ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

ΛΑΡΙΣΑΣ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ν.Υ.
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ

ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ
ΠΑΡΔΑΛΗ ΜΑΡΙΑ

ΛΑΡΙΣΑ ΙΟΥΛΙΟΣ 2014

1
 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ 5
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 6

ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
1. ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΠΥΕΛΟΥ 8-10
1.1. Η ΠΥΕΛΟΣ 8
1.1.1. Η οστέινη πύελος 9
1.1.2. Η μείζων πύελος 9
1.1.3. Η ελάσσων πύελος 10
2. ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΥΕΛΟΥ 11-12
2.1. ΟΙ ΜΥΕΣ 11
2.2. ΑΙΜΑΤΩΣΗ 12
2.3. ΤΑ ΛΕΜΦΑΓΓΕΙΑ 12
2.4. ΝΕΥΡΩΣΗ 12
3. ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΥ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. 13-19
3.1. ΤΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΓΕΝΝΗΤΙΚΆ ΟΡΓΑΝΑ 13-15
3.1.1. Aιδοίο 13
3.1.1.1. Εφηβαίο ή όρος της Αφροδίτης 14
3.1.1.2. Μεγάλα χείλη 14
3.1.1.3. Μικρά χείλη 14
3.1.1.4. Kλειτορίδα 14
3.1.1.5. Πρόδομος του κόλπου 14
3.1.1.6. Βολβοί του προδόμου 14-15
3.1.1.7. Βαρθολίνειοι αδένες 15
3.1.1.8. Περιουρηθρικοί αδένες 15
3.1.1.9. Παρθενικός υμένας 15
3.1.1.10. Εξωτερικό στόμιο της ουρήθρας 15
3.2.ΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ 15-19
3.2.1. Κόλπος ή κολεός 16

2
3.2.2. Μήτρα 16-18
3.2.3. Σάλπιγγες ή ωαγωγοί 18-19
3.2.4. Ωοθήκες 19
4. ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΓΥΝΝΑΙΚΕΙΟΥ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
20-24
4.1. ΤΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ 20-22
4.1.1. Αιμάτωση 20
4.1.2. Το φλεβικό αίμα 20-21
4.1.3. Λεμφαγγεία 21
4.1.4. Νεύρωση 21-22
4.2. ΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ 22-24
4.2.1. Κόλπος 22
4.2.2. Μήτρα 22-23
4.2.3. Σάλπιγγες 23
4.2.4. Ωοθήκες 24
5. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ 25
6. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ 26
7. ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΙΚOΝΑ 27
8. ΙΣΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ 28-29
9. ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ 30-31
10. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ 32
11. ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ 33-34
12. ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ 35-36
13. ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ 37-39
14. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ 40-41
14.1. ΤΕΧΝΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟΥ 41
15. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑ ΣΤΑΔΙΟ 42-43
16. ΥΠΟΤΡΟΠΕΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ 44
16.1. ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ 44

3
17. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ 45
18. ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ 46

ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
- ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΥΓΕΙΑΣ 49
- ΠΑΡΟΥΣΑ ΝΟΣΟΣ 50-51
- ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ 52
- ΑΤΟΜΙΚΟ ΑΝΑΜΝΗΣΤΙΚΟ ΥΓΕΙΑΣ 53
- ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 54
- ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ-ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ-
ΣΥΝΗΘΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΙΤΑ-ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ-ΑΝΑΠΑΥΣΗ 55
- ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΥΓΕΙΑΣ KATΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 56-57
- ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΙΕΡΑΡΧΗΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ 58
- ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΜΕΘΟΔΟ ΤΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ
ΔΙΕΡΓΑΣΙΑΣ 59-63
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 64

4
 ΠΕΡΙΛΗΨΗ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ

5
 ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο καρκίνος είναι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα υγείας που παρατηρούνται
σήμερα στις αναπτυγμένες χώρες. Οι στατιστικές δείχνουν ότι αποτελεί τη δεύτερη
πιο συχνή αιτία θανάτου μετά τις καρδιοπάθειες. Με τον όρο καρκίνος περιγράφονται
ομάδες νοσημάτων που η αιτία τους βρίσκεται σε κυτταρικό επίπεδο. Ο όρος
αναφέρεται σε υπερβολική και απρογραμμάτιστη ανάπτυξη των κυττάρων ενός
οργανισμού, στον οποίο μέχρι την στιγμή που ξεκίνησε η διαδικασία της
καρκινογένεσης, τα κύτταρα ήταν φυσιολογικά.1
Οργανικά ο καρκίνος είναι μία ασθένεια των κυττάρων, κατά την οποία τα
κύτταρα δεν πεθαίνουν με την ίδια συχνότητα που γεννιούνται, δηλαδή χαλάει ο
ρυθμός θανάτου (απόπτωσης) των κυττάρων, με αποτέλεσμα να γεννιούνται πάρα
πολλά κύτταρα και να πεθαίνουν λίγα.1
Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι ένας από τους συνηθέστερους καρκίνους του
γυναικείου γενετικού συστήματος. Είναι πρώτος σε συχνότητα από τα κακοήθη
νεοπλάσματα των γεννητικών οργάνων της γυναίκας. Σε ποσοστό 70% εμφανίζεται
στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες κυρίως μεταξύ 55 και 65 ετών. Κάθε γυναίκα που
θα ξαναδεί αίμα μετά τον πρώτο χρόνο από τη λήξη της εμμήνου ρύσεως, θα πρέπει
να επισκεφθεί άμεσα τον γυναικολόγο της. Έχει βραδεία ανάπτυξη και είναι
επιδεκτικός σε θεραπεία.(1,2)

6
1. ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΠΥΕΛΟΥ.

7
 1.1. Η ΠΥΕΛΟΣ.

Η πύελος (λεκάνη) είναι η περιοχή όπου ενώνονται τα κάτω άκρα με τον κορμό.
Αποτελεί το κατώτερο σημείο του κορμού και η πυελική κοιλότητα, χωνοειδούς
σχήματος , αποτελεί το κατώτερο τμήμα της κοιλιακής κοιλότητας και εντοπίζεται
κάτω από το επίπεδο του πυελικού χείλους, που ορίζει η τελική ή ανώνυμος γραμμή. 3

ΕΙΚ.1. Η ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΠΥΕΛΟΣ (www.Google.gr)

1.1.1. Η οστέινη πύελος.

8
 Η οστέινη πύελος αποτελεί το σκελετό της πυέλου. Σχηματίζεται από εμπρός και
από τα πλάγια από τα δύο ανώνυμα οστά, τα οποία ενώνονται και σχηματίζουν την
ηβική σύμφυση, ενώ προς τα πίσω από το ιερό οστό και τον κόκκυγα. Τα ανώνυμα
οστά είναι οστά ανωμάλου σχήματος. Το κάθε οστό αποτελείται από τρία τμήματα:
το λαγόνιο, το ισχιακό και το ηβικό οστό. Τα τμήματα του σκελετού της πυέλου
συγκρατούνται μεταξύ τους με ισχυρούς συνδέσμους και ενώνονται με τέσσερις
αρθρώσεις.3

ΕΙΚ. 2. Η ΟΣΤΕΙΝΗ ΠΥΕΛΟΣ (www.Google.gr.)

Με την ανώνυμη γραμμή η πύελος διαιρείται σε δύο μοίρες:
-την άνω ή μείζονα πύελο (ψευδής) και
-την κάτω ή ελάσσονα πύελο (αληθινή).3
1.1.2. Η μείζων πύελος.
Είναι στην πραγματικότητα τμήμα της κάτω κοιλίας. Εντοπίζεται πάνω από το
άνω στόμιο ή είσοδο της πυέλου και την ανώνυμη γραμμή. Περιέχει κοιλιακά
σπλάχνα (π.χ. το σιγμοειδές κόλον). Ορίζεται προς τα εμπρός από το πρόσθιο
κοιλιακό τοίχωμα, στα πλάγια από τους λαγόνιους βόθρους και προς τα πίσω από τον
5ο οσφυϊκό και τον 1ο ιερό σπόνδυλο.3

9
 ΕΙΚ 3. ΜΕΙΖΩΝ ΚΑΙ ΕΛΑΣΣΩΝ ΠΥΕΛΟΣ.(www.Google.gr)
1.1.3. Η ελάσσων πύελος.
Η ελάσσων πύελος έχει ως όριο το άνω στόμιο της πυέλου και την ανώνυμη
γραμμή. Το κάτω της όριο είναι το κάτω στόμιο ή έξοδος της πυέλου, το οποίο
αποφράσσεται από το πυελικό διάφραγμα, που αποτελείται κυρίως από τον
ανελκτήρα μυ του πρωκτού. Το κάτω την όριο αντιστοιχεί αδρά στην γραμμή που
ενώνει την κορυφή του κόκκυγα με το κατώτερο όριο της ηβικής σύμφυσης. Η
κοιλότητα που περιέχεται στην ελάσσονα πύελο είναι η πυελική κοιλότητα, η οποία
περιέχει τα πυελικά σπλάχνα (τους ουρητήρες, την ουροδόχο κύστη και το
αναπαραγωγικό σύστημα). Η πυελική κοιλότητα, χαμηλή και κυρτή, σχηματίζει το,
τελικό, χωνοειδές τμήμα του κύτους της κοιλίας και στη ανατομική θέση στρέφεται
προς τα εμπρός και κάτω.3

EIK.4. ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ ΠΥΕΛΟΥ (www.Google.gr)

10
 2. ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΥΕΛΟΥ.
Η ιερολαγόνια άρθρωση αποτελεί την πιο πολύπλοκη άρθρωση του ανθρωπίνου
σώματος. Διαθέτει πολύ μεγάλη σταθερότητα σε βάρος της κινητικότητας, πράγμα
απαραίτητο για την όρθια στάση.4
Το σχήμα και οι διαστάσεις της πυέλου διαφέρουν ανάμεσα στους άνδρες και τις
γυναίκες. Το σχήμα και οι διαστάσεις της γυναικείας πυέλου έχουν μεγάλη σημασία
στη μαιευτική, διότι η πύελος αποτελεί τον οστέινο σωλήνα από όπου διέρχεται το
έμβρυο κατά τον τοκετό.4
Το πυελικό έδαφος δέχεται ολόκληρη την ενδοκοιλιακή πίεση, γι’ αυτό και
είναι ειδικά κατασκευασμένο.5

2.1. ΟΙ ΜΥΕΣ.

Οι μύες του περινέου έχουν σχήμα πεπλατυσμένο και κλείνουν το πυελικό

στόμιο από κάτω, αφήνοντας οπές από τις οποίες διέρχονται η ουρήθρα, ο κόλπος και
το ορθό.5
Οι μύες του περινέου είναι διατεταγμένοι σε τρεις στιβάδες: την εξωτερική ή
επιπολής, τη μεσαία και τη βαθύτερη.5
Την επιπολής στιβάδα αποτελούν:
- ο έξω σφιγκτήρας του ορθού
- ο επιπολής εγκάρσιος
- ο ισχιοσηραγγώδης και
- ο βολβοσηραγγώδης.5
Τη μεσαία στιβάδα που σχηματίζει ουρογεννητικό τρίγωνο αποτελούν: ο εν τω
βάθει εγκάρσιος μυς, που εκτείνεται στην κάτω επιφάνεια του ουρογεννητικού
διαφράγματος και ο σφιγκτήρας της ουρήθρας.(4,5)
Ο ανελκτήρας μυς του πρωκτού είναι ο μεγαλύτερος και ισχυρότερος μυς του
πυελικού εδάφους, έχει σχήμα σκαφοειδές, εμφανίζει δύο σκέλη, το δεξιό και το
αριστερό και εκτείνεται από την ηβική σύμφυση μέχρι τις ισχιακές άκανθες. Μεταξύ
των σκελών του ανελκτήρα σχηματίζεται το γεννητικό χάσμα απ’ όπου διέρχεται ο
κόλπος, η ουρήθρα και ο πρωκτός.5
Ο ανελκτήρας μυς του πρωκτού αποτελεί το πυελικό διάφραγμα και συμβάλει
αποτελεσματικά στη συγκράτηση της μήτρας στη θέση της με την στήριξη του
κόλπου.5

11
 ΕΙΚ.1. ΟΙ ΜΥΕΣ ΤΟΥ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΥ ΠΕΡΙΝΕΟΥ.(www.Google.gr)
2.2. ΑΙΜΑΤΩΣΗ.
Η αιμάτωση των μυών του περινέου γίνεται, όπως και των εξωτερικών γεννητικών
οργάνων από την έσω αιδοιϊκή αρτηρία, κλάδο της έσω λαγόνιας και την έξω
αιδοιϊκή, κλάδο της μηριαίας αρτηρίας. Η αιμάτωση του περινέου γίνεται και από την
περινεϊκή και κάτω αιμορροϊδική, κλάδων της έσω αιδοιϊκής αρτηρίας.5
Το φλεβικό αίμα φέρεται από το περίνεο δια της κάτω αιμορροϊδικής φλέβας στην
έσω αιδοιϊκή φλέβα. Η κάτω αιμορροϊδική φλέβα αναστομώνεται με το αιμορροϊδικό
πλέγμα δια της μείζονος σαφηνούς και της θυροειδούς φλέβας.5
2.3. ΤΑ ΛΕΜΦΑΓΓΕΙΑ.
Τα λεμφαγγεία του περινέου φέρονται, όπως και των εξωτερικών γεννητικών
οργάνων, στα επιπολής βουβωνικά λεμφογάγγλια.5
2.4. ΝΕΥΡΩΣΗ.
Η νεύρωση της περιοχής του περινέου γίνεται από το αιδοιϊκό νεύρο, κλάδο του
αιδοιϊκού πλέγματος και κυρίως από τους κλάδους του, το περινεϊκό και κάτω
αιμορροϊδικό νεύρο.5

