ΕΠΙΛΟΧΕΙΟΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ
ΠΑΡΔΑΛΗ ΜΑΡΙΑ
 ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ε
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥΣ
 ΟΡΙΣΜΟΣ

Επιλόχειος κατάθλιψη ονομάζεται μία διαταραχή της διάθεσης, μία

μορφή κλινικής κατάθλιψης που έχει έναρξη τις πρώτες εβδομάδες της
λοχείας, αν και μπορεί να εμφανιστεί και αργότερα μέσα στον πρώτο
χρόνο ζωής του μωρού.
Μπορεί να διαρκέσει μερικές ημέρες, αλλά μπορεί να πάρει και τη
μορφή κανονικής κατάθλιψης, συνοδευόμενη από ψυχωσική
συμπτωματολογία, στις σοβαρότερες περιπτώσεις.
 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ

Εμφανίζεται σε ποσοστό περίπου μία στις δέκα μητέρες και είναι μία
από τις πιο συχνές επιπλοκές ενός τοκετού.
 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Αίσθημα θλίψης με παρουσία ή όχι κλάματος

Προβλήματα ύπνου (πολλές αφυπνίσεις, αϋπνία)
Διαταραχές διάθεσης
Ευερεθιστότητα
Έλλειψη ενδιαφέροντος, ικανοποίησης και ευχαρίστησης (από
δραστηριότητες που μέχρι τότε πρόσφεραν ευχαρίστηση)
 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ (συνέχεια)

Διαταραχές όρεξης που συνοδεύονται αντίστοιχα από αύξηση ή μείωση του

βάρους
Συναισθήματα άγχους και φόβου. Το άγχος εμφανίζεται στο 90% των
περιπτώσεων και μπορεί να αφορά την ίδια ή το νεογέννητο ή και φόβο μην
βλάψει το βρέφος.
Μειωμένη ενεργητικότητα, αίσθημα κόπωσης το οποίο συχνά βελτιώνεται τις
απογευματινές ώρες.
 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ (συνέχεια)

Χαμηλή δέσμευση με το νεογέννητο

Αισθήματα ενοχής, αναξιότητας, αποτυχίας, φόβος νόσησης
Δυσκολία συγκέντρωσης, λήψης αποφάσεων, μνήμης
Ψυχοσωματικά φαινόμενα όπως πόνοι στο στήθος, αίσθημα παλμών, κ.τ.λ.
Σκέψεις αυτοκτονίας
ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΧΕΙΟΥ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ

Οι αιτίες της επιλόχειου κατάθλιψης είναι:

Οι ορμονικές αλλαγές: μετά τον τοκετό, οι γυναίκες βιώνουν μία
μεγάλη αυξομείωση των επιπέδων των οιστρογόνων και της
προγεστερόνης καθώς και των ορμονών του θυρεοειδούς.
Οι φυσικές μεταβολές: ο τοκετός επιφέρει πολλές σωματικές και
συναισθηματικές αλλαγές. Η δυσκολία της απώλειας βάρους επιφέρει το
φόβο ότι το σώμα δεν θα επανέλθει στην προηγούμενη φυσική κατάσταση.
ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΧΕΙΟΥ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ
(συνέχεια)

Οικογενειακό ιστορικό επιλόχειας κατάθλιψης: πολύ συχνά ανευρίσκεται

οικογενειακό ιστορικό και είναι επιβεβλημένο να διερευνηθεί εκ των προτέρων,
ώστε να ληφθούν μέτρα αντιμετώπισης.
Στρες: το άγχος της φροντίδας του μωρού είναι πρωτόγνωρο και πολύ μεγάλο.
Υπάρχει ανησυχία για την ικανότητα στο να φροντίσουν κατάλληλα το μωρό.
 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Μερικές γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν

κατάθλιψη μετά τον τοκετό. Οι συνηθέστεροι παράγοντες κινδύνου είναι:
Κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της κύησης
Άγχος στην κύηση
Ιατρικές επιπλοκές για τις μέλλουσες μητέρες ή το μωρό τους
Απουσία υποστήριξης από το οικογενειακό περιβάλλον ή το
σύντροφο τους
Ιστορικό προηγούμενου επεισοδίου κατάθλιψης ατομικό ή
οικογενειακό
 ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ

Οι κλινικές μορφές που συνήθως, αλλά όχι ορθά, ονομάζονται

«επιλόχειος κατάθλιψη» είναι ουσιαστικά τρεις:
1. Η επιλόχειος μελαγχολία (babyblues)
Εμφανίζεται με συχνές και παρατεταμένες κρίσεις κλάματος,
θλίψη και άγχος. Αν και δημιουργεί αμηχανία, τείνει να
εξαφανιστεί σε δεκαπέντε το πολύ μέρες, χωρίς να χρειάζεται
ειδική θεραπεία εκτός από υπομονή και υποστήριξη από το άμεσο
περιβάλλον.

