Anonymous Marking Form

THIS SECTION MUST BE COMPLETED PLEASE USE BLOCK CAPITALS

ASSIGNMENT TITLE: { “Απόψεις νέων για το νόημα της ζωής”}

Student Number: {2469687}

Course: BSc (Hons) PSYCHOLOGY

Module Title: {PY5015} {Η Ψυχολογία της Ψυχικής Υγείας: Διαταραχές

στην Ενήλικη Ζωή}

Module Leader: {Kαρακίτσου Μ., Σιδεράς Δ.}

Submission Date: {08/04/2024}

Number of Words Used (please indicate): χίλιες πεντακόσιες ογδόντα τρεις

1
Level (circle as appropriate) 1 2 3

Submission (circle as appropriate) 1 2

Signature of Marker _________________________________Mark

 ΕΝΤΥΠΟ ΓΝΗΣΙΟΤΗΤΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Δηλώνω υπεύθυνα ότι η εργασία που παραδίδω είναι αποτέλεσμα αποκλειστικά

δικής μου προσπάθειας.

ΚΩΔΙΚΟΣ UEL: 2469687

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ: BSc (Hons) PSYCHOLOGY
ΕΞΑΜΗΝΟ: 4ο

ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Η Ψυχολογία της Ψυχικής Υγείας: Διαταραχές στην Ενήλικη

Ζωή.
ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: “Απόψεις νέων για το νόημα της ζωής”.
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Kαρακίτσου Μ., Σιδεράς Δ.

Ημερομηνία: 08/04/2024 Ώρα: 23:30 Κωδικός UEL: 2469687

Δηλώνω υπεύθυνα ότι η εργασία που παραδίδω είναι αποτέλεσμα αποκλειστικά

δικής μου προσπάθειας.

ΚΩΔΙΚΟΣ UEL: 2469687

ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Η Ψυχολογία της Ψυχικής Υγείας: Διαταραχές στην Ενήλικη
Ζωή.
ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: “Απόψεις νέων για το νόημα της ζωής”.

Ημερομηνία: 08/04/2024 Ώρα: 23:30 Υπογραφή: ….........………………….........

Εισαγωγή

Οι έννοιες του άγχους και του φόβου έχουν απασχολήσει αρκετά την
επιστήμη της Ψυχολογίας καθώς αποτελούν καθημερινές αποκρίσεις των ανθρώπων
στα γεγονότα της ζωής τους. Ως άγχος ορίζονται οι ανεπιθύμητες πιέσεις και τα
εσωτερικά συναισθήματα, τα οποία εκδηλώνονται με φόβο, ανησυχία και ένταση.
Αποτελεί την προετοιμασία του σώματος, προκειμένου να αντιδράσει απέναντι σε
απειλές και κινδύνους και διακρίνεται σε χαρακτηρολογικό και καταστασιακό άγχος
(Kring, et al., 2014). Το χαρακτηρολογικό άγχος είναι η τάση του ατόμου να εκτιμά
μία κατάσταση ως απειλητική και να αποφεύγει καταστάσεις που προκαλούν άγχος
(Knowles, & Olatunji, 2020), ενώ το καταστασιακό άγχος ορίζεται ως η προσωρινή
αντίδραση σε ανεπιθύμητα γεγονότα (Saviola, et al., 2020). Φόβος είναι η δυσάρεστη
συναισθηματική κατάσταση που προκαλείται ως απάντηση σε εξωτερικό πραγματικό
κίνδυνο ή απειλή που γίνονται αντιληπτά ή συνειδητά (Kring et al., 2010). Τόσο το
άγχος όσο και ο φόβος περιλαμβάνουν την ψυχολογική διάσταση αλλά και σωματικές
αντιδράσεις (Μάνος,1997).