12
 3. ANATOMIA ΤΟΥ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΥ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ
ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Το γεννητικό σύστημα της γυναίκας είναι ένας πολύπλοκος βιολογικός
μηχανισμός που εξασφαλίζει την διαιώνιση του ανθρωπίνου είδους.6
Ανατομικά το γυναικείο γεννητικό σύστημα αποτελείται από τα εσωτερικά και τα
εξωτερικά γεννητικά όργανα και για να λειτουργήσει, απαιτείται η παραγωγή και ο
συνδυασμός πολλών ορμονών που ρυθμίζουν τη λειτουργία του.6
Τα εξωτερικά γεννητικά όργανα είναι το αιδοίο και τα εσωτερικά ο κόλπος, η
μήτρα, οι σάλπιγγες και οι ωοθήκες. Όριο μεταξύ τους είναι ο παρθενικός υμένας. 5
3.1 ΤΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ.
3.1.1. Το αιδοίο.
Το αιδοίο παριστά ένα σφηνοειδές έπαρμα, το οποίο βρίσκεται μεταξύ των ριζών
των μηρών, ούτως ώστε όταν η γυναίκα στέκεται όρθια είναι σχεδόν αθέατο. Φέρει
στο μέσον επιμήκη σχισμή, η οποία ονομάζεται αιδοιϊκή σχισμή και οδηγεί σε ευρεία
κατάδυση στον πρόδομο του κόλπου. Στις δύο πλευρές του προδόμου, εξωτερικά
βρίσκονται τα μεγάλα χείλη του αιδοίου, τα οποία μεταβαίνουν σε τριχωτή προβολή,
το εφηβαίο ή όρος της Αφροδίτης και εσωτερικά τα μικρά χείλη, τα οποία στο
πρόσθιο άκρο συνδέονται με την κλειτορίδα. Στον πυθμένα του προδόμου βρίσκονται
τα έξω στόμια του κόλπου και της ουρήθρας.5
Αριστερά και δεξιά του προδόμου βρίσκονται ακόμη οι δύο βολβοί αυτού, καθώς
και οι περιουρηθρικοί ή αδένες του Skene και οι βαρθολίνειοι αδένες.5

ΕΙΚ. 1 ΤΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

(www.Google.gr)

13
 3.1.1.1. Εφηβαίο ή όρος της Αφροδίτης.
Είναι ένα τριγωνικό έπαρμα του δέρματος. Βρίσκεται μπροστά από την ηβική
σύμφυση. Αποτελείται από ποσότητα ινολιπώδη ιστού, ανάλογη με την πάχυνση της
γυναίκας, που καλύπτει, τους κλάδους των ηβικών οστών. Όταν η γυναίκα φτάσει
στην ήβη, το δέρμα, που καλύπτει το εφηβαίο, εμφανίζει τρίχωμα. 
Το δέρμα του εφηβαίου περιέχει ιδρωτοποιούς και σμηγματογόνους αδένες.(5,7)
3.1.1.2. Μεγάλα χείλη.
Είναι δύο πτυχές του δέρματος, οι οποίες σχηματίζουν μεταξύ τους την αιδοιϊκή
σχισμή. Αποτελούνται από υποδόριο λίπος και λιπώδες στρώμα, καθώς και από λείες
μυϊκές ίνες, αρτηρίες, φλεβώδες πλέγμα και νεύρα. Στα μεγάλα χείλη καταλήγουν οι
στρογγύλοι σύνδεσμοι της μήτρας. Στην εξωτερική επιφάνεια τους το δέρμα είναι
ξηρό, έχει πλούσια τρίχωση, ενώ στην εσωτερική το δέρμα είναι άτριχο, ρόδινο και
έχει όψη βλεννογόνου. Η εσωτερική επιφάνεια έχει άφθονους σμηγματογόνους και
ιδρωτοποιούς αδένες.5
3.1.1.3. Μικρά χείλη.

Είναι κι αυτά δύο πτυχές του δέρματος, όπως και τα μεγάλα χείλη, αλλά
λεπτότερες διότι περιέχουν λιγότερο λιπώδη ιστό. Το δέρμα των μικρών χειλέων δεν
καλύπτεται από τρίχωμα, περιέχει μελαγχρωστική, σμηγματογόνους και σπάνια
ιδρωτοποιούς αδένες. Ο λιπώδης ιστός, που βρίσκεται κάτω από αυτό περιέχει
συνδετικό ιστό, ελαστικές ίνες, πολυάριθμα αιμοφόρα αγγεία και στυτικό ιστό που
κάνουν τα μικρά χείλη εξαιρετικά ευαίσθητα.7
3.1.1.4. Κλειτορίδα.
Είναι σηραγγώδες σώμα μήκους 3-4 εκατοστών και αποτελείται από τα σκέλη, το
σώμα και τη βάλανο.
α) Σκέλη: Αυτά είναι δυο, πορεύονται πάνω στους ηβοϊσχιακούς κλάδους της
οστέινης πυέλου και ενώνονται στο ύψος της ηβικής σύμφυσης.
β) Σώμα: Αυτό σχηματίζεται από την ένωση των σκελών και αποτελείται από
δυο σηραγγώδη σώματα, δηλαδή από αγγειοβριθή στυτικό ιστό.
γ) Βάλανος: Αυτή παριστάνει το ελεύθερο μέρος της κλειτορίδας, βρίσκεται
πάνω από το έξω στόμιο της ουρήθρας, αποτελείται από στυτικό ιστό, έχει από το
πάνω μέρος της την πόσθη και από το κάτω το χαλινό και το επιθήλιο του δέρματος,
που την καλύπτει, περιέχει εξειδικευμένες νευρικές απολήξεις για τη σεξουαλική
διέγερση.(5,7)
3.1.1.5. Πρόδομος του κόλπου.
Είναι ο προ του παρθενικού υμένα χώρος που βρίσκεται μεταξύ της κλειτορίδας
και των μικρών χειλέων. Ο χώρος αυτός έχει σχήμα λέμβου. Στον πυθμένα του
προδόμου βρίσκεται το έξω στόμιο της ουρήθρας, μπροστά και πίσω ο παρθενικός
υμένας και η είσοδος του κόλπου.5
3.1.1.6. Βολβοί του προδόμου.
Είναι δύο επιμήκη, σηραγγώδη σώματα που βρίσκονται και στις δύο πλευρές της

14
εισόδου του κόλπου και κάτω από τους βολβοσηραγγώδεις μύες και τα μικρά χείλη.
Έχουν σχήμα αμυγδάλου. Αποτελούνται από πυκνό φλεβικό πλέγμα μετά
συνδετικού ιστού και λείων μυϊκών ινών και στο πρόσθιο άκρο συνενώνονται μεταξύ
τους και με την κλειτορίδα.5
3.1.1.7. Βαρθολίνειοι αδένες.
Αυτοί είναι δυο αδένες σε μέγεθος φακής ή μικρού φασολιού και βρίσκονται ένας
σε κάθε μεγάλο χείλος. Κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής διέγερσης εκκρίνουν
βλέννα, που με πόρους μήκους 2 εκ. τη φέρνουν στο αιδοίο, λίγο έξω από τον
παρθενικό υμένα, για να υγράνουν τον κόλπο.(5,7)
 3.1.1.8. Περιουρηθρικοί αδένες.
Οι αδένες αυτοί βρίσκονται και στις δύο πλευρές του έξω στομίου της ουρήθρας.
Δύο από τους αδένες αυτούς είναι μεγαλύτεροι και ονομάζονται αδένες του Skene.
Καλύπτονται από πολύστιβο κυλινδρικό επιθήλιο ή από απλό κυλινδρικό επιθήλιο. 5
3.1.1.9. Παρθενικός υμένας.
Αποτελεί το όριο μεταξύ εξωτερικών και εσωτερικών γεννητικών οργάνων.
Διαπλάθεται από το λοφίδιο του Muller και είναι μία πτυχή που βρίσκεται γύρω από
την είσοδο του κόλπου και φέρει οπή διαφόρων σχημάτων. Κατά την πρώτη
συνουσία ρήγνυται σε διάφορα σημεία και τα υπολείμματα ονομάζονται μύρτα.
Συνίσταται από συνδετικό ιστό και καλύπτεται εξωτερικά από κυλινδρικό επιθήλιο
και εσωτερικά από πλακώδες επιθήλιο.5
3.1.1.10. Εξωτερικό στόμιο της ουρήθρας.
 Αυτό βρίσκεται στην πάνω γωνία του προδόμου του αιδοίου, κάτω από την
κλειτορίδα.7
3.2. ΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ.
 Τα εσωτερικά γεννητικά όργανα βρίσκονται μέσα στην ελάσσονα πύελο, μεταξύ
της ουροδόχου κύστεως και του εντέρου και πάνω από το ουρογεννητικό τρίγωνο. Τα
όργανα αυτά είναι ο κόλπος, η μήτρα, οι σάλπιγγες και οι ωοθήκες.5

15
 ΕΙΚ. 2 ΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ (www.Google.gr)
3.2.1. Κόλπος ή κολεός.
Είναι ένας ινομυωματώδης σωλήνας ιδιαίτερα διατατός, μήκους 8-9 εκατοστά
κατά μέσο όρο. Εκτείνεται από τον παρθενικό υμένα ή τα μύρτα του μέχρι το θόλο
γύρω από την ενδοκολπική μοίρα του τραχήλου της μήτρας.5
Ο κόλπος προς τα πάνω εφάπτεται με την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα και
προς τα κάτω με το ορθό. Το τοίχωμα του κόλπου είναι τραχύ στις άτοκες λόγω των
εγκάρσιων πτυχών του, που καλούνται στύλοι του κόλπου και σχεδόν λείο στις
πολύτοκες, όπου εξαφανίζονται οι πτυχές.(5,7)
Το τοίχωμα του κόλπου καλύπτεται από βλεννογόνο προς τον αυλό του. Η
ελεύθερη επιφάνεια του βλεννογόνου καλύπτεται από πολύστιβο πλακώδες επιθήλιο.
Βαθύτερα όμως γίνεται κυβοειδές και πιο βαθιά κυλινδρικό. Στο βλεννογόνο του
κόλπου δεν υπάρχουν αδένες συνήθως. Το έκκριμα του προέρχεται από τη μητρική
κοιλότητα. Ο βλεννογόνος του κόλπου, από το βάθος ως τον αυλό διακρίνεται από
τέσσερις στιβάδες:
-τη βασική
-την παραβασική
-την διάμεση επιφανειακή και
-την επιπολής.5
3.2.2. Μήτρα.
Η μήτρα είναι κοίλο όργανο, σχήματος αχλαδιού, προερχόμενο από τους πόρους
του Muller, έχει μήκος 6-8 εκατοστά και βάρος 50-70 γραμμάρια. Βρίσκεται στη
μικρή πύελο και το άνω άκρο της αντιστοιχεί στο ύψος του 4ου ιερού σπονδύλου. Η
μήτρα αποτελείται από:
- τον πυθμένα
- το σώμα
- τον τράχηλο.(5,8)

Αποτελεί μέρος του γεννητικού συστήματος και βρίσκεται στην πρόσθια

επιφάνεια σε στενή επαφή με το ουροποιητικό σύστημα και στην οπίσθια επιφάνεια
με το κατώτερο τμήμα του εντέρου. Τα τρία αυτά συστήματα (γεννητικό,
ουροποιητικό, γαστρεντερικό) διαπερνούν το έδαφος της πυέλου μέσα από το χάσμα
μεταξύ των δυο δωδεκαγαστέρων του ανελκτήρα μυ του πρωκτού. Αυτό έχει κλινική
σημασία γιατί ένα πρόβλημα στο ένα σύστημα μπορεί εύκολα να επηρεάσει και τα
άλλα.8

Η κοιλότητα της μήτρας έχει μήκος 6-7 cm περίπου και σχηματίζει μια
πεπλατυσμένη σχισμή, με το πρόσθιο και το λοίσθιο τοίχωμα να εφάπτονται. Το
τοίχωμα αποτελείται από τον ορογόνο, το μυϊκό χιτώνα ή μυομήτριο και το
ενδομήτριο ή βλεννογόνο.(5,8)

16
 ΕΙΚ.3 ΤΑ ΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΣΕ ΟΒΕΛΙΑΙΑ ΤΟΜΗ (www.Google.gr)

 Ο ορογόνος χιτώνας είναι το περιτόναιο που περιβάλλει τη μήτρα και

σχηματίζει από τις δύο πλευρές τους πλατείς συνδέσμους. Αφήνει
ακάλυπτη τη μήτρα στα πλάγια καθώς και την πρόσθια επιφάνεια του
τραχήλου. Κάτω από τον ορογόνο χιτώνα υπάρχουν άφθονα αγγεία και
συνδετικός ιστός.5

 Ο μυϊκός χιτώνας ή μυομήτριο αποτελείται από τρεις στιβάδες λείων

μυϊκών ινών, οι οποίες δεν χωρίζονται μεταξύ τους σαφώς:
-την εξωτερική στιβάδα, που αποτελείται από επιμήκεις και εγκάρσιες μυϊκές ίνες,
οι οποίες εκτείνονται από τον πυθμένα προς τον τράχηλο της μήτρας και την
καλύπτουν ολόκληρη.
-την μέση στιβάδα που περιβάλλει μόνο το σώμα της μήτρας και αποτελείται από
ίνες με αγκυλωτή κυρίως διάταξη. Η στιβάδα αυτή είναι παχύτερη από τις άλλες και
εκτείνεται μέχρι τον ισθμό της μήτρας.
-την εσωτερική στιβάδα που αποτελείται από εγκάρσιες κυρίως, καθώς και
επιμήκεις και λοξές μυϊκές ίνες και περιβάλλει κυκλικά το ανώτερο τμήμα της μήτρας
και τα μητρικά στόμια των σαλπίγγων.5

 Ο βλεννογόνος ή ενδομήτριο στερείται υποβλεννογόνιου χιτώνα και

αποτελείται από αδένες, τριχοειδή, αιμοφόρα αγγεία και λεμφαγγεία. Το
επιθήλιο είναι κυλινδρικό μονόστιβο, μέχρι το εξωτερικό μητρικό στόμιο,
όπου μεταπίπτει σε πολύστιβο πλακώδες. Με την επίδραση των ορμονών

17
 υφίσταται μεταβολές κατά τη διάρκεια του κύκλου και αποπίπτει κατά την
εμμηνορρυσία.(5,9)

Η μήτρα είναι ένα εκπληκτικό όργανο που αποτελείται κυρίως από λείες μυϊκές
ίνες, το μυομήτριο, το οποίο κατά τη διάρκεια της κύησης αυξάνεται σε βάρος από
περίπου 40 g σε περίπου 1000 g, καθώς οι ίνες του μυομητρίου υπόκεινται σε
υπερπλασία και υπερτροφία.8

ΕΙΚ.4 Η ΜΗΤΡΑ (www.Google.gr)

Εξασφαλίζει μια ”προστατευμένη” περιοχή εμφύτευσης για το γονιμοποιημένο

ωράριο, φιλοξενεί το αναπτυσσόμενο έμβρυο και τελικώς το ωθεί προς τον έξω
κόσμο κατά τον τοκετό.8

Ο τράχηλος της μήτρας έχει μήκος 2-3 εκατοστά και διακρίνεται στην
υπερκολπική και την ενδοκολπική μοίρα., η οποία προβάλλει μέσα στον κόλπο
σχηματίζοντας τους θόλους. Η ενδοκολπική μοίρα καλύπτεται από πολύστιβο
πλακώδες επιθήλιο, ενώ ο ενδοτραχηλικός αυλός από κυλινδρικό. Η βλέννη που
παράγεται από τους τραχηλικούς αδένες προφυλάσσει τη μήτρα και τις σάλπιγγες από
την είσοδο μικροβίων και παραλαμβάνει και ενεργοποιεί τα σπερματοζωάρια κατά τη
σεξουαλική επαφή.9

3.2.3. Σάλπιγγες ή ωαγωγοί.

