῦ τυφλοῦ, yo\άδες ἐrixìnv*
άτὸ δέ τουτέων , τὰ κάτω τωχόα καί σαgxóδεα μέσφι τῆς
ágyijs τοῦ εὐσέος ἐντάgov. èyyiyveras oÜv èv άπασι ἐλκεα:

niunt; et sicubi coacti prodeant, flatus supra erumpentes

virosi sunt et acidi. Renes etiam et vesica per consem
sum adficiuntur, harumque partium dolor fit , et urimae
suppressio; in iis tamen non est vitium, sed alia aliorum
loco eveniunt. Verum hac re longe magis mirum id est,
quod ad testiculos musculosque, cremasteres dictos, im
provisus descendat dolor; medici non pauci consensum
hunc ignorant: et eorum aliqui cremasteras exciderunt,
quasi hi propriam mali causam in se continuissent; verum
his quoque alia aliorum loco eveniunt: Ex hoc adfectu
mascuntur abscessus malique moris ulcera: hydropes etiam
et phthises, quae samationem non recipiunt. Siquidem e
frigore et crassis humoribus multaque glutinosa pituita
morbus contrahitur. Quin etiam et aetate, et tempore,
et in regione frigida, et per duram hiemem exoritur.
C a p. IX. [De dysenteria sive torminibus.] Superiora
intestina ad coecum usque pertingentia, tenuia ac biliosa,
cholades vocantur. Ab his inferiora, quae crassa et car
mosa sunt, ad principium usque recti intestini porriguntur.
Omnibus his innascuntur ulcera, (horumque species com
154 APETAIOY KAIIIL1.10KOY XPONI QV II.16 Qv
Ed. Oxon. [68.] Ed. L. B. (59. 60.)
δυσεντεgin δέ τόνδε τόν ἐλxéov ai ύδαι. διά τόδε τοικί
λαι ἐασι αί voÜoot. τὰ μέν yàg èratioÀijs êáêv èvvsga, àva
òogijv μοὐvnv ποιείμενα, και ἐστιν άσινέα. έτάς δ* άσιvé
grega πολλὸν, ην τά κάτω ί τά πά9n' άλλη δε εῖ ομικοῦ
μέν ἐτι θαδύτεQα τὰ ἐλκεα , οὐκ εὐήδεα δε xai τάδε. άλλα
βαθέα καί οὐχ ίστάμενα, άλλ' ἐσδιόμενα, άόενόδεα, ἐg
τοντα, καί ἐπιοφακελίζοντα, δανατύδεσ. àvàg xai φλεβία
(60) ἐπί τjσι νομjot yiyvovvav τεgißgtova, èv τε τοῖσι ἐλκεσι
xai στέτες αίμοόόαyiag τὸ μάζον. άλλο είδος ἐλxéçov, ögòó
δεα , τgnyéα, άνόμαλα, τνλαίνια, ἀς ἐν ἐυλφ όζον εὐτομεν.
δύσαγδέα τάδε, ούτε γὰρ ἀτεὐν. άπύίως ίογει. örjfregów
τε yàg ìùovrai. αίτίαι δό δυσεντεgtns uvgiat, ἐπίταιgos òè,
άπειρίαι, μένες συνεχόες, δguuéwv τgόσα9αις, μυττωτῶν,
xgouuiov αὐτοῦ, oxoQööov, wgëv ταῖαιάν, δαιμέων ἐσωό.
άφ οίαι άπειpin, ùygöv än0ες , xvx£v, ij άvτέων τόμα, ij
oiz xaxà yógnv ἐκάστην άντί ούov yiyveva- òiytog àxta.

muni dysenteriae momine vocantur;) ideoque varii sunt

adfeetus. Etenim aliqua intestimorum superficiem tamtum
radunt, et cum excoriationem solummodo faciant, peri
culo carent: sed multo innocentiora, si in inferioribus in
testinis consistant: at si paulo profundiora sint ulcera, me
liaec quidem boni sunt moris. Alia profunditatem habent,
meque consistunt: exedentia, et glandulosa, et serpentia,
et sphacelum inferentia, et mortifera ; quin etiam , dum
serpunt, circumroduntur venulae, et in ulceribus largio
res sunt sanguinis destillationes. Aliud genus ulcerum est
tumentium, asperorum, inaequalium, callosornm, instar
modi, quem in lignis reperimus; haec sanationem aegre re
cipiunt: meque enim ad cicatricem facile perducuntur, quia
levi inomento solvi possunt. Dysenteriae causae sunt com
plures: praecipue vero cruditas, frigora continua, acrium
ciborum -adsumtio, ut myttoti (i. e. pulmeuti ex allio cae
paque intritis,) aut caepae vel allii per se, aut carnium
vetustarum atque acrium esca, quibus cruditas supervenit;
idem facit humoris alicujus insueti potio, vel ejus, qui
xvxsúν, vel istius, qui ßgvv&ov adpellatur, et alia pocula,
quae in singulis regionibus, vini loco, siti medentur;
 ΣHIMEIQTIKOV BIBL4ION B. 155

Ed. Oxom. [68.] Ed. L. B. (60.)

àvàg xai ττληyj x&i apù$ig xai yvyQorootn vixrovg άλ
xsa. ai òè èxwQtovsg xai τὰ ἐννεόντω τοῖσι, ἐλκεσι άτεg& xaì
êrega , èfè άλλοισι xai άλλοισι. jjv μέν χάρ ἐπιτολής άη, ά
voόεν μέν λεπτὰ , yoÂαῖδεα, άνοσμος, πλ}jv öxögov άπ' ἐντά
goov. τά δέ άπò τῆς vijατιος κατακοgδα μάλλον, xQoxost
όδα, xaxóóso : τά δέ xai §ùv, rj tQoqj λελvμόη μέν, άλλ&
τgmyείη, άλλοτε κάκοδμόν ἐστι, τά δέ άλκεα σηπεδύν. άλλοτε
ôë ioyet, óς άπό σκυδάλων μούνον ή δαμή: άπό δὸ τόν
xάτω ἐπί τοῖσι ἐλκεσι, ίδατύδεα, λεπτά, δvooua * ijv òè
èrtè uάλλον θαδέα , iyoQo&tóécz, ÜTtéQvògo, oivóóεα , η δκως
xgsöv ττλυμα. άλλοτε μέν ίδίη τάδε, άλλοτε δέ δύν τοῖσι,
xoTQiotov* xai τάδε ύygά λελυμένος τφ περιόδόφ , άγολα,
άνοομα* jj §vveovöτσ ἐngά έίασι, όλιαδngά τφ τεgtáóóq* *
ijv òè μάο καί λειότεgœ î rê íxça, ἐπι μέν τοῖσι ἀvo,
zoïóôεα, xai άφ όν xai δέ όν ἐσχετaι. xai yàg τ}ν ἐδgnv
δάκνει. δgiuíía yàg ij yoìj, xaì èrri uàÀÀov ijv άφ άλκεος:
plaga item, et frigus, et aquae gelidae potio intestina exul
cerant. Dejectiones autem et signa cetera in aliis aliis
que ulceribus alia sunt, et alia. Nam si ista superficiem
tantum attigerint, e superioribus intestinis feruntur tenuia,
biliosa, odoris praeter eum, qui ab intestinis provenit,
, expertia. A jejuno, autem intestino exeunt coloris quaedam
magis saturi et crocei et odoris foedi. Et interdum
haec cum alimento, liquato quidem illo, sed aspero; et
stercorum odor, modo gravis est, et ulcera ipsa putrefacta:
modo nullás est, misi ab excremento ipso. Verum ab in
feriorum intestinorum exulceratione aquosa quaedam, te
muia, sine odore, profluunt; at si ulcera profundiora fue
rint, humor saniei similis, subrubicundus, instar vini, aut
aquae, in qua caro lota sit; et haec modo per se, modo
cum excrementis; eademque modo humida, a liquore cir
cumfuso dissoluta, sine bile et odore : modo compacta et
sicca exeunt, sed ob humorem circumfluentem lubrica.
Quodsi majora sint et laeviora ulcera, idque in superiori
bus intestinis biliosa, tam eorum ratione, e quibus, quam
horum , per quae transeunt, emittuntur ; sedem quoque
vellicant, quia bilis acris est, et eo magis, cum ab ulcere
456 APETAIOY KAIIIL440KOY XPONIQV IL£60M
Ed. Oxom. [68. 69.] Ed. L. B. (60. 61.)
xaì ì yo1) δε τίων δxtog [69] Attag. έτι δέ τοῖσι βασυ
végotg τοῖσι κάτω αίμάλωψ ταχύς σύν φλόγματι, σαgxosi
δέα, οὐ κάgτα ττίονος, ἐναματύδεα ός άτέ άντ£gov &iva.
ύτάg xai δλα συμμάμικτοι μέλεσ* gégétat åêvxâ, Trayéa, μυ
ζωδδεα, ατέατι ἐvyxoTtévwv ix£λα δύν τό τεguόόόφ. τάδε μά
τοι άπὸ τοῦ εὐδόος τοῦ ταραμήκεος ἐyrégov. άλλοτε δè
μνάσόδεα μοῦνον , δδαζόδεα, σμικρὰ, στgoyyùa, δακνύδεα,
§§αναστάσιag Trvxtväg , xαί τgoὸvuinv Éùv jöovj ττοιεὐμεya*
èxxgiotas óè xàgro, ouxgás* τεινασμός τοῦδε η ἐπίκλησις.
άπό δὸ τοῦ κωφοῦ φέgovtav xai σάgx*$ êgêgvögov xai μεγά
λαι, ττεgiyQaq)ijv πολλὸν μέova èyovoav* 8&9&a 7iyvevai τὰ
άλκεα , xai αίμο; ταχύ, τQvyöδες' τάδε κάκοδμα τῶν πgó
(61)σθεν μᾶλλον. άπην δὸ ἐgτη καί ἐσδία τὰ ἐλκεα , xai
ίσχητοι μηδαμά ἐτί μηδέν, άνωσεν μέν τgός τοῖσι χολαδδεσι
τοίσι καταxog&ov , xQoxojδεα , καί άτο-φgœ , τQvyíovva, xai
μέλανα, ίοατῶδεα, τQασοειδέα, ποχύτεga τῶν πρόσθεν, κα
xóδεα, δκως ή οητεδῶν διαyoQ&t. ταοφ* vir άπεττοτégn,
- s. -

provenit; bilis autem pinguis est, tanquam adeps. Verum

a profundioribus inferiorum ulceribus sanguis descendit
concretus atque crassus cum pituita : et carnosa quaedam,
non admodum pinguia, intestinorum ramenta, eorumque
partes etiam integrae his admiscentur. Interdum crassa
prodeunt, alba, mucosa, adipis concisae similia, cum hu
more circumfluo; haec ab intestino recto veniunt. . Non
nunquam mucosa tanturn , pruritum moventia, parva, ro
tunda, mordacia egeruntur, quae hominem ad dejicien
dum frequenter excitant, et desidendi cupiditatem cum
volnptate faciunt, sed inter haec paucissima tantum ex
eunt; id mali tenesmus dicitur. At ab intestimo coeco fe
runtur carnes rubicundae, grandesque, circumscriptionem
multo majorem habentes; ulcera profunda sunt: sanguis
crassus et focculentus: et odor quam in aliis gravior.
Ceterum si serpant exedantque ulcera, et mulla prorsus ra
tione coërceri possint , e superioribus, non modo sature
biliosa, sed etiam crocea, spumantia, faecum similia, ni
gra, quaeque herbam isatidem aut porrum referunt, supra
memoratis crassiora, odoris tanquam putridi, dejiciuntur;
 ΣHMEIK2TIKON BIBLMION 1B. 157
Ed. Oxon. [69.] Ed. L. B. (61.)
&ς ύπό όδόντον λάβατον τεταμμένη μοῦvov* ijv ôè τὰ κάτω
άνεσθiqra, aiuâoTtsg uάλανες, ταχέα, σαρκοειδέα, ἐgv
8go, 9goußóôεα, άλλοτε μἐν μάλανα, ταντοίως ποικία,
xäxoόμα, οὐ φοgnrâ, âgéσιες τῶν ύygöv äßoöhnrot * άπε
λύδη κοτέ και εύμηκες άxQtvov xarà tîjva, üxog iyvés vò
Évrsgov, xai δέος ταgéoy&v àuqì èvrsgov τοῖσι άyvoovov τοῦ
τgijyματος. τὸ δέ ἐστι τοιόνδε. τῶν ἐντέgων, öxog της xot
Àtns, yivöveg ἐασι δοιοί' άτὰg xai άλλήλοισι ἐπιθέλλονσι
oῖδε λο$ot. ijv oöv j διττλόη λυδὴ, δ μέν ἐντὸς χιτῶν άπο
ovàg èg μήκος ἐάω χωgést, ô ôè èxtòς μίμνει μοὐνος, καί
o agxoÜrav, xai £tore hoῦται, καί άλδέονται, και ίδωσι
άσινέες. ττάσχει όè τὸ κάτω μουνον, αίτίη δέ τῶν χιτῶνων
τὸ σαgκοειδές. îjv òè αίμα άπό τεv àyyείου φόgnrai §ovòòv,
ij u£λαν, xa9agόν άζει, άμιχάς τgogijs, ij oxvßåøy άτεg.
εἰ δέ άπίταyog èftut*vdvvvvo πλατεσι άgayviotov ik&\og. δgou
βοῦται, ijv yvy9j* οὐδό χάς η ττίστις αίματος ἐκκQuoig* τό
alimentum quoque magis crudum, ita ut a dentibus cum
voracitate paululum duntaxat comminutum videatur. At si
inferiora erodantur, nigrae concretiones, et crassa quaedam,
carnosa, rubicunda, grumosa, ac monnunquam migra, omni
bus modis variata, foetida, intolerabilia , exeunt, humor
que sine voluptate profluit. Nonnunquam oblongum quid
dam, quoad plurima a sano intestino non discernendum
dejicitur, multisque veritatem ignorantibus excreti ipsius
intestini metum injecit. Verum haec res ita se habet: in
testimorum , uti ventriculi tunicae sunt duae, quarum al
tera alteri oblique superincumbit; quando igitur harum
connexio dissolvitur, interior tunica secundum longitudi
nem absistens foras exit, et exterior tantum intus remanet,
carnemque contrahit, et ad cicatricem perducitur, homoque
sanescit ac sine offensa vitam agit; id inferius intestinum tam
tummodo patitur, quippe cujus tunicae carnosae sint. Quodsi
e vase aliquo sanguis fluat, is flavus aut niger et sincerus fer
tur, cibo impermixtns, et sine stercore: et concretio quae
dam ei , latis aranearum telis similis, innatat; nam cum
refrixerit, in grumos abit, neque sanguinem excretum
hunc fuisse credideris; at ob immurmurationem multam cum
158 APETAIOY KAIIII,4,10R0Y XPONIQN IIAG^M
Ed. Oxom. [69. 70.] - Ed. L. B. (61.)
ôë άοίφ ττολλφ εὐν πνεῦμaτι μέον τῆς τεgtovdovog ij qov
τασίη τῆς ἐκκgίσιος. yiyv&vai xov* xaì èv xo%9 τέον άττό
ατασις, οὐδέν τι τόν άλλων τῶν ἐντὸς ἐλxéov §evotgers
o régn. xai yàg τὰ σημήία και τὸ πύον και ή άλόεζις τόν
£λxéov j óvvij.^ jjv òè èxxgùιες σκληQai τῶν σαQxoçûêov
§oov τετgiuuévat τgnyéov αωμασι ίκελεχι , j άπόστασις οὐ
- r. *. -

τοῦ εὐησεος τgόττον ^ άζει κοτά πολλὸν άπό τοῦ καλου

cr a. p. ct - -/ / • • c /
ύδωg, övo&vv&gtóòεα τgάττον. ÜÖgtoTog τόδε μvQiovg èôÜô
oavo. τὰ μέν άλκεα , ἀς ἐτος εἰπεῖν, τὰ ἐν τοῖσι ἐντέgouos
p. •» w cr w c. - » ¢ a w - » v - -o

τοιάδε' άτὰg jóε και ή τόνδε ἰδέη, και αί άπό τόνδε èx

a. c / • \ / w w w a. « t

×gioues, öxöσας ἐλεζα. φgáúo óè xai τὰ ἐννεόντα ἐκάστοισι

vöv vooevövvov, ijv τε εὐήδεα, ήν τε οιvagà j τὰ ἐλxsa.
> a. w ~s » * >• • - » - - >r xr

άθgδον μέν ούν ἐigrjo8oo , jjv ètitoÂjs άναδοgij, jjv τε άνω

ijv τε κάτω άγ, άπvQov, άτονοι, δgδοστάδην άγιαζόμενοι,
ouxgijov vjoi διαίτησι [70] ἐτεgoiog. ijv òè ἐλκος ἐyyévn
v _ _ - *^ / a.

ται, ἐπί μέν τοῖσι άνω στgöqog öczxvóóns, δριμύς, ός άπὸ

- - - nr »r v »r w w

χολῆς όεgμῆς σμικgijs, ἐμπvov άλλοτε και άλλοτε * τύ δέ

spiritu major quam pro effectu excretionis , fit opinio.

Excitatur etiam in colo puris abscessus, nihil quidquam
aliis ulceribus internis magis inusitatum: etiam signa et
pus et curatio ulcerum est eadem: sed si carnium qua
rundam excretiones fiant, durae, et contritae, et asperis
corporibus similes, abscessus mali moris esse significatur.
Interdum e colo magna vis aquae, dysenterico more, pro
fluit, quae res multos hydrope liberavit. Hujusmodi, ut
summatim loquar, ulcera sunt in intestinis; haec utique eo
rum forma; et hae ex illis excretiones, quas supra proposui.
Proximum est ut, quae in quibusque laborantium symptomata
occurrant, sive boni fuerint, sive mali moris ulcera, expo
nam. Itaque ut generatim loquar, si excoriatio superficiem
tantum occupaverit, vel in superioribus vel in inferioribus
intestinis, homines febre ac dolore vacant, et sine decu
bitu per tenuem victns rationem, alius alio modo sanescit.
Sim ulcus innascatur, torsiones in superioribus fiunt mor
daces, acres, tanquam a bile pauca fervente : intestima aliis
quidem atque aliis temporibus, ut plurimum tamen suppu
rant: cibi concoctio est imperfecta, cupiditas tamen non
 ΣIIMEI2TIKON BIBAIOV B. 159
Ed. Oxom. [70.] .^ Ed. L. B. (61. 62.)
ττλ&ον, ἐμττνον. η τάριες ήμιτελέες, οὐκ άπόσιτοι * jv òè
τοίσι κάτω άλκεα yévrjvov, To\/.6v τι άσινέστερα τῶν άvo*
xaì yàg τὰ ἐντεga TroÂÀóv tv μᾶλλον τόν άλλων σαQxostÒéo.
3jv. òè xot\o wczi άνεσθίοντα ἐς τά άνω yévnvov, tvgetoi
δ£&g, άλαμπάες, ἐν τοῖσι σπλάγχνοισι * ίτοßgύχιοι, πεgùpv
£ig, άποσιτίη, àyQutvin : âgvyai κακῶδεες, vavrin , yoìh,
άμετοι, σκοτοδίvm* ijv òè ττολλ} μέν j qog), χολωδέστεgov
ôë yiyvnvov, Étiuovov στρόφοι, και άλλοι τόνοι μάλλον*
arov xai èxìÜoteg òvvåuos, όπολύσιες γουνάτων, xavotóôssc,
διιμολεοι, άσόδεες, vovtin uελάνων, χλῶσσα ἐng), oqvyuoi
μιwgoi, άτονοι. τοντάτον άδελφά, öxöσα ἐπί τοῖσι xaxost
δέσι ἐλπεσι ἐλέα τὰ δανστῶδεα. καQδιδασουσι μάσφι λει
to9uutns : us(62)τἐτεgot òè oùôë ëg άνάκτησιν ἐπαλινδgó
μησαν' άλλ' ούτως ἐδόανον' τάδε τά δεινὰ ἐννὰ καί vjov
ύπὸ τῶν κάτω ἐντégων διορgóσεσι ', ijv yéuntat μ£ν τὰ ἐλ
zεα, άσχετος δè j gogij: tìjv öxöoov oi στgópov xai oi
πόνοι ύπό τὸν άμφαλόν κάτω, ἐνδα τὰ ἐλκεα' ίδέαι δέ
cztóe vóv èxxgtottov, öxoiag ἐλέα. îjv òè êti voiov 7tQo6
defit. At si inferioribus exulceratio inciderit, superiori
bus longe minus haec offendunt; quippe quae illis multo
carnosiora sint. Verum si in superioribus ulcera innascan
tur cava et serpentia, febres oriuntur acutae, obscurae, in
visceribus latentes, totius corporis algor, cibi fastidium,
vigiliae, ructus foetidi, mausea, bilis vomitus, vertigo.
Quodsi multa et ea biliosorum fuerit effusio, torsiones
continenter inhaerent, et ceteri dolores increscunt; acce
dit virium languor et resolutio genuum: ardente febri
extorrentur : siticulosi sunt: mauseant: migra evomunt: lin
gua sicca: pulsus exiguus, imbecillis, hosque omnia comi
tantur, quae in ulceribus perniciosis mortifera esse propo
sui: usque ad animi defectionem malo cardiaco laborant,
quidam ita, ut ad se revocari mon possent, sed hoc modo
occubuerint. Eadem mala inferiorum intestinorum erosio
mibus communia sunt, si ulcera serpant, meque profluvium
coërceri possit: praeterquam quod tormina ac dolores sub
umbilico inferius, ubi etiam ulcera sunt, percipiantur; ex
cretionum vero tales, quales esse eas supra diximus. Quodsi
 -r

460 APETAIOY KAIIII 440KOY XPONIQV IL4θαν

Ed. Oxon. [70.] . Ed. L. B. (62.)
τοισι μικτὰ í, ávaxoyj òè sic uoxgöv j vouijs, άλλα ἐπ'
άλλοις ἐλκεα yiyverat, τῶν μέν τgnuvoμένων, άλλων δέ xo
gvyovu£vov, öxos ἐν δαλάσση κύματο. τοιόνδε τὸ τῶν ἐλ
x£ov yυμα* ijv ôè xai xovè èragxéo, uèv ij qùoig, ovva
σκηση δέ καί δ inrgòς , τέτανται μόν ij vouj, xai δάνστον
oùx δόδωδέει, σκληθὰ δè xai όχδῶδεα μίμνει τὰ ἐντερα, καί
τόνδε ἐς μακgöv jj άλύεζις' αίμοόόαyin òè àtè èvv&gtov, jv
μἐν μεγάλης φλεßòς ή άgtngins ἐγ, δκύς ό διάνατος, οὐδè
μάρ οὐδέ τjv yeiga òvvavòv άσω ἐσμάσασθαι. καί τού άλ
7εος διyεῖν, ή φάgμακον αύτὰ τὰ ἐλκεῖ τgoaßáλλειν, xai
vou xai εί ἐπίσχοιτο η αίμοόόαyin qαQuάκω, οὐκ άτgéxìs
τοῦ δανατον ή qvyj. μετεζετέgouov yàg μεγάλης ἐσχέgns
Éwttooig τῆς φλερός τὸ στόμιον ἐς μάζον εὐθύνει, εὐτε xai
�gόμßov ëvöov èyyiyvovvai xai uiuvovot ἐσω, άgvxtos ij voÜ
oog. ygh oùv àgyoμέντοι aiuoόόαγίησι άρήχειν. δῆλm òè
άς ἐπίταν yiyv&vai μάλλουσα, εἰ καί μῖ τάμπαν εύσημος*
άση δύνεστι, ἀποgin, ßágos του τόπον, ἐνύα άήσσεται, ἐgü

in initio exigua sint ulcera, neque intra tempus aliquod

serpere incipiant, alia aliis superveniunt, quibusdam sub
sidentibus, aliisque in verticem adsurgentibus: talisque fit
ulcerum adfluxus, qualis undarum in mari. Ceterum si
natura valens extiterit, eique medicus etiam subvenerit, a
serpendo coërcentur ulcera, neqne mortis subest timor ;
dura tamen et tumida manent intestina, ac non nisi longo
post tempore ad sanitatem perducuntur. At prq/?uvium,
sanguinis ab intestinis, si a magna vena vel arteria exeat,
mortem infert quam celerrime ; neque enim manum inse
rere, partemque ipsam dolentem attrectare, aut ulceri me
dicamentum admovere possumus. Porro etiamsi medica
mento sanguinem , suppresseris, homo non propterea in
tuto collocatur; quibusdam enim ingens crusta decidens ve
mae osculum latius efficit; cumque in grumos abierit san
guis, iique intus remanserint, morbus jam sanationem
mom recipit. Oportet itaque incipientibus sanguinis profu
sionibus mederi. Hae plerumque cum instant quibusdam
indiciis, licet haud prorsus evidentibus, significantur; an
xietas adest et molestia: loci gravitas, in quo ruptio fu
 X, 2>HMEI£2TIKON ABIBLMIOV B, 161

Eâ. Oxon. [70. 71.] Ed. L. B. (62.)

όημα τοῦ παοαύτον, ην μηδάκω άαyii* w#v μέν ή φλὰρ
vêoçãoy}ς ἐγ, δς ἐπίτον μαλδάσσεται τέμττον. jv ôë
argögo j XQ6vov, χαλεπώτεQov xai ßQaòèvsQov. τοιόδε μὸν
τὰ ἐν ἐντεgotg ἐλκεα ' riyverat òè ôégéog ögg, δεότεgov qoi
vorógov, jooov jQog, ijwiora χειμῶνος. xai διάόδοισι μόν
ταιδίοισι και μειgaxiotov* òvoevrsQin òè άκμάζουσι xai véoiov
yjgag òè òvoo) 9èς καί ἐς ἀτειλ}jv XQ6vov* τά δέ άνεσθιό
μενω yégovot άηδεα' άτάρ και αίμοόόαyin ἐυμφωνος yjgg.
[71] Ke q). ι'. [IIegë £ιεντεging.] *Hv èrtì òvo eyre
Qijot xai άλκεσι τλατάσι xai xàgra 3&9δαι τόν άνω ἐντεgov
cörsùaì èyyiyvovrai tvwvai, Tayäat, στεράμνιοι, τά αιτία
èx τόνδε ἐς τά κάτω διεκόζει, δyQà, άδιάngira τοῦ τgogt
μον* τὸ γὰρ τῶν ἐyrégov àgaiòv δ' οὐπερ ἐς την άνω φο
g)v jj ταοφή άναίσσει, ἀπόκλεισεν ή άτειλη. άτgoqtn oìv
τὸν άνδαωτον ίσχει καί άχgotn xai άτοvin , êtíxìnv τὸ πά
όος λειεντεgin ioya : τὸ ἐτί τῖ ούλη λέγω τῶν ἐντ£go»

tura est ; sub ipsum ruptionis tempus vultus rubor. Et si

vema recenter fuerit disrupta, potest plerumque ad inte
gritatem perduci; at si spatium jam accesserit, aegrius sa
nescit atque tardius. Hujusmodi sunt intestinorum ulcera.
Oriuntur autem praecipue aestatis tempore: deinde au
ctummo : vere rarius: hieme minime. Pueris et adole
scentulis diarrhoeae contingunt. Dysenteria juvenibus et
aetate consistentibus. Senectus aegre convalescit, et ad ci
catricem inducendam longum tempus requirit; at exeden
tia ulcera in senibus vix reperiuntur; quin etiam senectae
sanguinis profluvia prosunt, -

C a p. X. [De lienteria, sive intestinorum laevitate.]

Si a torminibus latisque et admodum profundis superio
rum intestinorum ulceribus cicatrices fiant crebrae, cras
sae, solidaeque, cibi ex his in inferiora transmittuntur li
quidi, et ab ea horum parte, quae mutrimento esse debe
ret, indiscreti; intestinorum enim raritas, per quam sur- .
sum excrementa permeant, a cicatrice occluditur: homo
itaque nutrimento destituitur, decolorque fit, et imbecillis.
Malum lienteria dicitur, cum id, inquam, ab intestino
An etAEVs. IL
469 APETAIOY KAIIIL440KOY XPONI QV ILAθαV
Ed. Oxon. [71.] Ed. L. B. (62. 68.)
voùvoμα. και νῦν μέν ἐ$ £λκάδν ἐστι ή πάθη ' άλλοτε δè
êwrego- gèv óτειλ}jv οὐκ ίσχει' ἐδος δέ καί μελέτm δισόόνεῖσα
• / v nr v v • / v ^v

άκδιδάσκει τὰ ἐντεgg. (63) τὸ χάς ἐν τουτέοισι δεQμòv ìjv

xarayvy9£v κοτε μήτε καταπάσσα,
?... _ •a. 2/ , "^ •,
μήτε ἐς την άναφοgjv
v c o > / ~ _ nr

άναἰσοη. äxQarov òè ùrû âoçeying êý, διαδιδαήσκει τὰν ἐg

vov ij xQoqrj. άλλ' îjv £voyéòtog xai μ} ἐδgo in yévrjrov ij
xάθαgσις, άλλὰ φαύλη, άπλοῦς ἐμετος άττὸ σιτίων ἐλvos vijv
- »\ v w > /• • / w • cr c. -o ^
voùgov. ìv òè τ ûxê yoövoo xai èv äöom ? OzuT
v. i, § gos, gnä zgóre 3ai è $e, $ i aitia
vovréov , οὐδέν ἀφελέει. τίκτει δέ και yQovin voÜαος και
so / ^ > a v cf r ~o / > w

ôgêogτάδην xoyç£in* άτὰg xai ύδgotéç xove ἐς τόδε άττά

gwnipov εὐτυχός, ἐς κακὸν μέν ἐκ κακοῦ, άλλὰ κgéσσων ή
διαδοχεῖ.
Key. ig., [IIegì iargnóv.] Tot zura $ ύσtégn
v •» . v

àyczô) pêv ἐς κἀδαQσιν καί τόκον, ἐνμφοgì òè voÜøøy μυ

gtov τε καί κακόν. où yàg ἐλκέων ή φλεγμσοίης ij. άοῦ
μοῦνον, άλά xjjv Égativns δλη άνω κινδητaι, ἀκέως κτείνει.
<; > *
- - <;

v£yQáqαται μέν ούν έν άλλοισι, δκοία τόν άπ' αὐτόωv jv

rum cicatrice oriatur: jam enim ex ulceribus adfectus pro
venit: est autem, ubi cicatricem intestina hon habent, sed
consuetudo et usus ista profluvium pati* edocent: mam si
calor in his refrigeratus neque cibum concoquat, meque
in superiores partes propellat, neque prae imbecillitate re
tinere possit, omni prorsus confectione alimentum vacat.
Quodsi levis neque stabilis, sed vitiosa tantum fuerit pur
gatio, adfectum solvit simplex a cibo vomitus; sed si tem
poris spatio impingatur, atque fixa inhaereat horum causa,
id auxilii nihil proficit. Adfectum hunc diuturnus quoque
morbus inducit: malus etiam corporis habitus, licet ex eo
quispiam mon decubuerit. , Hydropes quoque in eundem
aliquando feliciter transeunt: e malo quidem in aliud ma
lum , sed posterius tamen priori minus grave est.
C à p. XI. [De uteri adfectibus.] Uterus feminis est
ad purgationem atque partum utilis, multos autem graves
que morbos infert. Neque ulceribus tantum et iv/Zam
mationi et fluori patet, verum etiam, si repente tota sur
sum feratur, celeriter occidit. Atqui de acutis et mor
tiferis, qui huic incidunt, adfectibus alibi conscriptum est.
 .>HME1©2TIKOM ABIBL4ION IB. 163
Ed. Oxom. [71. 72.] Ed. L. B. (63.)
όλέ9gtæ óÉÉ¢. τά δέ χθόνιος άδος διπλόος, σκληQtn, ἐλxsa,
“.
τὰ μέν άσινδα, τά δέ κακοήδεα , τράπτωσις άλης ή μ£geog.
άδος μèv oöv Égvêgês fi Xevx6yQoog - iôéa δηλοτ. £gvogòg
μέν, ην αίμα ἐανδόν, και αί τοῦδε ἰδέαι j T€\uövöv jj μé
λαν xai λεπτόν η ταχύ κσί τετηψός, οίον δgόμβοι, ίί λευ
xòς ός ύδωρ ή άχgδέανθος ἀς χολή - Troyùg òè öxog ötö
[72]λεπτος, ή λεττός iyòg xai xàxoόμος. λευκὸς δέ ός τύον,
δ δè άτQεκῆς, άς λευκὸς δόδος ' άτὰg xai αίμάλωψ κοτά τό
τύφ συνεκgêçt. μναίαι δέ άλλαι τοgά τὸ μάλλον τοντάων
xai jrrov iöéat. tsgtoόος δέ άλλοτε μἐν ή έτι μjva x&9ag
αις , άλλ' οὐκ ἐς τjv àgyαίηv £vvtovovov ττροσεσutnv. où
ττολλὸν μέν τὸ αίμω, ἐν ημάαησι δά πολλήσι ἐκgést: àÀiyj
μεQog òè ì òià stipus, άλλὰ καδagij. άλλος περιόδου τgó
τος, εἰς τgoόεσμínv ôè καί οὐκ ἐς πλῆθος τεQί τλεῖστον ή
τgórn κάδαQσις : δίς δέ και τQίς καθαίροντοι ἀνά ττάντα
τὸν μήva : άλλη ίδέn άοχετος μέν ή άο) καί σμικQ) ἐφ jué
gnc êxáστης, άλλὰ εἰς τὸν δλον μήνα οὐ πἀyyv ßaiij. oùôè
χάg ύστégn μύει τὸ στόμα, άλλὰ οἰyvvvat, tãgeoiv êg ά
Mala vero diuturna sunt f/uor duplex : duritîa : ulcera,
partim innocentia, partim maligna: totius aut partis pro
Japsus. Fluor est aut ruber aut albus : horum uterque
ex . adspectu patet, Ruber est, cum exit sanguis flavüs,
Hujusque species, ut lividus aut niger: tenuis aut cras
sus et concretus, instar grumorum; vel albus instar aquae,
vel coloris e pallido flavoque, tanquam bilis: crassus item
aut subtenuis, tamquam sanies tenuis ac foetida. In //uore
albo humor exit puri similis, verus autem serum refert; quin
etiam grumi aliquando cum pure eflluunt. Mille aliae spe
cies sunt inter has, quae secundum plus minusve tantum
differunt. Fluxus circuitus aliquando singulis mensibus,
tanquam menstrua purgatio, sed non ad praestitutum tem
pus revertitur ; non multus quidem sanguis, sed is per
multos dies destillat : neque plures dies, sed tum e toto ,
intermittit, Alia circuitus species est, cum singulis die
bus exiguum indesinenter fit profluvium, cujuis summa ta
men intra memsem non exigua est; os enim uteri non
committuntur, sed apertum est et resolutionem quandam
IL a
-
164 APETAIOY KAIIII440KOY XPONIQV ILA62v
Ed. Oxon. [72.] a.
Ed. L. B. (63. 64.)
a.

oiv îygότητος πάoyovog* $i ôè μήτε διαλείπει μήτε αμι

xgöv èxgést, αίμοόόαyiy άνήσκονσι. οημήία δέ- πQός τῖαι
yQojov τοῦ δδου ή χαοῦ τῆς άνού' άγαντνοι, άπόσιτοι,
άσσάδεες, άλντοι ἐπί τὸ ἐgvögöv μᾶλλον, καί δδυνόδεες,
w a. •» > > - v « • x. w - v er

xai xdxoόμον ἐπ' άμφοῖν τὸ δεύμα' άλλὰ μάλλον xai jogov

άλλ
a/.λοτε καιï åÀÀo
αλλοτε. ô uèv
ο zào
μεν χαQ λευκὸ ς xtvov ijv
κακιων μέσον του
ην μεςων
c w ›/ -or v c -. w va > a- c n

Íì onte%v êy* άλλοτε δέ δ ègvögög ijv àyQtaivm ii διάρgo

αις. άδgöov ôè $igijo9o, uάας μέν άπάντων κακίων, ττε
λιόνός δευτερον, όχθὸς δè καί λευκὸς καί τιάδης, μακgó
vegov μέν, jασον δέ κινδυνώδεες. τούτων δέ αὐτότον ό άygòg
xaxtov μέν, τολλὸν δέ xgéσσων δ τό συνηδὲ μεμιyμévog.
$uvij0ns ôë ëgv0gός μέν xai τά τοῦδε (64) είδεα' άτάg xaì
άσινέστεροι τσύτησι oi §vyj9εες' τὸ δέ άληθές γεgat&gt;αι
xaxtovsg oi èQvôgot ' jjxtovg òè v&fjviov οί λευκοί. άλλοs
« * w c • a. a. w - w »

ῦδος λευκὸς η ἐπιμήνιος κάδαQoig Asvx) ögtuéìo , xai όδα

§αγόης ἐς ίδονήν* Érti δέ τοίσι καί δygoῦ λευκοῦ, tay&og,
r. / • • a.

7ovostòéog πQόκλησις. τόδε τὸ εὐδος yovóóóouav yvvaixsiav

e

patitur, ita ut humor effluat. Sin multum idque sine

intermissione exeat , femina sanguinis profusione interit.
Notae sunt praeter materiae fluentis colorem ipsius color
mulieris; vigiliis premuntur: cibum fastidiunt: moleste
agunt: imbecilles, in rubro praecipue //uore, et dolori
bus adflictatae ; humor ipse in utroque genere graviter olet,
sed modo magis, modo minus; nam si magna putredo sub
sit, albus magis foetet: si erosio exasperetur, foedior est
odor rubri. Utque summatim dicam , ater omnium pessi—
mus est, deinde lividus; pallidus autem et albus et pu
rulentus diuturniores sunt, minus tamen periculosi ; et ex
his ipsis pallidus deterior est, sed longe melior, si cum
usitato mixtus fuerit: usitatus autem est ruber, ejusque
species. Quin etiam adsueti minus nocent; sed revera ve
tulas rubri plus offendunt, juniores ex albis minime pe
riclitantur. Alia est fluoris albi species, ubi menstrua
purgatio est albida 'et acris, et pruritum cum voluptate
excitat: exinde humor albus, crassus, seminique similis
elicitur; id genus gonorrhoeam muliebrem adpellavimus.
a.
 .> IIJMEI$2TIKOM BIBL1IOM B. 165

Ed. Oxon. [72.] * Ed. L. B. (64.)

êïéçauεν, ἐστι δέ της ύσrégnc pú$ic; oijvexev àxQατ}ς τόν
ùygóv yiyvsrai ' άτὰg »αὐ τὸ αίμα ἐς yQovijv λευκ}ν άμείβει.
τού yàg Trvgòς οὐκ ίσχει τὸ φοινίσσον. τήνδε τ}ν πάσην
xai στόμαχος voοέει καί ἐμέει φλέγμα' άτάg xai èvrsgo.
δμοίην ἰσχει, εὐτε τhν διάόδοιαν voοδει. yiyvsra íaea xai
èv ύστέας, τά μέν πλατέα, xynouóósæ, άπερ άλια, άκως
dvo Jogj vus ἐπιτολής, πύον ταχύ , άνοσμον, άλίγον. εύη
�εα τάδε τὰ ἐλκεα ^ άλλα τουτέων βαθύτεgo: xaì xaxiova,
ofς τόνοι ομικgoi, tùov δλίγφ tåëtov μάλλον, κἀκοδμα,
άλλ' ἐμπης εὐήδεα και τάδε. jv ôè èrri uάλλον βαθέα yí
zvnrai, xai τὰ χείλεα τῶν ἐλκεων άπηνέα η ταηχόα, iyóg
τις κακαδδης, καί τόνος τόν τgόσσεν μέσον' άνεσθίει δè
την ύστάgnv τὸ ἐλκος' άηκει δὲ κοτε και άπολvòévrt oag
*iov uh eig άτειλήν ίόν μηκιστον* xváve, vóôe. zgóvuov yi
yv&vai xàgro: * τόδε xai φοχόδαινα κικλήσκεται. άλάδgua ôë
τὰ ἐλκεα, ήν τgòg τοῖσι άλχος δεύνη και ή άνόσοτος άπο
Qj. σηπέδῶν δέ άπὸ τοῦ ἐλκεος άζει ούτε αὐτόμαι φοQnrj,
Est autem uteri refrigeratio, ideoque humores retinere non
potest; quin etiam sanguinem in colorem albidum permu
tat, siquidem ignis vi caret, qui colorem rubrum impertit.
Similem huic adfectum stomachus patitur, quando pitui
tam effundit: et intestina quoque, cum diarrhoea laborant.
In utero oriuntur etiam ulcera, quorum aliqua lata sunt,
pruriginosa, tanquam ab insperso sale : et in his fit super
ficiei quaedam excoriatio; ex' iisque pus erumpit crassum,
odoris expers, exiguum : ulcera haec sunt mitia. Alia
istis profundiora magisque moxia, quae dolorem aliquem
movent: plus aliquamto puris effluit et deterius olent; sed
haec tamen non sunt nali moris. Sin altius adhuc de
scendant, ulcerumque orae durae sint et asperae, sanies
quaedam foetida effunditur et gravior quam in prioribus
dolor accedit ; uterum quoque ulcus exedit, et soluta quae
dam aliquando exit caruncula; id ad cicatricem longo tem
poris spatio non perducitur, sed maxime diuturnum ac le
tale est; id etiam phagedaena dicitur. Porro ulcera sunt
mortifera, si in his dolor increscat, et femina molestiis affi
ciatur; ex ulcere putridus quidam humor effluit, vel ipsis
 466 APETAIOY KAIIII440KOY xPONIQV IIA ΘΩMV
' Ed. Oxon. [72. 78.] Ed. L. B. (64.)
&yQtatvs, paüosot τε καί φορμάκοισι, καί χαλεταίνει τόs
w • a* a. v > c * r • >/ n/ w

xaì inrgim : qúéßες δè èv ύστégm ἐς δyxov ozigovrai Éùv τε

Quotãgeoi τόν τάλας'
ę - 5, άστι δά τετννμένοισι οὐκ άσημον τj
>, w - - v v >^ - I

äqj. où yàg άλλως δηλον• τύg òè [78] xai άon τοῦ τον
/ r •

τὸς καί σκληQtn §υνεστιν , jt£Q τοῖσι δηQuóδεαι δανσταδδεα

övtæ áxscr. άτάg xaì èTtixÃnouv ίσχει καQxivov* άλλος καQ
/ ct v > - xm v v > /

xivog, ἐλκος μέν οὐδαμή, • öyxog òè σκληQός , άτέgauvog *

£vvvvvaiv&v òè τ}ν ύστέgnv öλην , άτάg xai άλχεα και τὰ
>/ cm •• / v -o w v on w a w

άλλα δσα ἐφέλκει • τὰ ἀντά δέ άμφω τὰ καgκινόδεα καί

yQóvto xai άλ&σguo: * toÂλὸν δὲ τὸ ἐλκος τού άνελxó
τον κάκιον καί δαμῆ και πόνοισι και ζωή και δανάτφ*
§ίστ&τοεῖ κοτε τῆς ἐδgns í Üørégm ' δλη, xaì èTti voîos
ungoiov tijg 7vvaixòg içêvet άπιστος ή άνμφοgh, άλλ' οὐκ
άθέητος η ύστεgm , oùôë êyévvnvog j αίτin. £vvδίδουσι
χάς οί ύμόνες, οί τgòς τούς λαyövog, öyjες της ύστégns
êövveg vsvgóδεες* οί μέν xατὰ τυόμενα τQὸς τ}ν όσφῦν λε
a. c v … » / *o/ v op. v w p. •

ττοί' οί δέ κατ', aùyévœ évêq; παί ένθα τQός τούς λαyóvog ,

aegrotantibus intolerabilis; idque tactu et nedicamento

rum applicatione exasperatur, et quovis medelae genere
irritatur; uterique venae in tumorem assurgunt cum par
tium proximarum distentionibus. Id a peritis tactu, ne
que alio quovis modo, deprehenditur; adest autem febris
totiusque corporis anxietas et partis affectae duritia, ut
pote in efferatis ulceribus;. haec mortifera sunt et cancri
nomen obtinent. Alia cancri species est, ubi nullum ul
cus subest, tumor autem durus ac renitens: totus etiam
uterus intenditur : dolores item premunt, caeteraque omnia,
quemadmodum in ulcere. Ambo haec sunt ex cancrorum,
genere, ambo diuturma et mortifera: ulcus autem est illo,
quod non exulceratur, et odore et doloribus et im vita
et in morte gravius. Sede sua totus nonnunquam exit ute
rus, et mulieris femoribus incumbit. Malum profecto in
credibile; uterus tamen ipse conspectui patet, neque hu
jus rei causa talis est, ut mon subinde possit incidere. Re
laxantur enim membranae ilibus affixae , quae uteri liga
menta sunt mervosa; harum illae, quae uteri fundo im
seruntur juxta lumbos, tenues sunt: alterae juxta cervi
 ΣΙΙΜΕiatixov LiB.arov B.
*
167
Ed. Oxon. [78.] Ed. L. B. (64. 65.)
oi òè μάλιστος vsvQtóôçgg, 7tAov&g öxovg vsûs λαίφεα. πάν
τες ούν ἐυνδίδουσι οὐδε, ijv ÉÉo í Üorégn άίσση. xrsivs,
μὸν ούν τά πολλά άπτωσις ήδε. 7iyverat 7ως ἐπί άμßìv
ouj xai σεισμοῖσι μεγάλοισι xai ßaig τόκφ* ijv ôè μ)
xrávm, ἐς μακgöv αίδε ἀδουσιν, δg&ovgai τά μχ όεητὰ και
vtênvoÜααι. ÉÉoo xai xavxa).6ασι τ}ν ύστégnv- öoxéev δέ
*οτε τῆς διπλάης της ύστέgns ô ëvöov ύτζοκῶς χιτών, εὐτε
άποστάτοι τοῦ §vvag&og. δοισί yàg (65) * aioyisg μοῦναι
άπηλλαyuévas yivöyog: ô ôè oùv άφίσταται μέν xai δεύματι,
άτε xai êvrgoομά καί διαίρ τόκφ, εὐτε ἐπί τό yogto tgoo
πόφυκεν- σύτén. ìjv yàg τόδε έλχητaι βία, συνεκτεgάσας δ
τῆς ίστégnc ytvóv, άλλὰ jjv μ) êx9âvm j yvvij, to\tvogoos
τὸ αὐτὸ συνηφόη κοτά σταῦμα, ή σμικρόν ἐάω φαίνεται :
ox&t&v zág τοῖσι μορίοισι j yvvi}. TtQooTivvsv xovè τὸ στά
μιον τῆς ύστέgng μοῦνον μέσφι τοῦ αὐχένος, άλλ' αῦσις εἰσω
δύεται, ἐν δσφQaivnrov j üo régn òvuijos xaxóóεσι. ἐλλει
ôë αύτέην και ή yvvh , W. όσφQαἰvnιαι δυμιnvóv εύοδάov.

cem ejus hinc atque illinc ilibus adhaerescentes valde

nervosae existunt, lataeque tanquam mavigii vela; omnes
itaque hae membranae relaxantur, quando foras exit ute
rus. Pro/apsus hic ut plurimum occidit; fit enim ex abortu
et magnis eoncussionibus et violento partu; quod si mon il
lico moriantur, vitam diu trahunt, visu foeda intuentes,
uterumque extra corpus, quasi a caule germinantem, mu
trientes. Apparet aliquando ex duabus uterum succingen
tibus membranis interior, et ab alterius continuitate divel
litur ; etenim duae tamtum membranae istius divisurae
sunt: quarum haec ob humoris fluxionem abscedit, sicut
etiam ex abortu et partu violento: tum vero secundis ad
haerescit, nam si illae vi extrahuntur, simul prodit uteri
tunica; at si femina mortem evaserit, in sedem suam re
gressa, ei adamussim connectitur, vel paululum extra pro
pendet, eamque mulier suis naturalibus contegit. Uteri
aliquando osculum usque ad cervicem duntaxat prolabi
tur, sed rursus intro se recipit, si uterus suffimenta mali
odoris olfaciat; ipsum quoque mulier attrahit, si odora
168 APETAIOY KAIIIL140KOY XPONIQV IL4θαν
Ed. Oxon. [78. 74.] Ed. L. B. (65.)
άτὰς και χερσί μοίης άτgéuæ siooo 8ést , jovyj tuείευμévn
wαί χQuouévm τgόσδεν τοῖσι ύστégng μειλίγμασι.
Keq. ιβ. [IIegì àgêgêruδος καί ίοχιάδος.] £vvös
μέν άπαντον τόν άgögov πόνος ή άgôgττις' άλλὰ ποδῶν
μὲν ποδόygnv xaìêouev, ioyuáòa òè ioyiov, χειράγgnv ôè yει
Qóv* ijv 7£ μην οχόδιος j £ti vi vóv τQooxaiQov αίτίων δ
τόνος, ή κgύβδην δέ με[74]λέτησι ττολλὸν χQövov jj voÜgog,
«

εὐτε ἐπι προφάσε σμικοῖ δ πόνος xai j voυσος ἐφόn*

άστι δέ άπάντων ἐυλλήβδην τόν veÜQov í táôn, ijv αύ£n
δέν τὸ xaxòv άπασι ἐπιφοιτj* ágy) ôè veÜga và δεσμά
τόν άg8Qov, xai öxöσα έ δστόων τάφvxe xaì èv δστάοισι
Éupêvet. δέύμα δέ τοντάων μάγοι. ου τονδει μèv yàg ègi$,
oῦδ' άν τάμνm vis ì òÀïíp* ijv òè ÉÉ ἀντάων τονj, oùôë
Érsgov άλγέει τοῦδε δυναταότεQov, οὐ σιδηρά σφίγyovva , où
δεσμά, οὐ τιτQόσκον £ίφος, οὐ κσίον τύg. xai yàg xai
vajvo; èvavaugoùvvav js uείδνων πόνων άκεα ' xai jv τέμη
menta grata maribus admoveat: quin etiam obstetricis ma
mibus sensim reponitur, si placide comprimatur, medi
camentis antea inumctas ad leniendum efficacibus.
Cap. XII. [De arthritide et ischiade] Communis
omnium articulorum dolor est arthritis; quem in pedibus
podagram appellamus: in coxis ischiadem : in manibus
chiragram; si nempe levis fuerit dolor, e causa aliqua
ad breve tempus durante ortus, aut longo tempore laten
ter inhaeserit, ac dolor tandem morbusque ex parva occa
sione emicuerit. At si malum jam auctum omnes artus
invaserit, est omnium generatim affectus mervorum. Ini
tium fit a nervis, qui articulorum ligamenta sunt : et ab
iis etiam quotquot ex ossibus oriuntur et in ossa desi
numt. Id in his utique miramdum est, quod ne minimum
quidem doleant, etiamsi secentur aut collidantur; at si
per se membra condoluerint, eo nihil potest esse vehe
mentius, non si ferramento percutiantur, non si constrin
gantur vinculis, mon si gladio saucientur, non si igne exu
rantur ; etenim haec ipsi exposcunt, ut gravioribus sint
doloribus remedio. Quodsi quis dum membra dolent ea
incidat, sectionis dolor utpote minor a majore obscura
 »HMEI£2TIKON BIBAION B. 169
Ed. Oxom. [74.] Ed. L. B. (65. 66.)
τίς αὐτά, τονεύνται, άμαvgoûrov δ τῆς τομῆς τόνος σμι
xgöv ύπὸ τοῦ μάζονος * ijv òè δδε καατέη , jöovh opéag ìå
ίντοι ἐτιλήσουσα τόν ττάgog * Ttäoyovov òè voυτο όδόντες
xai δστόα* αivinv òè άτg*xéæ μέν ἐσσοι μοὐνοι Θεοῦ, ἐοικντων `
óè xai ävögtoTtov ' ἐστι δέ ός ἐπος εἰπεῖν τοιόνδε. τό μέν
xâgro Trvavòv àvatoόητον φαύσιος και τgότιος, τjδε και
άποvov paüov xai ταύσι. άλγος yàg τgystg èv αἰσθήσι.
τὸ δè πυκινὸν άτQrjyvvvov* διὰ τόδε καί άττονον* τὸ δέ ά
gauöv, εύσισόητόν, καί τgnyüv&vai τgóματι. άλλ' ἐπεί και
τά πυκνὰ ἐj ἐμφυτφ δόαμη, xai αἰσθοιτο τῆδε τί δέgum.
εἰ μέν οὐσιῶδns ij ögöσα αἰτίη ἐοι , οίον η μάχαιga } λέ
�oc, τὸ οὐσιῶδες τοῦ πάσχοντος ούx âyâst: tvxvóv ràg
την φνην. jjv òè τῆς ἐμφυτου δάgung övoxgaoin λάρηται,
aioòjoiog yiyvera rQoth. τοντ{ον ἐς ἐοντάης τονάει ή
�égμη, ἐκ τῆς xav* otio$noiv άσωσεν έχείQ&tov άσιος. φύσιος
ôë ijs ès uάω ή τεguovoing τά άλyεα. èyyQiuTrtvov ôè ì
êgêgîtig άλλοτε ἐς άλλα άgògσ, τοῖς μέν ἐς ioyia, xai τά
ττολλά τῆδε ἐπιμίμνει χύίος, (66) άσσω τε μάλεα ποτε μικgòv,
tur; vel si iste praevaluerit, volnptate afficiumtur ex prio
ris oblivione. Causam quidem veram soli movere dii: ve—
risimilem tamen ipsi quoque homines. Id autem, ut sum
matim loquar, hujusmodi est; quod valde densum est, id
meque tactum neque vulnus sentit: quam ob rem im tactu
atque vulnere dolor abest; dolor enim in exasperatione
sensus consistit. Quod autem densum est, id exasperari ne
quit; quo fit ut dolore etiam vacet. At rarum acuto sensu
praeditum est, et vulnere exasperatur. Quoniam vero densa
etiam inmato calore vivunt, per eandem quoque calorem
sentire possunt. At si causa efficiens substantialis fuerit,
tanquam gladius aut lapis substantialis corporis patientis
pars mon dolet, quia naturaliter densa est. Sed si calo
rem inmatum mala temperies occupet, sensus pervertitur:
at cum horum ex se ipso doleat calor, id ab interno sen
sus impulsu excitatur, ex matura vero adaucta nimisque
abundante dolores proveniunt. Arthritis aliis alias ar
ticulis infigitur: in quibusdam coxas occupat, eaque parte
homo plerumque claudus remanet: et reliqua etiam pau
 170 .APETAIOY KAIIIL4ZfOKOY XPONIQN IL469 QN

£d.
<5
Oxom.
> •v
[74.]
• v w v. • a.
Ed. L. B. (66.)
v - xw

εύτε οὐδè èrì tā auxQ& φοιτη, πόδας τε xai yετgag. ijv

yàg μειζόνων λάβηται μελέων yogijααι την voÜoov övvau£vov,
oῦχ ύττερθαίνει τὰ δgyανσ* ijv òè άπὸ τοῦ σμικgoÜ ãg£n
-o w » / v > • * < so a. • a. w » w

ται, ἐστὸ εὐήδης καί άδόκητος η είαβολή. ίσχιάδος μέν άττὸ

- a. •, /

μηQoù xατόπιν ij iyyüog ij xvijuns j ágyij. άλλοτε δέ άττί

vj xorúm τὸ άλynua qaivErat , cùδις ἐς yλοντòv j} όσφύν
ixéìn , xai πάντα μάλλόν ἐστιν η δόκησις ἰσχίον. άτὰς κοαί
/ vr - r.

vὰ άg9go óôé Ttoog ägyετaι • τοῦ ποδὸς τὸν μέγαν δάκτυλον

άλχόει, αὐσις τ}ν ἐπιτgόσω πτέgvnv, j. torè ornQißöuεθα *
-» - z • •

ἐτειτος ἐς τὸ κοῖλον ήκε' τὸ δέ σφvgöv ÉÉ¢ôônos Üovatov.

argόφασιν δè gituóvrai àvaivuov,
c Ww • 2.
oi μέν xgntìòog x&y£js τgí
w a. v v »\ /

ßov, oi òè μακQijv πεQίοδον' άλλος δέ πληyjv jj 7rárnua:

oῦδεῖς δέ φgáαει τjv οίκοδεν ούσαν. άτάg xaì àxoöogo,
τοῖσι τάoyovou τά άτQεκές ἐδοζε άπιστον^ διὰ τόδε ἐς άνή
o / cf - » • c / » a. … w

c Q ;n, δτιτερ
*εστον έτρατη,
- e, τησι
ης ἄ0y7j0u
0X7] òxóτε ἀσύεyεστάτη
w n. sgs
ἐστί /. »\ v p.

ij yoüoos, ô inrgòς οὐκ ἐνίστσται : jv òè ZQövg zQarivêí,

lulum tentat, jam exiguos artus non invadit, uti manus ac

pedes. Nam si majora membra occupet, quae morbo ca
– piendo sufficiunt, is instrumenta ista non praetergreditur.
Quodsi ab exiguo membro initium sumserit, placita et
inopinata fit accessio. In ischiade a posteriore parte fe
moris aut a poplite aut a, tibia incipit: alias in coxae
acetabulo dolor excitatur , rursusque in clunem aut lum
bos impetum facit: et quidvis potius videtur esse, quam
zschias. Caeterum in articulis hoc modo oritur arthritis;
magnum pedis digitum dolor occupat, rursus calcis ante
riorem partem, cui insistimus, ac deinde in ejusdem par
tem concavam subit, et malleolus denique intumescit. Cau
sam mali non justam laborantes afferunt; quidam novi cal
cei attritionem, alii longam obambulationem incusant: alii
ab ictu aut calcatione ortum pronuntiant: memo autem
causam internam esse arbitratur; meque vero si quis ve
ram commemoret, fidem aegrotantibus facit. Ideoque af
fectus insanabilis evadit, quia morbi principiis, cum is
minimam habet'firmitatem, medicus non resistit; et si spa
tio vires acquisiverit, cura omnis supervacanea est. Qui
 ΣHMEIQTIKON BIB.1Iov B. 171
Ed. Oxon. [74. 75.] Ed. L. B. (66.)
àvówntos j uéìétn. τισι μέν ούν ἐς τοδόν άg0go, utuve,
μέσφε δανάτου, τιοῖ δέ νόμεται ἐς τ)ν τοῦ τοντὸς σκ}veog
τεgioόον* τά πολλὰ δè άπὸ τῶν ποδόν ἐς γετggg jj:£e. oj
zág μεγάλα τὰ δgua vj voῦσφ χει[75]góv τε και τοδόν,
ört άμφω όμοφvéα, ίσχνά xai άσαQwg xaì èyyvr&ro τοῦ
$$o φύγεος' άττωτάτω δέ τοῦ ἐσω δέλτεος. αὐ9tg äyxov
xai yövv* étì òè τοῖσι κοτύλαι, τεgtovQoq)og ijòs uer&ßaoig
ès vóτον μῦας και δεδgnκος. άπιστον εἰς όσον ἐgte, τὸ κα
xöv. στόνδυλοι άλχέονσι δέγεός τε καί αὐyévog, xai £g άxQov
êgetòst τοῦ ieQoù δατέον' και ἐνμττάντων τε δ βοῦς, övog,
xai η ίδέη ἐκάστου δδύνn. άτάg jóè vévovrsg, ijöévv μύες
Éùv ëvräost άλyéovgt. 7v&$ov καί xgovögov μύες, vsqgόν
xai xυστιος ή διαδοχή. ό τοῦ δαίματος. ἐπῦ πᾶσι ττάσχει
άίνας xai ότα xai χείλεα. ττάντn yàg veüga xai μύες• τῆς
x&qaìjg ijyse τάς άαφάς, οὐκ εἰδῶς μέν δ τι τονζει, δε£
xvve vóv άαφόν τά είδεα λοά}ν, εὐθείην, ἐπικάgσιον, όττίσω
vs καί τQόσω. ioyyijv òè τήν δδύνην καί τοῖσι δστόοισι
busdam itaque pedum articulis usque ad mortis diem in
haeret, quibusdam serpit in universum corporis ambitium;
ut plurimum vero a pedibus in ' manus procedit, idque
non multo interposito tempore, siquidem manus pedesque
ambo sint ejusdem naturae, tenues mimirum atque carnis
expertes, externo frigori proximi , et ab interno calore
remotissimi ; rursus, cubitus genuque tentantur, deinde co
xarum acetabula: convolvitur demum atque transit ad
thoracis dorsique musculos. Incredibile est, quam late vi
tium serpat; dolor ad cervicis spinaeque vertebras proce
dit, summoque ossi sacro infigitur: hisque omnibus et
quidam est communis, et quidam singulis proprius dolor;
quin etiam tendines cum glandibus ac musculis dolent at
que intenduntur: maxillarum item temporumque musculi:
remes postea et vesica afficiumtur ; quodque maxime mi
randum est, mares tandem hominis auresque et labra ten
tantur; mulla enim pars est, ad quam musculi et nervi
mom pertineant. Cuidam homini indoluerunt capitis su
turae, qui , quidnam id esset, quod afficeretur, nescius,
suturas describebat, obliquam , rectam , transversam, et in
179 APETAIOY KAIIII440KOY xPOVIQV ILA0£v
Ed. Oxom. [75.] Ed. L. B. (66. 67.)
εμπετταρμένην. ττάσαν yàg άστειον ἐνμßoìjv véuεται ή voù
qος, άκως ποδὸς ή χειρὸς άgögov. yiyvovrav ôè τόν άg
8qov xai άτιτωgóouες' τά τgöra uèv öxoiov άποστάσιες
ioyovot • £τί δέ μᾶλλον τνκνοῦνται, καί τηyvvuévov τοῦ
ivgoû àtnv&sg oi άφέστες' τέλος δέ τόgov ov&ööoi, £vxoò
£vvtorayrau- £s óè tüv öyxov ouxgoi öxoiov iov9ov xai u£
tovsg * íygöv òè παχύ, λευκὸν, χαλαζῶδες, καί yàg τοῦ
παντὸς ή νοὐσος ψνχgh öxog χάλαζα- δοκέει δό δέguns à
ayv£ιος ἰσχειν διαφορήν. καί yàg oiov τόν εὐ θέλvxv&ov
ij3ovff* àuoi δέ άνδάνει (67) uinv μέν αίτίην τύν ἐμφυτον
vy%£iv £uuevat, utqv òè και τάδην' άλλ' ἐν μέν εὐδέως ἐπι
δώδη και δέρμη φανη, άμψύδιος χαδος καί τοίσι τégπεται.
övöμάζονσι δέ σέgunv τήνδε ' ijv òè δ τόνος ἐν τοῖσι veü
qοισι εἰσω μίμνη, ἐυμπεπτάκρ δό τò ägögov άύεαμον, unôè
άτοιδες , yvyQijv τήνδε φαίην ἐμμεναι, ἐφ is 9sQuóv φασ
μάκων ἐς ἀνάκλησιν δέαμηε χθέος, χαῖ δέ τάδε πολλὰ τῶν

priori, et in posteriori parte capitis, de tenui dolore os

sibus infixo conquestus; etenim omnes ossium commissu
ras morbus invadit, perinde ut pedis manusve articulum.
Callosi enim fiunt articuli, qui primo tanquam abscessus
habent, postea magis magisque condensantur, et cum hu
mor penitus concreverit, durae sunt ossium extremitates:
-tophi demum albi solidique consistunt, et in toto membro
tubercula partim exigua, Parorum instar, partim his ma
jora assurgunt; humor autem crassus est et albus, gran
dimi similis ; morbus enim, tanquam grando, frigidus umi
versum corpus occupat. Quibusdam affectus hic videtur
caloris et frigoris differentiam prae se ferre: siquidem
modo ex calore, modo ex frigore voluptas percipitur; sed
mihi placet unam causam ab innato frigore, unumque esse
morbum. At si is celeriter increscat calorque emicet, re—
frigeratione opus est, -et hujusniodi medela affectus miti
gatur; id genus calidum appellant. At si in nervis dolor
intus moretur, et caloris expers collabatur articulus, ne
que in tumorem assurgat, frigidum hoc esse dixerint; in
quo fervida medicamenta ad suscitandum calorem requi
 ΣHMEIatIxov BIBaiov 1). 173
Ed. Oxon. [75.]
a' a* w a.
- Ed. L. B.
/
(67.)
* _ •

xâgvo. δguuéov. 68Quao in yàQ τά τε ἐνμττεττωκόταΤμέgeos

εἰς όyxov ijysige xαί τ}ν ἐσω δέgunv ἐς άνάκλησιν ήγαye*
εύτε τόν φvygóv yQáog. ττίστις' τοῖσι χάg αύτ£οισι
p. ~
οὐ τά f. -

orir& $uupêgew* xaì yàg δ κοτε ἐvvijvsyxe, τοῦτ' ἐρλαίμεν

άλλοτε * óς δè ëßλαιμεν άλλοτε * óς δὲ ἐτος εἰπεῖν, θέgμης
êtî vî âgyj, pύδιος δè èrri vj τέλει χgéog. §vvsyjg uèv
3; 4 a - » c • •• r a. a* v *om. :o cr a.

oùv τοδέχgn où ônûiog yiyverat, διαλείπει δè ἐσθ' ötn ygó

vov μακρόν, λεπτη ydg * xai 'OhvuTttaov ëvíanos toόαygός
• > >_ r p. » a ao »/ v • £ . •a.

èrì àvégét ögöμον. άλλ' άνδges uèv τταθεῖν άrjtrsgov, yvvat

xóv òè ἐλαφgότεQov* yvvaixsg òè àgatövegov μέν άνδgóv, ya
λεταότερον δέ τὸ γὰρ μ) ἐν ἐσέ μηδè oixeiov, i}v ίτό .\ a a. -

&vdyxns xgéooov yévnvov, ßtgovijv μάζονα τίκτει τ}ν ἐνμφο

gfjv * jjhixin τά ττολλὰ μέν άπò êtêov πέντε και τQujxovra.
δάσσον δè xgi ßgáòegy éx vijs ἐκάστου φύσιος καί διαίτης.
δεινοί μὸν ούν οί πόνοι, xai τά ταQuóvra tóvov μζονα.
• a - p. •» / a* t

λειτοδυμίη ', a* ^
êiâ, τησι -»
pavo&ov axivnoin ,
p. - w
άτοοιτιη,
c •
δίμος,a*

άygvTtvin* jv ôè èrro véìòασσι, τούτο μέν άκος ἐκ δανάτου

runtur; plerumque etiam admodum acria mecessario usur
pamtur, quia calor et collapsas partes in tumorem attol
lit, et internum calorem evocat, quo tempore frigida rur
sus juvant. Huic rei fidem facit, quod iisdem eadem non
conveniant: quod enim modo profuit, id alias obesse de
prehenditur; atque, ut in summa dicam, calor in prin
cipio prodest, refrigeratio in fine. Podagra vix quem
quam continenter infestat, et interdum diu intermittit,
quia tenuis est. Fuit etiam 'podagricus quidam , qui in
Olympicis ludis remittente morbo cursus certamine victo
riam reportavit. Viri hoc affectu frequentius quam mu
lieres, sed levius tentantur; mulieres vero rarius qnam
viri , sed -dolentius: quoniam id , quod extra consuetudi
nem neque familiare est, ubi ex urgente aliqua causa va
lentius evaserit, violentiora quoque mala inducit. Aetas
huic maxime opportuna est ab anmo quinto et tricesimo;
citius tamen seriusve ex cujusque natura ac victus ratione
contrahitur. Vehementes in his dolores excitantur, et
symptomata accedunt doloribus atrociora: vel ex tactu se
quitur animae defectio: motus impotentia est: cibi fasti
a.
•
 a.

174 APETAIOY KAIIII440roy xPOVIQV IIA9Qv

Ed. Oxon. [75. 76.] a' -o/ ¢ p. •» . c -»
Ed. L. B. (67.)
»n

τεφευyδτες, άνετοι τὸν βίον, άxQατεες , άπλοτ, εὐσυμοι, δω

goόόκοι και ἐς τ}ν δίαιτον άβgot * [76] τοῦτο δέ ός ἐx
p. 3r • / »r * • p. •

δανάτου αύσις ἐσόμενοι άδην yQ£ovrav tj Tragoüom Cofi.

> / • -o cI cr a. »/ v -•

&τέσκημε ττολλοῖον ἐς ύδgora j TtoööyQn, άλλοτε δè ëg

άσόμα : xaì vóvδε άφυκτος ή διαδοχή.
Keq. ty. [IIegi ἐλεφαντιάαιος.] 'EÀéyavtt τό ττά
δὲ καί τό δnQtq) τὸ ἐλεφαντι ἐννὰ μόguo: *aì ìöém*;, xozi
- w / - w - •» v > v >/

χQoij xai μεγέθεῖ καί ßιοτj* άτὰg

xo/ I v ^• oùôè άλλφ τφ ίκελα,
/ / •-» •o/ ei v a •a / p. v

oῦτε τὸ πάδος τάδεύ, ούτε τὸ ἀδον ἰαδφ ' ἐλεφας μέν γε τὸ

δngtov xai xàgτω δισφέgov* Ttgöτιστα μέν χε μάγιστον καί
/ / •• v c. a. »\ - • » >r /

τάχιστον* μεγέθεῖ μέν δκόσον άν ίσον ἐπέ άλλφ ίτόφ τvg

vnòòv àvaêείης μέγα* τάχιστον δè ἐς πλεύvo. Ctjα τάχιστα,
εί ταgáÀÀnλα δυνδείng. άτάg oÜóè ίδέην κἀgτα τιρ ίκελον •
yQovjjv μέν μέλανος κατακοgéog άποντες και δ' άλου τοῦ
oxijv&og. τττος μέν χε άλλος μέν λευκότστος, άκος οὐ θg;
ixsg 'P/joov' άλλοι δέ τόδαQyov, övog Mévéhéo) TtööaQyog. oi
ôè Éav9oi, öxtos ἐκατὸν καί πεντήκοντα' άλλοι δè xvavêov *

dium: sitis: vigiliae. Quodsi a malo recreantur, vitam

quasi a morte conservati remissam agunt, intemperantes,
simplices, hilares, munifici, in victu delicati: porro tan
quam mortem rursus evasuri praesenti vita cum licentia
perfruuntur. Multis podagra in hydropem, aliis in asthma
transiit : et ex his illi succedentibus non evitanda mors est.
C a p. XIII. [De elephantiasi.] Elephanti morbo cum
bellua elephante multa sunt communia, quoad speciem et
colorem et magnitudinem et vitae rationem; neque vero
alii cuivis similis est, vel affectus affectui, vel animali
animal. Etenim elephas ab aliis feris longe differt; primo
maximus, crassissimus est: tanta quidem magnitudine, ut,
si magnum quodvis animal alii in turris morem superim
ponas , ea exaequet; crassitudine vero tanta, quantam ani
malia plura crassissima lateribus inter se conjuncta mom'
exsuperent. Caeterum neque specie aliud quodvis magno
pere refert ; etenim omnes per universum corpus coloris
sunt saturate nigri; cum equorum alii candidissimi sint,
quales R/iesi equi Thracii ; alii pedes albos, habent, ut
IMenelai Podargus; alii flavi, sicuti a Nestore commemo
 2>HMEIQTIKOV BIBLMIOV JB.' 175
Ed. Oxom. [76.] Ed. L. B. (67. 68.)
%ττφ είσάμενος παρελάατο xvgvoyαίτης, ἀδε xai (68) ßöες,
ἀδε και κύνες ήδè öxöσα άνὰ τ}v yijv Égτετὰ καί τέα
φέαρετοι. ÉÀéyovreg òè μοὐνοι μέλανες, ἀοφοειδέες τ}v ygo
fjv* vvxtì óè xai δανάτφ ίκελοι * iöénv òè, xégnva μέν xar
êyov xai Ttgöαωτα άomucz, êïònìa vìjv μοQgjv, êfî aîyév.
αμικgς, ἀς δοκέειν την κεφσλ}ν ἐπò τοῖσι ἄμοισι ίζένειν•,
xai όδε οὐκ ἐκδηλον, ότα χάρ μεγάλα, πλατάα, ττεgvyó
δεα, μέσφι κληίδων τε και στέgyων' άς ἐxQvys τὸν αὐyéva.
τοῖσι ἄσί, δκως vijsg àaigeot. xégato, ôè φαδυμα διάλεντα
ὸ ἐλεφας ἐπῦ μελαντάτφ' μετέτεgos τάδε όδόντας κικλή
oxovov* τάδε μούνα λευκότατα, άκως οὐδενὸς άλλον τε οὐ
δάν οὐδέ λευκοῦ ἀδον' καί τάδε οὐχ ύπάρ μάτωτα xai wgo
τάφους, όπως τοίσι κεφαοφόσοισι ή φvij. άλλὰ κατὰ στόμα
xai την άνω χνά9ov, ögöta uévet ἐς τὸ πρόσσεν οὐ κάgra
άλλά άνω ομιxgöv τι καμπύλα' άκως ἐντύσσεσθαι ἐκ το5
ôgêiov èv&tn , xai άgσσύαι άχόος ἐν τοῖσι δδουσι οιμοΓς.
μεγάλα δέ τὰ κégavæ, uijxog μάν δκόσον δgyvujv oi μεσοι.

ratae equae centum et quinquaginta: alii caerulei, ut cum

Homerus inquit, in speciem mutatus equi, cui caerula
in armis luxuriat juba. Idem videmus in bobus, idem in
canibus, idem in reptilibus cumctis atque animalibus,
quotquot in terra pascuntur. Elephantes tantum omnes
migri sunt, colore tenebricoso, et mocti et leto similes.
Eorum vero species hujusmodi est: caput habet aterrimum,
cum vultu latente, formaeque mon evidentis, super cervi
cem adeo brevem, ut caput humeris* insistere videatur,
quamobrem id non in conspectum venit. Aures enim
magmae crassaeque, alarum instar, usque ad jugula pectus
que praetenduntur, quibus cervix atque humeri tanquam
navigia velis occuluntur. Cornua vero elephas habet mi
rifice candida, colori admodum atro internitentia : ista non
mulli dentes vocant; haec in eo tantum albissima sunt, me
que ista candore exaequet quaevis vel candidi animalis
pars. Et haec quidem ipsa mon , ut in aliis cornigeris ami
malibus naturaliter fieri solet, fronti ac temporibus inna
scuntur, sed in ore maxillaque superiori posita antrorsum
476 4 PETAIOY KAIIIL440KOY XPONIQV II.49ov
Eâ. Oxon. [76. 77.] ' - Ed. L. B. (68.)
άλλοι δè πολλόν τι τουτέων μάζονς μέσφι διτλόν- τgoßo
λ}ν δ' ἐσχει ή άνω yvá9ος άπό τοῦ χείλεος μακg}ν, [77]
ûvδατεον, σκολι}ν, ἐgτετῶδεα. δοισι δè èrì rò åxgov τῆς
argoßoâijs ἐασι ἐκτgijateg ' xai τάσδε διαμπεgèg u&ogv τοῦ
arveiuovos ἐτέτgnvsv j qüois, δκως σύλὸν διφνέα* χα&εται
δέ τὸ ἀδον ἐς άναπvojv, öxog άνί τjδε τῖ σύgiyyi : άτάg
παί χερσί τjδε' xai κωδιovinv τε yàg àãovro öxöre 0£λει
vj TtQoßo\ij' άμφιλαμßávet vs και ίσχει καστοιός, xai oùx
άν τις άφέλοιτο αύτέον βίη, ην μ) xgéwoov άλλος ἐλεφας*
êτάς και τοίην ἐς voujv tjJe uaov&öev, oùôë τφ στόματι
xai τοῖσι σμικροῖσι δδουσι ἐσσων σάgxag jj. τόδες yàg
εὐμήκεες ύπερόεν της yijg ToÂÀòv τὸ ἀδον άνάχοντες ' άτάg
xai σμικρὸς αὐχήν άκος ἐλέα. , ούκουν δύναται τὸ στόματι
εῖς vijv yijv véμεσσαι, τοτά xai η τῶν κεgdτων τgò τοῦ
oröuaros ἐκφνσις εἰαγει τῆς τούns άττεσσαι τὸ στόμα. τοι
7agoùv àviuärai vj TtQoßoìj gögrov μάγαν' άτειτα δκόσα *.
μάλλον δέ τnget vjòs §vvójασι τὰ στόματι' ἐντίδησι πολλὸν
spectant, mon ex toto recta, sed sursum versus recurva
paululum, ut a recto cibum vorare possit, onusque simis
demtibus attollere. Porro cornua haec ingentia sunt, quo
rum mediocria ulmum longitudine exaequant, alia multo
grandiora, etiam ad duplicem usque magnitudinem. At in
maxilla superiori prominemtia quaedam a labro enascitur,
longa, sine osse, tortuosa, quasi reptilis. In hujus ex
trémo bina sunt foramina, quae natura usque ad pul
momes pertinentia, duplicis instar tibiae, tercbravit.
Hac fistula pro maribus animal ad respirationem utitur;
hanc etiam loco manuum adhibet: poculum enim, si quando
velit, hac prominentia corripit, idque comprensat atque
adeo tenaciter servat, ut id ab illo nullus quisquam , nisi
potentior alius elephas, vi extorquere valeat. Quin et ea
dem herbam ad pastum quaeritat, neque ore parvisque
dentibus carnem edendo alitur; longos enim pedes habet,
qui animal longe supra terram attolluut, item breve col
lum, uti supra demonstravimus: quo fit, ut humi ore pa
bulari nequeat; ad haec cornuum ante os processus id ab
herba distinet: itaque prominentia ista pabuli copiam sub
 .>HMEIQTIKOV. ABIBLMION AB. 177
Ed. Oxon. [77.] Ed. L. B. (68. 69.)
τῖ κοιλίμ' εὐτε οί τρότοι τgoßooxiœ vijvδε καλόονσι. £tt
τQooôev yàg τοῦ ἀδου τjδε ßöoxetai. άτάg oùôè tuεῖν άπό
Aiuvns jj Ttovouoù τὰ στόμστι δέμις ' j óvvjj yàg airtn.
άλλὰ jjv διιμj, ἐντάδετοι μέν τφ ύδατι τῆς τgoßoowtòος
úxgnv την άνα' άτειτα δκως άναπνόων άντί τοῦ j£gog
τού ύδατος ἐλπει ττολλόν' άτ}ν δέ πληση δκως κόφωνος τχν
άiva, τὸ στόματι τοταμηδὸν ἐκχδει' είέ αῦσις ἐλκει xai
aύσις ἐκχέει, ἐς τ' ἐν πληση δκος φορτίδος νηός την χα
gréga. άινόν τgnyjv xai τάχιστον, όχθόδεας άoyuoìg
(69) ioyovra, αὐλóvog èTtiuijx£ag, £tégag èvvoμᾶς κοίλας,
$truxaQoiovg , άλλας δέ λοζὰς, ß&ύείας κάρτα, ἐλελον, τὸ
£υμπαν τQιποδονίφ. vQiyeg òè άλλοισι μέν ἀδοισι φυσι τοι
αἰδέ σί χαῖrat : ἐλεφαντι δά τόδε ἐστί δ χνους ' uvgia, òè
xai άλλαι τagσλλαyαί τgòς τά άλλὰ ζῶα- και yàg άπίστο
xovè xatà 7övv κάμπτει, δκως άνόσωπος, xai ματόν τgòg
vjov μασχαλησι ἐσχει öxog yvvaixes* άλλ' ούτι μοι χg&og
τανῦν ἀμφί τοῦ ἀδου yQáq&iv, τλήν δκόσον ἐζ άλλων τε καί
vehit, et postea, quaecumque venatur, hac complexus ven
tri futura alimentum in os detrudit; unde veteres hanc
proboscidem dixere, quia haec ante animal TQoßöoxerat,
id est, pabulum quaeritat. Porro ob eandem causam ne
que de lacu neque de flumine aquam ore haurire potest
elephas; 'sed cum sitit, extremam quasi marem probosci
dis aquae immergit: dein tanquam spiritum adducens pro
aëre multum aquae attrahit: et ubi marem velut pocu
lum impleverit, humorem ex ea in os uti flumen quod
dam profundit: deinde aquam rursus assugit rursusque
ejectat, quoad ventrem navis instar onerariae impleverit.
Corium habet asperum, crassissimum, tumoribus rimosis
inaequale, longis quasi sulcis incisum, in eoque fissurae
sunt aliae cavae transversaeque, aliae obliquae atque ad
modum profundae. Porro alia animalia pilos habent his
que similes jubas; elephas solus lanugine tantum vestitur.
Caeterum huic cum aliis animalibus aliae innumerae sunt
discrepantiae; etenim instar hominis genua retro flectit,
mammasque sicut feminae prope axillas habet. Atqui
supervacaneum videtur de animali hoc plura in praesentia
AREtAeVS.
 -

178 APETAIOY KAIIII 440KOY XP0V12v II402

Ed. Oxon. [77. 78.] Ed. L. B. (69.)
cr - c •a • w • r s/ * •• / - -

ij voÜnos δ άλάφας xai öxöooz ix£Aa j íóén τοῦ νοσοῦντος

/ - - a. - -o a- /

ioysv rj τοῦ ζῶον φvj* £xix)noxov òè xai λεοντα τὸ ττά

δος, τοῦ ἐπισκυνίου τῆς όμοιότητος ένεκεν, ijv ύστεQov. - a. -

qg&oo. jôè σατvQtnov τῶν τε μήλων τοῦ ἐQvòíuatos

xai vijg èx ovvovoujv ögujc öoyévov τε και άναισχύντον.
» w w c _ / cf - / Y c.v > • w » /

άτάρ και ήgáxÀetov övv τοῦδε μέζον οὐδὸν οὐδὲ ἀλκιμότε

qoy. p£yα μέν οῦν τὸ πάθος ἐς δύναμιν' κτείναι 7àg Ttäv
των μᾶλλον δυνατώτωτον' άτάς και ίδέοδαι αίοχθόν και
δειματόδες τά πάντα ός ἐλέφας τὸ δngtov' άλλ' άφυκτος
ij voυσος : vixrerai ràg άανάτου ἐπέ αίτίη. τρύζις ἐστί τοῦ
- a. -r -

êugùrov δεgμοῦ οὐ μικgά τε η και πάγος, ός ἐν τι μέγα

yείμα. εύτε τό ίδος ταέτεται ἐς χιόνα η και γάλαζαν ii
xgύσταλλον ή πάγον. jôá êgτι ή §vv) 9ανάτου και τοῦ
a- • _^ » v -» v *^ a- » w c. » w

ar69eog αίτίη. άτάg oùôè ioyet véxuag οὐδέν ή άg[78]yì

vijs voôoov μéye* οὐδέ τι δενοτgerëg xaxòv τόν άνδριοτον
èrtuqoirj*
c.-'
oùôë ërri vjot. ÉrtitoÂjot τοῦ σκηνεος φαντάζεται,
-o > .. v v » / > - » w - /

dig ίδείν τε εὐδύς καί άρχομένφ άgij$qu. άλλὰ τοῖσι σπλάγ

scribere quam in quibus morbus elephas et aegrotantis

species naturam ejus referat. Affectum hunc aliqui leo
nem appellant, ob malarum ruborem et effraenem atque
impudentem coitus libidinem. Alii morbum Herculeums
nominant , quoniam illo nullus major sit aut valentior.
Vis itaque mali magna est aliisque omnibus affectibus ad
inferendam mortem longe efficacior; id etiam visu foedum
est et sicut elephas bellua prorsus terribile. Porro ex
eo certa imminet pernicies ; etenim ex mortis causa ori
ginem habet: est enim innati caloris refrigeratio aut con
gelatio potius, quasi quaedam magna hiems, ubi aqua in
mivem aut grandinem aut glaciem aut gelu convertitur;
haec autem est mortis morbique hujus causa communis.
Verum me insignem quidem ullam in initio praebet sui
notam : neque inusitatum quodvis malum hominem inva
dit: neque vero in superficie corporis apparet, ut id quis
piam continuo animadvertere possit et incipienti occur
rere; sed in visceribus tanquam occultus ignis delitescens
succenditur, jamque intermis partibus devictis in super
 .>HMEIQTIKOV BIBLMION TB. 179

Ed. Oxom. [78.] Ed. L. B. (69.)

yvouov Éugo£Üσον δκως άδι πῦρ ἐδη τύφετaι, xai τόν
είσω κQατήσον αὐθίς κοτε ἐπιπολαίως ἐάττετaι, τά πολλὰ
μάν δκως άπό σκοττιής τοῦ τροσότου άgyöμενον τηλεφανάς
τύg xaxöv. μετεζετ£gouoi δέ άπό τού άκQov áyxövog, yoù
vovog, xovóútov , yειgóv v€ xai τοδόν. τjδε xai άνάτι
ovoi οί άνδgoTtov, övv τεg ö intgòg où TtQÒg τάς άρχάς
' τάς άσόενεστάτας τοῦ ττάσεος τή τάνη χQéerat άαθυμim
xaì àyvoim vóv xauvövvoov τῆς ἐνμφοgης. vo9£sg uèv yàg,
άς άπό σχεδίον πQoq)douog , ύττναλέοι, ίσύχιοι, την κοιλίην
èrti£ngot. τάδε καί τοῖσι ύγιαίνουσι κάgτα οὐκ άησεα * étì
òè vjov aùÉjαεσι τοῦ πάθεος άναπvo$, 6gouóông ἐκ τῆς
èvöov ávayogijs τοῦ ττνεύματος. τοιάδε δ άg, ij τι τόν ἐάω
�εν αίτίην ίσχειν δοκάι' οὐgo: tog&, λευκά, δολεgά, οίον
ύττοζvyiov * άφgoόισίον άμόν τε και άπάττων ή άνάδοσις
xai ούτε τοντάων ἐστί αἰσθησίς τε καί μελάτη. ούδε yàg
oùô jjv μj tépoot yiyvóoxovov' öμοín άττειpin xai πάριος
jòs : sic ygnovòv yàg } oiw&tov, οὐ δυνήθης αὐτόοισι ή τά
vpug. άνάδοσις δè άηύtn, öxog ἐς τὴν ἐωντέων τροφήν άg

ficiem demum emicat, et a facie incipiens tamquam de

specula longe lateque conspicuus effulget; aliis primo ap
paret in extremo cubito aut in genubus aut in manuum
pedumve articulis. Ideoque de homine nulla spes est,
quia contra principia morbi infirmissima medicus arte non
utitur, ob aegrotantium negligentiam et calamitatis suae
ignorantiam. Etenim segnes sunt, tanquam levi aliqua causa,
somnolenti, quieti, alvo sicci: haec sunt etiam sanis ho
minibus mon ita multum inusitata. At in incremento mali
foedos odores exspirant ob intermi spiritus exhalationem ;
huic rei aërem aut extrinsecum quid causam praebere
existimant. Urima alba, crassa et qualis jumenti turbida.
Cibi crudi et inconcocti in corpus digeruntur: ne haec
quidem percipiunt curantve; neque enim an concoxe
rint, nec me, satis sciunt: in his cruditas et concoctio per
inde est, siquidem quod ipsis in bonum atque commodum
vertat, haud frequenter concoquunt; cibus vero facile di
stribuitur, quippe quem, haud secus ac in ipsorum ali
M a
480 APETAIOY KAIIII440KOY XPONIQV ILA0£2V
Ed. Oxon. [78.] a* Ed. L. B. (69. 70.)
τάγδην ἐλκοντος τοῦ πάθεος. διά τόδε ἐπί§nQov την χάτω
xoúiav' öy0ov èrtavtotâuevov, άλλοι τας άλλους ἐννεχέες
μέν οὐδέχω, ταχέες δέ καί τgnyétg, xai τὸ μεσnyῦ τὸν
öy9ov êéôôïto, (70) öxog τό άινὸν ἐλέφας. εὐgéîav ôè φλό
ßες οὐ ττλημμέση τοῦ αίματος, ἀλλὰ τὰ τοῦ δέgματος τά
y*** oùx èς πολλὸν δè xαί ἐδga δηλοί τοῦ παντὸς εἰς ίσον
öy9ov èyetgouévov * vQiyeg èv μέν τά ταντί τgoreόνήσκουσι,
zsgoi, unQoiot, xvijuffos, aύσις ήδη, χενείοισι άgσιαί, pe
δναι δέ και ἐπί τί κεφαλή κόμαι· τὸ δέ μάλλον ττgδωgot,
πολιοί καί φαλάκρωσις άόgön. οὐκ εἰς μακgòv òè ìßn xai
7£vsvov μιλά* εἰ δέ καί ἐπιμίμνοιεν ταvgai vQiyeg, άπQετέ
ατεgat τόν άποιχομένων* òéguo vijg xeyahjs xατεάωγός εἰς
βάδος ' άύτεῖ δέ συχναί, ßaόεῖαι, τQnyεῖαι ' όχόοι ἐς τὸ
τgόσωπον σκλngoi, δάζες' άλλοτε μέν ἐς xoQvqjv λευκοί*
τοιωδέστεgot òè τ}ν βάσιν' αquyμοί μικgoi, ßaQéες, voògoi,
όκος δι' ίλύος μόλις κινεύμενοι- φλάδες xgováqov êtnguévat,
xai ύπò τῆς χλάσσης * xoùia, zoïóôεες. 7Âσσα χαῖαζό
!

mentum , morbus cum rapacitate attrahat: unde venter in

ferior siccus his efficitur. Tumores alii prope alios as
surgunt, nondum continui, sed crassi atque asperi: et
tumorum intervalla fissuris dividuntur, sicut elephanti co
rium. Venae latae mon ob sanguinis abundantiam, sed
propter ciatis crassitudinem. Neque multo post malum pe
nitus insedisse declaratur ex aequali totius corporis intu
mescentia. Crines in omni parte praemoriuntur, mami
bus, femoribus tibiisque : itemque rari sunt in pube men
toque et capite; quodque mirabilius est, praematura cani
ties et calvities repente ingruunt; et intra tempus exiguum
pubes cum mento glabra est: aut si pauci remaneant ca
pilli, adspectu turpiores sunt quam si defluxissent. Cu
tis in capite alte dehiscit rimaeque squalidae sunt, fre
quentes, profundae, asperae. Tumores in facie duri, acuti,
in vertice nonnunquam albidi, juxta basim viridiores.
Pulsus exiguus, gravis, segnis, tanquam per coenum aegre
se promovens. Venae in temporibus et sub lingua ela
tae; alvus biliosa. Lingua Paris grandinosis aspera, me
 .> II MEIQ TIKON BIBLMION B. 181
Ed. Oxon.
• *
[78. 79.] - • • •• / *. v. w
Ed. L. B. (70.)
a* -

δεσι ίδνσοισι τgnyεῖα * oùx άδόκητον καί τὸ ἐυμτταν σκηνος

›/ -» ›r. w - a.