Κυρίως Μέρος

Όσον αφορά την διαφορά του άγχους με τον φόβο, οι απόψεις διίστανται. Οι
Beck και Emery (2005), υποστήριξαν ότι τα χαρακτηριστικά του άγχους και του
φόβου διαφέρουν, καθώς ο φόβος αφορά την εκτίμηση ενός απειλητικού ερεθίσματος
και το άγχος αποτελεί την απόκριση στην παραπάνω εκτίμηση, ενώ οι Izard και
Ackerman (2000), ανέφεραν ότι ο φόβος είναι το βασικό συναίσθημα στο μοτίβο του
άγχους, επομένως δεν είναι δύο διακριτές έννοιες (Sylvers, et al., 2011). Σύμφωνα με
την Χριστοπούλου (2020), ο φόβος προκαλείται από συγκεκριμένες απειλητικές
καταστάσεις που είναι γνωστές στο άτομο και το προετοιμάζει απέναντι σε έναν
άμεσο κίνδυνο, ενώ το άγχος αφορά μια πηγή φόβου η οποία είναι άγνωστη και
ασαφής, όμως κινητοποιεί εγρήγορση και αναγνώριση επικείμενου κινδύνου
(Χριστοπούλου, 2020).

Όπως προαναφέρθηκε, το άγχος και ο φόβος είναι η απόκριση του ατόμου σε

πιθανά απειλητικά γεγονότα. Ωστόσο, όταν η απόκριση αυτή δημιουργεί προβλήματα
στην καθημερινή λειτουργικότητα του ατόμου περιλαμβάνει παθολογικό άγχος
(Belzung & Griebel, 2001), ενώ κυρίαρχο σύμπτωμά του είναι το έκδηλο άγχος
(Χριστοπούλου, 2020). Το παθολογικό άγχος οδηγεί στις Αγχώδεις Διαταραχές, οι
οποίες σύμφωνα με το DSM-5 είναι η Διαταραχή άγχους αποχωρισμού, η Επιλεκτική
βωβότητα, η Ειδική φοβία, η Κοινωνική αγχώδης διαταραχή, η Διαταραχή πανικού, η
Αγοραφοβία, η Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, η Προκαλούμενη από
ουσίες/φάρμακα αγχώδης διαταραχή, η Αγχώδης διαταραχή οφειλόμενη σε άλλη
σωματική κατάσταση, η Άλλη προσδιορισμένη αγχώδης διαταραχή και η
Απροσδιόριστη αγχώδης διαταραχή (American Psychiatric Association, 2013). Τα
χαρακτηριστικά των Αγχωδών διαταραχών μπορεί να είναι σωματικά, όπως μυικές
συσπάσεις, κεφαλαλγία, εύκολη κόπωση, εφίδρωση, ταχυκαρδία, δύσπνοια,
ξηροστομία κτλ. (Rickels & Rynn, 2001), ψυχολογικά, όπως δυσκολία στην
συγκέντρωση, αίσθηση σύγχυσης, ανικανότητα λήψης αποφάσεων και αίσθηση ότι το
άτομο δεν έχει τον έλεγχο, μπορεί να είναι αλλαγές στην συμπεριφορά και στα
συναισθήματα, όπως αυπνίες, τρεμούλιασμα, αλλαγές στην πρόσληψη τροφής,
συχνός θυμός, έλλειψη υπομονής και αλλαγές στην διάθεση και η διάρκειά τους θα
πρέπει να επιμένει για 6 μήνες και παραπάνω προκειμένου να διαγνωστεί κάποιος με
αγχώδη διαταραχή (Χριστοπούλου, 2020; Kring et al., 2010). Τα ερευνητικά
δεδομένα αναφέρουν ότι οι γυναίκες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να διαγνωστούν με
κάποια αγχώδη διαταραχή από ότι οι άνδρες (Kring et al., 2010), καθώς και ότι η
πορεία τους είναι χρόνια με εξάρσεις και υφέσεις. Επιπλέον, οι αγχώδεις διαταραχές
εμφανίζονται στο 3-5% του γενικού πληθυσμού στον δυτικό κόσμο, συνήθως κατά
την παιδική ηλικία και παραμένουν και στην ενήλικη ζωή εάν δεν αντιμετωπιστούν
θεραπευτικά (Χριστοποπούλου, 2020) και η ενδεδειγμένη θεραπεία είναι η
φαρμακευτική παράλληλα με ψυχολογική θεραπεία. Η φαρμακευτική αγωγή
περιλαμβάνει αγχολυτικά και συνήθως γίνεται χρήση βενζοδιαζεπινών και
αντικαταθλιπτικών, ενώ η ψυχολογική θεραπεία επικεντρώνεται στην έκθεση του
ατόμου στην κατάσταση που φοβάται ή δεν μπορεί να αντιμετωπίσει (Kring et al.,
2010).

