ΗΘΙΚΗ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ(MOBBING)

ΚΑΡΑΜΑΤΣΟΥΚΗ ΕΛΙΣΣΑΒΕΤ
ΤΕ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ
ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ
Το θέμα της εργασίας απευθύνεται σε εργαζομένους στο χώρο της υγείας
ΗΘΙΚΗ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗ ("MOBBING") ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΧΩΡΟ
ΟΡΙΣΜΟΣ

Tα τελευταία χρόνια στους εργασιακούς χώρους αναπτύχθηκε ένα νέο

φαινόμενο το οποίο αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για την υγεία αλλά και την
ασφάλεια των εργαζομένων. Το “mobbing” στην επιστημονική ορολογία
ορίζεται ως «η άσκηση, στο πλαίσιο των σχέσεων μεταξύ συναδέλφων ή
μεταξύ ανώτερου και κατώτερου στη ιεραρχία, μιας συστηματικής και
διαρκούς επίθεσης σε βάρος ενός προκαθορισμένου θύματος προκειμένου
να ωθηθεί στο να εγκαταλείψει τη θέση της εργασίας του» (Δρίβας, 2000).
Πρόκειται λοιπόν, για επανειλημμένες ψυχολογικές ή άλλου τύπου και
βαθμού επιθέσεις που περιλαμβάνουν διαρκείς και αδικαιολόγητες
επικρίσεις και συκοφαντίες, ανάθεση άχαρων και υποτιμητικών
καθηκόντων, καθώς και για ενέργειες που θα μπορούσαν να θίξουν την
επαγγελματική και κοινωνική εικόνα του θύματος στο πλαίσιο των
εργασιακών σχέσεων.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
1800 βρετανούς βιολόγους περιγραφή
της επιθετικής συµπεριφοράς κατά την πτήση, ορισµένων ειδών
αποδηµητικών πουλιών.

1900 Konrad Lorenz εχθρική συµπεριφορά της πλειοψηφίας της αγέλης, έναντι των
αδύνατων ζώων της ίδιας ράτσας.

Ο γερµανός ψυχολόγος Heinz Leyman στη δεκαετία του '80, αποδίδει τον όρο στην ανθρώπινη
κοινωνία,
περιγράφοντας το σύνολο των αρνητικών επιδράσεων στην υγεία, από την
ηθική παρενόχληση στους εργασιακούς χώρους, ως «σύνδροµο mobbing».

Τα τελευταία χρόνια στους εργασιακούς χώρους αναπτύχθηκε ένα νέο

φαινόµενο γνωστό ως σύνδροµο mobbing, το οποίο, αν και η πραγµατική
διάστασή του δεν είναι ακόµα γνωστή, αποτελεί σοβαρό πρόβληµα για την
υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων.
 Η ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗ ΣΕ ΧΩΡΟΥΣ ΥΓΕΙΑΣ
Ιστορικά, τα νοσοκοµεία είχαν πάντοτε µια αυστηρά ιεραρχηµένη δοµή,
στην οποία οι ιατροί ανήκουν σε διαφορετικό καθεστώς.
Οι νοσηλευτές προϊσταµένους/ες
ιατρούς
 σύγχυση που ευνοεί τις παρεξηγήσεις
 προσβολές
 κατάχρηση εξουσίας.
 η επαφή µε την ασθένεια, τον πόνο και το θάνατο επηρεάζει το ιατρο-
νοσηλευτικό προσωπικό αντιδρά ακόµη και κυνικά κάποιες φορές.
Οι εργασιακές δυσκολίες
ο εργαζόµενος µπορεί να στιγµατιστεί.
Το mobbing σωματική υγεία συναισθηματική πίεση

ψυχική υγεία λεκτική κακοποίηση

ΑΠΟΥΣΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΈΡΕΥΝΕΣ
Έρευνα µε νοσηλευτές/τριες
Στα ελληνικά Τµήµατα Επειγόντων Περιστατικών, κατέδειξε ότι οι
συγκρούσεις που συνιστούν εργασιακή παρενόχληση μεταξύ συναδέλφων,
εμφανίζονται σε ένα ποσοστό 24%(Νέλλα, Γκούζου, Κολοβός και
συν.,2004).

Σε συγκριτική μελέτη για την ύπαρξη ηθικής παρενόχλησης σε ιδιωτικό

και δημόσιο νοσοκομείο, έδειξε ότι και στους δύο χώρους υγείας,
παρατηρείται υψηλό ποσοστό πιθανής εκδήλωσης ηθικής
παρενόχλησης(Τζαμαλούκα, Μακράκης,2009).
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΤΕΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ
MOBBING
 Άγχος
 Αυστηρότητα των ανώτερων στελεχών
 Επαγγελματικές δυσκολίες, κακές εργασιακές συνθήκες
 Φόρτος εργασίας
 Δικαιολογημένες επιθέσεις, που είναι επαναλαμβανόμενες
κατηγορίες και συνοδεύονται από υποτιμητικές πράξεις
 Σύγκρουση- παρεξήγηση
ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ
MOBBING
1ο στάδιο: Καθημερινή διένεξη: Το 1ο στάδιο βασίζεται στην παραδοχή
ότι μια διένεξη μπορεί να εκδηλωθεί αυθόρμητα είτε λόγω
διαφορετικότητας αντιλήψεων και χαρακτήρων είτε λόγω ζηλοφθονίας, είτε
λόγω ανταγωνισμού.