§μττλεων τοιόνδε ἐμμεναι. καί yàg xai τοίσι , κακοχύμοισι

«c / w a. r. •» w »/ - •\ v w • xr

iegetouou v& xgéα χαλαίης ἐστι ἐμπλεα ' jv òè πολλὸν αἰom

τί άπό τὸν ἐνδοθεν η πάθη xai ἐπί τοῖσι άxQovov φαvij
vau, Aayijvsg ἐπί τοΊσι άxgovov δακτύλοισι, 7οῦνσαι avnouoi
- - -
- / «

xaì ròv xynouóv άττονται μεδ' jöovrjs' άμτίσχει δè δ λει

yijv xaì yévsiov xovè èv xówî* êgêÜôει δè xai μῆλα δύν
.•• > p. a. » a- » / a. ~o /

öyxg où xâgva usyáλφ' άττίες άχλvóôssc, yαλκῶδεες' άφgύες

TQoßhjrsg , ταχεῖαι, φιλαί, ßgi9ovoai xàro, uεσοφθύων
£vvnyuévov άχθόδεες' χαδμα τελιδvöv j uάλαν, ἐπισκό
vuov où [79] μέγα ἐλκετοι καλύπτειν δασε, öwtog τοῖς δυ
μουμένοις ή λέονσι' όιά τόδε xai λεόντιον κικλήσκετοι.
voyagoùv οὐ λέουσι οὐδά ἐλέφαντι μουνον, άλλὰ καί vv
xri 8oj άτσλάντω* ίταδτια, άίς, σύν δyxoiov μάλασι , öxQt
oaóéëg, yειλέων τgoßoÂ} ποχείn* τό δὸ κάτω τελιδvöv
άgives, όδόντες οὐ λευκοί μέν, δοκέοντες δέ άττομέλανες,
ôτα ἐgvêgâ, uελανόεντα , πεπλεισμένα, ἐλεφαντιάδεα, άς όo
r. r »w / - a* - • •o w - p.

*éav μέχεδος ἰσχειν μέον τοῦ ἐννήδεος ' έλxεα ἐπέ τήσι βέ

que incredibile est, totum corpus hujusmodi tuberculis sca

tere: siquidem in victimis humores vitiatos habentibus
caro quasi grandine repleta est. Sin ex intimis partibus
morbus plurimum erumpat in extremisque appareat, sum
mos digitos occupat im*petigo: genua pruriunt et ea homo
cum voluptate scalpit: mentum nonnunquam impetigo cir
culo complectitur: et cum tumore mon ita grandi malae
rubent. Oculi caligant et coloris sunt aenei; supercilia
crassa, glabra, deorsum gravata prominent et contractis
` horum intervallis intumescunt: color eorum lividus aut
miger: ipsa vehementer adducuntur oculosque contegunt,
ut im iratis fit ant leonibus ; itaque morbus leoninus dici
tur: quamobrem aeger non elephanti tantum aut leoni
est, sed etiam nocti oculos tetrae similis. Nasus tumori
bus atris asperisque occupatur: labia crassa et prominentia,
quorum inferius livet: mares praelongae : dentes non cam
didi , verum sub atro colore infecti videntur: aures cum
nigritie quadam rubent, occlusae atque auribus elephan
torum similes sunt et solito grandiores apparent: ulcera
482 4 PETAIOY KAIIIL440KOY XPONIQN IIAθQV
Ed. Oxom. [79.] Ed. L. B. (70. 71.)
o€ov vöv övov, yógog άύσις, xvnquóôεα* άνσοί τὸ πᾶν
oxijvog άντίαι τQnysiqov' άτάg xαι ἐντομαί βασεῖαι, όκοίον
αύλακες μέλανες τόν διvóv. διὰ τοῦτο καί δ ἐλέφας τού
τάσεος
ô j τούνομα*
$4£
iyyéçov xai ττερνάων μάσφι τῶν μέσων τόν.
*w v • w - >* w w • a.

ακτύλων άη$uες. ijv òè ἐπέ μάλλον αὐδὴ τὸ κακόν, ἐλκιδ

δεες τούς όχθους, μήλων, yενείου, δακτύλων, yovátov, xó
xoόμα και άναλόέα τά έλκεα. άλλα yàg èrí åÀÀovov ÉÉœví
• o »r »/ •*• >/ w -

αταται, ἐπέ άλλοισι άλλα τgnüv&vai. jjòn xovè xai τόν με

λέων προαποθνήσκει του άνδgóτου άχQv èxTtvojotos, όίς,
/ - t w

δάκτυλοι, πόδες, αἰδοία και άλαι γείQsg. ούδè yàg δαν&

τοῦ τὸ κακὸν εἰς άπαλλαyjv ßiov αίοχgoù xai άλγέων δει
(71)vóv Ttgöασεν η ἐς μάλεα διατμηθήvai τόν άνδgootov*
άλλὰ μσκgößiöv §ovv, öxog ἐλέφας τὸ ἀov. jjv òè xai άλ- ,
a- ›/ - - • /

yog âgrioog ά τόν μελέων, πολλόν τι ἐτικόπτει βαgύτεgov.

»n v o/ - / a. -o/ • > v >/

άλλη•'_ xai άλλη

• »'
πλανευμένων σιτίων δgάς οὐκ άyεyv}ς, άποιος
v w c o v v c a « a.

ij yεῦσις , οὐδὲ τεgπvöv jj. δωδ} χαί η τόσις* άπάντιον δὲ

c - a •o

ύτέ άχθηδόνος, μῖσος, άτgoqin , ἐπιδνμίn λvσσόδης* xótos

/ a. - »/

αὐτόματοι, μελάων ἐκάστου ἰδέn ßagéîz *αί τόν άνδροτον

in aurium basi, sanie fluentia, pruritibus vexata. Totum
corpus rugis asperis exaratur: et fissurae, tanquam nigri
sulci, in cutim alte descendunt; ideoque elephas morbi
momen est; plantae calcesque usque ad medios digitos hiant.
' Quodsi malum vehementius adhuc increscat, tumores ex
ulcerantur: et in malis, mento, digitis genubusque foe
tida et insanabilia oriuntur ulcera, quorum alia super alia
insurgunt, in aliisque alia subsidunt. Interdum ante ho
minem membra sua emoriuntur atque excidunt, nasus, di
giti, pedes, pudenda manusque integrae ; neque enim pe
stis ista aegrotantem turpi vita doloribusque vehementissi
mis ante liberat quam hominem membratim discerpserit;
sed instar elephanti longaeva est. Quodsi membrorum re
pentinus fuerit dolor, multo acerbius affligit modo has
modo illas partes vago more invadens ; cibi cupiditate non
vacant, sed nullum habent gustum neque in edendo aut
bibendo voluptatem ullam capiunt; omnia, aversantur et
oderunt: corpus non alitur: veneris libido rabiosa est.
Adsunt lassitudines spontaneae; membra singula quasi pom
 -
*

.>IIIMEIK2TIKOV BIBAMIQV B. 183

£d. Oxom. [79.] El. L. B. (71.)
άγόδει και τά σμικρὰ μέλεα' άτάg xai τὸ σόμα τgòς άπαντα
άθετaι, οὐ λοντQoîos végtevai où» άλovoim, où vQoqj,
oùx άσιτία , οὐ κινησι, οὐκ ίσεμίη. ττάσι χάρ ἐφέστηκεν ή
voÜóος. üvvoc âervös, àyQvTrvtn xaxiov èv φαντσσίη , δύσ
πνοια xogvsgη- τνίγες ός άτέ άyyövrjg. q5δε 7ούν τινὸς
*aréorgsipav vöv ßiov, vjyQsvov ύπνον ἐς δάνστον εὐδοντες.
τοιούσδε ούν ἐόντως τίς οὐκ ἐν φυχοι ά τάς οὐκ ἐν ἐκτρα
arsin, wjv viός ή τ&τῖς ἐὰ , wjv xaoiyvnrog τύχη : δέος και
êμφί μετσδόσιος τοῦ κακού. τολλοί χοῦν ἐπέ êgnuins xai
êg ögeo, voùg φιλτάτους ἐδεσον, οὐ μέν ἐς zgóvov èrrogá
zovrsg vj λιμφ, oi òè ög ijxtovc, o géog άσέλοντες ἐκθανεῖν.
Àóyog òè ôc vóv èrè êgnuinc άφιyμένον τίς ἐςεgπῦσαντα
£x της yijg èyuv iòòv, ότέ άνάγκης τοῦ λιμού η τά τάδεῖ
άχθεσσείς, άς άμείιμασθαι τὸ κακόν xaxó, úóvvog èvépoye
voῦ ἐγιος, καί οὐ τQόσύεν ἐτελεύτησε τgiv, jj Ttävra aùrû
διασατήναι και άποστήναι τὰ μέλεα. άλλον δè ìòéìv άγιν εἰς
πίσον χλευκεος ἐgτύσαντα, τιάντω τε τοῦ χλευκεος εἰς κό

ôlere quodam premi videntur, hominemque vel minimi ar

tus gravant. Porro corpus re quaque offenditur; mon bal
meis delectatur, mon horum abstinentia, non cibo, non
inedia, non quiete, mom motu; etenim omni parti morbus
penitus insedit. Somnus tenuis propter somniorum visa,
vigiliis molestior: ipgens spirandi difficultas: suffocatio,
, quasi laqueo strangularentur; atque hoc modo quidam e
vita exeessere, ad mortem perpetuo usque oppressi somno.
Itaque cum hujusmodi sint, quis non eos defugiat aut
quis non aversetur, licet ipsorum vel pater sit vol filius
vel frater ? siquidem metus etiam subest, me vitium ex
contagione communicetur. Propterea multi in montes ac
deserta viros amicissimos exposuere; nonnullis ad ahiquod
tempus horum inediae subvenientibus: aliis non item, cum
cos emori vellent. Memoriae proditum est, quemdam ex his
qui ia desertis commorarentur viperam, quam e terra prore
pentem conspexcrat, sive fame coactum sive affectus adeo per
taesum ut malum malo commutare vellet, vivam devorasse,
mcque vita prius migrasse quam omnia ipsius membra com
putruissent atque cxcidisscnt. Alia fama cst, vidisse viperam
* 484 APET. KAIIII. XPON. II40. ΣHM. LIB.4. B.
Ed. Oxon. [79. 80.] Ed. L. B. (71.)
qον, άποβλύσαι. τολ[80]λὸν δè xai του ίοὐ συνεκγεῖν τζ
μΛεὐκεῖ- Étei δέ άπεπviyn τὸ δnQiov èv τὸ λευκεί, χανδὸν
xai τολλὸν τοῦ χλευκεος τιεῖν τόν άνδgωπον, άπαλλαyjv
τοῦ ßiov xai τοῦ πάθεος δέημεvov* ôς δὲ ἐς xögov ijxs
vai μέσην, ἐκειτο μέν χαμαί τά τgάτω όκως άποθνήσκων*
άπεῖ δε, ἐκ τοῦ κάgov xai τῆς μάδης ἐζήrgeto, τεσιεόδύnoav
μέν τά τgότα αi xöμαι, ἐτι δέ δάκτυλοι τε καί övvyες * §§js
δε τεgrrevijxsvoov ττάντα. ἐπεἰ δὲ ἐτι ἐν στέgματι ή δύνο
μις ήν, ἐκngotâort£v αὐθις άκος ἐκ χενετῆς τόν άνόσωπον
ij qùoig. ÉÉÉêgêiye μέν άλλας κόμας xai övvyας véovg xai
oâgxo, xa9agijv xai ÉÉÉôv μέν τὸ παλαιὸν άήνος , ἀς χήgas
£gTrevoÜ* £rravexârj0m δε άς ἐς φύμα ζωής άκως άλλος άν
�gorog. φδε μ£ν ούν ό μῦθος οὐ πάgτα μέν άτgex*g, où
πάyyv ôè άπιστος. xaxòv yàg xaxj ßλαφθῆναι ττιστόν.
τ}ν φύσιν δè èrti τὸ ἐόντι ίοτύgφ άνανεόσαι τὸν άνδgo
τον οὐκ άτιστον ἐς τέgavog iöény.

quae cum in dolium musti repsisset et ex eo ad satieta

tem combibisset, id rursus exspuerit multumque una cum
musto veneni effuderit. Postquam autem vipera in musto
extincta est, homo ex eo avide largeque hausit, ad finem
vitae pariter et affectus pervenire cupiens. Cumque satia
tus esset inebriatusque, humi primo jacebat quasi mori
humdus; postea cum e sopore ac temulentia exsurrexisset,
homini primo comae defluebant: deinde digiti unguesque:
ac postremo omnes contabescebant artus. • Quoniam vero
vis adhuc inerat, virum matura tamquam ex ortu rursus
effinxit; alios ei crines, ungues novos puramque carnem
enutrivit; ipse, vero cutim antiquam tanquam serpentis
senectutem exuit, ad aliud quasi vitae exordium, novi
instar hominis revocatus. Ita se fabula habet, meque
plane verisimilis, neque omnino tamen improbabilis; ete
nim malum malo pulsum fuisse haud incredibile est: ma
turam vero ex remanente vitae scintilla hominem redin
tegrasse non ita a ratione abhorret, ut id prodigio si
mile videri debeat.
 - . w

APETAIOY KAIIIIÆ4OKOY O£E(2W

NOY>Q]V 0EPAIIEYTIKON
BIBAION A.

Ed. Oxon. [81. 82.] Ed. L. B. (72.)

[81] [82] (72) [IIgootuv ov.] *0£ov voôoov äveá
£vvoyéa vjov άμφι σημηάον ίδέησι , όν τοῖς §vyyQáupaos
άσσα μοι τQδασεν ysyQáparat. δκόσω μ£ν δv èv tvgerów
�εgστεἰm riyv&vai xaré ve τ)ν τούτων διαφοg}v xaì xar&
v}v vöv voonuóvov iöénv xai τ}ν ἐν αὐτοῖς ττοικιλίην,
vovv£ov τὰ πλείω ἐν τοῖσι άμφί πvgevóv Àóyouov λελ£εται.
öxöσα δὲ ἐῶν πvQsroîov ֣ɢ 7iyvsrai ττάσεω, öxoiov ij q)Q8

ARETAEI CAPPADOCIS DE CVRATIONE

ACVTORVM MORBORVM LIBER
PRIMVS.

[Prooemium] Acutorum morborum curationem si

gnorum descriptioni subjiciemus, quorum pleraque in su
perioribus libris comprehendimus. Quaecunque igitur im
febrium medicatione fieri debeant secundum earum diffe
rentiam morborumque speciem et im ipsis varietatem,
horum plurima in tractatu de febribus explicabuntur. Quot
quot autem acuti contingunt morbi cum febribus, uti
186 • APETAIOY KAIILIA. 10KOY 0£E£2M VOY> QM
Ed. Ox. [82.] w Ed. L. B. (72. 78.)
vîvus j άνευδε τνgeróv, öxotov άποπλη$in, άμφί τόνδε
μοὐνον τά άκεα φράσω, δς μλ διαμαρτάνειν μnδέ μgwgnyo
géειν ἐτεgo: ëv âvégoiov ygäyovra. âgyjj ôé í óvv) ij xai
dμφί τῶν παθέων, και τελευτ} jj ôvvij.
IKεφ. g. [0εgarsia qg&vitixóv.] Kavax£xXto9a,
yg} τὸν νοσέοντα ἐν οὐκφ εὐμέτρω, εὐκgijτω, χειμῶνος μέν ἐν
άλεη, δέgeos δε ἐν ψυγά vorsQ6: èagos δέ xai φαινοτέρου
atgòg τάς όgag τεκμαig<09αι, ἐπειτα ήσvyijv άγειν κελεύειν
xai αὐτὸν voοέοντα καί τους ἐπί τῆs oixins άπάντως. ö£vij
xoov yàg rjöä pöqov xa9aTttöμενοι φQενιτικοί. άτάρ ύπὸ
τόνδε μαίνονται. τοίχοι λείοι, δμαλοί, unδ' ύπεgioyovves,
μηδέ άγναι μηδά 7Qαφήσι εύκοσμοι. êgêôtovixòv yàg vo
yoyQaqtn. xai yàg Tgò τῶν όφθαλμόν άμφαιgéovoi τινα
apevδέα ivδέλματα, και τά μλι ἐσχοντα άμφσφόωσι ἀς ύττεg
toyovra* xai ττάσα τgόφασις άνσιτin argόκλησις χειgów
qogijs. x\ivns (73) uijxog xai πλάτο; ούμμετρον, δς μήτε
ßλησταίςεαῦαι ἐν τὰ πλατεί, μήτε ἀπò τῆς στενjs èxTivvay

phrenitis : aut sine febribus, ut apoplexia : eorum dum

taxat hoc in loco curationes exequar; idque ne vel erro
res admittam vel oratione supervacanea utar, si alia in
'aliis locis conscripsero. Initium vero idem quod in af
fectuum enarratione cepi, idemque esto finis.
C a p. I. [Curatio phreniticorum.] Cubare oportet
aegrum in aedibus modicae amplitudinis aërisque tempe
rati: hieme quidem in loco tepido: aestate autem in fri
gido et humido: vere et autumno tempestati rem ac
commodare. Postea conquiescere jubere et ipsum aegro
tum quique in domo versantur universos; nam acutis
sime audiunt phrenitici, strepituque irritantur et insa
miunt. Parietes leves sint, aequales , non eminentes, me
que stramentorum coloribus meque. picturis exornentur;
picturati enim parietes mentem jacentium perturbant; si
quidem ante oculos vanas quasdam imagines accipiunt:
quaeque mon extamt tanquam eminentia comtrectamt: et
inanis quaelibet , occasio ipsorum manus, e lecto provocat.
Lecti longitudo et latitúdo sit mediocris,. ut neque in
 , 69EPAIIEYTIKON BIBL4ION _4. 187
Ed. Oxon. [82. 88.] Ed. L. B. (78.)
xoivns. Èv púoîov τοτοι στρύμσοι, ἀς μη xgoxvötten- ütö
puvnovg èot. άτάg ηδè èv μαλδακοῖσι, άστεQyijg yàg τοτοι
veüQotov j owìngìj xotvn. οὐχ ήκιστα δέ τόν άλλων τοῖσι
qQevvrixotoi τά νεῦρα τονέει, μάλα yäg τοι στάντaι qgsvi
vixot. εἰσοδοι τῶν φιλτάτων. μῦσοι και λαλι) μη σνμοδα
x€ig. Ttóvra yàg εὐθυμέεσδαι χάη, μάλιστα τοίοι ἐς δgy}v
ij 7taQayogij* xaràxàvoug ij èv ίόφφ } êv φωτί τgός τὸ
vöonuo, vekuagτέn. ijv yäg TQÖg την αὐyjv àyQtaivoov xa}
ögéoov τὰ μj övva xai τά μ) ύπεόντα φαντζονται #
dvô ërégov [88] ἐτερα yiyvóoxωσι, η ἐéva ivδάμστα τgo
ßάλλονται xai τὸ ἐνολον τὴν σύyijv ή τὰ ἐν αὐyj δεδ£r
τονται , ἄφον aigéεσδαι χgij* ijv ôè μη, τούναντίον. άyα
δὸν δέ τgòς αὐyjv σωφgovéειν τε και τgnÜveo6av τχν ττα
Qαφορήν. άσιτin u) uaxQfj- atria ôë üzgórega xai ßgogí
vego, xai συνεχή. pa^i/uara yàg èvuoù oirta* εὐκαιgín óè
èv τῖαι ἐπανάσεσι άμφοῖν, καί πvgevoù xai ταςαφοgijg. ijv
ôë üTí åøwins èxuaivovvav , xaì ìv μλ τσgijxm δ πvgstòς,
ampliori corpus jactitent neque ex angustiori decidant.
Stragula sint laevia, ut me floccos legere in mentem iis ve
miat, et etiam mollia: durum etenim cubile nervis inimi
cum est; inter alios vero praecipue phreniticis nervi la
borant iisque frequentissime contrahuntur. Ingrediantur
viri amicissimi sermonibusque et alloquiis utantur haud
quaquam injucundis, mam in omni re oblectari debent,
iique maxime qui cum dementia iracundi sunt. Num vero
in tenebris vel in luce jacere debeant, ex morbo conji
cere oportet; nam si ad lucem exasperentur, quaeque nus
quam sunt videant, quaeque non adsunt imaginentur,
vel pro aliis alia fingant, vel vanas imagines accipiant et
in summa lucem, quaecunque in luce sunt horreant, ob
scuro loco eos continere praestat, sin minus, lucido. Bo
mum vero signum est, ubi ad lucem redierit iis mens et
remiserit insania. Abstinentia non diuturna; cibi humi
diores sunto paucioresque et contimui: nam cibi ad men
tem demulcendam prosunt. Cibi exhibendi tempus esto,
cum remiserint, ambo et febris et delirium. Quodsi per
inediam , furant. neque febris decreverit, cibos dare utile
 v

488 APETAIOY KAIIIL44oKoY o£E Qv voYxov

Ed. Oxon. [88.] Ed. L. B. (78.)
διδόνοιι μῖ μεγάλα ἐπέ πvgeröv ßλάπτοντα. àyo,8öv òè $up
qoov&eiv xaì vóv Trvgevöv xai vijv παQαφοg}ν ἐς τε τοὺς
arago£vouoùς xai τάς ἐπανάσιας* jv όν jxm ó xagός ἐς
<0géipuv, τgότιστα σκεπτέον εί χαλ άφαιgéειν αίμα. ην μέν
dìv ì TtaQayogh ἐυν τνgerú åøyjöev εῖορᾶλα τῆς ταύτης
jj öevrégnc juégns, τέμνειν φλὲρα τ}ν ἐπ' àyxövv μάλιστα
τὴν μέσην' άτάg xai ijv ἐς τgirnv η τετάgτην ήμégnv j ta
gayogh jam, μόσφι τῆς πατότης τὸν κQuoiuov ττεριόδου τά
μνειν' εἰ δέ τgogorêgo τοῦ δέοντος χgóvov ἐκταίρ ἐόντι }
£βδομαίφ êijv, πολλὸν τgò vóv xQtoiov èv τοίσι δ£άσι κε
voüv XQh ij qaQuaxsvsiv η τοίσι άλλοισι ἐgeόμοίσι χgés
oόαι. άτὰς καί φλὲρα τέμνον μ} πολλὸν ἀφαιgéειν, xjjv
èv àgyj τέμνης. Φgewirig yàg εὐτgerrrov ἐς ovyxoTtjv xaxöv
άν δέ πολυπληός ό voοδων δη καί νεnvins nai. £$ άδn
qαyins xai oivogâvyins, oûe où τῆς φρενίτιδος ἐααι οί λο
7ισμοί. άλλά και άνευ πagagogijs toììòv τουτέων άφαι
géειν αίμα* ττολλὸν δè μείον άφαιρέειν, ην οὐδε δωσι oi qgs

est, qui in febribus quam minime offendant. Expedit uti

que, ut febris ac furor et in accessionibus et in re
missionibus concordent. Quodsi dandi cibi opportunitas
adsit, imprimis considerandum est, an sanguinem oporteat
detrahere. Itaque si ab initio, primo vel secundo die, de
lirium cum febre accesserit, vena cubiti media potissimum
incidatur; vel etiam si tertio aut quarto die furor in
vaserit, usque ad primum dierum criticorum circuitum
venam oportet incidere. At si post tempus sanguini mit
,tendo aptum, sexto scilicet vel septimo die, incipiat, multo
ante judicationes in acutis morbis, evacuantibus purgan
tibusque remediis aliisque quae corpus irritant et aflli
gunt utendum est. Verum in mittendo sanguine cave
me multum detrahas, etiamsi venam in principio. seces;
mam phrenitis facile transit in syncopen. Sin aeger valde
plenus ac juvenis, morbusque ex plurimo vel cibo vel
vino fuerit, non jam ex ratione phrenitidis, sed etiamsi
illa non urgeat, multum sanguinis mittendum est; multo
autem minus, si iidem etiam phrenitide laborent. Caete
 GEPAIIEYTIKON BIBLMIOV A. 189
Ed. Oxon. [88.] w Ed. L. B. (78. 74.)
vvv xot* vduvstv δέ φλεβα τοντάων εὐτολμότεgov, ijv ÉÉ ùtto
yovögtov xai μλ άπό κεφαλής ή νουσος j. ἐνδάδε χάς τῆς
Coijg èovi í ágyij* xeqa òè yögog μέν αίοδήσιος καί
veύgov àgéαιος' αίμα δέ ταQά xaQÖim ἐλκει μάλλον ή άλ
λοισι διδοτ. fjv öv τετάνθη ήδε, οὐ χα) τὴν ἐπ' ἀyxöv,
τέμνειν φλάα. τάδε γάg τάδεα κενεαyyéειν ἐφ οίσι j ßλάβη
où αμικgij. xjv μέν ή δύνομις άντάm $ig τὸ ἰκανὸν τῆς
xevojovog, äta$ άφαιgéειν, άκως μì èv vj διαστάσι τῆς ἐπα
gaugéαιος διάλλvvat της τQogijs j èyxagin. §vv£y&g yàg
voîov φg&vuvixoiov oi τvQ&voi, xai οὐδè èrtavéοιας μακράς,
úåÀá ßgayείας xai άσήμους xovquouoùg τοιεὐμενοι. jv òè
τgò τῆς ἐνμμετginc άπανόηση δ νοσέων, ἐς δευτόgnv érâ
veoiv ύττερ3&ìÀεσθαι, ijv μὴ ἐς μσκgòv èxTtitttm* εἰ δέ μ},
àvaxa£σάμενον δομήσεσι καί μαὐσεσι τgoοόπον καί τιάσι
τοδῶν αὐτίκα άφαιgésiv* yvóμα δέ τῆς αὐταQκίης ή δύνα
uig : vgoqj i7g) Ttäov μέν τοῖς πvg&ταivovov* oùx jxiovoz
δέ φQενιτι(74)κοῖσι, ἐπιδngότεροι χάρ πvQ&vöv μούνων : οὐδè
rum in his vema tutius secari potest, si morbus mon a ca
pite, sed a praecordiis initium duxerit : praecordiis enim
vitae principiam inest: caput autem sensuum nervorum
que originis locus est, sanguinemque a corde potius attra
hit quam aliis membris impertit. Si caput igitur affectum
est, vena cubiti secari non debet; nam in hisce affectibus
sime gravi moxa vasa exinaniri nequeunt. Quodsi vires
detractionem sanguinis satis copiosam sustinere valeant,
semel simulque mittatur, ne inter primae vel secundae
detractionis spatium alimenti offerendi pereat occasio; si
quidem phreniticis febres continuae inhaerent, quaeque
mom longas remissiones, sed breves et obscuras levationes
recipiant. ' Sed si ante ' satis largam sanguinis missionem
defecerit aeger, secunda detractio in proximam remissio
mem differenda est, nisi ea multo post ventura sit; quodsi
futurum est, vires odoramentis ac faciei tractationibus
pedumque compressione revocare oportet et sanguinem
protinus detrahere. Quantum vero mitti debeat vires
ostendent. Cibus quidem cunctis febricitantibus humidus
est aptissimus: praecipue vero phreniticis, quippe qui sic
 -

490 APETAIOY KAIIIL440KOY 0£EQV voYxQV

Ed. Oxon. [83. 84.]
a* oa w p. •/ - *
Ed. L. B. (74.)
w •

μελíwgnrov, ijv μχ χολῶδεες ἐωσι. εύτετττον γὰg τοται ττε

r. p. w w cr •w a > v

»Qoyöλοισι yövögov ττλυτοί δύν ύδατι ή μελικgήτφ. àyaόόν

ôë xai èx τόνδε άοφήματα διδóva, άπλά, δποτα σύμßgns j
a. >^ o a. a- »a a.

oéîivov ή άνήδον ἐvnpmuévov* εύπνοια γάg τάδε και διου

gnrixd. αὐμpoQov ôè φQενιτικοῖσι οὐgnois* Mayóvov ττάντων
w - w a. • w w w a*

μέν, μέλιστος δό μαλάχης. àyoz9òv yàg τὸ [84] yÀiyQaoua.

xaì èg ì&uóτητα yÀóoons xaì àgtngtns xaì èg την τóv xo
τQtov διέοδον' άquo rov ôè xαί τεύτλον xai 6λίτον καί xo
goovöTtovg xai xoÀoxövvov xaO' ögnv xai δ τι ἐν ἐφ ἐxd
ovng άgng ãguovov jj. Trvvodvng òè χυλός ύygότοτος μέν
èv Trgojrotov ôc çùvQoqtjvsQog άοι * Éovv ôè μᾶλλον τσχύτε
gog, öxöoov äv jj voÜoος τQoijxot yQ6vov. ύποστάλεσθαι
ôë êv τῖαι καἰσεσι, καί μικρόν τι ταὸ τῶν xgtotov. fjv òè
- c - w > / - - > w

êg μήκος ή voÜoος ἰη, μ) άφαιgéειν τῶν πQo0880tov, άλλὰ

ar « • / a •; -

oirojā€¢ διδόναι, ός ἐσgκάση δ voo&ov* εὐτε καί xg&jv

άκgéov xai τετεινόν χgéog τά ττολλά τοίσι χυλοῖαι ἐxvnxo
μ£vov. xägτα yäg zQ) τόε ἐν τῆ ἐμήσει λύεσδαι. iyòügv
ciores sint quam si febre sola faborarent. Mulsum, mi
nime praestandnm, nisi biliosi sint: nam id a biliosis fa
cile concoquitur. Alicam elotam cum aqua, convenit exhi
|bere vel mulso: vel etiam ex istis sorbitiones simplices,
quales cum satureia vel apio vel anetho incocto fieri
solent; nam haec et respirationem facilem efficiunt et uri
mam movent: atqui phreniticis prodest urinae excretio.
Olera omnia conveniunt, ac praesertim malvae : mam ea
rum lentor et ad levandam linguam asperamque arte
riam et ad stercorum depulsionem proficit; bona sunt etiam
beta, blitum et silago et matura cucurbita et quicquid
fuerit suo tempore optimum. Ptisanae cremor primo
quidem liquidissimus, ut minus alat: sed paulo crassior,
quo longius morbus processerit. Verum in judicationi
bus et paulo ante judicationes cibus subtrahendus est.
At si morbus in longinquum protrahatur, cibos non subdu
cere, sed alimentum ex frumento dare oportet, ut vires
aegro non deficiant; quo tempore extremis etiam anima
lium partibus et avium carnibus in humore liquefactis
plerumque opus est: haec enim inter coquendum optime
 GEPAILEYTIKOIV. BIBLMION A. ' 191

Ed. Oxom. [84.] Ed. L. B. (74.)

oi ττετgaiov vöv άλλων εἰς xgêooov êovov* èTtiTtov ôè τοὺς
èv vj yógg àQiovovg aigêvéov. άλλη γὰρ άλλας φάgsiv
igθύων ἰδέας τεπίστευται yógn. όταδgag oivóôçoç ÙTtoovéì
λεσθαι. κεφαλής yàg xai qgsvöv äpuv ποιόει* jv òè áváy
xn £q vijg övvduos η τοῦ στομάχου θιοίομένων, ἐφθὰ ἐν
μελικgητφ η άπτὰ ἐν στόατι δκοῖον μῆλα δοτέον. τόν
άλλων σεQuj ύδατι ἐκαστον έκλύειν, ήν ἐς μούνην τ)ν τοῦ
ovoμάχου τταραμυσίην διδός' ijv ôè xai ἐς δύναμιν δεη, μ}
xógro, vö oivóδες ἐκλύειν. τQoq) μέν όν ός ἐτος εἰπεῖν
τοιήδε* {τéyysiv òè την κεφαλ}ν ἐς ἐμίμνζιν λέταῦ ἐλαίης όμ
qaxog τετguu£vng. άλεαίνεσθαι γὰρ δ κεφαλλ οὐ φιλέες.
qgsvtvixoiov* ijv òè και άygvTvin xai φαντσσίη ἐωσι, άοδίνου.
μίαyειν ίσον ἰαφ τά πρότæ * άτι δè μάλλον τὸ δόδινον ἐστο
πλεον ἐς στύμιν καί ἐμίμνζιν τῆς κεφαλής. jv òè καί τjv
yvóμην παρακινδυντοι καί την φθέγὰν ἐαλλάσσωνται, ἐg
πύλου κόμης ἐνεφητέον ἐν τοῖσι ἐλαίοισι ή κισσοῦ χυλὸν ή
πολvyóvov τταραχυτέον' ijv δ' ἐπί μᾶλλον ἐ παQαφοg} ÉÉ¢
dissolvi debent. Ex piscibus saxatiles aliis praestant;
omnino tamen qui in quaque regione optimi fuerint de
Iigantur: alias quippe regiones alia piscium genera melius
producere vulgo receptum est. A fructibus vinosae matu
rae abstinendum , quia caput et praecordia inflammant; sim.
ea propter virium atque stomachi imbecillitatem necessario
dari debeant, ea quae pomis similia sunt in mulso elixa
vel in adipe tosta praebeantur: caetera cures aqua calida
temperare, si ista confirmandi stomachi gratia tantummodo
exhibeas; sin ad reficiendas etiam vires, quod in iis vi
mosum est non admodum dilui oportet. Haec sit utique,
ut in summa dicam , victus ratio. Caput autem, ut re—
frigeretur, contritae olivae immaturae oleo perfunden
dum; id enim in phreniticis calefieri non amat. Quodsi
aegrum vigilia premat eique imagines obversentur, olei
istius et unguenti rosacei primo pares portiones miscean
tur: deinde plus rosacei ad adstrictionem refrigeratio
nemque capitis adjiciendum. At si mens etiam conturbe
tur et alienetur vox, serpylli comam oleis incoquito he
deraeque aut herbae sanguinalis succum affundito. Quodsi
192 APETAIOY KAIIIL440KOY OÉEQV VOY> QN
Έd. Oxon. [84.] Ed. L. B. (74. 75.)
πτηται, καί τευκόανον και σπονδύλιον τοῖσι ἐλαίοισι ἐνε
weiv xai ö£ovg ταQay€iv. άτμόν χάς τάδε καί δέguns
διαπνευστικὰ καί ταχέων χυμὸν διαΆντικά, δέ τῆς παραφο
gijs £vvaivua. πεφυλάχθαι δè ygh vdöe, ἀς μ) ἐς τὴν αὐ
y£va xai τούς τένοντας η τάγεις ήκη. ττολεμin 7&g révovov
xai veügouot. xatgòς δέ πάons véy$iog, tìjv τῆς ἐςθολής
τοῦ ταgo§vσμού' άgauorégn òè ἐν τί άναβάσι • ττάντων δè
páuora èv àxuí: í ó úv èxuaivovrai, rjöe uâuoræ réyyeiv
•pvyQj xai yvyoμένφ άπί μᾶλλον σάg&og ögm* ye μόνος δέ
yÀuaQgj* , sig òè τὸ τgnüv&v τήν ταgσφogijv ö§vxgητφ }
xovús íiyijuart xai στο7yiji τά ταόσωπα πvgujv, ἐπειτα
yQtav oiyανόίνφ η xgoxiv® Âitaï, (75) xai τάς όίνοις xai
τά ότα* τοῖσι δè διαχθίειν. τάδε μάντοι xai ütvov àyoyá.
3}v 7ág tövvvyot uèv èygήσσωσι, μηδὸ δι' ημάςng είδωσι,
ύτενάς δè τὸ ἐυμτταν ἐωσι, όφόαλμοί δè öxoióv τι xégag
£στήκωσι, βληστgíoovvav ôè καί ἐανιστόνται, ütvov aù
τάοισι xai jgsuinv μnyανέεσδαι, τgóτιστα μέν διὰ τὸν τῆς
xsyaXijg vty§iov, άοδίvov àxQijrov ij àpagaxîvov Éùv yvìj

delirium vehementius exardescat, peucedamum quoque ac

spondylium oleis incoquantur et instillatur aliquid aceti:
etenim vaporibus haec calorique difflando et humoribus
crassis dissolvendis apta sunt, quae res delirii causam prae
bent. Inter haec autem cavendum est, ne perfusio in cer
vicem atque tendines descendat: quia tendinibus nervisque
inimica est. Perfusionis munquam non occasio est, prae
terquam in accessionis initio; parcius tamen in incremento
adhibeatur: sed plurimum, in vigore : cumque prorsus im
saniant, tunc maxime perfundantur idque aqua frigida
aut etiam valde refrigerata aestatis tempore: hieme vero
tepefacta. Porro ad furorem leniendum posca aut co
myzae decocto cum spongia facies fovenda est: deinde
vultus auresque una et mares unguento oenanthino aut
crocino inungendae. Eadem somnum quoque inducunt;
mam si tota nocte pervigilent neque interdiu dormiant
oculique prorsus intenti instar cornu rigeant, aegri vero
sese jactitent et e lecto consurgant, somnum illis et quie
tcm moliri oportet: primo per capitis perfusiones ex ro
 eEPAIIEYTIxov Jib.aiov a. 193

Ed. Oxon. [84. 85.]

•- w c. a * w a. • a*
Ed. L. B. (75.)
• w •

»ιασού η ἐgτύλου ή καί μελιλαδτον ἐνσφετμήματι. ërri μάλ

Àov òè üvvovtxöv μήκων άφειμηδεῖσα ἐν λείται, ἐς τε τὸ
• - / >^ ci • w a. w

τῆς κε[85]φαλῆς βgéyμα, η ύδατι ἐς τὸ τgόσωπον ἐῶν στοy

yij* ύτοτιθέναι δέ χgj xai αύτάς όλας, εἰ εῖεν vsoógeretg,
χλιοράς τοῖσι ύποκεφαλαίοισι. ταχύνει yäg xai îyQαίνει τὸ
arveiua £ngöv τε καί λεπτὸν ἐόν, καί δμίγλην τjσι αῖσθή
o£ov ταρέχον* ßagù òè καί νωδές όμίχλη, ijtsg ijtvov àgyj*
jjv òè μεῖόνων δάωντοι, xai σύτὸ τὸ μηκόνειον ἐς τὰ μέ
vtoTto; £v ύδατι χαίειν*. jôê íta ílet peiv τάς όίνας και ἐς τὰ
djvo èyyétiv* • pnîgqin Ttoööv εὐαφῆς ἐὼν λέτσί, φσύσις τῆς
πεφσλης. âvvvvwöv òè xai xvijoig μάλιστα κgotá poov τε και
ύτων. xaì yàg xai τά δngio. £g ávátavÃœv ögyjg ve xal
{)vuoù xvjov övov τε xai xQovgyov δέμνονται* ύπvov ôè
&yoyὰ ἐκάστον xai τά δυνήθεα* vavrúq uèv j èv àxáτφ j • • *

»ατάκλισις και ἐν δαλασση τεguqogj xai αiyuxhöv • jyog

v a. / o a . / v / v.

×αί xvuάτων κτύπος άνέμων τε βόμßog xai δαλάσσης κ«ί

vnδς δόμή- μουσικά δέ άτι ἐδισμὸς αὐλῶν ἐφ ησυχίη ή
w / »\ a. •^ p. v * •- ç

^po^uös Âùgns jj ττυκτύος ή μελέτη παίδων σύν ἀδj.- δι

saceo unguento mero aut amaracimo, cum hederae aut
serpylli succo aut etiam meliloti decocto. Magis autem sopo
riferum est papaver, in oleo elixum, ad capitis perfusionem:
aut ex aqua faciei cum spongia impositum. Ipsae quoque
papaveris herbae integrae, modo recenter faerint decerptae,
virides capiti debent subjici; siquidem spiritum tenuem
siccumque madefaciunt et incrassant, qui nebulam jam
quamdam sensibus offundit: nebula vero grave quiddam
et torpidum est et initium somni facit. Ac si valentioribus
auxiliis aeger indigeat, ipsa papaveris lacrima fromti cum
aqua illini potest et maribus inungi et auribus infundi.
Pedes cum oleo molliter contrectentur: demulceatur caput:
prodest etiam tempora praecipue et aures scalpere, quod
in feris quoque iram ac furorem comprimit. . Porro so
mnum faciunt usitatae cuique res; nautae, decubitus in
eymba et in mari circumvectatio et littorum sonus et
undarum murmur et fremitus ventorum, et maris mavis
que odor; musicae studioso, tibiarum usus cum silentio
aut' citharae lyraeve cantus aut puerorum canentium
AREtAevs. M.
4g4 APETAIoy xa IIII440xoy 0RE0N NoYxov
Ed. Oxom. [85.] r
Ed. L. B. (75.) m.

δασκάλων δέ vntidyov μῦθον προσομιλin. άλλοισι δ' άλλα

irrvov σελκτήgua. τοῖσι δè ÜTtoyovögtotov xai τῖ κοιλία
άμβρεγματα, καί ἐπιπλάσματα, ήν φλεγμονh καί οκλngin
• a- - -o a* > - -»

êtaignrav xai φύσα, ἐλαιον δgvTtevovg άλαίnc uî dêufis àu

βάλλειν. ταχύ yäg xai y\ioyQov xai άλεαίνον. τόδε άν
ggéog èv φλεγμαοίη. £y£fja6o ôë êv αύτí ävnòov, xövvζα*
&yασὸν δὲ δμου τά πάντα* ijv òè xai φῦσα ἐνj, xvuivov
xai σελίvov vóv xagtùv ήδέ δκόσα ούgων και φυσέων ά
/ •» a- v r

yooy&: xai vivgov évostoavva ἐμπάσσειν. jjv òè τὸ jταρ τὴν

- v v » • / »/ *• w *»r • / w

areiouv xai *',

» w τῖν όδύνην
- £? ἐgua
n ίσχη, € [uuèv άστω οίσύτφ τιναQά
*. Q. 9 w w - »m *A « /

άπò τῆς δέος * έλαιον δέ'τό άπò τῆς όμφακος ή άδδιvov*

a* v w a* « w *a - w • -

μίοyειν δè yg} gigoaov ἐλληνικὸν ij xgijva , xaì èvépéîv με

Άίλωτον ,» μίζαντά
At τε ἐς ἐvoz Zyvìöv τὰ πάντα κοταιονεῖν τὸ
z v w w *»^ w >/• • • *or xw • r. »w

ijtag* ottìnvì òè vò ἐλαιον σύν δζά ἐστω, η εἰ μάζον ή

τgiv δονάς, δζύκgnrov, xai άντί ἐgiov στοyyin άπαλj.
a w - e. w a. w •/. y^ w

μάλα γάρ τοῖς δέ δ σττλjv χαiget ve xai τgnöverat. jv òè

τά υποχόνδgua eigo j, jòè àvo ἐigúnta, xai τὸ δέρμα
περιτείνηται, άριστον μέν άντι τοῦ λίταος, η, δύν αὐτὰρ πα
exercitatio; ludi magistro cum puerulis colloquia; aliis
item alia somnum inducunt. Caeterum praecordiis et ven
triculo si inflammatio cum duritia, excitetur, perfusiones
et cataplasmata adhibere convenit in inflammatione olivae
oleum maturae minimeque acerbae injicere: id enim cras
sum et.viscidum, est et calefaciens; sed et ibidem amethum
aut conyzam aut utrumque indere commodum est. Quodsi
flatus etiam insint, cymini et apii semina et quaecumque
urinam flatus eliciunt et nitrum cribro transmissum im
spergito. At si jecur compressione ac dolore vexetur,
lanas ab ove succidas accipito, oleum vero omphacinum
aut rosaceum et. sapam , graecam vel creticam admisceto,
hisque incocto melilotos omnibusque in unum succum con
fusis jecur perfundatur. s, Lieni vero applicetur oleum
cum aceto: vel si major quam antea videatur, posca et
pro lanis mollia spongia: his enim lienis mirifice delecta
tur, atque emollitur. . Porro si praecordia in interiorem'
partem sursum reducantur et cirea haec intendatur cutis,
olei loco aut cum , eo paribus portionibus mixtum et in
 69EPALLEYTIKOV ABIBLMION A. 195

Ed. Oxom. [85.86.] Id. L. B. (75. 76.)

χετ ἐrtixaigtov ioov* xövvέα δὲ ἐστω
/ v o/
καί λιθανοτίς τὰ ἐνε
?.. • 2' » » w eo / >

vpjuova xai άμηόον

„&
a.
οὐκ άτεgτός' ην δὲ ἐπιπλάσσειν εὐ
¬ •

xaigtm ém, voîov μέν ἐλαίοισι τοῖσι αὐτόοισι χgéko9ai èrrì

τοῖσι όμοίοισι' ίλη δά λίνου στégμα καί (76) τῆλις καί
»r -» / » - w w w a. v »/

άλητον · xQιδής λεπτόν' ••άyozóòv

^w -o a. 4 c.
òè καί κύαμος, καί ögoßog,
p. v -o /
3jv ÉÉoiöaivj ij raorqo. £r/gos ôë gegosige ex uagogoig, -

a. • / a.

Trvgtnug xoùpov xai μαλόακόν' άληλεαμένn óè xai ύδεgó

δεσι δύν μέλιτι κοί ἐλαίφ xai λίνου στόαματι ἐπίπλασμα
/ •

&y&9öv. àvòn óè xai ßorávat xai στέgματο άσσα μοι ἐν

τοῖσι ἐμßgéyμασι λέλεκται, και ἐν τοῖσι ἐπιπλάσμασι ἐστω
- / a. »

τὰ ἐωντά- μέλι δέ καί συν αὐτόοισι μέν άya0όν ἐς σύστα

ouv τῶν ἐngόν καί ἐς μέιν τὸν αὐyungóv , xaì óς ή δέgum
êg Toììàv δισgxém* àya9òv òè xai αὐτὸ μοὐvov xaì èftí
« / v -y/ w w * • c •

τλασμα ήμίεφδον, καί ἐμßgsyμα ἐυν τινι τόν [86] íygów

Avòèv, μαλδέαι, άλεήναι, φvoôov xai oùgov àyoyöv,
argvtüvai TQtoiag ' täöe yàg xai μελάκgmvov τοιδει ποθέν,
xai τοντάων πλεονα καί κgéσσονα, είσω παρελ9öv &gtngtm
xai πνεύμονι καί διόgnκι και κοιλία. §vv£y&og òè vjv xoi
crassitudinem redactum optime facit butyrum: incoquam
tur autem conyza et ros marinus nec vero anethum inido
meum est. Quodsi tempus fuerit cataplasmatis admovendis
aptum, olea iisdem locis eadem adhibeantur: et materia sit
ex lini semine et foeno graeco et hordei tenui farina; com
moda etiam sunt fabae et ervum si venter intumescat;
milium quoque torrefactum, sacellis inditum leve ac molle
fomentum est: idque permolitum una cum melle'et oleo
et lini * semine utile hydropicis cataplasma est. Flores
autem et herbae et semina, quae in perfusionibus prae
cepi, eadem in cataplasmatis sunto. Mel vero et cum his
convenit ad medicamentorum siccorum coactionem et
aridorum commixtionem et ad calorem diutius conservan
dum ; quin et per se bonum est pro cataplasmate semi
coctum; et pro perfusione, si humore aliquo liquetur;'emol
lit enim et calefacit et urinam flatusque elicit et inflamma
tiones mitigat. Eadem enim et his plura ac majora mulsum
epotum efficit, in asperam arteriam et pulmonem et thora
cem et ventrem subiens. Alvus autem glandibus aut illi
N 2
 1g6 APETAIOY KAIIIL440KOY 0£E£2V NoYxov
Ed. Oxon. [86.] Ed. L. B. (76.)
Atqv ègeOiCeiv ßøλάνοισι ή διαχQtorotot. Érti§nQαίνονται γάρ
iioÂÃ&, ἐς τε την όλκην τόν άπò τῆς xsyojg. άτάρ ήδè
êg δεαττνον τῶν ἐν τὸ δωδgnxv άτμóv xai ἐς xgtoiv vóv èv
rj xoùip. ijv òè xai τολλῶν ήμερῶν ή χαοτjg èTtioynra,
xìù£eiv ygh μελικgffvQ xai ἐλαίφ xai virg® * ijv ôè μh ά
£tos üitonaraovóov oi τῆς φλεγμονής τgnδόνες, οικύην δέντα,
èvv&uveiv, £v0o. άν η φλεγμονή xQaivm xαί μάζων ἐγ* μίην
ôë ï öevrégnv, öxog άν τά τε φλεγμαίνοντα σημαίνη xai fi '
δόναμις κελεύη, άτάg xai τὸ πλῆθος τοῦ αίματος. τοῖσι δè
vexuagrtov. άμετgin yàg ovyxorijs airin. ës pëv âv fiué
qnw utnv j δευτέgnv véyéis íi íovrh , és δέ τ)ν τ@tvnv xn
gorij ovv τινι λίται τῶν ἐμßg&yuárov. άττειτα ἐπιδήματα
§y qλεγμασίη μέν ήν ἐπεδοι, ίσσωτος, τηλις ἐφθη ἐν με
Àuxgfjrg, τεguiv8ov τοῦ φυτού άητίνn, xnQös* τά δè ἐλαια
' ἐπι τοται αὐτόοισι τὰ ἐωυτά. jv òè μή τουτέοισι ἐπανίη
μηδέν η παgagogij, xovg) τῆς κεφαλῆs ZQéos, ijv μέν μήκι
αται είεν αi xöμαι, τά ταύτιστα ἐς ήμισυ: εἰ δè ßQayüvegat,
tionibus continemter irritetur (nam plerumque sicca est)
tam ut a capite revellatur materia et vapores in pectore
difflentur, quam ut e ventre stercora excernantur. Quodsi
per multos dies astricta maneat alvus, eam oportet aqua
mulsa et oleo mitroque ducere. Quodsi per haec inflam
mationis vehementia non magnopere remiserit, in ea parte
ubi inflammatio urget majorque apparet, admoveatur cu
curbitula cum cutis incisione : applicetur autem una aut
altera, prout ex locis inflammatis ac virium ratione si
gnificari videbitar; ex iisdem quoque sanguinis detrahendi
mensuram conjicere oportet: nam ex nimia detracti copia
sequitur syncope. Porro in unum alterumve diem eadem
esto perfusio; tertio autem ceratum, cum aliquo ex oleis
in perfusione adhibitis imponatur; postea sicubi inflammatio
subsit, applicentur epithemata ex hyssopo et foeno graeco
mulsae incocto et resina terebinthima ceraque: olea vero
iisdem locis eadem. Ac si per haec nihil quicquam mitigetur
delirium , caput tondere necesse est; si perquam longi fue
rint crines, primo ad dimidium : sin breves, ad cutim. Postea,
refectis interim viribus, vertici imprimatur cucurbitula
 w
eyEPA11EYT1KOv 131B.110v A. 197

Ed. Oxom. [86.] Ed. L. B. (76.)

èv χαδ' ἐτειτα μεσηψύ άναλαρόντω τ}ν δύναμιν, ovxiqv xar&
τῆς xoQvqjg Trgooßάλειν ηδέ άφαιgδειν αίμα* χούφη δὲ
τροτάgn ἐς τὰ μετάφαενα xexoÀÀjo9o* £tsi óè xai 9o6gnwcz
èv τάαηαι τήσι δ£είησι νοὐσοισι άκέεσσαι χα), ττάντη τὸν
xáuvovto. £ùv xaQÖim xai ττνεύμονι, τQότιστα μέν ύττ' άναy
xnç vjjg àvaTtvoijg άλλοτε μέν δεQujg , άλλοτε δè apvygijs:
άτι δέ ίτὸ πvgetoù xavoçôεος καί ßnyὸς και ύygóv τοyn
gtns xaî vêÜQov xovvoovins xαῦ στομάχου συμφοgijs ite
ζωκότος τε και διαφαάγματος xaxtns* xaQÖin yäg äv ττάση
μάζον τι δεινὸν οὐποτε άxέεται' ἐπί δέ τοΊσι φgeviviwoiov
xai μαλα ZQ) τάδε μειλίσσειν. ταQαφοg) uèv zág μετεζετά
gotot ἐκ τινὸς τῶν ἐν τό δόgnκι* àvaTtvoij $egμχ τε και
£ngi , δόμος δαιμύ, οὐκ εὐφορον τύg , τό ττάντη ἐς διδgnwa
§vδάζειν. καί κακίη μέν άπό του οίκείου δάλτεος τετgau
μévov* uάων τε καί δυσφοQωτάgn j άπό τῶν άλλων ἐς όιά
Qnxa $úvδοσις. άκρα γάρ μυχθὰ , x£qaìà tôôég. τε καί γετ
Qες : ürsgêev òè τόνδε ό διόgné. , xai δάεται όν άgijyav
ίχQaoiv xai μύζι. τέχεις μέν όν ἐλαιον δύν χαμαιμήλη ἐipn

et mittatur sanguis; alia tamen sine ferro dorso prius

affigatur. Oportet autem, in acutis morbis omnibus pectori
etiam mederi; id enim cum corde et pulmonibus pluri
mum afficitur: primo ab urgente spiritu modo calido,
modo frigido: praeterea febre ardente ac tussi et hu
morum depravatione nervorumque communione et sto-,
machi moxa, nec mom membranae costas succingentis septi
que transversi vitio offenditur: (cor enim, si majori quo
piam malo affligatur, mullo modo sanescit;) haec igitur in
phreniticis omni ratione relevari debent. Etenim ex ali
quo nonnunquam in pectore vitio oritur delirium spiritus
que siccus et calidus emittitur, sitis acris, fervor intole
rabilis, quoniam is undique in pectus confluit: vitium au
tem ex nativo calore perverso provenit, graviorque et mo
lestior est hujus ex omnibus membris translatio in pectus;
mam extremae partes, ut caput, manus pedesque frigore
laborant: pectus interim velut igne inardescit. Huic ita
que humectatione et refrigeratione succurratur. Perfusio *
4g8 APETAIOY KAIIIL4.10RoY 0£E£2N NOY>^v
Ed. Oxon. [86. 87.] - Eâ. L. B. (67. 77.)
δέν ή vágδω* 0{geog óè xai oigaiog £λληνικός* ijv ôè xαί
èriòévotov δέη χgάσθαι, φοίνικες ἐν οίνιρ αὐστngφ δευδά
τες* êretra λείοι ἐς μάαν τετgiuuévov £ùv vágδω, άλφί
τοισι, oivávδη , τροσηνός δόgnκι (77) ἐπίπλασμα : pvxri
×öv òè xαί μῆλα όλασθέντος ζύν μαστιχη καί μελιλαότφ.
πάντα δέ κngú xαì vdgòg àva laußávειν* 'ijv òè xαί τὸν στό
μαχον ἐχm végxm xai άττοσιτίη, άιμνόίου χυλὸν η κόμnv
otov ôè Év).Âεαίνειν : xai τφδε ἐμη9évrv £v λίταί καταιονεῖν
τό ύποyövögtov. τεττίσκειν δέ και [87] τό άπόδg*yug jj
yv}όν αὐτ£ον τgò τῆς τgogijs, öxögov zv&9ovs δύο τοῦ
άποßgéyματος j xÜø0ov tixQoù τοῦ χυλοὐ δύν ύδατος xvá
δοις δύο. jv òè καί xaùoog ἐγη τὸν στόμαχον, οὐκ άπὸ
τῆς κστοστάσεως τῆς νοῦσον, άλλ' αὐτοῦ μοὐνου άπό χυ
μóv δQuéaov xai άλμvgóv, ij ÜTtò χολjs δακνομέvov , xaì
δόμει αὐαινομévov, ίίδgouiyès yâ& δοτεον ἐν τQoqj, öoov
ijuuxorúuov τοῦ χάλακτος ἐν ύδατος κυάθω ἐνί' άνμφάνειν
ôë αὐτέον τὸ πλεῖστον* ßgayù δέ τι και σύν άgτφ άνσλί
oxsiv. ìjv òè xai xαὐσος ἐχη τόν άνθρωπον καί δίμος xai
fiat ex oleo cum chamaemela mardove incocto : aestate
ex sapa graeca. Ac si epithematis uti convenit, "palmulae
vino austero intinctae, deinde levigatae et in placentam
cum nardo, farina et oemanthe contritae , cataplasma fa
cient pectori non ingratum. Refrigerant etiam mala cum
mastiche et meliloto contusa, quae omnia cera nardoque
excipiantur. Sin stomachus etiam torpore ac fastidio labo
ret, absinthii succum aut comam una cum his terito
eoque, postquam oleo inferbuerit, praecordia irrigato. Absin
thii quoque infusio aut succus ante cibum potui offera
tur; infusionis circiter duos cyathos; amari vero, succi
umus cum cyathis aquae duobus. Quodsi stomachus ar
doribus etiam conflictetur, neque id ex morbi ratione pro
veniat, sed ex se ipso, utpote qui acribus salsisque humo
ribus aut bile mordeatur sitique arescat, Jac aquae mixtum
inter alimenta propinetur, lactis circiter dimidium heminae
cum aquae cyatho uno: hujus quoque plurimum sorbere
. expedit et nonnihil cum pane assumere. Verum si et ipse
homo febre ardenti peruratur sitisque et molestia accedat
 J6EPAIIEYTIKON BIBLMION A. 199 .
Pd. Oxon. [87.] w Ed. L. B. (77.)
&ποgtn xai μαvin xai ' ἐπιδvuin •pvyQoü Üôavos, διδόναι
μεῖον μέν ή δκόσον ἐν καύσου voόσφ άνευ φgevtvuòος. τόνδε
yàg àμφί τόν veύgov δόδωδζειν χαή: διδόναι δν δκόσον ἐς
ατομάχου άκος' άλίγον δè άπαρκέει* ßQayvTtörav yàg oi φgs
vuvixot. ijv òè καί εἰς ovyxoTtjv τgáτοντaι. yiyvevov yàg
xai τάδε' τῆς μάν yàg övvåuog àvouévns, iögötv δε γεομά
voῦ ἀνθρώπου, πάντων δέ είς τὸ ἐκτὸς τ}ν φogijv ποιευμένον
voov vóv üygöv , xai τοῦ τóvov àvouévov, xai τοῦ πνεύμα
τος, ἐς τε άκnôin uèv vijg TtaQayogijs, δέος δ' εἰς άτμὸν
Àv9ijvai xai iygaotnv vöv ävÖQooTtov' άλwag μούνόν ἐστι οí
vos, ôgêpat μέν ἀκέως κστ* οὐσίην , xai τάvτη μέχg, Ttsgá
των μολεῖν* τόνφ δè τgoοδεῖναι τóvov, xai πνεύμα ysvog
×ouévov èyégat, pύζιν άλεήναι, στύψαι πλάδον, φεgouévov
è'£o xαί δεόντων xgarjoav, jòùc uèv δσφgatveo&av èg ijöo
vijv, xQaraiùs òè στηθέαι δύναμιν ἐς ζωήν' άgio rog òè μει
λίδαι δυμὸν ἐν ταQαφοgì* τάδε μέντοι ποδείς άμα πάvτa
τgjooet. Ovuöv τε yàg τgnüvovvas pa®á$ @gsvöv xai ÉÉ
cum furore et aquae gelidae desiderio, frigida indulgeri
potest, minore tamen copia quam in febre ardenti sine
phrenitide, nam in his timendum est de mervis; tantum
itaque detur, quantum ad recreandum stomachum suffece
rit: paululum, autem satis est, quia phrenitiei parum bibunt.
Caeterum si in syncopen quoque prolabuntur (etenim
hoc incidere potest, viribus exsolutis et homine sudoribus
diffluente omnibusque extrorsum, humoribus prorumpen
tibus et robore spirituque resoluto) non jam delirii ha
benda est ratio, sed impendenda cura, ne homo in vaporem
humiditatemque colliquescat. Jam vero unicum a vino
subsidium est; quod in substantia celeriter alit: et usque
ad extrema ubique permeat: robori robur adjicit: spiritum
torpentem excitat: frigus calore temperat: humorum re
dumdantiam comprimit: extrorsum erumpentia atque dif
fluentia coërcet, ad haec odore suave ac jucundum est: ad
confirmandas vires vitamque restaurandam valens: et ad
mentem in furore mitigamdam efficacissimus; haec atique
simul omnia praestat vini potio. Animus namque delini
tus conquiescit, ipsique sponte ad reficiendas vires cibuni
, QOO APETAIOY KAIIIL440I(oY 0£E£2V NoYx32v
Ea. Oxon. [87. 88.] - Ed. L. B. (77. 78.)
§ovréov êç δύναμιν τQéyovvai' άτάg jóè Éovréouos ἐμπvéovg,
§ς ήδοyjv, Ttgöato μέν ήδη τολλὸν ίκει χQövov, övov òè ô
qtugeròς voὸς ἐν , άτάg jóè j ftaggyogh èg uógωσιν τgé
arnrai- vò ôë üttoyövögtov μ) τολλόν τι τgoοβλάπτηται j .
äywg, yvojov, οκλησίη, κεφαλλ δέ τὸ Ἄτλόον ἐχη της αίτίης,
yq} τολμζοντα λούειν ηδέ καταιονεῖν πολλόν τι τ}ν κεφαλήν.
j τε yäg ἐις ίγιανόησετaι xai j xsyahj διαπνευσθήσεται
παὐ τὸ εὐμπαν σκηνος διntuto 9n. ἀδε yàg τὸ μἐν ἐngöv
&μβλύνεται καί καθαρτύεται της όμίχλης ή σίσθησις: j. δὲ
vvóμη
guos vijcεὐστσό}ς ήδè ἐμπεδος μίμνει. τάδε μάντοι τής λέ
voῦσον yvóματα. a.

Ke q). 3'. [0egaréta ànòaQyixöv.] .4n9aQyixotov

xováxâuoig èv φωτι καί τgòg aùyijv. ίόφος yàg ij voigos*
rjöë ëv άλέα μάλλον* τρύζις γὰρ ἐμφυτος ή αίτίn. xoi[88]rn
εὐαφῆς, στρέματα, τοιχοygayim, toixika Ttävva, öxöga tsg
êgeόιστικά διμος, λαλι} , pnhayin Éùv (78) tuἐσι ποδόν,
τιλμοί, κηομοί. jv ßaöù wöμα δοχη, ἐμßónoig, vov0eoin
assumunt seque ipsos ad robur atque voluptatem cohor
tantur. Quodsi morbus jam in venustatem protrahatur
febrisque lenta inhaerescat, delirium vero jam in fatui
tatem transeat, praecordia autem non ita multum vel
tumore vel inflatione vel duritia vexentur, sed in capite
potissima sit mali causa, hominem audacter oportet Iavare
eique caput frequenter perfundere. Ita enim corporis
habitus ad sanitatem perveniet et in capite perspiratio
fiet et in universo corpore exhalatio. Atque hoc modo
siccitas retunditur, sensusque nebula ei offusa purgatur,
mensque stabilis et confirmata permanet. Haec sunt morbi
decedentis indicia.
Ca p. II. [Curatio lethargicorum.] Lethargici in
luce et contra lumem jaceant: morbus enim caligo quae
dam est; et in loco tepido potius contineantur, mam inma
tum frigus causa est affectus. Lectus esto mollis: stragula
et parietes picturentur: variegentur omnia, ut ea visum ir
ritent. Adhibeantur colloquia: pedes contrectentur atque
comprimantur : membra vellicentur et scalpantur. Quodsi
altus urgeat sopor, vociferandum est: cum irucundia in
 ^.

eEPAIIEYTIKOv BIBAIOV A. 201

Ed. Oxom. [88.] ' - Ed. L. B. (78.)
ögyán, δεῖμα ἐφ' οίσι δειμαίνει. ττροσαyyελίn vöv öxöσα
άπόθεε καί τgogéóóx&e. Ttävra ôc èygijyoQovv èvavvtog τοῖσι,
qgevtvixoiot. άμφι δέ και κενέσιος ληόαQyixóv τάδε χgij
vivóακειν. îjv μέν ἐς ἐτégns voόσου δκοίόν τι φgeviviöog
διαδέηται ή λήθη, qλάα μέν μη τέμνειν, μηδέ άδgδον το
δέν κενούν αίμα. ύποκλύζειν δέ την κοιλίην, μλι τοῦ xo
ττgóδεος ένεκε μοῦνον, άλλ' άκως τί xai άνωθεν άντιοτα
o9j xai άπò τῆς κεφαλής άγετενσj. τλόον ούν ἐστο άλῶν
τε καί vivgov. άguo rov ôè τφ κλύσματι, εἰ καστόguov £u
πάσσοις. μνχgòv yàg τὸ κάτω ἐντεgov ληθαQyixoiov xai
πQός ἐκκQuouv vexgóδες. jv òè μ} ἐκ διαδέιος voυσον, άλλ'
£ovréov άρχητaι ό λήθαQyog xai δοκάη τετλῆσθαι ό vov
αέων, ην μέν αίματος, φλέρα τ}ν ἐπ' àyxövv τέμνειν: ijv
ôë gλέγματος joarijos site άλλων χνμόν, καθαig&iv yQji
»véógφ σύν τῆ ττισάνη η ἐλλεβόρφ μέλανι δύν μελικQijvq),
argòς τίσι άgyjov, ijv μεταίως βούλη* jv òè μζόνος, τοῦ
gaQuáxov της iegijs xakvuëvns vijovv διδόναι δλκῆς' <3'.

crepandus aeger et iis, quae timere consuevit, exterren

dus, hominique annuncianda quaecumque concupierit vel
expectaverit; omnia ad vigiliam faciendam, contra quam
in phreniticis. Porro de lethargicorum evacuatione haec
novisse convenit. Quodsi alteri morbo, ut phrenitidi, sue
cedat lethargus, nec secanda vena est neque ex ullo
loco multus detrahendus sanguis. Alvus autem lotionibus
subducatur, non modo ad excernenda stercora, verum
etiam ut a superioribus partibtis aliquid revellatur et a
capite derivetur; salis igitur nitrique multum insit: maxime
quoque proderit castoream inspergere, quoniam in lethar
gicis imum intestinum friget et quasi emortuum nihil
excermit. Verum si mom ex alterius morbi successiome, sed
per se lethargus coeperit et aeger sanguine plenus esse
videatur, vena cubiti secetur. Sim aquosa fuerit pituita
vel aliis humoribus repletus, hominem inter initia pur
gare oportet cneoro cum ptisana aut nigro veratro cum
mulsa, si id velis mediocriter efficere; at si copiosius, me
dicamenti quae vocatur hiera drachmas duas jejuno dato
202 APETAIOY KAIIIL440KOY 0£E£2N NOY> QN
Ed. Oxom. [88.] Ed. L. B. (78.)
£ίν μελικοήτου κυάσοις τQuoi, wdi tegustyavra xa9ijoao9ai.
τότε διδόναι σιτία, ήν καιρὸς j* ijv òè μη, εἰς τὴν ἐπιούoav
ijuégnv η τQoqrj* εὐκαιρίη δέ κοτε καί ἐν ἐστέgm yiyv&vai τῆς
iegijg öÄxijg < α. ίδστι ή μελικgητφ λvoμévn xváòοις δύο.
άτgopin xaxov, xaxòv δε και τολυτgoyin. zgh öv öìyo
gerim yQ&εσθαι ἐς ἐκάστην ήμégnv. άσαδον δό μλ άαιτεῖν.
ύττομνησιός τε yàg ijö' άλέng τφ ατομάχφ χgéog άνά πάσαν
vjv íuégnv. άτάg xαί η τQoq) §ovo àetvùvovσα xai δισ
ytogntixh èv touoios uàÀÀov η δαταίοισι, ἀλεκτορίδι, x*/
ygtôt. λινοζαδστφ δè §vveipeto 900 xai ö§ος παgayeéαδω xai
τοται δέ χυλοῖσι ἐμßάλλειν, εί τοι δέοι χυλφ χQέεσθαι ττι
o&vns, εὐπvoov ηδέ ούgov àyooyòv, μάgσθQov, σέλινον, τὰ
Aóyovg j vovréov τοὺς καρτούς. àya9öv òè xai τgáoov
vj Ögtuùrn rv, xai xgágám íúv ἐλαίφ καί y&gq' άguovov ôè
xai xùuivov y\vxù êùv xQdußm qvo éov ijöë oügtov* êgê0u0ri
xòv yàg ij xÜotus jôë 7αστης ἐν ταση τή voέσφ* véy$is;
vijs xegaïijs, αὐτες καί τοῖσι φQενιτικοῖσι, άμφοῖν yàg aì
cum mulsae cyathis tribus. Ac tantisper expectans, quoad
confecta fuerit purgatio, cibus, si opportunum videatur,
exhibeto: sin minus, in posterum diein alimentum differ.
Vesperi interdum hierae drachnia in aquae vel mulsae
soluta cyathis duobus opportune dari potest. Inedia ob
est; obest etiam cibi copia. Itaque exiguo cibo singulis
diebus oportet uti; longa vero abstinentia fugienda est,
quia stomachus refectione et calefactione singulis diebus
indiget. Porro cibus attenuans esto atque fluxilis; ex
jusculis magis quam leguminibus constans : ista vero ex
gallina fiant aut tinnunculo, quibuscum incoquatur herba
mercurialis et aceti quid affundatur. Succis autem inji
cito , si forte ptisanae cremore uti convenit, quae spiri
tum facilem reddunt et urimae movendae sunt apta, uti
foeniculum et apium sive ipsa olera sive horum semina ;
porrum quoque acrimonia sua proficit et brassica ' cum
oleo et garo. Optime facit etiam ad flatus et urinam eli
ciendam cyminum dulce cum brassica; etenim in quoli
bet morbo sollicitari debent alvus et vesica. Perfusiones
capitis eaedem adhibeantur, quae in phreniticis ; mam utris
a
 6) EP ALLEYTIKON BIBLMION .A. 203
Ed. Oxom. [88. 89.] Ed. L. B. (78. 79.)
αἰσθήσιες πλέαι yiyvovrov άτμόν, άς άπελαύνειν χQh pÜ£&
xai στυμι, δοδίνου και κισσου χυλό* jj §§ατμίζειν ἐς δια-,
atvojv τοῖσι λεττύvovot, otov Égtúq), öçó ov τφ άοδόφ*
ìjv δε νεὐgov τόνος ἐς καί φέις δλον, πολλά δέ μάλλον
dxgéçov, τό καστοQtq, §ùv àvnòiv® Attaivsiv ijöë véyysiv
vjv xsqg)}v και τὸν αὐχένα καί την άάγιv zQteiv τὸ αὐτό
Éùv λέτω σικυωνίφ η γλευκίνφ η τσλαιό* £vyyQiav òè xai
τώ χεῖgs άπό τόν άμων και τῶ τόδε άπὸ τῶν βονβαόνων.
τοῖσι [89] òè μάντοι καί τ}ν κόστιν κατοιονεῖν καί δς νεὐ
gov πάσχονσον καί δε ούgων όδόν κάuvovoav ^ àvàg xai τη
δgiuùvnrv vóv (79) χνμόν άγδομάνnv* yoÂαδδεα yàg τά οὐga.
Ìjv òè μάων δ τσόμος ἐς καί κίνδυνος στσαμοῦ, καί σιxvo
viq εἰς τὴν κεφαλήν ύτί άνάγκης χgéεσθαι * óÀiyn òè ifto
ij yQijotg ' ijv òè καί φλεγμασίαι τῶν ύποyovögtov ἐσσι, καί
πQijotsg xαί φύσαι, καί τεQιτέστες τοῦ δέαματος, ij xot\ov
ziyvnrov εῖσω ἐigvoμένου του ύποyovögtov, êußgéyuarcz xai
ètitìàquara, öxöσα μοι ἐν φαενιτικοῖσι λέλεκτat. ovxim
ijxtovg yQ&εσθαι ην άπό φg&vivuδος ἐωσι. εὐτολμότεQov òè
que sensus vaporibus replentur, quos refrigerando astrin
gendoque oleo rosaceo atque hederae succo propulsare
necesse est: aut per transpirationem extenuantibus exha
lare, ut serpyllo aut aceto cum oleo rosaceo. At si nervi
doleant frigusque totum corpus, multo autem magis par
tes extremas occupet, caput et cervicem castoreo cum
oleo anethimo inungito perfunditoque; et eodem cum
oleo sicyonio aut gleucino aut vetere inungatur spina
dorsi, et mamus ab humeris et pedes ab inguinibus. Iis
dem etiam irrigetur vesica, quae et tanquam nervus af
ficitur et tanquam urinae iter laborat et humorum in
super acrimonia vexatur, siquidem urina biliosa est. Quodsi
increscat tremor et • convulsionis periculum adsit, oleum
sicyonium quoque capiti necessario superfundendum est,
cujus tamen usus esto brevis. Ac si in praecordiis excite
tur etiam inflammatio, cum tumore et flatibus et cutis ten
sione, vel ista intro reducantur et cava fiant, perfusiones
et cataplasmata eadem applicentur, quae in phreniticis
proposuimus. Cucurbitula minime uti, si aeger e phreni
904 APETAIOY KAIIIL440KOY 0£E£2V NOY> QN
Ed. Oxon. [89.] Ed. L. B, (79.)
íjv àgyj0 εν ή voÜoος εἰοβάλλα. ην δό γλῶσσα μελαίνηται
xai öyxos ἐν τοῖσι ύποχονδρίοισι σημσύη, ίτέ άνάγκης τῆ
ovxiy ygêço$av * £tijv òè πρὸς τφ μήκὲ τοῦ χgóvov x£vo
8ijon rat vjαι αίσθήσεσι, τάλλα δ' εὐπετέστερον φέgη, τj
xoQvqj της κεφαλῆς τgooßáÀÀav* άvτov yàg tj övvåue
τὸ ἐντεῦθεν κενούν άγειν τε καί φύσως άνω τε xai xàvo.
quoéov yàg ovvayooyòv λήθαQyog xaì èv τῆσι κοιλίασι καί
Év τό δλφ σκηνεί ágyin καί voòin xai àpvyin. διαπνευστι
xòv òè xivnovg jóê êygjyoQoig. δισχQtav ούν τῆψανον χλω
QÖv τgiβοντα ἐυν μάλιτι και virg® * áyoyóv τε ἐστί μάλλον
qvo&ov §ùv τέοισι xai τεgμίνύου όητίνng μέgog &v* xai Trv
Qin TQoxkntix) qvoéoov* jj tivagotov 9eQuoút ígíous, vQn
y&ov τσλαιοίς άάκεσι ή σποyyiji άύν ύδατι, ἐνό ύοσωπον ή
ögtyavov ij yìjyov ij άvτη ἐμητaι* άγοι δ' ἐν φυσος, ήδè
öxöσσ τgò τόν σιτίων τίνεται, τάττεg xai φλεγμα xai yo
λ}ν ἐν τοῖσι ἐντégoioi xai στομάχφ άγει, ίσσωπον ἐν με
ÀuxQrjvq äprjòèv, öixrauov vö xgrjvixòv , àqiyavov' öguéa
tide in hunc affectum deciderit: quae securius tamen ad
hiberi poterit, si ab initio hic invaserit. At si lingua mi
grescat tumorque in praecordiis indicium praebuerit, haec
necessario admoveri debet. Postquam autem spatio tempo
ris, evacuatione purgatis sensibus, morbum homo facilius
tolerare incipiat, cucurbitula vertici capitis applicetur;
nam hoc in loco , si ulla virium offensa , evacuare possu
mus. Flatus quoque per superiores inferioresque partes
educantur; lethargus enim flatus et in ventriculis et in
toto corpore contrahit ex ignavia et segnitie et animi
languore: hos autem discutit motus ac vigilia. Itaque
ruta viridis cum melle et mitro contrita illini potest;
cum his vero flatus magis elicit adjectae resinae terebin
thinae pars una. Eosdem provocat ' fomentum, aut cum
lanis sordidis et calentibus aut cum asperis pauniculis ve
teribus: aut cum spongia ex aqua, in qua hyssopum aut
origamum aut pulegium aut ruta sit incocta. Eosdem ex
pellunt quaecumque ante cibum ad pituitam atque bilem
e stomacho et intestinis educendam bibi solent; ut hysso
pum in mulsa elixum, dictamnum creticum et origamum ;
 69EPAIIEYTIKON BIBAION 4. 905
Ed. Oxon. [89.]w
v > v * •a
-

»/ . a •, ,
' p _
Ed. L. B. (79.)v r

μέν , άyoy& òè άδίαντον, άygtoovtc* τάδε μέντοι καί φυσέων

xai οὐgov xaraóúnxvtxâ: ijv òè τgόμος χειρόν καί κεφαλής
a / - - i. -

èy, xaovógtov ττιτίσκειν δοαχμης δλκῆς ijuiov Éùv μελικgήτφ

xvέσοις τQtoi ἐς íuégag ττλεύνας * ijv òè uj ττίνη τόδε, ἐκτευ
$iv Évuqogjg §ùv ἐλαίφ , • ἐνδα τήχανον ἐνζάσθη xvέσοις
vQtoi, τὸ διπλόον ἐς τὸ κάτω ἐντεgov èyyéçw* xai τόδε ἐς
ττλεὐνος ημέgag * uετὰ δè τὸ ἐκ τουτέον ἐυμφοgov* qùoag
yàg àyst άνω τε xai x&vo* μετεζετégoiov ôè καί οὐgo: xaì
a. »v v w • v - a cI >/ > v

*ότguov* ijv öh ττοδέν εἰς τὸ πᾶν διαθέον ήκη, άτgoua, jòè

xgovaud. τά νεὐgcz yiyvEvov xai τάς ἐδιας ἐς τὸ δεgμὸν και
§nQÖv άλλοιοτ και τάς καταστάσιας τόν voόσον τgéret. άgi
ovov ôè καί ἐς τὰς δῖνας ἐμφvojv' xai yàg xai rjöe Ttvsv
/ c. w - v c • / a.