Σχετικά με την θεωρητική προσέγγιση στο άγχος, υπάρχουν θεωρίες οι οποίες

έχουν επιχειρήσει να δώσουν εξηγήσεις στις αγχώδεις διαταραχές. Πιο συγκεκριμένα,
η ψυχαναλυτική θεωρία του Freud άσκησε μεγάλη επιρροή στο κλινικό περιβάλλον.
Ο Freud είχε δύο θεωρίες για το άγχος, όμως και στις δύο συμφωνούσε ότι ήταν ένα
καθημερινό φαινόμενο κι ένας τρόπος να εξηγήσει τις νευρώσεις. Στην πρώτη θεωρία
του ανέφερε ότι το άγχος ήταν μια μεταμορφωμένη λίμπιντο, η μεταμόρφωση της
οποίας προέκυψε από την καταστολή της, ενώ στην δεύτερη θεωρία του ανέφερε ότι
το άγχος είναι ένα σήμα του Εγώ για την ύπαρξη πραγματικού ή πιθανού κινδύνου
και το άγχος που προκαλείται από μια απειλή οδηγεί σε καταστολή του ατόμου με
σκοπό να βγάλει το άτομο από τον κίνδυνο (Strongman, 1995). Η Συμπεριφοριστική
προσέγγιση ανέφερε ότι το άγχος αποτελεί μια μαθημένη αντίδραση του ατόμου σε
ερεθίσματα μέσω της τιμωρίας, της ενίσχυσης και της σύνδεσης. Η θεωρία της
συμπεριφοράς ανέφερε ότι οι αγχώδεις και φοβικές αντιδράσεις μαθαίνονται μέσα
από την διαδικασία της κλασικής υποκατάστασης καθώς και ότι το άγχος αποτελεί
κίνητρο αποφυγής για αυτό και κάθε συμπεριφορά που οδηγεί σε εξάλειψη του
άγχους αποτελεί ενίσχυση του ατόμου (Strongman, 1995). Επιπλέον, το γνωσιακό
μοντέλο των Hoehn-Saric και McLeod (1988) και του Freeman (1990) ανέφερε ότι το
άγχος λειτουργεί σαν μηχανισμός ασφαλείας, ο οποίος εκπέμπει προειδοποιητικά
σήματα σε καταστάσεις κινδύνου, ενώ οι Blackburn και Davidson (1990), ανέφεραν
ότι ο αρνητικός τρόπος με τον οποίο το άτομο αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ορίζει
την αγχογενή γνωστική τριάδα κι έτσι τα άτομα με άγχος θεωρούν τον εαυτό τους
ευάλωτο, τον κόσμο απειλητικό και το μέλλον απρόβλεπτο (Μητρούση et al., 2013).

Συμπεράσματα

Συμπερασματικά, ο άγχος και ο φόβος είναι δύο έννοιες τις οποίες πολλοί
συγχέουν. Ωστόσο, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, το άγχος είναι οι εσωτερικές
πιέσεις που εκδηλώνονται με φόβο και φόβος είναι η δυσάρεστη συναισθηματική
κατάσταση που προκύπτει ως απάντηση σε εξωτερικό πραγματικό κίνδυνο, ενώ
εκδηλώνονται με παρόμοια συμπτώματα, όπως εφίδρωση, επιτάχυνση καρδιακού
παλμού κτλ. Οι Beck and Emery (2005), αναφέρθηκαν στην διαφοροποίηση του
άγχους από τον φόβο, καθώς ο φόβος αφορά την εκτίμηση ενός απειλητικού
ερεθίσματος ενώ το άγχος αποτελεί την απόκριση στην παραπάνω εκτίμηση. Από την
άλλη, οι Izard and Ackerman (2000), ανέφεραν ότι ο φόβος είναι βασικό συναίσθημα
όταν κάποιος βρίσκεται σε κατάσταση άγχους. Επιπλέον, παραπάνω αναφέρθηκε ότι
όταν το άγχος είναι τόσο έντονο που είναι δυσλειτουργικό για την καθημερινότητα
του ατόμου, προκύπτει το παθολογικό άγχος, όπου εκδηλώνονται Αγχώδεις
διαταραχές. Το ποσοστό του γενικού πληθυσμού που έχει διαγνωστεί με αγχώδη
διαταραχή είναι 3-5% στον δυτικό κόσμο και ενδείκνυται η φαρμακευτική θεραπεία
παράλληλα με ψυχολογική θεραπεία. Τέλος, θεωρίες που έχουν ασκήσει επιρροή
στην θεωρητική προσέγγιση του άγχους είναι του Freud, η Συμπεριφοριστική
προσέγγιση και τα γνωσιακά μοντέλα των Hoehn-Saric και McLeod (1988) και του
Freeman (1990) και των Blackburn και Davidson (1990). Συμπερασματικά, φαίνεται
πως το άγχος και ο φόβος είναι διακριτές έννοιες, ωστόσο σε συγκεκριμένες
καταστάσεις εκδηλώνονται ταυτόχρονα και τα δύο. Επιπλέον, είναι σημαντικό να
πραγματοποιηθούν παραπάνω έρευνες καθώς το θέμα των αγχωδών διαταραχών
παρουσιάζει σημαντική ανάπτυξη.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ελληνόγλωσση Βιβλιογραφία