Καταλαμβάνουν το ανώτερο τμήμα των πλατεών συνδέσμων της μήτρας. Έχουν

μήκος 10 εκατοστά περίπου και μεταφέρουν τα ωάρια από τις ωοθήκες στην
κοιλότητα της μήτρας. Κάθε σάλπιγγα αποτελείται από τέσσερα τμήματα:

18
  Τη χοάνη ή κώδωνα, ένα διατεταμένο τμήμα σε σχήμα χωνιού, με το άνοιγμά
της προς την κοιλιακή κοιλότητα, κοντά στην ωοθήκη, το οποίο παρουσιάζει
πολυάριθμες προσεκβολές, τους κροσσούς.
 Τη λήκυθο, ένα λεπτοτοιχωματικό, ελικοειδές τμήμα που καταλαμβάνει
περισσότερο από το μισό μήκος του ωαγωγού.
 Τον ισθμό, ο οποίος είναι κυλινδρικός και αποτελεί το ένα τρίτο περίπου του
μήκους του ωαγωγού.
 Το μητριαίο τμήμα, το οποίο διαπερνά το τοίχωμα της μήτρας και έχει μήκος
περίπου ένα εκατοστό.10
Ο βλεννογόνος της σάλπιγγας αποτελείται από κροσσωτό κυλινδρικό επιθήλιο. Το
μυϊκό τοίχωμα αποτελείται από μία έσω κυκλοτερή και μία έξω επιμήκη στιβάδα
λείων μυϊκών ινών. Η σάλπιγγα καλύπτεται με περιτόναιο.11
3.2.4. Ωοθήκες.
Ο γεννητικός αδένας της γυναίκας είναι η ωοθήκη. Έχει σχήμα ελλειψοειδές και
αποπλατυσμένο, σαν αμύγδαλο. Το μήκος της είναι 3-6 εκατοστά και το πλάτος της
1,5-3,5 εκατοστά, μεταβαλλόμενο ανάλογα με τη φάση του κύκλου της γυναίκας. (5,11)
Εμφανίζει δύο επιφάνειες, την έσω και την έξω, δύο άκρα ,το άνω και το κάτω και
δύο χείλη, το πρόσθιο και το οπίσθιο. Το πρόσθιο χείλος παριστάνει την πύλη της
ωοθήκης, μέσω της οποίας διέρχονται και εξέρχονται τα αγγεία της ωοθήκης. Η έσω
επιφάνεια επικοινωνεί προς τον κώδωνα του ωαγωγού.11
Η ωοθήκη βρίσκεται μεταξύ του πυελικού τοιχώματος και της μήτρας
στηριζόμενη από τους συνδέσμους της. Οι σύνδεσμοι της είναι ο κρεμαστήρας και ο
ίδιος σύνδεσμος αυτής ή μητροωοθηκικός. Η ωοθήκη αποτελείται από την έσω
μυελώδη και την έξω φλοιώδη στιβάδα. Η τελευταία είναι η πιο σημαντική, διότι σ’
αυτή βρίσκεται ο αδενικός ιστός και τα ωοθυλάκια σε διάφορα στάδια εξέλιξης. Η
φλοιώδης στιβάδα καλύπτεται από μονόστιβο κυβοειδές βλαστικό επιθήλιο
εξωτερικά. Η μυελώδης στιβάδα αποτελείται από χαλαρό συνδετικό ιστό, ελαστικές
λείες μυϊκές ίνες, μεγάλα αγγειακά και νευρικά στελέχη καθώς και άφθονο λεμφικό
δίκτυο.(5,11)

ΕΙΚ. 5 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΩΟΘΗΚΗΣ (www.Google.gr)

19
 4.ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΥ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ
ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ.
4.1. ΤΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ.
4.1.1. Αιμάτωση.
Η αιμάτωση των εξωτερικών γεννητικών οργάνων γίνεται κυρίως από την έσω
αιδοιϊκή αρτηρία, κλάδο της έσω λαγονίου και μερικώς από την έξω αιδοιϊκή, κλάδο
της μηριαίας αρτηρίας. Η έσω αιδοιϊκή αρτηρία είναι ο τελευταίος σπλαχνικός
κλάδος της έσω λαγονίου. Εξέρχεται από την πύελο από το ισχιακό τρήμα, κάτω από
τον απιοειδή μυ, παρακάμπτει την ισχιακή άκανθα και εισέρχεται από το ελάσσων
ισχιακό τρήμα στον ευθυϊσχιακό βόθρο συνοδευμένη πάντα από το αιδοιϊκό νεύρο.
Στο σημείο αυτό χορηγεί την κάτω αιμορροϊδική αρτηρία, δίνει κλωνία για το λίπος
του ευθυϊσχιακού βόθρου και διαιρείται σε δύο τελικούς κλάδους:
1. την περινεϊκή, που χορηγεί κλάδους στους μυς και το δέρμα του περινέου και
τα μεγάλα χείλη ( χειλικές) και
2. την αρτηρία της κλειτορίδας που οδεύει κατά μήκος του κλάδου του ηβικού
οστού. Διχάζεται κοντά στην ηβική καμάρα, στη ραχιαία και την εν τω βάθει αρτηρία
της κλειτορίδας, αφού προηγουμένως χορηγήσει:
α) τη βολβική αρτηρία για τους βολβούς του σηραγγωδούς σώματος της
ουρήθρας
β) την ουρηθραία για το σηραγγώδες σώμα της ουρήθρας και τη βάλανο.5
Η έξω αιδοιϊκή αρτηρία, κλάδος της μηριαίας αρτηρίας διανέμεται στα βουβωνικά
λεμφογάγλια και τα μεγάλα χείλη ( βουβωνικές και χειλικές αρτηρίες, κλάδοι).
Η έσω αιδοιϊκή αρτηρία φέρει το αίμα στο περίνεο, και συγχρόνως, στα μικρά και
στα μεγάλα χείλη, τους βολβούς του προδόμου, τα σκέλη της κλειτορίδας και μέσω
της ραχιαίας αρτηρίας της κλειτορίδας στην βάλανο.(5,8)
4.1.2. Το φλεβικό αίμα
Φέρεται από τα μικρά και τα μεγάλα χείλη, τους βολβούς του προδόμου, τα
σηραγγώδη σώματα της κλειτορίδας και το περίνεο από τις χειλικές φλέβες, που
βρίσκονται στο βάθος της κλειτορίδας και της κάτω αιμορροϊδικής, στην έσω
αιδοιϊκή φλέβα. Η κάτω αιμορροϊδική φλέβα αναστομώνεται με το αιμορροϊδικό
πλέγμα ( διαμέσου της μείζονος σαφηνούς και θυροειδούς φλέβας).5
Η ραχιαία φλέβα της κλειτορίδας ακολουθεί ιδιαίτερη πορεία, γιατί αθροίζει το
αίμα από τη βάλανο και τα σηραγγώδη σώματα της ουρήθρας, περνά μεταξύ του
παραουρηθραίου στην κοιλότητα της πυέλου, όπου εκβάλλει στο αιδοιϊκό φλεβικό
πλέγμα που βρίσκεται πίσω από την ηβική σύμφυση. Με τον τρόπο αυτό
εξασφαλίζεται η συνεχής απαγωγή του αίματος από τα ανωτέρω σηραγγώδη
σώματα.5
Οι βολβοί του προδόμου, τα μικρά και τα μεγάλα χείλη , καθώς και το περίνεο,
εκχέουν το αίμα τους στις έσω αιδοιϊκές φλέβες, ενώ η γύρω από τον πρωκτό χώρα
στις αιμορροϊδικές φλέβες, κλάδους των έσω αιδοιϊκών φλεβών . Αναστομώσεις των

20
φλεβών αυτών υφίστανται μετά της μείζονος σαφηνούς φλέβας, καθώς και μετά της
θυροειδούς φλέβας.5
4.1.3. Λεμφαγγεία
Τα λεμφικά αγγεία της περιοχής εκβάλλουν στα βουβωνικά και τα λαγόνια
λεμφογάγγλια. Τα βουβωνικά διακρίνονται στα επιπολής και τα εν τω βάθει.
Στα επιπολής εκβάλλουν :
1.Τα επιπολής λεμφαγγεία των εξωτερικών γεννητικών οργάνων, της πρωκτικής
χώρας και του πυθμένα της μήτρας δια του στρογγυλού συνδέσμου.
2. Τα λεμφαγγεία της γλουτιαίας και υπομφαλίου χώρας.
3. Τα επιπολής λεμφαγγεία των κάτω άκρων.5
Τα παραπάνω εκβάλλουν στα έξω λαγόνια και τα εν τω βάθει βουβωνικά
λεμφογάγγλια. Τα τελευταία, ένα έως τρία τον αριθμό, βρίσκονται κάτω από τη
μηριαία αρτηρία. Το μεγαλύτερο βρίσκεται στο μηριαίο δακτύλιο και ονομάζεται
γάγγλιο του Rosenmuller. Προσαγωγά λεμφαγγεία για τα “εν τω βάθει” βουβωνικά
λεμφογάγγλια προέρχονται από τα επιπολής βουβωνικά λεμφογάγγλια, αλλά και από
τα εν τω βάθει λεμφαγγεία των κάτω άκρων καθώς και από τα λεμφαγγεία της
βαλάνου της κλειτορίδας.5
Τα απαγωγά λεμφαγγεία εκβάλουν στα έξω λαγόνια λεμφογάγγλια, τα οποία
βρίσκονται κατά μήκος της έξω λαγόνιας αρτηρίας.5
Η λέμφος αθροίζεται από τη λεμφοβριθή εξωτερική γεννητική χώρα στα επιπολής
λεμφογάγγλια της βουβωνικής χώρας.5
Τα λεμφαγγεία του περινέου και των εξωτερικών γεννητικών οργάνων φέρονται
στα επιπολής βουβωνικά λεμφογάγγλια.5
Το λεμφικό δίκτυο, μετά τις διασταυρώσεις των στελεχών, φέρεται από τα χείλη
προς το όρος της Αφροδίτης και τα βουβωνικά λεμφογάγγλια. Τα λεμφικά αγγεία
συγκεντρώνουν τη λέμφο μέσα σε βουβωνικά λεμφογάγγλια.5
4.1.4. Νεύρωση
Τα αισθητήρια νεύρα από τα οποία νευρώνεται το αιδοίο, είναι κλάδοι του
αιδοιϊκού νεύρου. Το αιδοιϊκό νεύρο εκφύεται από το αιδοιϊκό πλέγμα, φέρεται
παράλληλα με τα έσω αιδοιϊκά αγγεία ( αρτηρία και φλέβα), διέρχεται κάτω από την
περιτονία του έσω θυροειδούς εντός του αιδοιϊκού σωλήνα του Alcoch και χορηγεί
τους πιο κάτω κλάδους που νευρώνουν την περιοχή:

 το διατιτραίνον δερματικό νεύρο

 το κάτω αιμορροϊδικό νεύρο
 το περινεϊκό νεύρο
 το ραχιαίο νεύρο της κλειτορίδας.(5,8)
Το αιδοιϊκό πλέγμα αποτελεί συνέχεια του ιερού πλέγματος. Σχηματίζεται από
τους πρόσθιους κλάδους του 4ου, εν μέρει του 3ου ιερού νεύρου και αναστομωτικών
κλωνίων από το 2ο ιερό νεύρο. Αναστομώνεται επίσης με το κοκκυγικό πλέγμα και το