μάτων καταδόηκτικόν ττ&Qμοίσι * • xai öxoìóv τι πόστις άyω

7öv oùgov xai άν μύζης ' TQijooet öë ôégμη τQoonveî váòe
τjöe xai τόν άλλον τῶν ττοαμικόν xgéασον* τετégeog, ἐλ
λεßögov , ατgovδίον, εὐφο@3iov. τάδε yàg èς τ}ν τQóτην
a. » -

jδέ τνμάτην δέιν άπηνέα καί ταςακτικὰ κεφαλῆς τε και

item acria sunt, sed flatus et urinam educunt et incidunt

adiantum et gramen. Quodsi manuum atque capitis tre
mor urgeat, castorei semidrachma cum mulsae cyathis tri
bus ad plures dies propinetur. Id si aeger bibere non sus
tineat, ad perfusionem utile est cum olei cyathis tribus,
in quo ruta inferbuerit. Hujus autem pondus duplum;
imo intestino immittatur, idque per plures dies continue
tur. Praeter utilitatem, quae ex hac re provenit, (etenim
flatus sursum et deorsum expellit et in quibusdam urinam
atque stercus elicit) si castoreum quoque in potione sum
tum per omne corpus discurrat, nervos stabiles ac robu
stos efficit, habitus in calidum siccumque permutat, et
morborum constitutionem invertit. Idem quoque maxime
prodest naribus inspiratum : etenim flatus sernutamentis
hic incidit; ac prout urinam vesica, ita mares mucum
excernunt. Hos , autem effectus miti calore illic praestat,
aliisque medicamentis ad excitanda sternutamenta efficaci
bus, piperi, helleboro, struthio, euphorbio excellit: nam
ista ad primum atque ultimum tactum immitia sunt et
caput sensusque perturbant; castoreum vero calorem pau
e*
•
906 APETAIOY KAIIIL440KOY 0£EQV VoYxQv
Ed. Oxom. [89. 90.] - Ed. L. B. (79. 80.)
αίσδήσιος, ἐκ προσαγωγής δὲ τὸ καστόgtov άλεαίνει κεφα
λjαι δέ και άλλως ἐυμφορον, δτιπερ τὰ νεῦρα πάντη ἐy
δόνδε τεguqúévat : voυσον δè veÜQov [90] καστόguov inrj
Quov. άλλὰ ἐuuuioyειν τόδε τóv ysyQauuévov τινί η τισι
oùx άχασι. jv yàg uiyj, uh gύτίκω μὸν κεφαλ}jv £vuué
τρως τagógat. és uangöv òè τήν δέρμην ἐὰρσι, ίyQijvav
την άύα τgozìjαει ' öouai δαιμεῖαι μόν ἐς αἰσόησιν, ἐς δύ
vauiv òè (80) δεQuai* όκοίον αὐτὸ τὸ καστόguov ij 0Jußga
fi yìyov ij 9υμος, χλωρά η ἐngά δενδόντα δέ δαιμόον
qαQuáxων χαίσιες κατὰ τῶν ττοδόν καί yovvdvov. Üìn ôë
άστω άλεαίνουσα καί δάκνονσα ἐκ τQooayojyijg. άμφοῖν yàg
yQέος ληόαQyixotov êç ôáììpiv xaì èyQijyogoiv. τά τgότω
μἐν άν καί κνίδη μαοτίζειν τὰ σκόλεα. ταοσζονσα yàg ij
άyyn οὐκ ἐς πολλὸν μέν διαQxést , άλυτον δέ δδαζισμόν xai
Ttóvov évóiòoì. μετgios ôë ëgçòíav τε και πσgotòtox£v xai
δεgμσσίην τQoxaÀéerat. îjv òè ètì uάλον ἐθελήσης τάδε τοι
7iyveo8αι, λημνίστιδος ηδ εὐφοQ3iov ίσα ἐῶν λίταί y£u

latim. movet et alioqui capiti idoneum est, quia nervi il

linc undequaque oriuntur: porro castoreum nervorum mor
his medetur. Caeterum id , alicui supra dictorum aut ali
quibus, admiscere non injucundum est; etenim his admix
tum caput me mediocriter quidem conturbaverit et calo
rem diuturnum succenderit, maresque humoris proritatione
madefecerit; odoramenta applicentur ad sensum acria
et facultate calida: quale ipsum castoreum est aut satu
reia aut pulegium aut thymum , et ista aut viridia aut
arida aceto perfusa. Pedes atque genua medicamentis acri
bus illinantur; materia esto, quae ex incremento calefa
ciat : ac mordeat:. mam utriusque hujus facultatis indigent.
Jethargici ad calorem et vigiliam excitandam. Itaque
primo urticis crura flagellentur; etenim harum lanugo ad
haerescens non admodum diu permanet, et pruritum ac
dolorem haud molestum infert, sed mediocriter partes
stimulat, easque in tumorem attollit et calorem provocat.
At si haec vehementius efficere desideres, limnestidis. et
euphorbii pares portiones cum oleo gleucino membris
 eEPAIIEyTixov BIBAION A. 207
Ed. oxon. [90] ' ' * Ed. L. B. (80.)
xiv p zgteiv. . άguo rov xai σκίλλης όμῆς λεπτοῖσι ἐκτρίβειν.
ygh δέ άττομάζαντω τῶν μελέων τὸ ἐλαιόδες' άδηκτον yàg
τὸν δαιμῦ εὐν λύταί ην μλ φαQuanóδες. jj xvTtQivg ij /λευ
xivg fj oixvovtg. ijv òè èirl τουτέοισιν ἐτι ßαδύ κόμ& ίσχη,
oixvöv ygh vòv àyQtov §ùv ö§εὐ τgâpavra oivfjtvog ίση μάm
&vuui£αντα* τιθένον δαιμῦ δέ τὸ ἐπίπλασμα xai óx&og égv
<9ηματα ἐντεύςον, ἀκέως δε οίδαλεηθήμεναι εί xivövvog òè
qλvxvaivóσιος xai τgouóvov, £vv£yévog étaigeiv τὸ ἐπίπλα
oua, x&0ogἐοντα μή τι τοντάων ἐvußj. τάδε μἐν όν ἐς τὸ
voόάς καί νεκgόδες αύτéov xaì èg Ttävva xatgöv, τλ}v vjos
. Éofiohjov τόν ταgo£vouöv* ijv òè àv&gégi, uèv jjòm v}v oi
o9noiv, ßágos uév τι ἐπί της , xsyahjg xai jyog jj £6ußog
êm, καί διὰ τοῦ στόματος άγειν φλέγμα, μαστίχnv τὰ πρῶτα ,
êg uάσησιν διδόντος, ός ἐννεχάς άττοττύοι' ἐτειτα δ' αύσις
άστσφίδος άygins, κόκκον τοῦ τῆς xvións, tàvrov ôè μά
Âuova oiyjTtvog, övv τε δύνnδες , άτάg jóè δτι τόν άλλων

inumgantur; optime proûest etiam scillae crudae tenuibus `

partibus ea perfricare: oportet autem artubus oleosum omne
detergere, quomiam acre quodvis minime mordax est cum um
guine, nisi id ex medicamentis huic rei idoneis conficiatur,
quale est cyprinum et gleucinum et sicyonium. Quodsi post
haec sopor adhuc altus urgeat, silvestrem oportet cucume
rem cum aceto contritum et sinapis aequae portioni in po
lentam redactae mixtum superimponere: id autem acre
cataplasma est et celeriter ruborem excitat, celeriterque
partes in tumorem attollit; at si timor subsit, me pustulas
ac vulnera, inferat, cataplasma frequenter attollendum est,
me quid huic simile.incidat. Haec, utique quolibet morbi
tempore, praeterquam in accessionum initiis,. commode
fieri possunt, ad excitandam segnitiem et quasi in homine
mortuo torporem. At si homo sensus jam receperit, gra
vitatem tamen quandam in capite et sonitus et tinnitus, per
eipiat, pituita quoque per os educenda est; itaque mastichem
primo manducandam exhibe ut continenter exspuat, de
inde herbam pedicularem ac postea granum cnidium, sed
prae aliis potissimumi, sinapi, quoniam id usitatum est
208 APETAIOY KAIIIL44oxoY o£E£2v voY>QV,
Ed. Oxon. [90. 91.] - Ed. L. B. (80. 81.)
páÀÀov τόδε φλεγμάτων άyoyóv* wjv μέν xaratim rig £v&v,
ixavòv μέν τὰ ἐν τφ στομάχω λύσαι ' òvvaröv òè xai jyo;
vai yao réga xai φύσας ἀγαγεῖν' xai yàg μοί κοτε ἐκ £vvrj
yins τάδε ἐννάη, κατατιόντος του άνθgótov xarà pyóunv
τ}ν ἐμήν' ά/αὸ δè διδάσκαλος ή τεἰgn* ygj ôè xai aùröv
Tragijv' εὐλαßim yäg äragin* yg} δέ καί την κεφαλήν μετὰ
vhv xovgjv την ἐν χθό, ην μ) μέγα ήδε άνίη, ἐvgsiv ἐς δια
τνοήν' άτάg jjòè ἐς φαρμάκων δαιμόων χgjoiv, τοῦ διὰ τῆς
λnuvio tuóος η ύδάg } vagin» ii oivntt ùzgóv è$ ίόστος δύν
άgr® διπλά ἐς στgύχνον ἐχθίσαντα ἐμπάσσειν τ}ν κεφαλήν
φνλέαντα δè' ἐς ἀgnv μίν εὐκαιgit, oTtöyyovov σερμοῖαι
tvQtjv. oùx άνωφελάς δè καί λούειν ήδη πάντων μέν #
τῶν γε πλείστων καί xatgiov τῶν ἐς τ}ν voÜαον λελονμενον.
τκς δε νούeins uevoÜons, sìve xai αὐδgns zgδος xai τgtipuos
xai πάσης τgoanyoυς κινήσιος.
[91] (81) Keg. 7. [Magaouoù ôçgareta.] Toto.
δε μέντοι xjv μαQασμὸς ἐς, άgijyav δάσσον ίόντα ἐτι λου

caeterisque pituitam valentius elicit. Et si quis id libenter

devoraverit, efficax est ad ea quae in stomacho sunt dissol
venda: valens etiam ad humectandam alvum et ad expel
lendos flatus; etenim haec quodam tempore casu contigisse
memini, cum id homo consilio meo deglutisset. Atqui
optima magistra est experientia; quemque igitur periculum
facere oportet: cautionem enim nimiam comitatur impe
ritia. Caput quoque postquam fuerit ad cutim detonsum,
misi id magnopere profecerit ad transpirationem promo
vendam , oportet radere. Quin etiam medicamentis uten
dum acribus; sicut eo, quod ex limnestide constat: aut
thapsia vel sinapi humidum ex aqua, cum. duplici panis
portione, veteri panniculo illitum, capiti superdari potest,
cumque per horae spatium illic remanserit, spongiis calidis
fovere opportunum est. Porro ex usu erit lavatio, omnibus
jam aut saltem plurimis ac praecipuis, solutis morbi sympto
matis, adhuc tamen immorante languore: ubi gestatio quo
que proderit et fricti corporisque lenis quaelibet agitatio.
C ap. III. [Curatio Marasmi.] His vero, si in ma
rasmum deciderint, citius succurrendum est balneis et
 v, 1

GEPAIIEYTIKON BIBLMION A. 209

Ed. Oxon. [91.] . . . . Ed. L. B. (81.)
τQά xai xtvijoiag. uagorouoÜ uévtov xaì yàg intffguoy ao.;
ôgêpat xai άλεήναι καί iyQijvai zao régæ xai xÜortv roi;.
vat* âvâg jóè xovöyotg τωντὰ τὰ ἐνμφégovra. öuot; χάg
xoi í Év αύτη τόνδε τὸν νοῦσαν ἰδέn. xαστόgtov δε τοῦl
τζοιοι xaigtojregöv τε καί εὐμενεστεgov τιεῖν τε και χαtαα
όδαι και ἐς τὸ ἐντεgov èvéìvai. vjov ôè yvvai£ öxota tou_
τδοισι, ίκελα τάθεα άπό ύοτέgns yiyverat, ἐν τοῖσι χvvai
×είοισι λελάζεται. « - -

X£ q. δ'. [0εgaretæ άποτάη$ing.] *** 24 torÄ£t›;

ioyvQh uèv εἰη. άπαντω χάρ ἐασι`vergóôssς , ijv xai δ γου.
o&ov ynQαιός η, τοτοί τες ἐυνηθες τὸ τέσος. ού γάρ τε
giyiyvovrai τό τε μεγάδὲ τοῦ κακοῦ καί τj rijg jlixtns
£vuqogj. όκως δέ τεκμαgτέα τὰ μεγάθεα, πρόσσεν μοι λg
λεκτat. ìv òè venving, άοδεν}ς άποπληάίη πόλει, ίήσσαι μόν
où ônêtov, τειρῆσσαι δέ όν. ίσδόδοτον μèv öv inriigiov,
άς μεγάλφ πάθὲ μέγα θοήθημα φλεθοτομtn , íjv μή τις ἐς
άμαρτωλ}jv είη τοῦ πλήθεος' òvovëwuagrov ôè τὸ μάτgov.

corporis exercitatione. Marasmo quoque lac medetur: quippe

quod alat et calefaciat et ventrem humectet et vesicam'
leniat. Quin etiam in hoc vitio, quae in catocha prosunt,
similis enim atque eadem est utriusque morbi species. Ca-'
storeum quoque his opportunius est ac lenius et potui datum;
et illitum et intestimo injectum. Atqui foeminis quicumque
horum similes ex utero mascuntur affectus in morbis mu
liebribus explicabuntur.
C a p. IV. [Curatio Apoplexiae.] *** Apoplexia sit
vehemens; nam prorsus emortui sunt, si aeger senex etiam'
fuerit, cui aetati malum familiare est; neque enim eva
dere possunt, tum propter morbi magnitudinem, tum pro
ter aetatis calamitatem. Quemadmodum autem affectus
magnitudo aestimari debeat, supra declaravimus. Quodsi
juvenem vel debilis apoplexia tentaverit, difficilis quidem,
attamen tentanda est curatio. Porro remedium aequale
est, utpote magno affectui magnum auxilium, sanguinis
detractio, nisi siquis in quantitate peccet. Modum vero
eonjectare difficile est. Nam si nimis paululum mittas,
An ftAev8. / O
910 APETAIOY KAIIIL140kOY 03EQN NOY> QN
Ed. Oxom. [91, 92.] Ed. L. B. (81.)
άν τε yàg ouxQ(5 7 l&ov άφελης, προσαπέπνέας τόν άν
8QoTtov. £g yàg τὸ ζην τουτέοισι καί τὸ σμικρὸν αίμα, δυ
vσταότατον καί η άλέη τῆς ζωής τοῦ σκήνεος καί τῆς τροφῆς
êöv* ijv τε μεῖον της αίτίης, οὐδῖν μάχα ἀvnoas διὰ μεγάλου
άκεος. άτι ψάg ii ait in μίμνει* wgëοσον δè ἐς τὸ ἐλασσον
άμαgτάνειν. ìjv yàg xαί δοκέη μέν ἐνδέειν, χgnorai δέ τινες
ύττοφάσιες yiyvoivro, aÜ9ις ἐπανατέμνειν τύν φλάα. τά
μνειν δό τῖν ἐν τό κοίλφ τού άyxövog , εὐgoog yàg jó& èv
τφ λαιφ' £vvrexpaiQeoOαι δè èv vjj ouxgj άποπληάίη xai
τά πάgero, uêgêœ, si èrè àguo regá íí ôéêuê í trágeoig. άπδ
7άg vóv îyungöv, ός ἐτος εἰπεῖν, τλιν άφαigeatv zg* ττοιά
siv. vjòs rég τὸ αίμα εύgoov* vjöe xaì j 7iaQoyévsvou;
άπὸ τῶν σιvagóv. jv μέν έν άνευ φανεgijs Ttgogáαιος άπό
[92]τληκτοι yiyvovrai, jòs zgh avìorúéo$αι άμφι τῆς
άφαιgéαιος ' ijv ôè à7rò τληψης η καταφορχς ή τιέσιος ἐνμßj,
ygjj άναράλλεσδαι. μετεζετ£govov ôè τόδε μούνον εἰς άκεσιν
fjöè Cojv , ijgwsosy' ijv òè μὰ δοκὰ τέμνειν φλέρα, γέιος
ττολλῆς καί vàgxns xai άναιοὐκαιος άμφισχούons vòv àvògo
hominem jugulaveris; quia exiguus sanguis est in his ad
conservandam vitam efficacissimus: cum is corpori vitae
sit, atque alimenti fomes. Ac si minus quam pro causa
detrahas, magno adhibito auxilio non magnopere subve
meris, etenim adhuc inhaeret causa. Praestat autem debito
minus mittendo delinquere ; nam si largiori detractione
opus esse videatur et bonae aliquae appareant motae, vena
potest iterum incidi. Secetur autem haec, quae in cubiti
cavo posita est; etenim ex ea in sinistro brachio sanguis
ex facili fluit. Caeterum in exigua apoplexia simul aesti
mandum est, an sinistras dextrasve partes resolutio occu
paverit: quia, ut summatim loquar, a sanis partibus san
guis mitti debet:, hac enim facile fluit, hac etiam a laesis
derivatur. Itaque si absque manifesta causa apoplexia
inciderit, ita de missione sanguinis ratiocinandum est. At
si ab ictu fuerit aut prolapsu aut collisione, minime
differenda est sanguinis detractio: et quibusdam id auxilii
per se ad curationem vitamque suffecit. Quodsi vena nom
secanda videatur, propterea quod homo multo frigore et
 (9EPAIIEYTIKON BIBLMION A. 211

Ed. Oxom. [92.] Ed. L. B, (81. 82.)

atov, ίττοκλύζειν ἐς κόνωσιν τοῦ τλήδεος τόν ἐν τοῖσι ἐντά
Qοισι. τά πολλά χάς ύτέ άδηφαγίης καί οίνοφλvying ττα
Qαπλήψες yiyvovrai. xαί εἰς τΖν άντίστωσιν τὸν τjv xeqa
λην ἀμφεγόντων yvujv' ἐστω δέ τὸ κλυσμα δαιμύ xai φλε
zuârov xai yoìjs éyoyòv, άς μì virgov άγειν (82) uoivov,
άλλὰ καί εὐφόρθιον, όσον δικής τQuóßo\oy, ἐς τόδε εὐνη
δες τλῆθος τοῦ κλυσματος ' xai κολοκύνδίδος τὸ ἐντὸς* # -

xevravQiov της κόμης άφειμjuavog eig άλαιον ij üöog. ägt

ατον δέ κλυσμα και τὸ τοιόνδε, τοῦ μάλιτος τὸ ἐννήσει τ#
χανον δύν τφ λίταί ἐιμηδέν καί δεgμίνδον τοῦ δένδρεος τίς
άητίνης καί άλόν άντί virgov xai ύσσότου ἐρήματος : xaì
âv èx τόδε μικρόν άνάγgnra δ άσωτος h wefiuevos
τοῖσι τvQetoiou jj aio 9ανόμενος ἀπὸ τῆς ἀvato9noins, $ εὐ
αφv$in yévovro, íí öxtog τὸ πρόσωπον εύσημον j, εὐελπιv ygj
άμμεναι ήδ' ἀgijyetv εὐτολμότεgov. xQovùvavra öv μεσημῦ
τ}ν δύναμιν τῆς i£gjs τοῦ καθαρτηθίου διδόναι νηστε, μέ
λιστος μέν τὸ πᾶν της τόσιος' εἰ δέ κῶλνμος ή δύναμις ἐοι,
άς τὸ jjuov oùv μελικgήτφ , καί κινδειν αὐτὸν ἐν δίφgg èy

torpore et sensus defectione occupetur, alvum ducere opor

tet et ad stercorum copiam ex intestinis educendam, (nam
plerumque ex nimio cibo vinoque apop/exia invadit) et
etiam ut humores caput ambientes revellantur. Acris autem
- esto lotio, quaeque pituitam ac bilem subducat; itaque InOn
modo nitrum habeat, sed etiam euphorbii circiter trium
obolorum pondus cum losionis usitata copia et colocyn
thidis interiorem partem et centaurei comae decoctum ex
oleo aut aqua. Optima quoque hujusmodi lotio est: mel
1is usitatae portioni adjecta ruta, quae in oleo inferbuerit
et resinae , terebinthinae pars una et sal mitri loco et
hyssopi decoctum. Etsi per haec homo paululum excitetur
aut febre commotus, aut sensibus post eorum defectionem
receptis vel, si pulsus bonus fiat vel si facies meliora si
gnificet, spem habere oportet, ac fidentius aegro succurrere.
Quare confirmatis interim viribus, medicamenti purgantis,
quod vocatur hiera, integra, si fieri potest, jejuno propi
metur potio: sin vires prohibeant, hujus dimidia pars cum
mulsa. Aeger postea in lectica supinus cubans a viris
O 2
912 APETAIOY KAIIIL440KOY 0£E£2N VOYxQM
Ed. Oxom. [92.] Ed. L. B. (82.)
δέντα ἀνάκλιτον, άτgéμα μέν aiogoûvrov τόν φεgóvrov,
διavarraüovvo. ôè §vvegès διά τό άxoTtov* xijv μèv j yaovijg
> a e a. a. • w w cti ›› ^

εὐgδως ύποφέρη, δέχεσΟαι' εἰ δὲ μη, ίδιος ή μελίκgnrov ττε

πίσκειν, όσον xvd8ovg δύο * ijv δέ καί vavtin μέν ἐλη ἐπὸ
- a. w » - cr *•^ -o • a*
τῆσι κα{}άρσεσι αττοτρεττειψ. tT8 8puToroju εyomij/oooup
£go reggooso, an gtog n re gravis s srgnrogo;
άγει τί ίτόπvgov xai δ τῶν φλεγμάτων ἐμετος τ}ν αίτίην τῆς
voυσον άγει, αἰσόήσιος δέ καί κεφαλῆς καi vevgov xa6ag
vijguov j iegh τὸ φάρμακον. άμφί μέν όν κενοδοιος παν
τοίης τῆς ἐν άgyjαι άλις' άλον δέ χα) τόν άνθgotov Égt
ouot &i\i£αντα καταιονείν λίταί σιxvovtg j 7λεvxtvq tor
a- •*• - a. w a. a- -

λαιφ δ εὐδὲ ἐκέστφ η δύν ττάντεσι σνμμεμιyμένοισι * ágtovov

- • ^ a. - a

ôè xngoù uxgòv évvrjx£ιν ἐς τάχος τόν άλειφατον* τοιζειν

ôë ygjj övvavtovégnv τήνδε' ἐμπάσσειν δό και virgov xai ττε
τέgeog. ἐστω δέ λεττὰ σησθέντος xgnoëgm * u£ya ôè Ég δέ
- / / - a a

vayuv , τὸν παQévvov xai τὸ καστόguov xai άλειμμα ἐόν

vuv, Airto* τόν ἐignuévov. τολλὸν δέ δυνστότεgov xai τι
a* A. - a. w w - « m. • w

arto x&v Éùv μελιxgijvqy. , τὸ δè ττλῆθος δxόσον ἐπί ληόag

vixóv ίσμεν* §vvv€κμαίQεσθαι δέ καί την ηλικίην καί vjv

hanc portantibus Heniter gestetur, sed, quo lassitudo ar

ceatur, frequenter conquiescat. Quodsi alvus facile fluat,
permittere; sin minus, aquae aut mulsae circiter duos cya
thos potui offerre. Si vero inter purgandum nausea quo
que supervenerit, hanc minime prohibere, si quidem ad
expergefaciendum hominem corporis contentio stimulum
quemdam adhibet, et pituitae vomitus morbi causam ex
pellit. Porro medicamentum hiera sensus et caput et mer
vos perpurgat. Haec circa omnimodam in initio evacua
tionem sufficiant. Totum vero hominem oportet lanis
involutum oleo perfundere aut sicyonio aut gleucino
vetere vel singulis seorsim vel inter se commixtis: prod
est etiam ad incrassanda olera cerae paululum colliquare:
atque hoc nitri ac piperis injectione valentius reddendum
est, postquam ea contrita fuerint et cribro transmissa. Porro
miram ad resolutos vim habet castoreum cum aliquo e
supra dictis oleo illitum; sed multo magis valet, si cum
mulsa potui detur; ejus autem quantitas eadem esto, quae
in lethargicis. Simul autem oportet aestimare et aetatem
 €EPAIIEYTIKON BIB 410v 4. 213
Eà. Oxon. [92. 98.] , Ed. T,. B. (82.)
χνόμην τοῦ voοδοντος, εἰ πιεῖν ἐς πλεύνος ημégag ἐτοιμος.
άστι δέ και χαίσματα κgéασονω της τέχζιος, εὐφοQέστερὰ τε
xaì òvvovojvegg. ούτε yàg Treguéôéêiv êc vδ τὸν στgoué
των αίσχος' άχgnovov yàg τοῖσι κάμνονσι τὸ τοιόνδε, εί
τgoοζετσι τὰ σκηνεῦ, ἐς τε τὰ ἐνντακέντα ύπό τε της άλέns
dveTtóôn. άλλὰ καί τό άίδιον αύτόων όνηστόν. τεQuóôéês
vàg à véy$ig. ÜÄn òè άλειφάτων [98] μέν οκόσα μοι λέλε
xvav • £ùv αύτέοισι δè xotovögtov, άητίνn τεQuivδου τοῦ δέν
δg&og, εὐφο@6iov, λημνίστιδος, πvg%9Qov ίσα, τετέg&og, yaì
ßávns $ jjuov Éùv virg® AiyvTrrio τοιπλάσιον, wnQoö öxö
oov 3; σύστασιν iyQijv. τολλὸν δέ τουτέον φαρμακίη ποι
xùorégn xoi Ttìéov xai ύim λέλεκτοι. évitâáouovg vjou owìn
gigov xai τηοι ἐντάσεσι τῶν μεgêov èriô evéov* iìn òè, Àlvov
oTtégμα, τηλις, άλφιτον κρίσινον, μέλι, ἐλαιον ἐνδα τη
3/avov ή άνησον ἐσόη, άλυσίης άζα κοπεῖσα και ἐν μελι
xgárgy äpnôçìog, ös xnQoaójg yev£o9ai : ἐστω δέ εὐαφέα
xai τQoonvëœ vî Évovöog. ijv μέν άν άπvgov άναι ἐτι j

et mentem aegrotantis, an id im plures dies bibere sit

paratus. Imunctiones perfusionibus praestant, quia facilius
tolerantur et magis proficiunt; neque enim stragula dif
fluendo inquimant; laborantibus autem incommodum est,
ut stragula corpori adhaerescant; unguenta vero a calore
liquantur absorbenturque, quin et perpetim inhaerescendo
juvant, cum perfusio diffluat. Unguentorum autem ma
teria sit ex supra dictis, quibus adjiciatur castoreum et
resina terebinthina et euphorbii, limnestidis pyrethri pares
portiones, piperis galbanique pars dimidia, cum mitri
Aegyptii triplo, cerae, quantum ad consistentiam liquidam
faciendam suffecerit. Caeterum medicamenta his magis
varia ac plura seorsim a me suo loco tradita sunt. Cata
plasmata quoque duris distentisque partibus imponenda;
quorum materia sit e lini semine, foemo graeco, farina
hordeacea, melle et oleo in quo ruta vel amethum infer
buerit cum althaeae radice incisa et in mulsa usque ad
cerae crassitudinem decocta; sint autem consistentiae lenis
tactuique non ingratae. Itaque si adhuc febre vacent vel
944 APETAIOY K4III14.10R0Y 0£E£2N NOY>Qv
Eά. Oxon. [98.] Eâ. L. B. (82. 83.)
gurgòv èniTrvgerat(88)voοι, τἀσε χα) ταήσσειν οὐκ ἀλεγί
çovra vijg 9êgung. ijv ôè Trvgeroi δάζες ἐωσι καί η άλλn
voÜgog ομιxgovégn τόνδε φαίνητοι καί ἐς τὸν κίνδυνον οὐδs
£vv£refyoov, τQός τοῦσδε χQ} τὴν δίαιτων καί την άλλην
όεραπείην άρμόςεσθαι. τQoqjot τε άν τελάος λεπτοῖσι εὐ
at&rroiov ygéεσθαι και τη εὐκσιgtm TtQogexréov νῦν μᾶλλον
xai τοὺς παgo§voμούς ύττοστέλλεσθαι ἐς πάσαν ίητgínv , xczi
τὸ εὐμτταν τοῖσι τvgeroiov TQoqxéç09αι χQrj. jjv ôè τgógo
τgoήκη χαόνφ καί την κεφαλ}v èv aiviy ioyj, oixinv yQij
êg vö ivtov Trgooßáλλοντα, αίμάσσειν άφειδέως. xai yàg
qλεθοτομίng óvivnot uάλλον και τάς δυνάμιας οὐκ άφαιgéet.
πQorégn òè μεgnyύ τῶν όμοπλατέωv xovqjv τιθέσόω ἐς άν
τίστασιν τῆς ἐν τά ivtg. Ttag&λύδη κοτέ καί κατάποσις,
jjrsg uoùvn xai άποπληκτοισι άλκας ἐστι σωτngins, εἰς τε
την τῆς τQoqijc x&vátooiv xαί ἐς τ)ν τόν φαQuóxων τάgo
δον, οὐ γάg άτQoqtjg xai λιμού xivövvog μοῦνον, άλλά xai
βηχός καί δvoTrvoins xai Ttvi£tog. xjv yàg xaì èyyém vis εἰς
τὸ στόμα ύygöv σιτίον, ἐς τ}ν άgτnQtnv ύποδάζει, ούτε τὸν
etiam leviter febricitent, haec neglecto isto calore sunt
servanda. At si febres acutae urgeant et alter morbus his
levior esse videatur eaeque periculum intentent, ad has
oportet victum atque reliquam accommodare curationem.
Igitur alimentis exquisite tenuibus et concoctu facilibus
utendum ; et vescendi occasio jam diligentius observanda;
et per totam curationem cibi in accessionibus subtrahendi;
et in, febres prorsus animum oportet intendere. Quodsi
morbus in vetustatem incidat caputque sit in causa, cu
curbitula occipitio admota cutim plurimum incidito; plus
enim id quam venae sectio proficit neque vires convel
fit. Prius autem inter scapulas cucurbitula sine ferro
applicetur, ut in contrarium ejus, quae in occipitio est,
succos revellat. Gula quoque interdum resolvitur, in qua
sola apoplecticis salutis est praesidium: quippe cum per
hanc et cibus deglutiatur et medicamenta transmittantur.
Neque enim inediae tantum ac famis periculum est, sed
etiam tussis et spirandi molestiae et suffocationis. Nam si
quis aliinentum ori instillet humidum, id in asperam ar
 ΘEPAIIEYTIKOV. BIBLMIOM A. 215
Ed. Oxon. [98.] - - Ed. L. B. (88.)
παQuo8uiov £uuturvövvov è$ τὸν ἀσμὸν τὸν σιτίων, ούτε
vjg èTtiyÂσττίδος ἐνέοὐong $s t)jv éoovvrjg ögnv, jjvtg £tt
όημα τῆς ἀρτησίns tépvnt. Z0h άν μελίκοητον ij yvìòv èy
χάντα μνστίλη μακgj ύπεgaigovra ύτèg τῆς άgtngins èg τὸν
ατόμαyov èyy{ειν. τόδε yàg ἐτι ἐς κατάποσιν ύττοvQyéet. εῖ.
δ* ά voοάον ἐς άλεθρον εἰη ύστωτον, ό δὸ αὐχήν σύν τj
άναπνοή τῆψvvrav, τόνδε τὸν αὐyévg xai τὸν ἀνθεgsóva
δεgμάσμασι ygieiv τε και πvgtjv. ματαιάτονοι δέ και ά
δguες όνόσοι οικύnv êc vòv άνδεQεόνα τgooßáÀÀovov èç eù
gύτητα τοῦ στομάχον, ού yàg öiaotáotog yQéos ês êýôçoiv
vijg tQoqijg * άλλὰ ἐνμτταδσιος ἐς κατάποσιν. τgoοδιαστέλλει
δέ σικύn xjv wavvtivsiv δόλη, ἐπίσχει τj άποστάσι τε xai
άνθολwj' άπανιέναι δέ χQ) ἐς τ)ν τεguo voÂ}ν τῆς κσταττά
αιος * Trgòς δέ τουτέοισι τjv âgvnQtojv πληθοῦν ἐς xivövvov
άποτνίδιος. άλλ' οὐδ' εἰ δύδα xai £v8oz voü ßg6yyov δείης
úgijyes : uύες yäg xaì veÜgo. xai τάνοντες καί φλάρες ἐπί
Trgoo9ev έασι αὐτόov. *ύστις δά xai τὸ χαλαgòv àyyoυ άλ
teriam subterlabitur : cum neque tonsillae ad depellendos
cibos concidant, meque epiglottis, quam pro arteriae oper
culo natura constituit, in loco suo subsidat. Oportet
itaque longum cochleare supra arteriam sublatum gu
Jam demittere et per hanc cremorem aut mulsam in
fundere: id enim deglutitionem adjuvat. Verum si aegro- '
tus jamjam moriturus sit, cervix autem et ipse spiritus
quasi congelentur, eervicem ac mentum calefacientibus
iilinito ac foveto. Operam vero perdunt vel imperiti
sunt quicunque ad dilatandam gulam cucurbitulam mento
affigunt: meque enim ejus dilatatione opus est, ut cibus
immitti, sed compressione, ut devorari queat. Cucurbitula
vero gulam diducit eamque aperiens atque retrahens de
glutitionem voluntariam impedit, cum stomachus contra
remitti debeat, ut ejus fieri possit constrictio. Ad haec
cucurbitula ipsam arteriam implet cum suffocationis peri
culo. Neque vero si duas huic atque illi parti gutturis
admoveas, quicquam profeceris; mam musculi nervique et
tendines venaeque stomacho praetenduntur. Vesica etiam,
quodque vicinum est, laxum intestinum modo ita resol
916 4 PETAIQY KAIIII.4.10IKOY 03E£2N NOY>£2N
Ed. Oxon. [93. 94.] Ed. L. B. (83. 84.)
* Movs μέν ἐς ἐκκQuouv
a^
το Qεῖται καί ἐστι τόν τεQuvvóv άεῖ
w -» r. /

èövvo; thijgso, *ίστις δό και ἐς δyxov μέγιστον άεἰgevat,

•/ v • / D / • c / v w w e«

άλλοτε δè εἰς κάθέιν αὐτόων. διαδάζει yàg τά περιττά ός

δ' άψύχων, ἐνθα όν ἐς μèv [94] την κύστιν τὰ κωδετῆgs
/ / / w a. -

ögyávq) oùx εὐτολμον χQέεσθαι* xivövvog yàg oyaxêïíérv vjj

/ > •v v ι :;/ - > / c. /

xύστι ήδè σπσσμόν διδόναι τφ άνδQόπφ. ύποκλύζειν δὲ

μχ ττολλά πληδὲ τοῦ χνλοῦ κgéooov* xjjv èwxoTtQoòj τὸ
èvvsQov , τgog&vtévai Éùν ἐλαίω καστόguov. ἐλπίς δè μοὐvn
*αί πάντων όμου τῶν παρέτων και ίδίς τόν μεgêov η εἰς
e • - a*

άλαιον ἐνίησις. ό δè vgötos αὐτέns ἐν τοῖσι χQoviotos

sigijoerat.
Kε φ. 8'. [08QaTreto: TtaQo§voμοῦ ἐrtúnttvtxóv.] Trjg
ètùnwing όλεόgin uèv ij TtQoovtovm xovátvootg, ijv δζάος
•o ^ er - - vor a. v c r. -

είσΒάλλm íi voÜαος.
άς η εσίοος (84) ἐκτεινε χάο
(84) irure ré; κοτε καί ìué
musgg gg ;
t17.

×ινδυνοδόεες δέ καί οί ἐν. vjov ττεQuóδοισι παgo£vouot. διὰ

váôë uèv óv xaì èv τοῖαι όδόσι καταyéygartvav j Értúnpin
ijv òè ês uελέτην μέν ήκη τοῦ κακοῦ ἀνδgωπος, ή δè voù
αος άτgê êupύσσ ἐχηται, οὐ χQovin uoüvov yiyverat, άλλὰ
4'untur, ut nihil excernere $aleant: in quo casu semper
plena sunt excrementis: vesica autem in magnum quoque
tumorem attollitur. Modo resolutionem patiuntur adeo
ut, nihil retinere possint et excrementa tanquam e mortuis
: exeant. Tum vero instrumentum, qui catheter vocatur,
in vesicam non satis tuto demittitur; nam periculum est,
me sphacelum inferat vesicae et homo nervorum disten
tionibus occupetur. Satius est haud magna cremoris copia
alvum subducere; et ubi intestina stercore fuerint exone~
rata, castoreum injicere cum oleo. Unica vero omnium
simul et singularum per se resolutarum partium spes est
in oleo sessio; cujus ratio in morbis diuturnis exponetur.
„ Cap. V. [Curatio epilepticorum paroxysmi.] In
epilepsia letalis primus est prolapsus, si acute morbus
invaserit, nam interdum uno die hominem rapit. Pericu
losae quoque accessiones quae per circuitus revertuntur:
quam ob rem in acutorum numero posita est a nobis epi
Zepsia. Quodsi a malo quispiam assuetus degat, morbus
autem tenaciter inhacrcat, non modo, diuturnus , sed in
 eEPAIIEYTIKON BIBAION A, 917
Ed. Oxom. [94.] Ed. L. B. (84.)
μετέετ£gotαι αίοytn. ijv yàg άπεgßάλη τ}ν άκμ}ν τῆς ήλι
wins, £urynoό τε και δυναποόνήσκει, δκόσα μὸν δν άς χgo
vim ἐστιν inrjQta èv τοῖσι yQoviotov λελάζετaι, öxöog öë ê;
τὸ τάγος τοῦ δλάδQov Ttgnxvëcz, vóvδε τὰ πλεὐνος μέν ἐπὸ
τοῖσι άποπληκτικοῖσι λέλεκται, φλεßorouin , xÂùαματα, χgí
σιες , οικύη. τάδε yàg èς ἀνέγεgσιν δννσταδτστσ. δκόσα δè
ὐια καταττύσιος άκεα , τάδε νῦν φράσο. τaιδίοισι μèv öv
otov èx δισφόogijs íí êx pύειος ioyvQijg άζύνηθες τὸ τάδος,
Éuετος, ή σιτίων η φλεγματος ή άλλον χυμοὐ τινὸς δvniovöv.
ττίλα δè igivq) uùgg öevòévræ vovvtmv êgêêiçes : άτάρ και
vò igivov oùx άχQv σπασμόν εἰς τὴν τῶν παQιαδμίων χαίσιν.
£vuTtuéïçiv òè vijv λαyövog Tgnévog èTti yao réga ἐκκgs;uêg Ttgo
βέλλοντα τὸ παιδίον. τόδε yàg τὸ σχῆμα τQός ἐμετον άηί
ovov* ijv òè καί στάτοι η διαστg£prjrov vjv xóvo yvá0ov
ij vó yεῖge xai τὰ σκέλεα άίπτητaι καί δύν παντί τείνηταί
oi öip, pnλαφίη ζύν λίτσί μαλόάσσειν, άπιδύνειν τε τῆς
öipuos và διάστgoga* Tgnétos δέ διακQατέειν, άς μλ δια
\

momnullis perpetuus hic evadit, nam si vigorem aetatis ex

cesserit, cum aegro consenescit et ad mortem usque com
tinuat. Quaecunque igitur huic ut diuturno morbo re
media conveniunt, in diuturnis proponentur. Horum vero
plurima, quae ad arcendam mortem subitam exequi opor
tet , sicut yenae sectionem, alvi lotiones , inunctiones, cu
curbitulam, eadem sunto, quae in apoplecticis praece
pimus; etenim haec sunt ad excitandum hominem effica
cissima. Quotquot autem peculiaria sunt prolapsui remedia
in praesentia docebimus. Puerulis itaque, quibus ex cibi
corruptione ac vehementi frigore usitatus est affectus, ali
menti aut pituitae aut alius cujusvis humoris vomitus prod
est. Pennae quoque unguento irino delibutae nauseam
provocant; quin et irino tonsillas illinere haud inutile est.
Interea puero in ventrem prono collocato (quae figura ad
vomendum facillima est) ilia ejus leniter comprimenda.
Quodsi convellatur aut pervertatur inferior maxilla vel
puer manus pedesque disjiciat totusque ejus vultus, inten
datur, mamibus oleo perunctis emolliendae dirigendaeque
sunt partes oculorum distortae, leniter etiam continendae
218 APETAIOY KAIIILA. 10KOY 0£E£2N NOYxQV
Ed. Oxon. [94. 95.] Ed. L. B. (84.)
ovQégnrav τά ίίδεα. τά μνχQά πvgiijv Égíouov ττολαιοῖς ττι
vagoios vgύχεσι, διαχθέειν τε τὴν ἐδgnu μέλιτι ἐυν τηγανίνφ
άαίφ η ἐν virgo η άητίνη ύygj $ùv τοΊσδε καί διωσεν
ττgnéος ἐσω τῆς ἐδgng. τάδε yàg qvoétov àyoy&* qùoag òè
διε§iovou τήσδε της voöoov ταῖδες. ijv ôè xararivsiv ôùvov
ται, διδόνσι τοῦδε τοῦ φagμάxov, xoQÖauóμου μ£gog £v*
zαλκοῦ κεg. ά. τάδε ζύν μελικgητφ τιττίσκειν. η yàg è£fu£
oav £Ùv τοίοι ἐν τφ στομάχφ τιζονσι, η ύτn[95]λάθη ή
yαστήg. άguovov òè èxâ€iyuo xai τάδε, τοῦ καQδαμοδμου
ποί σινήπιος xai ύσσότου τῆς κόμης ίσω, iguδος τῆς άττης
μέgoς ά, δύν vivQov διττλασίφ, τετégéog èc vQtvov, μελιτι
qvgάσαντα όμου τά πάντω, διαστήσαντα τ}jv yévvv èg τὸ
ovöμος ἐγχέειν, άτάg xai άτι τgogorêgo τῶν παριοδμίων,
öxog xaratiouev. τάδε μέν άν τοιδίοισι' τοῖσι δè venviros
xai τάδε ζύμφοQα. àvàg xai φάρμακα δυνσταότεga ἐς ἐμε
τον αigéεσθαι, vagxiooov βολ{οῦς, σινήπιος καί ύσσσότου
ἐσα καί χαλκοῦ και πεπégéos, uoigng τόν τgorégov èg juov,
oùv μέλιτι φvQάσοντος διδόναι' τάδε μέν όν ἐς άνάγεgσιν

ne rectae quoque partes distorqueantur. Frigidi artus

lanis antiquis sordidisque panniculis fovendi. Sedem
praeterea melle cum oleo rutaceo aut nitro aut resima
liquida cum his inungito: et haec quoque intra anum leni
ter immittito ; etenim ista flatus eliciunt: pueri autem per
flatuum expulsionem hoc morbo liberantur. Caeterum si
deglutire valeant, hoc medicamentum exhiberi potest: car
damomi pars, aeris combusti pars, quae cum mulsa pro
pinentur; id enim aut per vomitum una cum humoribus
stomachum infestantibus reddetur aut alvum subducet. Hoc
quoque linctu sumi potest: cardamomi, sinapis, hyssopi co
mae pares portiones, iridis radicis pars una cum nitri
duplo et piperis triplo, quae omnia una cum melle mixta,
diducta maxilla ori infundantur etiam ultra tonsillas ut ea
devorent. Haec utique pueris. Adolescentibus ea etiam
prosunt, sed medicamenta valentiora ad vomitum oportet
deligere: ut marcissi bulbi, sinapis, et hyssopi partes aequa
les, aeris atque piperis dimidio mnimus quam istorum cum
melle permiscens exhibe. Haec ad accessionem depellen
 ©EPALLEY TIIKOV BIBLMION A. 219
Ed. Oxon. [95.] Ed. L. B. (84. 85.)
τοῦ ταgo§voμού- τὰ δά ἐς λόσιν τοῦ νοσήματος ἐν τοῖσι
ZQoviotov λελάζεται.
Kεφ. £. [0egareta τετάνον.] Wüv μέλα χQ} xot
την μαλακ}ν, εὐαφέα, λεῖnv, τgoonvéα, δεgμ}ν ἐμμεναι. άττη
vëœ yàg xai oxìngά xai τιτaινόμενα τά véÜga ünö (85) τῆς
voöoov yiyvsrat. àvàg xai τὸ δέομα πάν καQφαλέον xai
τgnyῦ τεgtvévota, τὰ τροσεύτgoyα θλόφαςα μάχις τοίον όφθαλ
μοίσι ἐπιμύει, όφθαλμοί δέ άτενδες ἐνδεδιynuévot. άτάg xai
τά άg0g& $vvóéòεται οὐ κινεύμενα τῖ τάσι. ἐστιο δέ καί δ
oixog άλεεινός' wjv δέρεος j, μη μάχαι ίδαιότων η ἐκλύσιος.
àg ovyxoTtjv yàg ij voÜαος άάτει. ygj ôë unôè èg τά άλλα τὰ
μεγάλα άκεα μάλλειν. ου yäg xalgòg àußoìjg. είτε δν διὰ
spέιν άνευ φανεgijs τgogâσιος yévovro τέτανος είτε ἐπι
vgóματι είτε ἐπ' άμβλαδσει yvvaixóς, φλὲρα τ)ν ἐπ' àyxóvt
τέμνειν. τgounδευόμενον και την τίεσιν τοῦ θggyiovog èv tj
èrtuδέοι, ἀς ἐς άνεσιν ἐχοι καί τjv τομ}ν ἀς εὐσφέως καί
άηδίως yévotto. vóôç yàg oTtgouóv TtQoxìjαιες καί ἐσάπα$
άφαιgétiv εύμάτQως, μῦ μάχαι λειτοθνμίns καί τεgwpö£tog •
*.

dam adhibeantur, caeterum ad solvendum morbum idonea

in diuturmis enarrabimus.
Ca p. VI. [Curatio tetani.] Jam vero lectus mol
tis, tactui gratus, laevis, commodus calidusque esse debet.
Nervos enim morbus rigidos, duros et intentos efficit; quin
etiam cutis tota cum siccitate et aspritudine circumquaque
intenditur: palpebrae natura sua versatiles aegre conni
vent: oculi defixi atque introrsum convoluti : nec nom
artus quasi deligantur ob intentionem inmobiles. Domus
etiam, licet aestas fuerit, tepefiat, sed citra sudores aut lan
guorem: nam ad syncopem morbus inclinat. Oportet etiam
ad alia magna remedia properare; meque enim ullum mo
rae tempus relinquitur. Itaque sive ex frigore sine mani
festa causa sive ex vulnere sive ex abortu mulieris teta
nus inciderit, vena cubiti secetur. Inter haec adhibenda
cura ne ligatura brachium mimis constringat, sed laxius
sese habeat: utque leniter et expedita fiat incisio; nam
alioqui ista nervorum distentiones provocabunt. Sanguis
990 APETAIOY KAIIII440KOY OEE£2V VOY>32N
Ed. ox. [95. 96.] Ed. L. B. (85.)
μηδ' ἐπ άσιτίης ἐγ. pvyQöv xai £ngöv λιμός, διδόναι δν
μελικgητου ταχέος άκgnreo régov xai ττισάνης χυλοῦ ἐόν
μέλιτι. τάδε yàg xai ταQuo8uiotot É¢ &011 pu- &tovóτατο.
xai στομάχρ ἐς κστάττοσιν λεία xai άηίστα xai É¢ uάδα
Év xoùing μαλακτότατα xai èg δύνομιν δυνατώτστσ- τὸ δέ
δύμτταν σκηνος ἐgiotou xav&iìiy8o - δεδευμένοισι ἐλαίφ yλευ
xivg j xgoxivq), ἐν οίς ή λι3avovig j xóvvûœ h âgv£μιotn
èyjpnrai. xαί τά πάντω δεgμά ἐς δύναμιν και ἐς όίειν
ίστο* ygttiv ôè τά διὰ τῆς λημνίστιδος και εὐφορθίου και
virgov xai πvgéògov άλειμματι • τQooßάλειν δέ τοῦδε τοῦ
xgovogtov ovyyöv* εὐ δέ καί τούς τévovrag §vâÄαμßávetv
τοῖσι ἐgiotov xai yQteiv xai τά τοις ούς xai άνύεgeόva.
τάδε yàg μά[96]λιστω πάσχει τε δεινὰ καί τείνει. τvgujv öä
xoùyotç ôçQuáougov vévovvag xai xüovtv, uagottotg èyovov
xéyyQov ττεφωχμένην, ή κύστεσι ßoöv ÉÃaiov δεgμού ημιτλη
gάσι, άς εἰς πλάτος ἐπικέnvrat vóv Trvgtouévov yoQiov.
άριησατά κοτε άνάγκη πvQtjoav x£paìjv, οὐκ άσφοῖς μέν
una'vice et mediocri copia detrahatur citra amimae defectum
et totius corporis frigus. Aeger inedia minime vexetur; fa
mes enim corpus siccat et refrigerat. Mulsa igitur crassa et
meracior et ptisanae cremor cum melle potui detur; etenim
haec, dum a tonsillis protruduntur, minimum dolorem infe
runt gulaeque devoratu laevia sunt ac facillima, ad mollien
dum alvum maxime idonea et ad vires instaurandas valen
tissima. Corpus omne lanis involvatur, oleo gleucino vel
crocino madefactis, in quo ros marinus aut conyza aut ar
temisia imferbuerit; et omnia non modo facultate, sed
etiam tactu calida sunto. Inungatur etiam aeger unguento
quod ex limnestide et euphorbio et mitro et pyrethro con
ficitur, quibus adjiciatur multum castorei. ' Tendines item
lanis probe contegantur; et inungantur loca juxta aures
et mentum: etenim hae partes gravissime laborant atque
intenduntur. Tendines etiam, vesicam levibus calefactoriis
foveto; vel saccellis milium tostum continentibus vel boum
vesicis oleo calido semiplenis, ita ut cum partibus fotis
secundum latitudinem applicentur. Interdum mecessitas
cogit ut fomenta capita adhibeantur; id uti sensibus non
-
 69EPAIIEYTIKON BIBLMION A. 221

Ed. Oxom. [96.] \ . Ed. L. B. (85.)

gio9ijosoi, véìgoiov ôè àya96v. τάσδε μèv yàg όμίχλης ἐπα
vagogi;v âvînoi άτμῶν. τίμπλησι δέ τά νεῦρα. ygj oùv τό
τgότφ τε τῆς πvgtns óς ἀσφαλεστάτφ χgés00av xai ύλη
μ} ogóógo. Bagvóôug uijj' άλλὰ üλη μέν ἐστω ἐλαιον τὸ
èv xύστεσι άκνισον ἐν διπλó èyyείφ διμηθèv, 3} άλες λετττο?
èv τό μαgottig. xéyyQog yàg xai λίνου στόαμος εὐαφ{α μὲν,
άτμόδεα δè xai ßaQÜoόμα. τQόπος δè Trvgtns* ùtoreváo$a,
δεῖ τοῖς τévovoi ίττίοισι τὰ πvguâuar& àyQt τῆς xogvyijg
πQooovégω δè èri vö ßgéruo, uh' TtQoßaiveiv. τόδε y&g tö
yogtov άπάσης μἐν τῆς αὐσθησιός ἐστι xoivòv xai άπδ.
τοῦδε πᾶσαι αί άφάσιες ἀφελίης τε και βλάμιος : ijv òè ἐπι
πλέοσειν δέη τούς τévovrag, ögδιον ἐστο τδ ivtov. àvo
végto yàg εἰ δεῖns, τὴν κεφαλ}ν πλήσεις άτμόν τοῦ λίνου
τοῦ στάσματος καί της τῆλεως' άπί δέ τοῖσι ἐπιπλάσμαο,
êyo,8öv jj otxúm ἐς τὸ ἰνίον της άγιος ἐκατégωθεν- $oro
ôë getöò ττολλ} τῆς φλοχός. öövvngòv yàg xai στσαμάδες
τὸν χείλεον τῆς οικύης ή άμφίσλασις. zQ) ἐν ἐς δngöv
adeo tutum, ita mervis salutare est: sensibus enim, va
porum elevatione caliginem quandam offundit, nervos
autem replet. Itaque fovendi modo tutissimo et materia
minime graveolenti : eaque unica utendum : quae vel ex
oleo im vesicis constet inodoro atque in duplici vase cocto
vel ex sale tenui in saccello; milium enim et limi semem
quamquam tactui grata sint, vapores tamen cum gravi
odore exhalant. At fovendi ratio sit hujusmodi: tendini
bus resupinato aegro fomenta subjicere oportet usque ad
verticem, neque ulterius versus sinciput procedere; etenim
hic locus omnium sensuum communis est, ab eoque omnia
adjumenta omnesque noxae derivantur. Quodsi cataplas
mata etiam tendinibus imponenda sint, occipitium erectum
esto: nam si haec magis versus superiora collocaveris;
caput vaporibus lini et foeni graeci seminum implebis.
Post cataplasmata utilis fuerit cucurbitula occipitio ab utro
que spinae latere admota: sed parum admodum flammae
adhibeatur: mam arcta cucurbitulae labrorum impressio
dolores convulsionesque excitat. Oportet ergo diu trahere
ac leniter potius quam brevi tempore festimanter id efli
999 APETAIOY KAIIITA4oKOY o£E Qv voyxov
Ed. Oxon. [96.] Ed. L. B. (86.)
(86) ἐλπειν καί μολδακὸς μάλλον ίί άθαδον ἐν όλίγφ yQá
vφ. άδε χάρ ἐν σοι xvgto9sin vö yoQtov άπόνος, δτες
άπιτέμνειν χθη. τέκμαρ δέ σοι της αίμάδιος τῆς συμμετgtns
í ôùvaug yiyvéοδο. τάδε μἐν όν τόν άνευ ἐλκάιον τετά
voov τά άκεα. ijv òè ëti vgóματι σπωμός yévnrav, öåé
�Quov μὸν και δυσέλπιστον' άgijyeiv òè zgj. μετεζέτεgoi τε
zàg xai ἐκ τοῦδε ἐσόδησαν. χαλ άν παός τη άλλα in
vgij, xai τά άλκεα ίήσύαι, τὰ δερμαινόντων άσσα μοι λέ
Ἀεκτaι, καί πvQig xaì èritÃâομασι φαρμάκοισί τε δκόσα
άηύίως δεQuaivev τε και ττολλὸν τέγζει τύον. §nQά yàg èri
τετάνφ τὰ ἐλκεα. έστω δν λβavoroῦ τῆς μάννης και ττο
λίου της κόμης και άητίνης άπό τεθμίνθου και τίτνος τόν
δένδρέων καί άλύαίης άης καί τηyévov xqi xovύζης τῆς
βοτάνης. τάδε χg) ovuuioyειν τοῖς ἐπιπλασμασι τὰ μέν
vjxovra, τὰ δè êutáooovta, và ôè Éùν ἐλαίφ τgo£αίνοντα.
èv μέλικgijrQ òè τ}ν άλδαinv xaxouuévrjv τgo£ìpsìv* £tutáo
αειν δέ τὰ ἐλλά καί τοῦ καστοQtov* où uxgij ôê í êvδεν
ἀλέn άφ τὸ σκηνά, δτι και τά άίγεα τά άπὸ τῶν ἐλπάον

cere: mam ita cutis in convexum tumorem sine dolore se

attollet, quae tum postea incidatur. Sanguinis autem de
trahendi modus ex viribus aestimetur. Haec sunt tetani
absque ulceribus remedia. Quodsi vulneri superveniat
mervorum distentio , perniciosa ac fere desperata ires est.
Nihilominus succurrere oportet, siquidem nonnulli adhi
bitis remediis ad sanitatem redierunt. Itaque praeter cae
teram curationem ulceribus medendum est, calefacientium
perfusione, quae supra posui et fomentis et cataplasmatis
et medicamentis, quaecumque calorem facile excitant et
plus abunde movent; nam in tetano ulcera sunt arida.
Accipiatur ergo thuris manna et polii coma et resima tam
pinea quam terebinthina et althaeae radix et rutae et
conyzae herba; haec omnia in cataplasmatis commiscean- .
tur, alia liquando, aliorum pulverem inspergendo, alia
«cum oleo macerando, althaeam vero incisam prius in
mulsa decoquendo. Inspergatur etiam ulceri castoreum;
nam haud exiguus ex hoc in toto corpore calor excita
bitur; siquidem horrores ex ulceribus orti mali sunt mo
 GEPAIIEYTIKON BIBAION 4. . 223
Ed. Oxom. [96. 97.] Ed. L. B. (86.)
xaxoij0 εα. èyyQttw δέ τάς άνας τοῦ καστοQtov £ùv xgo
xivq âttoi* άλλὰ καί τιττίσκειν τοῦδε ἐννεγέως δκόσον άλ
xjς τQuóßo\ov' ijv òè παός τόδε άπονδήση δ στόμαχος, με
anrù oùφίου δάης διδόνον τῆς δλxijs τὸ ἰσον τό καστοQiqy
íj ouúgvns voυ σιλφίον ήμιον. άπαντο δά δύν μελικgητφ τι
qτίσκειν, εἰ δέ εὐτοgin άποῦ τοῦ σιλφίον του άπò τῆς Kv
gηνns yévoivo, τόνδε ygh uάλιτι ἐφόδ évélâtêavra öxöoov
ögößov μέγεθος κστατιεῖν διδόναι. άguovov yàg ἀδε, άς
v}v ύττεgónv λέδοι παgaïÀê£ag. δαιμῦς yàg xai την ἐgv
zijv άπην}ς xai xóx[97]οδμος ἐσόν. jv òè μ} δύνητaι ἀδs
xaratusîv, μελικgητφ λύσαντο, διδόναι. άττάντων yàg τόν
xaratoröv övvavórsgov, öxöoa τάφνκε άλεαίνειν τε xai
áyQaivstv xai άνιέναι τῆς τάσιος καί μαλδέσσειν veìgg. ijv
δέ μηδèv xaraTrivoov, ê vijv ögnv èyy&siv ôùv άλαίφ τοῦ
xaovogtov. τόδε καί χθίειν τὴν ἐδgnv Éùv λάπσί η μέλιτι*
τόδε xai τ}ν κύστιν τάγγειν τε καί χθίειν ἐς πάγος δύν. xnQj
τηζαντα. ην δè xai φύσας και κόπQov äyav xalgòg ìj, τῆς
iegijs voù xaôagτηQtov öìxijs < δύο δύν μέλιxgijvq xaì
ris. Inungantur etiam mares castoreo cum oleo crocimo.
Quin etiam id ad trium obolornm pondus assidue propi
netur; verum si hoc stomachus fastidierit, interponenda
est laserpitii radix • ad idem pondus vel myrrhae dimidio
minus quam laserpitii: et omnia cum mulsa potui offe
rantur. At si Cyrenaici laserpitii lacrimae copia tibi
sappetat, hanc oportet melle cocto involutam ad ervi
magnitudinem devorandam dare: nam ita factu optimum
est ut in transitu a palato non degustetur: siquidem acris est
et in ructu graviter ac foede olens : sed si hanc ita deglutire -

nequeat, in mulsa liquata propinetur: etenim omnibus me

dicamentis valentior est, quae devorantur, et calefaciendo
humectandoque et distentioni laxandae mervisque remol
liendis apta sunt. Quodsi nihil deglutire valeant, casto
reum infra cum oleo injicito: eodem cum unguine aut
melJe sedem illinito; eodem vesicam perfundito inun
gitoque in crassitudinem cum cera liquefacto. Quodsi fla
tus jam et stercoris educendi adsit occasio, medicamenti
purgantis, hierae dicti, drachmas duas cum mulsa et oleo
994 APETAIOY KAIIII 440KOY o£E£2N NOY>QV
Ed. Oxon. [97.] Ed. L. B. (86.87.)
άλαίρ ἐνιέναι. §òv yàg τό άγειν τάδε ἐτι και τὸ ἐντεgov
/ - a

xai vijv «gre xoihinv èxTtvQij. τοικίλον yàg xai σεguόν

qαQμακον ιεQn.
Kε φ. ί. [0egareta ovváyyns.] Aotai ovváyyng ἐααι
iάζαι. jj μέν σύν δεQuaoiq xai μεγάλη τgήσι τῶν παgu
o0uiov xai §oyxóov §£o* àràg xai η 7Âòσσα καί δ yag
vagsœv καί πάντα τά τῆδε μégécz és öyxov &sigerat* ì òè
£régn £ίμπτωσίς ἐστι τουτέον ηόè èg tò Éoto ttegig, £ùv
èyyóvm μζονι, δς δοκέειν τὴν φλεγμασίην είσω μέγα τῆς
xgaòing ÉgnQεῖσδαι. τῆδε χα) μάλιστα ἀκάως άgffyeiv. τjòs
7äg xai άκδος (87) όνήσκονοι' ην μὸν όν άπό xggitáns
xai oivog)vyins ἐφοι, υποκίύλειν αὐτῆμαQ. άλλά xai δια
gotg xÂσομαι, τό μέν ἐννηθεί, άς άγειν κοτgóδεα- τά δέ
&jg &ποσπάσθαι τι τὸν χνμόν άτὸ τῶν πσguo9uiov τε και
9dignxos. . Éoras óv άλλὰ μήτε άκgnrso régn, * xai xevrav
gtov xai ύσαύτου ἐρήματα. τάδε yäg xai φλεγμάτων ά
7oyá. xjv òè à tò λεπτῆς διαίτης ἐωσι, τέμνειν φλὲρα την
èrí áyxövt. uéçova ôë vïjv τομ}jv oy%av, öwog άοιίηδόν

immitte; mam praeterquam quod ista evocat, intestimum etiam

et inferiorem ventrem fomento calefacit: varium namque et
calidum medicamentum est hiera.
Ca p. VII. [Curatio anginae.] Amginae species sunt
duae. Altera fit cum calore et magna tonsillarum inflam
matione et tumore extrorsum procedente: quin et lingua
et columella et omnes adjacientes loci intumescunt. Altera
species est, earundem partium collapsio et versus interiora
compressio ' cum majori strangulatu, ut inflammatio intus
usque ad cor inhaerere videatur. Huic quam celerrime
occurrendum est; nam et hac aegroti celerrime rapiuntur.
Itaque si ex crapula vinoque in anginam deciderint, eodem
die alvum subducere, idque duabus lotionibus, usitata al
tera, ad stercus educendum : altera, quae humoris aliquid a
tonsillis et pectore revellat itaque; non simplex, ** sed ex
hyssopi et centaurei decoctis, siquidem haec pituitam educunt.
Ac licet tenuis victus ratio praecesserit, incidatur vena cubiti;
fiat autem latior incisio, ut cum impetu et confertim exeat
sanguis : mam ita fluens erit et ad calorem quam citissime
 eepariexTixoy iirbaiov a. ' 225

£d. Oxon. [97. 98.] - Ed. L. B. (87.)

fòè άδαδον ἐς τὸ αίμα, δδε χάρ δ άδος ixavδς μέν άς
ijκιστα , σεαμοσίην τgnüvat, δυνατός δ' . àyyövrjv λύσαι καί
πάvτa μειώσαι. ούχ άγεννάς δέ και μάχαι λειτοόuutns άγειν,
μ}, uévvov λειποθυμέειν. uετέτεροι γάρ ἐῶν τῆ πληχj ííí
9aro» èrì, vj $uiipyvZim. 5 διομgiat ayvog, ayirroris
ύπέρ σφvgά xai yoυνατα' άguavov òè xai ύπέg xaQTtoùç És
atijysag xai ύπέg, τήχεας ἐς ßQayiovg* ijv ôè καταπίνειν, άηί
ovov j, ἐλατήσιον διδόναι ἐόν μελιwgjro xai δάφ χαλα
xrog, öxöoov âv xa9ijgai ixovöv jj τόν άνδgωτον. άατη
Quov ôè, voioöé τῶν άλλων καδαgτηQiov xgéooov* §üuqogov
òè xai xv%ogov xai vêtv, ταῖδε yäg äμφω τὰς κοιλίος , x&
�αἰget : ἐπῖ δέ τοῖσι ἐν μ) èvδίδωσι αί τgησιες, τgὸς τὸν
oùgavòv àvaxâ[98]σαντα την χλάσσων τέμνειν τὰς ἐν {αὐ
vém q£3ag. xjv εὐgδως καί πολλὸν άνή τὸ αίμα, τόν άλ
λων μᾶλλον άν ἀvnge, véyἐιες ἐπί τοῖσι φλεγμαiyovov, τὰ
ττρότο μὸν στυφονσαι, άκιος ἐς ταλίδέοιαν ίωσιν αί έλαι:
êguâ v* óv τιναQά ζύν ύσούτφ δsvòévra oivQ xai άλείφατι
vφ άπò τῆς ἐλαύns της άμφακος, άτάς και τὰ ἐπιπλάσματα
mitigandum et ad strangulationem solvendam et ad reliqua
omnia mala imminuenda efficax. Neque vero parum ad
jumenti praestat, si quoad anima deficere incipiat, non ta
men omnino defecerit, continuetur sanguinis detractio;
quidam enim ex animae defectione post sectam venam e
vita decessere. Porro supra talos atque genua ligaturae
astrictae fiant et praecipue supra carpos versus cubitum
et supra cubitum versus humeros. Quodsi homo ex fa
cili deglutire possit, elaterii cum mulsa et sero lactis prae
beatur quantum ad hujus purgationem suffecerit: mam ela
terium aliis medicamcntis purgantibus im angina praestat;
prodest etiam cneorum et sinapi, quae ventrem utrum
que perpurgant. Post haec, nisi inflammatio se remi
serit, lingua ad palatum reducta, venae in ipsa imcidan
tur: unde si sanguis expedite et copiose fluxerit, aliis re
mediis auxilii magis afferet. Perfusiones inflammatis locis
adhibeantur, primo astringentes, ut materiam repercutiant;
itaque constent ex lanis succidis .atque sordidis, vino et
oleo, quod ex olivis immaturis efficitur, madefactis. Porro
AnetAev9. P.
-
996 APETAIOY KAIIIL44oKoy 03 EQv NoY>Qv
Ed. Oxon. [98.] Ed. L. B. (87.)
iwww vj τάγει, φοίνικες ἐν οὐφ δεδευμένοι, λείοι δύν άδδουσι
τοῖσι πετάλοισι, ἀς δè yÀioyQov τε και μαλακόν ἐm τὸ ἐπί
πλασμα, xai άλφιτον ἐστο η λίνου στάσμα και μάλα xai
άλαιον, ές τΖν άπάντων μίζιν. îjv ôè ἐς τύησιν τgérnra,
votos 8eguotov yQ&co6av, oioTteg xaì èrti vijg èvégn9 ovváy
gns. vjug όν ἐστω τό άλφιτον xai μέντο, και άnvivn và
τηκτά xai πολίον κόμη έμτασσάσσω xai xvgin 0*eu) οτόr
vouov δάφνης τοῦ wagtoù xai ύσαύτον ἐipijuari. és ôë êu
πύησιν δvvavtór&τον, τελιάδων ij xvvóv xórQov 7rQodetaTtäo
ostv λεττ}ν άπό xgnoégnc* διακλέοματος δέ μελίκgnvov Éùv
qaxjs ij ίοούτον ἐμήματι ή άόδιον η φοινίκων ή όμοῦ πάν
voov. èyyQisiv òè τὸ στόμα πάν μέχQv της ἐστο φάgvyyoc,
άπλοῖσι μέν χυλά μόguov, άοιῶν ύδατι λεανθέντων } φοινί
xov äpjuar** gaguάνοισι δέ τῆ διά τόν μόρων ij xai vj
ßnoaog xai yvâ5 άοός καί τῆ διά τόν χελιδονίων. ijv ôè
£ìwso, ἐoyögov άνοι, διακλυσματα τάδε xai àvaxoyyvìuopoi,
-

,*

cataplasmata perfusionibus similia sint, ex palmulis vino

intinctis, quae cum foliis rosarum laevigentur ; utque ca
taplasma sit viscidum ac molle, adjungatur farina et lini
semem et mel et oleum, ad mixturam omnium. Quodsi
affectus in suppurationem vertitur, calida sunt eadem
quae in altera anginae specie admovenda; accipiatur ita
que foeni graeci pollem et manna et resina, quae liquen
tur, et polii coma, quae inspergatur. Fomenta quoque
calida ex spongiis adhibeantur in decocto lauri baccarum
et hyssopi madefactis, Pus autem valentissime movet co
lumbarum aut canum stercus, tenui cribro transmissum et
abscessui inspersum. Oris autem collutiones ex mulsa
fiant, cum lentis aut hyssopi aut rosarum aut palmula
rum aut simul omnium decocto. Os item omne usque
ad intimas fauces illinatur: vel simplicibus, ut mororum
aut malorum punicorum in aqua laevigatorum succo aut
palmularum decocto ; vel medicamentis compositis, ut eo,
quod ex moris efficitur et diamorom appellatur, vel eo,
quod diabesasa dicitur, aut quod ex rhois succo constat,
vel eo , quod ex hirundinibus, diachelidonon dictum, con
•
 …
\
®EPAIIEYTIKON BIBAION A. - 297
Ed. Oxon. [98.]
« a *o a* •_ '
-

- r* sa a
Ed. L. B. (87. 88.)
- a'

όσσόττον άφειμημοτι ἐψ μελικgητιρ ή σύκων τόν τιόνων ἐν

• ci' w •o w • • om. w a. •w - a.

ίδατι καί ἐπί τοίσδε άμνλος διηδεῖς ἐν μελικgήτφ } ττισά

vnc zv) (5 j τQdyov * étì òè τῆς μετ&ζνμτταδσιος συνάγχης,
§αωθεν ἐάω άγειν ττάντο. (83) xaì ùyQά και θέgμην και
αάgκα πάσαν, ἀς ἐἐοyxém ἐτο τὸ πᾶν, ἐστωσαν άν δεg
μαι αί τάγάτες ἐυν τηψάνυ και άνήθω ἐμποσσομévov virgov
xai éritÂασματο ἐυν τουτέοισι τὰ πgόσθεν, άγαθὸν δέ xn
gtoröv σύν virg® xai σινητι τιθέναι ἐς δεgμασίην. σερμα
a* v « • v >/ v a. •• • w » •v *» / -

otn óê í êg τὰ ἐο τά τοιάδε ίηται. άτdg jóê É£oyx&et ég

τὸν αὐχένα* öyxog òè τεgιπνευμoving άδεται ἐπαιωgeύμενος
ÉÉo * εῖσω δὲ τοῖσι συναγχικοῖσι άλέσgtov xaxöv ' öxöoov ôè.
ίτὸ εὐλαßing της έπί της σννάρχης πviyòς 'τ}ν άgtnginv èva
μον ἐς άνετνοην, οὐ μοι δοκéovoi ττείαη τὸ τQijyug ττιστα}
αασδαι* jj τε χάς δεguaotn τῆς φλεγμασίης μάτον ἐκ τοῦ
vgóματος γίγνεται καί τgoοτιμωgζει τj*', Ttvyi xai ßjασουσι •
•ow w * w or • p. a. v » a.

jjv òè και άλλως ἐκφύχωσι τόνδε τὸν xivövvov, où §vv&yεται

ficitur. Sin ulcera crustis obducantur, collutiones et gar

garizationes fiant, ex hyssopi decocto in mulsa aut ficuum
pinguium in aqua, quibus adjungatur amylus cribro tra
jectus ex mulsa aut ex ptisanae aut ex tragi cremore.
At in altera anginae specie, in qua partes collabuntur, ab
interioribus extrorsum evocandi sunt et humores et ca
lor et ipsa caro omnis, ita ut in tumorem cuncta foras
attollantur. Perfusiones itaque calidae sunto cum ruta et
anetho mitroque insperso; et cum his cataplasmata supra
proposita. Prodest etiam ad calorem movendum cera
tum cum nitro et sinapi imponere: calor enim exterior
His affectibus medetur; et praeterea in cervice tumorem
foras excitat; tumor autem extra assurgens angina labo
rantes peripneumonia liberat, sed intro vergens permi
ciem intentat. Quicunque vero strangulatum ab angina
verentes asperam, quo liberius traheretur spiritus, inci
dere arteriam, rem mihi non videntur experientia confir
masse. Inflammationis quippe fervor ex vulnere major ef
ficitur cumque strangulatione et tussi in exitium hominis
conspirat. Quin etiam si periculum hoc alio modo eva
P 2
228 APETAIox xaIIII44oroy 0£Eaw woyxov
Ed. Oxon. [98. 99.] Ed. L. B. (88.)
τοῦ τgóματος τὰ χείλεα. έμφω y&g yowôgêáôça xai άύμ w

q»r«. * * * * * * * * * * * * * * *
3* . * * * * _ * * * * * * * * * * * *

* * ** * * * * * * * * * * * * * *

* * * * * * . * *

[99] Keq. m'. [ 0egaretg τόν κ&τὰ τ}v xuovíów ta

8óv.] ' Tóv τταθέων δκόσα άμφι τjv wuoviöa yiyvstav , τὰ
μἐν ύτοτέμνειν ygij, άλλ' οὐ τοῦ τagsövvos \6yov ij vóvδε
y£tgovgyin* τά δέ ός άζέα ijαῦαι. άηότος yàg Tvi; £v xai
δυστνοίη τινά τοντάων κτείνει. τοιάδε μέντοι ἐστί, ijv xa
λάομεν στσφνλην τε καί κιονύα. έμφω yàg Éùv q)ayμασία
xai τάχεῖ καί μήκὲ ἐννίστωνται, ός ἐς τ}ν άgrnginv ëwxge
μέα yiyvéóôαι, ίσφ μὸν τάγεἰ ἀπὸ τῆς θέσιος μέσφι άxQov
τοῦ οὐσανοῦ δ wtov, &viog òè í oraqvìff. τήσδε yàg ioyyh
gäv j άπό τοῦ οὐgayoυ βάσις ' ἐς δέ τò äxQov στgoyyύλn
xai παχεῖα, ἐυν ἐguδόματι ή τελιόνωδαι' τjδε xai σταφυ
λ}ν ἐπίκλησιν ἐσχηκε τὸ πάθος. τοῖσι δν χθή άκδος άgí
7ειν. άκιστος yàg δ άπό πviyός όλεόgog. rjv μέν δν ven
serint, vulneris orae coalescere nequeunt, quia utrinque
cartilaginosae sunt, neque ad glutinandum aptae. * * *
$ % % % % % % % % % % % % % % % %
$ % * * * * * * * * * * * * * * * *

ę % % % . * * * * *

C a p. VIII. [Curatio columellae adfectuum.] Affe

ctuum , qui circa colnmella oriuntur, quosdam scalpello
curare necesse est; sed eorum chirurgia non est hujus
operis. Aliis, ut acutis, mederi oportet, siquidem stram
gulatum facile inferunt et ex illis nonnulli difficultate spi
randi occidunt. Talis est is morbus, quem xvaqvâ jy,
(sive uvam) dicimus: et is qni xiov (sive columella) ap
pellatur; etehim ambo cum inflammatione et crassitudi
nis atque longitudinis incremento subsistunt, ita ut colu
mella in asperam dependeat arteriam. In cione columella
aequaliter crassa est a basi ad summum palatum. In sta
phyle vero haec, est inaequalis; ejus enim tenuis est a
palato basis, apex autem teres crassusque, cum rubore aut
livore: unde uvae momen affectus obtinuit. His itaque ce
 €EPAIIExtixov BIBAION 4. - 929.
Ed. oxon. [99] ' ' ' …. Ed. L. B. (88.)
»tat oi τετονόότες ἐωσι, τέμνειν την άέ άχxóv• φλάα,
*}δ* άσgόον κενοῦν μάζονι τj voujj. * óς 'zêg : άπέ άγχάνης
-&t£vge της τνιχός ή τοῦδε άφαίρεσις* jv òè ίττοκλίζειν
*Âvoμά τgnéí, êtresvo» òè δgiaéï åÀÀove καί άλλοτε, ἐς τ*
άν ἐλκυομ τί άνωσεν ἐς μετάστωσιν. ττερικεδασωoav òè agi
8eouoi σφίyyovrsg äxQovov τοίσι σκάλεαι ύπèg σφvgά xai zoù
vara xai ύττεgδεν xagttjv xai πήχεων ἐς βραχίονας. εῖ δέ
vu j tviç ëtuoTtégχοι, σικυην ἐπί τδ iviov, ïôé ês τὸν διά
gnxg Trgooßάλειν και τουτέων ἐντέμνειν τινὰ τgijσσειν τε
άπαντα, άκδοα μοι ἐν τj ovváyym ìéìenra. Gvvòg yàg
άμφοῖν όλεὐQov τρόπος , ἀλλά xai τοίσι ἐς τὸ στόμα φαg
μάκοισι τοῖσι αὐτόοισι χgëéóôαι xai στύψεαι xai μαλδακτn
giotg xai τvgím tí åíò9εν και ἐπιπλάσuaot xaì èç rà ovögo.
èyyQtouaov * tegi δέ τὸν κίονα ή τ}ν σταφυλῖ}ν ἐστω στέμμα,
όοός γυλῶς , μέλιτι η ύδατι λνδεῖσα άκακία , ύττοxvσris, yj
oeptn j ìnuvin ij oivórtis jòè δμφάκιον
- - • s • .'**
'. ijv ôè ëìxóδης ές,
. * * • • -

ferrime occurrere debemus; etenim e strangulatione celer

rime mors invadit. Proinde, si aeger juvenis fuerit, vena
cubiti secetur perque magnam incisionem confertim de
trahatur sanguis; siquidem istiusmodi missio hominem
tamquam a suffocatione ex laquo, interdum liberat. Alvus
•etiam lotione subdueenda, primo mitiori, deinde acriori»
iterum atque iterum, quoad aliquid a superioribus parti
bus derivetur. Cireumdentur etiam astricta, vincula, extre
mis cruribus supra talos atque genua item supra carpos
cubitosque versus humeros. Quodsi strangulatus magis
magisque urgeat, eucurbitula occipitio pectorique accom
- modetur : et ibidem in quibusdam locis incidatur cutis.
Eadem quoque omnia administrentur , quae in angina
praecepimus; eadem enim , in utrisque mortis ratio est
Quin et eadem ori medicamenta applicentur , tam astrin
gentia, quam emollientia: idem extra fomentum eadem
cataplasmata, eaedem oris illitiones. At in morbo, qui
cion, eoque qui staphyle dicitur, pro astringenti mcdica
nmento sit rhois succus, acacia melle aut aqua soluta, hy
pocystis, terra samia, ve! º lemnia vel sinopica et, om
phacium. - Quodsi exulceretur : columella, gummi' cum
230 APETAIOY KAIIIL440KOY OÉE QV VOYx£2V
Ed. Oxon. [99. 100.] Ed. L. B. (88. 89.)
xöupu xai άμυλον δευθέντα όόδων ή φοινίκων άφειμήματι
xai ττισάνns j vQéyov yvìóς * étì òè voü xtovos ἐστο πλόον
vi-vijv εὐτοvotêgov διὰ αμύgvns ve καί κόστον xai xvré
Qov. àvéy£vau yàg vóvδε τῶν δguévov ö xtov* ijv ôè (89) έμ
πvog öδε δ yögog yévnrai uετεζετέgotov jjòè τά της ύττεgóns
δστέα ἐφθέgn, xai és uoxqöv φθίνοντες τὸν βίον ἐτελευτησαν.
vövöε μέντοι τά άκεα ἐτégωδι λελέζεται.
[100] Keq. 9'. [0&gστεία τόν , κατά τ}ν φάgvyya.
λοιμικόν τταθόν.] II) uèv $vv) xai τόνδε τgòς τάλλα ττά
�εα τὰ ἐν τοῖσι ταQuoόμίοισι inrgein, tù òè iöin. ἐπι
φλεγμασία καί άχχόνη, κλvoμοί, φλεθοτομin, τάγάιες, ἐπι
ττλάσιες, πvQin, διάδεσμοι, οικύn, tâvra τούτά. zQtous;
ôè φαρμάκων δυνατοτέgov* où yàg άτQsuées vä ëìxéa, oùôë
àoyágas yiyvovrav êttitoìiìs : άλλά xjjv iyòg άπό τουτέων
sigo grá£η, άκιστο μὸν ἐλκοῦται τὰ μάgn, xjv άσινδα j,
άκιστα δέ εἰς τό εἰσω véμετaι xai xreiva. Trvgi μέν όν
xaiav τὸ τάθος άgoyöv, άλλ* άύνετον διὰ τὸν ἰσθμόν*
gaQuixoiov ôè Trvgi ixéìouov yQ&£o8av êç vs τὴν ἐπίσχεσιν

amylo, rosarum aut. palmularum decocto intinctum et

ptisanae tragique cremor adhibeatur. At in morbo cione
aliquanto plus valentiorum medicaminum applicetur, quae
ex myrrha, costo et cypero conficiantur: etenim palati
ossa computrescunt, iique longo tempore consumpti intereunt,
sed horum auxilia nobis alio loco, praecipientur.
Ca p. IX. [Curatio faucium pestilentium affectuum.]
Horum cum aliis tonsillarum affectibus curatio partim
est communis, partim propria. Alvi ductiones, 4'enae se
ctio, perfusiones , cataplasmata, fomenta, ligaturae, cu
curbitula, , eadem, quae in inflammatione ac strangulatu
sint omnia. Medicamenta autem valentiora illini debent,
qnia neque subsistunt ulcera neque in horum superficie
crustae oriuntur ; porro si ab his sanies introrsum destil
let, celerrime partes etiam integrae exulcerantur celerri
meque haec ad interiora serpunt atque hominem occi
dunt. Utile fuerit igitur partem affectam igne adurere,
sed factu temerariüm, utpote in tam angusto faucium
 69EPAIIEYTIKON BIBLMION _Al. • • 231
1Ed. Oxon. [100.] Ed. L. B. (89.)
vijs vtujoios, âvâg jìè è; tjv τόν ἐσχαρέων άττοσιν. άτι
ôè στυπτngin §ùv μέλιτι , xnxic, 6a\aüovtov, Éngά ζύν μελέ
*gjrg. : τοῖσι δέ αὐτοῖς καί ἐμφvojv xaìáug jj Ttvùg fi
*civìj tagä xvi értiuffx£, ός τόν ἐλxéov òiyyáveiv τὰ φάρ
μακα. άguorov òè xai yahxirig άττλ δύν xaâuin Âsim. §ùv ö£&*
έστω δέ μοίgnc διπλάσιον τῆς xaôuing xai άίον ί άζα δύν
τινί ίygj. qvââooeo&av òè ygä vövöe τὰς ἐπιόλάμιος. ìyQai
vsu 7&g τὰ ἐλκεα και ἐπί μᾶλλον véμεται. ygh άν πτερό
vὰ ἐngά κατοτάσσειν* τά δέ δyg& üygότατα ποιόοντα ἐς
vòv yaQyaQ&rjvœ èyyésiv. ijv ôè αi ἐσχάραι ηδη τε άπολόων
vat, τά δέ άλκεα ἐgvögά yiyvrjrov, xivövvog τότε μάλιστα
ortaouov. Érti§nQaivsvai yàg àg èrtîtav τὰ ἐλκεα, xai τοῖσι
δέ τά νεῦρα ἐνντεύετaι. χα) öv yâawrw Éùv άμύλα xai
yvâj tvtoâvns j vgóyov ij âivov στέοματι ά τήλιος μαλ
�ágosuv καί δygaύειν, μετεάετέgouos ôë xai j xiovig διε
ßgóôn uéyQug όστέον τοῦ τῆς ύττεgóng xai τά παgio $uo;
*yQ, 6dovog xaì èrviyùovriöog, xaì ènì ví óveiìj *αταπίνειν

loco; quam ob rem medicamentis igmi similibus utendum

est, quorum ope ulcera et a serpendo cohibeantur et cru
stae decidant. Ea sunt alumem cum melle, . galla, balau
stium, arida cum mulsa, eàdem quoque per calamnm in
spirentur, aut penmae caulive crasso longoque ita impo
mantur ut attingant iolcera ; prodest. etiam chalcitis usta
cum cadmia ex aceto trita; adhibeatur etiam , radix rhei
cum aliquo liquore, cujus ' quantitas , dupla sit cadmiae.
Praeterea cavendum me ulcera comprimantur: nam ita hu
mescent et serpent latius. Oportet itaque sicca medica
menta penna inspergere: Hiquida vero liquidissima efficien
tem, ea columellae infundere. ' Quodsi crustae jam resol
vantur et rubescant ulcera, tum convulsionis maxime pe
riculum subest; exsiccantur enim plerumque ulcera et eum
his nervi* contrahuntur. Igitur lacte cum amylo et ptisa
mae vel tragi cremore , vel lini aut foeni graeci semine
remolliri humectarique debent.* . Quibusdam etiam colu
mella exesa est* usque ad os palati et tonsillae, usque ad
basim et epiglottidem; ac propter cicatricemi niliil aut sic
932 apETaioy xaIIII44oxoy ogeay yoxxny
Ed. Oxon. [100. 101.] Ed. L. B. (89. 90.)
oüre gregsöv ούτε δzgöv jöövayro: άλλὰ καί τὸ ποτόν άνα
xotvöuενον άπέπviyé xore vöv ävÖQoTrov λιμέ3.
[101] Keq. '. [0εgarsio. t)eugivuδος.] Oùx άμßo
Άης καιgòς ἐν πλεvgurixotgt , οὐδ' ύπεgδόσιος ή μεγάλης in
vgstns* ö τε yàg Trvgevög xóvoçvç èòv èg öïéògov ögμά*
# τε δδύνη τού ύτζοκότος ἐννεπείγει ἐπῖ τὸ κάκιον' άτάg
xai ßiysg xkov&ovoav τὸν δόgnxa xai τhν κεφαλjv ύττο
λύανοι τάς δυνάμισς. μάλιστω μὸν δν αύτήμας φλέα τά
μνειν ' iv ôè άτὸ πλήσιος αἰτων xai ττοτῶν ἐm , ἐπ άσιτίης
μinv ìuégnv qvâÉαντα, άφαιρέειν ύτέ άyxövog τῆς ἐν τό
zoí(90)\@ gì gòs, χοῦ μλ κατ' ἐν τίσι ἐτέρησι ττλενgjot.
*gêooov yàg àτωτάτω άγειν. τό δὸ πλῆθος μῶ μέχθι λει
ττοδvuing. περιπνευμονίην γὰg ἐπιφοιτήσοι κίνδυνος, ijv τὸ
oόμα ἐπιιμνχθόν τjv yvyjv èw£ίτη. είσω yàg τά ίygά
£vv9£st, της ἐκτὸς άφaugeόέντα δéguns τε καί τάσιος. πνεύ
uov òè μανός τε καί σεαμός xai èg öìwjv övrav&raros:
πῖεvgóv òè yειτόνημα, πνεύμων καί xoivovös áÀyέων' άτάς

cum ant humidum aegri deglutire valuerunt: sed potus in

mares recurrens homines fame absumpsit.
Ca p. X. [Curatio pleuritidis] Nulla im pleuriticis
interponenda est mora vel dilatio, quin his protinus va
lenti medela succurramus: febris enim peracuta hominem
in exitium praecipitat: dolorque membranae costas succin
gentis in deterius urget: nec non et tussis pectus caputque
conquassans vires resolvit. Itaque primo die potissimum
vena incidatur. Sin morbus ex plurimo vino ciboque fue
rit, abstinendum est uno die ac dehinc e- vena in cavo
cubiti, non ejus. qui inflammatis costis in directum jacet,
mittendus sanguis: praestat enim a partibus longinquiori
bus detrahere. Hujus autem tanta non mittatur copia, .
quanta defectionem animae inducat. Nam si refrigerato
corpore anima hominem reliquerit, periculum est ne pe
ripneumonia superveniat; humores enim exteriore cali
ditate et tentione destituti ad interiora confluunt: pulmo
autem rarus calidusque est et ad trahendum valentissi
mus, costis etiam vicimus, ideoque harum doloris facile
 69EPAIIEYTIKON BIBLMIOM A. 233
Ed. Oxon. [101.] Ed. L. B. (90.)
*ai αί τοῦδε διαδάτες οὐ μέλα τεgiyiyvovrai. Treguεατηκνία
ôë tÀvgîrug όπὸ τεgiTrvsvuovînc εὐnδέστεgov, yQ) ἐν ἐπι
£vuuérQqy tjj άοῖ τοῦ αίματος μεσηψύ τὸν άνδgωτον ἐυλ
λέαντω αῦσις άφαιQέειν' εἰ μὸν ἐυ ἐγοι, αὐτήμας τῆς ἐπα
véguog μακgijs 7iyvouévns* ijv òè μ}, της ύστégnc* ijv òè μηδè
δ πvgsvög ἐνδιά- τά τολλά χάρ μίnv juégnv ö Trvgevög
ioyει τε και αίζει. τή τgttm èv τί δευτερα ἐπονέσι άφαι
géειν, τῖτες καί τά τQooáguara δοτέον, λιπαρός μέν yQt
oavra öìov τόν άνόσωπον' άπί δέ τj ττλεvgj xai άλαιον
δέντα μαλόακὸν δύν άλείφατι δεgμφ τη7&vov } άνήσου
άφειρήματος ' xavaiov6iv òè τὸ πλευρὸν εὐ μᾶλα τQoonvéos.
μετεζετέροισι δè xai τό άλynug xai η φλεγμασίη ἐσόκειλε,
cìs òox£eiv τόν τjδε τὸ πάθος είναι • τόδ' ἐστι τόν όδον
wü£qovg. τgoqjg öë vüv ög άμφί τάons inrgeing ἐστω λό
yos, ός μηδέν ἐς άμαρτωλὸν εἰη. èv vgogj yàg xetoerai τὰ
φέαμακα, άτάς και τά φάρμακος ἐν τQoqj. yévé uèv öv
�εguì xaì ùygh jöë £in xai όμαλì, oun/uovóóng, διαλυ
particeps, quin et ex hujusmodi successione vix ad sanita
tem pervenitur: pleuritis antem ex peripneumonia orta ad
salutem perduci potest, quia malum minus grave est.
'Oportet itaque, post mediocrem sanguinis fluxum, ad re
creandum hominem, interjecto spatio , iterum detrahere;
idque , eodem die, si commode se habent et febris longa
sit remissio : sin minus, proximo die. At si febris mon
remiserit (nam plerumque per primum diem inhaeret
febris atque increscit) tertio die in secunda remissione
sanguis mittatur. Eodem quoque die, homine prius uber
rime peruncto, cibus offeratur; costaeque oleum molle in
fundatur cum unguine calido ex rutae vel anethi decocto.
Ipsum quoque latus admodum leniter perfundendum est.
Nonnullis et dolor et inflammatio in exteriora prorupit,
ita, ut hae partes affectae viderentur: cum id in interio
ribus mali tantummodo incrementum fuerit. Jam de ali
mento, sicut etiam de universa curatione, ut in nulla re
peccetur, sermonem habeamus. Nam in cibo posita est
medela, , quim etiam cibo medicamenta admiscebuntur. Is
itaque, genere sit calidus et humidus, laevis et aequalis,
934 4 PETAIOY KAIIIL440KOY 0£E£2M MOYxQM
Ed. Oxon. [101. 102.] Ed. L. B. (90.)
τικh, Âùoas, £rrrüvai φλεγμα δυναμένη. σιτίων μέν όν
άττάντων ττισάνη τgox£xgio8o* èv àgyjj μέν εἰς χυλὸν διn
�nuévm, ος τὸ στεgeόν αύτέης διακεκgio8ai , ἐυν μέλιτι
πεπονnuévm μοῦvov. ττισάνng òè và £vyj9εα , èc Ìjöovjjv
xai τοικιλίnv φάρμακα άπέστω. vüv yàg àgx*t δ yvÀò;
μοῦνος* ixavh uèv üyQijvav xai δεgμjvai. ' òvvav) ôë Âùoav
qλέγμα καί ομήδαι * ävo òè áváyειν μέν άτövog öxöαα
άνάγεσθαι χαή. ύπάγειν δέ άηδίως τήν κοιλίην. τgoonvës
ôë τὸ λετον αὐτῆς καί ἐς κατάποσιν άκολον. άτάg xai τὸ
/ÂtoyQaopua 88Quaoiag [102] τgnövet, ίμévag wa8aiget, ττε
παίνει βjyog, 7tdvro. uo.18&ασει. αίδε xg*8jg èzov ágerat*
δευτέgnv ôè χέgnv èyovov oi yövögov , όλίγοισι τοῖσι της
πτισάνης άyαθοῦ καί άguovov êövreg. τό yλίοyggoucz yàg τὸ
λεῖον τὸ τgoorjvêg ἐς κστάποσιν ἐννόν, τὰ δ' άλλα πάντα
μείονς' τεποιήσσωσαν δέ καί οίδε άπλοί ἐῶν μέλετι μου
vov.' åya9oi óè xai τgáyot. xaxtov δ' ἐπ' αὐτόν δgvía
£ngijvov, τgnyjvai, èriogeoiv , xá9aQovv τλεvgóv μᾶλλον ή

detergendi vim habens, dissolubilis,' quaeque pituitam sol

vat atque extenuet. Proinde cibis omnibus ptisama prae
feratur: initio quidem in cremorem percolata, ita ut
solida pars ejus separetur et cum melle solo condita; usi
tata vero medicamenta ad jucunditatem ptisanae varieta
temque comparandam absint, quia cremor jam per se
sufficit. Efficax quippe ptisana est ad humectandum et ca
lefaciendum : valens etiam ad dissolvendam detergendam
que pituitam: item quaecunque per sputa evocari juvat,
sine dolore sursum effert: ventrem quoque leniter subdu
cit; porro laevitas ejus grata est et ad devorandum habi
His; quin etiam ejusdem lentor calores temperat, membra
nas purgat, tusses.concoquit, singulas partes emollit. Hae
sunt hordei virtutes. Alica secundum locum obtinet, quae
paucis ptisanae virtutibus optime praedita est; lentor enim
et laevitas et in devorando suavitas utrisque communia
sunt: im caeteris omnibus alicam antecellit ptisana; ista
quoque simpliciter cum nuelle solo' condiatur. Boni sunt
etiam tragi. His deterior est oryza, quia siccat , et exa
sperat et costarum purgationem potius supprimit, quam di
 ΘEPAIIEYTIKOMV BIBLMION A. 235