  
 ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ (συνέχεια)

2. Η επιλόχειος κατάθλιψη
Τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν εμφανίζονται με
μεταβαλλόμενη διάρκεια και συχνότητα, αλλά με ένταση μεγαλύτερη από
εκείνη του “babyblues”. Το ποσοστό του κινδύνου αυξάνει αισθητά εάν η
γυναίκα πάσχει ήδη από κάποια ψυχική διαταραχή.
 ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ (συνέχεια)

3. Η επιλόχειος ψύχωση
Είναι η πιο βαριά μορφή επιλόχειας κατάθλιψης και απαιτεί δραστική
αντιμετώπιση. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ψυχοκινητική διέγερση,
σύγχυση, απαισιοδοξία, κοινωνική δυσφορία, αϋπνία, παράνοια,
ψευδαισθήσεις, αυτοκτονικό ή ανθρωποκτονικό ιδεασμό προς το βρέφος.
Η συχνότητα είναι μια στις χίλιες γέννες και σε μερικές περιπτώσεις
κρίνεται αναγκαία η νοσηλεία σε ψυχιατρική κλινική, όπου θα
ακολουθηθεί ειδική αντιψυχωσική αγωγή.
Επιλόχειος κατάθλιψη: "Ήθελα να πετάξω το παιδί μου κάτω από το λεωφορείο"

Καθώς έσπρωχνα το καρότσι της τετράμηνης κόρης μου, της Evangeline, μέσα στην βροχή ένα
απόγευμα, ένα αμάξι πέρασε μέσα από μια λακκούβα κάνοντάς με μούσκεμα  ολόκληρη. Ξαφνικά
βούρκωσα και ένιωσα ένα κύμα θλίψης να με κυριεύει. Τα ρούχα μου ήταν βρεμένα και λασπωμένα,
οπότε έπρεπε να επιστρέψω σπίτι μου να αλλάξω. Ήταν λες και γύριζα σε ένα κελί  φυλακής.
Η μελαγχολία που ένιωθα με ζάλιζε. Για μια στιγμή σκέφτηκα να πέσω μαζί με την Evangeline κάτω
από τις ρόδες του διερχόμενου λεωφορείου. Απαίσιο το ξέρω, τόσο απελπισμένη αισθανόμουν.
Δεν το γνώριζα τότε αλλά έπασχα από επιλόχειο κατάθλιψη , που ξεκίνησε περίπου όταν η
Evangeline ήταν δύο εβδομάδων και με κράτησε στα σκοτεινά μπουντρούμια της για έξι μήνες.
Έπρεπε να είμαι χαρούμενη, αφού είχα όλα όσα ήθελα- ένα υγιέστατο μωρό, άλλα δύο υπέροχα
παιδιά, έναν ιδανικό σύζυγο, ένα όμορφο σπίτι και αγαπούσα την δουλειά μου ως δημοσιογράφος.
Αλλά οι σκοτεινές σκέψεις κυρίευαν το μυαλό μου και το άγχος μου με τρόμαζε. Μερικές φορές
προσπαθώ να φανταστώ πώς είναι ο θάνατος, συχνά έπιανα τον εαυτό μου να σχεδιάζει το
αφάνταστο- τον φόνο του μωρού μου. Φανταζόμουν να πηδάω από το μπαλκόνι  ή να πετάω την
Evangeline από μια γέφυρα.
 ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η θεραπεία της επιλόχειας κατάθλιψης εξαρτάται από τη σοβαρότητα

της διαταραχής. Όταν τα συμπτώματα είναι ήπιας μορφής αντιμετωπίζεται
με συμβουλευτική ή με ψυχοθεραπεία βραχείας διάρκειας.
 ΘΕΡΑΠΕΙΑ (συνέχεια)

Αν όμως τα συμπτώματα επιμείνουν, πιθανότατα να χρειαστεί και

φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό με κάποιες συνεδρίες συμβουλευτικής ή
ψυχοθεραπείας. Η φαρμακευτική αγωγή πρέπει να δίνεται αποκλειστικά και
μόνο με συνταγή ιατρού καθώς κάποια από τα φάρμακα πιθανότατα  να
διοχετεύονται στο γάλα μέσω του θηλασμού.
 ΘΕΡΑΠΕΙΑ (συνέχεια)