21
υπογάστριο φυτικό πλέγμα, χορηγεί κλάδους εκτός των σπλάχνων της πυέλου, τα
εξωτερικά γεννητικά όργανα και τους μυς του πυελικού εδάφους.5
Η νεύρωση γίνεται επίσης από το λαγονοϋπογάστριο και λαγονοβουβωνικό νεύρο.
Αυτά είναι κλάδοι του οσφυϊκού πλέγματος που σχηματίζεται από το πρώτο ως το
τέταρτο οσφυϊκό νεύρο.5
4.2. ΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΓΕΝΝΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ.
4.2.1. Κόλπος.
Η αιμάτωση του κόλπου γίνεται:
- από την μητροκολεϊκή αρτηρία, η οποία είναι κλάδος της μητριαίας και
αιματώνει την ανώτερη μοίρα του κόλπου και
- από τη μέση και την κάτω κολεϊκή αρτηρία, που είναι κλάδοι της κάτω κυστικής
και μέσης αιμορροϊδικής αρτηρίας αντίστοιχα και αιματώνουν τη μέση και κάτω
μοίρα του κόλπου.5
Οι φλέβες σχηματίζουν πλέγμα κυρίως στα πλάγια τοιχώματα του κόλπου, το
οποίο αναστομώνεται με τις φλέβες των εξωτερικών γεννητικών οργάνων και της
πυέλου και εκβάλλουν στην έσω λαγόνιο φλέβα.5
Τα λεμφοφόρα αγγεία, τα οποία περιβάλλουν τον κόλπο, σχηματίζουν πυκνό
δίκτυο και εκβάλλουν στα υπογάστρια λεμφογάγγλια από το άνω τμήμα του κόλπου
και στα βουβωνικά λεμφογάγγλια από το κάτω τμήμα του κόλπου, αφού πρώτα
αναστομωθούν με τα λεμφογάγγλια του ορθού και των εξωτερικών γεννητικών
οργάνων.5
Η νεύρωση του κόλπου γίνεται από το μητροκολεϊκό πλέγμα, ( και υπογαστρικό)
δηλαδή από ίνες του τρίτου και τέταρτου ιερού νεύρου και το αιδοιϊκό πλέγμα. Η
αισθητικότητα του κόλπου είναι μικρή παρά το ότι νευρώνεται από πολλές νευρικές
ίνες του υπογαστρικού και μητροκολεϊκού πλέγματος.5
4.2.2. Μήτρα.
Η μήτρα αιματώνεται από την μητριαία αρτηρία, κλάδο της έσω λαγονίου ή
υπογαστρικής, η οποία φέρεται μεταξύ των πετάλων του πλατέος συνδέσμου,
διασταυρώνεται σε απόσταση 1,5 εκατοστό με τον ουρητήρα κοντά στον ισθμό και
εισέρχεται στη μήτρα. Εκεί δίνει ανιόντες και κατιόντες κλάδους . Ανιόντες κλάδοι
της μητριαίας αρτηρίας αναστομώνονται με κλάδους της ωοθηκικής αρτηρίας, που
είναι κλάδος της κοιλιακής αορτής. Ενώ κατιόντες κλάδοι της μητριαίας αρτηρίας
βρίσκονται κατά μήκος του πλάγιου χείλους του τραχήλου και αναστομώνονται με
την κολπική αρτηρία. Οι φλέβες της μήτρας φέρουν το αίμα κυρίως στην
υπογαστρική φλέβα και μερικώς στην έσω σπερματική.(5,8)
Τα λεμφοφόρα αγγεία του τραχήλου της μήτρας φέρουν τη λέμφο στα έσω και έξω
λαγόνια λεμφογάγγλια, καθώς και στα λεμφογάγγλια που βρίσκονται στο διχασμό της
κοινής λαγονίου αρτηρίας. Τα λεμφογάγγλια του πυθμένα της μήτρας εκβάλλουν στα
παρααορτικά λεμφογάγγλια αφού προηγουμένως αναστομώνονται με εκείνα της
ωοθήκης. Ενώ τα λεμφογάγγλια του κατώτερου τμήματος της μήτρας εκβάλλουν στα
έξω λαγόνια λεμφογάγγλια.5

22
 Τα λεμφογάγγλια της βουβωνικής χώρας δέχονται επίσης την λέμφο της μήτρας
από μερικά λεμφογάγγλια του στρογγύλου συνδέσμου. Πολλές αναστομώσεις των
λεμφοφόρων αγγείων του τραχήλου και του σώματος της μήτρας γίνονται στα πλάγια
χείλη της μήτρας.5
Η νεύρωση της μήτρας γίνεται κυρίως από το μητροκολεϊκό πλέγμα. Το πλέγμα
αυτό σχηματίζεται από το υπογάστριο συμπαθητικό πλέγμα και το 3 ο και 4ο ιερό
νεύρο. Το μεγαλύτερο γάγγλιο του μητροκολεϊκού πλέγματος που βρίσκεται κοντά
στον τράχηλο της μήτρας, ονομάζεται γάγγλιο του Frankenhauser. Το ωοθητικό
συμπαθητικό πλέγμα δίνει επίσης νευρικές ίνες στον πυθμένα της μήτρας. Με τη
νεύρωση αυτή των γεννητικών οργάνων γίνεται δυνατή η επικοινωνία τους νε το
δέρμα, τα αγγεία, τους μυς, το περιόστεο και το συνδετικό ιστό, που αντιστοιχούν
στις ζώνες του Head.(5,8)

ΕΙΚ. 1 Η ΑΙΜΑΤΩΣΗ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ, ΤΗΣ ΣΑΛΠΙΓΓΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ

ΩΟΘΗΚΗΣ. (www.Google.gr)
4.2.3. Σάλπιγγες.
Η σάλπιγγα αιματώνεται από τη σαλπιγγική αρτηρία, που είναι κλάδος της
μητριαίας και από την ωοθηκική αρτηρία, κλάδο της κοιλιακής αορτής. Η σαλπιγγική
και κλάδοι της ωοθηκικής αρτηρίας αναστομώνονται μεταξύ τους. Τα λεμφογάγγλια
είναι περισσότερα στο κωδωνικό τμήμα της σάλπιγγας. Τα λεμφογάγγλια της
σάλπιγγας αναστομώνονται με εκείνα της μήτρας και φέρουν τη λέμφο στα οσφυϊκά
λεμφογάγγλια.5
Η νεύρωση της σάλπιγγας γίνεται από κλάδους του ωοθηκικού και του
μητροκολεϊκού πλέγματος. Μέρος της σάλπιγγας νευρώνεται από συμπαθητικές ίνες
(10η θωρακική - 2 οσφυϊκή μοίρα) του νωτιαίου μυελού καθώς και
παρασυμπαθητικές ίνες.5

23
 4.2.4. Ωοθήκες.
Η αιμάτωση της ωοθήκης γίνεται από την έσω σπερματική ( ωοθηκική) αρτηρία, η
οποία είναι κλάδος της κοιλιακής αορτής και από κλάδους της μητριαίας αρτηρίας. Οι
φλέβες της ωοθήκης σχηματίζουν πλέγμα το οποίο διαμέσου της έσω σπερματικής
φλέβας εκβάλλει δεξιά στην κάτω κοίλη φλέβα και αριστερά στη νεφρική φλέβα και
διαμέσου αυτής στην κάτω κοίλη φλέβα.5
Τα λεμφαγγεία της ωοθήκης ακολουθούν την πορεία των ωοθηκικών αγγείων
μέσα στον κρεμαστήρα σύνδεσμο και φθάνουν στα προαορτικά και παρασπονδυλικά
λεμφογάγγλια.5
Η νεύρωση της ωοθήκης επιτυγχάνεται από κλάδους του νεφρικού και αορτικού
πλέγματος. Οι κλάδοι αυτοί πορεύονται παράλληλα με τα σπερματικά αγγεία μέσα
στον κρεμαστήρα σύνδεσμο μέχρι την ωοθήκη. Από την ωοθήκη κλάδοι των
παραπάνω νεύρων πορεύονται μέσα στον ίδιο σύνδεσμο της ωοθήκης και φθάνουν
μέχρι τα πλάγια του πυθμένα της μήτρας, όπου σχηματίζουν το γάγγλιο του
Frankenhauser μαζί με κλάδους των μητριαίων νεύρων.5

24
 5. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ
Το αδενοκαρκίνωμα του ενδομητρίου είναι το πρώτο σε συχνότητα από τα
κακοήθη νεοπλάσματα των γεννητικών οργάνων της γυναίκας. Σε σχέση με άλλους
καρκίνους, έχει βραδύτερη ανάπτυξη και είναι πιο επιδεκτικό σε θεραπεία.
Εμφανίζεται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 70% σε ηλικία άνω των 50 ετών,
συνηθέστερα μεταξύ 55 και 65, σε ποσοστό περίπου 20% μεταξύ 40 και 50 και σε
ποσοστό 5% σε γυναίκες κάτω των 40 ετών. Η συχνότητα είναι διαφορετική μεταξύ
διαφόρων εθνοτήτων και ποικίλει ανάλογα με τη περιοχή, η μεγαλύτερη δεν απαντά
στις ΗΠΑ και η μικρότερη στην Ινδία και στη Ιαπωνία.(12,13)

ΕΙΚ. 1 ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ (www.Google.gr)

Από το 1950, έχει παρατηρηθεί μία σταδιακή αύξηση της συχνότητας του
καρκίνου του ενδομητρίου. Οι λόγοι για την αύξηση του καρκίνου του ενδομητρίου
σε σχέση με τον καρκίνο του τραχήλου είναι δύο:
1) η ευρεία διάδοση του test Παπανικολάου ως μεθόδου πληθυσμιακού ελέγχου
για τον καρκίνο του τραχήλου και
2) η αύξηση του προσδόκιμου της επιβίωσης σε πολλές χώρες ιδιαίτερα τις
αναπτυγμένες.13
Καταστάσεις, οι οποίες μπορούν να θεωρηθούν ως προστάδιο του καρκίνου του
ενδομητρίου είναι οι υπερπλασίες του ενδομητρίου που διακρίνονται στην απλή ή
κυστική και στη σύνθετη ή αδενοματώδη.13

25
 6. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ.
Η πραγματική αιτιολογία του καρκίνου του ενδομητρίου παραμένει άγνωστη. Οι
σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου είναι ορμονικοί, γι’ αυτό ο καρκίνος του
ενδομητρίου θεωρείται κατ’ εξοχήν ορμονοεξαρτώμενος. Τα οιστρογόνα θεωρούνται
διεγερτικός παράγοντας για την ανάπτυξη καρκίνου. Η χορήγηση τους σε
μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη καρκίνου στο
ενδομήτριο, όταν η χορήγηση υπερβαίνει τα 3-4 έτη.(1,13)
Εκτός από τα εξωγενώς χορηγούμενα οιστρογόνα υπάρχει πιθανότητα να παίζουν
κάποιο ρόλο στην ανάπτυξή του και τα ενδογενώς παραγόμενα οιστρογόνα. Μία
τέτοια κατάσταση είναι οι πολυκυστικές ωοθήκες. Στο αίμα των γυναικών αυτών
κυκλοφορούν πολλά οιστρογόνα διότι δεν κάνουν ωορρηξία.(1,13)
Άλλοι παράγοντες που μπορεί να ανευρίσκονται μεμονωμένα ή να συνυπάρχουν
είναι η παχυσαρκία, η υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης. Παχύσαρκες γυναίκες
βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στο ενδομήτριο. Πιθανή
εξήγηση του φαινομένου αυτού είναι ότι στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες τα
οιστρογόνα δεν παράγονται από τις ωοθήκες, αλλά στο περιφερικό λίπος. Ο τύπος της
παχυσαρκίας φαίνεται να είναι σημαντικός. Γενικά η παχυσαρκία του ανώτερου
τμήματος του σώματος είναι κακός προγνωστικός παράγοντας ανεξάρτητα από το
βάρος του σώματος.(12,13)
Άλλες καταστάσεις υπεύθυνες για την εμφάνιση του καρκίνου αυτού είναι η
ατοκία, η πρώιμη εμμηναρχή και η καθυστερημένη εμμηνόπαυση, δηλαδή η μεγάλη
διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου. Ο συνδυασμός πολλών από αυτούς τους
παράγοντες αυξάνει περισσότερο την πιθανότητα εμφάνισης.13

26
 7. ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ.
Ο καρκίνος του ενδομητρίου δεν έχει τυπική μακροσκοπική εικόνα. Οι
περισσότερες μορφές έχουν πολυποειδή χαρακτήρα ή εξελκωτικό. Το
αδενοκαρκίνωμα του ενδομητρίου μπορεί να αναπτυχθεί σε έδαφος φυσιολογικού,
ατροφικού ή υπερπλαστικού ενδομητρίου. Όταν ο καρκίνος του ενδομητρίου
αναπτύσσεται ως αποτέλεσμα της επίδρασης οιστρογόνων θεωρείται καλύτερης
πρόγνωσης παρά εάν αναπτυχθεί σε ατροφικό ενδομήτριο. Ο τελευταίος αποτελεί
κακώς διαφοροποιημένη μορφή και είναι χειρότερης πρόγνωσης. Με την ανάπτυξη
του καρκίνου, η κοιλότητα της μήτρας μεγεθύνεται και το ενδομήτριο παχύνεται, ενώ
ο καρκίνος μπορεί να διηθήσει το μυομήτριο μέχρι τον ορογόνο χιτώνα της μήτρας.

27
 8. ΙΣΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ.
Από πλευράς ιστοπαθολογίας, ο καρκίνος του ενδομητρίου ταξινομείται σε
διάφορους τύπους. Το ενδομητριοειδές αδενοκαρκίνωμα είναι το πλέον συχνό και
αποτελεί το 75% του συνόλου του καρκίνου του ενδομητρίου. Ο τύπος αυτός
περιλαμβάνει:

 το αδενοκαρκίνωμα (συνήθως παρατηρείται σε γυναίκες που χρησιμοποιούν

οιστρογόνα)
 το αδενοακάνθωμα (αδενοκαρκίνωμα με πλακώδη μετάπλαση. Αποτελεί το
25% περίπου του καρκίνου του ενδομητρίου. Εμφανίζεται μετά από πολύχρονη
θεραπεία με οιστρογόνα) και
 το αδενοπλακώδες καρκίνωμα (μικτό αδενοκαρκίνωμα και καρκίνωμα από το
πλακώδες επιθήλιο). (12,13)

ΕΙΚ. 1 ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΕΚΚΡΙΤΙΚΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ (www.Google.gr)

Ειδικότεροι τύποι καρκινώματος του ενδομητρίου είναι το βλεννώδες, το ορώδες-
θηλώδες, το εκ διαυγών κυττάρων (αρκετά σπάνιο. Έχει χαρακτηριστικά κύτταρα που
μοιάζουν σαν πρόκες), το αδενοπλακώδες, το αδιαφοροποίητο, καθώς επίσης και
μικτοί τύποι ή αταξινόμητο καρκίνωμα και το μεταστατικό καρκίνωμα. Σε ορισμένες
περιπτώσεις αδενοκαρκινώματος μπορεί να υπάρχει και πλακώδες επιθήλιο στο μέσο
του αδενικού επιθηλίου. Αν αυτό έχει χαρακτήρες καλοήθειας ονομάζεται
αδενοακάνθωμα, ενώ αν έχει χαρακτήρες κακοήθειας ονομάζεται αδενοπλακώδες.
(12,13)

Από τους παραπάνω τύπους το εκκριτικό καρκίνωμα έχει σχετικά καλή πρόγνωση,
όπως επίσης και το κροσσωτό και το βλεννώδες. Το ορώδες καρκίνωμα και κυρίως το

28
ορώδες-θηλώδες θεωρούνται πολύ επιθετικά και έχουν κακή πρόγνωση. Κακή
πρόγνωση έχει επίσης και το αδενοκαρκίνωμα εκ διαυγών κυττάρων. 13

ΕΙΚ.2 ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ (www. Google.gr)

29
 9. ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ.
Οι παράγοντες που έχουν σχέση με την πρόγνωση του καρκίνου του ενδομητρίου,
εκτός από τον ιστολογικό τύπο είναι:
 ο βαθμός ιστολογικής διαφοροποίησης
 το στάδιο της νόσου
 το πάχος διήθησης του μυομητρίου
 η θετική κυτταρολογία του περιτοναϊκού εκπλύματος και
 η διήθηση των αγγείων.13