Ed. Oxon. [102.] Ed. L. B. (90. 91.)

oùgijaai : âguovog òè και άgτος ἐngòg xoTteig, wgnoégm os
onouévog, εὐκgnros, εὐπεπτος, ἐῶν μελικgjtg öiagnjs τροφή.
i}v òè jjòn uèv Ttgoijxm íí voυσος, τgòς δέ τὰ σιτία άπηυ
δήκη άνθρωπος, ττισάνη μὸν ἐκ κQuòjg διδόσσω λείη, κάθ
eg0og • (91) äyn9ov ôè ἐστω και άλες ττισάνnc vá ôpo.
xoi άλαιον λεπτὸν, άποιον, άγλιοyQov, άτQijyvvvov* xgéooov
ê Éùv rj ττισάνη, άς μὴ πολλὸν τοῦ ἐπαῖον ἐψεῖν, xai
vàg Ttiov ioysv vö άόφημα, καί την κακίην τὸ ἐλαιον άλλvσι.
oùòè yàg èμφανός ἐτι 7iyverat vj toÂÀïí êiyijov eig τὸν yv
λόν άναποθέν. ἐστο δè xaì TtQdoov §ùv vjj xöum xaì àμύ
7ωλα τιxgà êùv τφ χυλὰ ἐφόμενα. εύπνοόν τε yäg xai
qαρμακῶδες ύπό τόνδε yiyv&vai xai τά τgάσα ßgo9ijva,
ίττὸ τοῦ γυλοῦ δνησιφόgo: xai jjòtovo;. ijön óè xaì òóv και
gὸς εὐχύλον' ijv òè ùygh και τολλ} àvayoy) ἐγ, δείου τοῦ
άπύgov ἐμτασσάσσω καί virgov. άguovov òè τόν άgτιτόκων
cööv δοθῆναι ἐκπvgòς άπῦgων. άπό γάς τῆς μητgòς ή δέg
μn , íyQovégn μέν τνgòς, οίκειοτέgn òè τό voοέοντι, δκως

luendo promovet. Optime prodest etiam panis aridus, in

S.
cisus, cribro transmissus, tepidus, concoctu facilis , qui
cum mulsa satis alimenti praebet. . Quodsi morbus jam
processerit et homo cibum fastidiat, ptisana ipsa ex hor
«deo detur, laevis, probe cocta; condiatur autem anetho et
sale et oleo tenui , puro, minime viscido vel aspero;
praestat autem parum olei cum ptisana coquere, quoniam
ita sorbitio pinguis efficitur et oleum pravitatem suam
exuit: id enim longa coctione a cremore absorptum nom
amplius jam apparet. Item porrus cum coma sua et amy
gdala amara cremori incoquantur, nam ab his medicinalis
efficitur et respirationem facilem reddit; porri quoque cum
cremore comesti utilitatem pariter et delectationem sum
mam afferunt. Jamque ovorum boni succi exhibendorum
occasio est; at si humida et copiosa materia per os fera
tur, aliquid sulphuris ignem mon experti mitrique his in
spergito ; maxime vero prodest ova recentia, igne non
cocta offerre, quia calor ex matre humidior est igne et
aegrotanti familiarior, utpote uni animali ex alio. At si
-
 936 APETAIOY KAIIIL*40KOY 0£EQv A/oYxQv
Ed. Oxon. [102] Ed. L. B. (91.)
§κ ἀδον ἀφ. jv ôè φλεγμος κολλόδες ἐς και yÀtoygov, êc
τὰ ἀδά ἐλαιον ἐγχέειν και άητίνng τῆς ἐngijs τῆς άπό τίτνος
άμτάσσειν, όπως τὸ δεῖον xgéooov sin , xai της άπό τεguiv
�ov ôè τηζαντα ' xai τέτεgt övnio tòv xaì èv αδοῖς xai èv
πτισάνη και άπασι τοῖσι ἐδέομασι xai öxöσα τότεgt §vvqyδά
xgsöv άκgδποδες ἐν χυλοῖσι ταπεgoi, téìetas, ἀλεκτορίδες
£g9ai* ovóv èyw&qaìov , όττοί μέν σύν τφ ἐπιπλόφ • άνευ
δέ τουτέον άκνισοι. jv δ' άκεgyvos ἐγ, δοτέον xai δαλασ
oiov j tergatov ö τι άν άριστον ή χόgn gêgm. cjg öë uh
άμαρτάνη ἐπιθυμόη μηδè σμηχηται ἐν τj λεπτὴ διαίτη δ
voo&ov, yagi eo9ai ότόgns μήλων ἐφόδν, ἐν ύδατι j us
Άιxgijvq) j στέατι δπτóv. άφαιgéειν δè yQij τοῦ λέτους καί
vóv èvvòς τgnyévov Éùv τοῖσι σπέρμασι * £g* ógng òè xai
oùxov. άτὰg xai της άλλης δοτόον, όκόσον άν í åßïagijs
í örtögn , άλλὰ καί δvnúróg. άμφι μὸν ἄν τgogijs τάδε.
èrì òè τφ πλεvgj xéga$αι χQ) ἐgucz δυμιηδόντα δεία, λίταί;
δεδενμéva, ἐνδα άνησον ἐipnrai h Tijyayov. £vy£gês êë vov

pituita glutinosa sit ac viscida, oleum ovis affundito re

sinamque pineam aridam , quo valentius sulphur efficiatur,
inspergito, hisque resima terebinthina liquata adjungatur.
Piper etiam et in ovis et im ptisana et in omni cibo pro
ficit et quaecunque piperi similia sunt. Inter carnes pro
sunt extremi animalium pedes in cremoribus eliquati, co
lumbae gallinaeque elixae, suis cerebrum cum omento
tostum vel sine hoc midoris expers. Si aeger sine stri
dore spiritum emittit , dandi sunt etiam marini pisces aut
saxatiles ex optimis qui in regione producuntur. Verum
ut neque cupiditate delinquat neque victus tenuitate com
sumatur, ex fructibus indulgeri possunt poma, in aqua
vel mulsa elixa aut cum adipe tosta: quorum oportet co
ria quaecunque intus aspera sunt , cum seminibus exi
mere; item ficus horariae dentur et alii fructus, quotcun
que vel innoxii sunt vel aliquid adjumenti praestant.
Haec utique de alimento. Lateri quoque superimponan
tur lamae sulphure fumigatae et unguine imbutae, in quo
amethum aut ruta inferbuerit. His item latus jugiter per
 69EPAIIEYTIKON. BIBLMION. 4. 237
Ed. Oxon. [102. 108.] Ed. L. B. (91. 92.)
' véovoi τὸ πλεvgöv xaraiov&iv, jòè èritÃâvrtuv τgò τῆς τροσ
dgovog. tgòg τοῖσι ἐννηθεοι πλᾶσμασι, μελίλωτον ἐιμηθεν
£υν μελικρητφ , $vuuioyovva uijxovog της σαρκός ἐynipnué
vnc xai μάννns άλιτον ἐμπάσσειν' ijv òè îygorêgn j άνα
7oyh xai πολλ} , gignc άιτον η ἐgvoiuov Évuuioyiiv xai
vitgov ἐμτάσσειν* jv òè μήκος ίδn τῆς νοὐσου yiyvnrov xαι
τῆς όδόνης ἐγκεομένns xai iygijs xa9ögovog yiyvouévns, ἐμ
arvov μέν ἐλπίς τόν άνδgωτον έσεσθαι * otvntv òè $uuufoyeiv
xai xàyyQvg. τοῖσι ἐπιπλάσμασι. jv òè [108] : xai yvygòv
τόν τόπων είσωθεν τοῖσι κάμνονσι αίσθησις yiyvnrai, ö£os
παgay&uv. yg} ôë èvsQyöv τοιόεσσαι ἐς πολλὸν τ}ν δεgμα
otnv τῶν ἐπιπλασμάτων διaQxéειν. xg&ogtov yàg ijôn xai ì
δέαμη τῆς τὸν ἐπιπλασμάτων νεωχμόσιος. ἐστωσαν άν σά
vpusς ἐv xvQßaoiyαι (92) διὰ εἰδόν, xéyyQov , Àítaoc δεgμοῦ
τοῦ ἐν κύστεσι. κούφον δ' ἐστω πάν μηχάνημα πvQtns, óc
μη τά άγθεα τgòς τό πόνω, τόνον ἐνδιδοτ. τοῖσδε μάvτοι
xaì èiri vj vQogj ygäcoëat, ijv §vveTrei/m vò άλγος. jôn
. e.

fundendum cataplasmatisque ante cibi assumtionem, prae

ter solita, contegendum ex meliloto cum mulsa elixo, cui
papaveris incocta caro misceatur et inspergatur mannae
pollem. Quodsi sputum multum et humidius exscreetur,
lolii aut irivnis farina commiscenda est mitrumque insper
gendum. At si niorbus jam in vetustatem inciderit do
lorque inhaereat et purgatio sit humida , hominem suppu
ratum fore expectandum est. „ Itaque sinapi et cachris ca
taplasmatis admisceantur; et si laborantes frigoris sensum
in locis interioribus percipiant, acetum affundatur. Opor
tet etiam cataplasmata valentia efficere, ut eorum calor diu
remaneat: id enim cataplasmatum renovationi longe prae
stat. Itaque calefactiones adhibeantur e saccellis in coni
speciem figuratis, ubi milium insit, aut ex oleo calenti im
vesicis. Omnis autem fomenti modus levis esto, ne pon
dere dolorem dolori adjiciat. Haec etiam post cibum ad
moveri possunt, si dolor vehementer urgeat. Post haec
adhibendae cucurbitulae jam occasio est: ea post septimum
diem maxime juvat: quamobrem hoc remedio non prae
p.
 a -

938 APETAIOY KAIIII 440KOY O£££2N NOY> QM

Eâ. Oxom. [108.] Ed. L. B. (92.)
ôë ërri voioöe xai σικυης καιρὸς yévotto. âgtovog òè δ μετὰ
§ßööunv. τgόσσεν δέ μὴ ἐννεπειχθείης. où yàg εὐήθεες αί
voῦσοι, δκόσαι τgò , ἐρόόμης άπαιτζονσι σικύnv. §ατο δὲ
μεγάλη, εὐgéîa Ttdvrn , άμφισχεῖν τό άλyéov yoQtov ixavfj.
où yàg εἰσιο ἐνδιδοί τό άλyog , άλλ' εἰς εὐgog xéyvrat. £oro
δέ xai j ùtò τῆ σικυη φλόζ τολλὴ, δς μ} μοῦνον ἐλκῦσαι,
ûïÀò xai άλεjvav Ttgò τῆς άττοορέσιος τοῦ πvgòg xai μετά
την άπδορεσιν άποσχάσαντα άφαιgéειν αίμω, δzόσον άν
Íí ôùvaug TtaQstn. πολλὸν δ' ἐστο πλόον η εί άτί άλλης
τgogáotos άπό τόν ύττοχονδαίων ἀφαιg£οις aiua. £tvónλο
τάτη yàg èrtì • τόν πλεvQttixöv j άπό σικύης ἀφελεtn* άλες
δ£ j. vtvgov èrri voîov σχέσεσι, δηκτικὸν μέν xαί άλγεινὸν,
ùyteivòv δέ. αλλὰ ἐνντεκμαίg&αθαι τάς δυνάμιας καί τοῦ
àvògótov τὸν τρόπον, ijv yàg άλκήεις την ιρνχην καί xag
vsgòς ἐm, ἐμτάσσειν τόν άλόν, μη αὐτοῖσι τοῖσι ἐλκεσι άς
aùréov φαύειν, τj òè δόδτη ἐπιτάσσειν δεδευμάτη τά λέται
ijôë ëtiterάσειν τφ χωQiqy. oi yàg èx τῆς συντήδιος iyó
gsg τόν άλόν είσι άδηκτότεgot. πολλὸν δέ τοῦ λίταος κα
*

propere utendum est; neque enim mites sunt morbi, qui

cunque ante septimum diem cucurbitulam requirunt. Esto
autem magna, undequaque lata et ad dolentem locum
ambiendum capax, neque enim dolor interius descendit,
sed in latitudinem diffunditur. Porro multa sub cucurbi
tula flamma succendatur, non modo ut carnem attrahat,
verum etiam ut ante ignis extinctionem calefaciat. Extincto
igne scarificando tantum sanguinis detrahito, quantum vi
res permittant, multo autem plus, quam si alia quavis
de causa a praecordiis detraheres; etenim in pleuriticis evi
demitissimum est cucurbitulae auxilium. Sal et nitrum
scarificationibus inspersa mordent quidem et dolorem
creant, sed adjumentum praestant. Verum in hac re vi
res moresque hominis considerandi sunt, mamque si animo
forti sit ac patienti, inspergatur sal, non ita ut ipsa ul
cera contingat, sed linteolo unguine madefacto injiciatur,
quod tum postea super locum incisum extendito: siquidem
humor e salis liquatione manans minus quam sal ipse
mordax est; plurimum autem unguinis affundendum , ut
 eEPAIIEYTIxov Biharow 4. 239
Ed. Oxon. [103.] Ed. L. B. (92.)
vauovsïv ygj, öxovg τὰ τροσηνέ τοῦδε άμßλύνm τό άγος
vijg öij&og. δευτέρη δè ju&gt; ägtovov vjv ouxùnv TQooßá
λειν , ἀς ἐκ τόν τgogàvov ἐλπηταί τις λεπτός iyóg. τόδε
πολλὸν μέν τῆς ἐπίτgoo8εν οικύng àvvoiutóregov, τολλὸν δέ
vijs, övvåuos φυλακτικότεQov. où yàg aiua ? vQoq), άλλὰ
iyòg àwgëst. xai τόε μάvτοι τgosvxQiyijoag àyyi της δυνά
μιος πρησσειν. τῆ τQiwm óè xnQtovjjv Éùv τὸ κυτQivg xaì
τηyávq, vtêévai. ijv ôè ëcv xa9&gσιος τά ττύαλα δέnvat,
τοίσι κngóμασι άητίνης ἐνντήκειν ή τοῦ δείου του άπύgou
£vuptoyeiv' xai αὐθις πvQtnv τό yogtov έχειν' άς τgότος
δέ σικύns, ἐγειν δν χα) κεραμεοῦν κούφον άρμόέον τῆ πλευ
gj, εὐgύ η τὸ χάλκεον, τgnvës ërri τὰ χείλεα άμφιδεῖναι
voiov άλyéovov* ίττοτιθέναι δέ φλόγα μεγάλην δύν λίταί,
öxog άδοσ ἐς πολλὸν διαgném yQövov* uh Treguoyiyyeiv òè τά
yείλεα τgός τῆ σαgxì, άλλ' ἐς διαπνοήν δισδοχή τις ἐστα
ός μ} διασρεσθεin rj Tviyi* és toììòv ôè ÉÉátreo8αι ἐvi.
ij yäg ävöov èxeivov δέομη άguovov μέν πvginuæ, áyozóì
ôë tgóxànoig iögöτων. χθη δέ μηδά τήν κάτω ίητgeinv ύττεg
hujus lenitate hebescat dolor e salis mordacitate proveniens.
Postero die cucurbitulam rursus accommodare proderit, ut
ex vulneribus , tenuis quaedam sanies extrahatur; haec
priori cucurbitula tum magis adjumenti praebet tum vi
res minus convellit; neque enim sanguis qui corpus nu
trit , sed sanies cruenta emanat; haec autem viribus ex
quisite aestimatis administretur. Die tertio ceratum cum '
oleo cyprino et rutaceo imponatur. Quodsi adhuc sputa
purgationis indigeant, cum ceratis resinam eliquato aut
sulphur ignem non expertum his admisceto locumque
. rursus fove. Quod ad cucurbitulae modum attinet, ha
bendum est vas fictile, leve, lateri congruens, latum : vel
aeneum pronumque in labra descendens, quod loca do
lentia comprehendat. Flammam huic plurimam cum oleo
subjicito, ut diu viva permanere possit, neque carni arcte
labra vasis imprimantur, sed aëri subinde permittatur in
troitus, quominus suffocata exstinguatur: diutius enim hanc
succendi expedit, quia calor cucurbitulae inclusus et opti
mum fomentum est et optime sudores elicit. Neque vero
 940 4 PETAIOY KAIIIL440KOY 03EQV VOYxQV
Ed. Oxon. [108. 104.] Ed. L. B. (92. 98.)
ogijv, àvògάαι μέν ἐς τὸ ἐντεgov Ttnyávivov ἐλαιον ἐyyéovra,
yvvai§ί δέ καί ἐς ύστέgnv* διηνεκδα δè và τινόμενα xai xa
vatorά ἐστω, μελίκgnvov ôùv τφ τnyávg xai yvhj arri
- w c. •» - / • sw

αάνης , ijv £vveyäg ßjαση, δς ἐν τQoqj φάρμακον* jv òè μj

- w ** om. >/ / v - a- -
q; xatoός ἐm , άστω δή τι [104] xai τόν ττοικίλων τινά
'eopns. g9; £ ; ' [ ] w w v w a

gvov £v μέλιτι ἐμηδέν ἐς σύστασιν. τάς δè yQ) aqaigag

μεγεθος όσον xvêpov στgoyrúac oüoag öiöövov ύττό την
7λότταν ἐχειν διαφέgovτω τῆδε
… w •,
κάκεῖσε,
v.
άς μη κατάποτον,
v x/ v w v - a.

άλλὰ (93) τηκτὸν ἐπι- τροσηνός δέ και τὸ διὰ τῆς μήκωνος

• £Ùv μέλιτι καί μελιλαδτφ φάρμακον λείον και ύπνικόν. τάδε
μάντοι καί τgò vijg ägotog xai ëfë aύτέα xai èti τό ύπνω
διδόναι άσίτφ δέ τὰ φαQuaxóδεα, xvións xai λίνον τοῦ
ortégματος και άμύλου καί καόνου τοῦ κοκκάλου λείου ἐκά
orov xógôov xaì àuvyδέλων τῶν πικgöv πέντε xai εἰκοσι
τὸν άgi0uöv* τόσοι δέ καί τετéguos xöxxoi. Φωχθέντα δè
ygh Asia uάιτι ἐς άν ἐκλειγμα φvgjv* τῶν δόσις μυστίλn
a. vw v e w v >/ » a. / e - p.

μίn* ijv öë üyQά και άπεττα άνάγη, ομύgvns δλκῆς < δύο.
remedia inferioribus partibus adhibenda negligere oportet;
sed viris in intestina, mulieribus etiam in uterum oleum
rutaceum injici debet. Aliquid autem aeger perpetuo bi
bat atque devoret: mulsam cum ruta et ptisanae cremore
si continenter tussiat, ut cibo insit medicamentum. Quodsi
alimenti offerendi nondum fuerit occasio, aliquod ex me
dicamentis compositis detur, ut butyrum ad consistentiam
cum melle decoctum: id in pillulas rotundas fabae magni
tudine coactum sub lingua continendum et huc atque
illuc movendum exhibe , non ut devoretur, sed ut in ore
liquefiat. Medicamentum quoque quod ex papavere cum
melle ac meliloto conficitur, gratum est, laeve ac sopori
ferum. Haec utique et ante cibi assumptionem et assumpto
cibo et post ipsum somnum praebeantur. At jejuno me
dicamentosa dentur, quale est id quod urticae et lini se
minis et amyli et muclei pinei, laevigatis quibusque, cya
thum habet et amygdala amara numero viginti quinque et
totidem grana piperis,*quae tosta ac trita oportet in eclegma
permiscere ; horum cochleare unum offeratur. Verum si
humida et cruda rejiciat, myrrhae drachmas duas, croci
 ΘEPAIIEYTIKOV BIBAION 4. 241
£d. Oxon. [104.] Ed. L. B. (98.)
xgöxov μίn, terréguog xöxxov δεκαπέντε, μέλιτι φvgjvav λί
vgo, utn. vóôé uévrov jjòn τὸ φαρμακον καί τgò vijg ägouos
δοτέον μνστίλης ίμιον. άχαδόν τόδε ἐπι τοῖσι χQovíovot,
εύτε και δόμελι διδόναι yg), ijv δύσπνοι ἐννεπείγη: yvygòv
ôë üöog öxöαοι τόν ίητgöv votov Ttà*vQuvixotov άδοσαν, ούτε
öxotg \6yq) ἐνμθαλέειν ἐχω ούτε τῆ τεἰρη , ττιστύσασθαι.
εί yàg vivos άπό ιρνχgoῦ διηλλάδαντο τòv xivövvov, οίδε μοι
oùx èòåkeov eivai ττλεvQwvixoi, άλλά xai τοίσι παλαιοτάgouo,
invQoiov ίδέn τίς ἐvvögouijg Ttkevgitug èxuxìjoxévo, yoìjg èx
xgtotos * ἐῶν ἐυν τόνφ πλεvgoû èrti opuxgς πvgeró ì xaì
άνευ πvgêrôv. τόδε μέντοι τὸ πάθος ούνομα μὸν πλεvgtvt
δος, τὸ δέ τQijyug oùx ίσχει' άλλὰ και πνεύμά κοτε ἐvv
ovâv èv ττλεvgj, δόμον ἐνδιδου καί δδύνην πονηQ}v μαλθα
xrjv τε δέgunv* xai τόδε ἐκάλεσαν άνδgsg ãîòguες ττλενgττιν.
ètti vövöe öv ööog yvygòv àxog äv riyvotro εὐτυχίη τοῦ
yQeou£vov ' ἐοβάσθη μέν άν τὸ δύμος, ή δè χολ) καί τὸ πνεύ
μα ύπηλάση καί διέπνευσε τό άγος και ή δέαμη* étì òè

unam, piperis grana quindecim cum mellis libra subigito

hujus medicamenti ante cibum, cochleare dimidium dato,
idem in diuturno lateris morbo prodest, ubi oxymel etiam
concedatur, si spirandi difficultas urgeat. Frigidam vero
aquam quicumque medicorum pleuriticis obtulerint, neque ;
quanam ratione adducti id egerint, conjicere possum me
que rem experientia confirmare. Quippe si qui per fri
gidam periculum evitarint, hi mihi videntur non fuisse
pleuritici. Verum apud antiquiores medicos concursus
quaedam species pleuritis vocabatur, in qua nempe bilis
excretio est, cum dolore lateris et levi febricula vel etiam
absque hac , hujusmodi affectus pleuritidis quidem nomen
obtinuit, sed re ipsa non est pleuritis. Quin etiam spi
ritus nonnunquam in latere conclusus sitim et dolorem
molestum cum temui caliditate excitat, idque homines im
periti pleuritidem appellarunt. His aqua frigida prospera
bibentis fortuna remedio esse possit, si per hanc sitis
fuerit exstincta et bilis cum spiritu subducta dolorque
cum calore exhalatus. Verum in lateris in/lammatione et
Anetarvs. Q
942 APET. KAIIII. OA. NoYz. ®EPAII. BIB 4. 4.
Ed. Oxon. [104.] * Ed. L. B. (98.)
qλεγμασίη πλευσοῦ καί του ύπέωκότος παηαι οὐ μόνον
iJog vvygòv, άά και άναπνοή γνχgh xax6v. jv öv èx
vijg Ttgöασεν invQ&tns TteQiyiyvovrav oi τλεvgtvixoi, ἐτι δέ
ßgoyéw 6/jooooov xai δέgum άλλοτε και άλλοτε ἰσχη , οτεὐ
8stv ygj διαλύειν τάδε δ yàg iTtoovgogás trouétu vê Éyxara
λαμπανόμενα ί ἐς ἐμπύnoiv vgétevat.

membranae costas succingentis tumore mon moόo aqua

frigida, sed etiam gelida respiratio nocet. Quodsi ope
medicinae supra traditae supersint pleuritici, adhuc ta
men brevi tussicula laborent, iisque calor aliter aliterque
accedat, haec oportet quam maturrime discutere; alioqui
' morbi reliquiae recidivas facient aut in suppurationem
convertentur.
*
 APETAIOY KAIIIIAZMOKOY O3E(2N
IVOY>QV 0EPAIIEYTIKOV
BIBLMION B.

Ed. Oxon. [105. 106.] Ed. L. B. (94.)

[105] [106] (94) Keq. c'. [ 0sgartsto, tv&vuovíng.]
Káro§v xai άπίxagov xaxòv φλεγμασίη xai tgjoug τοῦ πνεύ
μονος, ἐφ οίσι ττνίζ όλιγοχgovin. Z0h jv àvri;oa jò* óxéa
êuuεναι τά άλεζήματα* τέμνειν αὐτίκος τὰς ἐπ' àyxóv, q£
ßας' εἰς άμφω άμα ἐτί δεδιὰ καί άguo regά μάλλον η ἐκ
μίης μέζονος' άς άφ άκατégns της χαδgns τοῦ πνεύμονος
ij άντίστασις τῶν ἰχθόν ἐς, μλ μέσφι λειτοσνμίης. τgoovi

ARETAEI ÖAPPADOCIS DE CVRATIONE

ACVTORVM MORBORVM LIBER
SECVNDVS.

Cap. I. [Curatio Peripneumoniae.] Peracutum et

vehemens malum est inflammatio ac tumor pulmonis, unde
strangulatio brevi insequitur. Itaque paria ac matura fe
renda sunt auxilia. Venae cubiti protinus incidantur ac
duae simul potius in brachio dextro laevoque quam ma
jor una, ut ab utraque scilicet pulmonis parte fiat humo
rum revulsio. Sanguis ante animae defectionem suppri
mendus : etenim haec cum strangulatu in exitium conspi
Q 2
 944 APETAIOY KAIIII 440KOY 0£E£2N NOY>QV
Ed. Oxon. [106] Ed. L. B. (94. 95.)
μοgés. 7àg vj Ttvyi j λειτοψvyin. άλλά xjjv ouxgöv άνα
πνεύσωσι, ἐπισχόντω χα) την άο}ν αὐθις άφαιρέειν. jjv yàg
§£ ούματος αi τgogâοιες ἐωσι, αὐτήν την αίτίnv η φλεßo
τομίη άγει : ijv τε φλέγμα ή άφgòς ή τι άλλο τόν ύygöv
tgfjoom, oi τόν φλεßöv xevóαιες εὐgvv&Qnv την τοῦ ττνεὐ
μονος ποιόονσι yógnv êc δίοδον της άναπνοής. ygj óè xai
xέτω άγειν ίygά και φύσας, ἐπί μέν φλεθοτομίns δισχQtovvz
τ}ν ἐδgnv λίταφ, μελιτι, τηráv®, άητίνη τη άπό της τεg
μίνθον τj ùygj. άντί δέ τῆς φλεροτομίns, εἰ μάων η xó
Àvoig άοι, υττοκλίζειν χυλά δαιμά, άλοί μέν τgὸς τὸ λίτρφ*
ij άητίνη δέ της τεgμίνδον ἐυν τφ μέλιτι- πήχανον δέ ἐν τά
άλαίφ καί ύσσωπον ἐν τφ ύδατι ἐιμηθέντα. καί κολοκύντης δε
τῆς άygins ai σάgκες σί εἰσω ἐiprj0€ίσαι δύν ύδατι άguorau*
gixvov xoùgas ἐς τὰ μετάφQsva xai τὸν νότον καί τά άπο
yövögtg Ttdvrn íüupogot. ijv δέ τως ό διδgné eügagxog £y,
öxog μη άμφι τοῖσι δστέοισι τὸ δέομα ή σικύn άμφιθλάσοι
êgetάουσα και τόδε τQooßáììeiv* ijv yàg τάvτη τοῦ (95) oó
ματος τά τε ύygά ἐφέλκηται καί τὸ πνεύμα ἐάω τεταίνηται,

rat; cumque a malo paululum respiraverint, fluxum san

guinis oportet sistere eumque denuo detrahere. Nam si
in sanguine morbi subsit causa, hanc ipsam venae sectio
tollit; vel si pituita aut spuma aut alius quivis humor
morbum fecerit, venarum evacuationes pulmonis spatium,
ad spiritus transitum, amplius efficiunt. Oportet etiam
humores et flatus per inferiora subducere: post venae se
ctionem mitro, melle, ruta resinaque terebinthina humida,
sedem illinendo. At venae sectionis loco si majus quip
piam impedimentum subsit, acri lotione subducatur alvus
ut sale cum nitro aut resima terebinthina cum melle ; ruta
quoque in oleo et hyssopum in aqua decoctum et cucur
bitae silvestris interior caro in aqua elixa optime juvant.
Prosunt etiam cucurbitulae sine ferro, tergo, dorso et
praecordiis ubique admotae; ac si forte pectus carnosum
fuerit, quae cucurbitulam impediat, quo minus inhaere
' scens carnem contra ossa atterat, huic eas accommodare.
Nam si ex universo corpore et humores educantur et pro
 69EPAIIEYTIKON BIBLMIOM B. ' 245

Ed. Oxon. [106. 107.] . . ; Ed. L. B. (95.)

otot tsg δ ττνεύμων πvtyεται, άνάπνευσις άν yiyvovro τοῦ
*ακού. ττάντη yàg τολιορκζειν χQh τήν τεgitiv&vuovirjv. άτάg
, μηδὲ τὸν διὰ στόματος όφελούντων φαρμάκων ύττεgogijv um
ôév. £/xev yàg δ τνεύμων xai èv öysij iygòv xai jv vooj.
qαgμάκων διδόναι öv öxöσα λεπτύνει τά ίyQὰ ἐς διαπνοήν
}δέ άλισ9ng& xo.i Eügoœ èg άναyooyijv τεύει • τίνειν μέν ἐς
τάχος τῆς ἀφελείnc λίτQov Éùv ίσούτου ἐρήματι ή άλμην
§ùv ö£εῖ και μέλιτι, η σίνητι ύygόν $ίν μελικgjtq). §μπάo
ostv δε ἐκάστφ καί της igiöog τῆς άζης καί τετάσιος εὐτολ
μον' άτὰς καί τάδε ἐngά σήσαντα δύν μέλτι διδόναι, ijv
ôè άύπνοι ἐωσι δι' ju&gns jöë ëygnyogόσι τὰvvvyov, δέος
p) δ άνδρωπος μαyj xai τοιwùov φααμάκων ύττνωτικόν
χgéog, fjv μή τι [107] ἐνδιόδ η voÜσος, άκως καί την ταλαι
τωQtnv δ τῶν φαρμάκων κσιgòς εὐνάση. τά πολλά γάg yl
yv€ται xagóδεα. ην δè èv àxuj της ττyiyòς και ύπό τφ άλέ
�Qg yàQuaxov διδός, δανάτου άν είης ταQά τοῖσι δημότηοι

trahatur spiritus, quibus opprimumtur pulmones, aliquid

a malo respirationis invenietur; siquidem ex omni parte
oppugnanda peripneumonia est. Porro neque ex his me
dicamentis, quae per os sumpta proficiunt, quodvis negli
gendum est; etenim pulmo, sive recte se habeat sive ae
grotet, humorem attrahit. Quocirca hujusmodi medica
menta praebeantur quae humores extenuent et ad transpi
randum idoneos reddant, quaeque eosdem lubricos fluxos
que ita ut per superiora educi possint, efficiant. Propine
tur itaque, celeris adjumenti gratia, nitrum cum hyssopi
decocto vel muria cum aceto et melle vel sinapi humi
dum cum mulsa et singulis his proficiet iridis radicem et
piper inspergere; haec enim arida cribro transmissa cum
melle dari possunt. At si diem insomnes agant et totam
quoque noctem pervigilent, periculuin est ne homo in fu
rorem agatur; jamque variis inedicamentis soporiferis opus
est, nisi quid morbus remiserit, ut haec opportune data mali
acerbitatem leniant: etenim haec plerumque somnum in
ducunt. At si in ipso strangulatus impetu et morte appro
pinquante id genus medicamenti adhibeas, te necis aucto
946 APETAIOY KAIIIIA 40KOY 0£E£2N NOY>QV
Ed. Oxon. [107.] - ^ , Ed. L. B. (95.)
airtog. ygj òè xai τά σιτία κελα ἐμμεναι ; δgiuéæ, AEtv&,
διολυτικά ταγόος, αμηχματῶδεα- λαχάνων πράσον ij xogovó
•w p. *A p. • »/ •• € - > v v

τονς η xvûm j xgdußn ἐν δὲ ἐμηθεῖσα. αύστngöv öë attu

o&vns δ yvìòς τῆς δgiy&vov η ύσοῦτον τgoολαθῶν ήδè
πεπégtog xai λίτQov ττλεῖον άντί τόν άλóv* yövögov ôùv με
Auxgffvg xá0&gôot. άφνσα δε πάντο ἐν τῆ ἐμῆσι ἐστω, κα
xòv yàg TtEQiTrvsvuovixoiov φύσαι. οίνος ττοτόν, ijv άπvgov
άοαι, μλι πολλόν τι τῆς στύριος ἐγον. τvxvovixòv yàg oto
μάτων ή στύψις. ygj δέ τοντέοισι άρατούν μέν τὰ μégéæ
μάλλον. ττολλὸν δέ άγειν τὰ πτύελα* τὸ ἐυμτταν δέ άλiyov
άστω ποτόν* ττνεύμονι yàg τéyἐις κακόν, ούνεκεν πνεύμον άπδ
a. - v a* a *o a *o a

ovouáyov ἐλκει καί κοιλίης. δωδgnê ôè êoxετάσσω εῖgtouou

$ύν λίτοῦ καί λίτgφ η άλαt. άguovov ôè ygtoucz τὸ διὰ τῆς
λnuvtovvöog. oivnru £noòv êùv xnoootí Üyoì xai τὸ εὐutav
άμνίστύos gi;nt $e$- $y <foori iroi xaì rò $ura
§§ο άγειν καί ύyQά καί δεQuaotnv xai πνεῦμα. άgrjyει και
δσφgnoig ÖQιμέων, χαίσιες, άxgov δεσμός. τάδε μέντοι ποιé
ovrv ijv μύ εἰκm j voÜ003, άνέλπιστος ό άνδgoTtog.
rem esse vulgus arbitrabitur. Alimenta pariter ejusmodi
esse debemt , acria, tenuia, crassitudinem dissolventia de
tergendique facultate praedita. Ex oleribus porrum aut
coronopus aut urtica aut brasica aceto incocta. Ex fru
mento ptisanae cremor, aliquid origani vel hyssopi et
piperis et mitri plusculum pro sale accipiens; item alica
cum mulsa cocta ; haec omnia in elixatione flatibus pri
ventur: flatus enim pneumonicis officiunt. Vinum , si
quando febre vacent, quod haud ita multum astringat po
tui detur; corpus 'quippe densat astrictio: his vero partes ,
potius relaxandae. Sputa quam plurimum educi debent.
Ex toto autem potns exiguus esto; etenim madefactio pul
moni inimica est, quoniam is a stomacho et ventriculo
humorem attrahit. Pectus autem lanis oleo cum mitro et
sale imbutis contegatur, optime etiam facit inumctio ex
limmestide et aridum sinapi cum cerato humido. Atque
omnino humores et calor et spiritus educendi. Prosunt
etiam acrium odores, illitiones, extremarum partium de
ligatio. Haec si feceris, meque morbus tamen cesserit, de
homine desperatum est.
 a*

: « . €9EPAIIEYTIKON BIBLMI0N B. *• 247

Ed. Oxom. [107. 108.] - Eâ. L. B. (95. 96.)
Kε φ. ß. [0sgottsta otu&tog άνάγωγής.] IIĘgoi òè
£$ àvayoyijs &iugros oùx εὐσεες, οὐ τοῦ τρόπου μοὐvov,
*jv èx όδιος ή διορgόσιος, άλλά xjv äggtoots gégm * oùô .
ijv άτὸ δόgnκος ή πνεύμονος } ατομάχον jj jtarog vóv
xmvövvooòéoov, άλλὰ κjv ἀπὸ κεφαλής ή άσινεστάgn. , &iugros
zάg ij qog). aiuo: δέ πάντων τgoq), ττάντων δὲ δεgun,
πάντων δέ χgotij* xai φοθεgöv μέν ἰδεῖν διὰ στόματος δκωα
oÜv ö&ov* xaxòv òè ijv τε άπό σπλ&yyvov xaigtov • xóxuov
δέ ην ἐκ άδιος xai δια£góovog. Zgij όν τὸν inrgòv τοῦ
τάσεος ἐννεπείγειν μᾶλλον άgijyovva. καί πgóvov μέν ιρν
zgóτεgov αigάεσδαι jégœ É¢ âv&Ttvojv, σηκὸν ἐπίπεδον, (96) xàt
vnv ἐδgainv öxog μηδὲν σείηται. êgêôuoruwòv yàg oi σεἰσεες
xoivn óè στεge}, u) xógr& εἰκονσα μηδέ βαθείη, άόερμος ' ög
�ιον δὲ τὸ σχήμα* jovyim %aìijs ijòè áxovoμέτωv, yvyjjg
άταgσάίη, εὐθυμίη. τάγχν δέ τοῖσι τουτόοισι §vvoμαgrést övg
ελπιστίη. τίς χάg ἐμέσον αίμα δανατον, οὐκ δόδωδέει ;
[108] ijv όν πολύαιμοι καί ἐπίφλεάοι ἐωσι, ἐπι τάομ ίσέα
C a p. II. [Curatio sanguinis rejectionis.] Omnes
e rejectione sanguinis affectus mali sunt moris: non modi
tantum ratione , ut si per venae ruptionem aut erosionem,
verum etiam si per rarefactionem effundatur; meque solum
si ex pectore aut pulmonibus aut stomacho aut jeci- .
nore feratur, ex quibus maximum periculum imminet: sed
etiam si ex capite defluat, unde noxa minus infertur.
Sanguinis enim effusio est; sanguis autem omnes partes
alit, omnes calefacit, omnibus colorem impertit. Ac pro
fecto terribile est sanguinem per os utcumque emanan
tem intueri; periculosum etiam si ex mobili viscere: eoque
magis, si ob vasis ruptionem vel erosionem profundatur.
Itaque medicum oportet huic affectui festimanter occurrere;
et primo quidem aërem inspirationi frigidiorem deligere;
cubiculum planum, in eoque lectum firmum, me quid ul
lam in partem conquassetur ; strata vero solida sint, mi
mime cedentia vel profunda vel calida. Figura corporis
erecta; aeger interim neque sermones habeat neque acci
piat; animi quies et hilaritas, quoniam hos ingens despe
ratio comitatur; ecquis enim sanguinem vomeus mortem
948 APETAIOY KAIIII 44oKOY OgBQM NOYxQV
IEd. Oxon. [108] Pd. L. B. (96.)
άναyoyijg τάμνειν φλάα* jv τε yàg èw άδιος ή διαßgóσιος,
εὐδαμοστος φλεθοτομίη, ίν τε ἐπέ άgauäou, δδος μλι άποδάηεm
τὸ πλῆθος ' vduvsiv òè vjv èrè àyxövv xoùnv* εὐgoöv τε yàg
τὸ αίμα τῆσδε καί καταοχάζεσΟαι άηύin xai èg tìeùvog
iuégag άζειν άσινέως εὐστομος, ἐπί πάσι δέ πάντων ἀs
άτος εἰπεῖν τόν xaigtov σπλάγχνων όδός ήδε αίματος. í ôë
άνωτάgn τήσδε και ήδε, άποσχίδες ἐασι μης τῆς άπό τοῦ
ßgayiovog άμφω. άστε οὐδένα μέζον ή άνωτέρω τῆς μάng
êc övnoiv ίσχει, άίδguες yàg τόν άποσχισίων, όσοι στομάχρ
xai }τατι ἐννημαν τΖν άνω. ην δέ άπό ττνεύμονος έη, τά
μνειν της άguovegijs yειQὸς τ}ν μέσην δακτύλων μιxgoù ve
xai ταgσμόσον. τήνδε yàg vóv inrgöv μετεζέτεροι δοxéovos
èrti oTtìjva xgatvsiv* άτάg xaì jöe vóv èrè àyxövv της κάτω
âori j άπόσμοις. vi; ὸν πλ£ov, τgός τQuoi δακτύλοις xai
μj ÉTÉ âyxóv, τέμνοι τίς αὐτόnv. μείων, yàg τῆδε καί εὐ
Qoog, τὸ ἐμπαν μέν άν τρόσω λειποθυμότε ἐπιοτεῖν' άτάg

mom perhorrescat? Itaque si sanguine pleni sint et venas

exstantes habeant, in omni rejectionis genere secetur vena;
mam si ex ruptione sive ex erosione sanguis profluat, ve
nae sectio conducit, si rarefactio in causa est, ne venam
ejus copia disrumpat metuendum. Incidatur autem cava
in cubito vena: etenim ex hac et facile sanguis ef
fluit et ipsa sectioni exposita est, utque per plures dies
sanguis emitti possit; aperta sine periculo servatur: quin
etiam, ut summatim loquar, ex omnibus praecipuis visceri
bus haec est sanguinis via: hae autem quaeque hac, supe
rior vena est, unius venae in brachio ambae sunt propa
gines, quo fit ut nihilo magis juvet superiorem quam
hanc incidere; nam propaginum ignari sunt quotquot su
periorem stomacho et jecinori adnectumt. • At si a liene
fiat profusio, sinistrae manus venam illam quae inter mi
nimum digitum atque annularem jacet, medicorum mon
mulli incidere jubent, quoniam hanc ad lienem usque per
tinere arbitrantur; sed et ipsa etiam inferioris venae cu
biti propago est : cur itaque hanc prope digitos potius et
' mon in cubito quis inciderit? etenim in cubito major est
 69EPATIIEYTIKON BIBLMION AB. , , 249
Ed. Oxom. [108.] Ed. L. B. (96.)
μηδέ ττολλὸν άφαιg&eiv. ixovh yàg xaì ji aiuoόδαyin wvuóσαι
vöv ävÖQotov. £vv£yàg òè xai άπό όμικgijs à pagéotos ἐπσ
Φαιgêtiv xai αὐτῆμας καί της ύστεσαίης καί ἐπι της άλλns
ίο régng. ijv δέ ό άσθενὰov ioyvòg xai λείφοιμος ἐς, μῖ τά
μνειν φλάα. τάδε μέν άν άμφι άφαισάσιος αίματος. âgf
χειν δέ καί δεσμοῖς άκροις ποδόν μέν ύπάρ σφvgà xaì yoù
varo: * yειgóv ôè ùrèg. xagtöv xai ßgaytova * ταινίn tharetn,
όκος ή διάσφvy£ig xQorauh uäv j, άχος δέ μΗ φάom* votos
ôë aiuoόόαy&ovov yoQtovov èrtifiáÀÀ£iv ygij, èqua uèv τινόεντα
oioùtg έπὸ τῆς άtog* véyyeiv ôè yvuj, oivq aio rnQtg xaì
άοδίνφ η μνραίνφ λίταί. îjv òè £vyeTreiym j aiuoόδαytn, άvτέ
μέν τὸν ἐgtov απόyyotov ygäeo8αι ' ö£εῖ δέ άντί του oivov.
ύπαλειφέσθω δέ μvgotvg τὸ χωgtov * étì Ttäov ôè τοῖσι σπόy
votov της άπαwins j ÙTtoxvovöog £ngóv vöv yvìóv ij xaì
ôÀóng. άguorov ôè xαί τὸ δμφάκιον όζεῖ λvòév* ijv ôè ì
véy$ig άοηQov j xai δύσφορον, ἐμπλάστροισι χθέεσσαι. καί
vàg τὸ δέgμα πεgiveivovov xai οίον τí yetQi xQav&ovai. άτάς

et sanguinem facilius effluere permittit. Prorsus etiam

citra animae defectionem supprimendus sanguis atque haud
ita multum hujus mittendum: nam et ipsa per os effusio
vires hominis satis convellit, sed assidue, postquam pau
lulum detraxeris, iterum detrahito et eodem die et postri
die et die perendino. At si aegrotus tenuis atque san
guinis inops fuerit , vena me secetur. Hactenus de mis
sione sanguinis. Succurrendum est etiam extremorum de
ligatione, uti pedum supra talos et genua, et manuum supra
carpos atque brachia, ipsa fascia lata sit, quo validior
fiat neque dolorem moveat constrictio. Locis autem
unde sanguis prorumpit, lanas ab ove succidas impo
nito, quae humore perfundantur, uti vino austero et oleo
rosaceo vel myrteo. Quodsi profluvium vehementer ur
geat, pro lanis adhibendae spongiae et acetum pro vino
locusque oleo myrteo inungatur: spongiis autem omnibus
acaciae vel hypocystidis vel etiam aloës siccatae succus in
spergatur , optime facit etiam ompbacium aceto solutum,
Quodsi molesta et toleratu difficilis fuerit perfusio, em
plastris uti convenit: etenim haec cutim circumtendunt et
950 APETAIOY-KAIIIL440R0Y 0£E£2V voYxov
Ed. Oxon. [108. 109.] Eâ.”L. B. (96. 97.)
»ai αί δυνάμις αὐτόων τρύ£gι και £ngijvav δυνατόταται. μν
giav òè xai άλλοισι άλλαι πείρη ἐασι ττισταί, άgtovav ôè
Ἀκόσαι όζος ίσχονσι καί ίτόnc φύλλων χυλόν ήδέ καί άσφαλτον
xaì iöv xai στυττnginv (97) xai λιßavovöv xαι αμύgvnv καί
yαλκὸν κεκαυμένον καί λεπίδα καί δκόσοι τοιαῖδε ἐπι τοῖσι
èμττλάστgovov ij ägua và tivöevvo. j oi στόyyov èv ßgayéî
&ev9évreg ö£&* ijv ôè τήν τὰvvouv τόν ἐμπλάστgov μ} pé
goov, êtê sua toιζειν* goivixeg oi τίονες ἐν οίνφ μέλανι αὐ
ornqj δευθέντες ἐς μάζαν τQißovvai : ἐπειτα άκαwin ἐμτάσ
osra, Aetn xai σίδια ' èyyQuo9&vra öë ëg τQÜyiov xarà τοῦ
96qnxog vt0 erat. άλφιτος ούφ η δζεί δευδέντος ηδέ φακῆς
άλιτον λεπτόν, xgnoégi, geo mouévov, xnQtovj άοδίνφ μύgφ άνα
Aaußávovro τιθέναι. uíoystv òè και συμφυτου της άης σε
onnuéyng. A))o. ßgaßûov àygiov άίας ἐμεῖν ἐν όζεῖ καί
[109] vgäyavra és uάζαν παραμίογειν δοός xai κόμμιος xai
μνgatyns ßQayó. τόνδε μévrot re äåÀa άλλοισι ἐνμμίσγειν,
övog äv ioyύος τῆς τόν φαρμάκων καί ττροσηνείης και δαμί

quasi manu comprensant: et eorum facultates cor potenter

astringunt atque exsiccant. Horum innumera, alia qui
dem aliis, experientia innotescunt ; sed optima sunt haec,
quae ex aceto et salicis foliorum succo et bitumine et ae
rugine et alumine et thure et myrrha et aere combusto
et hujus squama componuntur et ex iis rebus, quae in
emplastris similem habent vim ; vel lanae succidae vel
spongiae aceti paululo intinctae. Sin emplastrorum ten
tionem ferre nequeant, hujusmodi epithema fiat: palmulae
pingues vino nigro austero madefactae in placentam com
terumtur, dein his acacia cum malicoriis inspergitur ac
postea omnia veteri panniculo illita pectori imponuntur.
Huic etiam superdari potest epithema, quod ex farina vino
aut aceto perfusa et lentis tenui polline cribrato conficitur,
quae cerato ex unguento rosaceo excipiantur et his admi-'
sceatur symphyti radix, cribro itidem transmissa. Aliud
epithema: brabylorum silvestrium radices aceto incoquito
et in placentam contritis rhois myrtique et gummi paulu
Jum admisceto. Ex his utique alia aliis misceri debent,
prout medicamentorum vi et lenitate et odore opus fue
 6EPAIIEYTIKON BIBAION B. - 251
Ed. Oxom. [109] Ed. L. B. (97.)
cuog òénrat. ygh yàg xai τοῖσι κάμνουσι γαρίσασθαι, τάδε
μέν ἐκτὸς Θετά άxn* ì òè vóvδε καιguovégm inotg èv τοῖσι
ποτοῖσι καί κατσποτοῖσι κάετοι, ἀς άγματα τόν τετgouévov
είη τά φάρμακα. τQuooj. Jè vovréov i; iòén jj τούς άγετούς
τού άοοὐ δῆσαι δυναyooyij xai τιάσι τόν άyyείων η τὸ δέον
Trayüvai τε καί τηζαι ἀς μῦ διαδάζm, xjjv Ttagatêutoov oi
öyετοί j §nQijvov τὰς ἐφόδους τgός ἐδgnv την άgyαίην τὸ
αίμα στήσαντα, άκος μλ τí êtôôoj xeveόμενοι oi yógo,
Trgoouενέωσι. ττλημμvgöov ôè ἐνδα ή δύνδοσις. ἐπι μέν τῆς
ágaióσιος τὸν φλερόν ή στύψις άgκόει, διαδάζει yàg àg
ίδgéîov v£ov οὐδόν τῖαι άgatóotat. άτάg jóè ἐπί τῆσι διαι
Qéoeot ovüvpis uév inrgein ἐς τ}ν ἐvvayooyijv τόν γεύειον :
μέζοσι δè xaì òvvavtovêgotσι τοῖσι φαρμένοις χgéεαθαι. 3}v
ôë
v
o rns beggóaios sp rgotos xai μη §vv&ynra vto xns
« - ~or a v a. c w -

ατύριος τοῦ ἐλκεος τὰ χείλεα, σεσήθη δέ τὸ τgόμα, άεύμ

ßavov èx της διαόλίμιος ἐόν, τά7ov XQh voü &ίματος. άτάg
•

rit; siquidem aegrotantibus gratificari convenit. Haec sunt

remedia exterius admovemda. At his praesentior medicina
in iis quae bibuntur iisque quae devorantur consistit, ut
medicamina vulneratis partibus quam maxime propinqua
esse possint. Horum species est triplex, vel ut vasa co
gendo comprimendoque fluxionis ductus quasi ligent: vel
ut effluentem humorem incrassent atque congelent, quo
minus effundatur, quamquam exitus pateat: vel ut vias ex- `
siccent, sanguinem intra sedem antiquam retinendo, me
profluvio loci exinaniti maneant et in eam partem exun
dent, ubi facta est effusio. Im venarum rarefactione astri
ctio sufficit: etenim nihil memorabile, sed paululum tan
quam ex aquae novo vase profluit. Item in - venarum
divisione astrictio medetur, earum oras committendo; ma
joribus tamen atque valentioribus medicamentis utendum.
Verum enim vero si erosio subsit, meque astringentibus
ulceris labia cogantur, sed vulnus dehiscat ct propter eli
sionem conjungi nequeat, sanguinis et caloris congelatio
nem facere necesse est : siquidem horum immobilitate et
concretione profluvium supprimitur. Itaque posca rarefa
959 APETAIOY KAIIIL44οκοY 0£E£2N NoYxQV
Ed. Oxom. [109.] - Ea. L. B. (97. 98.)
*jûè τῆς δέομης τοιζειν. άxivnoim yàg τόνδε xai πήει ?στα
τaι ό άδος. Ö£υκgnrov μόν άν τοῖσι άgσιοῖσι ixayòv ἐς στύ
«yuv. οὐδέ χάg oùôè αίμω άκgnröv Éort τὸ δέον, άλλὰ τοῦδε
iyòg διὰ σμικgóv τῶν στομίων' καί τοῦδε ού ττολλοῦ οὐδè
πολλάκις χgéog* u£t*£*régoiov ôè καί j ÉÉoêêv inrQsin* âvâg
agi qouvtxov j x£gávov èòooòiuov Épnua Tro8èv μοῦvov ìg
×ege. ἐστο δέ τὸ δεος oivov μέν τῶν στυφόντων τφ yévé,
si u} φαρμωxit, ôè, άλλὰ τὰ χθόνφ δgiuὐ τε και στύφον.
èti δέ τῆσι διαστάσεσι τῶν τgωμάτων τgός τό δ£vxgrjro
ίστο φάρμακα άπλά τήν τgóτην, άgvoyÅ¢ôασου χυλός }
πολvyóvov } oéguδος, ἐκάστου μοίgn τgòς τό δὸvxgijvq) • jv
δ' ἐπί μᾶλλον άδη, άποκνοτίδος ή άκακίης £nQöv Éurággew,
§ 7 xvá0ovg τοῦ δ£vxQrjrov δλκης, τῆδε δgayujv uinv. ägt
ατος δέ καί χυλός όμφακος. jv òè xgéσσον η ἐνμφοg} τἀδε
vtyvnrav, xnniôœ Àsinv xai ßärov δίαν ἐnQijv xai λίθον τ}v
ê£ άλὸς xovgάλιον λείην (98) £ngi;v Éutáooetv. övvovorágn
δέ τόνδε τό άίον η δέα, ἐμψύζαι, ἐngivas, στύρσι, τά

ctis ad astrictionem sufficit: meque enim id quod effluit

sanguis sincerus, sed hujus sanies est, quae per oscula ve
marum exprimitur; meque vero ita multa poscae copia
opus est neque hujus admodum frequenti assumptione.
Quibusdam etiam exterior medela cum palmularum vel
siliquarum esculentarum decocto potui dato per se ad cu
rationem suffecit. Acetum autem ex vinorum astringen
tium genere sit, si non medicamentis, at tempore saltem
acre et astringens redditum. At in vulnerum dilatationi
bus praeter poscam medicamenta primo simplicia adhi
heantur, ut plantaginis aut herbae sanguinalis aut seridis
succus, quorum singulorum aequalis pars adhibeatur cum
posca. Et si fluxio major evaserit, hypocistidis aut aca
ciae aridae drachmam unam tribus poscae cyathis insper
gito; optime facit etiam uvae acerbae succus. At si hujus
medicamenti vim calamitas exsuperet, inspergatur galla
trita et rubi radix arida cum lapide marino, quod coral
lium dicitur, arido contusoque; his etiam valentior est
rhei radix ad refrigerandum, exsiccandum, astringendum et
 w

eEPAIIEYTIxov BIBAION E. 253

Ed. Oxom. [109. 110.] . . Ed. L. B. (98.)
τάντα ποιήσαι' άτάς και ήδε εῖν τό δ£uwQrjro uoivo* ijv
δέ μεὐδνων άgijysiv yQéos, voiov yv\oiov τῆς, σάριδος ἐυν. άg
voyìóσσφ τῆς άάης ἐμπάσσειν, άλκῆς τQuóßo^ov êc xvá9ovg
τοῦ δygoῦ τQεἰς η τέσσσgσς, έπι δέ τjσι διαßQtjoeos τότε
δίως ἐν ἐκείνη στύψιν ἐμποιόειν ἐς τόγον τοῦ διαδέοντος
αίματος καί τοίοι δεχομévouov öxog άπό ττολλοῦ τοῦ τgóμα
τος μύωσιν αί φλέες' άλλὰ και τά τινόμενα ἐστω κραταιά,
övvovâ Ttoijoav Ttóyov. χυλὸν δv xogvâvvov Éùv öí& jòè λαyoù
{γαμισὸς ή νε£goù ì èQiqov, μὴ πολλὸν δέ διδόναι. άτεινs
zág wore vovréov τί τά πληθεί' άλλὰ τοῦ μάν χνλου τοῦ
xoguâvvov μλ μεῖον μέν ήμικύασον ἐς τgός τοῦ δ§vxgfjrov,
τῆς δέ ταμισοῦ δΒολοί μέν τgéîç, [110] τό δὸ πλεῖστον όβο
λοί δ'. ἐς δὲ τὰ τοιάδε εἰδέα τῆς φοgijg xaì yì àgtosn g&
μία xai ëgérQuàg xai άστῆς κάgτα λευκὸς καί οινότις χαι
αφgayis j λnuvin. τοντέων δέ δλκή στσόμου τὸ μείον
< α. τQεῖς δέ τὸ πλεῖστον ζύν τινί τόν ἐφημάτων φοινί
xov j xsQavtov δωδίμων ή άιζόν θάτων, ην δέ τgnyüvqra,
omnia denique quorum opus est praestanda: et haec etiam
cum posca tantum exhibeatur; sin majora requirantur au
xilia, radicis hujus obolos tres seridis ac plantaginis succo
ad trium quatuorve cyathorum mensuram injicito. Verum
in erosionibus astrictio prorsus facienda est tam ad con
cretionem effluentis sanguinis, quam ad partium suscipien
tium constrictionem, ut ex magno vulnere venae conseran
tur. Porro quae bibuntur, valida sint et ad concretio
nem faciendam efficacia; itaque coriandri succus cum aceto
et leporis aut hinnuli aut hoedi coagulum propinetur:
parce tamen quoniam horum aliquod interdum nimia
copia datum homines interemit; sed ex coriandri succo
haud minus quam dimidium cyathi cum posci tribus ex
hibeatur, coaguli vero oboli tres aut ad summum qua
tuor. Ad hujusmodi fluores optime facit etiam terra sa
mia et eretria et aster dictus, valde candidus et sinopica
et sigillata lemnia; horum autem ad minimum una drach
ma, ad plurimum drachmae tres cum decocto aliquo bi
bantur ut palmularum aut siliquarum edulium aut rubi
radicum. At si exasperetur arteria et ex eo tussis oria-,
254 APETAIOY KAIIIL44OKOY 0£E£2N NOY> QM
Ed. Oxon. [110], - ' Ed. L. B. (98.)
ij ágwngin xaì èrti τάδε ßjoom, oigatq τά xgijvw êutáooav
τάδε. ägiovog èς λείωσιν άgtnginc και άμυλος ἐυν τοῖσι δευ
�είς. §ùv yàg τὸ λείφ και τὸ παysgöv ioyet. ijv μεν όν
§vversirn j yogh , άτταζ της ημάgns Ttgò vijg TtQooógouos
δοτέον. fiv δὲ Ah, aai δίς agi vgtvov
èg vjv ἐστάgny. £x òè
τῶν φαρμάκων καί καταττοτά τοιέειν §nQóv èv μέλιτι ἐφόφ
äg oüocaouv, xnnis £in. άguovov ôè και άοὸς ἐς τὰ διpa, ví
zagra xai ό δὸνλατά9ov nagtög xai ύim ἐκάστον xai £vyj.
váôé uévvov xai ύπò τῆ χλεόσοη ἐχειν ἐς τὸ διηνεκές τῆς
ovvvij&og. άτάg xal xöμμι ἐῶν τὰ φυτά xai TtQdoov της
άκάνδης τὸ δάκQvov* Ttoixùov ôè φαρμάκων μνgtn μέν ή
πεἰgm, Troixihat óè xai yQijotes τQoyioxov τοῦ διὰ τῆς αiyv
ττίας άκάνδης κοί ἐτégov δι' ηλέκτgov xai άλλον τοῦ κgo
xóδεος, ός ή σκεvaotn iòim λέλεκται. άνευ μέν άν τνgeróv
άττοντα τολμέειν ἐπί τοίσι φαρμάκοισι xai ττολλά καί τολ
λάκις διδόντα ' ijv ôè êtvtvgeratvoov, τά πολλά καί τjσι
qλεγμασίησι τὸν χθωτόν yiyvovrov Trvgetoi, uijre à9göov
ioyeiv vjv yoQijv μήτε ἐν τοῖσι παροάνομοίσι φάρμακα τι
tur, sapae creticae inspergantur ista; optime quoque ad
arteriam laevamdam prodest amylum cum his madens: nam
praeterquam quod laevet, glutinandi quoque facultatem
habet. Itaque si profluvium urget, semel in die ante cibi
assumptionem dandum est: sim minus et bis et etiam ter
tia vice sub vesperam. Ex medicamentis quoque siccis
catapotia fieri possunt cum melle ad consistentiam decocto:
qualis est galla trita : optimus etiam rhus est, quo in opso
miis utimur, acini vinacei, oxylapathi semen et per se
singula et simul omnia; haec etiam sub lingua continean
tur, ut perpetuo liquari possint; gummi quoque cum ipsa
planta et tragacanthae lachryma. Compositorum medica
mentorum infinita est experientia: varius item usus pa
stillorum ex Aegyptia spina et ejus qui ex electro et ejus
qui ex croco dicitur, quorum praeparatio est seorsim a
me tradita. Caeterum si absit febris, omnia in medica
mentorum exhibitione audenda sunt et multa et frequen
ter danda. At si febris supervenerit (et plerumque ex vul
nerum inflammatione febres accedunt) neque statim eru
 GEPAIIEYTIKOV BIBLMION AB. 255
£d. Oxon. [110.] Ed. L. B. (98. 99.)
πίσκειν. τολλοί yàg ίττὸ πνgeróv δάσσον άλλυνται ή ίτό
τῆς τοῦ αίματος φοgijς. τgogai τοικίλαι και την ίδέην δκοία
τὰ φάρμακα. έτάς καί τὰ φάρμακα ἐν τροφj. oüve 7àg
άπῦ μιj μοῦνρ άπαντα εὐgόν τὰ τροφής , άγαθὰ εὐπορον,
oüvs jv μέν οὐ μοῦνm ëc in(99)τgetnv àgxém, uà uoόνη χgés
o0av διὰ τὸν xögov örjöiov, xaì yàg xavä tovxùz είκειν ,
jjön òè άπό yQoviov yiyvEvov ' ἐστω ûv στέφονσα και ἐς δύ
vauv yvyovog. άτάρ ήδè ἐς όίζιν. δέgμη γάρ αίματος
argόκλησις. yövögov ττλντοί, ögvέα §§ ö£Üwgnrov- jjv òè τὸ
ö§og ßiyaç Éurotém , φοινίκων ἐρημα, άgτος άττὸς κατέn
gog xoTreis jôë xαί ἐς άλιτον σεσηομένος. ἐς πάντων άν'
άόφημα ἐυν λίτοί, σύμßgn άλαί jövvδεῖοω, δοῦς ἐπίτασμα.
ijv òè xai yagtoao9αί τι κάμνοντι ἐσέλης, xoQiavvov άστω ἐς
ijöovrjv öτφ φίλον ή τι τῶν οὐgnvvxóv ηδὲ εὐπνδων στεg
μάτιον. φακός ην μέν ή αίμοόόαyin ἐπείχm Éùv àgvoyÀóo
oov yvÀó- íjv òè μχ, τοῦ χυλοῦ ἐστω φειδαδ. où yàg εύτε
ττον οὐδέ τQogrjvêç ἐς ψεῦσιν. χα) òè vovréovov jxiovg Ttäv

ptio supprimenda est neque in accessionibus medicamenta

potui offerenda: multi enim celerius febre quam sangui
mis profluvio opprimuntur. Alimenta varia et specie me
dicamentis similia; quin etiam cibo medicamenta admiscean
tur; neque enim in uno tantum cibo omnia alimenti bona
facile invenire licet, meque si unus ad curationem per se
suffecerit, una propter satietatem uti in promtu est: ita
que per varia eundem. Jam vero morbus diuturnus esse
incipit, itaque alimenta astringentia sint et facultate re
frigerantia vel tactu frigida: calor enim sanguinem provo
cat. Alica elota : oryza in posca, sed si posca tussim mo
veat, palmularum decoctum : panis tostus, siccus, contusus
et in farinae speciem cribro trajectus; ex his omnibus sor
bitio fiat cum oleo, cui inspergi potest thymbra sale com
dita cum rhoe. Quodsi quid aegrotanti gratificari velis,
coriandrum , cuicumque id jucundum fuerit, delectationis
causa indulgeto vel aliquod ex seminibus, quae urinam
movent et respirationem facilem , efficiumt, ut lentem , si
profluvium urgeat, cum plantaginis succo: sin minus, a
succo abstineatur, quippe qui neque , concoctu sit facilis
•
 256 APETAIOY KAIIIL440KOY 03EQM AVOYxQM
Pd. Oxom. [110. 111.] Ed. L. B. (99.)
τον δύσπεπτον, διδόναι. ìv òè ÉÉ ciuoόόαying òóvovov δό
άωδέα καί άτεςτές, καί δύσπεπτον * . jôè άπηνάα ἐστο τά
αέοντα* xnnis öv Éngh, £in Trgooeritaooio$o pax 3 τὸ
£ngς και ψυχας, άά ἐρήσι ταχέα, ἐυν άοτης αιδίοισι ij
xnκίδος ' jjòs éovi üTí áváyxng ἐν φαρμάκω τQoqj* tovöv öè
a c v > •- /
V, q. a 2 a ,
“to Éutar öìiyov άστω.
n
Énei rêg Jaita vrgor άμφοeor.
- w

* votáóè μέν στύψαι και ψύζαι εί ἐθέλεις : jjv ôè [111] ταχύ

vav xai αίμα καί πνεῦμα, χάλα και άμυλος xai yövögot, άλ
λοτε μέν δύν ἀμύλφ , άλλοτε δè êùv yövögqy yáoz* £g Trj£iv
δε ή σύστωσις ός μή άόφημα ύrgöv j. jv òè ëri uàÀÀov
Trayüvai xai στύρσι ἐσέλας, οί yövögov μὸν ἐυν φοίνιὰ ἐφεί
αδωσαν, ἐς δό τῖν σύστωσιν άμυλος ἐστω καί yáÀa άguo rov
xai φάg τὸ τυδάnvixòv, ταχύ δv xai y\ioyQov xai xoììó
δες ἐυν τό yáÀaxrv* τομισου δέ τοῦ ἐgtqov iyQoiov τοίσι
§pijugo Trgoosyzéctu èg τηζιν, άκως άτί χάλακτι ἐς véov vv
goῦ ἐστασιν ίσχει' ταχύτεgov ôè vovréov, xéyyQog ἐφθός
ôùv 7αλακτι ός τὸ φάς καί τὸ ἐπίταστον, ή κηκίς xai τά

meque gustui jucundus; his vero minime omnia danda

sunt, quae aegre concoquuntur. Sed si ex profusione san
guinis mors timeri possit, etiam injucunda et concoctu dif
ficilia praebe et vel immitia, modo salutem afferant; ita
que galla, arida, contrita, lenti siccae frigidaeque insper
gatur; et ova inter coquendum crassa effecta cum mali
pumici vel gallae cortice exhibeto. Hoc utique necessario
cum medicamentis alimentum est. Potus omnino sit exi
guus, quia siccae victus rationi humor non convenit. His
utere si astringere et refrigerare in animo habeas. At si
incrassare et sanguinem et spiritum velis, lac et amylum
prosunt et alica, modo cum amylo, modo cum lacte ; ho
rum comsistentia ad crassitudinem redigantur, ut ne sor
bitio sit liquida. At si ulterius incrassare et adstringere
cupias, alica cum palmulis coquatur et ad consistentiam
optime perducetur amylo vel lacte vel farre tyrrheno,
quod cum lacte crassum et viscidum et glutinosum est;
hoedi vero coagulum liquidis decoctis affundito, ut ea con
crescere possint, lactis more ad recentis casei consisten—
tiam perducti; his crassius est milium cum lacte, instar
 ΘEPAIIEYTIKOV BLB.4ION AB. 257
Ed. Oxon. [111] - Ed. L. B, (99. 100.)
oiòìor. vewuaigeo8av òè τὰς ἐνμμετQiag ºvöv Éngaivövvoov
ij rayvvövvoov. xai yàg ßnyóδεα ταῦτο , ύττεgßoìj τε ἐngá
vnvog μετεζετégoiov Trgooéóônês τάς φλάδας, ήν δέ τQijontas
μάν, ἰσχηται δέ τὸ αίμα, ἐς τὰvavvia èx TtQooayooyijg jj με
vaßoì, xαί μηδέν άγαν, φιλόστgoga yàg τάδε και κακοή
�εα. yg} δά σαQκοῦν ήδη τöv ävÖQoTrov xai τάς άτειλὰς
άς τὸ πιngöv äyav αίῶας ή τgάμεσι μαλόακjαι, τεguéòοισι,
�vunδύσι, τgogj Ttoixüq xai §vvij9&. τάδε μὸν όν ἐν ἐκ
vijs qogijs τοῦ αίματος τὸ τρόμα ἐνμπέση καί δ yögog öyuo
o0j εὐακάως : ijv òè èyxavahaiitnvat åìxog xai διάπvov yí
χνηται, ἐτégnc puéìérns yQéog. καί yàg xai ävëgων διαδέχεται
í gogff. ττεgi vijoJe uévvov èv τοῖσι χθονίοισι λελέεται.
(100) Keq. 7. [Gegareta xaQÖiawóv.] 'Ev ovyxoTj
puáÀa yg) τόν ίηταόν πρόνοιαν ἐπιτηδεύειν- μάλλουσων μέν
vàg ijv Tgoyiyvóσκης τά τά ταQεόντα ἐπεσσνμόνως ovveQyà
êvσεο. άτάρ ήδè ÉÉéìáοις άν αὐτénv TQiv jx£iv. τσg&oÜoov
ôë où άηδίως διδgijoxovov oi vooéüvveg. λυσιν yàg της φύ
farris coctum , cui inspergatur galla cum malicoriis. Ve
rum in exsiccantibus et incrassantibus modum conjectura
assequi oportet: siquidem haec tussim movent et quibus
dam nimia exsiccandi vi venas ruperunt. Quodsi curatio
prospere cedat sanguisque supprimatur, ad contraria pau
latim transeundum ut me quid agatur nimis; etenim haec
vitia facile reverti solent malique sunt moris. Jamque
laomini carnem instaurare , oportet et cicatricibus callum
obducere gestationibns aut mollibus frictionibus , ambula
tione, animi oblectamentis, cibo vario usitatoque. Haec
utique fiant, si post sanguinis effusionem vulnus commis
sum fuerit locusque ad sanitatem commode perductus.
Sin ulcus relinquatur idque suppuret, altera curatione
opus est, siquidem alterius materiae profusio succedit.
Atqui de hac re in diuturnorum curatione agemus. a

Cap. III. [Curatio cardiacorum.] In syncope medico

magnopere providendum est; nam si imminentem prospe
xeris et praesentia tecum mature opem ferant, hanc, prius
quam invaserit, poteris avertere. Praesentem vero labo
rantes vix evadunt ; etenim maturae dissolutionem synco
AREtAeVs. R.
958 APETAIOY KAIIIL440KOY 0£E£2V voY>Y2v
Ed. Oxon. [111. 112.] Ed. L. B. (100.)
ouog tjv ovyxoTrjv έ'λέα * où ταλίσαντος δὲ φύσις λυθεῖσα.
τήνδε σὸν μάλιστα μέν μέλλονσαν κολύειν ' ijv òè μ}, âgvs
àgyoμένην. τgoytvóox£tv ôè ygh voiov èv τοῖσι άμφί τόν
δ££ov voυσιον λέλεγμένοισι, εὐτε την αίτίην, άτάς ήδέ xaì
τὰ σημήία ἐφQαζόμεθα. καύσος μèv yàg δ πvg*ròg àgyrí.
άπί δὰ τὸ καύσφ κάκιστα σημήία, ἐngörns, àyQvtvim, όeg
μσσίη τῶν σττλάyyvov, öxως άπό ττυρὸς, ψυχgά δέ τά ἐ$o
zεῖges xai πόδες άκgos yvzgóτατοι, άναπνοή δε άλwjv μαxgrj.
τοθέονσι yàg yvygòv ijéga, oüvexev ëxTvêovos tìg. ogvyuoä
μικgoi, tvxvöτατοι, τθομάδεες. ἐκ τόνδε ôv τεκuagόμενος
ήδ' öxöσα μοι ἐν τοῖσι σημηίοισι λέλεκται, αὐτὰ ἐς άgyijs
ágij/etv. [112]. i;v öv uh πάντα κωλύη, ἐις, ήλιxin, ögn,
&iyvyiq του άνδριάτον, τέμνειν φλέα * xjv πολλὰ πολύ,
εἰς δέ τι; âgu8uòs étixaigos j, öxoiov yìóσσα τgnysin te
xai £ngi; xai μέλανα, εὐδεται χάρ τὰ εῖσω πάντα σημήa.
£vvreauaigeo9av òè èri täov την δύνομιν, εἰ μὴ προατηόδqxe
£x vijs voῦσου πόνων τε καί διαίτπς. ουδέ yàg oùôë ëw

pen esse diximus: dissoluta vero restaurari non potest na

tura. Praesertim igitur instantem arcere, quod si fieri ne
quit, incipienti occurrere. Est autem ex his, quae de mor
bis acutis disseruimus, praenoscenda quo in loco tum
causam ejus tum signa explicuimus. Ejus initium est
febris ardens, quam febrem signa pessima consequuntur,
ut siccitas, vigilia, viscerum calor tanquam igne succen
sus, exteriores interim partes algent et frigidissimae ma
nus pedesque sunt extremi; respiratio inter attrahendum
longa, quia gelidum aërem desiderant, eo quod ignem ex
spirent; pulsus exiguus, creberrimus, tremulus. Ex his
itaque et ex aliis, quae in signorum enarratione compre
hensa sunt, facienda conjectura ac protinus ab initio suc
currendum est. Ac nisi omnia impediant, habitus, aetas,
anni tempus, hominis timiditas, secetur vena. Quodsi hoc
multa prohibeant, unum tamen aliquod atque praecipuum
postulet, ut lingua aspera, sicca et nigra, (omnia enim in
teriora signa noscuntur) in singulis vires aestimandae, num
ex morbo prius et doloribus et imedia defecerint, neque
 GEPAIIEYTIACON BIBL4ION B. 259
Ed. Oxon. [112.] Ed. L. B. (100.)
δείη μοῦνον, άλλά xai τyiyi. jv δ' ίτό ττληθεος yiyvrjras
ovyxot) xai φλεγμασίης τί ύποyövögtov j, jjravog μέγα δια
gnuaivm, οὐδέ άμßo\jg yQéog. τέμνειν δέ τὴν ἐπ' àyxövi
vjv xoùnv* άτάg ηδέ διὰ σμικgjjg τομῆς τῆς οχέαιος άφα
gáuv, άς μΗ σφόδρα τῆ δυνάμει ἐπίδηλον j. ἐλεγχει yàg
τ}ν φύσιν τό άόgδον' καί πολλόν τι μεῖον η δύ' άλλας τgo
φέσιας άφαιgéçiy. ijv yàg èTti ovyxoTtj xaì ouxgöv äuae
τύn, άηδίως εἰς ἀδου τgéret. αὐτίκα όν διδόνσι τgogi;v
§g veόχμωσιν τῆς δυνάμιος' χάννται yàg j qüois και τj
τέν παλαιόν άπολλαyj xai τη τῶν ποτaινίων προσῦκη.
jv òè gλεßorouinv μέν η δύναμις άποτgéτή, φλεγμασίαι δέ
άσαι, σικυην τῆδε τgoοβάλλειν πολύ τgόσδεν τῆς xQtovog
τοῦ νοσήματος. èv xgtoiuoiov yàg ij ovyxoTij. êtrei tjos
aύτάται τεgudδοισι αί τε φύσιες xQivovov σί τε νουσοι κτεί
vovot. xjv yàg èg áváyxnv oivoTtooins jam δ άνδgωτος,
où xâgva ãoqαλάς ἐπί φλεγμονjαι οίνοποτέειν. oivog yàg
qλεγμαίνουσι μέν πόνων ἐπίΟοσις , άφλεγμάτοιοι δέ φύσιος

enim ex defectu tantum, sed etiam ex strangulatione mor

bus mascitur. Si ex abundantia sit orta syncope et inflam
matio aliqua insignis in praecordiis aut jecinore appareat,
nulla interponatur mora, quin vena in cubito cava inci
datur. Sanguis autem per exiguam incisionem detraha
tur, me viribus multum obsit: nam effusa missio naturam
infirmat; multoque etiam minus quam aliis de causis mit
tendum : mam si in syncope vel minimus error admitta
tur, hominem facile in exitinm praecipitat. Protinus ergo
ad reficiendas vires detur cibus ; matura enim et veterum
expulsione et novorum adjectione laetatur. At si missio
mem sanguinis non patiantur vires et inflammationes sub
sint, huc admovenda est curcurbitula, sed multo ante morbi
judicationem, mam in diebus criticis syncope incidere so
let : quandoquidem in iisdem circuitibus et matura morbos
judicat morbique aegros interimunt. Quodsi bibendi vini
necessitas premat, id in inflammationibus potare non ad
modum securum est, vinum enim in his qui inflammatio
nes habent, dolores auget: sed in illis qui earum exper
tes sunt , naturam instaurat. Hujus potio necessaria est
R 2
960 APETAIOY KAIIIL44oKoY o£EQN NOY>QV
Eä. Oxon. [112] Ed. L. B. (100. 101.)
αύζησις, ἐπίτgogòsv ôè τῆς οικύng τQδ μιής ή δευτέgns èrti
πλάσιος χgéos, ἐς τε άνεσιν τόν μεgéov, άτάg jóê ês êî
Qojv τοῦ αίματος' μετέετάgotov ôè xai èrri vj auxên ês vijv
όevrégnv àrtitìaoiv. ἐστο δε xai vjJe qaò* xivövvog yàg
dövvòς τοῦ αίματος της άμετgins xai £ti (101) tj oixüm*
»λvouoiov ôè èrti oxußáìoiov ταλαιοῖσι μοὐvov yQ£os* vijs
övvåpuoc ôè φεῖδεο. τέχ$ιες κεφαλῆς ψνχθαι, δκάσαι μοι ἐτί
Φgevvrixoiov λελέχαται , öxos εὐμετQtns ' όλίγφ μέω. xα9α
Qός ήης τρυχαότερος ἐς άνάπνευσιν. διμος τεgτολh , gvvóv,
ygσφής, υδάτων, άς δgijo0ai τά πάντα ήδειος. λαλεῖ τὸν
trageövrov φιλομειδης, ηανyin, δνμηδίη τοῦ τοσέοντος. öouai
εύύδεες, άβagèς ἐς κεφαλjς αἰσθησιν. άτάg xai τόν τgé
qövvov ἐστωσαν δαμαι, άλφίτων ζύν ύδατι δευδέντων ή
δζά* ágτον δεguöv veométrov* oivg òè μj xàgra xìùíéuv
oróua uijö' άμα εῖgyειν* τοτὸν σάσσον καί συνεχές ή τοίοι
άλλοιοι' τgogí ává täoav ìuéQnv xovqm , εὐπεπτος, τά
*.

ante primae vel secundae cucurbitulae applicationem et ad

membra relaxanda et ad fluxionem sanguinis promoven
dam ; et quibusdam post secundam cucurbitulae affixionem
profnit. Sed et hic quoque sanguis parce detrahatur, si
quidem ex immoderata hujus vel per cucurbitulam effu
sione idem. imminet discrimen. Lotionibus tantum opus
est ad vetera educenda stercora: et viribus, parcendum.
Capitis eaedem perfusiones quas in phreniticis praecepi,
mediocritatem tamen paululum excedentes adhibeantur.
Purus sit aër, ad inspirandum frigidior factus. Visus ob
lectetur plantarum, picturae, aquarum aspectu, ita ut aeger
mihil nisi cum voluptate intueatur. Praesentes laetis utan
tur alloquiis; quiescat ipse animoque sit hilari. Odora
menta maribus applicentur suavia quaeque capitis sensum
non gravent: admoveantur etiam earum rerum odores,
quae mutriunt, ut polenta aqua vel aceto tincta vel panis
calidus recenter coctus. Os vino nec frequenter admo
dum colluatur, neque id prorsus denegetur. Potum sae
pius his magisque assidue quam aliis indulgeto. Esca sit
per totum diem levis, concoctu facilis, plerumque ex fru
 ΘEPAIIEYTIKON BIBLMIOM B. 261
Ed. Oxon. [112. 118.] Ed. L. B. (101.)
πολλὰ σιτιάδης ήδè xoi. jôsta, xjv μικρόν χεῖρον ἐγ. τοῖσι
ôë yäg vóv άλλων μᾶλλον χαριστέον, οὐχ ήκιστος yàg τὰ
otouâgçg ἐς άλυσιν ii voîoog άμφύει, άσιτία δέ η λιμός
oῦδαμά. ixov) yàg ij voÜαος τὰ πάντα λαφύζαι. jv ôè
ijnp uiv ijón i tsgtoόος ἐς xgtoiv, voris óè xìjìoa xai ué
votov i£ávm wai äwg*o, ipvyQ&, oyv/uòς δè quxgöτατος ηδὸ
τυκνότατος, όκοῖον ἐgτων, άμνδρὸς τὸν τόνον, μικgöv τι
άga Aaßêïv yg) otvov xai oivov £vaQyóς [118] άπτεοδαι.
xgh δέ κεφαλ}v τροησφαλίσθαι τ£y£εσι ήδέ τὴν κόστι». λέ
Ἀεκται δέ μοι τάδε άκεα ἐπί τοῖσι φgevvixoiot. διδόναι δè
oivov μ) yανδόν μήδέ άδην* μετέτεροι δέ πλnouovjs áxat
gin, àvog*£im ve xai άδgaveim voù φαyεῖν τε και τιεῖν άττό
λοντο* ττολλοῖαν δέ καί εὐσίτοισι ἐοῦσι, λελvμένης ήδη τῆς
qùouog, oÜóèv τὸ πλῆθος ἐς τὸ μ) δανεῖν ijgxege, êc uèv
vjv yao réga xavvóvrov vóv σιτίων, οὐκ άνιόντων δέ άς τήν
δύναμιν άπό της κοιλίης. ἐστο όν σιτία μὸν ποικίλα, τὰ
πολλὰ σιτιάδεα, άς άνμφάνειν μᾶλλον ά μασᾶσθαι* wjv
mento, et grata, licet paulo deterior; ~his enim imagis
quam aliis gratificandum est, siquidem haud parum ad
stomachi resolutionem morbus tendit. Ab inedia vel fame
omnino cavendum, quoniam affectus est, ad omnia haú
rienda aptus. Quodsi circuitus jam ad judicationem per
venerit humorque roscidus fronti ac jugulis insideat, ex
tremae partes algeant, pulsus minimus sit et creberrimus
veluti repens et obscurus et debilis, paululum alimenti: ex
frumento assumere oportet et vini degustare : quantum ad
recreandum hominem suffecerit. Caput autem cum. ve
sica perfusionibus praemuniendum est, cujusmodi aüxilia
in phreniticorum curatione proposuimus. Porro vini me
que plurimum neque id avide bibatur; quidam enim alieno
tempore saturati inappetentia postea et edendi bibendiqué
impotentia interierunt; multis etiam, quamquam cibi satis
appetentibus, resoluta jam natura, ad exitium devitandum
nihil quicquam profuit alimentorum copia, cum in ven
trem delaberetur quidem cibus, sed ex eo ad recreandas
vires in corpus mon ascenderet. Itaque mutrimenta sint
varia, ex frumento plerumque, quo sorberi potius quam
 .^