2ο στάδιο: Αρχή του φαινομένου mobbing: Το στάδιο αυτό

χαρακτηρίζεται από την «ωρίμανση της καθημερινής διένεξης», αφού οι
προσβολές γίνονται συνεχείς και συστηματικές.
ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ
MOBBING (2)
3ο στάδιο: Συμμετοχή της διοίκησης: Στο στάδιο αυτό, το φαινόμενο
mobbing ξεφεύγει από τα όρια του στενού εργασιακού χώρου (γραφείο,
τμήμα κ.λπ.) και δημοσιοποιείται στο ευρύτερο εργασιακό περιβάλλον. Το
θύμα παραπονείται για προβλήματα υγείας και απέχει συστηματικά από την
εργασία.

4ο στάδιο: Αποκλεισμός από την αγορά εργασίας: Είναι το τελικό στάδιο

του φαινομένου, το οποίο περιλαμβάνει την αποπομπή του θύματος από το
εργασιακό περιβάλλον.
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ MOBBING
 Ψυχολογικές(άγχος, κατάθλιψη)
 Οργανικές(υπόταση ,αδυναμία)
 Σε οργανισμούς(χαµηλή διαχείριση της απόδοσης,
αυξανόµενες αδικαιολόγητες επανειληµµένες
απουσίες)
ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ
 ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟMΕΝΩΝ.
 ΣΥΣΤΗMΑΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ σχετικά µε
φαινόµενα ηθικής παρενόχλησης στον οργανισµό.
 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙMΟΡΦΩΣΗ των εργαζοµένων από
ειδικούς επιστήµονες.
 ∆ΗMΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΥΠΟΔΟMΩΝ για την
αντιµετώπιση του φαινοµένου
 ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑMΕΡΙΣMΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ
ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΟMΗΣ ΕΥΘΥΝΩΝ. Το µέτρο αυτό µπορεί να
αποβεί ιδιαίτερα διευκολυντικό στο ∆ηµόσιο Τοµέα, όπου
αρκετά συχνά η έλλειψη συγκεκριµένων κανόνων και ευθυνών
ευνοεί φαινόµενα κατάχρησης εξουσίας και παρενόχλησης.
ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ MOBBING
Σε χώρες της Ευρώπης νόμοι ηθική
παρενόχληση 1990 και ύστερα.
Το 2005 ψηφίστηκε ο Νόμος 3304 εφαρμογή της
αρχής της ίσης μεταχείρισης.
Η νομοθετική ρύθμιση για την προστασία από το
φαινόμενο της ηθικής παρενόχλησης, κρίνεται
απαραίτητη και στην Ελλάδα, αφού θα αποτελούσε
ένα είδος ελάχιστης πρόληψης και θα προέβλεπε
τρόπους επίλυσης και αποκατάστασης της
αξιοπρέπειας των θυμάτων.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 Δρίβας Ε.,Ψυχολογική τρομοκρατία στον εργασιακό χώρο:13/3/13,Διαθέσιμο
στο:www.synergazomai.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=22:-qmobbingq-
&catid=3:general-articles&itemid=19, Πρόσβαση:2/7/2014
 Σιώρος Α., Το σύνδρομο mobbing στην εργασία, Διαθέσιμο στο:
www.haf.gr/el/structure/units/gea/dape/pdf/articles_mobbing.pdf,
Πρόσβαση:4/7/2014
 Χαρίση Ε., Βαιούλης Α., Ηθική παρενόχληση στην εργασία(mobbing):2/7/2014,Διαθέσιμο
στο:www.iator.gr/2014/07/02/ithiki-parenoxlisi-stin-ergasia-mobbing/,Πρόσβαση:2/7/2014
 Τούκας Δ., Δεληχάς Μ., Καραγεωργίου Α., Εννοιολογικοί ορισμοί και αιτιολογικοί παράγοντες της
ψυχολογικής βίας στην εργασία ,ο ρόλος τους στην αξιολόγηση της επικινδυνότητας του φαινομένου
mobbing:8/10/2011, Διαθέσιμο στο: www.mednet.gr/archives/2012-2/pdf/162.pdf, Πρόσβαση:6/7/2014
 Επιπτώσεις του φαινομένου mobbing, Διαθέσιμο στο:www.google.gr/url?
sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=OCB8QFjAA&url=http%3A%2F
%2Fwww.recearchgate.net%2Fprofile%2FM, Πρόσβαση: 10/7/2014
 Γ.Λ., Επώνυμη καταγγελία, Έδωσα φακελάκι: 07/13, Διαθέσιμο στο:
www.edosafakelaki.org/reports/eponymi-kataggelia, Πρόσβαση: 15/7/2014.