Από την πλευρά της ιστολογικής διαφοροποίησης, ο καρκίνος διακρίνεται σε:

- καλώς διαφοροποιημένο (G1)
- μετρίως διαφοροποιημένο και ενδιάμεσης πρόγνωσης (G2) και
- κακώς διαφοροποιημένο (G3).
Σε περίπτωση που δεν μπορεί να εκτιμηθεί η διαφοροποίηση χαρακτηρίζεται ως
GX.13

ΕΙΚ. 1 ΜΕΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΔΕΝΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΤΟΥ

ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ (www.Google.gr)

Σε περιπτώσεις κακής διαφοροποίησης, υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος διήθησης

του μυομητρίου και μετάστασης στους λεμφαδένες. Το βάθος της διήθησης του
μυομητρίου είναι επίσης σημαντικό για την πρόγνωση. Σημασία στη διαβάθμιση του

30
όγκου έχει και η ατυπία του πυρήνα, η οποία όταν υπάρχει μεταβάλλει το βαθμό της
διαφοροποίησης σε χειρότερο.13
Εκτός από τα παραπάνω, φαίνεται ότι η πρόγνωση είναι καλύτερη σε νεότερες
γυναίκες, επειδή υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι καλώς διαφοροποιημένος ο
καρκίνος, αφού συνήθως έχει σχέση με την παχυσαρκία και την οιστρογονική δράση.
Στις περιπτώσεις αυτές υπάρχει πιθανότητα να μην υπάρχει μεγάλη διήθηση του
μυομητρίου. Αντίθετα σε μεγαλύτερες γυναίκες είναι περισσότερο πιθανό να έχει
αναπτυχθεί σε έδαφος ατροφικού ενδομητρίου και να έχει χειρότερη πρόγνωση.13

31
 10. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ.
Το κυριότερο σύμπτωμα του καρκίνου του ενδομητρίου είναι η μητρορραγία. Σε
ποσοστό όμως 20% των γυναικών υπάρχει περίπτωση να μην έχει εμφανιστεί κανένα
σύμπτωμα κατά το χρόνο της διάγνωσης.13
Σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, η πιθανότητα η μητρορραγία να οφείλεται σε
καρκίνο, αυξάνεται με τη χρονική απόσταση από την εμμηνόπαυση. Όταν η νόσος
είναι εκτεταμένη μπορεί να εμφανιστεί αιματηρή κολπική και πυώδης υπερέκκριση. 13
Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι η αιμορραγία, η οποία είναι εκτός εμμήνου
ρύσεως και οι μικροαιμορραγίες μετά τη σεξουαλική επαφή σε νεότερες γυναίκες.1
Ένα άλλο σύμπτωμα που μπορεί να εμφανιστεί είναι η γρήγορη και απότομη
διόγκωση της κοιλιακής χώρας χωρίς εμφανή αιτία.1

32
 11. ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ.
Για τον καρκίνο του ενδομητρίου δεν υπάρχει συγκεκριμένη μέθοδος μαζικού
ελέγχου, η οποία να είναι σε θέση να ανακαλύψει προκαρκινικές καταστάσεις ή
καρκίνο σε αρχικά στάδια. Η διάγνωση γίνεται με λήψη ενδομητρικού ιστού και
ιστολογική εξέταση. Η λήψη του ιστού γίνεται με διάφορους τρόπους.(13,14)
Η κυριότερη μέθοδος για τη διάγνωση είναι η διαγνωστική απόξεση του
ενδομητρίου και διαστολή του τραχήλου, η οποία γίνεται υπό αναισθησία. Στη
διαγνωστική απόξεση λαμβάνεται μεγαλύτερη ποσότητα ιστού ώστε να μην υπάρχει
ενδεχόμενο λάθους.(12,13)
Υπάρχουν επίσης διάφορες συσκευές για λήψη ενδομητρίου για κυτταρολογικό ή
ιστολογικό έλεγχο. Τέτοιες είναι το ξέστρο Vabra και το Jet Washer, όπως επίσης το
Isaak Sampler (αναρρόφηση με μεταλλικό εύκαμπτο σωλήνα από την ενδομήτρια
κοιλότητα). Άλλες μέθοδοι είναι το βούρτσισμα του ενδομητρίου και η μέθοδος Mi-
Mark στην οποία με ένα πλαστικό έλασμα λαμβάνονται κύτταρα. Η χρησιμοποίηση
των συσκευών αυτών γίνεται μέσω του τραχήλου χωρίς αναισθησία και μερικές
φορές προκαλεί δυσφορία στις γυναίκες. Αν και η θετική απάντηση είναι
καθοριστική, η αρνητική δεν αποκλείει την ύπαρξη της νόσου.(12,13,14)
Άλλες μέθοδοι πρώιμης διάγνωσης είναι η υπερηχογραφία και η υστεροσκόπηση.
Η υπερηχογραφία και ιδιαίτερα η διακολπική αποτελεί σχετικά εύκολο και καλό
τρόπο ελέγχου του ενδομητρίου. 13
Το πάχος του ενδομητρίου σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες σπάνια ξεπερνά τα 3
χιλιοστά. Απόξεση του ενδομητρίου απαιτείται αν το πάχος του υπερβαίνει τα 4-5
χιλιοστά, αφού σε μικρότερο πάχος σπάνια ανευρίσκεται κακοήθεια. Η ύπαρξη
κακοήθειας είναι πιο πιθανή αν το πάχος του ενδομητρίου είναι μεγαλύτερο από 10
χιλιοστά.13
Συνεπώς η διακολπική υπερηχογραφία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί,
τουλάχιστον σε γυναίκες υψηλού κινδύνου, ως μέθοδος μαζικού ελέγχου των
μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών, που θα επέτρεπε και τον παράλληλο έλεγχο των
ωοθηκών. Σε περιπτώσεις καρκίνου, η υπερηχογραφία μπορεί να δώσει πληροφορίες
για το βαθμό διήθησης του μυομητρίου.13
Η υστεροσκόπηση μπορεί επίσης να βοηθήσει στη διάγνωση του καρκίνου, ακόμη
κι αν εφαρμοστεί σε εξωτερικό ιατρείο, ενώ ελέγχει και τον ενδοτραχηλικό σωλήνα.
Είναι η εξέταση εκείνη που επιτρέπει να ελέγξει ο γιατρός, με άμεση όραση και με τη
βοήθεια υγρού που διατείνει το χώρο, την εσωτερική κοιλότητα της μήτρας. Συνήθως
γίνεται με αναισθησία και δίνει τη δυνατότητα λήψης κατευθυνόμενων βιοψιών από
το ύποπτο σημείο.(13,14)
Κατά τη γυναικολογική εξέταση , σε περιπτώσεις καρκίνου του ενδομητρίου, το
μέγεθος της μήτρας μπορεί να είναι φυσιολογικό. ΄ Όταν όμως διηθηθεί το τοίχωμα
της μήτρας, τότε το σώμα της μπορεί να είναι διογκωμένο στο σύνολό του και είναι
δυνατόν να υπάρχει επέκταση στα εξαρτήματα ή να συνυπάρχει κοκκιοκυτταρικός
όγκος στις ωοθήκες ή ενδομητριοειδές καρκίνωμα των ωοθηκών. Ακόμη μπορεί να
διαπιστωθούν μεταστάσεις στον τράχηλο ή στον κόλπο, ενώ η εξέταση από το ορθό
μπορεί να δείξει μεταστάσεις στο ορθοκολπικό διάφραγμα και στο δουγλάσειο
χώρο.13

33
 Η ακριβής εντόπιση του καρκίνου, ο βαθμός διήθησης του μυομητρίου και η
παρουσία διογκωμένων λεμφαδένων μπορεί να γίνει με την αξονική τομογραφία ,
καθώς επίσης και με τη μαγνητική τομογραφία με σκιαγραφικό.(13,15)

34
 12. ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ.
Η επέκταση του καρκίνου του ενδομητρίου γίνεται κατά συνέχεια ιστών συνήθως
λεμφογενώς και αιματογενώς. Αναπτύσσεται στον πυθμένα της μήτρας και μπορεί να
περιοριστεί στο ενδομήτριο για αρκετό χρονικό διάστημα.13
Τα καλώς διαφοροποιημένα καρκινώματα έχουν την τάση να εμφανίζουν
εξωφυτική ανάπτυξη προς την κοιλότητα της μήτρας. Συνοδεύονται συχνά από
νεκρώσεις και πυομήτρα. Τα κακώς διαφοροποιημένα έχουν την τάση της
ενδοφυτικής αύξησης κατ’ ευθείαν μέσα στο μυομήτριο.13
Η διήθηση του μυομητρίου μπορεί να είναι σε ολόκληρο το πάχος του μέχρι και
τον ορογόνο. Ενώ διηθεί το μυομήτριο, ο καρκίνος μπορεί να διεισδύσει μέσα στα
λεμφαγγεία του.13
Ο καρκίνος του ενδομητρίου μπορεί να επεκταθεί κατά συνέχεια και προς τον
τράχηλο. Επέκταση προς τον τράχηλο μπορεί να γίνει και μέσω λεμφαγγείων, τα
οποία συνδέουν το σώμα της μήτρας με τον τράχηλο. Από τον τράχηλο, ο καρκίνος
μπορεί να επεκταθεί στον κόλπο και στο παραμήτριο. Επίσης, ο καρκίνος του
ενδομητρίου μπορεί να επεκταθεί προς την ουροδόχο κύστη και προς το
ορθοσιγμοειδές.13
Η επέκταση διαμέσου των λεμφαγγείων μπορεί να γίνει μέσω του μυομητρίου.
Στην περιοχή του πυθμένα της μήτρας, η λέμφος μεταφέρεται μέσω των λεμφαγγείων
του ωοθηκικού συνδέσμου και των σαλπίγγων προς τους λεμφαδένες της έξω
λαγονίου από εκεί στους παραορτικούς λεμφαδένες. Από το μέσο της μήτρας και
κάτω, η επέκταση γίνεται μέσω του πλατέως συνδέσμου προς τους πυελικούς
λεμφαδένες, ενώ η επέκταση προς το παραμήτριο γίνεται μέσω του τραχήλου.13
Επέκταση μπορεί να γίνει και στους προϊερούς λεμφαδένες. Τέλος, μέσω των
λεμφαγγείων του στρογγύλου συνδέσμου ο καρκίνος μπορεί να επεκταθεί προς τους
βουβωνικούς λεμφαδένες.13
Η προσβολή των λεμφαδένων είναι μεγαλύτερη, όσο μεγαλύτερη είναι η διήθηση
του μυομητρίου. Υπάρχει επίσης σχέση μεταξύ του μεγέθους του όγκου, του βαθμού
διαφοροποίησης και της μετάστασης στους λεμφαδένες. Αν ο όγκος έχει μικρό
μέγεθος (< 2 εκατοστών) και δεν έχει διηθηθεί περισσότερο από το μισό του πάχος
του μυομητρίου, είναι δυνατόν να μην υπάρχουν διηθημένοι λεμφαδένες. Αντίθετα,
σε κακώς διαφοροποιημένο καρκίνο με βαθιά διήθηση του μυομητρίου, οι πυελικοί
λεμφαδένες έχουν διηθηθεί ακόμη και στο στάδιο 1 στο 40% των περιπτώσεων.13
Επέκταση του καρκίνου του ενδομητρίου μπορεί να γίνει και στον κόλπο, κυρίως
στο κάτω τριτημόριο, σε ποσοστό περίπου 7%, είτε λεμφογενώς, είτε αιματογενώς
και αποτελεί κακό προγνωστικό παράγοντα. Ανάπτυξη στον κόλπο μπορεί να γίνει
και μετά από υστερεκτομή για καρκίνο του ενδομητρίου, οπότε εμφανίζεται τοπική
υποτροπή στο κολόβωμα του κόλπου.13
Σε ποσοστό περίπου 8% ο καρκίνος μπορεί να επεκταθεί στις ωοθήκες μέσω των
λεμφαγγείων του ωοθηκικού συνδέσμου. Όταν υπάρχει εντόπιση και στις ωοθήκες,
είναι δύσκολο να γίνει διάκριση μεταξύ πρωτοπαθούς καρκίνου του ενδομητρίου και
ενδομητριοειδούς καρκινώματος των ωοθηκών με μετάσταση στο σώμα της μήτρας.13

35
 Ο καρκίνος του ενδομητρίου μπορεί να επεκταθεί μέσω των σαλπίγγων και να
εμφυτευθεί στο περιτόναιο και τα όργανα της περιτοναϊκής κοιλότητας καθώς και στο
επίπλουν. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και μετά από διήθηση όλου του πάχους του
μυομητρίου, συμπεριλαμβανομένου και του ορογόνου χιτώνα της μήτρας.13
Οι αιματογενείς μεταστάσεις στον καρκίνο του ενδομητρίου είναι σπάνιες. Οι πιο
συχνές θέσεις είναι οι πνεύμονες, το ήπαρ και τα οστά.13

36
 13. ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ.
Η σταδιοποίηση του καρκίνου του ενδομητρίου ακολουθεί τέσσερα στάδια
σύμφωνα με τη FIGO (1988) και στηρίζεται στα χειρουργικά , ιστολογικά και
κυτταρολογικά ευρήματα.13
Χειρουργικά η σταδιοποίηση γίνεται με:
 κοιλιακή ολική υστερεκτομή μετά των εξαρτημάτων
 δειγματισμός πυελικών και παρααορτικών λεμφαδένων
 κυτταρολογική εκπλυμάτων ή ελεύθερου περιτοναϊκού υγρού
 κλινικός έλεγχος άνω κοιλίας διεγχειρητικά15

Στάδιο 0 Καρκίνος in situ.