939 APETAIOY KAIIIL440IKOY 0£EQV NOY>2V

Ed. Oxom. [118]* £d. L. B. (101. 102.)
gregeά ἐγ, δλισθng& ἐσεσθαι yiyv£o8o. άά μλ κάgro, £vy
εοτότα, μηδ' άττά δλα, τοῦ στεg&où yvuvd ' poouoi διάβgo
gov oivq τὰ τgότα θεgμόδεες δύο ή τgëîc * étì òè τοῖσι τὰ
πάντα pvyQὰ , ijv μ) ύτοικονgéoov φλεγμοναί: οίνος εὐσόδns
μ}; xàgra στύφων. τλατύς δέ ός ήκιστα, ἐλληνικοί μèv
xiog ij Méofitog, öxöσοι τε άλλοι vnquóτaι λεπτοί' ίτολóv òè
Σovg*yttvog ij φοννδανὸς } φαλεgivog ij 2iyyivog, εἰ μ} αφό
δρα ατύφη- ταςαιτζεσθαι δέ τόνδε τὸν κάρτα ταλαιὸν ij
vet&rsgov. ' διδόναι δν τά πρότα όερμὸν, μά μεῖον κυάθων
vsgodgov τgò τῆς xgtotos, μηδέ κοτύλης ττλεῖov xjjv εὐτο
τος ἐγ' , èrri ôè τόνδε σιτίων διδόντα εί τὰ τῆς φλεγμασίης
ταρηλοι, είσις τρυχοῦν δρέχειν, ότως ἐς άπος δύρεος. ταός
êváyxnv òè μλ μόνον μόν, ἐῶν σιτίφδά- τQovtsgngéïoûas ôë
ygij, ág uì äpuv Φgevöv ö oivog τοιéntat. xaì èrti τοῖσι
ôë ovvavéyeiv* xjv èx διαστάσιος εύδειν θέλη, ijouyin tgoo
cxvên. ijv òè τουλύς μέν ίδgάς ἐκgém, σφvyμοί δέ τgòg
úxivnoiqv, (102) δζεῖα δè φωνη, άδεςμα δε και τά στήθεα,

amandi possint: vel si solida dentur, lubrica saltem fiant;

«ova exhibeantur mon. admodum concreta neque integra
assata, sed solidae partis expertia: panis frustula vino in
tincta duo vel tria, initio tepida, sed postea omnia praé
heantur frigida, nisi si inflammationes intus delitescant.
Vinum odoratum sit, haud ita multum astringens, quam
minime crassum, ex Graecis Chium aut Lesbium et quotquot
alia sint ex insulis tenuia: ex Italicis Surrentinum, aut
JFundanum aut Falernum aut Signinum, nisi id valde astrin
gat, sed ex his vitare oportet id, quod aut pervetustum
fuerit. aut nimis recens; caeterum primo tepidum propi
metur et hujus mom minus cyathis quatuor • ante judica
*ionem neque plus hemina, quamquam homo fuerit bi
bendi cupidus. Deinde oblato cibo iterum , modo inflam
matio subsederit, vini frigidi quantum siti medeatur por
rigito: id autem mecessario non per se, sed cum cibo; in
terea providendum ne in mentem incendat et post haec
abstinendum ; et si post aliquod temporis intervallum dor
mire cupiat, quies imperanda. At si ingens effundatur
sudor et pulsus jam micare desinat, vox acutior efficiatur,
 ΘEPAIIEYTIKON BIBAIQN B. 263
Eά. Oxom. [118] Ed. L. B. (102.)
διδόναι του oivov öxöoov άν δύνηται τιεῖν. μοῦvog yàg oi
vog άλτῖς ἐς το}ν pvyQoig. xai oivog èòv £vyj9ns éi, áì
λοτε μέν τιεῖν, άλλοτε δέ σῦ σιτίον δύν οὐφ φαy€iv. £x
διαστήσιος μέν ἐς άνάπαυλαν τοῦ καμάτου, τοῦ ἐκ τε τῆς
voöoov xai τῆς τροφῆς. èv yàg ouxgj vj, ioyíi uoy&ovov
xâgra xai £ti vj δωδj. Z0h öv αὐτόν τε άλκῆεντα και
εὐσυμον ἐμμεναι και τὸν inrgòv èréov μέν ταςαφάσδαι ἐς
εὐελπιστίην ἐμμεναι, ἀς δè ágijreiv τοικίλη τgoqj τε καί οί
vqy. yg) òè xai vj άλλα ίητgetm £vsgyó ygάσσαι, ἐς τε τήν
vóv ίδαιότιον κάθεὸν καί της δυνάμιος ἀνέστωσιν ἐς τὸ ἀδ
arvgov • άστω δν ἐπίδnua vó óógnxs ἐς τὸν άματεgöv μα
ατόν, φοίνικες ἐν oivQ) ἐίοι δύν άλός xai μαστίχn. xngoríi
δέ δύν vágόφ τετοιημένη άνειληφόω τάδε καί ην τόδε άαη
qòv yiyvrjrav, άλλο, άπιτιθέναι ἐπίδnua, urj\ov ÉÉÉÀóvra τὸ
απόαμα καί δ τί ττερ ἐν σκληgöv j, όλάσοντα ἐνμμίσχειν
&λφίτοισι εὐρόδεσι. άτειτα άιμνθίου κόμην xai μvQoivng jó.
dxaxins xai μάννης σεσηομένων ἐνμμίογειν δμοῦ δέ τά πάν

pectas calore vacet, vini quantum bibere possit offerem

dum: frigidis enim vinum umica vitae spes est ; vinum
itaque sit usitatum, idque aegrotus modo bibat, modo ci
bum cum hoc assumat,.id autem ex intervallo ad tollem
dam lassitudinem , quae tam a, cibo quam a morbo prove
mit ; siquidem , cum exigua vis est, hi vel in assumendo
cibo plurimum laborant. Itaque aeger ipse sit animo forti
honoque, eumque medicus gratis orationibus, in spem sa
lutis erigat simulque variis huic alimentis, vinoque suc
currat., Oportet etiam aliis medelis efficacibus uti et ad
sudores coërcendos et ad vires resuscitandas., Igitur, pe
ctori ad sinistram mammam epithema imponatur, ex pal
mulis in vino laevigatis, cum aloë et mastiche, quae ce
rato ex mardo excipiantur. Ac si hoc molestum fuerit,
aliud hujusmodi epithema fiat: mala, exemto semine et
quod in his durum est, pollini odorato contusa admisceto,
deinde absinthii et myrti comam, cum acacia mannaque
cribro transmissis, adjicito, postea simul omnia subacta,
cerato excipe oemanthino. Si me per haec, quidem sudor
 964 APETAIOY KAIIIL44oKOY 0£E£2N NOYxav
Ed. Oxom. [118. 114.] Ed. L. B. (102.)
τα φvgάσοντα, wngorí êva Maußáv£tv oivov6tvm* ijv ôè ùtò
τόνδε μη ίοynrai δ ίδgός, άμφακος χυλὸν εἰς φύgnouv £vv
veêêv, άμφάκιον άκμαῖον xaì àxaxin xαι κόμμι δέ άοὸς τὸ
διδόμον καί στυττηQtn wai φοίνικες xai άσδων χυλὸς εὐ
πvoog * άμα τάvτa vêgêg τε καί οίνάνδη τό λίταί ἐς τὸν
διδgnκα τιθέναι : xaì ràg [114] τόδε ἐμψύχει τε και στύget.
*graws£o0o ôë ëv j£gu yvyQj είτε και τgòg àgxvov ö oi
*ος' εἰ δέ και εἰη αύgn ßogéov <pvygh ἐπιπνείουσα, ἀorgii
ou xaxóς κεκαφηότα σνμόν. άστω δὲ καί εἰς λειμόνοις xai
πηyàg xai wελαgύίοντας άχετούς* xai yàg xai τὸ εὐπvoov
vóvδε καί η θυμηόtn xai τ}jv ipvyjjv δάλπει και τ}ν φύσιν
(ooyget. άτάg xai τgówλησις τοῦ φαyεῖν τε xai τιεῖν : ijv òè
ύτέ άποgtns uh τάδε τις εὐτυχη, μιμέεσθαι χgh xai αύgnw
spvyg}ν, ττόgδων εύωδέσον ήδονῆς άττίσι xai ögnv jjagos
φύλλοισι ήδ' άνθεσι , τοῖσι τοgeoüov ovog&oavro. tjv yijv.
άτὰς καί ἐπί3λημος ἐστω κούφον, παλαιὸν, άς δέχηται μὸν
τὸν jéga, διαπνέμ δέ τοῦ θύgnκος την σάgunv. äguo rov ôè
άθόνn tahaf. tdooeiv ôè αὐyévag xai xànïòag άλφίτοισι

supprimatur, uvae immaturae succum cum oleo ex oliva

maxime acerba confunde et cum his acaciam et gummi
rhoemque esculentum et alumem et palmulas et odoratum
rosarum succum^ permisce : haec omnia mardo et oleo
oenanthino excepta pectori superdentur; etenim hoc epi
thema siccat pariter et astringit. Cubet autem in aëre
frigido, ac si septentrioni domus obvertatur et gelida Bo
reae afflet aura, resuscitabit aegre spirantia membra. Cu
bile etiam prata spectet et fontes et murmurantes rivulos,
siquidem horum grati halitus et aspectus delectabilis ani
mam fovent naturamque exsuscitant, mec non et eibi po
tionisque desiderium faciunt. Caeterum si quis harum re
rum commoditatem non habuerit, auram frigidam imitari
oportet juctindis bene olentium ramorum flabellis et tem
pus vernum, foliis ac floribus quicunque suppetant , hu
mum insternendo.* Operimentum quoque leve sit ac ve
tustum, ut aërem recipiat et calorem pectoris exhalari
permittat; ad hoc optimum est linteum vetus, Insperga
 eEPAIIEYTIKON BIBAION E. 265
Ed.v Oxom. [114.]
a. A. v •
-
. > /. '. ' ,
Ed.v • L.
• . _>
B. (102. 108.)
• -

xaì òógnκα- τgéqsiv μέν τφ εὐδαμφ* τά δέ αἰχμngó £vvé

yeiv. xai ταιτάλα δέ τοῦ στόματος τό άgaiòv èutìáoostv.
άτάg xai τά τgόσωτος τῆ χή τη Σαμim, vj xgnoégm oeon
ouévm ἐς όδόνην άgσι}ν ἐνόησαντο, κατστάσσειν, άς διασή
{}nrav èg v& μέτωτα xai τά μῆλα ή άχνη, και τίτανον
êoßeguévnv xaì züvpov άττην σησθέντα ἐν κgnoégm μικgí
êußάλλειν ἐrti τοῖσι ίκμαλέοισι* (103) ἐστησε τε κοτê íógöras
xai στοyyin pvyQoù êg τά τgόσωτα τgoßληθεῖσα, τη£ι μέν
τόν διαδόεόντων ύygóv, Ttvxvötnr, ôè τῆς άgatóαιος. δια
χgtstv òè τ}ν ἐδgnv, öxog j τοῦ pvyQoü qüoc: xai τῆς
vQoqijg èwy&ntai , jjòè àvaxaìéαασθαι τόν άκgtov την δὲgunv
yλευκίνφ } otxvtovtg %ίταί δύν τεττάg£ και τά καστοgtg xaì
a* -» -» » a^

virgq, xai xàyQv xngoῦ σμικgöv èvrjxovra, jg Ttoόζει τὸ

- w v - a. 2 •> • a- w ^

zgtouc. xai διὰ τῆς λιμνήστιδος ηδ' εὐφοgßtov xai δάφνης

τοῦ καgτού άλειμμα, ἐπανάκλησιν δὲgung τοιζεσθαι. άτάg
v v » v c. a. w • v v a •• w

*αί ßo£oi όμοί οὐ σμικgot τε καί ἐgv8Qoi Éùv ττεττégè xaì

δ£ovg rQvyim λείη άgιστον ἐπίπλασμα τόν ποδόν, κσό ά
grjv £vveyéovavo. άεἰgovvcz. xivövvog yàg ἐλκέων ηδὸ φλυ
tur farina cervici et jugulis et pectori, quae odoris suavi
tate nutriat et siccitate sudorem cohibeat; idem polline ra
ritas corporis contegatur; nec non et facies terra samia,
cribro transmissa ac deinde tenui linteolo inclusa resper
gatur, pulverem in frontem atque malas excutiendo; calx
etiam extincta et gypsum ustam exiguo cribro trajecta
madentibus locis imponantur. Sudores etiam aliquando
comprimit spongia ex aqua frigida faciei admota, humo
res diffluentes cogendo et raras corporis partes condensando.
Porro sedes inungenda, ut flatus et ex frigidis humoribus
et ex alimento ortus eliciatur. Revocandus etiam extre
morum calor illitione ex oleo gleucino aut sicyonio cum
pipere et castoreo et nitro et cachry, in quibus, ut inun
ctio membris adhaerescat, cerae ^paululum liquetur: et un
guento, quod ex limnestide et euphorbio et lauri baccis
conficitur. Bulbi quoque crudi , hi nempe qui exigui et
rubri sunt, cum pipere et aceti laevigata faece, optimum
pedibus cataplasma est: singulis tamen horis continuo at
tollendum, ne ulcera pustulasque excitet. Ex his ita
966 APETAIOY KAIIIL440KOY 0£E£2v NoYxav
3Ed. Oxon. [114. 115.] -» - er
Eά. L. B. (108.) -

xvoruvóσιος. èrrì votos ἐλπίς τὸν ἀδε voo&ovra διαδgijvav zòv

>r *^ a. w w w a > w ›/ <;

άλεθgov* xjjv ττάντος μέν τὰ κοτὰ λόγον ίητgός ἐgδη, εὐ δὲ

atâvra yogém , Éùv vj §vyxoTj xai εῖ φλεγμοσίαι ἐπιδασι
£xÂùovrov* xai ύgòς μὸν οὐδομά, δέgung öè àvàxìnoig πάντη.
άτὰg xαί ἐς άxQovg τόδας xai άνά άivo: * τὸ δέ τgόσωπον
εὐygoov* oqvyμοί ἐς μέγεθος ήθμένοι, άτgouot, σφοδgot* qoovij
ôë $vvij0ng, εὐφωνος και τά πάντω ζωοδόns. xáuarog oùx
• w » w » •» cr « - w ^^ • v cr •ς- *

άyeyv}ς , άτάg ηδ' εὐδωv ögäται

* v w ôë xαί ην ἐλη μίν ύπνος,
a* Ἀδ* ἐ$é
••- • A*c w •/ - > v

areye μέν τὰ σιτία, ἐένημε δέ την αἰσθησιν, άτάg ηδ' ἐ$ε

ßλέστησε τjv qvijv. xjv £§ ütvov èygntas, εὐπνοος, εὐστα
A}ς, άτονος, àvaTrspt•ras ôé öxos πεg övog vjv voÜøov.
pere$ετégovov òè τvQ&voi άμαvgoi èyxavo^&ίττονται καί τη καί
qλεγμοσίαι σμικgaì xaì yìóασσ ἐngij, άνικμοι, άγῶδεες, vo
<0goi, διαλελυμένοι, οίον ἐς μαρασμόν
> r a<
ή πεQtvQoTrj.. .?.^
w o
εύτε^° a* v - a*

ὐ καταθλακεύειν τοh jìosuim [115] xαί λεπτὴ διαίτη* άλλ'

ç feß zg. jesui, [1, ]
»m {1 ? w - •

άς κινησιας άγειν αἰσόgns καί τQάμος καί λοντQóv, öxog éx

aegrotantem evasurum esse spes est. Ac si medicus omnia

rite praestet et omnia quoque prospere cedant, cum syn
cope, si quae adsint inflammationes, discutiantur: sudor
musquam : calor ubique, etiam im extremis pedibus maso
que reviviscit: facies probe colorata: pulsus in magnitudi
mem assurgit non jam tremulus, sed validus: vox assueta
redit et canora fit; aeger ipse omnino vividus cfficitur,
lassitudinem quandam mon molestam percipit et etiam dor
miens deprehenditur ; inter somnum vero cibos concoquit,
sensus recipit, in eoque natura, tamquam ex novo germine,
revirescit. Cumque a somno expergiscitur, bene spirat,
expeditus est, robustus; morbum autem ceu somnium quod
dam ini memoriam revocat. At enim in quibusdam fe
bres obscurae remanent et partis alicujus inflammationes
exiguae: lingua sicca: ipsi aridi sunt horroribusque ten
tantur, segnes et resoluti fiunt, ac postea in mara
smum devolvuntur. Tum vero tempus mon terendum est
quiete victuque tenui, sed movendus aeger gestatione et
frictionibus et in balneum deducendus ut vitae fomes,
tamquam a morte, resuscitetur atque nutriatur. Detur
 &EPAIIEYTIKOV BIBAION I. 267
Tá. Oxom. [115] w Ed. L. B. (108. 104.)
τοῦ νεκgóösog èvra0sin και άνατοαφεῖn τὸ ἀπvQov, διδόναι
ôë agi yáα μάλιστα μèv 7vvaixòg veoröxov καί xovQorQóyov.
xaì yàg oìòs ávarQogijc öxως άgτίτοκοι ταῖδες δέονται. jjv
δέ μὴ, övov μη παλαιοτόκου. ÉÉÉvn^ov yàg τὸ τοιόνδε χάλα*
xai ἐπί τοῖσδε ἐς ἀνάληψιν άγειν και τὰ συνήθεα.
IKeq. 5. [Gegarsia Zohegijs.] *Ev zoïégm ii τόν φε
gou£vov Értoysouc xaxöv* άττεττο χάg* yQ) ἐν ημάς άηέ
όtos αὐτόματα δέχεσΟαι, ην δè μ}, όταίνειν διδόντως ύδα
τος εὐxgijvov άνμφαίνειν, ἐννεχός γε μήν- δλίyov òè öxog μ\
èyrãgues Éoοι κεναι στομάχω σταομάδεες : ijv òè καί στQόφον
άσαι xai ποδόν, μυςτες, τέγγειν μέν την κοιλίην λίταί δεQuó
Éùv Ttnyávφ καί xvuivq) £pnòévwv , èc τὰς τῶν φυσέων δια
xgiotac : xaì ètivi8évai εἰσιον xai τά πόδε λιταίνοντο. jovyjj
τgißeiv, άμφαφόωντα μάλλον η τιάζοντα, άτάς καί μάχge
vóv yovvávov (104) yiyvéαδω τάδε, ἐς άνάκλησιν δὲgunc.
xai μέσφι μέν κάτgea xáro$ev διαχωgést, άνωθεν δè yogées
yoìóósa, τάδε ygj tolétiv* ijv òè ùrànìù9m pëv δ τάς τω
Άαιὸς σίτος, χολαί δέ δύίωσι και χολαδδης ἐμετος καί διάτα

etiam lae mulieris potissimum in partu recentis, quaeque

puerum alit: etenim hi victu carent ei simili, quo utum•
tur infantes modo in lucem editi; id si non suppetat, asi
mae, quae haud ita pridem peperit, exhibeto lac: hoc enim
fluxile est et in membra permeat. Post haec aeger refici
et ad consuetudinem reverti debet.
Cap. IV. [Curatio Cholerae.] In cholera prodcum
tium suppressio mala est, quia cruda sunt. Oportet itaque
si facile ac libenter exeant permittere; sin minus, ea in
citare aquam tepidam sorbitioni dantes, assidue quidem
illam, sed parce, ne in stomacho fiant intentiones vacuae
convulsioni similes. At si intestina torqueantur et pedes
algeant, alvus oleo calido, in quo ruta et cyminum infer
buerit, perfundenda est ad eliciendos flatus: et imponenda
lana. Pedes autem per perunctionem leniter fricandi,
contrectandi potius illos quam premendo: idemque ut re
vocetur calor genibus temus fiat; et qnamdiu stercora in
fra ac biliosa sursum prorumpunt, eadem facienda. At
si infra vetus omnis cibus profluxerit jamque bilis exeat,
 268 APETAIOY KAIIII44οΚοx o£EQv yoyxQv
Ed. Oxom. [115.] w - Ed. L. B. (104.)
otg èy, jjòè καί άοη xal άποgtn xal άδυναμtn, pvyQov ύδα
τος xvá9ovg ööo jj τget; διδόναι ἐς τε τ}ν τῆς κοιλίης στά
spiv, öxos ἐπίοχη την ταλίδόοιον, ήδέ τὸν στόμαχον ai96
μενον ἐμψύεη. £vy£géog òè τόδε, ἐπ}v τὸ ποδὸν ἐμάση,
argjooeiv. άηδίως μέν, τὸ φυχQὸν ἐν τῆ κοιλίη θάλπεται•
άτὰς ήδè ÉÉsuετ ό στόμαχος, άχθηδόνι τοῦ δεguoù xai vpv
yQoÜ* §vv*yéos δέ τοσέει ψυχρόν ποτόν. ijv òè xai σφυγμοι
μέν ἐς τὸ μικρόν ἐυμπάσωσι ηδὸ ἐς τὸ ἐvvegêg xai rvxvòv
διαόκωνται, ίδgός δέ τεgi μέτωτα xai κληίδας και πάντη
τοῦ στόματος στάχόην άδη καί /aotio uh ἐπίσχηται καί δ
ovöugyos ἐμά άτι δύν τάσι xai λειποιμνχίη καί ούον βραχύ
ètto τέειν τφ ύδατι τφ pvygt5, εὐτόδεος, στύφοντος, ἐς τὰ
τ}ν τῆς αἰσθήσιος άνάκλησιν ύπò τῆς δαμῆς και ἐς την τού
του δόσιν, ύπò τῆς δυνάμιος καί ἐς τ}ν τοῦ σοόuavog Ttgög
δεσιν ύπὸ τῆς δgόμος. οῖνος χάg ἀκύς μόν ἐς τ}ν άνω
i$ιν ός τύν παλιάδοίην σχέθειν* 187rvög òè óς άηίδίως χνδεῖς
* - -/ • • c - v •w • • / -

τμ φνσι συνάζειν άδασαι: *garaós ôë os δύναμιν στήσαι

biliosus item vomitus sit et distentio et fastidium et an

xietas et imbecillitas, aquae frigidae cyathos duos vel tres
ad astringendum ventrem exhibeto, ut ea humorum reflu
Σum sistat utque stomachum ardentem refrigeret: idque
cum epotam aquam evomuerit, assidue continuetur; fa
cile enim in ventre incalescit frigida, eamque stomachus
per vomitum reddit calore ac frigore gravatus, frigidas
autem potiones continenter expetit. At si pulsus quoque
tantum mom omnino eonciderit et assidue et creberrime
sese quasi persequatur, sudor autem circa frontem et ju
gula et per universum corpus guttatim effluat, neque al
vus constet et stomachus adhuc vomat cum intentione et
animi defectu, vini quoque paululùm aquae frigidae in
stillato bene olentis, astringentis, ut et odore hominis sen
sus revocet eumque vi sua corroboret et nutriendi facul
tate corpus instauret. Vinum enim in superiores partes
celeriter ascendit, ita ut humorum refluxum supprimat:
item tenue est, ut facile diffusum naturae ad sanitatem re
cuperandam opem ferat: validum etiam ad vires deficien
tes sustinendas. Porro subinde farina recens ac boni odo
 €9EPAIIEYTIKON BIBLMIOM B. 269
Ed. Oxon. [115. 116.] • Ed. L. B. (104.)
ά&ονσαν, ἐπιτάσσειν δε xai άλφίτων κοτè véov, εὐπvöov.
ijv òè £vveTttiym Trâvva iògòς καί δύτσαις, οὐ τοῦ στομάχου
μούνον, άλλὰ καί νεῦρων, λύy§ x£v&j xai τόδες ἐνντιτσί
vovrav xai xoùin üTogéom toìÀà xai άχλvóóng óv9gtoTog.
v w w » / *o/ / v /

ogvruos, [116] gi ττQog angoinr soot, tore zgn qvarum

vijvδε τjv xavdovaoiv* si δέ καί ταgij,
a. r - {
pvyQov xai oivov
w • - v w a. w

πολλόν τι διδόναι* pìì àxQrjveovégov òè διὰ τ}ν μ£9nv xaì

w - w a- - a. / v v

τά νεύgo , £ùv αιτίφ άμωμοίσι διαβgdyovov * διδόναι δέ και

vijg άλλης τQoqijs, όκοία ἐν συγκοπή μοι λάλεκτaι, άποδgnv
ατύφονσαν, οὐα, μέστιλα, μῆλα xvòóvua, οτοφυλήv. ijv òè
vέ τάντα ἐμέη και ό στόμαχος μηδέν ἐσχη, ἐς τά σεαμά xai
ποτά xai ßgóuata taÂuyògouάιν- μετεζετέgouov yàg ἐστησεν
e- m. w w w •• a* -o^ w p.

ij uετο θολη- τά δεθμὰ δὲ ἐστω δεgμότατα * ijv δε μηδέν τε

τούτον δαήκη, οικύnv ês vô usonyù τῶν ἀμοπλατεων τgog
ßáÀav xai xàxoôev όμφαλοῦ τgérav* ovv£yóς δέ τάς αι
xύας μεόιζάνειν. δδvyngòv yàg τὸ ἐπiuovov xai xivövvov φε
Qov qλυκτσινόσιος. övnoé xore xivnoig ögns sitvoog óg xai
vδ ττνεύμα ζωygjoav xai τύν τθοφήν ἐν τῖ κοιλία αγεύειν
ris inspergatur. At si omnia vehementer urgeant, ut su
dor et distentio, non modo stomachi, sed etiam nervo
rum: singultus adsint inanes pedesque contrahantur et al
vus plurima dejiciat, homo autem caliget, pulsus jam mi
care desinat, hujusmodi statum praevertere oportet: et si
adsit, aquae vinique multum dare, haudquaquam vero me
racioris, ne id hominem inebriet nervosque offendat, sed
cum cibo et panis frustulis huic intinctis. Aliam quoque
escam exhibere, qualis a me in syncopes curatione tradita
est: fructus oporam dictos qui astringant, sorba, mespila,
mala cydonia, uvam. Sed si stomachus omnia reddat, ne
que quicquam contineat, ad calidas potiones et escas re
vertendum : nam in quibusdam haec mutatio vomitionem
suppressit; calida vero sint calidissima. At si nihil ho
rum profecerit, cucurbitulam inter scapulas et infra um
bilicum affige ; continenter autem hos transmuta, quia si
diutius inhaerescant, dolorem movent et periculum est,
ne pustulas quoque excitent. Interdum in aura leni gesta
tio profuit, ita ut spiritum resuscitaverit et alimentum in
970 APETAIOY KAIIII 440KOY oÉEav yoyxov
Ed. Oxon. [116.] JEd. L. B. (104. 105.)
*αί εὐπvoov xai εὐσφνκτον τὸν νοσδοντος δόμεναι. }ν δὲ ἐπι
μέζω yiyvrjvai τάδε, ἐπί της κοιλίης και τοῦ θεόgnκος vi
ôévav* xai τάδε ἐστω δκοία ἐς συγκοτ}ν, φοίνικες ἐν ούφ
δεδευμένοι, άxaxin, ÜTtoxvoris: τάδε ζύν άοδίτη xngorj άνα
Άαßövvcz, èyyQioovvog òè ἐς όδόνην ἐπί τ}v xoùtnv τιδέναι,
êg òè τὸν Θεόgnκα μαστίχnv, άλδnv, &vpiv6iov xóμην λείαν
£ùv xnQtovj vagδίνω ή οίνάνδης ἐπιτάσαι δλφ τά δεδgnxv*
êç ôè τούς τόδσς καί τούς μύας ήν τιταίνονται, σικυόνιον,
Ἀεύκινον η παλαιὸν άλειφα ἐùv xnQφ ομιxgj yQtav* éti
qτάσσειν δέ και τοῦ κάστοQog* ijv òè (105) xai vpvyQoì èog.
oi τάδες και τό διά της λημνίστιδος καί εὐφοQßiov yQieiv
άλειμματι και ἐgtouov άμφελίσσειν καί pnλαφίη χειgöv άπι
όύνειν' άλλὰ καί τ)ν άάγιν xai τούς τévovrag xai τοὺς
μύας τόν τε σιnyövov τοῖσι αὐτόοισι χαίειν. wjv μèv èti
τοίσι ἰσχηται μόν ό ίδρῶς και ή χαστ}α, δ τε στόμαχος δέ
yrjvov τὰ σιτία καί μά ἐμάη, αφvyuoi òè μεγάλοι τε xai εὐ
τονοι ἐωσι και ή δύντασις άπολείπτη, δέαμn óè xai τάντα
άναιgj xai τά άκρα ἀδικί, ύπνος δά πάντω ττάσση, δευτégm
ventriculo continuerit et in homine respirationem facilem
bonumque pulsum effecerit. Quodsi haec vehementius in
crescant, ventri pectorique epithemata superdentur, qualia
in syncope: palmulae vino intinctae, acacia, hypocystis,
quae cerato rosaceo excepta linteoque illita, ventriculo
imponantur ; at pectori mastichem, aloën, absinthii comam,
cum cerato mardino vel oemanthino tritam, toti pectori
inducito. Pedes autem et musculos, si intendantur, sicyo
mio, gleucino aut vetere oleo cum exigua cera perunge
et castoreo resperge; ac si pedes frigescant, unguento etiam
hos inunge quod ex limnestide et euphorbio conficitur,
et lanis involve et manibus contrectando dirige; quin etiam
dorsi spinam et tendines et maxillarum musculos iisdem
perumgere expedit. Quodsi post sudor alvusque suppri
mantur cibosque stomachus admittat, meque per vomitum
reddat, pulsus autem magnus sit ac validus, convulsio de
sinat, calor omnia occupet et ad extremas etiam partes
pertingat, cuncta vero somnus concoquat, aeger secundo
aut tertio die lotus ad consuetudinem remittatur. Contra
 T GEPAIIEYTIKON BIBAIOV B. * 271
Ed. Oxom. [116. 117.] Ed. L. B. (105.)
iu&gt; j rgttm λύσαντα τgérem, êc v& £vyj9£a* ijv òè πάντα
μεν άπεμém, iògòς δέ άοχετος έη, τρνχσὸς δè καί τελιός
7iyvnrai övögtoTtog, ogv/uoi δέ τgός άπόσθεσιν έωσι καί
άπηνόγκη, àyασόν ἐν τοῖσι τουτέοισι εὐπQεπέα εὐσέσόas
φvyijv. * -

Keq. &. [ 0sgoteto: &i\eoì.] 'Ev εἰλεφ πόνος ἐστέ

δ κτείνων ἐπῦ φλεγμονj èvv£gov ή άντσαις καί τgησις' άκι
ovog jóè xàxtovog öïéògog. μετεζέτεgo, uèv yàg àvéÀTrí
[117]στως νοσέοντες δάνατον ττQoq)avéæ uoùvov δόέωδέονσι*.
oi δ' ἐν εἰλεὐ πόνοι ύπερθολή δανάτου ἐgovrai. ygj öv
μήτε σμικρότεgόν τι yiyv€08αι τὸν inrgöv τοῦ πάθεος μήτε
ßgσχύτεQov* άλλά ην μἐν φλεγμασίην αίτίην εὐgnrat, váμνειν
φλεβα τῖν ἐπ' ἀyxóv, μεγάλη τῆ σχέσι, δκως άόgδως διεκ
yém vò αίμα τῆς φλεγμοσίns j vgogii, xjv μάσφι λειποθυ
μing. τόδε yàg ij άττονίns ágyij yiyverat j vàgxns ἐς άνα
o0notnv* άνάπνευσις δè ëv εἰλεφ xjjv ύτέ άyvoing ἐς βαιόν
zgóvov ά τοῦ πόνου άμßoÀij* έπεῖ καί τὸ δνήσκειν τοῖς μέν,
qjöe Ttv&ovov εὐδαιμονίη' τά άρχιητρά δέ οὐ δέμις τgήσσειν.
si omnia vomitu rejiciat, sudor non cohibendus effluat,
homo frigidus fiat ac lividus, pulsus jam pene sit exstin
ctus et aeger defecerit, in his rebus , nihil medico magis
expedit quam ut honestam inveniat aufugiendi causam.
C a p. V. [Curatio ilei.] In ileo dolor est cum in
flammatione intestimorum aegros interimens et distentio et
inflatio. Ex eo mors celerrima et gravissima insequitur;
etenim alii sine spe salutis aegrotantes mortem imminen
tem tantummodo reformidant: sed ileo laborantes ob cru
citatus acerbitatem mortem desiderant. ' Itaque nec reme
dium morbo minus neque id tardius a medico adhiben
dum est, sed si inflammationem in causa esse reperit, ve
nam in cubito magna incisione aperiat, quo sanguis in
flammationem alens effuse prorumpat; isque vel ad ani
mae defectionem detrahatur, quae res vel dolorem solvit
vel stuporem ac sensus privationem infert; in ileo autem
vel exiguum tormenti intervallum , quamquam e sensus
defectu obtigerit, hominem a malo recreat. Siquidem ho
minibus ita dolore cruciatis vel mori (beatum est, mortem
972 APETAI0Y KAIIII440KQY 0ÄEQV NOYxQV
Ed. Oxon. [117.] Ed. L. B. (105. 106.)
δέμις δέ κοτε τQoyiyvóσκοντα σέφος τά ταgsövra öc où
φύμα καgnßaQém voόgj εὐνᾶσθαι. -jjv òè άνευ φλεγμασίns
êti διαφοgj jj yú$v xgavaijj yiyvnrat δ εἰλεός, φλεθοτομίην
uèv ίσχειν , τά δέ λοιπά άμα πάντω τgησσειν, ἐμέειν άπό
ίδατος υαμινά, ουμὸν τίνειν ἐλαιον. είτα αῦσις ἐμζειν,
φύσας άγειν κάτω ἐgeόίομασι. êgêÙuo τικὸν μέν κυκλαμivov
χνλὸς καί vitgov 3 άες: qvo§ov ê àyoyά κύμινον ήδέ
τῆyavov. xQ) §* πάντας, δμοῦ ἐùv gnrisy τί τοῦ τεgμίν
8ov διαχσίειν τάδε καί σπόyyotov TtvQijv* jj τοῖσδε ύποκλέ
ζειν δύν' άλαίφ και μέλιτι και ύσσότφ καί, κολοκύντης ά;gias
της σαρκός ἐρήματι- κήν ἐκκαιδj xörgos, αὐσις ἐλαιον δεg
μὸν ἐυν τηyávg èvuévov* τόδε yàg ijv εἰσω μίμνη, τvginua
τοῖσι ἐντégovov εὐμενες : véyyειν δὲ τά τονέοντα χωgia éàaiq
$ύν τηψάνω xaì àvrjòq άδην ἐιμηθέντι. ἐστω δό καί τυ
gin qακόν τῶν κεgσμηων ή χαλκεων η xéyyQov xai άλῶν
(106) φωχθέντων, ἐπιπλάσuaro. tgòg τοῖσι δύν οίσι ἐστω
aiqns άλιτον καί κύμινον καί ύσσότου * ögtyóvov xöun* oi
tamen cuivis inferre medico mulli mobili fas est; fas au
tem aliquando, cum praesentia mala evitari non posse
manifeste praevideat, aegrum gravitate capitis torpida so
pire. At si absque inflammatione e cibi corruptione aut
ingenti frigore oriatur ileus, venae sectione abstinere:
omnia tamen reliqua simul praestare. Ab aqua tepida fre
quenter vomere, oleum affatim bibere, deinde rursus vo
mita ejicere ; flatus irritamentis subducere. Alvum autem
irritat cyclamini succus, nitrum et sal: flatus eliciunt cy
minum et ruta, oportet itaque his omnibus cum resima
terebinthina mixtis sedem illinere et cum spongiis fovere;
aut iisdem ventrem subducere cum oleo et melle et hys
sopo et decocto carnis ex cucurbita silvestri detractae. Ac
si stercus excernatur, rursus oleum calidum cum ruta im
mittere; id enim si intus maneat, gratum intestinis fo
mentum est. Perfundantur etiam dolentes loci oleo, in
quo ruta et anethum abunde inferbuerint. Adhibeamtur
etiam fomenta ex lentibus figulorum aut fabrorum aerario
rum aut ex milio ac tosto sale. Cataplasmata praeter
assueta fiant ex lolii farina et cymino et hyssopi et ori- .
 GEPATIEYTIKON BIBLMIOM B. 973
Ed. Oxon. [117.] , • Eôl. L. B. (106.)
wóαι δέ κούφοι μέν, ovyvai δέ άλλη τgός άλλας τιθεμévn ëc
τὸ ἐπιydorguov, §§ τάς ί£ίας μέσφι ßovßóvov* júê xovöTiv
êc ioyia tgòg veggoùç xai όάχιν. ττάντη γὰρ ἐν τις πάντα
aróvov £vuq£got. TgoTrivetv òè xvuivov ii tnyóvov άφειρήμα
τος και τοῦ αἰvovog * ἐυν τουτέοισι τῶν φαρμάκων τὸν
άνωδόνων τινά- μναία δέ άλλοισι άλλα τείαm reyóvaoi τιοτά.
&ya&òv òè xai τὸ δι' ἐμὸνόν φάρμακον, μέσον τοῦ μérgou
atgòg vö £Üvn9€g Tto8&v* ijv ôè μήτε δ πόνος ἐνδιδό μήτε
qùoo, uijre xάτguov àvaêoin, τοῦ καδagτησίου τῆς ίεgης
iìTì áváyxns διδόναι. jj yàg άπηλάθn Éùv φλέγματι xai yo
λῖ τὸ φάρμακον, ή διῆλόεν ἐέγον φύσοις' σκύβαλα, φλεγμος,
χολ}ν, τοῦ κακοῦ τὰς ἐντάσιος, τgoqj διεζέγουσα. έομοί
&λεκτοgiòov, xoyyogtov, ττισάνης δ yvÀòς κάσεφόος ἐν
atoÂâ Âùtoû àgyjδεν τgog£yyvòévvv τῆς ἐipijouoc* άχειν ἀδε,
xύμινον, λίτQov, τQάσον ἐν τῆ κόμμ* ij inrgtin Éùv ίομφ
vivi διαχωgnvixfj, xoy\iav äxQog ἐφόοῦ καί αὐτῶν δό yuuòς
•.

gami coma. Cucurbitulae accommodentur sine ferro qui

dem, at frequentes, aliae juxta alias admotae, abdomini et
ilibus usque ad inguina et a tergo, coxis, renibus et spi
nae dorsi : nam ex omni parte dolorem revellere juvet.
IPrius vero bibantur cymini aut rutae decoctum aut sino
nis vel una cum his aliqua ex medicamentis, quae ano
dyna dicuntur: quorum alia aliis innumera sunt experi
mentis probata et inter haec bonum est id, quod ex Pi
peris conficitur, majore mensura quam ex consuetudine
potui datum. At si neque dolor mitigetur neque flatus
aut stercus reddatur, medicamentum purgans hiera neces
sario dandum est: quod aut per os cum bile ac pituita re
jicietur aut per intestina transibit, flatus, stercora, pitui
tam ac bilem, quae malum intendunt, secum educens. Ci
bus offerat alvum solens, ut gallimarum et concharum ju
scula: ptisanae cremor cum oleo multo coctus, quod in
elixationis initio affundatur et haec insuper habeat, cy
minum , mitrum, porrum cum coma: vel medela adhibea
tur cum aliquo jure alvum liquante, cochleae quam plu
rimum elixae cum ipsarum aut tellinae succo. Aqua sit
AmeTAEWS. S
974 APETAIOY KAIIII44oroy ogEQV voYxQM
Ed. Oxon. [117. 118.] - Ed. L. B. (106.)
# τελλίνης' ίδος ποτὸν ἐν πvgeratvm §üv άοάgo j végòg
fj xdyQv Éipnôév. xai yàg qùonc àyoyά καί ούgnvuxà xaì
εὐπνοα* jv ôè άπvoος ἐς καί οίνος ἐς τε τ}v vöv Évrégov
8€Q[118]μην άτάg jóè ἐς άνάκλησιν τῆς δυνάμιος άgijysi,
»αί μagάδgov άζης ἐpmua Troêêv xaì àòiavrov xaì xivvåuo
μον' ijv ôè ἐς ἀπόστασιν τgérnvav ij qúεγμασίn, vjöe £vu
ßάλλειν άμεινον τοῖσι ἐς ἀπόστωσιν φορμάκοισι χQεόμενον'
ysyQdqovov òè τάδε ἐν τοῖσι yQoviotot. évêo; xoÀuxóv δεQα
πείn éyQágn.
Xeq. g. [0εgareto: vtjv xarà và jταρ δ££ov ττα
8öv.] *Ev ijtavv τοῦ αίματος η yévvo; xaì èg vδ τάν ά
όεν ή του άφειμή. και τὸ ἐυμπαν jtag öxoiov αίματος
τάyog. δεύταται δν αί τῖδε φλεγμοναί. èywéerat rêg τό
yogt p τόδε ή τQoyrj. jjv μόν ἐτέσωδί τη φλεγμον) ανατj,
où xägτο yiyvevov ö£stn. vétt yäg jj τοῦ αίμστος ἐπιδάοη*
άτί δέ τφ ττατι οὐ χgéog évêgoo8ev ijxeiv* ijv yàg τις ἐμ
φραδις τὰς ἐόδους ἐπίοχη, πίμπραται τὸ ητας τῆς ἐκgoris
άμεgòév' ö öë τῆς τQogijs siogovg ἐς τὸ jτσα ἐτι μίμνει,

pro potu, si febriat, cum asaro vel nardo vel cachry ex

cocta ; siquidem haec flatns eliciunt et urinam movent et
respirationem facilem reddunt. At si non febricitet, vi
mum etiam et ad calefacienda viscera et ad recreandas vi
res proficit; bibatur etiam , foeniculi radicis decoctum et
adiantum et cinnamomum. At si inflammatio in pus con
vertitur, huic succurrere praestat medicamentis abscessui
convenientibus mentem, haec autem in diuturnorum libris
conscripta sunt, ubi colici affectus curationem exposuimus.
C a p. VI. [Curatio jecoris acutorum affèctuum.] In
jecinore sanguinis creatio et ex hoc viscere in universum
corpus ejus emanatio est: ac totum jecur quaedam san
guinis comcretio est. Acutissimae igitur hic excitantur in
flammationes; etenim huic loco alimentum inest. Quodsi
alibi uspiam extiterit inflammatio, non admodum acuta
est: si quidem illuc aliunde sanguis influit, at in jecino
ris affectu minime opus est ut ab alio quovis loco ad
veniat. Nam si qua obstructio occludat, jecur effluxu
destitutum incenditur: cum alimento adhuc in jecur pa
 ΘEPAIIEYTIKOV BIBL4IONV B. 275
Ed. Oxom. [118.] Έd. L. B. (106. 107.)
£régn /àg όδός τις τQogijs ág tö täv owjvog άπò τῆς xot
Ἀing xai τῶν ἐντάgων. εύπόgως όν χα) τjv xévtooiv Éutoué
ειν, τέμνοντα φλόθας τὰς ἐπέ άyxövi, ovyyòv μέν άφαιg&ovra,
μ} ἀδgδον δέ άποσιτin μέν τά τQότα, άλιyogurin δέ αὐ
�us, (107) öxos xai τοίσι εῖοιούσι τὸ ητας κενεάν j. yoh
ôë xαι τοῖσι ἐπιδέτοισι διασκιόνάναι τὰ ἐν τφ ijtat, grj
�εα. τάγεις μόν άν δύν άλδη ή λίτgφ είσι τινάεντα οίαυτω.
zgéog άν ἐμψύειος, οὐvexa τὸ αίματι αύεται τὸ jtag.
�ερμὸν yàg τὸ αίμα. ' τοιάδε χg) xai τὰ ἐπιπλάσματα ἐμ
μενοι, άλίτων μὸν αἰgivov ï ëgvσίμων } xQt0jg xaì Àtvov
στέQuavog ' yuuòv ôè oivov ö§§ος μήλων τοῦ χυλοῦ, ἐλίκων
τῆς άμτάλον, οίνάνδης τῆς ἀραίης η τοῦ σύν τῆδε λ{ταος*
πvgin , oTtöyyotoi xagτοῦ δαφνης διμήματος , oytvov, yÀrjyo
vos, iquòος ' ἐτην δè τοντέοισι τgnüvys, oixùnv προοβάλλειν
μείονα ός άμφιλαθεῖν ττάντn τό ύποχόνδριον, ἐντέμνειν δè
βαθύτεQα ός ττολλὸν έλκύσειας αίμα* μετεζετέροισι δέ αί
βδελλαι ή οχάσαι κgéσσον. τταρειοδύετaι δέ τοῦ ἀδον η δj
teat introitus ; neque enim alia via est, per quam cibus
in omne corpus a ventriculo et intestinis diducatur. Quam
ob rem evacuare oportet abundanter venas cnbiti secando
et multum sanguinis, sed non confertim, detrahendo. Inedia
primo imperanda ac postea cibi paucitas, ne jecur humo
res ingrediantur utque id inane maneat. Oportet etiam me
dicamentis exterius impositis quae in jecore acervata sunt
discutere. Itaque perfusio sit cum aloë vel nitro; admo
veantur lanae succidae. Refrigeratione quoque opus est,
quia jecur sanguine incenditur : sanguis enim calidus est.
Ejusmodi cataplasmata esse debent ex lolii aut irionis author
dei linique seminis farina; et liquida sint vinum acidum,
malorum, capreolorum vitis et oenanthes maturae succus vel
hujus oleum. Cum spongiis item fomentum fiat ex decocto
baccarum lauri, lentisci, pulegii, iridis. Et cum his jecur le
mieris, cucurbitulam majorem admoveto, ut praecordiorum
latus illud ex omni parte comprehendat: cutisque altius con
cidatur, ut multum sanguinis educas. Nonnullis hirundines
magis quam scarificatio prosunt: siquidem bestiolae morsus
interius descendit et majores erosiones facit ; unde sanguinis
S 2
976 APETAIOY KAIIII 440 KOY 0£E£2V NOY>QV
Ed. Oxon. [118. 119.] Ed. L. B. (107.)
&c* άτάg jóè μζονας διαßgóαιος τοιζεται' τῖδε καί δυσε
πίσχετος ή άπό τῶν ἄδων αίμόάόοια* xjv άδην τιόν ἐx
πάση τὸ δngtov, oixùnv τQooßáλειν. vêgêev yàg [119] ἐλ
xw τό yùv. wjv άις ἐγη κενέσιος, ἐς μέν τά τσόματα ioyai
μασι χα&εσθαι, άδηκτοισι, άgayvtov ύφάσμασι, μάννη, άδη,
άπιτάσσειν' ηδέ άgτιρ ἐφόδ ζύν τηyävg jj uελιλαδτφ , άλ
όαίης έησιν*.£; δέ τ}ν τgivnv ju{Qnv, , wrigoua $iv μνgo
ßaïàvo j άμγοίον xöum xai iQtöt. άτάg xai τά μαλάγμaτα
vouóöe yQ) ἐμμεναι δxoíæ àetvüvas j èçagatöααι ή οὐgnou
vgéipai. áquo rov μέν άν τὸ διὰ τῶν σπερμάτων, όν άπασι
inrgoioi j areign εὐyvoovog. âyaόόν δέ και ἐνδα ή σάμ
vpvyog ä vö μελάωτον èyxéατaι. τροφαί δέ λεπταί, εὐδgo
μοι, οὐρήσιος τροκλητικαί, εὐδίοδοι, yövögov Éùv μέλικgητφ
xai δάφημα ἐκ τόνδε ζύν άλοι ήδά άνήθρ. ττισάνης δέ
yvìóς και αμηχματύδης. ην δέ καί δαύκου τοῦ xaQTtoù êy
y£m vi, xQέσσον ἐς οὐgnotv. intéäyet yàg öiä vöv öyετόν,
ofteg άπò ijtaros ἐς νεφροὺς xQaivovov* xagin δέ τοίς άπὸ
profluvium ab his concitatum aegrius supprimitur. Post
quam autem animal saturatum exciderit, cucurbitulam
affige, quae ex intimis partibus sanguinem jam attrahet.
Et si jam abunde evacuatum est, vulneribus adhibenda
medicamenta sanguinem sistentia, sed quae morsu vacent,
ut aranearum telae, manna aloëque inspersae: vel panis
cum ruta aut meliloto aut althaeae radicibus elixus super
imponatur; tertio autem die ceratum convenit cum myro
balamo et apsinthii coma et iride. Quin etiam malagmata
ejusmodi esse debent, quae extenuare et rarefacere et
urinam movere valeant; inter quae optimum est id quod
ex seminibus constat (4aoTtsguóvov dictum) quorum virtus
omnibus medicis usu nota est; bonum quoque id est, in
quo sampsuchus et melilotum ponitur. * Cibus tenuis esto,
fluxilis, quique urinam eliciat et corpus facile permeet:
velut alica cum mulsa et sorbitio ex his cum anetho et
sale; ptisanae cremor, qui detergendi quoque facultatem
habeat, cui si dauci seminis aliquid immittatur, urinam me
lius ciebit: hanc enim per canales subducit, qui a jecinore
ad renes pertingunt: hac vero a jecore fluentibus optima via
 €EPAIIEYTIKON BIBAIOM B. 277
Pd. Oxom. [119] Ed. L. B. (107. 108.).
íjtovog èwg&ovov ij τῆδε ἐqδος, εὐθύτητί τε τóv àyyetov
*ai i9ύτητι τjς όδού. ygii àv xai σικυη τjòs éìx£iv Ég τγν
gógav TtQooßάλλοντα τόν veggóv xav' ioytov* àvàg xaì yéy
χειν ταδε λίταί δύν τnyóv p í óyoiv® ì xaì àuq vj áge»
ματικἀ. έτι δέ τοῖαδε ἐλτῖς τὸν νοσέοντα δισδgάναι τὸν
άλεὐgov* ijv δέ άς ἐμπύησιν τgétrjvat, vo%ov Trvovototov ygé
εσθαι, δwöσα μοι ἐπί κωλικοῖσι λελέεται. jv δέ και πύον
zëvnrai, öxog μέν τέμνειν, άκως δέ inrgsösiy, άλλα πn y£
zgάνεται' τάδε μοι, xai Éri oriæjvi reygêgêo, fjv xovä $up
φορή φλεγμασίns δζεῖns xai τόνδε καταλάη.
(108) Keq. £. [0eQaTtsta votuoiag q)Ms3ög xaì àgsn
ginc άδείας voüoov.] T?jv τῆς κοίλης φλεβός φλεγμασίην καί
avayetns ágτngins, αὐ παθὰ τὴν δέχων τέτωνται, wαὐσου ίάδην
èxάλεον οί τgδασεν., xai yàg xaì xovoovov ίχελα πάσεα ἐrti
τοῖσι yiyvetav* τύς δ£ù xai δαιμῦ, άon, δίμος, άποgtn,
sqvyμὸς παλμῶδης ἐν ύττοχονδgάρ ήδά τοῖσι μετσφgêvouoi,
&λλὰ μοι δκόσα ἐτί τοτοι σημείοισι γεγ@άφαται* άτάρ και
ès §vyxoTrjv öxάλει τό τύς, δκως ἐπί τjσι καύσεσι. τῆς

est, eo quod et vasa ampla sint et iter rectum. Oportet

etiam humores huc attrahere, cucurbitulam renum locis
seeundum os coxendicis applicantes. Eaedem partes oleo
, cum ruta vel odorato junco vel calamo aromatico per
fundendae. Per haec aegrotum mortem, evasurum esse
spes est. Sin ad suppurationem affectus tendat, medica
mentis pus moventibus utitor, quae in colicorum cu
ratione praecepi. Quodsi pus etiam oriatur, quibus
modis incidere, quibus etiam mederi oporteat, alio in loco
scriptis exponetur. Eadem pro liene scripta sunto, si quando
hunc acutae inflammationis calamitas invaserit.
Ca p. VII. [Curatio venae et arteriae dorsalis acuti
affectus.] Venae cavae et arteriae crassae, quae secundum
dorsi spinam extenduntur, inflammatio, a veteribus causi
species vocata est. Siquidem in hac affectus similes iis,
qui in causo, oriuntur : fervor acer et acutus, fasti
dium, sitis, 1 molestia, pulsus in praecordiis dorsoque
palpitans et quaecumque in signorum enarratione con
' scripsimus. Porro febris, sicut in causis, ad syncopen.
'•
-
978 APETAIOY KAIIIL440RoY 0£E£2N NOYxQN
Ed. Oxon. [119. 120.] Ed. L. B. (108.)
μèv yàg φλεγός άζωοις ήτag , τῆς δ' άgrngtns ágyijg xga
öin. δοκδοις άν όν μέν τά άνω μάgsa vêvδε τῶν σπλάγ
yvov vogéuv τὰ [120] καiguo;. $£gunv μέν γάg j xgozàin
êvêûot vj âgrngim, rj φλὰ ôë τὸ ητας αίμα* άμφοῖν δè
μεγάλον μεγάλα τὰ ἐγγονα αί φλεγμοναί. τέμνειν δν αὐ
τίκα τὰς ἐπ' àyxóv, φλάag. , xai ovyyòv μέν άφαιρόειν aiua,
μέ άδgöov ôè, άλλὰ καί δῖς καί τgig xai της άλης ημέgnc,
τάς μεσηyù ï ôùvaug àvaÅáßm' άτειτα ἐπιπλάσμασι χθέεσσας
*aì ovxüm ἐς τὸ δτοyövögtov, èvδα ή διαφνοις της άgtngins
άτάς ηδὲ μεσηyù τόν όμοπλατέον. καί χάg xai τjós aqù
$ιες ἐασι* oyá£ειν τε άφειδές ηδὲ ττολλὸν άφαιg&siv αίμα.
où xägτα yàg èx vijg x&vóσιος τόνδε λειτοὸνμέovσι ἀνδgo
τοι* ioyou£vn óè xai yaovhg τολλόν τι τοῦ ἐννηθεος* xàv
ouoiou êg öλισσον χgδεοδαι μαλδακοῖσι, δguuéαι δè ijxiova*
άπιπvgevaivovoi yàg otûs àìum xai vivgov τη$t. Àtvov öv
*agroù yvìòς ἐστω και τήλιος και μαλαγης τόν άζόν ἐψnuæ
*αί ἐς τgówÂngiv xαί άηζιν ίκανόν, μέλη άxQsg Ttóôç xai
tendit; etenim venae radix est jecur: arteriae vero prin
cipium cor. Haud abs re igitur existimes superiores ho
rum viscerum partes praecipue laborare: cor enim arteriae
calorem impertit, Penae autem jecur sanguinem : et cum
utraque magna sit, magnae item sunt quae inmascuntur in
flammationes. Itaque venae cubiti protinus incidantur ; mul
tusque, non confertim tamen detrahatur sanguis, sed bis ac
ter, idque alio die, ut vires interim confirmentur. Postea
cataplasmatis utendum : et cucurbitula praecordiis qua.
arteria protenditur et inter scapulas admovenda, nam et
hic quoque pulsationes percipiuntur : cutis , autem pluri
mum concidatur multusque detrahatur sanguis, siquidem
ex harum partium evacuatione vix in amimae defectum
homines labuntur. Alvus autem his multo magis quam
ex consuetudine astricta est; quamobrem lotionibus emol
lientibus utendum, ut lubrica fiant intestima : acribus autem
minime, quoniam ex salis nitrique liquatione febris in
tenditur; igitur ex lini seminis et foeni graeci succo et
radicum malvae decocto quod satis et provocat et inci
dit conficiantur. Extremae partes, manus scilicet pedes
 69EPALLEYTIKON, BIBLMIOM B. 279
Ed. Oxom. [120.] Ed. L. B. (108. 109.),
géîgsς τεθάλφθωσον γλευκίνφ η σικυωνίφ λίταί τά διὰ τῆς
Άιμνήστιδος yQtougru. xâgvæ 7àg yvygà aùτόν τόδε yiyve
vat. tutiowsiv τε τgò τόν αιτίον όκδοσ οὐgov άγει, μίον,
άααgov, άμύσιον ἐμπασσάσσω δέ καί λίτρον' τάντων δè
xgário rov oixúm xai xiyvóuouov, ijv τις εὐπορή* ráα τοῦδε
xai rQoyjj xai φάρμακον, ἐμψύειος yàg ööovvai, ἐνδον άκοί
6ν τι πvgòς εἰλευμάνου καί τροφής χλυκείης. άτάρ ήδ' ἐν
άλίγφ δywQ toÂÀïí. τάσδε μέντοι ἐν τgoqj τάς άgerάς ἰσχει
vò y&λα* εὐπορείσσω δέ νεοτόκον καί ἐς δύο xvέδους τοῦ
yáÀaxvog èußsßáío$o εἰς ύδατος ' 'όquovov ôè wai τὸ τῆς
ßoös* vQivov òè aiyög* τgogaî εύττεττοι, τά πολλά χυλοι μα
gê9Qov άζης και σελίvov wagτός, ἐμßißìjo8oo xai μάλι, τὸ
ίδωg òè τὸ τινόμενον ἐγάτω τάδε' άτάg xai iögörag zQiì
xuv&iv xai πάντο, διαπνοὰς ίygάς xai εὐgöovg τοιζειν. τά
£ις κεφαλῆς δxotov j èv xaύσοισι, ἐτίόημα ἐς δῶgnxa xai
μαζόν άguovegöv öxoiov èv ovyxoTtj' xotvn, xzváwλιαις δg
διος, όκως ίχέλα πάντα τοῖσι ἐν καύσοισι i* (109) αἰσόgri

que, oleo gleucino aut sicyonio aut umguento ex limmestide

calefiant: siquidem haec in istis admodum frigescunt. Ante
cibi assumptionem propinentur quaecumque urimam movent,
ut meum, asarum, apsinthium, quibus mitri aliquid in- .
spergatur: sed ad hoc omnium valentissima est cassia et
cinnamomum, si quis ejus copiam habet. Lac his et pro
cibo et pro medicamento est; etenim refrigeratione indi
gent, cum in eorum visceribus velut ignis quidam convol
vatur: et alimento etiam dulci, quodque in parva mole;
multum nutriat, has autem in alendo virtutes habet, lac ;
esto autem mulieris a partu recentis et duobus lactis: cya-,
this admisceatur aquae, unus: optimum etiam est lac. bu
bulum et tertio loco caprinum. Cibi dentur concoctu fa-;
ciles, qui ex succis, plerumque constent, quibus injicia
tur foeniculi radix et apii semem cum melle, eadem et;
aqua, quae potatur, habeat. Caeterum et sudores movere,
oportet et perspirationis vias ubique humidas fluxasque ef-,
ficere. Caput perfusione simili atque in causo irrigetur.
Epithema pectori et sinistrae mammae, quale in syncope,
imponatur. Cubile, rectus decubitus et omnia denique ,
 *

28O 4 PETAIOY KAIIIL140KoY o£E£2v Vox>£2M

Ed. Oxon. [120. 121.] Eâ. L. B. (109.)
αμι*Q) ἐς ίδgóvov TrgóxAnoiv* íêà Movvgöv ην ούτος ύπε*— '
xav9j. où yàg xgtotos váòε τὰ πάθεα λύεται, εἰ καί xaú
9ου έασι ἰδέαι. • • -

Ke q. 7. [0sgottsta τῆς κστά τούς vepQoùc δζείας

voόσου.] Káro£v μèv èv v$qQotov φλεγμασίn. σνμφλεγμαí
vovov ràg άπό τωτος ἐς v$qgoùç xQaivovoav φλέες* tjos
ôë τὸ τταρ' οὐ κάg[121]τα ἐπιμηκεες ἐοῦσαι, κάρτο, δδ εὐ
Qεται, δς δοκέειν τούς v$qgoùg ÉÉngτῆσθαι άyyoυ τοῦ ἐπα
τος' άτάρ και ioyovgin ἐπί φλεγμασίη yêverai §vvriuogéovoa
τφ δὲ τῆς φλεγμασίης' πίμπλαται yàg ì vóv veggöv xot
Àín ürrò tànuuvgíng τόν οὐgov οὐ διεκδεόντων* τόδε μέν
τοι xai èrri λίθων yiyv&vai • ìjv φυη μέν ἐν νεφροῖσι μ&τιον
τῆς εὐgότητος τόν οὐgnιήσων, ἐνίει μ£ν μj διεζιῶν, άτάg
xai τά οὐρα δδε ἐπίοχει, άλλά άμφι μέν τῆς ψενδατος τόν
λίθων ἐν τοίσι ygovtovov λελέεται, διος ή μ} £vvrjoovvav
# 8gύπτονται yiyvóμενοι. άμφί θερμασίης ήδ' ἐμφgá£vog
öxöσα δζέως κτείνει, τjδά μοι y£yQáperat. jjv èyováοιες λί

sicut in causis fiant. Gestatio exigua ad eliciendos sudo

res: nec non et balneum, si illum ista incenderit; neque
enim judicationibus haec vitia solvuntur, quamquam causâ
species existant.
Ca p. VIII. [Curatio renum acuti affectus.] Inflam
matio in renibus peracuta est; simul etenim inflammantur
venae ad remes a jecinore pertinentes et cum his ipsum
jecur: siquidem eae non ita longae sint, sed admodum
latae, adeo ut renes prope jecur suspendi videantur. Quin
et urinae suppressio inflammationi supervenit, quae hujus
vehementiam intendit; • mam remum cavitas urinae mon
profluentis exundatione impletur. Idem ex calculo eve
nit, qui si renibus insit ureterum latitudine amplior, trans
ire nequit, sed inhaerescit et urinam intercludit. Caete
rum , de calculorum creatione im diuturnis sermonem fa
ciemus , et quibus modis vel coalescere prohibeantur vel
atterantur, si concrescant. De inflammatione vero et ob
structione, quae celeriter mortem inferunt, in praesentia
conscribemus. Si calculorum inhaesio vel inflammatio sub
•
 ΘEPAIIEYTIKON BIBLMIQMf B. ' 281
£d. Oxon. [121] Ed. L. B. (109.)
�ων δωσι ἐν τε φλεγμοσίη ; τέμνειν φλεθα τ}ν ἐπ' àyxövi,
xow w a* w « a* »m v v w *nm • w <r

ijv ujj xoÀùm vig ijìixin* εὐgoov ôè xai πολλὸν ἐστω, τὸ αίμα.
où yàg ai φλεγμοναί τgnüvovrov μοῦvov x£vo%ov * άλλά xαί
vqnvóαιες τὸν λίδων χαλόνται τήσι τῶν άyyeiov xeyóσεσι.
άτὰς ήδè èv oùgijσι διεκθέουσι οί λίσοι. άτειτα τάγζεσι yÀa/
xivov λέταος j-xvTQtvov xai TtvQipov xai èratâãougov àvis
ται τά μëgçg. άgτεμισίn δ' ἐστιο j ßovávm xai oyoìvog xai
xóìauog ö εὐσόδπς ἐν τοῖς κατσπλασμασι * éteivo. oixÜnv
p. • v > • a r. > •A « > w

7rgooßáÀÀav Ég veygoùç xav* ioyiov, μάλιστα δ' άν ή άπδ

- - a* / •r p. w a* -

τοῦδε τοῦ χωgtov x£voooig övno** AshaTtóy8o óè xoùtn xÀv

- > - a* - »^ a • a. •w

opuotov άλισδηQotov, yMioyQoiou μάλλον ή δQu&ov, μαλάχης Β

τήλιος yv\oiov* xorà ôè φάρμακα τgò τῶν σιτίον οὐgnrinâ,
öxoia èrri jjravos λάλεκτοι * άτάg xai σιτία ίχελα, εύτεττα.
xaxòv yàg τουτέοισι άπειpin. ägtovov ôè yέλα, μάλιστα μέν
övov, %ττον δέ δεύτερον καί δος δè xai aiyòg yQijoiuov
cr a. , • »w v <r sor >o/ v / / •w

ότι γάλα.'' ìjv μέν ούν άποQov άιοσι καί λούειν, κg&goov* 3}v
v w • - • - -o •/ > - •

δέ μj, èç êpnua vóv ßovavóv àvî<09ai, àyQug όμφαλοὐ τὸ

sit, vena cubiti secetur, nisi siqua aetas impediat; sanguis

autem expedite et copiose profluat: neque enim inflamma
tiones tantum evacuatione mitigantur, sed et calculorum
constipatio vasorum inanitione relaxatur, hique inter min
gendum delabuntur. Postea perfusionibus olei gleucini vel
cyprini et fomentis et cataplasmatis partes remittantur;
cataplasmatis autem insit artemisiae herba et odoratus jun
cus et calamus aromaticus. Deinde cucurbitulam remibus
juxta coxam admove; mamque ex hoc loco evacuatio ma
xime prodest. Alvus etiam lotionibus lubricis et viscidis
a.
potius quam acribus subducatur, ut malvae aut foeni
graeci succis. ' Interdum ante cibi assumptionem medica
menta urinam moventia propinentur, qualia in jecinoris
curatione proposita sunt. Cibi quoque similes sint, con
coctu faciles, quia cruditas hos offendit; lac praecipue
comvenit, praesertim asinae, deinde equae et ovillum
quoque et caprimum confert, quippe cum sit lac. Quodsi
mom febriant, praestat eos in balneum deducere; at si in
haereat febris in herbarum decocto hominem sedentem
 982 APETAIOY KAIIII440KOY 0£E£2V NOY>32N
Ed. Oxon. [121. 122.] Ed. L. B. (109. 110.)
άyyog τλngoùvv&* ijv òè ἐς πύον τQέτηται, δκοίοισι yg}
êtutìáouaov jjòè φαρμάκοιοι χθέεσθαι, ἐπί πολλοῖσι μόν xai
argόσθεν ύττεgκδεται' ην δè êvovijxm \ίδος, πvQijos uèv xaì
èvariââouoov τοῖσι αὐτόοισι χgéεσδαι, όgύπτειν δέ τούς λί
8ovg voiov τινομένοισι φαρμάκοισι' άπλαί μέν σίον καί τguo
vivns, αί βοτάναι, ἐφόαί δύν ἐλαίρ ή δὲ ἐδωδίμφ xai τόνδε
χυλός τgo(110)τινόμενος' ττοικιλαι δά. τῆς βιστίμου καλευμέ
vng xai τηε δι' ἐμὸvöv xai xooxivov τοῦ δngtov, öxöoa,
τε δοκζουσι ἐμμεναι τj τεἰρη. xgártavas aiógas voîgôε καί
αεἰσιες ἐς wivnoiv xai ταδωσιν τὸν λίδων. κάgra yàg èfti
τονος τῶν λίθων η ἐς τ}ν κύστιν όδοιποgin. jv ôè ëxté
αωαι ἐνδεν, άτονοί τε yiyvovvov, οὐδ' övgg. δοκέειν τοῦ τά
vov είδισμένοι- ότάg xai ός ἐζ άφυκτον, κακῶν τήν γvyjv
xgτὰ μέλεα λύοντοι.
a [122] K* q. 9'. [0εgaTteio: vtjv xarà vjv xύστιν δάζων
T&9öw,] IKai vj xύστι ττάσεα δζέα ἰκεῖα τοῖσι νεφαοίοι
χίχνεται, φλεγμοναί και άλκεα καί λίσοι καί δgöußøy Éuggá
collocare, vase usque ad umbilicum repleto. At si affectus
in pus vertitur, quibus cataplasmatis ae medicamentis uten
dum sit, multis in locis antea satis superque traditum , est.
Verum si calculus inhaeserit, eadem fomenta et cata
plasmata adhibere, convenit; calculi vero epotis medica
mnentis conterendi: ex simplicibus sii et prionitis herbis
cum oleo aut aceto esculento decoctis, quarum succus
quoque potui detur ; ex compositis prodest antidotum, quod
bestini appellatur, idque quod ex 4-iperis idque quod ex
bestia scincho dicta conficitur et quotcunque usus maxime
valentia esse comprobaverit. Gestationes his et corporis
concussiones fiant ad movendos propellendosque calculos s
siquidem eorum transitus in vesicam ingenites dolores com
citat. Quodsi inde calculi exciderint, homines doloris ex
pertes sunt, ne per somnia quidem antea eo vacare so
liti : porro tanquam malis desperatis liberarentur, per
membra solutus evadit animus.
Cap. IX. [Curatio vesicae acutorum affèctuum.] Ve
sicae quoque similes renum malis affectus incidunt : in
Jlammationes et ulcera et e grumis obstructiones, unde uri
 69EPAILEYTIKON BIBLMIOV B. 283
Ed. Oxon. [110.] Ed. L. B. (122.)
§ιες, ἐφ' οίσι ioyovgin , στgoyyovQin* άλλὰ δζύτεgog vjöe ö
πόνος καί δλεύgog öwtovog * véügov yàg τλατύ η κύστις.
veggoi δέ δκοτον αίμάλωψ της ήπατος ἐασι ίδέns* άλλὰ και
aivóvarov και οἰκτιστοι, ἐνδα μάλιστα yiyvev' άgnε άλεγει
vὸς διέναοῖσι βροτοῖσι. τέμνειν δν αὐτίκα τὸν κενεάνα, κα
vaovsiv δέ τ}ν κύστιν λίταί σvyyj- §ίν τηψάνφ καί άνήσφ.
3}v òè 9gόμßov ἐσσι τοῦ πόνου καί της ioyovgtns aivuot, öçó
μέλι πιπίσκειν ή τιτᾶνου μικρόν ἐυν μελικαήτιρ ἐς τ}ν διά
λvouv τῶν δgόμßov, ijöë öxöog οὐgijαισς τQoxaìérai xaì
βοτάνας καί σπέρματα* jv δ' ἐς αίμοόόαyins ó xivδυνος,
ioyetv μέν οὐκ εἰς άμßoÅjv τόνδε μάλλον' άτάρ καί δδε οὐχ
ijxiora ó xivövvog.' ågijrav μέν άν καί τοῖσι αίμα άτéyovot.
άgrjyev ôè ij pú$is vijs κύστιος, άοόivov xai oivov v£y£ig xaì
sigtov xatstìnoig άπό οἰαύτον, ἐπίσημα φοίνικες ἐν οίνφ
δευθέντες ἐὼν άοιj jj yvìj τού άοάς ' ijv òè èxvQérnra, xai
vóv ètiónuávov τὰ ßägea xai τάς μεγάλας ἀμύειας, ἐκτgé
qτειν* ygj yàg μ) κάρτα ψύχειν δpvyQrjv ve φυσι καί λεπτ}ν.
-

mae suppressio èt difficultas nascitur. Sed hic acutior sub

est, dolor, et mors , ingruit celerrima; vesicâ enim latus
quidam mervus est: renes autem quasi sanguinis concretio
sunt et jecur specie referunt; verum in vesica omnia gra
vissima et maxime miserabilia existunt, summos qua parte
dolores crudelis Mavors miseris mortalibus infert. Protinus
itaque vena cubiti incidatur; oleoque multo cum ruta et
ametho perfundatur vesica. ' At si grumi dolorem et urinae
suppressionem fecerint, ad dissolvendos grumos oxymel
potui detur aut calcis paululum cum mulsa, quaeque uri
nam movent, et herbae et semina. Sin a sanguinis effw
sione periculum instet, huic praecipue sine mora subve
miendum : neque enim ex eo leve discrimen imminet; suc
curratur itaque medicamentis sanguinem supprimentibus.
Prodest etiam vesicae refrigeratio: perfusio ex oleo rosa
ceo et vino: ejusdem involutio lanis succidis, pro epithe
mate sint palmulae vino intinctae cum malo punico aut
rhois succo. Verum si epithematum omus et ingentem
refrigerationem aversetur, his abstinendum; neque enim ve
sicam vehementer refrigerare oportet, quippe quae natura
 984 APETAIOY KAIIIL440KOY 05EQM NOY>αν
Ed. Oxon. [122. 128.] Ed. L. B. (110. 111.)
• • w . - a- xa o a* »a e

άοῦσαν την xυστιν* xaraggtav

u. $. w
δε γλευxtvg ij àxaxij, íí úro
•/ - w •y. w a- *. a- • •

ago $i- gwe. oyo/roios 8i, n- gn ovööge erurn m a

μοόόαyin, μῦ χθέεσθαι. τgoqαί σιταῖδεες, εὐπετττοι, εὐχνμοι,
oùgnrtxai, öxoiat, uos ἐπί νεφQotov λελάχατα* χάλα, oivos
7Àvxύς, δnguvög ij oxvßaìtrng. qúguano, 7rwöμενα, ούgnrtxâ,
> a •or w >/ w - •* w r a.

εὐαδδεα, εὐgoa xai τάλλα τὰ τοιαύτα ^ άguovov ôè xὐστι τέτ

viyeg, ἐφ άgag gèv άττοι, ἐδεσμα* ÉÉogos ôë £ngoi, Àrìos
w ct *»^ w w - • - / w w

£ùv Üδατι. ἐστω δέ καί της έζης τῆς yägöov ßgorgù êùv
τοτοι τάττέι άφειρήσι. τοῖσι αὐτ£οισι ἐνίζεσθαι άντί λου
vgoû ἐς άνεσιν τῆs xÙoruos* 3}v ôè λίθων ἐμφga$ις ἐπίσχη
v}jv ούgnouv, τφ δgydvtp τφ καθετngiq cj5&v τὸν λίθον
-o • w •or w ~r »v w na- - • w w

íóè àysiv τὸ οὐgov, (111) ijv μη άωσι φλεγμοvat.