Δυστυχώς πολλές φορές δε ζητείται ανάλογη βοήθεια καθώς η παθούσα

αισθάνεται ότι είναι παράλογο αυτό που νιώθει ή ότι είναι ντροπή να
εκφράσει τα συναισθήματά της κι έτσι απλώς υπομένει σιωπηρά. Όσο
όμως η κατάθλιψη παραμένει πολύ καιρό χωρίς θεραπεία, τόσο αυξάνεται
και η πιθανότητα επανεμφάνισης μετά από νέο τοκετό.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ενθαρρύνουμε τις γυναίκες που
αντιμετωπίζουν κατάθλιψη μετά τη γέννηση του παιδιού τους να
αναζητήσουν βοήθεια και να εκφράσουν άφοβα τα συναισθήματά τους.
 ΘΕΡΑΠΕΙΑ (συνέχεια)

Τέλος σημαντική είναι η συμβολή του πατέρα στο τρόπο που θα στηρίξει την σύντροφό
του μετά τη γέννηση ώστε αυτή να αποφύγει ή να ξεπεράσει μια επιλόχειο κατάθλιψη. Για μια
νέα μητέρα έχει σημασία να αισθάνεται ασφαλής και να μην νιώθει απομονωμένη ή
εγκλωβισμένη σπίτι μόνη της. Σε καμία περίπτωση η μητέρα που εμφανίζει επιλόχειο
κατάθλιψη δεν πρέπει να θεωρείται «κακή» μητέρα, ότι έκανε κάποιο λάθος ή ότι είναι πολύ
αδύναμη. Σε καμία περίπτωση η επιλόχειος κατάθλιψη δε πρέπει να εκλαμβάνεται ως μια
ιδιοτροπία της μητέρας αλλά ως μια ανεπιθύμητη επιπλοκή του τοκετού και ως μια ασθένεια
που χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση.
 ΠΡΟΛΗΨΗ

Παρά τις αναγνωρισμένες φυσιολογικές αιτίες που βρίσκονται στη βάση της επιλόχειας
κατάθλιψης, είναι δυνατό να υπάρξει πρόληψη ή τουλάχιστον μείωση της βαρύτητας του
φαινομένου, με ειδικούς χειρισμούς προς τη μητέρα και προς το περιβάλλον.
Για τη μητέρα είναι σημαντικό :
 να μειωθούν οι επισκέψεις των συγγενών και φίλων μετά την επιστροφή στο σπίτι
 να κοιμάται τις ίδιες ώρες με το μωρό
να ακολουθεί μια σωστή δίαιτα που να αποφεύγει τα διεγερτικά, όπως ο καφές και το
αλκοόλ
να ζητάει βοήθεια όποτε τη χρειάζεται
να διατηρεί την επαφή με τα αγαπημένα πρόσωπα
 να ενισχύσει τη σχέση με τον σύντροφό της
 και προ παντός να έχει μια ορθή πληροφόρηση και αποδοχή της κατάστασής της.
 ΠΡΟΛΗΨΗ (συνέχεια)

Από μέρους του συζύγου και των συγγενών μπορεί να είναι χρήσιμη η
προσφορά βοήθειας με τις δουλειές του σπιτιού, στη γενικότερη ελάφρυνση της
μητέρας και στην ψυχολογική κατανόηση και στήριξη, όποτε αυτή το ζητάει. Η
ενοχοποίηση, οι εντάσεις και ο εκνευρισμός μόνο καλό δεν υπόσχονται...
 ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΧΕΙΑΣ
ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
 Προβλήματα συμπεριφοράς: προβλήματα ύπνου, εκρήξεις θυμού,
επιθετικότητα και υπερκινητικότητα
 Καθυστέρηση στη γνωστική ανάπτυξη
 Κοινωνικά προβλήματα: δυσκολία στην εγκατάσταση ασφαλών σχέσεων,
αντίδραση με καταστροφικούς τρόπους
 Συναισθηματικά προβλήματα: χαμηλή αυτοεκτίμηση, παθητικότητα,
λιγότερη ανεξαρτησία
 Κατάθλιψη: ο κίνδυνος εμφάνισης μείζονος κατάθλιψης νωρίς στη ζωή
είναι ιδιαίτερα υψηλός
 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 www.ypostirixi.net/el/papers/press/?nid=743
 http://psixologoi2.blogspot.gr/2012/02/blog-post_20.html
 www.mpes.uoa.gr/προβλήματαδιάθεσης/μελαγχολία/κατάθλιψη
 www.iatropedia.gr/articles/read/4292
 Παπαδημητρίου Γ.Ν., Λιάππας Ι.Α., Λύκουρας Ε. Σύγχρονη ψυχιατρική
Αθήνα: ΒΗΤΑ Ιατρικές εκδόσεις ΜΕΠΕ;2013
 http://www.boro.gr/34705/epiloxeios-katathlipsh-hthela-na-petaksw-to-
paidi-moy-katw-apo-to-lewforeio
ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