Στάδιο I Ο καρκίνος περιορίζεται στο σώμα της μήτρας περιλαμβάνοντας
και τον ισθμό και διακρίνεται σε:
 Στάδιο Ia, ο καρκίνος περιορίζεται στο ενδομήτριο.
 Στάδιο Ib, ο καρκίνος διηθεί μέχρι το μισό του μυομητρίου.
 Στάδιο Ic, ο καρκίνος διηθεί περισσότερο από το μισό
μυομήτριο.
Στάδιο II Ο καρκίνος έχει επεκταθεί προς τον τράχηλο, αλλά όχι έξω από τη
μήτρα και διακρίνεται σε:
 Στάδιο IIa, ο καρκίνος επεκτείνεται στους ενδοτραχηλικούς
αδένες.
 Στάδιο IIb, ο καρκίνος επεκτείνεται στο τραχηλικό
στρώμα.
Στάδιο III Ο καρκίνος επεκτείνεται πέρα από τη μήτρα, αλλά όχι έξω από την
πύελο και διακρίνεται σε:
 Στάδιο IIIa, ο καρκίνος επεκτείνεται στον ορογόνο χιτώνα
της μήτρας ή και στα εξαρτήματα (απ’ ευθείας επέκταση
ή μετάσταση) ή υπάρχει θετική κυτταρολογία
περιτοναϊκού υγρού.
 Στάδιο IIIb, υπάρχουν μεταστάσεις στον κόλπο ( απ’
ευθείας επέκταση ή μετάσταση ).
 Στάδιο IIIc, υπάρχουν θετικοί πυελικοί και παραορτικοί
λεμφαδένες.
Στάδιο IV Ο καρκίνος επεκτείνεται πέρα από την πύελο και διακρίνεται σε:
 Στάδιο IVa, διήθηση του βλεννογόνου της ουροδόχου
κύστεως ή του ορθού ή και τα δύο.
 Στάδιο IVb, απομακρυσμένες μεταστάσεις
συμπεριλαμβανομένων των ενδοκοιλιακών ή και των
βουβωνικών λεμφαδένων.

37
 στάδιο Ia στάδιο Ib στάδιο Ic
ο όγκος περιορίζεται ο όγκος διηθεί < ½ ο όγκος διηθεί > ½ του
στο ενδομήτριο του μυομητρίου μυομητρίου

στάδιο IIa στάδιο IIb

συμμετοχή ενδοτραχηλικών διήθηση τραχηλικού
αδένων μόνο στρώματος

στάδιο IIIa στάδιο IIIb στάδιο IIIc

ο όγκος διηθεί τον ορογόνο διήθηση κόλπου μετάσταση στους πυελικούς
χιτώνα ή και τα εξαρτήματα ή στους παραορτικούς λεμφαδένες

38
 στάδιο IVa στάδιο IVb
Ο όγκος διηθεί το βλεννογόνο απομακρυσμένες μεταστάσεις
της ουροδόχου κύστεως ή στους ενδοκοιλιακούς ή τους
και του εντέρου βουβωνικούς λεμφαδένες

39
 14. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ.
Η θεραπεία του καρκίνου του ενδομητρίου είναι κατά κύριο λόγο χειρουργική. Η
κλασσική εγχείρηση είναι η κοιλιακή ολική υστερεκτομή μετά εξαρτημάτων. Πριν
από την εφαρμογή της χειρουργικής επέμβασης απαιτείται η κατάλληλη
προεγχειρητική διερεύνηση, η οποία περιλαμβάνει:
 Πλήρη γενικό εργαστηριακό έλεγχο
 Αντικαρκινικούς δείκτες: Ca-125, CEA, Ca-15.3
 Ακτινογραφία θώρακος F/P
 Μαστογραφία F/P
 Διακολπικό υπερηχογράφημα (με σκιαγραφικό για τον καθορισμό της
διήθησης του μυομητρίου) ή μαγνητική τομογραφία με σκιαγραφικό. Το
διακολπικό υπερηχογράφημα με σκιαγραφικό είναι υπέρ αρκετό για να
αποδειχθεί διήθηση του μυομητρίου σε περιπτώσεις με ποσοστό διήθησης
πάνω από 80%.
 Αξονική άνω-κάτω κοιλίας σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου αν:
α) το Ca-125 είναι αυξημένο ή αν
β) υπάρχει διαταραχή της ηπατικής λειτουργίας ή
γ) σε περιπτώσεις κλινικά εκτεταμένης νόσου (στάδιο II και άνω). Σε περιπτώσεις
με θετική ιστολογική και όλα τα άλλα σε φυσιολογικά πλαίσια (σε νόσο σταδίου
Ι) δεν χρειάζεται αξονική άνω-κάτω κοιλίας.
 Συζήτηση στο ογκολογικό συμβούλιο κατά περίπτωση για τον καθορισμό της
θεραπευτικής αγωγής.(13,15)
Αν δεν υπάρχει διάγνωση ή είναι ατελής ή είναι αμφίβολο ιστολογικά ότι
προέρχεται από το ενδομήτριο τότε ακολουθεί κλασματική διαγνωστική απόξεση ή
κωνοειδείς εκτομή για διαφορική διάγνωση. Αν υπάρχουν στοιχεία ότι η νόσος έχει
δώσει μεταστάσεις προστίθεται βαριούχος υποκλυσμός, κολονοσκόπηση καθώς
επίσης και κυστεοσκόπηση.(13,15)
Η χειρουργική θεραπεία αποτελεί θεμέλιο λίθο για την αντιμετώπιση των όγκων
αυτών. Η ολική υστερεκτομή με τα εξαρτήματα (σάλπιγγες, ωοθήκες) είναι
επιβεβλημένη στις περισσότερες περιπτώσεις. Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται
συχνά επικουρικά ή προφυλακτικά. Η χημειοθεραπεία και η ορμονοθεραπεία
(σκευάσματα προγεστερινοειδών) δίνονται σε προχωρημένη νόσο και για την
αντιμετώπιση υποτροπών.(1,16)
Η χειρουργική επέμβαση γίνεται με ανοιχτή τομή και αφορά την αφαίρεση της
μήτρας με τα εξαρτήματά της ή και αφαίρεση του τραχήλου και των πυελικών
λεμφαδένων σε πιο προχωρημένο στάδιο.1
Η αφαίρεση των πυελικών ή των παραορτικών λεμφαδένων παραμένει
αμφιλεγόμενη διαδικασία. Παρ’ όλα αυτά, όταν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου θα
πρέπει να αφαιρούνται, διότι συμβάλλουν στη σταδιοποίηση της νόσου. Ιδιαίτερα
πρέπει να αφαιρούνται οι ύποπτοι για διήθηση και οι μεγεθυμένοι λεμφαδένες. 13
Τελευταία έχει αρχίσει να εφαρμόζεται η κολπική υστερεκτομή, η οποία
υποβοηθείται λαπαροσκοπικά, ενώ παράλληλα διενεργείται λεμφαδενεκτομή

40
λαπαροσκοπικά. Ο τρόπος αυτός της προσπέλασης έχει ιδιαίτερη ένδειξη σε
παχύσαρκες ασθενείς, όπου η κοιλιακή προσπέλαση θα είναι δύσκολη.13

ΕΙΚ. 1. ΜΗΤΡΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ (www.Google.gr)

14.1. ΤΕΧΝΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟΥ.
Η μήτρα διανοίγεται μετά την αφαίρεσή της στο χειρουργείο και τα ευρήματα
καταγράφονται σχετικά με το βάθος διήθησης στο μυομήτριο. Η χειρουργική
σταδιοποίηση που αφορά τον δειγματισμό των λεμφαδένων, μπορεί να παραληφθεί
στις περιπτώσεις εκείνες, όπου υπάρχει διήθηση μόνο του ενδομητρίου ή όπου
συνυπάρχουν παράγοντες όπως πολύ σοβαρή παχυσαρκία, σοβαρά καρδιολογικά
προβλήματα και ο κίνδυνος λεμφαδενικής συμμετοχής είναι μικρός.15

41
 15. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑ ΣΤΑΔΙΟ.
Στο στάδιο I, εφ’ όσον πρόκειται για G1 με επιφανειακή διήθηση του μυομητρίου
και αρνητική κυτταρολογία περιτοναϊκού υγρού, εφαρμόζεται ολική υστερεκτομή
μετά των εξαρτημάτων χωρίς επιπλέον θεραπεία.13
Ακόμη και σε περιπτώσεις G2 και G3, εάν υπάρχει μόνο επιφανειακή διήθηση του
μυομητρίου και δεν υπάρχει διήθηση αγγειακών ή λεμφωδών χώρων, δεν απαιτείται
καμία περαιτέρω θεραπεία, αν και από ορισμένους επιστήμονες συνίσταται τοπική
ενδοκολπική ακτινοθεραπεία για την αποφυγή υποτροπών στον κολπικό θόλο. 13
Σε περιπτώσεις G3, όταν η διήθηση του μυομητρίου είναι μεγαλύτερη από το μισό
του πάχους του, πρέπει να γίνει αφαίρεση και των πυελικών λεμφαδένων. Σε
περίπτωση που η εξέταση των λεμφαδένων δώσει αρνητικό αποτέλεσμα, μπορεί να
ακολουθήσει μικρή δόση ακτινοθεραπείας της πυέλου, ενώ σε θετικό αποτέλεσμα
από τους πυελικούς λεμφαδένες θα πρέπει να γίνει ακτινοθεραπεία της πυέλου. Σε
θετικό αποτέλεσμα από τους παραορτικούς λεμφαδένες πρέπει να γίνει
ακτινοθεραπεία και της περιοχής αυτής.13
Επί θετικής κυτταρολογίας περιτοναϊκών εκπλυμάτων και περιορισμό της νόσου
στη μήτρα, συνίσταται ακτινοθεραπεία της κοιλιάς ή ενδοπεριτοναϊκή θεραπεία με
32
P ή χημειοθεραπεία ή χορήγηση προγεστερόνης.13
Στο στάδιο II, όπου ο καρκίνος έχει επεκταθεί και στον τράχηλο ως ενδεδειγμένη
θεραπεία θα μπορούσε να θεωρηθεί η ριζική υστερεκτομή και η μετεγχειρητική
ακτινοθεραπεία. Μερικές φορές είναι δύσκολη η προεγχειρητική εκτίμηση, δηλαδή
πόσο η επέκταση του καρκίνου έχει προχωρήσει στον τράχηλο. Επίσης, δεν έχει
διευκρινιστεί αν η εκτέλεση της ριζικής υστερεκτομής στις περιπτώσεις αυτές
βελτιώνει την πρόγνωση.13
Ορισμένοι από τους επιστήμονες συνιστούν πλήρη προεγχειρητική εξωτερική
ακτινοθεραπεία και εσωτερική βραχυθεραπεία , ακολουθημένη τέσσερις εβδομάδες
αργότερα από ολική υστερεκτομή μετά των εξαρτημάτων και παραορτική
λεμφαδενεκτομή. Η ολική υστερεκτομή μετά των εξαρτημάτων με την κατάλληλη
σταδιοποίηση, ακολουθημένη από μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία, θεωρείται ως
ενδεδειγμένη λύση. Είναι γενικώς αποδεκτό ότι η ολική υστερεκτομή μετά των
εξαρτημάτων πρέπει να αποτελεί τη βάση της θεραπείας στον καρκίνο του
ενδομητρίου ανεξαρτήτως σταδίου. Μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία μπορεί να
χορηγηθεί σε όλες τις ασθενείς, αν και ορισμένοι πιστεύουν ότι, όταν η νόσος
περιορίζεται στη μήτρα, δεν είναι αναγκαία.13
Στα στάδια III και IV, ενδεδειγμένη θεραπεία είναι ολική υστερεκτομή μετά των
εξαρτημάτων , που ακολουθείται από ακτινοθεραπεία και συμπληρώνεται με
ορμονική θεραπεία ή χημειοθεραπεία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδιαίτερα όταν έχει
γίνει διήθηση του ορογόνου με επέκταση επί τα εκτός της μήτρας προς τα
εξαρτήματα, είναι δυνατόν να υπάρχουν δυσκολίες όσον αφορά την εκτέλεση της
υστερεκτομής.13
Στις περιπτώσεις αυτές, η κύρια θεραπεία μπορεί να είναι η εσωτερική και η
εξωτερική ακτινοθεραπεία. Σε περιπτώσεις με απομακρυσμένες μεταστάσεις
προτιμάται, η συστηματική χημειοθεραπεία ή η ορμονική θεραπεία. Συνδυασμοί

42
χημειοθεραπευτικών φαρμάκων συνήθως περιλαμβάνουν τη σισπλατίνη, την
πακλιταξέλη (taxol) και την αδριαμυκίνη.13

43
 16. ΥΠΟΤΡΟΠΕΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ.
Υποτροπές παρατηρούνται στο 75% των περιπτώσεων μέσα στα δύο πρώτα έτη.
Οι περιπτώσεις υποτροπών του καρκίνου του ενδομητρίου, όταν εντοπίζονται στο
κολπικό κολόβωμα, μπορούν να αντιμετωπιστούν είτε χειρουργικά, είτε με
ακτινοθεραπεία ή ακόμα και με συνδυασμό και των δύο.13
Μεταστάσεις σε άλλες περιοχές, όπως στην άνω κοιλία, το ήπαρ και τους
πνεύμονες αντιμετωπίζονται με ορμονοθεραπεία και χημειοθεραπεία. Από πλευράς
ορμονικής θεραπείας χρησιμοποιούνται η μεδροξυπρογεστερόνη 50mg από το στόμα
επί 3 ή 4 φορές την ημέρα ή ενδομυϊκώς 400mg εβδομαδιαίως.13
Η απάντηση στην προγεστερόνη εξαρτάται από το κατά πόσο υπάρχουν θετικοί
υποδοχείς οιστρογόνων και προγεστερόνης (80% έναντι 10% με αρνητικούς
υποδοχείς).13
Εάν ο καρκίνος περιορίζεται στην πύελο, αλλά περιλαμβάνει την ουροδόχο κύστη,
το ορθό ή και τα δύο μπορεί να εφαρμοστεί η πρόσθια ή η οπίσθια εξεντέρωση. Οι
επεμβάσεις αυτές όμως συνοδεύονται από σοβαρές επιπλοκές για αυτό γίνονται σε
πολύ περιορισμένη κλίμακα.13
16.1. ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ.
Γενικά, η πενταετής επιβίωση:
1) Στο στάδιο I με G1 κυμαίνεται από 90-96% και με G3 από 73-83%.
2) Στο στάδιο II με G1 κυμαίνεται από 77-90% και με G3 από 55-60%.
3) Στο στάδιο III με G1 κυμαίνεται στο 68% και με G3 στο 42% και
4) Στο στάδιο IV με G1 κυμαίνεται στο 35% και με G3 στο 18%.13
Η πενταετής επιβίωση των ασθενών με τα ορώδη (ορώδη-θηλώδη) και τα εκ
διαυγών κυττάρων καρκινώματα δεν υπερβαίνει το 50% ακόμη και στο στάδιο I.13
5)

44
 17. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ.
Η παρακολούθηση των ασθενών μετά την αρχική θεραπεία πρέπει να γίνεται κάθε
τρεις μήνες για τα δύο πρώτα έτη, κάθε έξι μήνες για τρία έτη και μετά ανά έτος. Οι
εξετάσεις που πρέπει να γίνονται είναι οι εξής:
 Αξονική τομογραφία ή υπέρηχος άνω-κάτω κοιλίας
 Ακτινογραφία θώρακος
 Έλεγχος ήπατος:SGOT, SGPT, γ-GT, αλκαλική φωσφατάση, χολερυθρίνη
(ολική-άμεσος), λευκώματα, λευκωματίνη, LDH
 Χρόνος προθρομβίνης, aptt
 Χοληστερίνη
 Αντικαρκινικοί δείκτες
 Κλινική εξέταση και λήψη του τεστ Παπανικολάου (κολπικό)

Μαστογραφία να γίνεται κάθε χρόνο.(13,15)

45
 18. ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ.
Η πρόληψη έχει σαν στόχο τη διάγνωση του καρκίνου ενδομητρίου στο πρώτο
στάδιο, το οποίο και θεραπεύεται σχεδόν πλήρως (ποσοστά επιβίωσης >90%). Έτσι,
θα πρέπει η γυναίκα να επικεντρωθεί στους παράγοντες που ελαττώνουν τον κίνδυνο
ανάπτυξης του καρκίνου, όπως:

 Χρήση αντισυλληπτικών χαπιών σε γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες και

ανωορρεκτικούς κύκλους
 Αποφυγή της παχυσαρκίας
 Αντιμετώπιση του διαβήτη και της υπέρτασης
 Άσκηση και υγιεινή διατροφή
 Διατήρηση του σωστού σωματικού βάρους.