- >/ c a. - w >m
Érri yàg w w

q) syμονήσι [123] ούτε δ πόgos δέχεται τὸ δgyανον, τgòς δè

virge%owovras vgj xa9ετήσι. jv òè άποgog μέν j íí vövös
• - a. v » • / »n a. w a.

insgstn, �νήσκη δέ όδόνησι ἀνδgoros, τέμνειν τκν τgigáóa

»αι τὸν τῆς wvoviôoc vgógnÃον, ἐς τε τ}ν τὸν λίθον ά
arroguv xaì tìjv τόν οὐgov êwyvoiv. xai μάλιστα μέν άxέσσ
oόαι ἐς ἀτειλjv äyovvg τὸ τQόμα* ijv ôè μγ, δοιάδα yévé .•

frigida sit ac tenuis. Inungatur autem oleo gleucino vel

acacia vel hypocystide cum vino. Spongiis, nisi magno
pere urgeat profluvium, haud utendum. Cibus e frumento
sit, concoctu facilis, boni succi, urinam movens , qualem
in renum curatione praecepi; lac, vinum dulce, theraeum
aut scybalite. Medicamenta quoque epota urinam moveant,
boni sint odoris, facile fluant: et ceterae res his similia prae
stent. Optima vesicae esca est cicadae, tempore suo assae,
extra tempus autem aridae cum aqua tritae : rgdicis autem
nardi paululum cum cicadis coquatur. In iisdem balnei loco ad
relaxamdam vesicam aeger desideat. Quodsi obstructio e cal
culis urinam supprimat, instrumento cathetere dicto, calculus
depellendus et urima prolicienda est, misi inflammatio subsit;
siquidem in inflammationibus meque meatus instrumentum
admittit et praeterea cathetere sauciantur. At si medela ex
pediri mequit, et homo doloribus consumitur, locum sub
testiculis, qui πλαγχάς vocatur, et vesicae cervicem incidito
ut calculi excidant et urina effumdatur. Dehinc, si fieri
potest, medendum est vulnus ad cicatricem perducendo;
 GEpAIIEYTIKON BIBLMION AB. 285
Ed. Oxon. [128.] Ed. L. B. (111.)
ooa ro5 tùov ßáriov ες τὸν αὐθις τοῦ ἀνδαύτου £iov j
vj δδύτη οίκτίστιος δανεῖν.
Keq. '. [0sgottsto, ìotegixrjg' avviyδς.] *H Üorégn
vjov yvvai£ ίμένον άποτάσιας ἐνδα καί ἐνδα xavä Äayó
vás toysi · âvâg jδε ἄδον ττάση ἐν δσφυήσει' ἐτοι γὰρ ἐπ.
τοτοι εὐδόεσι τgός ήδον}v καί τὰ κάκοσμος καί άτεςτάα
intò ày0nδόνος φεύγει. jv μέν άν τόν άνω τι λύπη, τgoo
ιόντων 7vvaixrjöov ÉÉo. öv òè κατὰ στόμος τι ἐν είη, άπί
oo yαίεται ήδά άνωθεν' ία δ' ἐν ποτε xai άδω καί άδα
ποτί οπλήνα καί τας, ἐυνδιδοί δέ τά ίμάνια ἐς άπόστωσιν
xai £vvayooyijv, öxoc vnòς λαίφεα. πάσχει δέ τάδε καί ύπό
qλεγμασίης. xaì yàg ττροπετεστάgm vê tê9& xai τά δyxp
voῦ αὐyévog yiyverat. j yàg xarà tvòuévœ q^eyuao in ávo
&£tst. ijv μέν ἐς πόδας, ἐάωθεν, άongöv μέν όν και άλε
vsivòv xai άτεgτάς * δύοχgno τον δέ καί ßaöioav xaì èg ττλευ
Qàv xaraxêç08αι xai ύττίην, ην μῖ τὸ τόδε φλεγμήνη ή
zvvj* ijv òè àvo8ev φοιτοίn, άς δζύτατος μέν τὸν άνδριοτον
άπότνιζε, τιάει δ' άyyövm viis àvaTvvoijg. oùôè yàg oùôë

sim minus, puris effluvium pro tota hominis vita fieri sa

- tius est quam ut tormentis miserrime interimatur.
C a p. X. [Curatio suffocationis hystericae.] Uterus
in mulieribus extentis hinc atque illinc secundum ilia
membramis continetur ; et perinde atque animal adfectus
ex olfactu percipit: etenim bene olentia expetit, ut iis se
oblectet, foeda vero atque injucunda aversatur atque re
fugit. Si quid igitur hunc in superiori corporis parte offen
dat, uterus"per naturalia prodit : et si quid ejusmodi ori
vulvae adponatur, sursum recedit; nonnunquam etiam hac
illac lienem versus aut jecur movetur; et membranae ex
tentioni et contractioni cedunt, velorum instar mavis. Eadem
quoque ex inflammatione patitur; etenim prae adfectu ac tu
more cervicis extra propendet; nam in uteri fundo exorta
inflammatio sursum procedit: sin ad pedes tendat, extra
prodit. Molesta utique et horrenda et foeda res ; ad haec
mulier aegro potest vel in latus aut supina decumbere,
etiamsi pedes inflammatione mon tententur, At si uterus
 9S6 APETAIOY KAIIIL440R0Y 0£EQV NOY>QV
Ed. Oxon. [123.] Ed. L. B. (111. 112.)
φδάνει τονέειν τε καί ßoäv τούς τσαόντας κικλήσκειν άgo
yoυς. τῖαι χάς άναπνοής ἐπίσχεσις σάττον ττολλήσι• τῆσι
òè φωνῆς. εἰκός όν τοῖς ἐν τουτέοισι καλέσσι τὸν intgöv,
τgiv την άνόσωπον δανεῖν' άλλ' ijv xovs èx ovvvvying jxns,
7vövra vijv φλεγμονήν οχάσσι φλάα, μάιστα μέν τὴν ἐπι
τὸ σφvgó* ijv òè μ) sigoov êm , τ}ν ἐπ' àyxóvv- $ta pa
Qέειν δέ άπὸ τοῦ σφvgoû. TtQijootuv ôè τά άλλα, δκόσα ἐν
xai άνευ φλεγμασίης άρήri, Tviyi. δεσμοί γειgóv xai ποδῶν
oyiyyovreg, äggs vagxóovog, öou) xaxoόδων, πίσσης ύygijs,
τgiyöv sigtov xexovu£vov* ìÜyyov φλογὸς èoffeauévrjg, xaovo
Qiov * Trgòς τό κακοδδει καί τά νεύga pvy9£vta %λττειν.
oögov τσλαιόν xai vjv aio9noiv ÉÉavtovnov xógræ roù vs
*góδεος καί την ύστάgnv xóvo διόκει. τοιyagóv xai τοῖσι
τgoo9évouov eùóδεσι ἐς την χαδgnv êt 3Ânréov της ύσrégns,
μύρφ δκοίον άν ἐς τgoonvës, jòè άόηκτον τ}ν άφ}v, vãg
δον η βάκχαQt τό Aiyütvuov* j vò διά τόν (112) qúλων
sursumh recurrerit, feminam quam citissime strangulat et
spiritum quasi laqueo elidit ; neque enim antea dolorem
sentit ita, ut exclamare possit et ab adstaatibus opem de
poscere, cum plurimis citius intercludatur spiritus et aliis
vox. Itaque par est ut qui intersunt medicum prius ac
cersant quam mulier prorsus interierit. Porro si e casu
aliquo inveneris et inflammationem subesse cognoris, ve
nam secato et praecipue hanc , , quae in talo est ; unde si
sanguis haud probe fluxerit, eam quae in cubito est in
cidito: et a vena tali detractionem repete. Item alia omnia
exequere quaecumque strangulatui sine inflammatione sub
veniunt: qualia sunt manum pedumque ligaturae, quae usque
ad torporem inducendum constringantur; foede olentium
olfactus, uti liquidae picis : villorum, lanae combustorum :
lucernae, cujus flamma sit extincta: castorei, quod, prae
terquam quod odore gravi moveat, mervos etiam refrige
ratos calefacit; vetus etiam urina sensus intermortuos po
tenter exsuscitat et uterum ad inferiores partes abigit.
Porro uteri regioni medicamenta odorata imponantur: ut
umguentum quodvis leme quodque minime sensum velli
'cet, mardus aut bacchar aegyptium vel id quod ex mala
 ^

eEpAITEYtIKON BIBAION B. 287

Ed. Oxom. [123. 124.] - Eú. £. B. (112)
τοῦ μαλαβάσgov, τοῦ δένδρεος του Ίνδικου, η κιννάμωμον
votiv £v τὸν εὐδαμον τινί λάταί* èyyQteiv ôè τάδε τοῖσι
zvvalxstouo, [124] yógotot. , άτὰg ìv òè êvyvvov èx τόνδε
£vorj, èyysiv rj ύστόαη- σιαχαίειν δέ και v)jv ögnv φvo&ov
áyoy&* ijöè ìtorìÜíειν μ) δgiuéοι, μαλδακοῖσι, γλίσχgouot,
3λιοθngoîov, êc vjv vöv xoTtQtov &£oόον μοὐvov, öxog jj'
yógn vijg öovégng λαττοg) yiyvntas, àÀêains yvMj jj τη
λιος. μελάλεοτον δε ή σάμψυχον δύν τά λίταί ἐρείσσω * ijv
δέ βing ì Àατέιος ή άστ£gn δέnvau, ysigeo, uèv τιζειν τὸ
ίποyövögtov yvvaixög εὐτόνου ή άνδρὸς εὐαφούς ή δισζό- .
oav vaivtag oyiyyovva: öwog τε διελάσει τὸν yögov, öς μῦ
αῦσις άνω όδειν' τταρμούς τοιέοντος ἐπιλαμßávsuv τάς δῖνας.
τό yàg τταρμό καί τj èyrãot μετεζετάgotov ύστégm £g yó
gnv j£sus: qvojv òè ἐς οίά χε όιvóv ovQovòiov άίης ή πε
πάgeog ij τοῦ κάστοgog* TrgooßáÀÀeiv ôè, oixυας κούφας μη
goîov, Âαyδαι , ioytouov, ßovßöov, êáxoùvvcz vijv ύστέgnv*
προαβάλλειν δέ καί τgòς ἐς δέχεν, ἐς τὸ μεσηχύ τόν όμο

bathri, arboris Indicae, foliis conficitur vel cinnamomum cum

oleo aliquo boni odoris contusum : his autem muliebres
inungantur loci; liquor item ex his confectus vulvae im
mittatur. Sedes quoque medicamentis illimatur, quae fla
tus eliciant: at alvus lotionibus minime acribus, sed mol
libns atque viscidis quaeque intestina lubrica faciant sub
ducatur: idque tantum ut educantur stercora, quo vacua

fiat uteri sedes; constent itaque ex althaeae vel foeni graeci

succo , vel e meliloto aut sampsucho cum oleo decoctis.
Quodsi vi ac depulsione uterus indigeat, validae mulieris
aut viri lenioris manibus praecordia femina comprimentur
aut fasciis adstrictis succingantur, quo locus in angustum
redigi meque sursum uterus possit recurrere. Naribus ad
prehensis sternutamenta, excitentur: quibusdam enim e con
tentione inter sternendum uterus in sedem suam reductus
est; in mares itaque struthii radix inspiretur aut piper
•aut castoreum. Item cucurbitulae sine ferro, femoribus,
ilibus, coxis, inguinibus attrahendae vulvae gratia, ac
commodentur : et etiam spinae dorsi et inter scapulas ut
988 APETAIOY KAIIIL440KOY 03EQM NOYxQM
Ed. Oxon* [124.] Ed. L. B. (112.)
λατέων. τῆ πviyù êoh * £v ôè ἐπῦ φλ • _ _a

na , το πrv. egnrorra- mr oe eu vaguor, trirnra,

a. -o • a*

*αῖ διασχάσαι τῖν ἐπί τφ xrevi oix£vuévrjv φλέθα καί άφα

géstv ovyyöv αίμα, άνατgäptfg τοῦ προσότου, τιλμοί τgi
yöv, êùv ἐμποιήσι ἐς άνάκλησιν* ijv òè xai uxgöv ëravev&y
xoot, ἐς άφόρημα άgωμάτων ἐνέειν xai εὐτόδεα δvnrå öto
�uuijv* τιπίσκειν δè τgò τὸν σιτίων τοῦ καστοQog xai της
iegijs μικgòv Éùv τφ κάστοgu* xaì ìjv èrro vévéyxm; , λούειν xai
• cr • w a / a- v •/

§ ögnv Ég vö. §vvij0€¢ vgéten- uéìéóαίνειν δέ τΖν άνθgo

atov, öxog äynras vá êftiprjva sügoa.
• _ • • _ a-
IKεφ. ια. [0egaretæ αατvQuáoetog.]
p. c. , o* > a
Tóv èv τοΤς
w •• _ - v

oibotouov véügtov j qúéyμασίη δgδιον άνίσχει τὸ αἰδοτον ἐόν

-» a* v a > a- Yr a. » a. v

èrtiòvuim xai λύπη άφgoόισίων ἐgyov τgij£ιος. Èvvåøtsg òè

7εννένται σπασμῶδεες, οὐδαμά τgnüvöμενσι' άλλὰ καί ἐπι
voîov άφgoόισίοισι άμάλδακτος ή άνμφοgij. Trgoo exuaivovtai
ôë xαί τjv yvóμην, τά τgöra pâv èç àvaioyvvvinv ἐπί παά
άησία τοῦ πτῶματος. δασσδας γάρ σφόας ποιόει ή άxvgin
vjg £vvovoins* μετάττειτα δè êtâv âvaÅoq'jooov, εὐτ' άν
c. a. •; •

optov j yvóμη τέλεον μίμνη. ττάντων όν ένεκα τέμνειν

strangulatui succurratiir. Quodsi ex inflammatione oborta
fuerit suffocatio, vema ad pubem pertingens incidenda est:
multnmque sanguinis mittendum. Facies fricetur, capilli
vellicentur, comprimantur membra, ut mulier ad se red
eat. Ac si paululum recreetur, im aromatum decocto de
sideat et odoratis rebus suffumigetur. Bibat etiam ante
cibos aliquid castorei et cum castoreo hierae parum. Post
quam refecta fuerit, lavetur et tempestive ad consuetudi
nem redeat; et insuper danda opera est, ut menstruae pur
gationes quam facillime profundantur.
Ca p. XI. [Curatio satyriasis.] Nervorum im pu
dendis inflammatio penem arrigit cum desiderio veneris
et dolore inter coëundum ; oriuntur autem intentiones con
vulsionibus similes, quae nullam mitigationem recipiunt: me
que vero coitu malum ullo modo lenitur. Mentis etiam furor
sequitur; primo ut sine pudore venerea utantur: audaces
enim illos insatiabilis libido coitus facit; postquam vero
morbus rursus conquieverit, mente rursus optime constant.
His omnibus de causis venae in cubito taloque incidantur
 GEPAIIEYTIKOM BIBAION B. 289
Eά. Oxom. [124, 125.] Ed. L. B. (112. 118.)
qλεβα τ}ν ἐπ' àyxövv xai τ}ν ἐπί τὸ σφvgó xai πολλὸν
άφαιgésiv xai πολλάκις. οὐδè yàg άκαιρον vùv àstroòuuiqv
άμποιόειν, ἐς τε νάρκην τῆς yvóuns xai és vàg τῆς φλεγμα
, oins §vvööoiag (113) xaì è, tàg τοῦ σεQuoù τοῦ κατ' αὐoiov
τgnÜotag. , viuæ χάς, ττολλὸν δερμασίης μèv xai τόλμης
άδαιμις καgregí* φλεγμασίηε δέ τροφ) , ταράγου δά yvóμης
xai άτα$in$ άκκανμα- καδαίρειν, òè καί τὸ ἐμπαν ovjvos
qααμάκτρ τí isgj. [125] où yàg καδάρσιος δέονται μουνον,
êïÀá ' xai φαQμακίng 7tQogrjv&og. Ögijv μέντοι τάδε άμφω
isg) δύναται' κατειλίσσειν δά τά τε ούοία xai τάς ί£ίας καί
τ}ν ττληγάδα καί τούς. ögyag ègiotov τοῖσι άτὸ δέος άντά
ov* άοδίνφ δέ xai ούφ διάναι χθη τὰ ἐgua καί τéyyειν τὰ
μέgea toÂλόν τι μάλλον τάδε κστσιονοῦντα, άκως μήτε δάλ
^μις ἐκ τῶν ἐgítov §ov, άτάς η ἐμφυτος δόαμη ύπό μνygijs
δυνάμιος τὸν χυμὸν τοηύνηrat. τοιόδε χθη xai τά ἐπιπλά
opavo, vtêévai , âgvq £v âgvoyÀóσσου χυλφ τί δοτάνη και
ατQύχνφ καί σéguδι καί φύλλοισι μήκωνος καί τοῖσι άλλοισι,
öog yàgxnv καί φέιας ἐμποιέει, άτάς καταχθίειν τοῖσι ixé
*

et copiose et frequenter detrahatur sanguis; neque enim

animae defectionem inducere jam intempestivum est, si
mul ut mens torpida fiat utque inflammatio mitigetur uf
que pudendorum calor leniatur; multus quippe sanguis ca
lorem et audaciam vehementer incendit, inflammationem
alit, mentis perturbationi et confusioni quasi faces subdit.
Universum porro corpus medicamento Hiera perpurgetur;
meque enim perpurgatione tantum egent, sed etiam leni medi
catione : quod utrumque praestare Hiera potest. Lamis item
ab ove sordidis obvolvantur pudenda et ilia et locus in
ter inguem ac femur, qui πληχάς dicitur, ac testiculi; lanas
autem oleo rosaceo vinoque intingere oportet: hasque partes
multa perfusione madefacere, tam ut a lanis nullus oria
tur fervor, quam ut ipse inmatus calor a frigida succorum
facultate temperetur. Ejusmodi quoque cataplasmata su
perdanda : quae e pane fiant cum plantaginis herbae succo
et solano et seride et papaveris foliis et aliis quaecunque
torporem ac frigus inducunt. Item similibus pudenda et
anetaeWs. - T
990 APETA10Y KAIIILA. foKoy 0£EQM MOYxQv
Ea. Oxon. [125.] ' Ed. L. B. (118.)
Aotou τά αῖδοτα καί τjv πληράδα xai τά ίσχία , xtovsig άν
άδατι ή ούφ } όζεί, μανδgayogí, åxaxij xai στόγγοισι
άντι τὸν ἐigiov yQ£εσθαι. . μεσηyù òè ίτοκλίζειν μαλάχης
£ipfiuat, xai ἐλαίφ καί μάλετι. δαιμῦ δέ πάν. άντεgeto0o
gœv σικυαι xa? ioytov jj jrQov. άguoras * óè xai ßôéìa
v£g9εν ἐλκῦσαι αίμα* xai èti τοίσι τgσίμααι ἐπίπλασμα, ai
vpfyes £Ùv άλδαίμ* Érstræ èvígy ύδατι άρτεμισίης, ἐλελε
oq&xov, xovînc ἐιμήματι' και ευέ άν προσωτέgω μένη μή
**£ zgóvov, μ} xarà Àóyov òè τὸ πλῆθος ἐνδιδά, δέος δέ
oraauoï- u&λα γὰς τοι ἐπί τάδε οπόνται ' uεταßάλλειν χg;
την δεgστείην τοῖσι δεQuaivovov ' yQéos μάν-χλεvxivov jj oi
xvtovtov άντί άοδόνον * *igiotgt óè xa9agoiou xaì èratâ
auaoi άλεαίνουσι. ἐμάλαζε yàg xore τῶν νεῦgov τάς τgησιας
ij vovijJe 9egatttn' άτάg xai τιττίσκειν τοῦ κάσrogo; £v
μελιxgητφ. τgogai άτgogot, yvyQai, ßQayéa μέν τά αιτύm,
τά ττλετο το λάχανα, μαλάχm , ßλίτον , ύσιδαxivm, £pqr} xo
λοκύντη, αἰxvog £φόός, τετέων όgaios, oivov òè xai xgtujr,

locus inter inguem ac femur, qui πληγάς dicitur, coxac

que inungantur : ut cicuta cum aqua aut vino aut aceto,
mandragora, acacia ; et spongiis vice lanarum utitor. In
terim alvum subducito malvae decocto et oleo et melle;
omnia vero acria vitentur. Cucurbitulae coxis aut abdo
mini adfigantur. Hirudines autem optime faciunt ad san
guinem ex intimis locis educendam ; et cataplasma vul
meribus imponendum , e micis panis cum althaea. Postea
homo in aqua desideat, ubi artemisia, salvia et conyza
fuerint decoctae» At si longiori tempore vitium extrahatur,
neque pro ratione minuatur adfectus, timor autem con
vulsionis subsit, (siquidem his nervorum distentio frequen
ter oboritur,) curandi ratio immutanda est et ad calefa
cientia transeundum. Oleo itaque gleucino aut sicyonio
vice rosacei opus est; et lanis mundis •et cataplasmatis ca
lefacientibus: etenim nervorum inflammationes hujusmodi
medela aliquando mitigat ; castoreum quoque cum mulsa
'propinetur. Cibus detur parum alens, frigidus; e frumento
rarius : ex oleribus plerumque constans, malva, blito, lactuca,
'cucurbita et cucumere elixis, pepone maturo. Vino et
 £)EPAIIEYTIKOjV EIBLMIOIV E. 29i
Ed. Oxon. [125] Ed. L. B. (118.)
μέσφι πολλῶς άναληψιος φειδωδ. oivog rög òåpus uév èore
veügtov, μάλδαζις δè vpvyijg, èrtaváxhnoig öë jöovrjg, yovijg
vévéoig xai τgóxìnoig άφgoόιοίων. τάδε μοι ἐς τὰ δάδα
zeyg&q6vo άκεα. ygj δέ και τὸν αὐτὸν τινὰ ἐvv&vTtoQ&iv,
μχ ττάντα άλλοτρίη ἐvyyQaqtm Trgooioyovτα τὸν véov. ' ούτω
vὰ δ$$& τάδεα yiyvstat, ός ἐν τὰ τε τοῖσι y£yQauuévouos
xai μοὐνοισι ή άπασι χθέεο9at.
carmi, quoad homo plurimum fuerit a morbo refectus,
parcemdum; vinum enim nervos calefacit, animum remol
lit, voluptatem revocat, semen creat et ad venerem exsti
mulat. Haec a me remedia sint ad acutos morbos com
scripta. Medicus etiam ipse debet aliqua conquirere, me
que in alienos commentarios animum penitus intendere.
Hactenus de acutis ita ut ordine scriptis vel per se singulis
vel simul omnibus uti
**.
queas.
 APETAIOY KAITIIA4OKOY XPONIQN
1WOY>QN 0EPAIIEYTIKOV
BIBAION A.

Ed. Oxon. [126. 127.] Ed. L. B. (44)

[126] [127] (114) Keqp. g. [ITgo o tuto v.] "Ew
τjov ygovijg voυοοισι ή άμάολ) της inrgtins xaxóv. $it'
άußλαwins yàg àxάλει ἐς άνηκεστα τάδεα. qvotoοις άό
¢ôôi ioyev tjg uij άηίδίως άποφοιτήσαι, ην ἐσθάλλη άπα§.
fjv ôè xai ἐκδηθύνη, χgövq xagτεgά ἐσται xai £vvaTtoöyj
oxeiv yiyvevai xovs xai τά σμικgά μέδveov τοιζεται διαδé
$uas- xjv τὸ πρόσθεν ἐς κίνδυνον ἀσινὸς j, ό τόκος τόνδε

ARETAEI CAPPADOCIS DE CVRATIONE

MORBORVM IDIVTVRNORVM LIBER
PRIMVS.

Ca p. I. [Prooemium.] In diuturnis morbis peri

culosa est medicinae dilatio : nam ob cunctationem in ad
fectus prolabuntur insanabiles. In his ea inflatio est, ut
nom facile decedant ubi semel invaserint; ac si diutius
trahantur, temporis spatio vires acquirunt et interdum us
que ad mortis diem inhaerescunt. Porro e levibus mor
bis majores enascuntur; et quamquam prior periculo vacet,
tamen hujus proles perniciosa evadit. Ideo neque silere
 \

APET. KAIIII. XPQV. NOYz. ΘEPAII. BIBA. 4. 293

Ed. Oxon. [127.] Ed. L. B. (114. 115.)
a* » ^ / • * a. • • • w •

v£yvsrai άλεσgtog. ygj àv μήτε τὸν νοσζοντο σιyj h αἰδοί

τοῦ ἐλ£yyov vijg voÜoov, μηδè ùttoöiögjoxttv δέει τῆς in
vgstns, μήτε τὸν inrgöv xaraußìaxeυειν, άμφω yäg äg τὸ
άνηκεστον £vvôot. μετέérsgov ôè τόν καμνόντων ύτέ ά
?vootns vs τὸν παρεόντων καί τὸν aύσις ἐσομένων ἐς τελος
§vvåauréovrav vj voόσφ. ἐπι χάρ τοῖσι πλεῖστοιοι ούτε άλ
Avv&ovrav ούτε δόάτοδέουσι δάνατον. διά τάδε όν intQq5
oq&ας αὐτούς οὐδ' ἐπιτgétovot. πίστις δά, τουτέων κεφα
Ἀain, js äugt tgörsQov φράσω. • e p.
-

K = q. 3. [0εgareto, x£go \αίης.] * KeqoAì òè öxöoov

£ς έω}ν άναyxaiov, τοσόνδε voυοφ χαλεπωτάτη, καί τόν
> w - a. « w • v • w • • w - »/

άμφι τόνδε νοῦσαν η μέν ἐσβολψ εὐπσθῆς ἐπί σμικρά άλ

•• v o/ »r w ^ •• > v •on a *_ •

vë xai ijyouov άτων καί βάgéî. εἰ δέ αύζησιν τQooìåßou, xaì

w a. > a / v jr v w v c -

τὰ τέλη όλέ9Qta. μὴ ἄδν μηδè và (115), αμικQά υπεgogjv

&λχεα. σμικgoῖσι yàg xai τοῖσι άκεσι μετεζετégoiov ij8n*
ijv òè τgόσω μèv jxm xgövov, μάτω yàg Trgooetiyiyveras.
άχθεα, τέμνειν τjv èrè àyxóv, q%£ßα* τgöo&ev òè, àuoiv
Íìuégav oivov τιπίσκειν. §vvv€Kuaugόμενον δέ τήν δύναμιν
debet aeger vel quod adfectum deprehendi erubescat vel
quod curationem metu defugiat: neque medico cunctan
dum est; quoniam ad morbum insanabilem reddendum
utraque res consentit. Etenim laborantium, nonnulli prae
sentium pariter ac futurorum ignari ad finem usque vitae
una cum morbo degunt: siquidem ut plurimum meque
pereunt neque mortem reformidant; quapropter neque me
dico se committunt. Huic rei testimonio est cephalaea,
de qua proxime sermonem instituam.
C a p. II. [Curatio oephalaeae] ' Caput quanto ma
xime ad vitam necessaria pars est, tanto gravius in vale
tudine laborat. Atqui morborum capitis accessio tolerabi
lis est cum exiguo dolore et gravitate et aurium tianitu;
quae si intendantur , perniciosos habent exitus.,, Quare
parvi dolores minime contemnendi ; nam in quibusdam
exiguis depulsi sunt remediis. At si jam im vetustatem
inciderint, quia majores cruciatus superveniunt, vena cu
biti secetur; sed duobus antea diebus bibatur vinum. Tan
tum vero sanguinis detrahito, quantum vires tibi, has
*.
994 APETAioY KAIIIL44oKoY xPoyiov vOY>Qvr
Ed. Oxon. [127. 128.]
• - o. r. •* *. • • •
Ed. L. B. (115.)
*a e p.

τὸ πλῆθος άφaugéεεν. άguovov δέ μj èαάπα§. ijv í ôùvcr

μίς τε άνégnra, την ττληθύν της άφαιgéauos, £vveyéç τε τοῖσι
• r * «r r ^

aùvêouov P.
m.
uoyìeùnvav
A. £.
¤ii voÜαος.•.' αδδε μέντοι ττάσησι
â. uer ng τῖαι
{l χgo
zoo -
- -

•yw
-

c.

viges vovoog svreoor uonrv os reuo* n rtogeeer nugg*

äögovégως διαιτὰν, ἐπειτα την ίεgijv τὸ καθαρτήgιον ἐόν
μελxgijvq tvrioxeiv. άπάγει yàg μάλιστα ἐδε άπò τῆς κε
qαλῆς τῆς νοὐσου τ}ν τgoyijv. πλήδος δέ τοῦ φαρμάxov,
c a - sa - c. - a • <; -

è 5h τέντε δλxiis
öxöoov τέσσαοεc
p. ng δοαγuat*
oQayu xjv
• €!
εύ xαδαionκαι
:- :; - w w •

λούειν τε$0xai oivov διδα[128]vou

ότε Ἀδ
xai vjv δύναμιν αύζειν.
r. - {}) w -o w - a. w >

ura aùóig τάμνειν φλέβα την έπί τφ μετῶτφ την δg

a. w cf c. » ^ w - ct
n;.
xvgtovárn yàg ijöe j άφαίρεσις · τὸ δέ πλῆθος δσον κοτύ
λης ή σμιxgj ττλετον. λύειν τε μχ ττεgavégω. x£v&ayyékuv
w ~, - r. / -

zág où ygij* έπειτα τὰς κόμας ἐvgς άφαιgéovτα σικυην τί

xogvqfi TtgoaßáÀÀsiv Trgovégnv • vjv ôè Érégnv την μεσηyù
τόν ἀμοπλατέων ἐgetάειν άναῖuaxvov , αχέειν τε τ}ν ἐπί της
*ogvφής άφειδέως ἐς τε πλῆθος δλxjjv xai ἐς την τοῦ θέ
�εος ἐντομην• κεφαλαίnv 7äg τά μάχαις δστέον δvivnov ij

aestimanti, passurae videantur. Verum optimum est, ut

non semel simulque mittatur, tam uti vires copiosam de
tractionem sustineant, quam ut iisdem assidue repetitis
auxiliis summoveatur morbus. Idem in omnibus diutur
nis morbis praestare convenit. Postea per tres aut quatuor
interjectos dies liberalius nutritis propinetur hiera purgans
cum mulsa: siquidem haec a capite morbi alimentum ma
xime abducit; medicamenti mensura sit ad drachmas qua
tuor vel quinque. Quodsi bene purgatus fuerit, lavetur
homo vel' vinum bibat, et vires instauret. Postea rursus
vena frontis recta incidatur; siquidem haec detractio prae
cipue conducit; quantitas autem heminam aequet vel pa
rum exsuperet. Atqui vires hominis mon ulterius con
vellendae sunt, neque enim vasa exinanire convenit. Postea
crinibus novacula derasis cucurbitulam unam vertici ad
moveto et alteram , deinde sine ferro inter scapulas ad
figito; sed cutim in vertice liberaliter scarifica, ut sanguis
et uberius attrahatnr et partes profundiores incidantur:
mam cephalaeae medentur quae ad ossa descendunt reme
 6EPAIIEYTIKON, LIB.4iOV. 4., „, , 295
Ed. Oxon. [128.] , Ed, L, B. (115)
ματα. ijv òè É; àv&i}jv jxm τὰ τρέματα, τάς άgrngias éx
záuvsiv. διπλαί δδ, ai μὸν κατόπιν εῖαί άτων, σμικgόν τι
grgogorêgo, δηλαι δέ ταῖς διασφόδεαι' αἰ δέ τοῦ ἀτὸς ἐς
τούμπροσθεν, αὐτὸν πλησίον, ταράγεται χάς τά άττειςόχβ;
&räg xai αὐε δῆλαι διασφύζεσι. τέμνειν δέ τgòς , τοῖς
3στἐοις τά μέςονας, αὐε yàg òrnίσταί, ἐπιπέατaι xai άτε
ga $uâormai xàgra λεπταί, άς οὐδ' άφελος ἐκτέμνειν. δ δè
vgδτος ἐν τjσι χειQovQyiyat åëåêxrat. xarà ôè τά άκος κε
galaimos xai ἐπιληψία xai oxoróuoos xai §uußìïóny άπάση
τίς τῆς κεφαλjs voüootat. Érti täos òè φλεγμα έχειν χα)
rigoweyóoavra vijv yao réga } καταττοτό ίππλάτφ, ij xvQuó*
άλλοτε μέν ἐκ άινῶν ττσαμικοῖσι, άλλοτε δέ διὰ στόματος
τοῖσι άyovov φλόγμα, είδη δέ τταQuxóv μόν πέπερι, grgoú
8uos fi άία, πάστορος τού άρχιος' τάδε xai §vyj' ἐς λεπτά
ôè κόμαντω καί σήσαντα καλάμφ άμφvojv ή καυλφ πτεροῦ
znvös Tragâ, àyoyövegov ôè vövöe xai ßaiörsgov εύφόρριον

dia. Cumque vulneribus cicatrix fuerit inducta, secentur

arteriae, quae pone aures geminae sunt, paululuum ab his
ulterius sitae quaeque pulsibus se produnt; in priori parte
auris aliae suntjuxta eas, siquidem prope antitragum feruntur:
quin et istae quoque pulsibus patent. Majores autem prope
ossa incidantur, quiqniam harum sectio juvat; nam, utrisque
adiacent aliae admodum tenues, quas incidere prorsus est
inutile, Modum vero incidendi in libro de operationibus
chirurgicis exposuimus. Hoc auxilium cephalaeae et epi
lepsiae et vertigini, utque summatim loquar, omnibus ca
pitis morbis commune est. In omnibus, etiam, alvo, prius
vel per medicamentum aliquod purgans devoratum vel
per lotionem evacuata , pituita educenda est ; modo e ma
ribus per haec quae sternutamenta excitant: modo ex ore
per medicamenta ' huic rei , apta. . Species horum quae
sternutamenta movent, sunt piper, strathii radix, casto:
reum , quae commisceri quoque possunt; haec in tenuem
pulverem redacta, et cribro transmissa calamo vel crasso
amserinae pennae caule inspirentur. IIis pituitam copiosius
ac valentius educit euphorbiuum cum horùm aliquo per
v
 996 APETAroY KAIIIL421OKOY XPONI£2N VOY>QV
Ed. Oxon. [128] - - Ed. L. B. (115. 116.)
• £ùv τινί τόνδε μιγδὸν' άτάρ και ἐλαίοισι δέ μίοyεται χλευ
¥iv® , oixvtovtg jj τά άπό στύgaxog μύgtg. . Üygöv òè yiyve
ται κάgτα ἀς ἐχyvvov* Éyyétr&v òè διὰ τοῦ διyòg y' αύλου.
δίδυμοι δέ οίδε ἐνμφvéες άπό μιῆς εὐgojς, ός ἐσάποδ άμφο
végovov èyyéειν. où yàg àvayevöv (116) j διάστσαις ἐκα
végov μυκτηQog iöim xai ίδίη. τίμτgσται yàg j x£paâh aù
vtxa xaì ògiuύ άλyog &igést. τά δέ διὰ τοῦ στόματος άγοντα
qλόγμα, σίτητι, κόκκος ό τῆς κνίδης, τέτεQι, σταφίς άygin*
τάδε είν άλλήλοισι και ύtm* £tei δέ και τό μοσήσασθαι
μέν αύτά xai τὸ πτύειν ἐννεχός ἐστι, καί ύδατι ή μελακgijτφ
μίζαντα διδόναι, κλύζειν τε τὸ στόμα καί ἐς τὰ ταgio8uuoe
Tragóσαντο, άνατάσι τοῦ αὐyévog, τό τῆς ἐκπνοής ττνεύματι
xÀùçsiv* £tt)v òè ἐς όσον δέλας τὸ φλεγμα άyóymς , λούειν
xai xaraiov&iv vjv xsqgì}v κάgτα πολλφ δεguj ύδατι ἐς
διαπνοήν. ioyvgai yàg yiyvovrai σφηνόσιες, δεῖπνον εύτε
λᾶς : ἐστω δè καί οίνος ἐς άνάκλησιν τοῦ στομάχου' μέλα
7ãg τοι καῦ ἀδε τονζει. ἐπ}v òè μεσηψύ την δύναμιν ἐδgá
ojg, x\vouj ygäo τὸ ἐννήσει, λίτgov ττολλὸν ἐμπάσσων ii
mixtum ; quin etiam cum oleis misceri potest gleucino aut
sicyonio aut cum unguento e styrace : at valdeliquidum effici
tur, ita ut fusile sit; infunditur autem per masi fistulam,
quarum duae sunt, ambae ab uno canale derivatae, ita ut utri
que simul uma vice immitti possit: neque enim tolerari
potest alteriusque naris sigillatim dilatatio: caput enim
protinus incenditur et acerbus dolor invadit. Ista vero,
quae per os pituitam eliciunt, sunt sinapi, coccus cnidius,
piper, herba pedicularis; haec sibi invicem commixta et
per se adhibentur. Quoniam autem ista mandere et com
tinenter exspuere licet, cum aqua vel mulsa vel posca
mixta dentur ad eluendum os; ad tonsillas etiam reflexione
colli depellatur humor, eaeque emissione spiritus colluam
tur. Ast postquam pituitae quantum libet eduxeris, caput
aqua plurima calida lavato perfunditoque, ut in eo perspi
ratio fiat, siquidem validae sunt obstructiones. Coena te
nuis esto, in qua tamen ad restituendum stomachum vini
aliquid adsumatur, quoniam iste plurimum laborat. De
:inde viribus interim aegri , confirmatis lotione consueta
 €9EPAIIEYTIKON BIBAION A. 997
Ed. Oxom. [128. 129.] - Ed. L. B. (116.).
άητίνης τῆς άπò τῆς τερμίνθου τοῦ δὲνδgeog èvrjxov öìxijg
δραχμάς δύο- δε δέ τὴν ἐπιοῦσαν ημάgnv aiug της όινὸς
êvδον , άφατgéειν , ός εἰσω το go8eivov τὸ δgyαvov xavetóvov
εύμηκες ή τὸ καλεόμενον [129] ατοQÜvm, jj si vis ἐλλειτός
argòς τάδε ἐγει , χηνός χα) ττερου τοῦ καυλοῦ τοῦ ταχέος
άπολυμαντα τέμνειν τὰ νεῦρα ἐς όδόντω, öxos arguoriiga*
»αι τόδε ἐς άνα κατιévau, uéαφι τῶν ἰσόμοειδóv* értivoz
&μφοτάgaiov ysQai xivésuv, ός ἐvyyagdoootvo ίτό τόν όδόν
των δ yögog. άnùin óè xai ττολλὴ τοῦ αίματος ή φοgij*
φλάρες yàg ioyvai τηδε xgaivovot xai τὰ στόματος μαλακά
*ai εὐτμητσ. £aov òè xai τοίσι δημότησι τολλοί τῆς ἐγχα
Qótog oi τgόποι και ßováyyov τgnyείησι καί φύλλοισι δέ
φνns £ngoiot, ἐνθέντες τάδε ή τιαί δακτύλοισι κινδειν εὐτόνως.
x£vóaavra öë öxöoov yQij* άστω δέ πλῆθος ἐς κοτύλης τὸ
ijuov* uàooeiv απόγοισι καί δ£vxgijvg, ij £ngöv τι ἐσχαιμον
èμφvojv, xnxíócz ij oyotjjv ovvtvnQtnv jj ßahaüovtov. jv
ôë érti vovvéοισι ί κεφαλαλγin uiuvm , jv τε άποπούnrat,
aύτὸν χαλ ἐς τέλος jxetv vijs inrgeins. φιλυτόστQoyov yàg
-*
-

utere, cui multum mitri inspergatur vel in qua resinae

terebinthinae drachmae eliquantur duae. Postero autem
die sanguinem ex interioribus nasi partibus detrahito ; qnod
fiat immisso longo instrumento, quod cateiadion, vel eo
quod storyne vocatur; vel si quis haec non in promptu
habeat, oportet anserinae pennae, abscisso crasso caule, ner
vosam partem denticulatim instar serrae incidere idque
intra nares immittere usque ad ossa ethmoidea, ac deinde
utraque manu agitere, ut a dentibus scarificetur locus; inde
sanguis facile et copiose effluet: tenues enim illic venulae
desinunt et caro mollis est atque incisioni opportuma.
Alii multi sunt apud vulgum scarificationis modi: uti her
bis asperis et aridis lauri foliis, quae naribus immittunt
digitisque fortiter dimovent. Ubi vero , quantum satis
fuerit evacuaris, (quod erit heminae dimidium,) nares
spongiis e posca detergemdae sunt vel iis aliquid ex ari
dis medicamentis, quae sanguinem supprimunt, inspiram
dum, ut galla vel alumen scissile vel balaustium, Quodsi post
haec cephalaea vel perseveret vel desinat, ad curationis
 298 APET.1IOY KAIIIL440KOY XPONIQV AwoYxQv
Ed. Oxon. [129.]
v w • em w w -
Ed. L. B. (116.
/ <s
117.)
v »

*axòv xaì èv έδgm 7(ov τὰ πολλὰ φωλεύει. yg) όν άφα

Qέοντω τὰς κόμας ἐugô, xai yàg τόδε κεφαλή δyniovöv,
xaiav TtvQiyov καντήσων, ἐπιπολής μὸν ἐς μύας : ijv òè μά
ogt δατέον ἐσέλης, ἀπάνενδεν και τὸν μνόν- μύες yäg xav
p. va - / *w w » - a*

δόντες ἐασι σπασμόν προκλφοιες. xjv μὸν ἐπιτολής καύσης,

* » a w v c. a. • ct Y .^ / v v

oivov εὐαδδn λευκὸν ἐυν άοδίνφ κστοιονεῖν άλις. όδόνην δέ χg)

/ • a. - > / r. c * a -

v£y£αντα ἐπιτεταννύναι τjαι ἐσχάρησι μέσφι ήμέgnc vgirns

• -m/ c' * / a. / c.

ìjv ôè ßa88iov άσαι αί δοχέgat, ττQdoov yQij xöunv §ùv άλί

vQipovro. ijöë êg ö9öwnv èyyQioavro τιθέναι • τί δέ τgity
xnQovijv èx άοδίνου έπί τοῖσι ἐτιττολαίοισι ή φακὸν δύν μά
Àuri ἐπί τῆσι θαδίοισι ἐσχάρησι τιδέναι. öxöog öë êti
tórsúí qd Quaxa , άλλη πm ysyQáperat. £rauöv τινες ύπëg
μέτωτον κατά τ}ν στεφάνnv τὸ δόαμω άχQig άστέον και τόδε
άπιζεσαντες η ἐπικόμαντες μέσφι διπλόης ἐς σάgκωσιv ijyayov.
c w w • / - > / r. a. •1

oi δέ καί ἐσέτQωσαι τφ όστέφ μέσφι μήviyyog. (117) εὐτολ

μα δέ τά άκεα. έλλά χθήσύαι. xjv ἐπί πάσι μέν j xega

finem procedendum est, quia malum facile reverti solet

et confirmatum plerumque delitescit. Oportet itaque, cri
mibus novacula derasis, (siquidem et hoc capiti prodest,)
ferramentis hoc candentibus inurere; si id in superficie
tentes, partes ubi musculi sunt: sin ad os pervenire cu
pias, procul a musculis, quia musculorum ustio nervorum
distentiones excitat. Ac si superficiem inusseris, vinum odo
ratum, album cum oleo rosaceo infundere sufficiet; lin
teum vero madefactum super crustas extendere oportet
usque ad tertium diem. At si crustae altius descendant,
porri comam cum sale tritam linteoque illitam imponito.
Tertio s die crustis summam cutem ocupantibus ceratum
ex oleo rosaceo , profundioribus autem lentem e melle
superdato. Ceterum de medicamentis cicatrici inducendae
aptis alio loco conscribemus. Nonnulli supra frontem se
cundum suturam coronalem cutem usque ad os inciderunt,
eoque etiam ad diploem scalpto vel inciso vulneri carnem
rursus induxere; alii os perforariunt usque ad cerebri
membranam ; haec profecto audacia sunt auxilia , iis ta
men utendum, si aliis omnibus tentatis cephalaea adhuc
 ΘEPAIIEYTIKOV BIBL1ION A. 299

Ed. Oxon. [129. 180.] Ed. L. B. (117.)

λαtn èrtiuiuvm, ô ôë voo§ov εύθυμος ή δ τόνος τοῦ στόμα
τος άya96g. jv ἐκ τQooayooyijs δωσι, yvuváαια δgόά ἐς
or£gyα xai όμους, χειρονομtn , άλτήσιον θολ), άζαλοις καί
*j £vv€υταίδευτος ἐν τούτοιs άνείλησις : vgáptg τά πQότα και
τά υστατα σκελόν, κεφαλῆς δè êc puéoov. τιττοκοπίη τά
êurávvsiv £vv£yijs* qoiviooeiv ôè καί τ}v x£paÀijv, άλλοτε
μέν οίνητι ἐυν άgτφ διπλόφ èyyQiovra, ός μ) άφόgnrov
είη τὸ πῦρ ' άλλοτε δέ φάρμακα ἐνναλείφοντος, ἀς τὸ εὐy
άετον τὸ διὰ τῆς λιμνήστιδος καί εὐφοQßiov καί πvgé9gov.
άχει δέ καί άνοδον τεgi ve τὸν ἐν καιgφ τóvov xaì èg μό
χλενσιν τῆς άίης τοῦ κακου, δαίμίης ό άπός καί τά δύν
τjòs qάρμακα, δκόσα ἐσοιδαίνει τὸ δέσμα καί ίόνόοισι ἐκελα
èxqύει θλαστήμστα, δίαιτο δέ j μέν ἐφ εκάστω τύν άλ
yéων λεπτὴ, δλιyoTtorin xai ύόσοποτίη ἐπίτgogòsv μάλι
ora άκεός τινος. §ίμτταν δέ δαιμόων μέν άφὰς, zgouuύτον
[180] καί οxogööoov xai άποῦ τοῦ σιλφίου, οινήπιος δὲ μχ
Atáyyv. xai yàg τὸ δguύ αύτέον τgòς τj τοῦ στομάχου
άgerj xai äg x£paìjv ουκ άγαθι, φλέγμα χυον καί διαπvéov
inhaereat et aeger bono sit animo et corporis, firmum ha
beat robur. Ad exercitationes recto corpore sensim pro
grediendum est, quibus pectus atque humeri moveantur:
adhibeatur manuum gesticulatio: halterum jactus: saltus:
atque inter haec perite corpus intorqueatur: frictio primo
et postremo crurum, medio tempore capitis. Capiti pix
continenter illimatur; idque rubefiat, modo sinapi cum
duplo pane inungendo, ne calor intolerabilis excitetur:
modo medicamenta illinendo, uti id quod e limnestide
et euphorbio et pyrethro constat; proficit etiam et ad do
lorem pro tempore mitigandum et ad mali radicem exstir
pamdam thapsiae lacrima et cum hac medicamenta, quot
quot cutem tumefaciunt et tubercula varis similia excitant.
Victus ratio im omni doloris genere tenuis esto: potus
exiguus et aquae potio, praesertim ante auxilii cujusvis
usus. E toto acribus abstineant, ut cepis et alliis et la
serpitio: a sinapi vero non prorsus, siquidem hujus acri
monia praeterquam quod stomacho prodest, capiti quo
• que non ingrata est, pituitam dissolvens atque difllans
 30O APETAIOY KAIIII440KOY XP0N1Q/v voY>QV
Ed. Oxon. [180.]
xw - a • a* m. •
Ed. L. B. (117.)
v > w

# διελαὐvov x&ro. δστgtov xdxto rov xóauog xai É; τά

voÜδε εῖδεα, πισσου και όχgoi xai δολιχοί- δεύτεQov φακοῦ,
o; ys èyovov μέν τινας άgerάς πάριός τε xai èwxgtotog, wega
Aijg öè tàrjouov xai τόνου ποιητικόν• πλ}ν ἐιμηθέντες ἐùv a. •

aretégv oùx άποδενωτέοι* zövögov ôè o? -ve τλvroi yagtevves

§ύν ούφ και μέλιτι δσον ηδόναι καί τὸ ἐκ τουτέων άόφnuo,
»αι οί δύν άττλοται τωμοίσι. xo).où yàg xai οί ἐν τῆ xogv
»etg xaQTtoi, xdgov, xogtóvov, άνίσου, σελίvov òè τοντὰov
- a. -

*g£wooov jj jjòüoouog ij ßorávm xaì yìjyov τgòς τοῖσι εὐρό w - - -

δεαι, ίσχονσί τι καί οὐgov àyoyöv xai φνσόν ἐ$oöov. xgéóv a. - v »

δέ τονngὰ μέν τά παλαιά πάντος - - v&ooqayj δέ άλέwvogog,

- a. w »m « a. a.

πτηνόν ή φάσσω, η τελειά καί τά άλλα δxόσα μη μάλιστα

- / w *. •

attovg , ovóv τά άxgsa , λαytoός ό όπτός * 3oög òè xai öog

παχύνόν, τε καί κεφαλῆς πλησμιον' ἐσιφος δέ οὐ ττάντη κα
w / v w r • / c - » •w

xòg, yαλα καί τvQoi x&qaÂαλyésg. iyòüων οί τετQaiov fjöè

• a. v / >r / v c - v « a.

öxöσοι κατὰ χόgnv άQuo vot. λαγάνων δè ἐφόδν μέν öxöσα

vel per inferiora depellens. Leguminum faba pessima est

et ejus species ut pisa tam pallida quam longa; secundo
loco lentes, quae quibusdam sane ad concoctionem et
excretionem promovendam praeditae sunt virtutibus, ca
put autem replent et dolorem movent, cum pipere tamem
elixae mom sunt repudiandae. Alica et elota suavis est
cum vimo et melle quantum ad dulcedinem sufficiet; et
ex eadem quoque sorbitio et eadem cum jusculis simplici
hus. Optime vero faciunt in condimento, Carycaea dicto,
caryi, coriandri, amisi et apii semina: his autem praestat
herba menthae et pulegii, quae praeterquam quod bene
oleant, vim etiam quamdam habent et urimam mo
vendi et expellendi flatus. Ex carnibus vetustae omnes
malae sunt: ex recenter interfectis gallus utilis est; et
inter aves palumbes et columba et quotquot non ita mul
tum pingues sint : suis extrema, lepus assatus; caro autem
bubula et ovilla succos incrassant et caput implent: hoe
dina vero non prorsus mala est. Lac et caseus, capitis
dolorem movent. Ex piscibus saxatiles deligendi et quot
quot in regione optime habeantur. Ex oleribus assuman
tur quaecunque ventrem et urinam. movent, ut malva,
 ΘEPAIIEYTIKOM BIBLMIOM A. 301.

Ed. Oxon. [180.] , , Ed. L. B. (117. 118.) :

oögov xai xoiìtas irayoyà, uaháyn, βλίτον, τεῦτλον, άστά
gayov * ógiuù òè xai wgáußn* óμά δό δQuδακίνn Tràvrov ägt
ατον' άζαι δè τοynQaì xaì àqyöczi, άαφανίδες , yoyyvìiòες,
ύταφυλῖνοι- οὐgnrixά μέν, ττλγαμια δά- σίσσgov φνααῖδες μέν
xai στομάχου ἐπagτικόν, οίνος λευκὸς, λεπτὸς, χλυκὺς μέν ἐy
7*ygåýòο, στύριος ἐγον, δς μλ ίσχειν την χαστέρα- τgáynuæ .

ττάν κεφσλαλyès, Trìjv (118) φοίνικες πάσης ἰδέης. ούκων

δέ ότῶgn xai σταφυλῖ τgoonvës xai δ τι ἐν ἐπί της άgnc
άguovov. τλησμον) ττάντων καί τῶν ἀφελούντων κακόν. xá
xtov ôè άπεῖpin* xάτοι άπειρίης μόν άαινέστεgov* ét 3Âαβόες
ôè xαί , οὐδε. ττεgitavos ἐσθεν ἐπί τῆς κοιλίης ἐκκgige , εὐ
πvoov òè, εὐφοροι' άguovov òè καί οί ἐπῖ τὸ δείπνφ' αίῶgn
μακρὰ, vjvtuos, άνήλιος τί κεφαλή: xaxòς χάρ αὐτὰρ δ σεί- '
quos. όμιλίη yvvaixös xeyaij, veÜgog, xaxòv èfiioTaotov.
άποδημin ἐς όερμότερον άπό yvyQàv xai άπò Üygόν ἐς £n
eórsoov. §υμφορος δέ πλοῦς καί ἐν δαλάσση ἐαyoy) τοῦ
ßiov* xjv παράιός τις í, áyaόόν λούεοὐσί τε τί άμα
blitum , beta, asparagi : et inter acres brassica: inter
cruda omnibus praestat lactuca. Radices autem vel eli
xae pravae sunt, radiculae et rapae et pastinacae urinam
quidem cient, sed caput replent ; sisarum inflationes fa
cit et stomachum in tumorem attollit. Vinum album,
tenue, dulce, adscribatur, quae ita adstringat, ut alvum
tamen non supprimat. Omnia bellaria capitis dolorem
faciunt , omni palmularum genere excepto; ex fructu,
opora dicto, ficus et ovae prosunt et quicquid suo tem
pore sit optimum : omnium vel juvantium repletio nocet:
magis autem cruditas; defatigatio minus quam cruditas
offendit, quae et ipsa tamen noxam infert. Deambulatio ma
tutina exonerato prius ventre proficit, citra tamen spiritus
difficultatem aut lassitudinem: post coenam etiam optima
est. Gestatio usurpetur longa, sine vento, ubi sol caput
minime feriat: id enim offendit sirius. Cum muliere coi
tus capiti nervisque officit et convulsiones provocat. Pe
regrinatio in calidiores ex frigidis et ex humidis in sic
ciores' locos convenit. Confert etiam navigare et in ae
quore vitam agere ; et si quis in maritimis regionibus dé
302 4 PETAIOY KAIIIL4/1OKOY XPONI QV MOY> QM/
Ed. Oxon. [180. 181.] Ed. L. B. (118.)
vpvygj xai vjyeovai τη δαλάσση και τήσι ψάμμοισι ἐywokly
δόεσσαι καί βιοτεύειν ἐς δάλασσαν- δτεQoxQavtng vaùrà;
άκεα. öxoiov yàg vj x£φαλή δλα άκεα τgόσφοgo, τοῖςδε
πρὸς άττον τῆς κεφσύης μάgog zQéεσθαι καλόν. öxöσοισι δέ
èx τόνδε άφυκτος ή νουσος, ἐλλεßögg ygêçoça, vj §oyáry
*aì òvvavorât, qtávvov àyoyj. -

[131] Ke p. 7. [69egareta oxovouovvxóv.] Kaì àx

διαδέιος μέν κεφαλαίης yiyvsrai owovoòvin* àvàg xai αύτ}
argórn ἐπ' αἰτίησι φύεται, αίμοόόοδοον όδου ἐπιοχάσι, xjjv
άπό άινὸς αίμα μ) ôém tgógôév όέον η μη διαπvénrai τὸ
oxijvog ij iögört j tövg Ttgöo$ev τονείμενον. ην μέν όν
èri rj xsqgìaim £vvovj, τάδε χα) τgijασειν ἐς ἰησιν, άπόσα
êti vjov xeyakairov λάλεκται • τίσι δέ xai ßaiövsgov ijo8a
yQ) ἐς τέλος τόν άxévov, ίστεgov qQ&oo ' ijv δέ άπό τευ
ètuo géαιος ύygöv j voÜoος άποßj, τ}ν δυνήθn êwxQtoiv xi
véειν. Üyuειvòv yàg vijg qyüoiog ij vo^uvögouin. ijv òè ì uèv
uάλη, τὸ δέ πάδος aiim, êti uèv vjov άλφαι ἐπιοχέσεσι

gat, bonum est aqua salsa frigida lavari et in mari na

tare et in arenis volutari et juxta aequor habitare. He
terocraniae eadem sunt remedia; nam quae toti capiti pro
sunt, eadem singulis ejus partibus adhibere expedit. Qui
cumque per haec morbum mon evaserint , . helleboro albo
uti debent, ultimo valentissimoque omnium evacuantium
auxilio.
C a p. III. [Curatio scotomaticorum.] Et cephalaeae
succedit vertigo et ipsa per se quibusdam de causis oritur;
ut ex haemorrhoidum fluxu suppresso : vel si e naribus
sanguis non effluat, qui prius effluere consueverat; vel si
corpus sudorc aut exercitatione non perspiret, labori
prius assuetum. .Itaque si ex cephalaea subsistat, eadem
curandi ratione uti convenit, quae in cephalaea proposita
est; quaenam autem violentiora atque ultima adhibenda
sint remedia, posterius explicabimus. Sin ab aliqua hu
nmorum suppressione morbus inciderit, usitata excretio mo
veiidä est , mam salutaris est maturae reversio. At si haec
moretur et increscat malum, in aliis suppressionibus, sive
 , ' • €epAIIEYTIKON LIBAION -4. 303
Eâ. Oxon. [181.] - Ed. L. B. (118. 119.)
vjov διά όivög ij. iögtóvov φλὲρα τέμνειν τ}ν ἐπέ άyxövv*
#v δ' ἐti jtavv τλημμύgovru j οτληνί η τινι τόν έν τοῖos
μéoouoi oitìáyyvtov, âgj/ov jj oixùn* ygj òè öxöσον ἐν ἐκ
qλεβός ττολλὸν ἐκgj, τοσόνδε ἐκ τόδε άφαιρέειν αίμα. τόδε
yàg τῆς τροφάσιος η ταοφή, ἀστες δη καί γαστής ' èrì òè
vóôs v& vjg xsyaXijg äx£α ἐννάπτειν, φλεθα τὴν ἐπι τά
μετέπφ δg0jv τέμνοντα, η τάς ἐκατόρωθεν τχς άινὸς ταός
τοῖσι κανθοῖσι, σικυην τj xoQvqj τQooßάλλειν, ἐκκόπτειν
vὰς άgtnQtag, $uggìv vjv xsqgìjv, φοινίσσειν, φλεγμα άγειν
δά άινόν τταρμικοῖσι ή διὰ στόματος άκως ἐλεζα' άπαντα
argάσσειν ἐν κόσμφ τὸ ἐπί τῆ κεφαλαίη signuévœ , ττλ}jv.
δκόσον κυκλαμίνου χυλός ή άναyaÂÃiöog èyyvvös £ig vjv άνα
§ysi rhv argöw9eoiv. ἐπήν δέ τόν άμφί την κεφαῖ}ν άκάον
jam ἐς τάλος, δxόσα βιστότερα ἐς τοὺς σκοττάσεως, τάδέ χgh
argfjogeiv, ἐμάτοιοι τοῖσι άπό δείπνον ηδὲ τοῖσι άπό άαφα
viótov ygéko0«ι, τὸ ἐκ τοῦδε όδον ἐστί, άτάρ ήδè ἐς ἐλ-.
(119)λεβόgov τταQασκευήν, μελέτησι yàg ygj, τοῦ στομάχου
eorum quae per mares, sive eorum quae per sudorem ferri
consueverant, vena cubiti secetur. Sin ex jecinore aut
lieme aut alio quovis im medio corpore positorum visce
rum humoribus redundante vitium sit ortum , cucurbi
tula subveniet; oportet autem quantum sanguinis per ve
nam tantum ex his cucurbitala detrahere; is enim sicut
etiam venter causam alit. • Postea capitis remedia usur
panda; vena frontis recta aut eae, quae in utraque parte
masi juxta ocul9rum angulos jacent, incidendae: admo
venda vertici cucurbitula: arteriae secandae: radendum et
rubefaciemdum caput: pituita educenda vel per mares me
dicamentis sternutamenta excitantibus, vel per os sicut am
tea praecepi: omnia denique, ordine in cephalaea impe
rato, exequenda, nisi quod insuper cyclamini vel ana
gallidis succus naribus infundi debeat. Verum ubi omniâ
ad cephalaeam remedia praestiteris, valentiora haec contra
%'ertiginem adhibenda sunt auxilia; vomitus a coema et
postea ab esu radicularum, uti. oportet, ut per haec etiam
ad assumendum helleborum homo praeparetur ; mam ante
vehementia voniitoria assuefaciendus est vomitioni stoma
304 APETAIOY KAIIIL440KOY XPONI (2M NOY> QM/
Ed. Oxon. [1§1. 132.] Ed. L. B. (119.)
êu£eiv, ἐπι τοῖσι δεινοτ£gouot $uerngtotot. άτάg xai τὸ
qλέγμα λεπτότεgov vöv 7iyveras, xaì èg tò ἐλλάogov εὐgu
vov' ἐλλεßögov ôè δόσιες πλεύνες, τοῖσι μέν ioyvgovégovov
êgîav èc uéyεύος άμης η άλίγον άδgότερον τετμημévav £v
yövögq ve πλντφ ί φακφ η δόσις : oraòuòς δέ δλxijs Ògay
μαί δύο. ἐπί δè vóv άσσενεσrégov xai ίσχνοτégov τὸ
êpnua $úv μέλιτι μέτgov uvorùai δύο ή τg*is * vijαδε του}
ouos δ vgótos άλη τη λέετaι. μεσnyῦ δὲ ἐκάστον άκεος
ίπανατgêgêiv τὸν νοσέοντα ἐς τ}ν τῶν μέσων ύπομονήν*
&gηψειν δέ xaì èri voios trago§voμοίσι ἀδε διαδεειν μέν τὰ
oxάεα ύπάρ οφvgά και γούνατα, καί χειρός xagtoός τε xai
ßggyiovag èv&gδε τῶν [182] όμων πρὸς τοῖσι âyxóov. vér
άτες κεφαλjs, όδόνον μύρον ἐυν άζεῖ. Ève pijoav òè zg) rj
άλαίρ ἐgτύλλιον η στονδύλιον η κισσοῦς ή τί τοιόνδε. ává
vQripig äxQov xai τgoούτου- δοφgnovg öíeos, 7λήyovos,
ijòvóαμov xai τάδε ζύν δέ διάστωσις της yévvos* £g0 ötn
7άς ἐgsùovoi τάς χνά9ovs' 7αρχαQuouòς ταQuoόμίων, ἐμέτον

chus: quin etiam pituita tenuior ita efficitur, quaeque hel

leboro facilius dissolvi queat. Hellebori autem exhibendi
modi sunt complures. Valentioribus dari potest ad ma
gnitudinem placentulae vel paulo liberalius incisus, cum
alica elota,vel lente, et pondus sit ad drachmas duas; imbe
cillioribus autem et tenuioribus praebeatur cum melle
decoctus, ad cochlearia duo vel tria; confectionis vero
modum alio loco declarabimus. Caeterum inter singula
remedia cibis refici debet aeger, quo ea, quae interim
adhibentur, remedia sustinere valeat. Porro in accessio
mibus ita succurrendum est; crura supra talos atque ge
mua manusque carpi et brachia infra humeros deliganda
juxta cubitos. Caput oleo rosaceo cum aceto perfunda
tur : oportet autem oleo serpyllum aut spondylium aut he
deras, aut aliquid horum simile incoquere. Extremorum
usurpetur et faciei frictio. Acetum olfaciat, mentam,
pulegium , ipsa quoque cum aceto. Dentes diducantur,
siquidem aliquando maxillas collidunt; titilentur tonsillae,
ut provocetur vomitus: nam interdum, rejecta pituita, a
 ΘEPAIIEYTIKON BIBLMION A. . . 305
Ed. Oxon. [132] • Ed. L. B. (119.)
τρόκλησις. άτί yàg èwyúo, worè φλέγματος άνάγροντο ἐκ τοῦ
töqov. τάδε μὸν όν ἐς τ}ν τοῦ παροόνομού ταgnrogtnv xaì
oxéòaouv τοῦ ἀοφόεος. διαίτης δέ τεgi άπάσης τῆς ἐν τj
�εgaTtei, xai της ἐς aῦσις τάδε ψιyvóακα. ίτινος τονλῦς,
×axòv δε καί άύπνίη' ττολύς μèv yàg yagvâ τάς αἰσθήσιας
τῆς κεφαλής' άτμόν ττλημμῦgg öwvog άπάσης ταῖδιος. τάδε
μέντοι ßág&og xai ijyov καί μααμαQvyóv έστι αίτια, τῆς
voυσου τὰ ἐμθολα' άygvTtvin δέ άττεττον, άτgogov, xaua
vngöy, τό σκήνά άθυμον, εὐπαgéyoyog ij yvóum: διὰ τάδε
άηύίως μαίνονται καί μέλαyyoìéovgv oùç Éüugogos òè, ô
PιέτQuos ἐς τύν τῆς τgoqjg oixovouinv xaì èg άνάπαυλαν τῶν
δι' ημέρας καμάτων, τgóvoua xai èruowj. ττροεδgin τῆς
*οιλίns ἐς άπόκρισιν. διαπνοῦς yàg ij uάτον αίτίη κοιλίη.
άναταιμς αῦσις σκελῶν δι' ημιτυμßiov τgnyévov μάσαι φοινί
§ιος, άτειτω νότον και πλεvgéov, ίστατα κεφαλής' άπὸ
vovv&ov ττερίτατοι, τgoonvéες μέν άρχήθεν και ἐς ἀπότανσιν,
èrtirgoyov òè oi μέσοι, jgsuin , xaväατασις τοῦ πνεύματος
ètti voiov ττεgιπάτοισι ἐστω. άναφωνέειν χα) τοῖσι βαgéσι -

.*

temebris excitantur. Hactenus de accessionis levamento et

tenebrarum discussione. . At de universa victus ratione
tam inter curandum quam post curationem ita judico.
Multus somnus et vigilia multa pariter offendunt ; mul
tus quippe somnus capitis sensibus torporem inducit, va
porum exuberantiam et ad quandam actionem segnes fa
cit: haec autem gravitatis et tinnitus aurium et splendo
rum ante oculos obversantium causae sunt, quae omnia
sunt morbi symptomata; vigilia vero cruditatem facit, cor
pus alimento privat, lassitudinem corpori inducit, men
tem contristat et alienationi opportunam reddit: quapropter
hi in furorem et melancholiam facile incidunt ; moderatus
autem somnus ad rectam alimenti distributionem et ad re
quiem ex diuturnis laboribus confert. - Subsistendum , ut
reddatur alvus: etenim haec perspirationis maxima causa
est; deim crura asperis linteolis fricentur usque ad rubo
rem et postea dorsum ac Jatera, postremo, caput. Ab his
ambulatio in initio ac fine lenior; in medio tantum non
cum cursu; quies rursus ac spiritus receptio post ambu
AbaEtAEVS. V. -
306 APETAIOY KAIIII 44okoY-xpov IQv voyx^v
Ed. Oxon. [182] Ed. L. B. (119. 120.)
'q 86yyovov uóìov zQe6uevov iy&iv. ö££*£ /àg xsyahjc Ju
ατάσιες, κgorêpov 7ra/goi, è/xegóÀov διασφόδιες, όφθαλμόν
τgησιες, ijyov- öxoij* μετgín óÉvgovin xeqaÃj άνηίστον •
&reutæ óè xatgòg &iógns èc öwtvojv τοῦ παντὸς κεφαλής
£&geos, tÃj9os δέ άσras toììòv, πλ}ν άπόσον ἀκάματον j
êtî ÉÀiyμοίσι τοῖσι του yogtov μnôè §vv£yéov xauTrjg aiógn
yiyvés9e0.• ίλίyyoov yàg τἀδε τgoxÀrjausg. • εὐθέες δέ xai μα
'zgoi και λείος ἐστον καί οί πεgitarot. jv μόν όν ἐν ἐόe,
äooi ägtotov, ägrov μόνον δg&yeiv, öxöoov μηδὸν ἐμποδὼν
votyi ; vuvaotosos éuuεναι. (120) TrgoTreté pò&v zàg ygj- xs
qαλj xai y£gsg xai αί τόνδε τgάμες * éxi òè τοῖσι oiov
frgnétos ἐς ἀνάκλησιν δέguns xai εὐσσgxtjg xai τένον' άτειτα
x&qaÃ}v τgißεσθαι δgδιον, ἐαντέον μέζοντ ύττέχοντα ^ άτάg
xai τά yvuváατα ἐς τQayjìov τQij6iag xaì è$ δίωσμov yagów
ovvretvst, εὐποιδεύτως' ίτεgauejQ&Jvra òè ygj tjv xeqaîjv
xai τάς όιμιας yvuvásiv χειρονομίη ή δίσκωv ßoÅj, qùorsi
Σεὐyro, Trvyuj* xaxòv òè σφαῖρα, μικθή τε και μεγάλη- τῆς
• • .• •, - -

lationem. Vox exerceatur, graves potius sonos emittendo;

acuti mamque caput distendunt , in temporibus palpationes,
in cerebro pulsationes fäciumt, oculos inflant, in auribus
tinnitus movent; vox tamen mediocriter acuta capiti prod
est. Deinde gestationis tempus erit ad gravitatem omnem
capitis difflandam ; haec autem multa sit, sed citra lassitu
dinem : neque vero in tortuosis tramitibus et assiduis vitae
flexibus, quia haec vertigines creant. Ambulationes rectae
longaeque ac laeves sunto. Quodsi prandio assuêrint, pa
nis solus offeratur et quantum exeroitationes non impe
diat: nam ante has concoquere oportet. - Caput et manus
exercendae fricandaeque; in his vero leniter agendum, at
revocetur calor et instauretur caro et restituantur vires;
póstea suum ipsius • caput erectum fricato, diutius : hunc
laborem sustinens.” Quin et exercitationes scienter factae,
ita ut cervix tumefiat et manus circumquaque protruden
tur, corporis^ contentionem faciunt. Porro, alte sublato
capite, oculos' exercere oportet mamuum gesticulatione
aut discorum jactu aut caestibus decertando. Obest autem
 GEPAIIEYTIKON BIBLMION 4. 307
Eâ. Oxon. [182. 183.] Ed. L. B. (120.)
vàg x£go hijg xai τόν όφθαλμὸν αἰ δινησιός τε και άνατά
αιες σκοτέόματο; τοιδουσιν. άgtovov άφάλοεις xai ögöμοι. τὸ
δζύ μέν ττάν, ἐς τὰ σκέλεα πάντων τονοδοτες , pvyQoÅovotn •
&λουσίης κQéασων' άλουσίn òè δεQuoÀovotns* ατύμαι, τυxvó
oat, £ngijvov x£go h}v, pvyQoÅovotn övvovováτη, άγείης j
«αταστάσις. iyQijvat, λύσαι, άλνόσαι, δεQuoÀovo in òvv&
τωτάτη, κεφαλής yàg voῦσον αί τgogâαιες. τοιοίδε καί οί
vövov ßagvjxooi. jav[138]yin ἐπι τοῖσι ψυμνασίοισι ἐς κα
τάστάσιν τοῦ τσαέχον. τίεσις τῆς κεφαλής ἐς τήν τοῦ δέg
pavog άσιν. TgoTtöoiss ίδατος πόσι ή οίνον ύδαgéog äg
orov εύτελες, λαχάνον κόμης τά μαλδακτήσια, μαλόγης,
τεύτλον, θλίτον, ἐμßauua, εὐστόμαχον, εὐστομον, κοιλίης
μαλδακτικὸν, ά£aQèg òè x£φαλὴ, διὰ δυμον ή σύμβgns ij
oiyjttog. óóv τά δεόμὰ χειμῶνος• δέgeog òè và pvyQà,
zvuvà voü öorgan&όεος, μλ όττά, ἐλαται, φοίνικες, τάριχος
dìgσίον, yövögog Tthvvòς , εὐν τινι τόν y\vx&ov, öxögov
3jòüvas gigsvöv. ἐπί τοίσδε άλες, ήαεμin, jjovgin ' xαί άκοής
pila ' et parva et magna, etenim capitis et oculorum cir
cumvolutio atque intentio vertigines inducunt. Optime fa
ciunt saltus cursusque, quin et omnia acria crurum ex
ercitia totum corpus roborant. Frigida lavatio potior est
quam nulla: nulla quam calida; frigida lavatio caput ef
ficacissime astringit, contensat, siccat, quae salutem red
dunt: calida lavatio potenter humectat, dissolvit, tene
hras offundit, quae res morbi capitis causae existunt: hu
jusmodi sunt austri,' qui auditum gravem faciunt. Post
exercitationes, quies, ut perturbatio sedetur; capitis com
pressio ad pruritus in cute commotionem. Ante cibum
aqua vel vinum aquosum propinetur; prandium tenue sit,
in quo olerum coma adsumatur , quae ventrem emolliunt,
malvae, betae, bliti: liquamen stomacho et pato conve
miens, alvum leniens, quodque caput non gravet, e thymo
et sinapi et thymbra confectum; ova hieme calida, ae
state frigida, putamine exuta, non assata; olivae, palmulae,
salsamentum vetus ; alica elota cum aliquo e dulcibus
quantum ad hanc condiendam adsumere , vélint , et cum
his sal. Otium imperetur: quies et vocis et auditus; am
V 2
308 apETaroy KAIIII44oxoy xpoyiov woYxov
Ed. Oxon. [188.] Ed. L. B. (120. 121.)
xai λαλιής. ττεgttarot άδα ἐν εὐτvoov* sügagu ij òévóg*ov
# Boráyyov* ijv òè ês êëìtvov ijag, uάλιστα μὸν σύσις ψν
ygoìovv&eiv, outwgöv ύττοχguoàuévov λίτ&ί. εἰ δε μη, αzékéz
μοῦνον. τὸ δεῖπνον σιτόδες otov itgtov jj άόφημα yövögov
ij trigáyn άφvoog, äyijda &iterrogº gáguaxtz ôè tà ἐς ηόο
vhv της ττισάνης, τέτεαι, λήγον, ήδύοσμον, κρομμύων fi
τgάσιον σμικgόν, μηδέ όκόσον ἐμπλεύσαι- όζος δέ τὸ δαιμύ
§έμφοgov* xgsöv τὰ ἐκ τιόνων μχ τίονα * , ovöv τόδες καί
xeqaìfì- ttnv& τάντα* τό πληθεῖ δέ τεκμαίQεσΟαι λαyö;
xai τά όngsvrά δέ άλεκτοgis εὐποQog xai δύμφορος. τgá
ynua täv xsqgìαλyäg , τλ}v φοίνικος ή τόν ἀgatov σύκων
3) oraqv%ijg, ijv äyvoog άνθρωπος άη, εὐ τοτοι' ηδέ τεμμά
των εύττεττα καί άxvvoo; xai κούφα, πεginavov, &vunóia,
èv jovyiq èg ütvov άφεσις. ' -

(121) Keq) δ'. [ 0sgarsia ètùnping.] Aw£ov öri

περ μέγα και δυνατῶδεστον ἐς ἐπιληψίην χθέεσθαι. quyii

„bulatio in aëre bono et in loco aut arboribus aut herbis

delectabili. Sub coenae tempus omnino iterum frigida
lavetur, corpore oleo parum inuncto: quodsi fieri com
mode nequeat, crura tantum. Coena constet e frumento,
uti , itrio vel alicae sorbitione vel e ptisana inter co
quendum flatibus experti , et concoctu facili facta; medi
camenta vero , quae ptisanam condiant, sint piper, pule
gium, mentha, cepae aut porri paululum, quantum non
stomachum repleat; porro acetum acre non inutile est.
E carnibus adsumantur pinguium animalium partes nom
pingues: suis caput ac pedes; volatilia omnia; sed quam
titatem conjicere oportet: , lepus et venatio : gallina in
promptu est et convenit. Bellarium omne capitis dolo
rem movet, exceptis palmulis et horariis ficubus et uva,
si homo inflationibus vacet: utiliter etiam adsumi possunt
e secundis mensis, quae facile concoquuntur, midorem
non habent et levia sunt. Ab his ambulatio, mentis hi
laritas, inter quietem et somnos conversio.
:* C a p. IV. [Curatio epilepsiae.] Inter medicamenta
quidquid maximum ac valentissimum est adversus epi
 69EPAIIEYTIKON BIBLMIOV A. 309

Ed. Oxon. [133. 134.] Ed. L. B. (121.)

7άρ οὐ μοὐνον ἐπιπόνον τάθεος και κινδυνόδεος ἐφ' ἐκάστης
ύπομνήσιος, άλλὰ και ίδδης αἰσχεος καί δνείδεος τῆς συμφο
gjg * xai μοι δοκάω, είτες εἰς άλλήλους ἐν τοῖσι ταQo§v
αμοίσι ἐνέρλετον, öxöog πάσχουσι οί νοσεῦντες, οὐκ άν έτι
ζόειν τλαίεν ἐν, ἀλά yàg τά δεινὰ ἐκάστω καί τά αίσχωά
&ναιοόησίn xai άόεησίη xgùtra* §vvouogreiv òè τήν inrgainy
zj άαστῶνη της φύσιος άριστον, εὐτε τῖαι μεταθολjoi τῆς
ijuxins ἐς μέγα άμείρει τόν άνδρωπον. ijv yäg ii §vyj
<9ns τό κακό δίαιτα, ἐν í êu£loreύει ή voÜoος, οίχετο, οὐκ
&τι ἐπιφοιτεύει ἐς τὸν άνδgotov* §vvaTroiysvav yàg τότgόσσεν
άδά. ijv όν τῆς κεφαλjs λάρηται , £voix&v* τjòs árgyra
χα) ταησσειν, öxöσα μοι άμφί κεφαλαίης λάλεκται, άμφί τε
zάς τοῦ αίματος άφ&ugêouag, jò' άμφι τάς καδέgσιας, φλε
ßöv τῶν ἐπ' àyxövos, uerórov της δgσίας, σικύns: [134] τάς
δέ άφαιθέσιας , μῖ μέσφι λειποδυμίης τοιόεσσαι. τgéxìndig
zäg τοῦ τάδεος λειποθυμίn* ágτησίας τέμνειν άπάσας, τάς
τε πάτων παόσω τε καί δπίσω : xavaggias δέ τοιόεσσαι ἐo
Zepsiam uti oportet, ut hominem mom modo adfectu libe
remus doloribus pleno, in singulis item accessionibus pe
riculoso, sed etiam speeiei foeditate et calamitatis. oppro
brio. Et profecto existimo, si semet invicem in accessio
mibus intuerentur et ea quae patiuntur aegroti cerne
rent, vitam ultra ducere non sustinerent; verum a se ipsis
foeda haec atque atrocia cujusque mala sensus privatio et
sublata videndi facultas occulit, Optimum est autem, ut
medendi ratio naturae ductum sequatur, ubi aetatis mu
tationibus hominem haec multum variat; mam si, usitatus
malo victus, in quo morbus alitur, desierit, id ulterius
hominem non invadit, quia una cum eo, quod illi ante
gratum erat, decedit. Id itaque si caput occupaverit, imn
haeret: quamobrem omuia facere necesse est, quae in ce
phalaeae curatione praecepimus, quod sanguinis detractionem
et purgationem venarum, tam ejus quae in cubito quam
hujus quae, in fronte recta est: item quoad cucurbitulas.
Is autem non est usque ad -amimae defectionem mittendgs :
adfectum enim ista res arcessit. Arteriae omnes et ante
ct pone aures incidendae. Purgationes item instituendae,
310 APETAIOY KAIIIIA 4οκοY xPONIQV NoYxQM
Ed. Ox6m. [184] Ed L. B. (121.)
yéag tovréov ττάντων, τj iegj τὸ καθαρτησάρ και τῆς κε
qαλῆς τοῖσι άyovoi φλεγμα* ττολλφ δè òvvavojrego: ëgro
qάguano. gêgês yàg í Éig τόνδε τούς τόνους' εὐθυμίη δέ
xai εὐελπιστίn viónov τούς vogéovrag τλήμονας. ygs;ùv xaì
ττύg qégav Ég vjv x£pakijv. άνύει χάg. τετgijvav òè yg}
τgóra τὸ δστέον μέχQu διπλόης, άττειτα xngotjat xai άπι
πλᾶσμασι χQέεσδαι. ἐς τ' άν ή μjviy$ τόν δστόων άποστή,
vegêrQφ χgh, tegunörreiv τά yvuvà, xjv èti ouxgà àvr£gm
μάχQv aùτομάτου ἀποσπάσιος, ἐως δτε μέλαινὰ κοτε τοντάων
xai πσχεὐn εὐgêôïí í uijviyÉ* xai άπην ἐς μύδησιν η xai
xάσαQσιν τοῦ inrgoù εὐτόμως άκεομένον ἐς ἀτεύ}v Évußj
vò τQóμα , ἀνδgωπος ἐγλόε της voÜoov. • άπί τάσι φοινί
§ιες κεφαλής, ἐννήσεες μέν, ἀκάσαι μοι ἐν τοτοι τgόσθεν si
Q§avov * òvvavorégn δε ή διὰ τῶν κανδαgύων* χg) ôë èrri
τQoo9εν της χθήσιος τQuóv juegöv τίνειν y&λα ἐς τ)ν τῆς
xύστιος φυλακήν, κανδασίδες yàg xàgra oivovtav xùoriv. τόs
μόν άν ην κεφαλ) ττεττόνδα* jv òè và μάσα είσάγη τ}ν αί
quae multo plus quam haec omnia valeant, hiera scili
cet purgante ; et his, quae a principio pituitam eliciunt;
quae medicamenta sui quaeque generis fortissima esse de
bent : istorum enim habitus dolorum patiens est, eosque
alacritas ac bona spes tolerantes efficit. Inprimis autem
opus est ut os usque, ad diploem perforetur: deinde cera
tis cataplasmatibusque utendum, quoad membrana ab os
sibus secesserit ; ossa muda terebra circumcidenda, quam
quam ea paululum resistant, usque ad spontaneam horum
separationem et quoad eorum atra et crassa inventa fue—
rit membrana. Cumque ad putrefactionem et purgatio
memi usque, medelam audacter exsequente medico, vul
neri cicatrix inducta est, homo e morbo liber evasit. Ma
xime omnium rubefactiones capitis usurpandae, usitatae
quidem , quascunque superius proposui; sed his valentior
est, quae e cantharidibus conficitur: tribus autem antea
diebus, quam his utamur, ad vesicam tutandam bibatur
lac, quia camtharides magnopere vesicam laedunt. Haec
utique si adficiatur caput. At si mediae corporis partes
causam' inducant, et ab his morbus oriatur : (id autem
 eEPAIIEYTIKON BIBAION 4. ' 311
Ed. Oxon. [184] • ; Ed. L. B. (121. 122) ;
τίην και τάδε ἐπάγει , τ}ν voῦσον* jxtovg òè τάδε yiyv&vai.
'£vutσδέει yàg x£pa)ii và géog μάλλον ἀς έπί μεγάλα κακά,
jjreg àgy) της voόσου, όκως δ' oùv ivym ,,. pìåßæ τέμνειν
τὴν ἐπ' ἀγκῶνι και ἐπὸ τόνδε, άπό σπλάγχνων χάρ ή άοη;
άτὰς καί καῦaigav- τούαδε μάλλον τῶν άλλων καί τj isgj
«ai xvsvjg® xai κόκκω νῦns. [122] τάδε χάς φλεγμάτων
àyoyά, τὸ δέ xaiQov αύτέων ή σικύn' άπισημάτων δέ καί
ἐπιπλασμάτων ό φόgros sùnâos καί πάντη. ygäyav τεgir
vóv, εἰ μὴ δκόσον δύναμιν αύτέων χινώσκειν, ότι χα) τοῖσδε
Ἀεττύrat, διαπνεῦσαι, εὐgoa xai εὐτνοα τοιζειν καί τεττη
Qίοισι φαθμέκοισι, δερμοίσι , £ngoiae xaì, oügων êytoyoiov
zgsöuevov xai èv xgoyj xai èv yaguaxim'. xgéooov ôè πάν
zων κάστορος δgyις τινόμενος ἐν , μελικgητφ πολλάκις τοῦ
prjyòg, δκόσα τε ποικίλα φάρμακα τωντόν ταησσει, η διά
τῶν δngtov ποικίλη και ή τοῦ Mu9guôáreto éritoixikorégn:
ativ&iv òè καί την Bηστίνον, εὐπεπτα yäg xai εὐχνμα ταῦτα

xai ούρων άγωyá. όκόσα χάρ χα) χθάφειν, τόν. άπλῶν, φαg;
rarissime evenit, quia mediae partes capiti, quod initium
adfectus facit, utpote in magno malo, saepius consen
tiunt;) utcumque vero ', res se habeat , etiam in his cubiti
venam incidito: siquidem hac a visceribus, sanguis effluet.
Porro hos etiam idque magis quam alios. purgato et hiera
et, cneoro et cocco, cnidio: etenim ista pituitam educunt.
IPraesentissimum vero istis auxilium est a cucurbitula.
At epithematum et cataplasmatum silva, satis cognita est
et haec ubique describere supervacaneum videtur, nisi
quatenus eorum vim nosse conveniat: quod his scilicet
extenuare, per halitus digerere et corpora fluxa ac per
spirabilia reddere oporteat., Medicamenta, item concoctio
mem promoventia, calida, sicca et urinam. citantia tam in
alimento quam in medicatione adsumenda: inter quae
excellit castoreum saepius in mense ex aqua mulsa potum;
et medicamina etiam composita quaecumque idem prae
stant, ut antidotum e viperis,, theriaca, dicta quod e variis
conficitur: et mithridaticum, quod e magis variis constat:
mec nom et hoc quod antidotum Bestini dicitur. Etenim
haec concoctionem faciunt, bonos succos creant et uri
312 APETAIOY KAIIII 440 KOY xPONIQy NoYxov
Ed. Oxon. [184. 185.] 4. Ed. L. B. (122.)
p&wov, σίδε ἐγονσι αί δυνάμες, κιννάμωμον και καoinv, φύλλαT
τά μαλαßá9Qov xai τετégéog xai σεα&λεος ττάσας ἰδέας. xαι
vt yàg oùx èv εὐgotg èv τοῖσδε τῶν δυνατωτάτων ; λόγος
ότι και yvtòg àyxége}ος xai &iòèns ἀμῆς , xg&όin xai oi
êvoux άδιοι yaì*oi ßgo9évv€¢ Âùovou την voùoov* êyó δέ τῶνόe
gêv oùx èττειgij0rjv* É0eagáμην δè àvôgê7rov ye vsoggayéos
'ίποδόντας φιάλην τφ τgtöuaru xai âgvoapévovg τοῦ αίματος
πένοντας. , ó τῆς παg&oέσης μεγάλης άνάγκης, τλjvav xaxòv
&x£σάσθαι μιέοματι κακό* εἰ δέ xaì ùytésg èx τοῦτον ἐyé
vovto , άτgaxàg oùôεῖς ἐγει μοι λέγειν' άλλη δὲ [135] τις
zg&g*, §qQa£ev, jtag άνδαστον yeyεῖν. άλλὰ τάδε μέν χε
79&q 90 toiov μάχgι τόνδε τλήμοσι. τgooagijysu ôè xai τj
διαίτη και ἐκάστοισι τῶν ytvouévov η δ' άλλον η δέ αὐ
voù. vùv òè χα) οὐδέν άπεgogjv μηδέ τgήσσειν τι είκη, μά
λιστα μέν ἐφ' ἐκαστοισι σμικgoῖσι πάντως όφελεύντα * ijv ôë
£λάπτοντο μηδέν. καί yàg ögäματ& öxöog μ) δnnrà xaì
άκούσμστω και ψεύματα καί δvntά μναία ἐλεγχει την voù
nam movent; nam quaecumque medicamenta simplicia con
scribi possunt, horam amitidotorum facultatibus continentur:
cinnamomum, cassia, malabathri folia, piperis atque seselis
omnia genera;* et quodnam denique valentissimorum re
mediorum in his repereris? Fama est etiam, vulturis ce
rebrum et crudae fulieae cor et domesticas feles comesas
adfectum hunc discutere. Haec ego sane non expertus sum,
homines autem* ipse adspexi, qui viri recenter jugulati san
guinem snbjectâ vulneri phiala haustum combibere. O in
gentem necessitatem ! quemquamne sustinere posse malo
quamvis gravi auxilio mederi tam horribili! atqui ex hoe
ad sanitatem 'nec me pervenerint, nemo umquam mihi
certo adfirmare potuit. Apud alium quemdam auctorem
jecur hominis comedendum esse invenio. • Verum haec qui
' dem in eorum gratiam scripta sint, qui eo miseriae deve
nerunt, ut htijusmodi auxilia experiri sustineant. Ad haec
victus ratione succurrendum et singulis rebus, quae vel
ab aliis vel ab ipso aegro praestari queunt. Jam vero mi
hil negligendum, mihil temere agendum est: sed omnino
adhiberi dcbent singula , quae vel minimum juvent mihil
p.
 -
*

ΘEPAIIEYTIKON LIB.4Iov 4. • 313

Ed. Oxon. [185.] Eâ. L. B. (122.123.)

oov. qg&eo9ai óv tegi πάντων μέλα, ίτινος πολλὸς, ταχυ
τχς, ἀgyin, όμίχλη της αίσθήσιος' άyαθὸν δὸ ἐνμμετgin*
aoüinc άκgioig èTti toiov ύττνοισι άguorov. μάλιστα πνευμά
τον καί φλεγμάτων. τεgitatot uaxQoi εὐφvéç, âvëìixrot,
εὐτνοοι, υττὸ δένδgeo* uèv μvgoivns j δάφνης η τοῖσι δαιμόσι
*ai εὐτόδεσι* ßovávjov ôè, καλαμίνθη, χλήγωνι, δόμω, ηδv
óαμφ. μάλιστα μέν τοῖσι άyQioiov aùropâvouov* ijv òè μ},
wáv ποιητοίστ ' ἐν τοῖσι καί αἰόgav μακgorì xaì oiòs sú8éες*
όδοιτοgiyov xaìòv χgéso9at, uh Tragà Tovauòv sic vò άεύμα
èyogjv. ikiyyov yàg τοιητικὸν άδος. μηδὲ ἐν κύκλφ στgo
qούμενον μηδε βέμθηκα δινεύμενον * άσθενέστεQog yàg ἐδgaiov
iovävai τὸ πνεῦμα, ἐννελίσσεται yàg τό κύκλω, δίvnoig òè
oxovóματος καί τῆς ἐπιληψing τgόκλησις : άπό δὸ τῆς αἰσό
gns tegitatos jgs;u&ίος. έτειτος η ijovgin ἐς ἀποκοτάστα
giv τοῦ ἐν (123) vij aivógm vagóyov * yvuváαια δè ἐπί τού
voiov τρός χεῖρας, ἐνόντων τόν άνατον άφ ημιτυμßtov λι
' ' , . .. ,^, ' , •

que quod offendat: mam et spectacula multa visui ingrata

et soni et gustus, et suffimenta plurima morbum accersunt,
Omnibus itaque rebus diligenter attendere. Somnus mul
tus crassitudinem corporis et ignaviam facit et nebulam
quandam sensibus offundit: mediocris autem prodest. Alvi
excretio a somno, praesertim si flatus cum pituita reddan
tur, plurimum juvat. Ambulationes, longae conveniunt, gra
tae, non tortuosae ubi aër bonus adducatur; sub arboribus
myrti aut lauri : aut inter acres et bene olentes herbas,
calamintham , pulegium, thymum, mentham, praecipue
inter silvestres ac sponte nascentes, quod si fieri nequit,
illic, ubi arte producuntur. Ibidem quoque gestationes
fiant, ipsae itidem rectae. Itinera facere expedit: cavendo
tamen , ne homo fluminis profluentem aquam aut quidvis
in circulo rotatum aut circumvolutum furbinem inspiciat;
etenim imbecillior est quam ut firmum conservet spiritum;
nam spiritus cum orbe quovis convolvitur : circumvolutio
autem Pertiginem et epilepsiam provoeat. A gestatione
ambulatio quieta, qno sedetur agitatio inter gestandum
orta. Mamuum deinde exercitationes fiant, harum extre
mis linteolo e linis crudis confecto interim obvolutis.
•
 -
-

314 APETAIOY KAIIIL440KOY xPOMI QM NOY>:2M

Ed. Oxoh. [135] , Ed. L. B. (128.)
voiot dìgoios* άλειμμα μη κάgra λιπαρόν, τρίμις ἐν μελλ#
ve* uèv ούσα, σκληθοτόgm δ' ἐς πυκνωσιν* οίδαλεοι y&g xaì
ταχέες οί πλεῖστοι. ueanrù òè öhns της τgάμος κεφαλ} ög
&in τετgíqúo. yvuváαια τὰ εἰς τὸν αὐχένα και άμους, χει
govouim, tävra öxöog μοι ἐπί σκοτοματικῶν λέλεκται. άλις
ôë ἐνδάδε τοῦ ἐκεῖ φόgτον. ττλ}v öxöσα δζύτεga yg} τά
zόνδε yvuváαια ἐμμεναι, ἐς ίδρῶτα xai σέαμην. τάδε yàg
πάντα λεττύνει. άτάρ καί ἐν τφ ταντί βάρ χgi; ö§vθνμinv
&ögynrov êuTotésty. τgo pai τάοαι ταχέεσι όσταίοιοι xaxöv
oitajòεις δέ άgrot Éngότεροι, χάνδροι πλντοί καί τὰ ἐκ τῶνόe
άοφήματα* τὰ δè è; jöovrjv φάρμακα τσύτά τοῖς ποδοσιν.
πῦν δgtu£vov ôè vύν ἐστω πλεύνα, ττεττάριος, άγγι,3éguog, A,
£vov xoù. ἐμ3áuuara òè δι' ö§εος xai xvuivov xai ηδέα xai
zQijoiug. xgeöv μάλιστα μέν άπείαχθω τέμπτον, εἰ δὲ μὴ re,
-» - - *. w • / •)

**, *) agatiir, êg òè tnr árényi, άστω δxöoa xoùqa Í

-

qίσι, . oiöv τι τὰ ττηνᾶ πλ}jv νήσσns xai τj tép öxog ìg

zoot. oiov τόδες, τάgyos* xaì èrì voiov δίμος άyαθόν. oi
r. : , *** * .;' * o **. > : : … -

Inunctio, mom admodum pinguis. ; Frictio diuturna, sed du

rior ad condensandam cntem ; tumidi enim et crassi sunt
ex his plerique; in medio autem totius , frictionis caput
erectum perfricetur. Exercitationes ad cervicem atque
humeros: manuum dimotio; omnia fiant quemadmodum
in scotomaticis praecepi, ubi de hac re abunde actum est;
praeterquam quod acriores horum exercitationes esse de
beant ad sudorem caloremque commovendum : haec enim
omnes partes extenuant. Ceterum et in omni vita animum
acrem facere oportet citra iracundiam. Alimenta omnia
e crassis leguminibus mala; ex frumento panes sicciores
exhibendi: alica elota et sorbitiones ex hac. Medicamenta
voluptatis causa eadem, quae in supra positis; sed acrium
plura jam adsumantur, piper, zinziber, ligusticum. Liqua
mina ex aceto cum cymino et delectant et prosunt. Car
nibus praecipue quidem in totum ; sin minus, in curatione
saltem abstimeant; in refectione tamen adsumantur quae
cumque vel natura leves fuerint, quales sunt volatilium,
excepto amate: vel quaecumque concoctu faciles, lepus, suum
pedes et salsamentum ; post quae sitis bono est. Vini pau
 GEPAIIEYTIKON BIBLMION A. 345

£d. Oxom. [185. 186.] Ed. L. B. (128.)

vov öÄiyotogin, λευκοῦ, λεπτοδ, εὐδεος, εὐδαμον, οὐgeo
uévov • Aayóvov Égòóv öxögo: ëç ôùvauiv δguéæ λεττύναι,
oìgo, xivijoat, öxoióv τι κgáußn, άστάgayog, xvión* óuóv òè
8guδακίνη ἐφ άg4' oixvog òè και τάτων άνδgi uèv xQaregó
atsgttv&, vuoi òè δοτέον μέσφι χεύσιος. xaxòv yàg τόνδε ή
πληθύς, τρνχgöv äövrov xaì ùygóv. σῦκον γλωgoῦ καί στα
qvÀijg jj ygjoig öggiog*, Tragítavot. Érti τοῖσι δè êvunδίη άλυ
vrog - [186] ögy) òè xai λαγνείη κακόν. και χάρ τὸ τgijyua.
vjg voόσου φégè và oüußoÂα. άπάτη δέ τις ἐς τε μετεζετά
govg iargoùg ovvovotns.' årei yàg ij vijs qùotos εἰς άνδρα
μεταθολ} àya&óv τι τgησσει, μετεριάσσντο τὴν παίδων φύ
σιν ἀτόgφ δυνουσία, άς δάσσον άναδόσσοντες : άyvo&ovov
δε της φύσιος τ}ν αὐτομάτην τgoόεσuinv, ἐφ' j tóvra yi
yv£vat τά άxe&*. jôe zág ἐκάστα ηλικίη συντίκτει τὰ οἰκεῖα
èv zgóvoig ögatoiou* ày. zgóv® yäg oi τετσαμοί στόαματος,
vevsiov, τολής. τίς όν inrgòς τgogaîìåías vijg yυσιος,
τούτο μέν τjv àgyj0€ν τῶν σπερμάτων μεταθολ}ν, τούτο δά r •

a* , . • . .· -t· •· ,· ·. · ,· · •· .· .· · ; • '•' ••...•- r

lnlum bibatur albi, tenuis, odorati,' urinam moventis. Ex

oleribus juvant quotquot facultate acria sunt, extenuant,
urinam cient: uti ' brassica, asparagus, urtica; crudo
rum- matura lactuca: cucumis autem : et pepo viro forti
supervacua sunt, quae a . nonnullis tamen leviter' de
gustari possunt: siquidem eorum copia nocet, cum fri
, gida sint et humida; fici viridis et uvae maturae usus icon
venit. . Ambulationes; post has animi oblectatio molestia
vacans. Ira obest: obest etiam venus: haec enim ipsa res
morbi symptomata inducit. Atqui de coitu medici mon
mulli falso opinantur; quoniam enim pueri in virum natu
ralis mutatio aliquid boni praestat, horum naturae intem
pestivo coitu vim intulerunt tamquam eos citius ita robo
raturi. Isti quidem , a matura sponte praestitutum tempus,
in quo omnia fiunt remedia, ignorant; haec enim singulis
aetatibus propria temporibus opportunis gignit: in tem
pore seminis, barbae, canitiei fit maturitas. Ecquis itaque
naturam medicus variaverit, tum quoad seminis ex prin
cipio immutationem, tum quoad tempus singulis rebus
 v.