Χριστοπούλου, A. (2020). Εισαγωγή στη Ψυχοπαθολογία Ενηλίκων. (2η Έκδοση)

Αθήνα: Tόπος.

Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία

Knowles, K. & Olatunji, B. (2020). <<Specificity of Trait Anxiety in Anxiety and

Depression: Meta-Analysis of the State-Trait Anxiety Inventory>>. Clin Psychol Rev.
Διαθέσιμο στο: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7680410/

Kring, Α.Μ., Davison, G.C., Neale, J.M., & Johnson, S.L. (2010). Ψυχοπαθολογία
(Επιμέλεια: Ε. Αυδή, Π. Ρούσση). Αθήνα: Gutenberg.

Kring, A.M., Johnson, S.L., Davison, G.C., & Neale, J.M. (2014). Abnormal
Psychology (12th Edition – DSM-5 Update). New York: Wiley.

Saviola, F., Pappaianni, E., Monti, A., Grecucci, A., Jovicich, J. & De Pisapia, N.
(2020). <<Trait and state anxiety are mapped differently in the human brain>>.
Scientific Reports. Διαθέσιμο στο:
https://www.nature.com/articles/s41598-020-68008-z

Sylvers, P., Lilienfeld, S. & LaPrairie, J. (2011). <<Differences between trait fear and
trait anxiety: Implications for psychopathology>>. Clinical Psychology Review 31,
pp. 122-137. Διαθέσιμο στο:
https://scottlilienfeld.com/wp-content/uploads/2021/01/sylvers2011-2.pdf

Belzung, C. & Griebel, G. (2001). <<Measuring normal and pathological anxiety-like

behavior in mice: a review>>. Behavioural Brain Research 125(1-2):141-9.
Διαθέσιμο στο:
https://www.researchgate.net/publication/11671085_Belzung_C_Griebel_G_Measuri
ng_normal_and_pathological_anxiety-
like_behaviour_in_mice_a_review_Behav_Brain_Res_125_141-149

Rickels, K. & Rynn, M. (2001). <<What is Generalized Anxiety Disorder?>>. J Clin

Psychiatry. Διαθέσιμο στο:
https://www.psychiatrist.com/wp-content/uploads/2021/02/14474_is-generalized-
anxiety-disorder.pdf

American Psychiatric Association (2013). <<Diagnostic and Statistical Manual of

Mental Disorders: fifth edition (DSM-5)>>. American Psychiatric Publishing.
Διαθέσιμο στο:
https://repository.poltekkes-kaltim.ac.id/657/1/Diagnostic%20and%20statistical
%20manual%20of%20mental%20disorders%20_%20DSM-
5%20(%20PDFDrive.com%20).pdf
Strongman, K.T. (1995). <<Theories of Anxiety>>. New Zealand Journal of
Psychology, Vol.24, No.2. Διαθέσιμο στο:
https://www.psychology.org.nz/journal-archive/NZJP-Vol242-1995-1-Strongman.pdf