Επίσης, θα πρέπει να υπάρχει επαγρύπνηση και σωστή αξιολόγηση των

συμπτωμάτων αιμορραγίας, τόσο στις μετεμμηνοπαυσιακές όσο και στις
προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.16  

46
47
 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ

48
 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΥΓΕΙΑΣ
ΚΛΙΝΙΚΗ : ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ : 15/6/2014

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΛΗΨΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ: 23/6/2014

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: Ζ.Τ.

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ : ΤΡΙΚΑΛΑ

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ: 24310……

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΓΓΕΝΩΝ : ΤΡΙΚΑΛΑ

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ: ΔΗΜΟΣΙΟ

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ : ΄ΕΓΓΑΜΗ

ΗΛΙΚΙΑ: 65 ΕΤΩΝ

ΦΥΛΟ: ΘΗΛΥ

ΘΡΗΣΚΕΥΜΑ: Χ.Ο.

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ : 3/9/1948

ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ: ΤΡΙΚΑΛΑ

ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΦΥΛΗ: ΛΕΥΚΗ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ: ΟΙΚΙΑΚΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΝΕΑ: ΝΑΙ

ΕΠΑΝΕΙΣΑΓΩΓΗ : -

ΔΙΑΚΟΜΙΔΗ: -

ΠΙΘΑΝΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ: ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ

ΠΗΓΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ: Η ΙΔΙΑ

ΚΥΡΙΟ ΕΝΟΧΛΗΜΑ: ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΛΠΟ

49
 ΠΑΡΟΥΣΑ ΝΟΣΟΣ
Η ασθενής προσήλθε στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία της γυναικολογικής κλινικής
στις 15/6 με προγραμματισμένο ραντεβού για επέμβαση ολικής υστερεκτομής μετά
εξαρτημάτων.
Το πρόβλημα υγείας της ασθενούς ξεκίνησε περίπου έξι μήνες πριν. Για τέσσερις
μήνες είχε αιμορραγίες από τον κόλπο, ωστόσο δεν αποφάσιζε να πάει σε
γυναικολόγο. Μετά από επιμονή του συζύγου και του γιου της επισκέφθηκε
γυναικολόγο στα Τρίκαλα, ο οποίος συνέστησε να γίνει ιστοπαθολογική εξέταση
κατά την οποία ελήφθησαν ξέσματα από το ενδομήτριο. Στις 13/5/2014 έγινε
υπολογιστική τομογραφία άνω-κάτω κοιλίας, στην οποία βρέθηκε μικρός
αποτιτανωμένος πυρήνας στο αριστερό πλάγιο του σώματος της μήτρας χωρίς
μεταστάσεις. Επίσης έγινε αξονική θώρακος.
Ο γυναικολόγος της συνέστησε να κλείσει ραντεβού στο πανεπιστημιακό
νοσοκομείο της Λάρισας, το οποίο η ασθενής έπραξε. Μετά από συνεννόηση με το
γιατρό του νοσοκομείου υποβλήθηκε στις 19/5 σε μία σειρά προεγχειρητικών
εξετάσεων: αιματολογικές, βιοχημικές, θυρεοειδικές, καρκινικά αντισώματα,
ηλεκτροκαρδιογράφημα και ακτινογραφία θώρακος.
Τα αποτελέσματα των εξετάσεων ήταν:
Αιματοκρίτης (HGB) : 13,8
Αιμοσφαιρίνη (HCT) : 41,4
ΙΝR : 1,05
APTT: 26, 10 sec
Σάκχαρο : 88 mg/dl
Ουρία : 43 mg/dl
Κρεατινίνη : 0,71 mg/dl
Οξαλοξεική τρανσαμινάση (SGOT,AST) : 16 IU/I
Πυροσταφυλική τρανσαμινάση (SGPT,ALT) : 10 IU/I
Τριιωδοθυρονίνη Τ3 : 1,27 ng/ml
Θυρεοτρόπος ορμόνη TSH: 4,040 μIU/ml
FT4: 1, 10 ng/dl
Β χοριακή γοναδοτροφίνη βhCG: 4,3 m/U/ml
CEA: 2, 92 ng/dl
CA 19, 9: 1, 3
CA 15, 3: 30, 2 με όριο το 0-25
CA 125: 126, 2 U/ml με όριο το 0-35

50
 Το ηλεκτροκαρδιογράφημα και η ακτινογραφία θώρακος ήταν φυσιολογικά, ενώ
στη γενική ούρων υπήρχαν 16-18 κοπάδια ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Στις 29/5 έγινε τεστ Παπανικολάου, όπου ελήφθη κυτταρολογική εξέταση
κολπικού και τραχηλικού επιχρίσματος.
Την ημέρα της εισαγωγής της στην κλινική έγινε ερευνητική λαπαροτομία για να
καθοριστεί το είδος της επέμβασης και αν θα γίνει λεμφαδενικός καθαρισμός. Η
τελική διάγνωση ήταν κακόηθες νεόπλασμα του σώματος της μήτρας, μη
καθορισμένο αδενοκαρκίνωμα ενδομητρίου.
Στις 16/6 υπεβλήθη σε ολική υστερεκτομή μετά εξαρτημάτων και πυελικός
λεμφαδενικός καθαρισμός. Η επέμβαση έγινε με γενική αναισθησία.

51
 ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ
Βάρος ασθενούς : 70 κιλά Ύψος : 1,60

Ζωτικά σημεία Θερμοκρασία : 36,6 Αναπνοές:

Αρτηριακή πίεση : 142/75mmHg Σφίξεις : 78

Έφτασε στο νοσοκομείο : Περπατώντας: ΝΑΙ

Με φορείο : -

Με καρότσι : -

Κυριότερα συμπτώματα κατά την εισαγωγή : Αιμορραγία από τον κόλπο.

Συνοδεύεται από συγγενείς.

52
 ΑΤΟΜΙΚΟ ΑΝΑΜΝΗΣΤΙΚΟ ΥΓΕΙΑΣ.
ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΓΕΙΑΣ : Καλή.

ΠΑΙΔΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ : Η ασθενής δεν θυμάται τι παιδικά νοσήματα έχει περάσει.

ΕΜΒΟΛΙΑ : Αναφέρει ότι έχουν γίνει όλα τα εμβόλια της παιδικής ηλικίας.

ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΕΝΗΛΙΚΑ : Δεν αναφέρει.

ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ, ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ : Δεν αναφέρει ατυχήματα ή τραυματισμούς.

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ : Σε ηλικία δεκατριών ετών υποβλήθηκε σε

επέμβαση αφαίρεσης των αμυγδαλών και σε ηλικία πενήντα τριών ετών επεβλήθη σε
επέμβαση ομφαλοκήλης.

ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ : Το 1961 για επέμβαση στις αμυγδαλές, το 2002

για επέμβαση ομφαλοκήλης και το 2014 για ολική υστερεκτομή μετά εξαρτημάτων.

ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ : Δεν αναφέρει.

ΦΑΡΜΑΚΑ : Η ασθενής αναφέρει ότι δεν λαμβάνει φάρμακα.

ΠΕΡΙΟΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ : Δεν αναφέρει περιοδικές εξετάσεις σε οποιαδήποτε

ιατρική ειδικότητα πέραν του γυναικολόγου για το τωρινό πρόβλημα της υγείας της.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ : Δεν αναφέρει κινδύνους μέσα στο περιβάλλον

της καθ’ ότι δεν βγαίνει συχνά από το σπίτι της το οποίο θεωρεί ασφαλές.

ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ : Αναφέρει ότι δεν λαμβάνει μέτρα ασφαλείας.

ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΤΟΞΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ : -

ΚΑΠΝΙΣΜΑ : -

ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑ : -

ΚΑΦΕΙΝΗ: Αναφέρει ότι πίνει ελληνικό καφέ και κόκα κόλα.

ΑΛΛΕΣ ΟΥΣΙΕΣ : -

53
 ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ.

Ι.Κ. 100 ετών Α.Κ. 83 ετών

Κάταγμα λεκάνης Ειλεός

ΣΤ. Κ. 66 ετών ΣΩΤ.Κ. 58 ετών Ζ.Κ.Τ 65ετών Θ.Τ. 62 ετών

CA λάρυγγα CA ενδομητρίου

ΧΡ. Τ. 28 ετών
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ.
Όπως παρατηρούμε από το γενετικό διάγραμμα της ασθενούς, στην οικογένειά της
υπήρξε θάνατος από καρκίνο και μάλιστα ο θανών ήταν ο δίδυμος αδερφός της
ασθενούς.

54
 ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Τρίκαλα. Ο πατέρας της ήταν αγρότης και
παράλληλα οδηγός ιδιόκτητου φορτηγού που πήρε ως προίκα από τη μητέρα της. Η
οικονομική κατάσταση της οικογένειας ήταν μεσαία. Η οικογένεια απέκτησε ένα
αγόρι στην αρχή και ένα χρόνο μετά απέκτησε δύο δίδυμα παιδιά, ένα αγόρι και ένα
κορίτσι. Η ασθενής τελείωσε το γυμνάσιο και σε ηλικία 31 ετών παντρεύτηκε και
απέκτησε ένα γιο από το γάμο της. Προ εφταετίας ο δίδυμος αδελφός της ασθενούς
απεβίωσε μετά από δύο χρόνια προσπαθειών για θεραπεία από καρκίνο του λάρυγγα.
ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Σηκώνεται κάθε πρωί γύρω στις εφτά. Πίνει τον καφέ της και ξεκινά τις δουλειές
του σπιτιού. Μαγειρεύει για την οικογένειά της και τρώνε όλοι μαζί. Το απόγευμα
συνήθως βλέπει τηλεόραση.
ΣΥΝΗΘΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΙΤΑ
Δεν έχει ιδιαίτερες προτιμήσεις στο φαγητό.
ΥΠΝΟΣ
Κοιμάται οχτώ ώρες το βράδυ και γύρω στη μιάμιση ώρα το μεσημέρι.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ-ΑΝΑΠΑΥΣΗ
Σύμφωνα με τα λεγόμενά της δεν έχει δραστηριότητες πέραν της οικίας της.

55
 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ : Η γενική κατάσταση της ασθενούς είναι καλή χωρίς

προβλήματα υγείας.

ΔΕΡΜΑ : Δεν αναφέρει προβλήματα από το δέρμα όπως ξηροδερμία, τριχόπτωση,

σπίλους. Αναφέρει ότι δεν έχει επισκεφθεί δερματολόγο.

ΚΕΦΑΛΙ : Δεν αναφέρει προβλήματα όπως ημικρανίες, κεφαλαλγία, ιλίγγους. Δεν

έχει επισκεφθεί γιατρό της ειδικότητας αυτής.

ΜΥΤΗ-ΚΟΛΠΟΙ ΠΡΟΣΩΠΟΥ : Αναφέρει ότι σε ηλικία δεκατριών ετών έκανε

επέμβαση αφαίρεσης των αμυγδαλών.

ΑΥΤΙΑ : Δεν αναφέρει προβλήματα ακοής. Δεν έχει επισκεφθεί ιατρό ΩΡΛ.

ΜΑΤΙΑ : Δεν αναφέρει προβλήματα από τα μάτια όπως μυωπία, πρεσβυωπία. Δεν
φοράει γυαλιά και δεν έχει επισκεφθεί οφθαλμίατρο.

ΣΤΟΜΑ-ΛΑΡΥΓΓΑΣ : Αναφέρει ότι φοράει ξένη οδοντοστοιχία.

ΤΡΑΧΗΛΟΣ : Δεν αναφέρει κάτι το παθολογικό, όπως όζους.

ΛΕΜΦΑΔΕΝΕΣ : Δεν αναφέρει προβλήματα από τους λεμφαδένες.

ΜΑΣΤΟΙ : Δεν αναφέρει προβλήματα από τους μαστούς, όπως μαστίτιδες, λιπώματα,
κύστεις.

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ : Δεν αναφέρει προβλήματα από το αναπνευστικό , όπως

δύσπνοια, έντονο βήχα. Δεν έχει επισκεφθεί παθολόγο.

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ : Δεν αναφέρει αρτηριακή υπέρταση, υπόταση. Δεν έχει

επισκεφθεί γιατρό της ειδικότητας αυτής.

ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΟ : Δεν αναφέρει προβλήματα όπως διάρροια, έμετοι,

δυσκοιλιότητα. Δεν έχει επισκεφθεί γαστρεντερολόγο.

ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ-ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ : Αναφέρει συχνή αιμορραγία από τον κόλπο η

οποία την οδήγησε σε γυναικολόγο.

ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ: Δεν αναφέρει προβλήματα όπως επίσχεση ούρων, συχνουρία,

νυκτουρία, ακράτεια ούρων. Δεν έχει επισκεφθεί ουρολόγο.

ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΚΟ : Δεν αναφέρει προβλήματα με το θυρεοειδή αδένα. Δεν έχει

επισκεφθεί ενδοκρινολόγο.

ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ : Δεν αναφέρει προβλήματα όπως πόνους στις αρθρώσεις,

οσφυαλγία, ισχιαλγία. Δεν έχει επισκεφθεί ορθοπαιδικό.

56
 ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ : Δεν αναφέρει θρομβοφλεβίτιδα, κιρσούς. Δεν έχει
επισκεφθεί γιατρό της ειδικότητας αυτής.

ΝΕΥΡΙΚΟ : Δεν αναφέρει προβλήματα από το νευρικό σύστημα. Δεν έχει

επισκεφθεί νευρολόγο.

ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΟ : Δεν αναφέρει διαταραχές της πήξης του αίματος.

ΨΥΧΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ : Καλή.

57
 ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΙΕΡΑΡΧΗΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ.

1) Άλγος στο σημείο της επέμβασης με ένταση 8 σε δεκάβαθμη κλίμακα

2) Πυρετός 38,7οC με θερμομέτρηση από τη μασχάλη

3) Κίνδυνος εμφάνισης επιπλοκών από την αντλία πόνου (ναυτία, έμετος)

4) Κίνδυνος εμφάνισης αιμορραγίας του τραύματος

5)Κίνδυνος εμφάνισης λοίμωξης από το τραύμα

6) Κίνδυνος εμφάνισης φόβου και άγχους λόγω της επέμβασης

7) Κινητοποίηση

8) Διατροφική υποστήριξη

58
 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΤHΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ
ΔΙΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙ- ΝΟΣΗΛΕΥΤΙ- ΕΚΤΙΜΗΣΗ

Η Ι ΣΚΟΠΟΙ ΣΜΟΣ ΚΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩ
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Ν ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ
ΑΡΡΩΣΤΟΥ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤ
Α ΑΝΑΓΚΕΣ
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤ
Α
1. Άλγος στο -Να -Να εκτιμηθεί η -Εκτιμήθηκε η -Ανακουφίστηκε η
σημείο της αντιμετωπιστεί το ένταση του άλγους ένταση του ασθενής από το
επέμβασης με άλγος. με βάση την άλγους σύμφωνα άλγος σύμφωνα με
ένταση 8 σε κλίμακα του με την κλίμακα τα λεγόμενά της.
δεκάβαθμη άλγους. του άλγους.
κλίμακα.
-Να τοποθετηθεί η -Τοποθετήθηκε η
ασθενής στο ασθενής στο
κρεβάτι σε θέση κρεβάτι της σε
που να την βοηθά θέση που της
στη μείωση του προκαλεί
άλγους. ανακούφιση
(ύπτια)
-Να μετρηθούν τα
ζωτικά σημεία της -Μετρήθηκαν τα
ασθενούς (ΑΠ, ζωτικά σημεία
σφίξεις) της ασθενούς.

-Να χορηγηθούν -Χορηγήθηκε 1

παυσίπονα στην amp
ασθενή σύμφωνα παρακεταμόλη
με τις ιατρικές 1gr σε 100cc N/S
οδηγίες. 0,9% στάγδην
σύμφωνα με τις
Παρακεταμόλη ιατρικές οδηγίες.
1gr x 4 i.v. σε 100
cc N/S στάγδην
2.Πυρετός -Nα -Να τοποθετηθούν -Τοποθετήθηκαν -Αντιμετωπίσθηκε ο
38,7οC με αντιμετωπιστεί ο ψυχρά επιθέματα ψυχρά επιθέματα πυρετός
θερμομέτρηση πυρετός στο μέτωπο και τις στο μέτωπο και
από τη μασχάλη μασχάλες της τις μασχάλες της Μετά από 1 ώρα
ασθενούς ασθενούς 37,3 οC σε μέτρηση
από τη μασχάλη
-Να γίνεται συχνός -Έγινε αερισμός
αερισμός του του δωματίου της
δωματίου της ασθενούς
ασθενούς
-Έγινε αλλαγή
-Να γίνει αλλαγή στα

59
 στα κλινοσκεπάσματα
κλινοσκεπάσματα
-Έγινε μέτρηση
-Να γίνει μέτρηση του ισοζυγίου
του ισοζυγίου υγρών της
υγρών ασθενούς
(προσλαμβανόμενα
-αποβαλλόμενα -Χορηγήθηκε 1
υγρά) amp
παρακεταμόλη σε
-Να χορηγηθούν 100cc N/S 0,9%
αντιπυρετικά επί πυρετού πάνω
(παρακεταμόλη από 38ο C
1gr iv σε 100cc N/ σύμφωνα με τις
S στάγδην) επί ιατρικές οδηγίες.
πυρετού πάνω από
38οC σύμφωνα με
τις ιατρικές
οδηγίες)

3. Κίνδυνος -Να προληφθούν -Ενημέρωση της -Ενημερώθηκε η -Προλήφθηκε ο

εμφάνισης οι επιπλοκές από ασθενούς για τυχόν ασθενής για κίνδυνος εμφάνισης
επιπλοκών από την αντλία πόνου επιπλοκές από τη τυχόν επιπλοκές επιπλοκών από την
την αντλία (ναυτία, έμετος) χρήση της αντλίας από την χρήση αντλία πόνου
πόνου (ναυτία , πόνου. (bolus της αντλίας (ναυτία, έμετος)
έμετος) δόση) πόνου.

-Μέτρηση των -Μετρήθηκαν τα

ζωτικών σημείων ζωτικά σημεία
της ασθενούς. της ασθενούς.

-Χορήγηση -Χορηγήθηκε
αντιεμετικού αντιεμετικό
φαρμάκου φάρμακο
ενδοφλεβίως ενδοφλεβίως
σύμφωνα με τις σύμφωνα με τις
ιατρικές οδηγίες ιατρικές οδηγίες.

Μετοκλοπραμίδη Μετοκλοπραμίδη
10 mg σε αμπούλα 10 mg σε
των 2 ml x2 αμπούλα των 2
(primperan) bolus. ml x2
(primperan) bolus
-Ενημέρωση του
αναισθησιολόγου -Ενημερώθηκε ο
για τις επιπλοκές αναισθησιολόγος
από την αντλία για τις επιπλοκές
πόνου. από την αντλία
πόνου.
4. Κίνδυνος -Να προληφθεί ο -Συχνή -Έγινε συχνός -Προλήφθηκε ο

60
εμφάνισης κίνδυνος παρακολούθηση έλεγχος στα κίνδυνος εμφάνισης
αιμορραγίας από εμφάνισης των επιθεμάτων επιθέματα του αιμορραγίας από το
το τραύμα. αιμορραγίας από του τραύματος για τραύματος και τραύμα.
το τραύμα διαβροχή ενημερώθηκε
έγκαιρα ο
θεράπων ιατρός.
5. Κίνδυνος -Να προληφθεί ο -Να ελέγχονται τα - Ελέχθησαν τα -Προλήφθηκε ο
εμφάνισης κίνδυνος επιθέματα του επιθέματα του κίνδυνος εμφάνισης
λοίμωξης από το εμφάνισης τραύματος για τραύματος για λοίμωξης στην
τραύμα λοίμωξης από το εκροή υγρών εκροή υγρών ασθενή
τραύμα
-Να γίνει έλεγχος Έγινε έλεγχος
των χειλέων του των χειλέων του
τραύματος για τραύματος για
σημεία λοίμωξης: σημεία λοίμωξης:
ερυθρότητα, ερυθρότητα,
οίδημα, εκροή οίδημα, εκροή
υγρών ή πύου υγρών ή πύου

-Να τεθεί η -Τέθηκε η

ασθενής σε 3ωρη ασθενής σε 3ωρη
θερμομέτρηση θερμομέτρηση

-Να μετρηθούν τα -Μετρήθηκαν τα

ζωτικά σημεία της ζωτικά σημεία
ασθενούς (ΑΠ, της ασθενούς
σφίξεις) (ΑΠ, σφίξεις)

Να γίνονται οι -Έγιναν οι
αλλαγές του αλλαγές στο
τραύματος με τραύμα με
άσηπτη τεχνική άσηπτη τεχνική

- Να χορηγηθεί -Χορηγήθηκε
ενδοφλέβια ενδοφλέβια
αντιβίωση τα δύο αντιβίωση τα δύο
πρώτα 24ωρα πρώτα 24ωρα
(κεφουροξίμη 1,5 (κεφουροξίμη 1,5
gr x3 σε 20cc N/S gr x3 σε 20cc N/S
0,9%, αμικασίνη 0,9%, αμικασίνη
1gr το 24ωρο σε 1gr το 24ωρο σε
100cc N/S 0,9% 100cc N/S 0,9%
και μετρονιδαζόλη και
500mg x3) μετρονιδαζόλη
500mg x3)

6. Κίνδυνος -Να μειωθεί ο -Να γίνει -Έγινε -Η ασθενής

εμφάνισης φόβος και το αξιολόγηση των αξιολόγηση των εμφανίζει μείωση
φόβου και άγχος της σημείων του σημείων του του φόβου και του
άγχους λόγω της ασθενούς άγχους και άγχους και άγχους σύμφωνα με

61
επέμβασης εφαρμογή μέτρων εφαρμόστηκαν τα λεγόμενά της
για την μέτρα για την
αντιμετώπισή του αντιμετώπισή του

-Να διατηρηθεί -Διατηρήθηκε

ήρεμος και ήρεμος και
υποστηρικτικός υποστηρικτικός
τρόπος τρόπος
συμπεριφοράς συμπεριφοράς
προς την ασθενή προς την ασθενή
με απαλό και με απαλό και
καθησυχαστικό καθησυχαστικό
τόνο στη φωνή τόνο στη φωνή

-Να γίνει -Έγινε

προσπάθεια να προσπάθεια να
λυθούν τυχόν λυθούν τυχόν
απορίες της απορίες της
ασθενούς μέσα στο ασθενούς μέσα
πλαίσιο των στο πλαίσιο των
δυνατοτήτων των δυνατοτήτων των
νοσηλευτών για νοσηλευτών για
ενημέρωση ενημέρωση

-Να ενημερωθούν -Ενημερώθηκαν

οι συνοδοί της οι συνοδοί της
ασθενούς να μη ασθενούς να μη
μεταφέρουν το μεταφέρουν το
δικό τους άγχος δικό της άγχος
στην ασθενή στην ασθενή
7. Κινητοποίηση -Να Να εκτιμηθεί η όλη -Εκτιμήθηκε η -Έγινε επιτυχώς η
κινητοποιηθεί η κατάσταση της κατάσταση της κινητοποίηση της
ασθενής μετά τα ασθενούς ώστε να ασθενούς για ασθενούς
πρώτα 24ωρα ξεκινήσει κινητοποίηση
κινητοποίηση
-Κλήθηκε ο
-Να κληθεί φυσικοθεραπευτή
φυσικοθεραπευτής ς του ιδρύματος
που θα βοηθήσει για να βοηθήσει
την ασθενή ώστε την ασθενή με
να κινητοποιηθεί την κινητοποίησή
της
-Να διδαχθεί η
ασθενής και οι -Διδάχθηκε η
συνοδοί της για ασθενής και οι
τον τρόπο συνοδοί της τον
κινητοποίησης της τρόπο με τον
ασθενούς οποίο θα
κινητοποιηθεί
8. Διατροφική -Να τρέφεται η -Να ερωτηθεί η -Ρωτήθηκε η -Η ασθενής τρέφεται

62
υποστήριξη της ασθενής σωστά ασθενής για τις ασθενής για τις σωστά και σύμφωνα
ασθενούς και σύμφωνα με τροφές που θα τροφές που θα με τις προτιμήσεις
τις προτιμήσεις ήθελε να ήθελε να της
της καταναλώνει κατά καταναλώνει
τη διάρκεια της κατά τη διάρκεια
νοσηλείας της της νοσηλείας της

-Να ενημερωθεί η -Ενημερώθηκε η

διαιτολόγος του διαιτολόγος του
ιδρύματος για τις ιδρύματος για τις
προτιμήσεις της προτιμήσεις της
ασθενούς στο ασθενούς στο
φαγητό και να τις φαγητό και τις
προσαρμόσει προσάρμοσε
σύμφωνα με τις σύμφωνα με τις
οδηγίες των οδηγίες των
γιατρών γιατρών

63
 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. www.hatzirafail.gr/καρκίνος μήτρας-ενδομητρίου.
2. www.care.gr/post/791/karkinos somatos tis mitras
3 Moore K. Κλινική Ανατομία. 3η έκδοση. Αθήνα :Ιατρικές εκδόσεις Π. Χ.
Πασχαλίδης. 1998; Τόμος 1ος
4. www.slide share.net /dimxanthop/ss 12067759 Ανατομία-φυσιολογία
5. Λώλης Δ. Γυναικολογία και Μαιευτική. Αθήνα: Επιστημονικές εκδόσεις Γ.
Παριζιάνου. 1995; Τόμος 1ος
6. antisyllipsi.olg.gr/htm/index.aspx?pageid=6 Το γυναικείο γεννητικό σύστημα
7. www.prokopakis.com/anatomia.html
8. www.elina papadoroulou
9.
www.ivf-embryo.gr/gynaikologia/.../anatomia gennitikoy-systimatos
10. Watson R. Ανατομία και φυσιολογία για νοσηλευτές. 12η έκδοση. Αθήνα:
Ιατρικές εκδόσεις Δ. Λαγός. 2007;
11. www.slide share.net/iatreioiatreio/ss -18398466
12. Μανταλενάκης Σ. Σύνοψη μαιευτικής και γυναικολογίας. Αθήνα: Επιστημονικές
εκδόσεις Γ. Παριζιάνος. 1985;
13. Μεσσήνης Ι. Επίτομη μαιευτική και γυναικολογία. MD communications. 2005;
Κεφ.51
14. www.healthier world.gr
15.www.gaiamaternity.gr/MD/sites/default/files/pdf/protocols/karkinos
%20endomitriou.pdf
16. www.ivf-embryo.gr/gynaikologia/gynaikologika-kairkinoi/karkinos endomitriou

64