316 4 PETAIOY KAIIIL44oKoy xpovIov voY> QM

Ed. Oxon. [136.] Ed. L. B. (123. 124.)
vjv ἐς isdarov τgoόεσμίην' άλλά καί τgooéxovpav Ég rjv
qúαιν τοῦ νοσήματος· οὐκέτι yàg èyxaiQog τινός εἰασι vj
άezij vijs $urovoins, ττροσινόμενοι άogit, τοῦ πρηγματος.
ßioreietv òè zgh ἐν χόρησι δεgujos Éneijoi. yvzQòv yàg xaì
vyQov. m vov0og. s . - -

' a (124) Keq. £. [0-garsia usìayyoìijs.] Xgs;) £ουλjs

&ugì aìuatos άφαιρέατος ἐν τοῖσι μέλαyyoìuxoiov, άφ οὐ
?iyverat j voioog, àì& καί καwoyuuijs oùô' ἐπί σμικgj
vô tàj9εῖ. ijv μόν όν ήλιxins vën; λέητaι xai ögne £ag
vjg , τέμνειν φλέ3α την έτέ άyxövv τφ δεδιά μέσην, öxo;
άπὸ τοῦ jτατος ein èrixatgog ij άοη. τόδε yàg τὸ σττλέγ
χνον αίματος αί τηyai* yoìjs òè j fév£αις, άμφω μελαygo
λίης η τgoqj* tóuvsiv δέ xjv ioyvoi. άσσι και λείφαιμοι'
apuxgöv òè à pag&iv öxöoov αἰσόητο τομης η δύναμις : oùx
άχχθείη δè èTti vj vóvqy. xaì yàg. ei tragù xai yoáúóes
xai ττεττηγὸς εὐχ τὸ αίμα καί μέλαν δxως άμόgyn , άλλὰ τόδε
άστί της φύσιος, ό yógos agi ii τgogff. jv, öv τοῦ δέοντος
τολλὸν άφέλης, άτQoqim j qvoig §iovavas vijs ἐδgns: ijv
praefinitum? Quiri et in morbi maturam impegerunt; ne
que enim pueri adgrediendo jam coitui amplius opportuni
sunt, intempestivo rei experimento antea laesi. Oportet
autcm in regionibus calidis siccisque degere; siquidem mor
bus frigidum quoddam atque humidum est.
- * :Ca p. V. [Curatio melancholiae.]. In melancholicis de
sanguinis fàetractione deliberandum est, e quo morbus masci
tur, sicut etiam ex malorum humorum copia nom exigua.
Itaque si juvenilem aetatem, idque vermo tempore, adfectus
hic invaserit, vena incidatnr, dextri cubiti media ut ab jecore
opportuna fiat effusio ; etenim hoc viscus et sanguinis foms
est et bilem generat, quorum utrumque melancholiam alit.
Secetur autem, licet homo tenuis neque sanguinis abun
dans fuerit; parum tamen mittendum, ita ut sectionem vi
res sentiant, neque tamen ea labefactentur, etenim quam
quam crassus et biliosus et concretus fuerit sanguis et
quasi amurca miger, nihilominus iste maturae sedes atque
alimentum est; quare si debito plus detraxeris, alimento
destituta loco suo dimovetur matura. At si sanguine ab
 . . , . GEPAIIEYTIXov BIB.arov 4. 317
Ed. Oxon. [186. 187.] Ed. L. B. (124.)
δὲ τολύαιμος ί, τά πολλὰ μέν οὐ κέστα γίγνεται τονngόν,
τέμνειν δὲ τὴν φλέρα καί μη αὐτῆμαg öxöoov ygj άφαιάζειν,
άλλ' ἐκ διαστάσιος και αὐτῆμας δέ τό δὸ τλήδος δηλά
oovouv oi övvêusc * u£onyù òè άδgoréQtog διαιτᾶν ἐς άλλης
xevóαιος ύπομονήν. χgì ràg xai τά στομάχω άgij/siv xai
τά voo&ovrt xai xáuvovtu. τό δὸ τῆς μελαίνns χολῆς ἐγκεο
μévrjg èTtirtgoo9ev μιής ήμégns λεπτός διαιτηδέντι, uάλανος
ελλερόgov δοτεον ἐν μελικαήτω, σταθμοῦ δκόσον δλκάς δύο.
{τάγει y&g öδε μάλαιναν χολὴν' άτάg xαί τοῦ δύμου τοῦ
24vrixoù j xöum xai ijöe άγει μέλαιναν χολὴν' άguorov ôè
£vuutoyovra öiöövai äxáοτοῦ μέgovg èv èg öìxÌjv < δύο άμ
qoiv, Movsiv τε άπό wjg xaôágouog και οὐvov ßQayù διδόναι
xai της άλλης [137] τῆς ἐν τj tQoqj yägtvog. στομάχου
7àg τη δυνάμει καματηQöv j xáòagoig. μετaßaivsiv aùòug
èrè và uéwg: àyQι δέ τgoyαλάσοντα ἐπιπλάσματι καί τάγζει,
oixönv τgòς τὸ ταg xai vjv xoùtnv η τὸ στόμα ταύτης
ταοοβάλλειν. ίδε χάς ή άφαίρεσις πολλόν τι ἐπικαιgotátn
undet aeger, is plerumque non admodum vitiosus est;
vena: tamen incidenda: verum haud eodem die, sed ex
intervallo quantum detrahi oportet sanguinis, mittendum
est ; detractionis modum vires indicabunt. Medio autem
tempore liberalius homo nutriatur, quo facilius alteram
evacuationem sustineat. Siquidem et ventriculo, ipsi quo
<que aegrotanti ac laboranti, succurrere necesse est: cum
que huic incumbat atra bilis, aegro per unum diem prius
tenuiter mutrito hellebori nigri drachmae duae ex aqua
mulsa propinentur, siquidem iste atram bilem subducit;
quin etiam thymi Attici coma idem praestat; sed commodis
simum est parem simul utriusque portionem, ita ut ex
ambobus duarum drachmarum pondus fiat, exhibere. Ce
terum a purgatione , lavetur vinique paululum , adsumat
et quicquid in cibis gratissimum existimet; purgatio enim
stomachi vires fatigat. Post haec ad medias partes trans
eundum, cumque has cataplasmate et perfusione relaxa
veris, cucurbitulam jecinori et ventriculo aut hujus ori
admoveto: namque haec detractio multo magis quam ve
mae sectio juvat; dorso item inter scapulas alteram ad
w
318 APETAIOY KAIIIL440KOY xpoViov voyxov
Ed. Oxon. [187.] Ed. L. B. (124. 125.)
vijs φλεθοτομίης* tgooßάλειν δè xai τοται μετσφgêvouov, pis
onyù τῶν όμοπλατέων* êvraîûa voυ στομάγον ἐστί η τgδα
qvoag. είε αὐσις ἐπονατgéyeiv, xai ijv τῆ διαίτη θλαστn0j
*j δύναμις, την κεφαλjv £vQ£av, άτειτα σικυην τῆ κεφαλj
τgoοβάλλειν. καί yàg jj Ttgörn xai μεγίστη της voυσον ἐν
voiat voόσοιαι αίτίη. άλλ' οὐδέ αί αἰσθήσιες ἐασι άσινάες.
£x£ίδεν yàg oq&ojv jj ánóατασις και ή άgy*. £vvrgétovtov
άν καί έδε xoivovai oùoav vijs ττάσης : uετέτεgov òè xaì
ταςαισσάνονται, παραφοgj vijs aio8jquos* yg} δε μέλιστα
vj ατομάχφ άgijyav, xai τοῦδε νοσέοντος καί ἐν τφόε τῆς
μελαίνης χολῆς ἐγκεομένης. τιττίσκειν δν χα) τοῦ χνλου τοῦ
dipuvòiov £vv£yóς άπό σμικgoῦ τοῦ μεγάσεος άχgt xvduov.
xóìvua yàg τόδε χολῆς χενάσιος. àyaOöv ôè xai άλón. ijJs
7άg ίτέγει εἰς τὸ κάτω ἐντεgov vjv yoâijv. jjv μέν άν νεο
vöxov τὸ πάθος j xai μη πολλὸν ἀνθρωπος ἐκτgari,
(125) άλης μέν ἐπί τοῖσι ίήσιος. τῆς δέ λοιτῆς διαίτης
ZQéos ἐς τε άνάληψιν τῆς ἐιος καί ἐς κάθαθαιν άxQißäa
*

figito, qua parte adhaerescit illi stomachus. Postea refici

atur iterum aeger, et si alimento vires instauraverit, ca
piti raso cucurbitula adplicetur : quia prima ac maxima
morbi causa nervis inest; neque vero sensus ipsi noxa va
cant, siquidem a capite horum origo atque initium est:
igitur ipsi quoque pervertuntur, utpote aegritudinis par
ticipes; quidam vero propter horum alienationem etiam
vitiose sentiunt. Stomacho autem praecipue succurrendum
est, cum ipse itidem aegrotet eique bilis atra inhaere
scat: igitur apsinthii succus, ab exigua quantitate initio
facto, ad cyathi mensuram propinetur, is enim bilis ge
merationem prohibet; aloë item convenit, quae bilem ad
inferiora intestina deducit. Quodsi malum recens fuerit
meque multum homo a naturali statu decesserit, praeter
]haec alia medela opus non est: reliqua tamen victus ra
tio necessaria est, praeter haec alia medela non est: reli
qua tamen victus ratio necessaria est, et ad restaurandum
corporis habitum et ad adfectum exquisite perpurgan
dum et ad vires confirmandas, ne morbus denuo rever
 ^ a

. ; GEPAITEYTIKON BIBL4ION .A. 319

Ed. Oxom. [187.] Ed. L. B. (125.)
τοῦ τάθεος xai ioyùv vjg δυνάμιος, ός μῖ ταλινόgouétoos
ai voÜoοι * qgdúo δε σύσις τ}ν ἐν τη άναίήμει θιοτήν. ην
ôë èrti τοῖαδε σμικgöv τι ύποπτέασα ή voÜoος ταλίvogaos
όφόj, μετάνον ἀκάιον χθέος. μη όν άußoìh yQ6vov riyvé
o9o* άλλ' ἐν ἐπισχεσι. yvvaixöv x&vaujviov jj άνδρός αί
uoόόοδον όδον ή voÜoος παρj,'ègeόίζειν τὰ χωρία, τgo
y&eiv τί τοῦ ἐννήσεος ' ijv òè μάλη καί μj jxy, άλλη , τn
τοῦ αίματος μετοόόνόντος, ἐπιστάgym ôë ii voÜoος, κενόσιας
ττοιζεσθαι αὐτἀ jyeöμενον άπό τῶν σφvgóv. xjv • uj ëc
öoov yQ) ἐντεῦδεν άφάλης, xai τ}ν ἐπέ άyxövv τέμνειν φλεβα.
u£onyù òè τQuöv jj τεσσάgtov juegóv àvaêgêptog tjv isQijv
vò xa9agτήσιον φέρμακον πιπίσκειν. .£τειτο σικυην τοῖσι,
puéοοισι τgoaßáλλειν, τό jtart èyyQivvovva, Tgjaottv τὰ
êgya í táyog άνύοντα. σμικgoiou uèv yàg άκεσι οὐ πείθετοι,
xijv ἐς τὰ μεγάλα ίδύνη, ἐν ἐδgm. %ει ή μελαyyoÂin xai ijv
πάντη τοῦ σώματος ἐνοικήση, αἰσόησεοι, χvóμη, αίματι,
yo\j, λάβηται δέ και νεῦgων, αὐτῆ τε ἐς άνηκεστον τgête
-

*.

•, •

tatur; victum autem , qui in refectione usurpari debet,

posterius exponam. At si ab his paululum repulsus iterum
adfectus ingruere videatur, valentiora necessaria sunt auxi
lia. Nulla itaque fiat mora; verum si e retentis in mu
liere menstrnis purgationibus, aut im viro ex haemorrhoi
dum profluvii suppressione morbus initium ceperit, 'irri
tentur loci et aliquid excretionis solitae provocetur. Ve
rum si : ea cunctetur neque descendat, in aliam aliquam
partem prolapso sanguine et adfectus increscat, evacuatio
fiat primo a talis: et misi quantum suffecerit ab hac parte
profluat, secetur etiam cubiti vena. *Interjectis autem ad
reficiendum hominem tribus , aut quatuor diebus, hiera.
purgans potui, detur. Postea mediis partibus cucurbitula
et jecinori adfigatur : , omnesque hae res maturandae et
quam celerrimae , conficiendae. Neque enim parvis auxi
liis adfectus cedit: et si valentibus etiam resistat, firmi
ter inhaerescit melancholia; , ac si universo corpori inse
derit, sensibus, menti, sanguini bilique, ac nervos etiam
occcupaverit, non modo: ipsa insanabilis evadit, sed et
 320 APETAIOY KAIIII440KOY XPONIQM NOYx£2V
I
Ed. Oxom. [187. 188.] Ed. L. B. (125.)
ται, ἐγκοτεί τε τό σκήνὲ ἐτégov voanuávov τόκονς, οπα
ouov, uavins, Tragaìùotos* wjv èx ut layyoÂing τάδε yiyvnrat,
τὰ ἐπιyiyvóμενα άνηκεατα. έλλάδας, δν χθέεσθαι ἐς ἰησιν
τοῦ κακοῦ, ἐπίτgoοδεν δὲ τοῦ ἐλλεβόgov yg} τόν τε στό
payov μελετήσαι ἐδεμέειν xai τά ùygå åetvùvav xai τὸ σwj
vos εὐgoov τοιέειν, ἐμετοι δέ τάδε τgησαονσι, άλλοτε μέν
oi vijovuες , άλλοτε δό άαφανίδες. qgúoto òè τόν τε τgάττον
xai την ύλην : q gágo óè xai τοῦ ἐλλεßögov. τά είδεα τῆς
yQijouos τοῦ ταότου. xai öxog TgoevxQivijaav ixaorov zgj
[138] και άκως ἐν τοῖσι ἐμάτοιοι άgήγειν. άπιστον ἐπί τοῖσδε,
εἰ μὴ ἐλύύη ἐς τὸ πάμπαν ij voυσος η πολλῶν ἐτάων ἐσχε
διαλείψιας. τά πολλά yàg τοῦδε άπότοκοι μελαγχολίαι* ;v
ôë ἐμπεδος ήδε, μ) jjòn Treguévsiv. ' yQij έν τὰ ἐς τὸν ἐλλά
ßogov άπαντω τgijασειν. . ìyvéag uèv ῦν άπαντας τοιζειν
άδύνατον τοὺς vooéovrag. j /àg àv inrgòς κράσσων όεοῦ.
άποvinv òè καί διαλείψιας xai voῦσιον έπιxgùipuas, όgijv δέ
alios in corpore morbos procreat, convulsionem , insa
niam, paralysin ; atqui si haec e melancholia nascantur,
sanationem non recipiunt. Itaque , ad mali curationem
helleboro albo utendum ; sed ante hujus usum adsuefa
ciendus vomitioni stomachus et humores extenuandi flu
xumque corpus efficiendum est: ista autem, vomitus prae
stant modo jejuno stomacho , modo a radicularum esu.
Docebimus autem hujus rei et modum et materiam : do
cebimus etiam hellebori species ejusque adsumendi ra
tionem ; item quo pacto singulas res ordinare prius opor
teat et quibus modis in vomitione succurrendum sit, in
dicabimus. Incredibile est, misi , ab his morbus fuerit
omnino depulsus aut per multos saltem annos intermise
rit: plerumque enim postea rursum melancholia subori
tur. At si tenaciter adhuc inhaerescat, non ultra moran
dum est, quin omnia , quae ad helleborum pertinent, ad
ministrentur. Atqui aegroti omnes ad sanitatem nullo
modo perduci queunt: id enim si praestare posset medi
cus, deos ipsos potentia antecelleret; potest autem medi
cus et dolores tollere et malorum intermissionem facere
et morbos ipsos- occultare. Vcl.itaque his adhibitis de
 gEPAIIEYTIKON BIBAION A. 321
Eâ. Oxom. [188] Ed. L. B, (125. 126.)
μις inrgòv, fi óv άπονδήν ἐπι τοῖαδε και άπαρνείαῦαι τgoì
oyouévovg άμφω, τό άναλόες ή καί ἐς τέλος, τοίσι ἐσχοισι
ouú&siv • διδόναι δέ και της ίεgijs τῆς δ' άλόng άλλοτε και
άλλοτε, καiguov yäg φάρμακον τῆς μελαyyoìtns τόδε, οτο
uêyov xai jtaros xai yoìjs xaêágoios άκος ἐόν' άτός xai
μαλάγης σπάρματος δκόσον δλκῆς δραχμήν τιττίσκειν ἐùv
iJari áquo rov τεἰςn τίς ἐπισταδσατο. (126) μvgto: ôè vöv
άπλόν φαρμάκων άλλα άλλοισι εἰη χgnovâ ' ἐπί δέ τοῖσι
aróvouov τοῖσδε ἐς άνάληψιν άγειν. μετεζετέροισι yàg èς μέν
τὸν τῆς ίητgins xaugöv j voögog , ÉÉ Éógng òè èxuvij0n* ijv
ôè ἐς άνάπλαοιν σαgxóv xai övvóuos ἀνδQoTtog jxm, §vva
πηλέση τάντα τῆς νοὐσου τά άχνια. δύναμις μέν yäg φά
ouog iyetav τίκτει, άσσένει δέ νόύσον. άπίτο όν ἐς ἀνά
ληψιν ό νοσδιον, πεφνκόσι σεαμοίσι ύδασι ἐνδιαιτύμενος. xai
vàg τὰ ἐν τοῖσδε φάαμακα δvrjìorà, άσφαλτος ή σεῖον ή
ovvTtvnQtn, toÂÀòv πλεύνες τουτέων άλλαι δυνάμιες. άχαδόν
μèv yàg üygaoin §§ αὐχμοῦ τῆς νοῦσον καί ταλαιπωρία της
sistendum, et aegroti dctrectanda cura est, excusatione
facta eo, quod morbus sanari nequeat: vel ad finem us
que, ut levetur saltem, artis tentanda sunt praesidia. De
tur autem subinde hiera, quae ex aloë constat, quod me
dicamentum melancholiae praecipuum est, cum stomacho
et jecinori subveniat bilemque expurget. . Quin etiam
malvae seminis drachmam ex aqua propinare utilissimum
esse quidam experimento confirmavit. Porro innumera sunt
medicamenta simplicia, quorum alia aliis prodesse pote-,
rint. Ceterum ab his laboribus ad refectionem venien
dum est: in quibusdam enim procedente curatione mor
bus quidem de sede sua labefactatus est; verum ubi homo
ad carnem viresque jam instaurandas pervenit, mali
omnia simul obliterata sunt vestigia; siquidem maturae ro
bur sanitatem, imbecillitas autem morbos parit. Ad re
fectionem itaque se convertat aeger in maturalibus aquis
calidis saepe commorans : etenim ea quae his insunt me
dicamenta juvant, ut bitumem aut sulphur aut alumem
quaeque in his reperiuntur, aliae plurimae facultates; si
quidem humiditas post morbi ariditatem et medelae vexa
ametAeWs. X.
399 APETA1oY KAIIIL440KOY xPOVIOM NoYxav
Ed. Oxon. [188] . . - - Ed. L. B. (126.)
Ίησιος' άgaai δέ καί μαλθακαί σάgκες άηίσταί τgός άφεσιν
voù voofjuovog* £ngai ôè xai Trvxvai τοῖς μελαyyoÂóαι αί
oâgxeg άλειμμα λιτιχgöv äua vgíìpuos εὐαφούς, τολλά τό
A£,&; 84,ovra * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
* ägro, t\vroi, £ùv tivi y\vx&v òngatq τό xgnri xai 6xv
βάλλίτη τά παμφύλλφ η ούος καί μὰ μάτο; ταλαιής' άόν
'xai vpvygovégων xai δεgμῶν τῶν yvuvóv τόν άπὸ τοῦ δστgα
*®eos* *g£tjv τὰ μὴ τίονα καί ομn/uartóósæ : ovöv μέν τά
δες καί τά της κεφαλής, ττηνόν τὰ πτερά άτίονα, δngtov,
%αyøóv, öogκάδων, ττωκός, άπόρης, δκοῖόν τι άgto rov j.
Éri vj τοῦ στομάχου άvagogj Ttgounδεύεσδαι τgò τῆς τgo
pijs, öxos u) xaraTtoöeig άνεμήτaι, διόδvai öv τgò τά
των σιτίων μελίκgnvov xv&9ov juov xai τιάντο ἐμζειν ἐς
τ}ν τοῦ στομάχου κάθαρσιν. δδε yäg αοι ή τgogi, £gain
μένει- φάαμακα δά τῶν άvayxaiov xa8agrijgta Trivvog xag
τὸς καί xvións, τόν σπερμάτων τού xoxxáÀov xai ττεττάgios,
άμνγδάλων αί- τικQai xai μέλι j τόδε ή εὐστασις' ην δέ
£nQfjvai σέλης , άριστον ομύgyα και igswg ij άζα καί τὸ διὰ

tionem convenit: rarae vero mollesque carnes ad morbi

depulsionem maxime conducunt: verum istae in melan
cholicis aridae sunt ac densae. Inunctio pinguis cum leni
frictione adhibeatur, cum multo autem oleo contineat
* * * * * panes loti cum vimo aliquo dulci, ut sape
cretica aut scybellite e Pamphylia vel vino cum melle jam
pridem permixto. Ova et frigidiora et calida, putaminibus
nudata, conveniunt: e carnibus adsumantur, quae non pin
gues sunt quaeque detergendi facultatem habent; suis pe
des et capitis partes : avium alae pinguedinis expertes ; e
venatione leporum, caprearum, damarum caro: e fructu,
opora * dicto, quicquid optimum fuerit. At propter sto
machi subversionem exhibeatur mulsae cyathus dimidius
et ad stomachi purgationem vomitu reddatur: nam ita
cibus in ventriculo permanebit. Medicamina autem ad
necessarias res purgatione educendas apta sunt pini et ur
ticae fructus, coccali et piperis semina, amygdala amara,
quibus mel consistentiam faciet. Quodsi exsiccare velis,
optime proficit myrrha et iridis radix et medicamentum
 69EPATIEYTIKOV BIBLMIOAV A. 373
1Eâ. oxom. [188. 189.] Ed. L. B. (126. 127.)
τὸν Θngtov φάgμακον και ή τοῦ Βηστίνου καί Mιδgtôávov
xai άλλαι μvgtau* èrtèrjuova òè ì tòv àrtimâœou&των ύλη,
μελίλωτον καί μήκωνες και σεαμίνδου δάκQvov xai ύσσωτον
xai λίτας τὸ ἀπὸ δόδων ή της oivâvêns * wngός δὲ τουτέσον
πάντων πάγος^ άλειμμα λιπαρόν, αἰῶgat, περίτατοι, άλλ'
:ôoo oognóv τε άνάπλασιν τοιέεται , καί δυνάμιος ἰσχύν xαί
τῆς φύσιος ἐς τό άρχαῖον άποκατάστωσιν. ; : , '. . .
# # # * * * * * * * * * * * ,* . * #
*. * * . * * * * * * * , * * * * * *,
* * * * * * * * * * * * * * * .
[189] K* φ. η. [ 0sgottsto, q%ioiog.] * * öxog èv vrj*
*ai ya\fjvy. xai yàg εἰ εὐτυyoin- ö voοδον, ἐν δαλάσοm, yi
yvoiv' äv oiojgn xai ßiovfj. xaì yàg τι ἐngόν ἐς τὰ ἐλκεα
£vvδίδωσι άλμm : άπό δὸ τῆς αἰσόgns, ἐφησuyασαντω χαίεσθαι
vüv λιπαρύ λέταί' άτι τjos * vgäp&otiê£eyäg (127) xovgtovov
pevov άτέ όλίγον ἐκ προσαyooyijs, ἐς κοτύλας τάvτε } ÉÉ â
atoììóv τι πλεῖον * ijv òè μη, öxöoov τίς οδύτηται' ηολλάκ.
7άς τόδε μοὐνον άντί ττάσης τQogjjg jjgx*o** yáÀò òè íóú
- … •-, - *cJ.12
e viperis et Bestini et Mithridatis antidotum et alia in
numera. . Quod ed. epithemata pertinet, pro cataplasmatum
materia sit melilotum et papaver et terebinthi lacrirna et
hyssopum et oleum rosaceum vel oenanthinum, quae omnia
cera cogantur. Adhibeatur inunctio pinguis: gestationes:
ambulatio : et alia quotquot carnem instaurant ac vires
reficiunt naturamque in habitum suum pristinum reducunt.
* * * * ., * , * * * * * * * * * # #, #
* * * * * * * * * * * * *, * *, * .
* * * * * * * * * * * * * * * ,
Ca p. VIII. [Curatio phthisis.] ***, quemadmodum
in navi ac maris tranquillitate; nam si res aegroto pro
spere cedant, in aequore gestari poterit, atque illic vitam
agere: etenim.- aqua : salsa siccitatemh ' quandam ulceribus
communicat. ' A gestatione quiescens oleo pingui, inunga
tur; et post frictiones *.* * perfusus, primo paululum,
deinde huic paulatim adjiciendum ad quinque aut sex
hemimas , aut multo etiam amplius: sin :mimus, quantum
quisque ferre poterit; id enim saepe pro omni alimento
- X a
394 APETAIOY KAIIIL440KOY XPONIQV VoYxQMr
Ed. Oxon. [139.] Ed. L. B. (127.)
μέν τgogágao8ov * Trustv ôè άστον, στεgsöv êgêspav xai τgo
qης άττάσης ἐκ τaιδὸς ἐννηθέστεgov* i}εῖν , δέ τεgπvöv vj
yQoij* gáQuaxov òè àgtngit, άxsgyov, διαττεgöoav ßgóy
yov, άγειν φλεγμα εὐπvoov, άλιοδngöv öë vjv xdvo διάςοδον*
£λxeos òè φάρμακον ykvxù xai άλλου παντὸς εὐμενάστερον.
3}v μέν όν τις πολλὸν τοῦδε τίνη, οὐδὲ μιής τgoyijg άης
yQ£og. άyaόδv ràg èv voυσιρ ἐνι φάαμαxov yáα τἀυτὸν
7iyvso8av xai τgogijv. xαί yàg àvògóττων τόν χαλακτοφά
7ων τὰ ἐ9v&a oivov oùx èòst * ägtovov ôè êùv yáÀaxvv xai
πολτοῦ καί ίτgto: xaì yövögov τλvvoi xai özöσα ἐδεστὰ ἐx
yáÀακτος yiyv€τάt. xai τgoqjg ijv £végnc δέη, ἐστω όμοin,
rrugêvns δ χυλός, εὐπεπτος, λτη. yQ) ôë voοόνδε ήδύνόat,
öxöoov άνμφάνεσδαί ἐστι δηίστη* jv xaì vóv èς ήδον}v vi
%αμβάνm, xai τόδε ἐστα, φάρμακον, λιyvovtxoù xöμην, /ìj
zovg, jjòüoauov, áìöv ßQayù, όζος ή μάλι. ijv μέν στόμα
yog άπεπτάη, τόδε ταgéyav* ijv òè unôèv δδε τροσαναyxάη,
πάντων ἐστί, ττισάvn xQ&ooov* §§εστι δέ τ)ν ττισάνην ἐς
ός, … - ' s ' ;
suffecit. Lac antem adsumptu suave est, potu facillimum,
+mutritu solidum et omni cibo a pueritia familiarius, visui
etiam , ob candorem delectabile ; ad haec medicamentum
est, quod. arteriam aspritudine liberat , guttur expandit,
pituitam educens spiritum reddit facilem et ad inferiora
lubrice transit; praeterea medicamen ulceribus dulce est
et alio quovis mitius. Itaque si mnltum hujus quispiam
bibat, nullo alio alimento indiget: nam utile est ut in va
letudine idem lac et pro cibo et pro medicamento sit;
siquidem et gentes sunt, quae lacte vescuhtur, Galacto
phagi dicti, neque frumentum unquam comedunt. Pro
sunt autem cum lacte puls, itria, alica elota et quaecum
que edulia e lacte conficiuntur. Quodsi aliud alimentum
desideret, ejusmodi sit , ptisamae cremor, concoctu facilis,
tenuis : ita vero condiri debet ut quam facillime sorbeatur;
et si quid, ad gustus voluptatem adjiciatur, hoc medicinale
sit, ligustici coma, pulegium , mentha, salis paululum,
acetum aut mel; quodsi stomachus male concoquat , id
utique offeratur: sin. is nihil tale postulet, omnibus ipsa
praestat ptisana. Licet autem ptisanam in alicam permu
 / - • -*

eEPAIIEYTirov BIBaiov 4. 325

Ed. Oxom. [139, 140.] • Ed. L. B. (127.)
;görögov άλλέαν ^ άφνσότερος yäg xai εὐπεπτότερος , ην και
côs tragęwn uiyματαδδης ἐπτίσθω. év vjov iyQovégτοι άνα
7oyjg xóauos xa0aiges íìxsa, άλλ' ἐστι φvoóóns. τισσὸς
xai ôzQog öxöoov άφνσότεgo, τοσόνδε ἐλxéov àxaòagτότερα.
§vvrtxua göuevov öv τgòς τά παρεόντα, τοίοδε χθησθαι*
öipo, ôè σύτέων, άσσα καί ἐπί ττισένm λάλεκται* όά δè èx
πvgòς μέν ίδαέα δεςμά* άguovov ôè èx Cóων άgτίτοκα,
atgiv vyv * % % % % % % % % % % % %
* * * * * * * * * * * * * * * %

$% % % % % % % % % % % % % % 3%

[140] K ε φ. iy. [08QaTrsia jitovog.] * ijitavi éìxos

άοι διδόσιον, ή χαλεπωτάτη δέ ἐς τ}ν ψαστάgo íóúota τοῦ
πύον, ην τὸν στόμαχον ίσχη όδόν ἐς τjv ävco yogijv. vgoph
zàg airin τοῦ ζην* τ@o@jg öë ïirtuów δ στόμαχος' ττοτί xai
τὰ φάρμακα δδε τοῖσι είσω διαφέρει, ην άν τρός άπαντα
μέv öxvoc xaratöovog άλυη, δάσσον ἐκδανεῖv àvàyxn vöαφ
ve xai λιμj. yvóματα δὸ ἐκάστου γέσον, όπη τὸ πύον

tare: minus enim inflat, neque ita aegre'concoquitur; ipsa

quoque, tamquam ptisana, detergens facta, pinsatur. Im
humidioribus rejectionibus ulcera purgant fabae, sed in
flationes faciunt: pisa item et ochri , quo minus inflant,
eo minus etiam ulcera, purgant; è symptomatis itaque con
jecturam faciens his utere : eorum condimenta eadem sumto
quae in ptisanae praeparatione exposui. Ova adsuman
tur ex igne, aquea, calida: sed optima sunt, si ex ani
malibus dentur recens edita, priusquam * * * * * *
$ , * * * * * * * * * * * * ¥ * * * *

# # # •# * # # # # , # # # # # # * #

Ca p. XIII. [Curatio jecinoris.] * * * * jecinori

ulcus perniciosum insit. Periculosissimus autem est, qui
in ventrem fit, puris confluxus, si ad superiora tendens
per stomachum iter sibi faciat; alimentum enim vitae causa
est: ipsius alimenti dux est stomachus et praeterea medi
camenta internis partibus distribuit; itaque si ad reliqua
mala deglutiendi tarditas accesserit, aegrum morbo ac fame
celerius consumi necesse est. Ceterum loci cujusque indicia e
326 APETAIOY KAIIIL140KOY xPÖMIQV NoYxQV
Ed. Oxon. [140.] Ed. L. B. (127. 128.)
vgéperov, êrega xai §rega. • jv ve δ' ἐντégov ijum, ovgöqov,
raovi;e $ygh, qλέγματα καί χολ}, ἐπειτα δύν περιόδοί ai
μάλωιρ ή πεgitìùouog öxoin xgsäv έμόν* ijv ôè èg wάστιν
ê), ßáQog èv vepgoiou xai όσφά. τά μέν άν τgóra toÂÃâ.
*αί χολοθέτρισ* étata δολεgâ, âvvTtöorava xai άποτάστατα*
άπί πάσι δέ καί η ύπόστασις λευκὴ παgein. ijv ôè ëc ovó
μαχον άνω έτη, vavrin, άποσιτίη, άμετοι φλεγματος ή yo
λῆς , λειτοθνμίn, σκοτοδwin, μέσφι ἐνδόαyj. (128) μέλιστα
μἐν δν άποτgêireiv τήνδε. τοyngij yàg ij δδός. ìv òè τὸ
τύον θιαιότερον εὐαη, χα) τάντα ποιέειν καί τά στομάχω
ágijyeiv xai τgoyjot aai geouévoig xaì oiaitas, térra ut
λίγως. Φagματοισι ἐς τ}ν τοῦ κόλπου δαyijv* ßovävrjv vjv
ίσσωπον ἐυν μελικgijrtg τιττίσκειν καί τQaoiov της κόμng
xai τηοδε δύν μελικgijτφ xαί χνλφ τῆς άτμίνδον. τάδε μά
τοι τQὸ τῶν σιτίων, τίνειv yQe6v, óς λεπτά μέν τὰ δygd.
yiyvnrat, εύσοα δέ τά yoQta, eügnκτα δέ τά ἐμπva σῶματος.
διδόναι καί övov yáα λείον, άχολον, εὐτQoyov, ἐς vvgöv
quo se pus conyersurum est, alia sunt et alia. Nam si
per intestina transeat, torsiones fiunt : alvus liquida est:
pituita ac bilis fertur, deinde sanguinis grumi cum hu
more circumfluo vel liquor similis aquae, in qua cruda
fuerit caro elota.^ Quodsi ad vesicam tendat, gravitas in
remibus lumbisque percipitur: multa primo exeunt et bile
tincta: deinde turbida, quae neque subsidunt neque com
sistunt: ad extremum vero sedimentum album adparet.
Sin ad stomachum sursum feratur, mausea, cibi fastidium,
pituitae vel bilis vomitus, animae defectio, vertigo, usque
dum ruptus sit abscessus. Praesertim itaque pus in aliam
partem avertatur: siquidem haec mala est via. At si pus
hoc violentius ferri repereris, omni ratione succurrendum
est, stomachoque. subveniendam et cibis et medicamentis
et yictus ratione et omnia leniter agenda. I Medicamentis
utemdum, ut rumpatur abscessus sinus: quamobrem hyssopi
herbam cum mulsa potui dato et marrubii comam, cum mulsa
itidem et absinthii succo. Haec utique ante cibos bibere
oportet, ut humores tenues fiant et viae lubricae efficiantur
et suppuratae partes facile rumpi possint. Detur etiam
 eepaitexTixov BIBaiov a. 327

IEd. Oxon. [140. 141.] - Ed. L. B. (128.)

άοάστατον, ήτεg ἐστί χάλακτος άρετη. τροστάσει δὲ καί
zégitas τόματος xai oirov. xjv μικοά χείρω τῶν ἀφελεὐν
τον άοοι διδόναι. ἐσται χάρ διάζοδος vavriçóô xai άτég
πε£ iygô. uετεζετégovg yàg à toù τύου δίοδος θλὰμαι, μήπω
τι και άπόσιτοι ἐσονται : xjvst Móßoov siyéçg. ygjj ôè xai
èti rjoi άλλησι ἐκgojov ταντοίην μελέτny τοῦ στομάχου
qτοιόεσσαι: δδε yàg ij Ttävvov φαρμάκων όδός' μεμνῆσθαι
δὲ και τοῦ ἀποτος ygsov, àvòa τῶν ἐλxéov êovi j άζα.
ijv òè ἐς κόστιν δαμά, οὐgnrixoiov ÉÉóysiv, άσάρου της άί
της και φοῦ καί άδιάvτov xai μείον τόν ἐμπάτων. τάδε μόν
τοι ἐν μελικgητφ τιτίοκειν' ττοικίλον μόν τὸ Bnotivov φάρ
μακον καί τὸ διὰ τῶν φνοαλλίδιον άριατον' ηδ' άκόσα διὰ
πεigns tjai ëravérai. ijv òè δ' ἐντégων άγας, τό άγω
7όν ἐγείς χάλα μέλιστα μέν övov* ijv ôè μ}, aiyòς ή μή
λων. χυλοι δέ όλιαδngoi xai ounyματύδεες, ό της ττισάνng,
öiya, térégi, ûyyißsQt, λιyvovtxöv* &9Qöov [141] ôë sigio$as
asininum lac, laeve, bilem mom generans, bene nutriens,
quod im caseum non spissescit, quae lactis virtus est. Ad
haec aegro gratificandum est in cibo ac potione, quae
quamquam convenientibus paulo deteriora fuerint, nihilo
minus, si ea expetant, concedantur; nam per stomachum
transibit. ingratum ac mauseam movens pus: et nonnullos
transitus hic offendit; porro cavendum est me jejuni um
quam maneant, et si quid adsumant, id purum ac since
rum esto. Oportet etiam in ceteris profusionibus curam
stomacho diligentissimam adhibere, quandoquidem omni
bus medicamentis iter iste praebeat.. Neque interim jeci
moris oblivisci deebemus, ubi ulcerum radix est. At si
ad vesicam feratur, . urinam citantibus educendum est ut
asari radice et phu et adianto et meo, in potione sumptis
cum mulsa; e compositis, Bestini antidotum et medica
mentum, quod e vesicaria constat, optime faciunt et quot
quot praeter haec usus comprobaverit. Verum si per in
testina pus educas, id lac praestabit, asinae praesertim:
quod si desit, caprae ant ovis; succos item lubricos et ab
stergentes exhibeto, ut ptisanae cremorem pipere, zinzibere
et ligustico conditum. Utque summatim de universa rar
 328 APET. KAIIII, XPQN, WOY>, €9EPAII. BIB 4. 4.
Ed, Oxon. [141.] Ed. L. B. (128.)
*
dμφι πάσης διαίτης, έττι ττάση ανάγει, ταοφαῖ μἐν εὐguuot,
εὐστόμαχοι, εὐπεττοι ί) yv\oi η διά 7άλακτος ττόλτοι, άμυ
Aοι, irota £iv y&λακτι. * * * * * * * * *
Xε φ. ιό. [08QaTreto, oTt\nvóg.] Σκίόδου τοῦ ἐπὸ
απληνί λύσεις οὐ δήίσται. ' ijv òè xai άπότοκοι τόνδε voÜooe
7évovrai, üögoip ij xoyç$in, όκάλλει τὸ κακὸν ἐς άνηκερτον,
vòv inrgöv τὸν σκίόόον ίήσσαι. zgh άν άποτgéteiv ytyvo
μévovg xai λύειν άgτι άρχομένους ' èvtovao9ai δέ τῖαι φλε
χμονjαι, ίντες οὐ σκίόόοι διάδοχον ἐς διαπνοήν άγονται
την άπόστωσιν. τἀδε yàg q^aeyuaoins* invnQiotov ôè yQ&εσθαι
öxöσα μοι ἐν τῆσι δεείησι λάλεκται. ijv ôè πάντω σοι τgηα
oovri èv φλεγμασίη δ σκιάδος ἐμμάρ και πvQi ixé\otov £Qéo
àg uäïêçínv της σκιόότης, τάγάεσι δ' άδος καί ἐλαiov xai
μέλιτος, άντί δέ εῖgtoov ττύγματα ἐστο άπό λίνον. άμτάα
σειν δδε τῆς μvQoßøåávov otonouêvns, ἐπιπλάομασί τε τοῖσι,
μαλόaxor&τοιοι * * * * * * * * * * * *
* * % % % % % % % % %

tione victus loquar, im qualibet eruptione alimenta sint

boni succi , stomacho apta, concoctu facilia vel cremo
res aut e lacte pultes, amylus, itria cum lacte * * *
C a p. XIV. [Curatio lienis] Scirrhi in liene aeger
rime discutiuntur; et si ex hoc alii morbi procreentur,
ut hydrops aut cachexia, malum sanationem vix admittit.
' Hac itaque in scirrho curatione medicus utatur. Orientes
avertere et recenter inchoatos discutere oportet; inflamma
tionibus etiam resistendufn, si scirrhi succedentem illis
suppurationem difflare velle videantur; nam haec ad in
flammationem spectant. Porro iis remediis utendum, quae
in. acutis hujus visceris adfectibus proposui. Quodsi
omnia praestiteris et inflammatus adhuc maneat scirrhus,
etiam igni similibus ad emolliendam duritiem utere: per
fusionibus ex aceto, oleo et melle; sed lamarum vice pan
mos linteos complicatds adhibe; his myrobalamum cribro
trajectam insperge; cataplasmatisque quam mollissimis * *
* * * * * * * * * * * * * * * * *
- - ---
 APETAIOY KAIIIIA.MOKOY XPONIQN
' ITA0(2N 0EPAIIEYTIKOV
BIBLMION B.

Keg, & λ ί τ α ἀτ η λ είτε t.

Ed. Oxon. [142. 143.] Ed. L. B. (129.)

[142] [148] (129) Keq. β'. [0egareta διαβάτον.]
'Yögoitog iöën roù òaffjrso tάσος airim xai διαθέσι, χαίρm
ôè μοὐvm διάφορον ἐνδα τò ùygòv èxQέει * άσκίτη μέν yàg
δοχεῖον τὸ περιτόναιον οὐδ' ἐκgojv ioysv, άλλὰ μίμνον τjòs
πλημμνgéî. διαθήτεω δέ φορή μέν ύygoù j άπὸ τοῦ πά
oyovvog iovrj xai σύντηζις' ἐς δέ νεφροὺς καί κύστιν ί δύν

ARETAEI CAPPADOCIS DE CVRATIONE

MORBORVM IDIVTVRNORVM LIBER
SECVNDVS.

C a p u t p r i m w m d e fi c i t.

Cap. II. [Curatio diabetis] Morbus diabetes dictus;

si causam et adfectum spectes, hydropis species est: et
parte tantum, per quam humor exit, ab eo differens.
Nam ascitis receptaculum est membrana, peritonaeum
dicta, neque humor exitum habet, sed illic remanens
inundat; et in diabete humor ab aegrotantis corpore eo
dem modo fertur, idque similiter contabescit: liquor autem
 330 APETAIOY KAIIIL440KOY XPQWigM II40 QN *
Ed. Oxom. [143.] Ed. L. B. (129. 180.)
δοσις τά τεgi ἐζοδον φέgtt. j% tοίσι ύδεQuóαι ή δδός ἐπι
viyverat, íjv àg àyaôùv ij voÜoos vgάτnrau. àyaööv òè ì
λύσις της αίτtns xai μχ τού άχθεος ἐλαφgtn μούνον• δίψος
δέ τουτέοισι μέζον. Éxgéov yàg τό ύygöv αύαίνει' ἐστι δέ
τά άκεα ἐς τὴν ἐπίσχεσιν τῆς ἐνντήδιος , τὰ ἀντά τοῖαι
ίδρωψι' ἐς δέ τὸ δίμος μεγάλης ίητgeins zgéog. τόδε ψάg
èv τφ εἰδέ άλγέων τάντων μάov. xai ijv τίωσι τὸ ἰygöv,
τρόκλησις οὐgijauog. toti xai άδέον τόδε ἐυναπάγει τήκον
τὰ ἐν τό σκηνεῖ. φαρμάκων όν άδίμων χgéog. δίμος χάρ
μέγα άxogtn τοτου. , Ttovöv yàg oùò' öoov yiyvnrai δύρεος
âwos. távrn άει τό στομάχφ άgijysiv άδα τοῦ δίρεος ai
tnrai. (180) jjv άν τj iegj xaêêgης, ἐπισημασι χθέo vágδω,
μαστίγη, qoiviô, uj.otov xvδωνίοισι όμοίσι • τόνδε δ χυμὸς
μέv -§ùv vógδφ καί δοδίνφ άgtovov èg τέγδιν' άπίπλασμa
δέ η σάg$ αύτεον δύν μαστίγησι καί φοίνιὰ : Èv xnQj ôë
[ xaì vágόφ τφ μῦgφ j vovréov μάις άya9), j oi yvloi
* a v c a. *»- / •

άκακίns τε καί ύποκύστιδος ἐς τε τάς τέγειας και ἐς τὰ ἐπι

in renes ac vesicam confluit et per has partes exit. Haec
im hydropicis aquae via est, si morbus ad sanitatem incli
met: sub quo tamen causae etiam solutio necessaria est,
mom oneris tantum levatio. . Verum in diabete sitis ve
hementius urget, siquidem humor effluens corpus exsic
cat. Auxilia tabi medendae eadem sunto, quae in hydro
picis. Ad sitim vero exstinguendam magna medela opus
est, quoniam in hoc malo ista dolores omnes longe ex
superat;, et si quid bibant, id urinam citat, quae et ipsa
profluit et multa in corpore liquefaciens secum educit.
Remedia itaque necessaria sunt, quae sitim temperent: ea
enim adest cum inexplebili potionis desiderio, cui niilla,
quantacunque fuerit, mederi potest humoris copia. Pror
sus autem stomacho, ubi sitis origo ac fons est, succurra
tur. Ventre itaque hiera prius purgato, epithemati§ utere
e nardo, mastiche, palmulis et cydoniis malis crudis; quo
rum succus cum mardo et oleo rosaceo ad perfusionem
optime facit; caro autem cum mastiche et palmulis pro
cataplasmate sit: cera autem haec et unguento mardino bene
miscentur; vel acaciae et hypocystidis succi et pro perfusio
- t
 •

GEPAIIEYTIKOM BIBAION. B. ' 331

Ed. Oxon. [148. 144.] Ed. L. B. (180.)

ττλάσματα, άτάρ καί ύδωρ τό ποτόν ἐυν τjσι άπόρησε
§ιρείσσω. vQoqai àè xai yàg xai δύν τόδε σιτία, άμυλοι,
gövögov, άοφήματα, οίνοι στίφοντες ἐς τὸν τοῦ στομάχου
vövov, öxgnvéοτεgos uάλλον ἐς την τόν άλλων yvujv ÉÉné
goooiv τε καί διάνηψιν. άλμόδεσι χάρ δόμος* οίνος δέ στύ
qov δ' άμα xai φύγων μεταßoìj τε καί εὐκQασίη* Ég'δύνα
μιν δέ xjjv oivog r\vwùs öxoiog aiuc., [144] ἐα ἐς τ}ν αὐτοῦ
7£vvov. φάρμακα ποικίλα τὰ τούτά η διὰ τῶν δngtov, ì
voù Miô quôáveo, ij διὰ τὸν όπωgêov , τά τε άλλα δκόσα
üögovog öyniovâ. άτὰς και ή άύμπασα δίαιτα xai ö ßiog
úvvög. - - -

IK = p. /. [0εgarsia âuòιάσεως xai άλxóσεως veggöv.]

Ἀμφί μέν φλεγμασίης xai aiuoόόαying xai δκόσα δζέως άπὸ
veggöv xreivev, èv , τοῖσι δζάσι ysyQá paras *, άμφί δέ άλxó
quog jóè âiôwv yevéaiog, öxöoo- vâ Troïìá êvvaTtoövijoxes
πQεορύτησι, μάλιστα vÜv yQágo άγιστος μέν ἐς άκεσιν ' ei
δέ μj, oiqv öye παgnyogjaerat. Άίσον μέν δν εὐφvii révvav
nibus et pro cataplasmatis usurpari possunt. Aqua sit pro potu,
quae cum fructibus, opora dictis, decoquatur; pro cibo lac
quaeque una cum hoc conficiuntur alimenta, amylus, alica,
sorbitiones. Vinum adstringens ad roborandum stomachum
praecipue meracius, ad evaporandos dissipandosque cete
ros humores: siquidem salsa sitim movent; vinum vero
adstringens simulque refrigerans corpus immutat. ac'
temperatum efficit: vinum etiam dulce, tanquam sanguis,
vires instaurat, quia sanguinem procreat. Medicamenta
composita sint ejusmodi, uti id, quod e viperis constat
quodque mithridaticum vocatur quodque ex opora confi
citur, et cetera, quae adversus hydropem valent. Porro
universa victus ratio ac vita eadem instituatur. -

Cap. III. [Curatio calculi et exulcerationis renum.]

De inflammatione et sanguinis profluvio et aliis renum
vitiis, quae acute interimunt, in acutis morbis conscripsi
mus. Verum de horum exulceratione et calculorum in
his procreatione, quae senes plerumque usque ad mortis
diem comitantur, praecipue jam tractamus: ut, si fieri pos
sit, mala haec sanentur; sin minus, ut aegri dolores sal
332 APETAIOY KAIIIL440KOY XPONI QV.II.46 Qv .•.
-

Ed. Oxon. [144.] Ed. L. B. (130.)

ès äyovov vQ£pav άδύνατον. άrjfrsgov μέν yàg μήτgnv άτο
xov δόμεναι, η veq)goùg λιδιόντως, άλ£9ovg. ἐς διάζοδον δκιος
άgijreiv yQij. jv öv èv άαη ίέωσι οί λίσοι, τά άκεα φgάσω.
xdgra yàg öövvéovrat, ττοτί καί έεθανον στgόφοισι και εἰλὰρ
xóìov xai ioyovgin. o £vvoyéw 7àg άλήλοισι νεφgoi rs xui
xóìov. ijv yàg ài9tov évorâοιες ἐωσι, ἐπί δέ τοῖσι ioyov
git, τε καί σταδφφ , vhv èrti vô ogvgó τέμνειν φλεβα τὰ
xav' ἐὰν τοῦ νεφgoù. αί yàg τοῦ αίματος άττὸ νεφgów
èxgovov άνιάσι τὸν λέδων τάς σφυζιας. qλεγμον) yàg δήσασα
ioget vę tâvra* φλεγμονής δέ κενεαyysin λύσις- τέγχειν τε
τάς pviag èvδα τόν veggöv j yógn* λίτας δέ παλαιὸν ij
τὸ νόον δύτην ίσχετο * oùgnrtxöv òè xai àvrj0ov ij wóun xai
λιβανωτίς ή σάμψvyov. τοῖσδε χα) öxtog üöog καταιονεῖν.
ouxgòv yàg ai zQijouες. άτὰς καί τοίσδε πvgtjv, βοείησι
*ύστεσι èyyéovτα ἐλαιον άνδόμιδος, ἐπιπλασμάτιον vüv ïn
tem leniantur. Ceterum habitum, ad calculos procrean
dos aptum , huic rei inidoneum facere nullo modo possu
mus; uterum enim sterilem reddere facilius est , quam
renes, calculis creandis aptos, ab eorum gemeratione pro
hibere. - Quapropter ad, transitum calculis expediendum
opem ferre oportet. Itaque si tenaciter inhaerescat calcu
lus, -auxilia indicabimus; nam doloribus vehementer ad
flictamtur et interdum etiam torsionibus colique volvulo
et urinae suppressione absumuntur: * renes enim et colom
semet invicem contingunt. Itaque si calculi inhaereant
neque urima reddi possit et intestina torqueantur, venam
tali, qui adfecto reni in directum jacet, incidito; etenim
sanguinis a renibus effusiones adstrictionem, quae ex cal
culis oritur, relaxant: inflammatio enim omnes has par
tes occupat et quasi vinculo constringit; atqui vasorum
exinanitfo inflammationem solvit. Lumbi. quoque juxta
remum sedem perfundantur; idque oleo, cui, sive id re
cens sive vetus fuerit, injiciatur ruta: , urinam quoque
ciebit amethi coma vel rosmarinus , aut sampsychum ; . his
tanquam aqua perfundendum est: inunctiones enim parum
prosunt. His enim fovendum est, cum oleo chamaemelae
vesicis bubulis infuso; eadem esto cataplasmatum materia
 a. -

gEpAITEYTIKON BIBLMIOM B. - 333

Ed. Oxon. [145. 146.] Ed. L. B. (180. 181.)
êiv τοΊσι άλ{τοισι ί έντη.ι ἐλvoe xai qiwùm xoùçpm xotè
zóv Ai6ov την άνατασιν : âguovov ôè xjv èrri q^eyμασίης
oyáops: ijv òè τάδε σοι τοιδοντι ἐκs uiuvoav oi λίύοι, ἐς
<ia6v τόν άνθρατον κσδιόναι. τό yäg τοι άμα πάντα
arotést' άλέη μέν χαλά* τή δὲ ἐxy\ioyQaiv£ι' τὸ δguuù ôë ëc
atqoôvutqv δάκνει. τάδε μάvτοι ἐἐοδα λίδιον xai σφόν τgo
wàfjotes: (181) τίνειν δè φαρμάκων τόν άπλῶν μἐν άζας,
qοῦ, uεῖον, άσαQov* , Borávag òè vijv TtQtoyivrjv jj τετρόσελε
ij gtov, τοικίλον δέ μύρα μèv öxöαα ίσχει vágòov, xaginw,
… / / . -

opuvgvav , xivvauouov. * * * * * *** •• • • … *. '* ;

- - ,* . * , , 3& \ - -

άπουλάσει αύητι καί ἐκ πυρός ἐσχάρα και ἐπιδήuara &

-[145] πQöo9εν μοι λέλεκτσι ' δίαιτα δè xai άλειψις και πλοῦς
xai η ἐν φαλάσομ θιοτ), άπαντα τοῖσι ἐπῦ νεφgóv èqviv àxso,
% *
*, , *.

Kεφ. é. [0εgarstw yovoόόoing.] Kai. τού άτεgτέος

voυ τάθεος ένεκεν καί τοῦ κατά σύντηζιν κινδυναῖδεος καί
- * * * , * - • • , - - ** .**

cum farina.* Interdum cucurbitula sine ferro calculorum

inhaesionem tollit; sed optime feceris, si in inflamma
tione scarificationem adhibueris. Quodsi his peractis fixi
adhuc maneant calculi, , homo in oleum demittendus, est ;
-id enim , simul omnia praestat: tepor enim partes relaxat
et viscidas quodammodo facit: acrimonia, vero ad excre
tionem irritat: haec utique calculis exitum aperiunt eos
que provocant. Inter , medicamenta.' simplicia potui den
tur,radices phu, mei, asari: herbae, prionitis, sii aut petro
selimi; ex compositis , unguenta quotquot mardum habent
et cassiam et myrrham, et cinnamomum,
- $ 3$ 3;&

Cicatrici inducendae prodest sinapi et ab igne crnstae et

epithemata supra proposita. At victus ratio et inunctio
et navigatio et im mari vitae traductio, omnia remum mor
bis subveniunt. -

* *J * # *

Cap.V. [Curatio gomorrhoeae.] Et propter adfectus

turpitudinem et propter tabis poriculum et ob liberorum
 334 APETAIOY KAIIIL440KOY xpoVIQV ITA0£2N
Ed. Oxon. [145.] Ed. L. B. (181.)
vijs êc διάδέν γένεος χσεάς λύειν χαά μ} £go Jéog vjv yo
vδόδοιαν , πάντων xaxöv ούσαν αίτίην, τgότιστα μέν δv
δκως δεύμα xoivòv ijo8αι στύψεσι τόν άμφί τjv xύστιν xai
vìjv öojv vóv yoQ€ov xαί ἐμψύζεσι τρυόν, λαyóvog, aiöoiov,
διδύμων, δκως μη ά&η ἐς πολλὸν ή yovij°, sivo, c. J0vg άλεη
vav τὸ πᾶν, ἐς τὸ τάς άφόδους ἐngaivsiv. orvysov μέν ἀν
orœi véyéçov ègtov * uèv - vö άπò τῆς δος ἐν τοῖς λύμασι.
Άύτας δέ τὸ δόδινον μῦgov η τὸ διὰ τῆς oiv&v9ng Éùv ούφ
Aevxij: εὐτόδεί, ἐκ τgooayooyijg öé. άλεαίνοντα λάτας τὸ κοι
vöv xai μελίλωτον έκζεσδέν σύν αὐτό καί σάμψvyov xai â
ßavovöv jj xövvέα. ägiovov xai άνήσου κόμη καί έτι μάλ
Aov j άvτη' τοῖοδε ἐς τὰ ἐπιτλάομάta yQáo, xguóóv xai
ögößov άλίτοισι καί δgvoiuov τοῦ στέοματος καί vivgov*
μάλι δὸ ἐς τ}ν άπάντων ἐμπνοιαν και ἐννέφειαν. τοιάδε xai
èrtutìàouara öxöoa qoivioos xai ίόνόονς ἐγείρει και τὸ
άεύμα τσgoyersùet xai άλεαίνει τά χωgia. τοιόνδε τὸ χλω
gὸν ἐπάπλασμα καί , τὸ διὰ τοῦ καρποὐ vijs δάφνης* tuti
oxeiv ôè καί τοῦ κόστορος ovyyòv xai της άης τού άλιxax

procreationis usum gonorrhoea, * malorum omniüm causa,

citissime' depellenda est. Haec itaque primo tanquam
fluxio communis curetur; adstringendo scilicet partes circa
vesicam . et fluentes locos: et refrigerando lumbos, ilia,
pudenda ac testicnlos, me semem ultra profluat. Deinde
rursus omne corpus calefaciendum est ad exsiccandas
-vias, adstrictione scilicet et perfusione: ad quod faciet
¤ana : ab ove sordida et pro oleo unguentum rosaceum
vel oenanthimum cum vino * albo, odorato: calor autem
sensim movendus oleo communi, im quo melilotum infer
buerit et sampsychum: et rosmarinus. aut conyza : optima
est etiam anethi coma et multo etiam magis ruta. . Iisdem
in cataplasmatis utere cum hordei , aut ervi farina et
irionis semine et nitro, quibus, ut haec omnia conspirent
3 atque commisceantur, mel adjici potest. : Talia sunt etiam
cataplasmata, quaecunque cutem rubefaciunt pustulasque
excitant et fluxionem derivant et locos tepefaciunt: tale
est emplastrum viride, quod e lauri \ baccis conficitur.
Castoreum quoque frequenter bibendum et radix halicac
 \ . . ΘEpARTEYTIKOV BIBLMIOM B. 335
'Ed. Oxon. [145. 146.] Ed. L. B. (181. 132.)
xáßov öx6oov δοσχμης άλxìjg xaì rìjg %òvóσμον τὸ ἐρημα
ποικίλον δέ τὸ διὰ τῶν δύο πεπεg&tov, η Σύμφωνος, ή, φά
λωνος άgtovov, xai διὰ τοῦ σiyyov τοῦ δngtov φάgμακον
qτοτὸν και ή τοῦ Bηστίνου καί η διά τόν έχιδνόν τόν ἐg
teróv. τὸ ἐέμτταν δέ διαίτη διδόναι, ἐπιτg£neiv τε καί τι
-orsùeiv ygj xai yvuvaotoig xai πεgitátoiot x&i aiógyot. v&ös
7&g την ἐν ἐς δεgμασίην τgéret, άτες ἐστι τὰ πάθὲ χgéos:
εί- δέ και σόφαιον ἐοι έτί τοῖσι άφgoόισίοισι καί λοόοιτο
^pvygó, ἐλπίς άς άκιστα άνδgo9ijvai τόν άνδgωπον. • * %
[146] K e q).. g'. [6εgatsto: o rogayiwöv.] *H ἐν τοτοι
άλλοισι πάθεσι μετὰ τ}ν δεgaretqv δίαιτα ἐς ίοyòv xai
xgáros τοῦ σόματος εὐπερίn àya6j*.ovoAoyixoiov ôè*uóú
votg ijöe yiyverat tánuutìjg. öwtog öv aùrn 7iyvoiro φράσω.
(182) ixov) zàg aiojgn, tegirarot, yvfivaotn, qtovaowtn, tgo
φαί ἐς τάριν άγαθαι άνεμαχάσασθαι τήν τοῦ στομάgov wa
wootrtnv* άδύνατον δέ τάδε καί άπειρίην λύσαι μακg}v xai
τ}ν σκελετίνην τοῦ σκήνεος εὐoyxov σάgnag yovijoau* *to\Àòv

cabi ad drachmam * et menthae decoctnm; e compositis

autem id, quod e gemino pipere constat: optimum etiam '
est Symphonis , et Philomis antidotum, idque quod ex
Scincho bestia ad potionem paratur et Bestini antidotum.
et illud, quod e viperis reptilibus conficitur. Curatio au
tem prorsus a ratione victus petenda est, fidendumque
exercitationibus et ambulationi et gestationibus: haec enim
Habitum calefaciunt, cujus rei adfectus indiget. • Quodsi ae
ger a rebus venereis temperet et frigida lavetur, spes est
fore ut homo virilem habitum quam celerrime acquirat. '
Ca p. VI. [Curatio stomachicorum.] In aliis adfecti
bus post curationem'victus ratio ad vires et corporis ro
bur confert: (bóna concoctio prodest;) ista autem in sto
machicis solis offendit. Quemadmodum autem bona eon
coctio comparetur indicabo: nam gestatio, deambulationes,
corporis et vocis exercitatio et alimenta concoctu* facilia
ad expugnandum 'stomachi fastidinm sufficiunt, quae ta
mem omnia longam concoquendi imbecillitatem tollere mon
possunt, neque corporis habitum e macilento pinguein
 v,
…

336 APETAIOY KAIIIL44oRoy xpoViov IL49Qv

Ed. Oxon. [146.] Ed. L. B. (132.)
δέ μέσον ἐπί τοντέων ἐστων αι τοται κάμνουσι χάριτες xai
τὸ καθαρός άτταν δράν καί.τοίσι ἐπιθυμίησι έτεσθαι τὸν
iqrgöv, uh μεγάλα ἐλάπτοντω* áquo rov 7άg τόδε, ην μ}
xàgra ἀφέλεύντων δρέις ήκη. φάρμακα δέ τοτά, yvìoi,
άφάνθιον. καί vägöos τὸ μῦgov xaì ì διὰ τῶν δngtov xai
voù êv τérQaig ö wagτός xai %yy 8éguos και τετéguos xai
oegêîuos* v&έε ττεττήσια καί κατὰ τοῦ στέgvov ἐς στύμν
èriònua , vägöov, μαστίγαι, άλδαι, άκακίαι xai μῆλωv xv
δωνίων δ γνλός. wai aùra ôë τῶν μήλων αί σάρκες ἀμφι
όλασθεῖσαι ἐυν φοινιὰ ἐπίθημα στυφον. άτάς καί τύλλα
öxöoa μοι ἐς διαβήτεω ysyQdqozras êc ôäpsos άκος. τὰ ἀν
τά ψάg xai τοίσι δόμος yiyvsrat* ό δὸ τόνος τοῦ στομάχου
άδιμον στομαχικοῦσι.
IKeq. {. [0&garrtia xotAiaxóv.] *Hv τῶν σιτίων
άxgtoins j xoùin ἐτι, διαδέη δè j vgoqj άττεττος, άθgerroc,
άμ} xai μηδέν εἰς τὸν öyxov âvip, xoùuwxoùς τούαδε xixìf
oxouev. yυχέ μέν ἐμφυτφ τὸ τῆς ἐς πέψιν σεαμασίne, áro
atque carnosum efficere. His multo magis quam aliis
aegrotantibus gratificandum est , et omnia commodissime
praestanda: eorumque cupiditatibus obsequi debet medicus,
nisi quid magnopere noxium desiderent; nam ita factu
optimum est, si mom rerum valde juvantium appetitu mo
veantur. Medicamenta potui dentur, absinthii succus, un
guentum mardinum , theriaca et petroselini et piperis et
zinziberis et seselis semina: haec utique ad concoctio
nem valent. Pectori etiam epithema adstringens impona
tur e nardo, mastiche , aloë, acacia et malorum cydonio
rum sncco: quim et malorum caro cum palmulis contusa
epithema fiet adstringens; alia quoque adhibeantur, quae
in diabetis curatione ad sitis exstinctionem commemoravi:
eadem enim in his sitim movent, cum stomachi constitutio
in stomachicis plerumque siti vacet.
Cap. VII. [Curatio coeliacorum.] Si ventriculus
cibos retinere nequeat et alimentum inconcoctum, immu
tatum et crudum effluat, nihilque in corporis molem fe
ratur, coeliacos hos vocamus; nimirum ob innatam calo
ris, qui concoctioni inservit, refrigerationem et ob facul
 ΘEPAIIEYTIKON, ABIBAION B. 837
Ed. Oxon. [146. 147.]
a* w - o » / • - - vel <r. w
Ed. L. B. (132.)
- a. a*

vim òè τῆς ἐς άνάδοσιν δυνάμιος. ygj öv vhv xoùinv TQoj

- - r

vuovo, uèv τóvóv àvuévov jjgeuit, xai άποσιτίη* óδε γάρ τα

• / »w v / - -

λινδgou&ovov αὐ δυνάμεg. jv òè καί πλήθεος τῶν ἐν τφ στο

/ - I

pãyα φαντασίn ëj, vjατεσι ἐμέτοισι χαέεσθαι άφ ύδατος η

μελιxgijvov* την κοιλίην δè σκόττειν καί τéyyειν ἐς στύψιν,
v -» - • - a. a

êgtoto , uèv τοῖς ἐς δύος τιναgoῖσι, λίτοί δέ όοδίνφ μῦgφ j

- w - •» / •yv a *o/ xw > v - a*
vó διὰ τῆς oivdvô λίνω * άοιστον xïv από τοῦ σyoí
- js ot ns n um , *
w $e : ra-, -; y oz
vov xai ύποκόστιδι η άμφακίφ ' ἐῶν τοῖσδε δè ètritìàouata,
δεQuâ [147] μέν ἐς όίειν, ἐς δύναμιν δέ στQvgvâ: xai jjv
πη του ήτοτος η της κοιλίης κατὰ στόμα ἐντάσιες ή φλε
zμασίαι ἐωσι, οικίην τgooßάλοντος ἐντέμνειν' καί ἐστι οίαι
/ - »r - -y w w c. ? •o v cr v

vδδε μοὐvov ijQxeo&* έπην δέ xnQorjov ês ê reiììjv jxy τά

/ > • w o v a. a* - v - v a*

vgóμστο , ηδὲ ἐπί σκλngím xQaivm, vj Öé ßδέλλας τά δngia

argooßáÀÀay* éteuro, èriô juava textuxά τιθέναι, δκοῖον τὸ
διὰ τῶν στεQu&των ήν ίσχη χαμαιλεοντος άζαν, άguo rov
*ai êvσα οί τῆς δάφνης ' ἐασι καgτοῦ καί τὸ μέλαγμα ἐπι
xìnoiv τὸ χλωρὸν και τούμὸν τὸ μυστήσιον, τάδε γάρ μα
tatis imbecillitatem , quae alimenta digerit. Inprimis ita
que ventriculum oportet quiete ac inedia a laboribus re
creare; mam ita revertentur vires. At si copia in stoma
cho subesse videatur, jejunis ex aqua vel mulsa vomen
dum. Ventriculus ipse, ut adstringatur, obtegendus per
fundendusque lanis ab ove succidis, quae unguento rosa
ceo aut oemanthino aut melino inungantur, vel, quod
optimum est , lentiscino cum hypocystide et oliva imma
tura; et cum his cataplasmata snperdentur, ad tactum ca
lida et facultate adstringentia. Et sicubi in jecinore aut
ventriculi ore distentiones inflammationesve adpareant,
admota cucurbitula concidatur cutis; sunt enim quibus
hoc auxilium per se suffecit. Cumque ceratis impositis
vulnera fuerint ad cicatricem perducta et ad duritiem de
venerint, huc hirudines admoveto. Deinde epithemata ad
concoctionem facientia superimponantur, quale est id,
quod e seminibus constat, quodque si chamaeleontis ra
dix adjiciatur optimum est: et id quod e lauri baccis
conficitur: nec mom et malagma viride dictum : meumque,
ut id adpello, mysterium; haec enim et emolliunt et in
ARETAEVS. Y -
338 APETAIOY KAIILIA. 10ICOY XPONI Qv ITA0£2v
Ed. Oxon. [147.] Ed. L. B. (182. 188.)
λάσσει τε και άμύσσει καί, δεQuaoiqv èysigtt xai άφνσα τὰ
orλάyyvg τοιδει, δν περ ἐς στύψιν τωάος. άτὰς και οίνnre
xai λίμνnorug xai εὐφόρδιον καί δxόσα τοιάδε πάντα την μέν
vύειν κολύει, άνάκλησιν δὲ δέρμης τοιάται. τοιάδε ygj xai
πιπίσκειν φάρμακα ἐς στόμιν. χgéog μέν πρότιστα δ τοῦ
úgvoyköσσον χνλὸς ἐυν ύδατι ἐστνμμένφ μῦgτοισι ή xvδω
viotov μήλοισι * (183) άgio rov xai yiyagrov σταφυλής άμφα
xirûos* oivov τῶν κάgra στυφόντων. άπειτα δά τά άλδαί
vovra vjv yao régæ gágμακα, ποτὰ δxόσα διὰ ἀyyißéguos xai
πετέριος xai σελίνου τοῦ καQτού του άygtov τοῦ ἐν τ£τgag,
vò διὰ τὸν δngiov vóv èyuövöv τηπτικώτατον* jv ôè ërri
votov μηδέν ij au*gòv évótòj, τοίσι άπό άαφανίδων ἐμέτοισι
ygéo : ijv ôè xaì èywQύιμης τσίσδε ἐλλεβόgov τῶν λευκοῦ ἐ
ταν ἐς μίην vöxra , εὐτονωτάτη άν σοι yévovro ij x&9agots
άς τε τὴν τῶν iyQdjv τῶν φνχσῶν κάθαρσίν τε και ἐxxguouv
vai £g vjv ÉÉαψιν τοῦ δεgμού* ' άτάg xai j δίαιτα καί δ
ßios vouóαδε έστω ἐμμετga. oi ùm vos vúxrog μέν, δι' ίμ{
gns òè tegitarot, άναφωνῆσιες, αὐgn j τε ἐν δάφνησι η μνά
cidunt et colorem excitant et viscerum inflationes discu
tiunt, quae omnia , ut adstrictio fiat, praestari debent:
ceterum et sinapi et limnestis et euphorbium et quotquot
ejusmodi sunt, omnia, refrigerationem arcent et calorem
resuscitant. Ejusmodi quoque medicamenta adstringendi
gratia bibere oportet, inprimis utilis est plantaginis succus
cum aqua myrtis aut malis cydoniis adstringente reddita;
optimus etiam est uvae immaturae acimus. Vina adsu
mantur perquam adstringentia. Deinde medicamenta potui
dentur ventrem calefacientia, quotquot ex zinzibere et pi
pere et petroselini semine conficiuntur et theriaca sum
mopere coagmentata. (At si per haec morbus aut nihil
aut parum remiserit, vomitionibus a radicularum esu
utere: et si in his hellebori albi radicem per noctem
unam occulueris, purgationem valentissimam effeceris, quae
frigidos purgabit excernetque humores et calorem succen
det. Quin et victus et vitae ratio cum summa modera
tione instituatur; noctu dormiatur, interdiu obambuletur:
exerceatur vox : gestatione fiat inter lauros aut in myrte
 ΘEPAIIEYTIKON ΣIB.arov IB. • • 339

Ed. Oxon. [147. 148.] Ed. L. B. (183.)

§£vauov # 0úμφ. άγει yäg , τι ή διαπνο) καί η άναπvo) vo
övöe ydouaxov ττεττῆguov' yvuváoua, tefipi£g, yeiQovoutn, äì
τῆςων βολαίαι τοῦ θεόgnκος και της κοιλίης κόποι, τ@orrödusg*
gurgότατα χάρ εἰς τόνον εὐσταῖς άρτος. έτι τόνδε φοί
vi£ις , ττεgittavov άαδv- '* * * .* .* * * * * *
& # # # # # * * % * * * * .* # * .#.
* * * * * * * * * * * * * * * * * -

* * * * * * * * * * * * * .*,*
[148] Keq. 18. [Gegantia ágδαίτιδέ και ίσguáòog.1
* σιτίον καί δαφανίδοον ττολλακις.' åretro, èc τὸν ἐλλάogov
äysiv. δίαιτα δέ ί ἐπί τοίοδε ἐυνή τοῖσι άλλοισι τάθεσι
xai ἐπί τί δισίτη άλειψις, φυχθολονοίη δαλασσin* μάλιστα
μέν έν άπασι άgόσιτικοῖσι ἐντά άκεα' xai yàg xai τοίτι
ποδαyQixoiov ëïêßogos τὸ μάγα άκος. άλλὰ ἐν τjσι τριά
τηοι προσβολήσε τοῦ πάθεος. ijv òè èx toììóv μἐν Ἄδn zgó
vov èy, άτάg xai èx διαδέος πατégov φανί, ἐννατοῦνήσκει
ij voÜoog. £c ôè voùς τταροάνομούς τόν άgögov vóôç zeh
• • ,

tis aut in thymo, siquidem perspiratio ac spiritus adductio

medicamentum quoddam habent concoctionem, adjuvans.
Exercitationes adhibeantur: frictiones: manuum dimotio;
Hahterum jactus ad exercendum pectus ac ventriculum.
Propinationes fiant: nam ad confirmandum robur panis
minime valet. Ab his rubificatio, deambulationes lentae *
* * * * * * * * * * * * * * * * *
# # # # * * * # # # # #• # • * , % . . ;
# * # * # • * * # # * * .# # # #

C a p. XII. [Curatio arthritidis et ischiadis.] * * *

cibis et radicularum esu frequenter: ac deihde ad helle
horum album veniemdum est. , Post haec victus commu
mis esto cum aliis adfectibus; et post victum inunctio,
frigida in mari lavatio, omnibus arthriticis praecipua et
communia sunt auxilia. Nam podagricis quoque hellebo
rus, sed in primis morbi accessionibus mirifice succurrit:
qui si jam inveteraverit et a parentibus etiam heredita
rio descenderit, is usque ad mortis diem inhaeret. At
contra exacerbationes mali in articulis hoc pacto subve
Y 2
 .

340 APETAIOY KAIIIL44oKoy xPQVIQV II 402v

Ed. Oxon."[148.] Eâ. L. B. (188. 134.)
argjooetv:.. sigto, uèv άστω ἐ§ öiog τὰ οἰαντιόδεα* τάγειες δό
διά άοδίνου καi oivov* μετεζετάgotov ôè xai στοyyu) £ìv ò£v
*grjvq óvnoev. Éretro, èrrimrìaoucz ágτος ἐυν τοῖσι τρύχουσι
, /. w a. - • v a. w w > p. c.

*ολοκύντης xai τέττονος κάί σικύm Âur) xaî âgvöyλωσσον ή ,

βοτάνη και άόδων τὰ φύλλα. έτάg xaì j quóngirus ύττονος
§ùv ägτφ και βαίφ καί σνμφυτου άζα και πεντάφνλλος ή
ßorάνη καί τgάσιος ή τοῖσι φύλλοισι λεπτη. τήσδε μέντοι
vὸ μέν άφειρημα ἐάντλημα άποvöv ' aùt) ôë êtitìaoua
£ùv φέ η xgt;86v άλάτφ * μήλων τε τὸν κιτgtov zò åßgto
τον δύν άλφίτοισι άguo τον* ούκος ἐngά xai δέσια ἐυν τινί
- » a* cf r. a. • cr • v a* a

τόν άλίτον. jôε μέντοι μύδιος j Üìn* xai τόδε μέντοι

(134) άλλοέ άλλον ἀνησε καί τουτόν άλλοτε άλλφ. μετε
§ετégoiov ôè τά άλεαίνοντα ἐυμφέget και τουτόν άλλοτε άλλω
άφελάτ. λόγος δέ xai τόδε xâgro, áttovov'
v / - •^ v
ἐμμεναι* aiye
-o - • \ - a

ygij Bovövng vijs igiöog ἐμφαyεῖν* étìjv òè πλησ0j, διαλεί

ποντα δκόσον ή voμὴ ἐν τῆ χαστgi μαχθείη, κατσύύσαι τjv
aiya jjòè èvvòς τῆς χαστgòς ἐς τ}v xötgov èyxQύμαι τῶ πόδε:
niendum est, lanae adhibeantur ab ove succidae; perfu
siones ex ro$aceo et vino: et nonnullis spongia' e posca
prodest. Postea , cataplasma fiat a pame, cum refrigeranti
bus cucurbitae silvestris et peponis partibus, cumque te
mui cucurbita et plantaginis herba: et rosarum foliis; nec
mon et sideritis dolorem mitigat, cum pane et bryo et sym
phyti radice et quinquefolii herba et marrubium, quod fo
liis est tenuibus; huius decoctum dolores etiam optime
lenit : et ipsa herba cum panis mica et hordei farina ca
taplasma faciet. Malorum quoque citriorum pars cibo
non apta cum polenta magnopere, succurrit; ficus item
aridae et amygdala cum aliqua farina. Haec utique re
frigerantium materia est; et ex his sane aliud alium juvit
et idem aliquando alium atque alium. Quibusdam vero
calefacientia conveniunt ; et inter haec etiam idem alii
alias prodest, Pervulgatum est autem et hoc ad dolorem
tollendum valde proficere: capram oportet herba iride
ad satietatem pasci, quae interposito tempore, quantum
conficiendo in ventre pabulo suffecerit, mactetur; et intra
hujus ventrem in ipso stercore occulendi pcdes., Medi
-
*.
 6EPAIIEYTIXov BIBAIov B., s; 341
Ed. Oxon. [148. 149.] Ed. L. B. (134.)
φάαμακα δά, μυρία. καί yàg τούς voo&ovvac - £ovröv φας-, -

μαxéag εὐτόgovg τίδησι ή άυμφοgij* vóv ôè inrgóv τὰ φάς-,

uana sy gg reepyos, λελάτοιι. . •*, . - ', -

• , , [149] IK£ q. ly. . [0&garrstö: ôépovrog.] , Töv voj

ooov μζονα χgh vá êw£& èg ìÜouv αύτέων ἐμμεναι' ἐλεφαντας.
ôë τηλίκου κακοῦ τίς άδιδvizog yiyvovv' äv invQeiq; où yàg
μέgά η σπλάγχνω ἐνί , η ένδον , êyowjrvs, μοῦvov. ij.££to, vò
xaxòv égres, άλλὰ ἐνόοδέ τε δλφ τά άνθρώπφ άνοικζει, καῖ.
όλον ἐάωθεν άμττάγει.ά άτεοτ£c uèv xai φοθεοδν ίδείν*.
άor si oogárgit. £rgris uir aoi qo® ibi*' om;
gtov yàg iöän* δέος δέ άνμßιούν τε και δυνδιαιτάσσοι, ου,
-

a&iov. ii λοιμά. àvaTtvojg yàg èς μετάδοσιν άnùtn, ßaqj.

vt äv öv εὐgos τίς ἐν inrQixj τοῦδε άδιον ἐγον άκος, άλλ&.
7ág tövra ygj §vupégeiv φάρμακα, καί διαίτην καί σίδngæ;
w - v w -o^ \ __ -»/ a. - / ^ •• a. -

- vg ταῖ τόε *■
xai τύο* w
xiiv ge
so a -
uèv έτι νεοτόκα
v - ci •, πάθεῖ agoopé
τά > L-
-

λης, ἐλπις ίήσιος* ijv òè ἐς άκμην ήκη χενάσιος και ἐν τοῖσι

oItìóyvotov êôgœîov ?£, 7tovì xaì èc vâ Tgδαωτα τgoaßóλλα,
άνέλπιστος ό voοέων. τέμνειν άν τὰς ἐπέ άyxóv, φλεβας :
camenta sunt ad adfectum hunc inhumera: aegrotos mam
que ipsos medicamina sibi plurima comparare calamitas
ista cogit; sed medicorum pharmaca suo loco scriptis ex
ponentur. ** • . : '• • • • • • ' -

C a p. XIII. [Curatio elephantis] Morbis ut ii ex

solvi queant, remedia valentiora esse debent. * Elephantem
vero, tam ingens malum, quaenam medela possit expu
gnare ? Neque enim parti tantum uni ant visceri, unico.
inhaereseit: neque intus solum impingitur aut extra ser-,
pit: sed totum hominem intra occupat, totumque foris
complectitur. Triste profecto visuque horribile spectacu
Jmm ! belluae namque species est. Porro cum his homines
versari atque vitam agere non minus quam cum bestilen
tia metuunt; contagio enim per inspirati aëris infectionem ,
facile communicatur. Ecquodnam igitur in arte medica
satis validum quispiam repererit, quod huic adfectui me
deatnr, auxilium? Verum enim vero omnia simul et me
dicamenta adhiberi necesse est et, victus rationem et fer
rum et ignem. Quae si incipienti morbo admoveas, salu
tis potest , esse spes; sin is perfecte jam creatus a fuerit
34g APETAIOY KAYITIAAfOKOY XPOMI QV ILA8Q M

Ed. Oxon. [149] Ed. L. B. (184.)

äugo δά- τέμνειν δέ κα) τάς £ri σφvQotov αὐτῆμοQ. xg&o
vov yàg ij διάστασις ές τε πολλ}jv τήν τοῦ αίματος άoijv xai
Èç âvâw\noiv της δυνάμιος, χθεῶν yàg aiua Troììáxig xaì ,
πόλλ' ἐκχέαι τοῦ πάθεος vijv vgopjv. . opuxgöv òè èv αύτάφ
vò zenovòv vijs qùotos ii vQoyj. §vrrenuaigen8as öv άφα
géovra xò rovgöv xai àvrrpwrov, μεσηyὐ τὸ οἰκείον, μάσφs
äv tgogtavδήση άτgoyim j. voÜoog. j /àg ysagh ἐυμπλα
*t*o*- τὰ στόματι , χοόνφ μακgó íuaveoooe τήν τσλαιήν:
άτειτα τΖν iegip- tumioxsiv μλ ἐσάπα§* άλλά yiyvéαδω πάντα
πολλάκις ἐ£ άναλήριος καί παλινδgouing. άστω xai j άλλn
x&oagoig yaQuoxtóöns ëv οιτίφ* ì èrri vj ioyiq, í êáéía
άστω. ηδὲ γάλα άδιά»gurov* τολλὸν δέ άστω τόδε ἐς δια
yojgnoiv πιεῖν. èyévto ôë uoigny vjv τἐμπτην ύδωρ, δς τὸν
τὸ yáÀa διεκθέειν. ἐς ἐμévovg öë ôåogov äyeiv vijατιος τὸ
παιδτον' άπό σίτων δ' αῦσις' άτειτα άπό άαφανίδον* τολ
λάκις δè wai §vvey&og πάντα yiyvéσθω, ἐς ἐλλέβοgov àyovra
xaigj τταντί, μάλλον δè É¢gog xai φθινοττόgov διδόναι ήμά
ac visceribus tenaciter insederit et faciem insuper occupa
verit, de homine desperatum est. Incidantur itaque venae
cubiti ambae : incidantur etiam venae in talis; non eodem
die : praestat enim temporis interjectio, quo plus sangui
mis emitti et recreari queant vires; sanguis etenim saepe
et copiose detrahendus est, quippe qui vitium nutriat, cu
jus autem sana pars exigua est, quae maturam alit. Quare
conjicere oportet, ut sanguis parvus et colliquatus de
trahatur et interim corpori idoneus servetur, quoad ali
menti defectu morbus cesserit; novus enim corpori com
mixtus cibus longo temporis spatio antiquum exstinguit.
Postea propinetur hiera, meque semel tantum : sed omnia
frequenter fiant et post refectionem: rursns usurpentur.
Cibo item alia insit e medicamentis purgatio, qualem in
ischiadis curatione proposuimus; lac etiam, indiscretum,
sed largiter, ut alvum solvat, potui detur: adjiciatur au
tem aquae quinta pars, ut id omne effluere possit. Ocyus,
autem ad vomitum deducendi; jejuni primo: a cibo postea:
deinde a radicularum esu ; quae frequenter .omnia et ad
sidue fiant: hellcborum etiam album quolibet tempore
 .

69EPAIIEYTIKON BIBAION B. 343

Ed. Oxom, [149. 150.] Ed. L. B. (184. 185.)
qαν άφ íuégag • xai οὐσις ἐς yéwvw* xjjv jj voioog zQavvv
8j, qαρμάκων ποτόν δκόσα τῖς yiyvóακει τιττίσκειν. άyα
9òv yàg qαρμακεύειν τολλὸν ἐς όνησιν. κἀγὼ δέ δκόσα 7
vvóaxo yQápo, (185) w£gins xvaoov èva* xgâußng δύο
μίαyovro, διδόναι, άλλο. αιδngituδος τοῦ χνλου κύαδος εῖς,
vQuyv\λίον εἰς , oivov xai μέλιτος κύαθοῦ δύο. άλλο. ἐλά
qavrog του όδόντος άνήματος ; öìxìjg ögayu) §ùv oiv(p xgfi
ouog xvd9ov δύο • άτάg , xai τόν ἐχεων τὸν ἐgτετόν δn
[150]Qiov ai σάgxeg xai αὐδε ἐς âgrioxovg ττεττλασμέναι ττί
vovrai* άποτέμνοντα δè yg} τῆς κεφαλῆς και τῆς οὐgains
ixaarov, öxöσον δακτύλους τόσσαρας, τὸ λοιττόν διρεῖν ἐς
διακguoiv vóv àxovööv. τάς δέ σάρκας άgτίσκους διατλά
oavrag piysiv èv oxij* tuttoxsiv òè τοὐσδε δκως καί τ}ν
oxìàrjv' xai αὐτοῦ δέ οί ἐμες διμον ἐν δείπνω, δς ἰχθύας
ôë ygh voυτους σκευάσοι * jv òè τὸ δ' ἐμὸvöv τὸ ποικίλον
παρέη φάρμακον, άντί πάντων πίνειν τάδε. ioyet yàg ττάντω
όμού* άύπτειν δέ και τὸ σκηνος xai τούς όχθους άλεαίνειν.
qάQuaxa ôë ôïÀò pugio, τῶν κελτίων, οέ vùv xaìéovvav yóì
praebendo, sed praesertim vere et auctumno, diem ex die
et proximo rursus anno. Et si morbus invaluerit, medi
camenta potui sumta, quotquot moverit quispiam, propi
mentur: nam medicamenta copiose adhibita prosunt. Ego
sane quaecumque a me cognita sunt literis mando: ce
driae cyathum unum, brassicae duos mixtos exhibe. Aliud:
sideritidis succi cyathus unus , trifolii unus, vini ac mel
lis duo. Aliud: elephanti dentis ramentorum drachma,
cum vini cretici cyathis duobus. Porro viperarum, ani
malium reptilium caro in pastillos redacta potetur; opor
tet autem, amputato cujusque capite caudaque ad quatuor
digitos, reliquum elixare, donee spina a carne discesserit:
et hanc in pastillos confictam in umbra refrigerare, qui,
sicut etiam scilla, potui exhibeantur. Ipsae quoque vi
perae in coena pro opsonio dentur, quae piscium instar
praeparari debent. At si medicamenti e viperis compositi
facultas suppetat, id omnium loco bibendum est; id enim
omnia siinul praestat. Ad haec corpus detergendum est.
et tumores complanamdi; hujusmodi inter Celtas, qui nunc
344 APETAIOY KAIIIL440KOY XPONIQV ILA0QV
Ed. Oxom. [150.] Ed. L. B. (185.)
λοι, τάς λατgόδεις τάς ποιητάς σφαigas, íjov άύπτουσι τάς
άθόνας σάτων ἐπύλην, τjαι άπτειν τὸ σκηνος ἐν λοvrgô
άguo rov' xai àvôgêyvnv xai άείζωον ἐυν όζεί, άτάg xai λα
aráôov άζων άφάpnua. £υν άπυρφ δείφ άττει καλῶς.
τοικίλον δέ άλxvovtov τοῦ λείου καῖ. virgov xai τQvyòg ö£eos
xexavuëvns xai στυττngins. αχιστῆς καί δείου του άπύgov
xai xóovov xai iquòος καί τετάριος. τάχα δè ygh τάντα
pioyειν ἐκάστφ τὸ πρὸς δύναμιν' άλλο δέ ίσον xai τάδε κα
τατέσσοντα άνατgißειν, ἐς δέ τούς όχθους τοῦ τgoοσότου,
x\uáτων την αποδιην δύν τινί δnQtov στέατι μίογοντα χQi
ειν, λέοντος η ταgδάλιος } ägxvov, ijv òè μ), ynvaÅótexog.
öuotov ràg èv àvouoto, öxos ti9nxog ävögötg ägiovov*
xaì àμμωνιακόν τὸ δvutnua $úv ö§εί xai âgvoyìóooov yv
Ἀφ η τολvyóvov xai ύποκνστίς xai λύκιον' ijv ôè τελιδναι
δωσι ai σάgxeg, Ttgo*yyagãooeiv èyyvâôαιος ένεκεν* ijv ö*
èrì voiov δguéαι άεύμασι άνσδagévra Tgnüveiv τὰ μέgea ëêé
Âns, τῆλιος άφέψημα ή ττισάνης χύλου δύμμα μαλύaxöv •
Galli dicuntur, medicamenta alia sunt innumera: sed e
mitro factis globis, quibus pannos abstergunt, quosque sa
ponem vocant, in balneo detergere optimum est. Optimo
quoque portulaca et sempervivum cum aceto et lapathi
radicum decoctum, cum sulphure ignem non experto cor
pus detergebit. Illud item compositum prodest ex alcyo
mio laevigato et mitro et aceti faece combusta et alumine
scissili et sulphure ignem non experto et costo et iride et
pipere; forsan autem omnia pro singulorum viribus mi
scenda sunt: et aliud cum hoc aequis portionibus mixtum
inspergentes perfricare possumus. At faciei tumoribus
sarmentorum cinis illimi potest cumferae alicujus adipe,
leonis scilicet aut pantherae aut ursi aut, si his careas,
chenalopecis: simile enim in dissimili, quemadmodum si
mia homini, maxime juvat; et ammoniacum thymiama
cum , aceto aut plantaginis succo aut herbae sanguina
lis et hypocystis et lycium. Quodsi caro livida sit, prius
incidenda est, ut in eam derivetur succus. 'At si ab acri
bus fluxionibus excoriatas partes lenire cupias, foeni graeci
decoctum aut hordei cremor molliter abstergebit: et ex
 eEPAIIE¥TIKON BIB.410v B. 345
Ed. Oxon. [150] Td. L. B. (185. 186.)
λίτας δέ άοδένου f oytvtvov ; λουτρά δέ άuv£yéa $úμpogæ èg
ὸygσσμὸν καί ἐς διαπνοήν τῶν κακόν yvuóv. vQoq) óè xα
<9αgh, εὐγυμος, εὐπεπτος, άπλη καί δίαιτα εὐκguvijs tàvrn
xaì èv ύττνοισι jj xai τεgitdvotov xai χαδοησι* zvuváαια, δgó
μοι και άνειλήσιες καί xogvxoßoìias : άπαντο, άκάματος ἐν
êuuελετ ἐπιτάσι' ἐστω δέ και άνοφόνησις τοῦ τνεύματος,
yvuváοιον τὸ καigiov. ἐσδης ἐστω καθαQjj oùy άς δgησθαι
μοὐvov jJe, άλλ' άς δτι και τά τινόεντο, δόαζόδεα τά δég
ματι. τιπίσκειν άμνδίου του oivov vjovuog. άguovov òè
άgτος ἐκ xQvôôv xαι τάριχος ἀgσίος καί σμικρόν τι μαλά
yns ij xQüußns ijuisq%ov §ùv xvuivov èußäuuatv • £c ôë δεῖ
Trvov σταφυλῖνος (136) j άα καί yövögov §üv τό οὐφ xaì
τῶ μέλιτι ταλαιά την μίζιν καί τά Θαλάσσιος, δκόσα τ}ν
zæo régœ ùtoùçt , τελλίνων ζωμοί, άστgea , Éyîvov xai τόν
ig9ύτον οί τετgaîov *. YeQoaiov ôè τὰ δngία λαyός } αὐg.
τετεινόν τὸgδικες ττάσαι, φάσσαι, τελειάδες καί δκόσα j
yógn äguora ioga, àxQoògύων τὰ ἀφαία* oivov 7\vx£ig oi
oleis rosaceum aut lemtiscinum. Balnea vero adsidue ad
madefaciendum corpus et ad humores noxios perspiran
dos proficiunt. Cibus esto mundus, boni succi, concoctu
facilis, simplex; et victus ratio ex omni parte exacte in
stituta, quoad somnos et ambulationes et degendi locos.
Exercitationes adhibeantur; cursus: corporis contorsiones:
pilarum jactus: quae omnia fiant citra lassitudinem, cum
idonea tamen intentione; opportuna etiam exercitatio est
spiritus vocisque emissio. Vestis munda sit, non modo
ut visum mon offendat, sed etiam quia sordes in cute
pruritum excitant. Vinum apsinthii jejuni bibant; pro
prandio panis ex hordeo, salsamentum vetus et exiguum
quid malvae aut brassicae, semicoctum, cum cymini liqua
mine; pro coena pastinacae radix aut alica cum vino et
melle antiquo mixtis. Et e mari quotquot ventrem sol
vunt, tellinarum iuscula, ostrea, ecliini: et ex piscibus
saxatiles; ex animalibus terrestribus lepus aut sus : inter
aves perdices cujusque generis , palumbes, columbae, et
quidquid in regione optimum reperiatur; ex arboreis
fructibus ii, qui horarii vocantur: vina dulcia iis quae vi
 346 4 PET. ArAIIII. XPON. II.469. 6EPAII. BIBA. B.
Ed. Oxom. [150. 151.] Ed. L. B. (186.)
voόδων κρείασονες. λουτρά φύσει σεαμά, δειςόδn* xai βίος ἐν •
ὐδaov μακρὸς εἰσε και δέλασσω καί πλοῦς. [151] ἐλλεβο
Quogoi, ἐλλάogos λευκὸς μέν της άνω κοιλίης κάθαρσις * pá
λας δέ τῆς κάτω, καί ἐστιν δ λευκὸς οὐκ ἐμετήσιον μοῦνον,
άλλὰ ταῦ ἐυμπάντων όμου καθαρτngiov ö övvarojravos, où
vj τλήθει xai τά ποικιλία τῆς ἐxxgtotos* τόδε yäg xai yo
£gn argjooes* oùô' ἐντάσεσι xai ßiy vjov èrri voios ἐμάτοισι.
ès vδδε yàg vavrin xai δάλασσα xgêooov ' ἀλλὰ δυνάμι xai
ποιότητι ούτι φαύλα* τίττερ xai iyiäas voùς κέμνοντας ποι
&ει καί ἐπ όλίγη τῆ καδάgot xaì ètti ouwgj vj èvräot.
&τάg xai πάντων τόν χθονίων νοῦσαν ἐς άζαν ίδgvpuévov,
ijv άττανόηση τὰ λοιπά άnsa, τόδε μοὐvov inrijgiov. rvgi
ὐκελον yàg èς δύναμιν λευκὸς ἐλλ£3oQog xai δ τί τες τύg
ègyάςεται ἐxxaiov, τοῦδε πλέον ἐλλεροgos εἰσω παgéxêévov
παησσει, εὐπνοιὰν μέν έκ όνστινοίης, έ άχθοίης δέ εὐχgoiqw
xai άπό σκελετίης εὐσαQxinv.

mosa sunt meliora. Balmea naturaliter calida, sulphurea

, prosunt: et in vita in aquis diu acta et mare et navigatio.
Per helleborum purgationes usurpentur; albus superiorem
ventrem, miger inferiorem purgat; quin et albus non
modo vomitum provocat, sed et omnium quoque medica
mentorum purgantium valentissimum est: non excretorum
varietate et copia, id enim cholera morbus patientius fa
cit; meque vero intentionibus ac violentia inter vomendum,
id enim nausea in mari validius praestat. Ceterum me
que vim meque qualitatem malam habet: quo fit ut la
borantibus salutem reddat et per exiguam purgationem et
cum intentione parva. Porro vetustorum omnium mor
borum , qui radices jam altas egerint, cum reliqua auxi
lia nihil quidquam opis praestiterint, id unicum remedium
est; siquidem igni facultate par est helleborus albus et
quidquid ignis ustione facit, illo plus helleborus per in
teriora discurrens operatur: spirationem nempe facilem
e difficili , e malo colore bonum et e macie habitum cor
poris pinguem efficit.
- - —
 I N D E X.

A.

Abortus, causa comvnlsionis. dum sanescit. 95. vesfcae ex acu

7. prolapsus uteri. 167. divulsio tis affectibus minime periclita
mis membranae uteri. 167. tur. 60.
' Abscessus 95. eorum signa. 97. Aetas juvenilis multi sangui
causae. 96. singulorum organo mis est et facile inflammatione
rum vide partem cujus abscessus tentatur. 16. cholera saepe affi
quaeritur. citur. 44. columellae affectui, qui
Absinthii succus epotus atrae αταφιλ} dicitur, obnoxia. 16. com
bilis generationem in ventriculo vulsiónibus minus quam pueri
impedit. 318. aegrotat, sed periculosius. 7.
Aegyptia ulcera. 19. dysenteriae opportuua. 161. hy
Aegyptiorum victus ratio. 18. dropibus , ascitae et tympaniae
801. dictis plurimum vexatur. 129.
*aestas vid. ammi tempestates. ictero saepe, sed non cum pe—
Aestus causa anginae. 14. hae riculo aegrotat. 119. insaniae ob
morrhagiae ex capite. 29. moxia. 76. lienis affectibus facile
Aetas puerilis – corpus habet corripitur et sanatur. 112. me
rarum, multam perspirationem lancholiae obnoxia. 76. peri
et humores fluidos. 23. inte pneumonia difficulter curatur. 28.
stima habet lubrica. 46. cruditate phthisi, ex rejectione sanguinis
multum laborat. 46. asthmate ce tentata vix convalescit. 95. pleu
teris aetatibus facilius liberatur. ritide minus frequenter, at* pa
102. cachexia facile tentatur et rum tuto, aegrotat. 23. renum
ex ea facile convalescit. 122. sq. acutis affectibus .ethaliter ten
cholera saepissime laborat, sed tatur. 57. satyriasi maxime ob
sine periculo. 45. convulsioni noxia. 65. venae cavae inflam
bus assidue obnoxia , nec tamen matione lethaliter afficitur. 54.
magno cum periculo. 7. diar Aetas virilis (constans) cache
rhoeae obnoxia, sed absque ven xia, raro , cum pericnlo tamem,
triculi vitio 150. sq., epilepsiae aegrotat. 123. cholera saepe la
obnoxia. 72. 217. ' h £ÄÈ borat. 44. eonvulsionibus âdmo
amasarcae et leucophlegmatiae dum obnoxia. 7. dysenteriae op
dictis, opportuna. 129. ictero ortuna. 161. jecoris etiam in
nom frequenter, sed mec secure, ÉÉ 51. item insaniae.
laborat. 119. ileo saepe, sed abs 76. melancholiae. 76. renum af
que discrimine afficitur 46. lie fectionibus acutis. 57. peripneu
miis affectibus facile tentatur ac. monia difficulter curatur. 28.
liberatur. 112. paralysi mon dif pleuritide minus frequenter, sed
ficulter sanatur. 89. pleuritide cum discrimine laborat. 23. ve
nec frequente nec mortifera cor mae cavae inflammatione lethi
ripitur 23. tonsillarum ulceribus, fere aegrotat. 54. '
valde obnoxia. 18. tussi, usque Aetas senilis frigida et sicca. 7.
ad phthisin vexata, faciIe inter abscessibus pulmonis et phthisi
 ------•
348 1 I-N D E X.— - - -

post peripnemmoniam raro sana tionibns valde periculosns. 87.

tur, 28. cachexia lethaliter ae ileum. 46, inflámmationes. 37.
grotat. 122. cholera minime tem insaniam. 76. melancholiam. 76.
tatur. 45. coeliaco morbo saepe paralysim minime. 89. frequen
corripitur. 151. columellae affe tissime morbum stomachicum 149.
ctui, qui K£ov audit, obnoxia. 16. Autumnus maxime parit: coe
convufsionibus, maxime et peri , liacum morbum. 152. dysente
culosissime patet. 7.' åysente riam: f61. hepatitidem. 51. ileum
ria vix sanatur 161. hydropibus 46. imsamiam. 76. liemis morbos.
omnis generis exposita. 130. sed 113. melancholiam. 76. phthises.
praecipue tympaniae. 130. ileo 37. renum acutos affectus. 57.
iìon frèquenter, sed cum periculo : renum calculos. 140. venae ca
temtatur. 46. lienis etiam affecti vae inflammationes. 54.
bus, raro sed cum discrimine. Hyems praecipue creat: coe
112. lienis parvo tumore obeunt. liacum morbum sicubi valde fri
113. paralysi saepissime, eaque gida est. 152. colicos dolores.
lethali, afficitur. 89. phthisi si 153. convuIsiones. 7. remnm cal
militer. 95. pleuritide frequen culos. 140. paralysin. 89. pleu
tius, sed minori cum periculo. 23. ritides.
23. ' stomachico morbo obnoxia. Ver affert utplurimum dysen
149. vesicae etiam acutis affe teriam. 161. febres ardentes. 37.
ctibus valde opportuna. 60. haemorrhagias, ubi humidum et
Alicae virtutes. 234. calidum est. 37. * inflammationes.
Allii esus dysenteriae causa. 37. Judicat insaniam. 76. et me
154. lancholiam. 76. Paralysin fre
Alo& bilem subdncit. 318. ex quemter creat. 89. pleuritides,
ea Hiera medicamentum melam ubi frigidum est. 23. Trenum ab
choliae praecipuum , quodque scessnsTet haemorrhagias. 140.
stomacho et hepati subvenit, bi Anodynorum usus in ileo. 273.
lemque expurgat. 321. Aortae (quae ab Aretaeo arte
, Aluminosa naturaliter balnea ria crassa vocatur) haemorrhagia
melancholiae utilia. 321. , lethalis. 31. ' inflammationis cu
&vayoy) afugtos i. e. rejectio ratio. 277. sq.
sanguinis quid et ejus species. Aphthae. 17.
28. 31. signa 28. sq. causae. 32. / Apoplectum crtis quid apud
37. cura. 247. Hippocratem significet. 85.
*Ayauo J nova quid. 85. Apoplexia quid sit? 84. ejus
Anasarca quid. 126. ejus sigma cura. 209.
128. uteri. 130. - .4p ostematiae quinam dicantur.
Anginae species duae, quarum 95,
altera Cynanche vocatur, altera Aquae Nili potns causa ulce
synanche. 11. cames angina fre rum tomsillarum. 19. crassae,
üenter invadit. 11. cf. etiam salsae virosae, lienis morborum
ά et Synanche. causa. 113.
Anginae causa. 14, signa. 12. Aqua frigida pota causa amgi
sq. cura. 224. mae. 14. coeliaci morbi. 152. dy
Animae appetentis situs in por senteriae. 155. hydropis. 129. ilêi.
tis jecinoris " secundum Platoni 46. tonsillarum ulceruim. 18. causo
cos. 48. phremitidi juncto prodest. 199.
Animi affectiones paralyseos causo in omni tnto, tutius autem
causa. 80. - - -
et liberalias in eo propinatur,
Anmi tempestates: qui ex . vena cava [oriíur. 55.
Aestas concoctionem et appe pleuriticis moxia. 241.
titum minuit. 149. cholcram ma 4remis involutari in cephalaea
xime creat. 44. et coeliacum utile. 302. :

morbum. 152. dysenteriam. 161. Arteria aspera vid. aspera ar

haemorrhagias item ex inflamma teria: crassa vid. Aorta. -
 I N D E X.
Arteriotomia proûest in cepha - Bellaria capitis dolorem mo
laea, vertigine, epilepsia et omni vent. 301. , , _ .
hus morbis capitis. 295. 303. .
Arteriarum juxta aures sectio.
295. ante et pone aures. 303.
Arthritis quid, sit. 168. ejus
causa 169. accessio. 169. cura. 339. merum. 74. sq.
Articulorum omnium . ulcera
samatu difficilia. 143.
Ascites quid. 125. fit inter
dum ex tympania. 127. ejus si
gma. 126.
Asininum lac utile in hepatis
abscessu. 327. in marasmi peri
culo ex syncope. 267. in renum
acutis affectionibus. 281.
Aspera ex arteria haemorrha
giae signa. 35. ejus ramuli in
pulmonis abscessibus exspuuntur.
101. ejus incisio in angina pe
riculosa. 227.
Aster terra. 253.
Asthma dicitur quaevis diffi
cilis respiratio. 102. sed peculia
riter morbus est ita dictus. 102.
ejus sigma. 103. sedes. 102. ejus
species morbus πνευμάδες dictus
104. ex podagra asthma insa
mabile est. 174.
Atheniensi im peste cur Pelo
ponnesii venena in puteos con
jecisse censerentur. 12.
Athletae cur adeo robusti. 145.
Aurium motus in convulsione.
8. affectus in arthritide. 171.
Austri flantes gravem reddunt
auditum. 307.
Autumnus vid. Anni tempe
states. -
B.
Balnea prosunt in Elephantiasi.
345. im marasmi periculo ex syn
cope. 266. in remum acutis af
fectionibus. 281. im vemae cavae
imflammatione. 280. im vesicae
acutis affectibus. 284.
JBalnea maturaliter sulphurea,
bituminosa melancholicis utilia.
321. calida maturaliter et sul
phurea Elephantiacis prosunt.346.
Balnei calidi facultates. 307.
Balnei frigidi virtutes. 307.
ejus usus in gonorrhoea. 335. in
Seotomate. 307. frigidae lavatio
mis in mari usus arthriticis prod
est. 339. item im cephalaea. 302.
349.
Bestini antidotum. 282. 335.
concoctionem juvat. 311. urinam
moyet. 311. sq. 337. - …
Bilis iram significat apud Ho
' ,
Bilis flava a Scotomaticis per '
vomitum ejici sueta, mamiam se
cuturam pronuntiat, atra melan
choliam. 71.
Eilis atra im acutis morbis snr
sum erumpens lethalis, infra exi
ens periculosa. 74. in longis, pro
diens, in dysenteriam et hepatis
dolorem desinit. 74. ad diaphra
gma vel stomachum tendens, me
lancholiam parit. 74. feminis in—
fra exiens vice menstruae pur
gationis est. 74. .
Bilem atram purgantia. 317.
expurgat Hiera ex Aloë. 321.
ejus generationem im ventriculo
impedit absinthii succus potus.
318.
Bilis excerni solitae suppressio
insaniam creat. 80. . 1
Eiliosa diarrhoea vid. Diar
rhoea biliosa. -
JBgvv &wv potus Aegyptiis usi
tatus. 19. dysenteriae causa. 154.
tonsillarum ulcerum causa. 19. ,
Bubones pestilentes hepati pro
prii. `38.
Buprestes epoti , causa hydro
íi 129. vesicae inflammationis
ethiferae. 59.
C.
Cacheacia omnibus affectibus
originem praebet. 119. morbus
est quidam per se ita dictus. 120.
Cachexiae signa. 121. causae.
120.
Cachexia fit ex ictero. 119.
hydropis praecipua causa. 125.
liemteriae causa. 162. e scirrho
lienis orta, vix sanabilis 328. '
Caeci intestini ex ulceribus
dejectiones quales. 156.
Caeparum esus dysenteriae cau
sa. 154.
Calculus renum. 135. senibus
usitatior. 138. ejus in ureterem
lapsi signa. 137. in vesicam lapsi.
137. per Colem transeuntis. 137.
quomodo dignoscantur calculi.
 I N D E X. I.

350
141. remum cum urinae suppressio concoctionem valde juvat. 311.
me calculus. 56. curatio remum cal im marasmo ex lethargo prodest.
culi 331. urinam supprimentis 280. 209. ejus potns frequens in go
Calculus vesicae pueris fre morrhoea prodest. 334. in cly
quentior. 138. insanabilis. 140. stere lethargicis utile. 250. item
exiguus tuto exciditur. 141. cal aliis modis adhibitum. 205. in
culi in vesica sigma. 141. urinae vesicae resolutione cum oleo se
suppressio ex calculo in vesicae di injectum proficit. 216. ejus
cervicem delapso. 59. suppres usus in tetamo. 222. 223. medica
sionis , hujus curatio. 284. mentorum stermutamenta excitam
Calculi causae. 136. tium optimum. 205.
s. Cancri uteri. 165. Cataplasmata in angima. 226.
Canes anginae valde obmoxii. apoplexia. 213. arthritide. 340.
11. rabidi in furorem agunt ho cholera. 270. coeliaco morbo,
mines inspiratione sola. 12. 337. gomorrhoea. 334. hydrope.
Canina ' convulsio. 85. ejus 195. hepatitide. 275. ileo. 272.
signa. 90. -
lethargo. 203. 207. phrenitide.
Cantharides vesicam magmo 195. pleuritide. 237. tetano. 221.
pere laedunt. 310. eam lethali tomsillarum ulceribus. 230.
ter inflammant. 59. earum noxae JKa reudövov instrumentum ad
in hoc casu medetur lac. 310. in mittendum sanguinem e maribus.
Phoenigmis, Epilepticis valde 297.
utiles. 310. Catheteris usus in urinae sup
capitis dolor. 68. ejus spe pressione ex vesicae calculo. 284.
cies et signa. 69. sq. curatio. periculosus in vesicae resolutione,
293. causa morbi, ' vertiginis 216.
dicti. 70. v. Cephalaea. Cava vena vid. Vena cava.
Capitis haemorrhagiae signa. Causi signa. 41. syncopes ini
tium causus, 41. 258. caúsi spe
cies est venae cavae et aortae
capitis hydrops. 130. inflammatio. 54. et ita haec ab
caput, mániaé interdum sedes.
82. purgat Hiera. 212. ejus mor antiquis dicta est. 277. in omni
bis `omnibus prodest Arterioto causo aqua frigida tuto bibitur.55.
mia. 295. ejus Tincisio in cute et Cauterium vid. Ustio.
osse usque ad diploem, cepha JKéóuato im vena cava. 52.
Ilaeae remedium. 298. terebratio• Celtae Aretaei tempore Galli
298. ustio in cephalaea. 298. dicti. 343.
Capiti sinapis esus utilis. 299. Cephalaea. 68. ejus species et
in cęphalaea obest coitus. 301. sigma. 69. sq. curatio. 393. ver
obest* casei esus. 300. morbus tiginem sive Scotoma morbum
proprius Epilepsia. 39;. producit. 70.
caprinum lac prodest in renum Cephalalgia vid. capitis dolor.
acutis affectibus. 281. im venae Cervicis ictus convulsionis cau
cavae inflammatione. 279. sa. 7.
Cardiaci morbi signa. 38. cau Choronaei specus homines uni
sae 258. curatio. 257. vid. Sym co spiritus haustu occidunt. 12.
cope.
Chironomiu. 306. 313.
- - -

'Kog8ioyμός (oris ventriculi Chiragra quid sit. 168.

morsus) non vocatur στομαχικον zoâôes vocantur intestima su
ad 3og. 149. periora usque ad coecum. 153.
Carycaea. 300. Cholerae signa. 43. sq. cura.
Caseus capitis dolorem mo 267.
vet. 300. Chorda nomen intestimorum.45.
Castoreum mervornm morbis Chordapsus quid sit. 45.
omnibus medetur. 206. membro Cibus mimius causa anginae. 14.
rum resolutiomi in apoplexia mi apoplexiae frequentissime.211. im
rifice utile. 212. in mulsa potum saniae. 80. inflans hydropis causa.

I N D E X.
429. magna est medela. 233. hu
midus febrientibus aptissimus.
189. , in crisibus et paulo ante
has, subtrahendus. 190.
Ciborum corruptio causa epi
lepsiae im pueris. 217. acrium
esus causa dysenteriae. 154. va
riorum et inusitatorum corruptio,
causa ilei. 46. jecoris inflamma
tionis. 49.
Cicadae comestae utiles vesi
cae. 284.
JKáov morbus columellae ; ejus
signa 15. curatio. 228.
Clysteris usus in amgina. 224.
apoplexia. 211. cephalaea. 295. 219.
296. columellae morbis. 229. epi- - Convulsio ex abortu lethifera
1epticorum paroxysmo 217. hy
sterica suffocatione. 287. ileo.
272. lethargo. 201. peripneumo
mia. 244. Tphrenitide. 195. sq.
pleuritide. 239. sq. remum acu
tis morbis. 281. satyriasi. 290.
syncope. 260. tomsillarum ulceri
bus. 230. venae cavae inflamma—
tione. 278. vesicae resolutiome.
216.
Coeliaci morbi signa. 150. cau
sae. 151. sq. curatio. 336.
Coelosyria tonsillarum ulceri
bus obnoxia. 19.
Coitus obest in gonorrhoea.
335. capiti et nervis in cepha
'laea et convulsionem minatur.
301. epilepticis adolescentibus
mocet. 315. ' similia epilepsiae
symptomata inducit. 315. nimius
ejus usus causa paralyseos. 89.
ejus eflrematae appetentes ma
miaci. 83. et elephantiaci. 182.
et satyriasi affecti. 64. ejus mi
mia libido causa insaniae. 80.
ejus libido a vimi potu exsusci
tatur. 291.
Colon intestinum crassum et
carnosum. 47. grande, et per
totum ventrem sese convolvens.
47. comcoctioni inservit. 114.
Coli abscessus. 47. 158. sectus
et ad sanitatem perductus. 96.
oritur ex dolore colico. 153. ul
cera ex dolore oriuntur. 153.
Colici morbi signa. 152.
Coli affectus quomodo a te
muium intestinorum morbis dis
cernantur. 47. vitio fit icterus
113. quomodo. 114. - -
/
351
columellae affectunm sigma. 16.
causae. 15. sq. curatio. 228. af
fectus dictus *Iudντιον. 15. K&»».
15. Kqao n&8vov. 15. σταφυλή. 15.
Columella bifida facta. 16. tu
to in his affectibus abscinditur. 16.
usque ad palatum nonnunquam
exesa est. 231. '
Coma in pleuritide. 21.
Concoctio bona quomodo com
paranda. 335. ejus commoda. 145.
sq. eam juvantia medicamenta.
311. epithemata. 337. -
Convulsionis species tres. 6.
signa. 7. sq. causae. 6. 'curatio.
est. 7. et ex vulnere. 7. ex me
lancholia insanabilis. 320. in ton
sillarum ulceribus quando timen
da. 231. metuenda ex coitu im
cephalaea. 301. excitatur ex ni
mis arcta cucurbitulae adhaesione.
221. linguae. 90.
Convulsio canina. 85. ejus si
gma. 90.
Cor respirationis vitaeque prin
cipium. 25. attrahit aëremi per
pulmones, atque affectum mor- .
tem statim infert. 25.
Cordi morbus syncope pro—
prius. 39.
Cor qui affectum habent, semsu
'acutiori praediti. 40. futura va
ticinantur. 40. 42.
Coronali in sutura ossis inci
sio usque ad diploën cephalaeae
remedium. 298. … -
Kogvxoßoäias exercitatio ele—
phantiacis utilis. 345.
Cranii terebratio in Epilepsia.
298.
IKQaartéóvov morbus colummellae.
Cremasteres musculi im affe
ctibus coli dolent ideoque ab
ignaris medicis sine fructü saepe
exsecti. 153.
JKgu 9£oov potus Aegyptiis usita
tus et causa tonsillarum ulcerum.
19.
Crisis ante multo in acutis mor
bis evacuantibus uti oportet. 188.
in his et paulo ante has cibus
subtrahendus. 190.
Criticorum dierum usque ad
primum circuitum sanguis mitti
*
 352 l N D E X.

$ im phrenitide. 88. criticis Diabetes unde sic dictus. 133.

iebus syncope incidere solet. 259.
Cruditas causa abscessunm. 96.
dysenterlae. 154. hydropis. 129.
ilei. 45.
Crusta ulceris genus im tom
sillis. 17.
Cucurbitulae usus, cum sca
rificatione in angina. 14. apople
xia. 214. cephalaea. 294. coe
liaco morbo. 337. columellae
morbis. 229. epileptico paroxysmo
311. hysterica suffocatione. 287.
hydropis species est. 329. ejus
signa. 132. sq. causae. 134. cu
ratio. 329.
Diaphragma cito suppurat.100.
in asthmate laborat. 102.
Diarrhoea in phthisi lethifera.
95. biliosa solvit hepatis inflam
mationem. 50. peripneumoniam.
É J.
pleuritidem. 22. satyriasim.
Diplo & cranii. 298. 310. uteri.
167. -

jecinoris inflammatione. 275. le Dipsas serpens morsu sym

thargo. 203. sq. melancholia. 317. ptomata diabetis signis similia
peripneumomia. 244. phrenitide. inducit. 134.
196. pleuritide. 237. sq. renum Discorum jactus. 306.
calculo urinam supprimente cum Dysenteria causa hepatis af
inflammatione. 281. satyriasi. 290. fectuum. 110. lienteriae. 161.
scotomate. 303. syncope. 259. atrae bili per sedes in longis
tetamo. 221. tonsillarum ulceri morbis exeunti succedit. 74. signa.
bus. 230. venae cavae inflamma 158. causae. 154.
tione. 278.
E.
Cucurbitulae sine ferro, usus
im apoplexia. 214. cholera. 269. Elephantis bestiae descriptio
ileo. 273. phremitide. 196. renum et natura. 174 sq.
calculi inhaesione. 333. Elephantiasis morbus ita di
Cucurbitulae mimis arcta ad ctus ab ejus similitudine cum
haesio im tetano dolores comvul elephante. 174. cur satyriasis
sionesque excitat. 221. etiam dicatur. 178. (graeco textu:
Cucurbitula inclusus calor, in versione enim haec omnis res
pleuriticis fomentum optimum, meglecta) cur leo etiam vocetur.
et optime sudores elicit. 239. 178. cnr etiam morbus Herculeus
Cúrsus usurpandi pro exerci appelletur. 178. signa. 178. sq.
tatione. 299. curatio. 341.
Cursus certamine podagricus Elephantiaci veneris effre
quidam in Olympicis ludis vi mate appetentes. 182.
«ctor. 173. Elephantiacorum historiae 183.
JKvxeô vos potus dysenteriae Emprosthotonus quid sit. 6.
causa. 154. ejus signa. 9. curatio vid. cura
Cynanche quid sit. 10. sq. cur tionem Tetani.
ita 7 dicta. 11. ejus signa. 12. Emptysis quid sit. 28.
causae. 14. curatio. 224. Empye quid sit 91.
Kvyuxòs ot aouòs quid sit. 85. Empyemata v. abscessus.
ejus sigma. 90.
Cyrenaicum Laserpitium nervis
Empyi
Empyici
}quinam sint. 95.
medicamentum optimum. 223. Epilepsia morbus capiti pro
D. prius. 39. _primis aetatibus ma
xime familiaris. 72. accedente
Aa£uov (Deus) aliquis in homi adolescentia quandoque tollitur.
mes epilepsia laborantes ingres 72. inveterata ad mortem usque
sus esse putatur, unde ieg) vóoos continuat. 72. ubi finitur, saepe
forte dicta est. 73. partem aliquam corporis vitia
Delirium semile quomodo ab tam relinquit. 72., aliquando fu
infantia differat. 78. rorem procreat. 72. succedit pi
Dentes in arthritide afficiuntur, tuitae per vomitum a scotoma
(graeco textu: in vers. oblit.) 169. ticis ejici suetae 71. fit ex renum
 1 - I N D E x.' 353
haemorrhagiae suppressione. 139. Elusio diutnrna eausa absces
cur ieg) vögog dicatur. 73. suum in pectore. 96. columellae,
Epilepsiae signa. 72. curatio. affectuum. 15. sq.
308. - - Fomenta in angina. 226. fim
Epileptici paroxysmi sigma. 1. Hepatis inflammatione. 275. ileo.
causae et curatio. 216. 272. lethargo. 204. pleuritide. 237.
Epileptici dolorum in cura remum inflammatione. 281. re
tione tolerantes. 310. _ mum calculo. 332. tetamo. 220.'
Epilepticorum more asthma Frictionis usus in cephalaea.
tici pereunt. 104. mulieres etiam 299. coeliaco morbo. 339. epi
im hysterica suffocatione, sed lepsia. 314. lethargo. 208. mia
absque convulsione. 61. rasmi periculo ex syncope. 266.
Epithemata in cholera. 270. sanguinis rejectione. 257, §coto
coeliaco morbo. 337. diabete. 330. mate. 304.
melamcholia. 323. phrenitide. 198. Frictio cum linteis asperis. 305.
sanguinis rejectiome. 250. stoma Erigida aqua vid. Aqua frigida
chico morbo. 336. syncope. 263. et Balneum frigidum.
vemae cavae inflammatiome. 279. Frigus causa abscessuum. 96.
* vesicae haemorrhagia. 283. anginâe. 14, convulsionis. 7. dys
* Erwyogδεδα veteres mesente enteriae, 144. epilepsiae in púe
rium vocarunt. 45. ris. 217. haemorrhagiae ex ca
Equinum lac in renum acutis pite. 29. hepatitidis.[49. ilei. 46.
affectibus utile. 281. paralyseos. 89.
Eretriae terrae usus. 253. Fructuum horariorum esus cau
Erysipelas pectoris in angima sa hepatitidis. 51. '
signüm salutare. 14. Fulicae cor, a quibusdam epi
'Eoyágn ulceris genus im tom lepsiae remedium habitum. 312.
sillis. 17. Euror ab esu mandragorae, et
Eunuchi qualis naturae, et cur hyoscyami ortus. 78. -

ejusmodi sint. 145. Furoris signa et curatio vide

. ' Eacercitationes in cephalaea. Mania. ' * ,&
-

299. coeliaco morbo. 338. epi G. ..

lepsia. 313. elephantiasi. . 345. Gagatis odor epileptici paro

gömorrhoea. 335. melancholia. xysmi causa. 2, - -

323. scotomate. 305. Galactophagi 324. -

. Exercitatio-
manuum.306. 299. * Galli dicti Aretaei tempore,
vide Chironomia.
Exercitatio vocis. 306. 345.
-

qui antea Celtae vocabantar. 343.

ex mitro factis globis, quos sa
Experientia optima magistra. pomem vocabant ad limtea de
tergendo , utebantur etiam in
F. balneo. 344. - - - .

Eabarum esus ulcera pulmo Gamgraena vesicae. 60. , .

mum purgat. 325. Gargarismata in angina. 226.
Faucium pestilentium affectu Gaudium iaopinatum atque in
um cura. 230. gens paralysis causa. 89.
IFebris ardens vid. Causus. Gestatio, im .. cephalaea. .301,
Felium comestio a quibusdam cholera. 269. epilepsia. 313. go
epilepsiae remedium hábita. 312. norrhoea. 335. , lethargo. £Ö8.
Fimbria quid sit. 15. melancholia. 323. marasmi peri
Flatus peripneumonicis offi culo ex syncope. 266. . rénum
ciumt. 246.
galculo. 282. sanguinis rejectione.
Flatulenti . (pvot%seg) iidem 257. scotomate. 306. venae cavae
ac melamcholici. 74. inflammatione. 280. . . -

Flatulentus cibus hydropis Gomorrhoea , fit ex satyriasi.

causa. 129. 445. causa paralyseos. 144. ejus
Fluor albus uteri. 163. ruber. signa. 144. curatio. 333. mulie
164. eorum species. 163. sq. bris. 144. 164. -

aREtAEVs.
Z
354 I. N D E X.

Grumi sanguinis urinam sup cori subvenit et bilem expurgat.

primunt, in renibus. 56. in ve 321. varium et calidum medica
sica. 58. quomodo dissolvi de mentum est. 224. sensus, et ca
beant. 283. put. et nervos purgat. 212.
H. * Hierae usus in apoplexia. 211.
cephalaea. 294. diabete. 330. ele
Habitus corporis amiversus icte hantiasi. 342. epilepsia. 310.
rum gignit. 115. ysteria.288. ileo. 273. lethargo.
Haemorrhagiae modi, species 201. melancholia. 321. satyriasi.
et signa ex qua parte aut viscere 289.
feratur samguis. 28. sq. causae. “Iudvruov columellae morbus.15.
32. 37. curatio. 247. solitae sup Hippocrates quid per axéìos
pressio insaniam gignit. 80. ύπόπληκτον significet. 85.
Haemorrhagia – intestinorum. Hirwdinum usus in coeliaco
160. im vema cava. 52. maxima morbo. 337. ' hepatis inflamma
est in hepate. 48. et supprimi tione. 275. satyriasi. 290.
mequit. 107. renum.138. vesicae. Homerus testimonio est, bilem
142. uteri cito occidit. 63. idem ac iram significare, nigrum
' Haemorrhagia e naribus peri vero idem ac multnm et efferum.
pneumoniam solvit. 27..et 'pleuri 74. sq. vesicae vulnus valde do
tidem. 22: quae per febres fit lorificum esse inquit. 283.
ex mare hepati aùt lieni oppo Horarii fructus hepatitidem fa
sita. 31. eT maribus fieri solitae ciunt. 51.
suppressio per palatam erumpit. Hydrocephalus. 130.
29. suppressa scotoma facit. 302. Hydropici parum sudant. 110.
loco menstruorum fit. 33. sohvit 128. iis utile cataplasma. 195.
hepatitidem. 50. iis prodest multae urinae effusio.
Haemorrhoidum profluvii sup 330.
ressio causa cachexiae. 121. me Hydropis species et sigma. 125.
ancholiae. 319. scotomatis. 302.
singularis quaedam species. 131.
Halterum jactus. 299.. species quaedam est diabetes. 329. *

Helleborus albus evacuantium Hydrops fit in parte corporis.

omnium optimum ac valentissi ut capite, pulmone, ' hepate,
mum. 302. ' purgantium et vomi hiene, utero. 130. praecipue ori
toriorum medicamentorum valen tur ex cachexia. 125. et ex ea
tissimum. 346. ejus facultates. insanabilis. 120. fit ex dolore co
ejus exhibendi modi. 304. aate lico. 153. ex ictero. 119. jeco
ejus usum assuefiendus vomitioni ris scirrho et ulcere. 109. e lienis
stomachus et quomodo. 320. ejus tumore. 112. e lienis scirrho vix
usus im arthritide. 339. elepham samabilis. 328. ut etiam ex poda
tiasi. 346. melancholia. 320. po É; 174. item ex jecoris in
dagrae primis accessionibus miri , flammatione. 50. succedit morbo
ficüs. 339. scotomate. 304. qui 7rvev/uajöns (asthmatis spe
Helleborus niger atram bilem cies) dicitur. 105. liberatur aquae
subducit. 317. ejus usus in ele copiosa fluxione e colo. 158. im
phantiasi. 346. in melancholia. lienteriam aliquando feliciter
317. tramsit. 162. sudoribus tutissime
Hepar vide Jecur. solvitur 109.
Herculeus morbus idem ac #£; vid. Anni tempestates.
elephantiasis. 178. 0roscyami esus furoris causa.
Heterocrania. 69. ejus cura
tio. 802. Hysteriae signa. 60. sq. cura
'Iagì vógos cur ita dictus. 73. tio. 285. ei miorbus aliuis simi
'1egöv idem quod μ£ya. 73. lis, qui non ab utero est. 61.
Hiera purgans umiversum cor I.
pus perpurgat et lene medica
mentúm est 289. stomacho et je Icterus in acutis morbis pe
 I N D E X.
riculosus. 113. fit ex hepatitide.
50. fit mon modo ex jecore, sed.
ex, aliis etiam visceribus. 113. gnoscatur. 47.
momem άπό τὸν 'Iwtôaov, quorum
oculi aureo colore sunt, obti
muit. 116. albus. 118. miger. 117.
Icteri signa. 113.
Ictus causa abscessuum. 96.
anginae. 14. apoplexiae. 210. dys
enteriae. 155. haemorrhagiae e
capite. 29. hepatitidis. 49. ilei.
46. paralyseos. 89. vasorum ru
ptionis. 32. -
Iecoris officium et matura. 48.
105. 274. 316. portae sedes ani
mae apnd philosophos quosdam.
48. máximae sunt haemorrhagiae
48. qnae supprimi nequeunt. 107.
per os eductae minime frequen
ter. 31. im febribus fiunt ex mare
ei opposita. 31. ustio in ejus
abscéssu. 108.
Iecoris inflammati signa. 49.
causae. 51. curatio. 274. sq.
Iecoris abscessus signa. 50.
106, curatio. 325.
Iecoris hydrops. 50. 109. scir
rhus. 109. Tulcus sine suppura
tiome. 108.
Iecoris dolor atrae bili per se
des in longis morbis éxeunti
succedit. 74.
Iecori proprii sunt bubones
pestilentes. 38. prodest Hiera
purgans ex Aloë. 321.
Iecur tarde suppurat.100. homi
nis quidam epilepsiae remedium
esse scripsit. 312.
Iejuni ` intestini ex ulceribus flammatio vid. Pleuritis. ulcus 27.
dejectiones quales. 155.
Ileus unde sic dictus. 45.
Ilei signa. 46. sq. causae. 45,
curatio. 271.
Impetigo occupat digitos im
elephäntiasi. 181. et mentum
circulo complectitur. 181.
Inflammatio singularum par
tiumi vide partem cujus quáeri
tur inflammatio.
Inflammationes vere oriuntur,
sed aestate maxime. 37.
Insania vid. Mania.
Intestina yogô) dicta. 45. eo
rum lapsus Tini scrotum causa
ilei. 46.
Intestinorum abscessus 46. hae
morrhagia. 160. ulcera. 153.
355
Intestina tenuia cum afficium
tur quomodo a coli affectu di
Intestini tunica per alvum ex
creta. 157. *,
Ira epilepticis nocet. 315. causa
ruptionis vasorum et haemorrha
giae. 32.
Ischias quid sit. 168. ejus si
gma. 170. curatio. 339.
Iuvenes vid. aetas juvemilis.
L.
Lactis virtutes. 209. 324. 326.
sq. in alendo virtus. 279. -
Lactis usus im elephantiasi.
342. marasmo. 209. - qui fit ex
syncope. 267. phthisi.T324. re
num acutis affectibus. 281. vemae
cavae inflammatione. 279.
Lac vesicam a cantharidibus
tuetur. 310. pus per intestina
optime educit in abscessu hepa
tis. 327. capitis dolorem facit.
300. pulmonum ulceribus reme
dium I optimum. 324. asininum
etc. vide animal, cujus quaeri
tur lac.
Lacte solo homines ,• Galacto
phagi dicti, vescebantur. 324.
Lanae combustae odor utilis
hystericis. 286.
Lapsus causa apoplexiae. 210.
Laryngotomiae in angina pe
ricula. 227.
Laserpitium cyrenaicum mervis
medicamentorum optimum. 223.
Lateris haemorrhagia. 36. in- ,
Lavatio vid. Balneum.
4ewyjves vid. Impetigo.
Lemniae terrae sigillatae usus.
253. -
43rra quidam , elephantiasim
appellarunt. 178. et Âegyvuov. 181.
cura. 181.
Lethargicorum curatio. 200.
Leucophlegmatias quid sit. 126.
ejus signa. 127.
Lien viscus rarum et sensus
expers. 111. maturae dissolubilis.
112. ejus officium. 114. saepe
scirrhum patitur, at raro sup
purat. 110. tardeque, sed peri
culose. 100. ejus partes integrae
im ejus abscessu aliquando prod
eunt.. 112. -per os sanguinem
Z a
356 1 N ID E X.

raro effamdit. 31. im febribus' ex , Melancholicis aridae demsae

mare ei : opposita sanguis ali que carmes sunt. 322.
quando prorumpit. 31. -
Melancholici, dicti etiam φν
- Lienis? abscessus sigma. 411. oróδεες ab antiquis. 74. cujus na
curatio. 328. — hydrops. 130. turae sint. 76. sq.
inflammati curatio. 328. I scirrhi . Menstruorum suppressio hae-,
signa. •110. curatio. 328. tumor. morrhagiam facit. 33. et melan S.
112. 'vitio fit icterus. 113. hujus choliam 319. eorum vicem gerit
icteri sigma. 114. morbi in locis atra bilis per alvum prodiens.74.
palustribus frequentes. 113. eo Menstrua sollicitamda in hy
rum causae.. 113. . . • • .\ sterica suffocatione. 288. im me
Lieni utilis perfusio. 192. 194. lancholia. 319.
Lienteria quid sit. 161. fit ex IMesenterium ἐπιyogδέδα vete
dysenteria. 161. hydropém ali res appellarunt, 45.
quamdo, feliciter solvit. 162. le Mithridatis antidotum. 323..
vis, vomitione a cibo tollitur ; 331. concoctionem juvat et uri
gravis mon item. 162. ejus signa. raam movet. 341.
161. causae. 162. Mulieres frigidae temperiei
Linguae convulsio. 90. sunt. 66. humidiores et frigidio
Lipothymia quid sit. 85. res quam viri. 7. arthritide vi
Lucernae extinctae odor hy ris rarius, sed dolentius tentam
stericis utilis. 286. -
tur. 173. ' asthmate viris fre
Lunam qui offenderint, epi quentius laborant. 102. et morbo
lepsia corripi putantur. 73. . T^ coeliaco. 151. et convulsionibus,
f M. sed minus periculose. 7. viris
gravius furunt. 76. im hysterica
-:Malvae seminis decoctum me suffocatione (cui juniores tantum
Iamcholicis utile. 321. obnoxiae sunt. 63.), epilepticQ
- Mandragorae esus furoris cau rum more, sed absque convul
sa. 78. sionibus, moriuntur. T61. alium
Tfania fit ex melancholia. 75. morbum hysterico similem pa
quae insanabilis est. 320. fit ex tiuntur, qui ab utero tamen noi;
Epilepsia. 72. succedit flavae bili provenit. T64. satyriasi tentari
per vomitum a scotomaticis ejici mequeunt. 63. humidiores usque
suetae. 71. quid sit. 78. ejus ad 7 morbum aliquando lascivae.
species. 80. 65. cum iis coitus im cephaIaea
IManiae signa. 82. causae. 80. capiti aervisque officit, et con
singularis (Entheae) species. 84. vulsionis periculum intentat. 301.
.. Mania laborantes Veneris ef … Mulieris lac prodest in ma
fraenate appetentes. 83. affecti rasmi periculo ex syncope. 267.
historia. 81. ' • .
et vemae cavae inflammatione. 279.
... Marasmi ex lethargo curatio. Mulieris suffocatio hysterica.
208. ex syncope. 266. -
0. sq. ejus in affectu isto cura
v, Marina aqua inter mavigam tio. 285. - -

dum , , siccitatem, pulmonum ul Mulierum morbi ex utero. 162.

ceribus communicat. 323. Muliebris gomorrhoeae.144.164.
Melancholia quid sit. 75. fit 1Mulsi virtutes. 195.
ex suppressione menstruae pur JMvög£yovs oculi. 88.
gationis. 319. et ex suppressione JMvot %quov Aretaei (malagma)
remum haemorrhagiae.[139. ex concoctionem juvat. 337.
haemorrhoidum profluvii suppres ' JMvvv w roù esus dysenteriam
sione. 319. ex morbo stoma creat. 154.
chico. 147. succedit, atrae bili
per vomitum a scotomaticis ejici N.
suetae. 71. • 1Vares in arthritidé afficiun
* Melancholiae signa. 76. cau tur. 171. ex iis missio sangui
sae. 67. 80. curatio. 316, nis. 297.
 -
1 N D E x. 357

INatatio im mari cephalaea af sigma. 9., curatio vid, curationem

fectis prodest. 302.
Navigatio utilis in cephaIaea.
301. elephantiasi. 346. Iphthisi.
323. renum affectibus diuturnis.
333.
Mervos somnus multus refri
gerat, resolvit et stupefacit. 65.
iis remolliendis medicamentorum
optimum Cyrenaicum laserpi
tium. 223. eorum morbis mede
Tetani.
Oryzae facultates. 234.
*03967τνοια idem ac asthma.
102. umde sic : dicta. 102.
Ovillum lac utile in remum
acutis affectionibus. 281.
P.
IPalustria loca maorbis lienis
obnoxia. 113. -

tur castoreum. 206. iis durum cu Palmulae, bellariorum solae,

bile officit. 187. eos purgat capitis dolorem non movent. 301.
Hiera, 212. calefacit vimum. 291. Paralysis quid sit. 85. fit ex
iis im.tetano prodest fomentatio. haemorrhagiae renum suppres
220, sione. 138. sq. et ex gomorrhoea.
Nervorum distentio, post vul 144. ex melancholia insanabi
mus, lethalis. 222. item ex me lis. 320. item ex vulnere aut
lancholia. 319. excitatur ex mu mervi scissione, lethalis. 89,
sculorum in capite ustione. 298. Paralyseos modi. 85. causae.
Nervis proprius morbus est 89. signa. 89.. -

tetamus. 39. in cephalaea obest Paralysis gulae in apopkexia.

coitus. 301.
Nervorum omnium affectus est
arthritis. 168.
Nervi in gomorrhoea debili
tantur. 144. in epilepticis do
lent. 5.
214. recti intestini. 215. vesicae.
215.
Paraplegia quid sit. 85. ejus
species. 88. ia oculi pupilla. 88.
Paresis vesicae proprius affe
etus, 85. ejus causa. 89. -

Nervorum in pudendis inflam Partus violentus, causa pro

matio satyriasim facit. 208. lapsus uteri. 166. et membrana
INervis inest praecipua melam ruma uteri divulsionis. 167.
choliae causa. 310. Pectus tarde suppurat. 100. im
Nervi quomodo in paralysi asthmate afficitur. 102.
afficiantur. 86. sq. in phreniticis Pectoris abscessuuma causae.
laborant et saepe contrahuntur, 96. qui per pulmonem et os pus
187. effundunt. 96. haemorrhagiae
INervi scissio, cui paralysissigna. 36. maembramae cum in
succedit, lethalis est. 89. flammanturia peripneumonia, do
Nigrum apud Homerum idem lor percipitur, qui alias abest. 25.
quod multum atque efferum si Perfusio utilis in angina. 225.
gnificat. 74. sq. - apoplexia. 212. artbritide. 340.
Nili aquae T potus morboruma cholera. 267. gomorrhoea. 334.
eausa apud Aegyptios, 19. hepatitide. 275. lethargo. 202.
phrenitide. 194. 197. xemum cal
€). çulo. 332. sanguinis rejectione.
249. scotomate. 304. syncope.
Oculi Auvög*novs, 72atvxogæ. 960. temsillarum ulceribus. 230.
88. y9£ovs. 88. ejus pupillae pa Peregrinatio utilis iw cepha
raplegia. 88. laea. 301. epilepsia. 313.
Oedenta magnum in pectore, Peripneumonia pulmonis inflam
signum in amgima salutare. 14. matio est. 25. causa abscessuum
Oleo insessio. ad movendos in pectore. 96. superveniens pleu
renum calculos. 332. ritidi, lethalis. 232. solvitur hae
Olympicis in ludis podagrieus morrhagia. 27. et diarrhoea bilio
quidam, cursus certâmine, vi sa. 27. et urimae effusione.27. ab ea
olor. 173, servantur, quibus in angina tu
Opisthotonus quid sit. 6. ejus mor magnus extra surgit. 2x7•
» 358 I N D E X.

Peripneumoniae signâ. 25. sq. im venae sectione sanguis sup

curatio. 243. - *
primendus in peripneumonia. 243.
Peritonaei tumor falso suspe et etiam in angina. 225. ma
ctus. 107. - -
gnae incisionis usus in phlebo—
Peste in Atheniemsi, cur Pe tomia. 224.
loponnesii venena in puteos con Phlegmatias idem quod Leu
jecisse censerentur: 12. cophlegmatias. 126. .
*

Phoenigmi adhibendi in ce—

Pestilentes bubones jecori pro—
prii, 38. morbi magnam cum ve phalaea. 299. et coeliaco morbo.
* memis affinitatem habent. 12. 339. et scotomate. 303. valde pro
Phagedaena uteri. 165. ficui in epilepsia, praecipue qui
lPhilonis antidotum. 335. ex cantharidibus constant. 310.
Phlebotomia usurpanda ex vena q»ovaoz:'n vid. vocis exercitatio.
cubiti, eaque vel ` media (188. Phrenitici acute audiumt. 186.
316.) vel cava, (ut Ε parum bibunt. 199. facile in syn
' quae vocatur etiam i la quae in copem delabuntur. 188. iis caput
cavo cubiti est. 210. im angina. * sensusque maxime afficiuntur. 82.
· 224. apoplexia. 209. cephalaea. iis mervi laborant, et saepe con
293. colümellae affectibus. 229. trahuntur. 187.
- epilepsia. 309. 311. epileptico Phreniticorum curatio. 186.
rum.Iparoxysmo. 217. Thaemor Phthisis quid sit. 91. ex ca
* rhagiâ. 248. hysteria cum inflam chexia insanabilis. 120. ex do—
mnatione uteri. 286. jecoris in lore colico: 153., et ex peripneu—
flammatione. 275. ileo cum inflam monia senibus mortifera. 28. fit
matione.271. lethargo.201. melan ex haemorrhagia pulmonis, co—
cholia. 316. 319. Ä. 232. stae aut asperae arteriae. 31. et
remum calculo urinam supprimen * ex lienis tumore. 112. et ex ul—
te et eorum inflammatione. 281. ceribus pulmonis post peripneu
satyriasi. 288. syncope. 259. teta moniam. 28.
no. 219, tomsillarum ulceribus, 230. Phtiseos sigma. 93. curatio.
vesicae acutis affectibus. 283. 323. species sine ulcere pulmo
' Phlebotomia ex vena cubiti mis. 93.
utriusque im elephantiasi. 342. Phthisis in oculi pupilla. 88.
in hepatitide. 275. peripneumo Phthoe quid sit. 92. ejus si
' nia. 243. vemae cavae inflamma gmum peculiare. 92.
tione. 278. q>vai38ees apud veteres iidem
Phlebotomia ex vena frontis ao melancholioi. 74.
recta, et vemis, quae prope ocu Picis illitio (ττιττοxorrj) in ca
lorum angulos jacent in scoto pite ad cephalaeam. 299. liqui
mate. 303. im cephalaea. 294. *et dae odor ütilis hystericis. 2S6.
' epilepsia. 309. Pila magna et parva obsunt
* " Phlebotomia ex venis linguae in scotomate. 307. -

in angima. 225. ex venis nasi in Pilarum jactus (xogvwoßo1'as)

terioribus in haemorrhagia ca exercitatio elephantiacis utilis.
pitis, 30. et cephalaea. 297. ex 343.
* Vemis pubis in hysteria. 288. ex Piscium ossa intra tomsillas
vena in talo (saphema) in hy defixa, causa anginae. 14.
`steria. 286. remum calculo. 332. Pisorum comestio
momum purgat. 325. ulcera pul
•

et satyriasi. 288. ex vena utrius

que tali in elephantiasi. 342. et Pituitae per vomitum ejici so—
* melancholia. 319. ex arteriis vid. litae a scotomaticis succedit epi
'«*rteriotomia. -
lepsia. 71.
Phlebotomia — quantitas missi Pituitam educentia medica
sanguinis in phlebotomia. 294. menta per mares. 295. per os.
*297. sanguini§ mimia detractio 296. « * -

* syncopem ia phremitide accersit. IIλατvzog'* quid sit. 88.

196. ante animae defectionemu Pleurae abscessus mirum quam
 I N D E X. 859
tam puris copiam emittat. 96. sq. pmenmomia signa. 100. qui causa
$ pulmonem et os- pus effun phthiseos , est. 91. et senibus
it. 95. sq. -
- mortifer. 27. ex haemorrhagia
Pleuritis quid sit. 20. ex pe pulmonis. 31. im eo fragmenta
ripneumonia^ samabilis. 233. sol pulmonis exspuuntur. 101.
vitur haemorrhagia e naribus.22. Pulmonis haemorrhagia. 31.
et • diarrhoea biliosa. 22. causa • periculosissima at sine dolore.
abscessuum in pectore. 96. d9r 37. ejus signa. 36. — ulcera ex
salis. 21. peripneumonia phthisim creant.
Pleuritidis signa. 21. curatio. -37. iis siccitatem aqua marina
232. quaedam species ita falso inter mavigandum communicat.
dicta. 20. falsaT opinio in coli 323. ea purgat fabarum esus. 325.
affectu. 47. et in renum calculo. et pisorum. 325, iis utilissimum
136. ' medicamentum lac. 324. inflam
Pleuriticorum more intereunt, matio vide Peripneumonia. .
quibus haemorrhagia est ex la Pulmo hydropem patitur. 130.
tere. 36. Purgatio adhibenda in angima.
IIvevuδόes, morbus asthmati si 225. apoplexia. 211. - cephalaea.
milis. 104. ' ejus differentia ab 294. 295. elephantiasi. 342. epi
• asthmate. 104. im hydropem ali lepsia. 309. 310. ileo. 273. le
. quamdo desinit. 105. thargo. 201. melancholia. 317.
Podagra quid sit. 168. inve satyriasi. 289. '
terata et haereditaria sanari me 'Έ; per alvum aut vesicam ef- ,
quit item hydrope aut asthmate fusum peripmeumoniam solvit. 27.
comitata. 174. et abscessum costarum ex pleu
Podagrici qualis maturae sint. ritide. 23. -

174. sibi ipsisTmedicamenta com Puris in abscessu species. 99.

. pomere affatim solent. 339. iis, - quod salutem promittit. 99. quod
im primis morbi accessionibus, periculum indicat. 99. im phthisi
mirifice prodest vomitio ex hel species. 92. per stomachum trans
leboro. 339. -

itus causa morbi stomachici. 148. .

Podagricus quidam olympicis
in ludis cursus certamine vi
ctor. 173.
Portarum jecoris (venae por
tae) inflammatio cito occidit. 48.
im iis animae fî; sedes
juxta quosdam philosophos. 48.
Proboscis elephantis cur ita
dicta. 177.
Ptisamae virtutes. 234.
IIvöovg quid sit. 28.
PuellaeT usque ad menstruas
purgationes toiisillarum ulceribus - tide hi afficiumtur, aliquando. 171.
obnoxiae, 18. iis memslruorum
loco, et in iisdem periodis , fit
. haemorrhagia. 33.
Pulmo doloris expers. 25. cur,
et ejns matura. 25. cito suppu
rat, sed periculose. 100. , puris
via est in abscessibus pleurae
et ceterarum pectoris , partium.
95. afficitur in asthmate. 102. im
morbo qui 7tvsvadóöss dicitur. 104.
et in pleuritide. 21. pure imple
tur ex peripneumonia. 27.
. Pulmonis abscessus ex peri
IIùn quid sit. 91.
R. -
Rectum imtestinum quare af
ficiatur im vesicae affectibus. 141.
propendet aliquamdo ex intentio
mibus in vesicae calculo. 141.
Recti , in ulcere dejectiones
quales. 156. hujus affectus est
tefiesmus., 156. paralysis. 215.
Renum matura. 55. im arthri
et in dolore colico. 153. eorum
vitio fit interdum icterus. 113.
calculus vide Calculus renum.
Abscessus. 139. ex inflammatione,
calculo aut grumis sanguinis, in
iis urinae suppressionis sigma.
56. curatio. 280. haemorrhagia.
57. periodica. 138. quae sup
pressa epilepsiam, melancholiam, ,
paralysin creare consuevit. 139.
Renum ulcera per vesicam pus
effundunt. 96. eorum signa. 139.
, curatio. 331.
 360 I N D E X.
Repletio, etiam quae ex re
bus utilibus fit moxia. 301.
“Peυμα diuturnum causa absces
suum in pectore. 96. im stoma
cho non vocatur στομαyuwöv avd
&os. 149.
Risus inexplebilis causa para
lyseos. 89.
'Povās (urinae profluvium) saepe
usque ad mortem continuat ex
vesicae sectione calculi extra
hendi causa. 141.
S.
Sacrum idem quod magnum
significat. 73.
Sacer morbus cur epilepsia vo
cetur. 73.
Sacri ossis dolor in affectu
colico. 48. im arthritide. 171.
Salivam moventia medicamem
ta. 207.
Saltus causa ruptionis vaso
rum et haemorrhagiae. 32,
Saltus usurpandi pro exercita
tiome. 299.
Samiae terrae usus. 253,
Sanguis humanus ab epile
ptico quodam epotus, Aretaeo
vidente. 312. frigerat, resolvit et stupefacit. 65.
Sanguinis missio yid. Phlebo Sommifera remedia in phreni
tomia, profluvium vid. Haemor tide. 192. adhibenda in peri
rhagia.
Saponis Gallici usus in ele
phantiasi. 344.
Satyri quomodo in picturis
atque statuis exprimantur. 63.
cur morbo satyriasi dicto nomen
dederint. 64.
Satyriasis sigma. 64. curatio.
Satyriasi succedit gomorrhoea.
145. * Staphyles morbi signa. 16. cu
Satyriasin quidam elephantia
sim vocant. 178.
Scinco ex animali antidotum.
335.
Scirrhus hepatis. 109. liemia
frequens affectus. 110. aegerrime
discutitur. 328. ejus signa. 110.
sq. curatio. 328.
Scotoma (vertigo) quid sit. 71.
fit ex cephalaea. 71. 302. causa
est insaniae, melancholiae, epi
lepsiae. 71. ejus signa. 71. cau
sae. 302. curatio. 302.
Seminis debita retentio causa
roboris. 145. sanitatis et fortitu
dimis. 145. ejus inopia Eunuchi
ita effaeminatiº et imbelles. 145.
copiam auget vinum. 291.
Semen inter somnum maniacis
effluit. 83. ^
Seminis profluvium vid. Go
morrhoea.
'Senes vid. Aetas senilis.
Sensuum communis locus sim
cfput. 221. - ii in phrenitide
praecipue patiuntur. 82. eos pur
gat Hiera. 212,
Sepiarum atramenti esas ilei
causa. 46.
Sigillatae terrae Lemniae usus.
252.
Sinapis, optime omnium medi
camentorum T manducatum, sali
vam movet. 207. in lethargo de
voratum , quantum prosit. 207.
utile stomacho et capiti. 299.
Sinapismus crurum in lethargo.
207. dapitis in eodem morbo.
208.
Sinopicae terrae usus. 253.
Sitis origo stomachus. 330.
Somni 'utilitates et noxae.305.
313. nimius somnus mervos re
pneumonia sed cum cautela. 245.
in satyriasi ancipitia. 65.
, Spasmus cynicus quid sit. 85.
ejus signa. 90.
Sphacelus vesicae metuendus
a catheteris usu , im ejus partis
resolutione. 216. -
oragvâ) (uva) momem est af
fectus , columellae. 15. unde sic
dicta.' 228.
ratio. 229.
Sternutamenta quaenam exci
tent medicamenta. 205. 287. 295.
horum medicamentorum optimum
est castoreum. 205.
Stomachi , facultates. 145. is
origo est sitis. 330. ei utile est
sinapis. 299. et hiera purgans
ex Aloë.321. vomitioni is assue
faciendus ante vehementium vo
mitoriorum usum. 303. ante Hel
lebori albi assumtionem. 320.
morbus, uteri fluori similis. 165.
haemorrhagiae signa. 34.
 I N D E X. 361

Stomacho qnimam affectus pro Tenesmi sigma. 156.

prii sunt. 40. Terebratio cranii in cephalaea.
Stomachici morbi sigma. 146. 298. et epilepsia. 310.
causae. 148. curatio. 335. Testiculi in dolore colico af
a rogùvn instrumentum ad mit ficiuntur. 153.
tendum sanguinem e naribus. 297. Tetanus morbus est mervis
Studiosi literarum morbo sto- ' proprius. 39. quid sit. 6. post
machico obnoxii. 148. yulnus lethalis. 222. syncópen
Sudorum solitorum suppressio facile accersit. 219. -*

parit cachexiam. 121. et ma Tetani sigua. 8. causae. 6. sq.

miam. 80. et scotoma. 302.
Sudor hydropem tutissime sol
vit. 109.
Sudores movendi im vemae ca
vae inflammatione. 279.
curatio. 219.
Theriaca ex viperis. 311. 323.
331. 343. concoctioni promoven
dae utilis et urinae citândae. 311.
336. -

Sulphurea natnraliter balnea Tonsillarum ulcerum ' signa.

prosunt elephantiacis et melan 17 sq. causae. 18. curatio, 230.
cholicis. 32f. Tumor magnus pectoris in an
gina signum salutare. 14. tumor
$£gy-*
nam, in angina optima. 22 extra surgens in angina, aegros
Suppurationes vide Abscessus. peripneumonia liberat, intro ver
Suturae capitis in arthritide çgens lethalis. 227•
affectae. 171. in coronali — cu Tussis causa phthiseos. 91.
tis -incisio usque ad os, et os et abscessuum in pectore. 96.
sis scalptura aut incisio usque Tympanias quid sit. 125. ejus
ad diploëm, cephalaeae reme signa. 127.
dium. 298.
Symphonos antidotus. 335. Varis grandini similibus lin
ζ
cta. 11.
(angina) cur ita di gua in elephantiacis oppletur.
180. similia tuberoula excitantur
Synanches signa. 11. causae. a medicamentis. 299.
14.7 curatio, 227. Vaticis antur syncope laboran
Syncope quid sit.38.257. cor tes. 40. 42.
disTvitaeque morbus est. 39. ejus Venae sectio vid. Phlebotomia.
natura. 38. ejus initium causus. Venae cavae descriptio. 51.
258. oritur mom modo ex nimia ejus inflammatae signa, 53. cu
imbecillitate, sed etiam ex re ratio. 277. xéópuata. 52.
pletione mimia. 259. in diebus - Venae portae inflammatio. 49.
criticis incidere solet. 259. se Venena cum pestilentibus mor
quitur nimiam detractionem san bis magnam affinitatem habent.
guinis in phrenitide. 196. fit in 12. epota vesicam lethaliter im
dysenteria. 159. et pleuritide. 21. flammant. 59. ea, quae vesicam
fäcile oritur im phrenitide. 188. et renes infestant, diabetis causa
et tetano. 219. ea laborantes va verisimilis. 134.
ticinantur. 40. 42. Veneri quibus natura dedita
Syncopes sigma. 40. 42. cau est, satyriasi obnoxii. 65.
sae. 258. 259. curatio. 257. Ventriculus in coeliaco morbo
$yphon morbo diabeti momen afficitur vide Coeliacus morbus.
indidit. 133. Ventriculi vitio fit ictprus. 113.
Syria ulcera. 19. quomodo. 114. haemorrhagiae pe
• riculum exiguum. 31. signa. 35.
Tabes (§övrnęus) ex cachexia confer et Stomachus.
insanabilis. 120. causa hepatis Vertigo vid. scotona,
affectuum. 110. cfer Phthisis. Vesica nervus est albus et fri
Tabefacti vocantur ii, qui post gidus. 58. 283. puris est via in
ulcera jecoris extenuatiT inter ulceribus jecoris, liemis et re
eumt. 110. mum. 96. in arthritide afficitur.
 - / - **•

362 - * ' 1 N D E x.
171. et in dolore colico. .153. teria, affectum tollit. 162. ali
inflammatur epotis venenis, cam menti, pituitae aut alius cujus
tharidibns et bupreste. 59. a -vis humioris, pueros, ex epile
cantharidibus, im phoenigmo mix ptico paroxysmo suscitat. 217.
tis, magnopere laeditur, cui mo provocatio, inungendo puerorum
xae occurrit lac. 310. tonsillas penmis irino unguento
Vesicae abscessus. 143. calcu delibutis, ad epilepticum paroxy
lus vide Calculus vesicae. Hae smum solvendum. 217. ex aqua
morrhagia. 60. ejus signa. gan tepida in cholera. 267. ex eadem
graema et mortificatio. 60. reso et oleo in ileo. 272. jejumo sto
lutio paresis proprie vocatur. 85. macho in elephantiasi. 342. et
88. istius affectus curatio. 284. melameholia. 320. jejuno stoma
Vesicae sphacelus metuendus cho per aquam vel mulsam in
ex catheteris usu in istius par coeliaco morbo. 337.
tis * resolutione. 216. . ulcera. J^omitus a radicularum esu in
142. urinae suppressionem pati coeliaco morbo. 338. et elephan
tur ex inflammatione et grumis tiasi. 342. et melancholia. 320.
sanguimis. 58. sq. et ex calculo et scotomate. 303. a cibo in
in ejus cervicem delapso. 59. elephantiasi. 342. a coena post
suppressionis hujus signa. 59. cu radicularum esum in scotomate.
ratio. 284. 303. ex helleboro vid. Hellebo—
Vini facultates. 268. 291. ejus rus albus.
usus in cholera. 268. in syncope Vomitus medicamentis quibus
ex phrenitide. 199. im syncopes dam , limctus forma provocandus
extremo gradu id unicum reme in pueris epileptiois. 247. 218.
dium. 263. ejus potus in inflam *ex valentioribus, in adolescenti
mationibus periculosus.259. mi bus eodem affectu laborantibus.
'mius potus T causa anginae. 14. 218. .
apoplexiae frequentissima. 211. Urinae suppressio v. renum
càusa haemorrhagiae e capite. et vesicae affectus. profluvium
29. jecoris inflammationis. 49. (δοιάς) ex lithotomia. 141. • effu
insaniae. 80. paralysis: 89. sio solvit jecoris inflammatio
Viperarum comestio et praepa mem. 50. et ejus ulcus tutissime.
'ratio in elephantiasi. 183. sq. ex 109. et peripneumoniam.27. qua
'viperis antidotum vid. Theriaca. lis in hydrópe ex jecoris ulcere
Viri mulieribus asthmate ra É: et qualis obest. 109.
rius, sed periculosius tentantur., dropicis salutaris. 330. et
102. arthritide frequentius sed phreniticis. 190. ;
levius. 173. cfer Aetas virilis. Ustio capitis in cephalaea.
Viride emplastrum. 334. ma 298. in epilepsia valde prodest.
lagma concoctionem juvat. 337. 310. jecoris in ejus abscessu. 108.
Ulcera in articulis omnia dif Uteri sedes et matura. 60.
ficulter samescunt, 143. Aegyptia, camcri. 166. fluor albus. 163. fluor
Syria. 19. vide ceteroquim par ruber. 163. eorum species. 163.
tem cujus ulcus quaeritur. sq. haemorrhagia et inflammatio.
Vocis exercitatio , vid. exerc. 63. 285. ejus inflammati curatio.
vocis, in coeliaco morbo 338. 286. hydrops. 130. membrana
elephantiasi. 345. rum divulsio. 167. phagedaena.
}έ. usitatae desuetudo 165. prolapsus. 166. T oris prola
cachexiae causa. 121. -
psus. 167. ulcera. 165.
J^omitioni assuefaciendus sto Uvula vide Columella,
machus ante vehementium vomi Vulnus causa convulsionis. 6.
toriorum usum. 303. et ante hel mortifera. 222. paralysis. 89. le
lebori albi assumtionem. 320. thifera. 89. -

Vomitus satyriasim aliquando Vulturis cerebrum (juxta quos

solvit. 65. a cibo , in levi lien 'dam) epilepsiae medetur. 312.
Bei
 * Bei dem Verleger sind zu haben:
- - - - - * , •*. . .*

Ackerm an m, Institutiones historiae medicinae. 8. maj.

792. 20 gr. -

* An a cre on tis et Sapphus reliquiae. Ad fidem optimar.

recens. Amstelodaihi 807. 20 gr. charta pergam, 6 thlr.
16 gr. , • -
*
-
r - -

Ar ist ot e le s, von ' der. Behandlung der Naturkunde v.

Tietze. 8. 818. 12 gr.
A r te di, P. renovat. Ichthyologia v. C. A. Walbaum 5
_ Tomi. 4. 789. — 798. 5 thlr. — (1. 2. Bd. 1 thlr. .
, . . 12 gr. 8. Bd. 2 thlr. 16 gr. 4. 5. Bd. 20 gr. ; jedoch
nur der 8. Bd. ist noch einzeln zu haben). .
Bergm a m n, T. physikalische Beschreibung der Erdkugel.
Aus dem Schwed. v. Rohl. 2 Bde. 4. 791. « 8 thlr.
* C a s tellionis, Sebast. Sacrorum Dialogorum , libr. IV.
cura D. Val. Alberti. 8. 767. , 10 gr.
Ch o ul a n t , D. J. L. decas 1 et 2 pelvium spinarumque
deformatarum, adjectis nonnullis annotationibus. 4.
1818. 1820. 18 gr. ' , ' , ", ,,-, . -

Ciceronis,
.' 10 gr. M. T. Orationes, ex edit. Cellarii. 8. 752.
· · · ·· - • - . - -

— — de officiis libri tres. Recensuit motatisque et indi

cibus ornavit, F. G. Born. 8 maj. 799. 1 thlr. 8 gr.
~ — Reden zur Vertheidigung des Dichters. A. Licin.
Archias, T. Ann. Milos u. T. Ligarius übersetzt nebst
biegedrucktem verbessertem latein. Text, kritischen An
merkungen, erklärendem Commentar, erläuternden und
., beurtheilenden Sachbemerkungen von K. G. Schelle.
8 Bde. 1797 — 1808. 4 thlr. 4 gr.
Galeni opera, omnia. Edit. curav. C. G. Kühn. Tom.
' I — XV. 1821 — 28. à 5 thlr.
Hi p p o c ratis opera omnia. Editionem curavit Dr. C.
G. Kühn. 8 Tomi. 8. maj. 1825 — 26. 15 thlr.
Horatii, Q. F., 'de arte poetica lib.; Ed. C. G. Schelle,
praemissa disputat. de consilio quod Horatius in com
, dendo poemate, suo secutus sit. 3. maj. 806. 21 gr.
* Horatius Quint. Flaccus Amstelodami. 1809. 1 thlr. ' -

Hufel a n ds, Dr. C. W. neueste Annalen der französi

schen Arzneikunde und Wundarzneikunde, 3 Bde.
mit den Abbildung. 1791 — 99. ,5 thlr. 10 gr.
Jürg, J. C. G. Handbuch der Krankheitem des mensch
lichen Weibes. gr. 8. 821. 2te Aufi. 8 thlr. 18 gr.
— — diätetische Belehrungen für Schwangere, Gebährende
und Wöchnerinnen etc. in 10 an gebildete Frauen ge
haltenen Vorlesungen. Mit 1 Küpfer. 8te verb.Tu.
verm., Auflage. 8. geh. 826. 1 thlr.
— — kritische Hefte für Aerzte und Wundärzte. gr. 8.
1 Heft 10 gr. , 2 Heft 21 gr. 822., 8 Heft 824. 12 gr.
— — Materialien zu einer künftigen Materia medica 1r.
Thl. gr. 8. 824. 2 thlr. 12 gr.
— — Handbuch zum Erkennem und Heilen der Kinder
krankheiten, nebst der Physiologie, Psychologie und
diätet. Behandlung des Kindes ; auch unter dem Titel
über das physiolog. und pathalog. Leben des Kindes.
gr. 8. 826. 4 thlr. 12 gr.
IKaulfu ss, D. G. F. enumeratio filicum quas in itenere
circa terram legit cl. Ad. de Chamisso. Adjectis in
omnia harum plantarum genera etc. etc. 8. maj. 824.
1 thlr. 18 gr.
— — das Wesen der Farrenkräuter besonders ihrer Frucht
. theile mit Rücksicht auf systemat. Anordnung betrach
tet etc. 1 Hälfte mit 1 Kupfertafel gr. 4. 1827. 1 thlr.
16 gr.
— — Erfahrungen über das Keimen der Charen nebst
andern Beiträgen zur Kenntniss dieser Pflanzengattung.
Mit 1 Kupfer. 8. 825. , 14 gr. -

* Krimer, Dr. W. Untersuchung über die nächste Ur

sache des Hustens mit Beziehung auf die Lehren vom
Athemholen und vom Croup. Herausgegeben v. F.
Nassen gr. 8. 819. 12 gr.
— — Physiologie des Blutes gr. 8. 822. 1 thlr. 16 gr.
— — physiolog. Untersuchung mit 8 Kupfern gr. 8. 820.
1 thlr. 12 gr.
Rtih m, M. O. B. Versuche einer Anthropochemie gr. 8.
824. 21 gr. . "

Lucretii, P. Cari de rerum matura Iibri VI. _ Ed. H. C.

A. Eichstaedt Vol. I. . textum continens, 801. 8. maj.
, 2 thlr. 16 gr.
Moschopoli, M. Cretensis opuscula grammatica ed. Ti
8 maj. 1822. 15 gr.
 *

Mt;11er, D. J. de respiratione foetus. Comment. physiol.

cum tab. aer. 8. maj. 823. 1 thlr. -

— — z. verg. Physiologie des Gesichtssinnes des Mem

schem u. Td. Thiere,T nebst einem Versuch über die
Bewegungen der Augen und über den menschlichen
Blick. gr. 8. mit 8 Kupfern. 826. 8 thlr.
y
12 gr.
IN eum a nn s, K. G. Erkenntmiss und Cur in Krankheiten
des' Vorstellungsvermögens gr. 8. 822. 1 thlr. 18 gr.
Pa n e gyrici veteres quos ex codice Ms. librisque collatis
recensuit ac notis integris iisque partim adhuc ineditis
C. G. Schwarzii et excerptis aliorum additis etiam suis
' instruxit et illustravit W. Jaegerus. 2 Tom. 8. maj.
779. 8 thlr. - - .
Phere cy dis fragmenta emendavit et illustravit, commen
tarium et indices adjecit Fr. G. Sturz. Editio altera. .
gr. 8. 804. 1 thlr. 4 gr.
Pin'd a ri, epitome Iliadis Homericae cum notis van Koo
ten ed. Weytingh. 8. maj. 809. Amstelodami. 2 thlr.
Plinii, epistolarum libri IX. ed. J. N. Titze. 823. 1. thlr.
12 gr. : - - -

S c h elle, K. G. welche alte klassische Autorem, wie, in

welcher Folge und Verbindung mit andern Studiem
soll man sie auf Schulen lesem? Als sicherer Weg
das Studium der klassischen Literatur und klassischem
Cultur zu befördern. 1r Bd. 8. 804. 1 thlr. 16 gr. 2r
Bd. 805. 1 thlr. 20 gr. -

S ch elli n g , F. W. J. erster Entwurf eines Systems der

§;philosophis. gr. 8. 799.
2 thlr. -
1 thlr. 16 gr. Schreibp.
-

— — Einleitung zu seinem Entwurfe eines Systems der

Naturphilosophie, oder: über den Begriff der spe
culativen Physik und die innere Organisation eines
Systems dieser Wissenschaft. gr. 8. 799. 8 gr. Schbp.
10 gr.
— - Zeitschrift für speculative Physik. 2 Bde. gr. 8. 800.
und 801. 2 thlr.T16 gr. - -

Thucydidis de bello peloponnesiaco libri VIII. Re

cens. et adnotatione perpet. illustrav. Fr. Göller. 2
Tomi. 8. maj. 826. 6 thlr.
Titze., F. W. âe Aristotelis Operum serie et distinctione
Liber singularis. 8 maj. 826. 15 gr.
*Virgilius, P. Maro, Bucoliea, Georgica, Aeneis. 12.
' . Amstelodami. 809. 1 thlr. 6 gr. '

Voigt e1 s, F. G. vollständiges System der Arzneimittel

lehre. Herausgeg. v. C. G. Kühn. gr. 8. *816. 1 u. 2
Βd. 1 Abthlg. 3 thlr. 12 gr. und 2 Bd., 2 u. 3 Ab
thlg. 817. 4 thlr. , - - * •' • -
• • •
Wie s m a nn, commentatio, de coalitu partium a reliquo.
* corpore humiano etc. etc. 4. 824. 18 gr.
Win dischmann,
* ' 824. Etwas was der Heilkunst Noth thut.
1 thlr. 18 gr. , • -

Wil db e rg, C. J. L. Versuch eines Lehrbuchs der me

• ' dizin. Rechtsgel. zum Unterricht für. Rechtsgelehrte.

* " ' gr. 8. 826.* 1 thlr. 6 gr. ' '

Zeits chrift für. psychische Aerzte, in Verbindung mit
' Haindorf, Hayfiet, Heinroth, Henke, Hofbauer, Hohn
bauim, Horn, Maass, Pienitz, Ruer, Weiss. Heraus
geg. v. Fr. Nasse. 818. 4 Stücke 3 thlr.
— — 819. 4 Stücke 8 thlr.
— — mit besonderer Rücksicht auf den thierischen Ma
* . gnetismus in Verbindung mit Herrn v. Eidenmayer,
Grohmann, Haindorf, Hayner, Heinroth etc. Her
, , ausgeg. v. Fr. Nasse, 1820. 21. 22. oder 8. 4 und 5
*
i • •
* Jahrgang. à,4 thlr. , - -

— —, für Anthropologie, als Fortsetzung der Zeitschrift

, für psychische Aerzte. In Verbindung mit mehrern
- Gelehrten herausgeg. v. Fr. Nasse. 823 bis 26. gr. 8.
der Jahrg. 5 thlr. - .

• .
 •

* ,
-

-** -*•• - .. •
•

• * *
• • -
- *•
** -
-

-
- V. -

* '- •
-

-
-
-
-

- - -

*.
-
.\
\

* •

- -

-
-
-
-

- - -
.. •
- -
-
-

.•

&'
- -

- -

- -
-
-
-
-

-
v.
-

- -

*. *
-

* '

-
-

- -
-

-
 - - - -

- -
-
-

-
… -
* - -
. -
-
3· *·*· ·..
-
.-
-
-
.•
-

*. -
-
- t. -
-

.•*- ,
-

-
.
-
… -
.*

-
-

- *

t. -

-
- -

-
*

-
-

-
*

' -

- -
•

-
. -

v. -