«Η Ελλάδα μετά την διακοσιοστή επέτειο του 1821.

Το αίτημα της
Αποκέντρωσης και οι γεωπολιτικές προκλήσεις»

Σχολιάζει ο συνεργάτης του «δ» και φιλόλογος Ευθύμιος Αθ. Κουφογιάννης

«Τροφή» για διάλογο και προβληματισμό αποτέλεσε η πρώτη εκδήλωση της νεοσυσταθείσας
Τρικαλινής Λέσχης Προβληματισμού που αφορούσε το μέλλον της Ελλάδας μετά τα πρώτα
διακόσια χρόνια της επανάστασης που της χάρισε την κρατική οντότητα στον παγκόσμιο
χάρτη. Οι προσκεκλημένοι ομιλητές Στέφανος Μάνος, π. υπουργός και γνωστός
φιλελεύθερος πολιτικός και ο Γιώργος Πρεβελάκης, καθηγητής της Γεωπολιτικής του
πανεπιστημίου της Σορβόννης περιέγραψαν γλαφυρά για το πως έβλεπαν και πως
εξακολουθούν να βλέπουν το μέλλον της Ελλάδας. Ο Στ. Μάνος αφηγήθηκε προσωπικά του
βιώματα ως πολιτικός που η φιλελεύθερη ιδεολογία του πολεμήθηκε ακόμη και από
πολιτικούς συνοδοιπόρους του και κυρίως εστίασε στην μεγάλη ευκαιρία που χάθηκε για τη
σύγχρονη ανάπτυξη της Ελλάδας με τον νόμο του 1979 που κατήρτισε ο ίδιος ως υπουργός
χωροταξίας και περιβάλλοντος, ο οποίος αν και πέρασε στην εφημερίδα της κυβέρνησης δεν
εφαρμόστηκε ποτέ. Αυτός ο νόμος προέβλεπε την αποκέντρωση των κρατικών υπηρεσιών
που βρίσκονται στην Αθήνα και γενικά περιέγραφε ένα σχέδιο ισόρροπης ανάπτυξης της
χώρας με έμφαση στην περιφέρεια ώστε να αποσυμφορηθεί το ήδη από τότε
«υδροκεφαλικό» κράτος της Αθήνας. Δυστυχώς, όμως δεν υποστηρίχθηκε ποτέ από τις
επόμενες κυβερνήσεις κι έμεινε στα «χαρτιά». Αυτός ο νόμος συντάχθηκε από ανθρώπους
που έβλεπαν μπροστά στο μέλλον κι είχαν πρωτοποριακές ιδέες για την εποχή τους που
εξακολουθούν να είναι και σήμερα. Αλλά δυστυχώς στη νεότερη Ελλάδα από τη δολοφονία
του Καποδίστρια μέχρι και τη συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι πρωτοποριακές
ιδέες και οι πρωτοπόροι δημιουργοί τους όχι μόνο δεν γίνονται αποδεκτοί αλλά
εξοστρακίζονται από τον δημόσιο βίο ως «ενοχλητικοί». Ο Στ. Μάνος τόνισε επίσης, ότι η
σύγχρονη «κατάρα» του νεοελληνικού κράτους είναι η δαιδαλώδης γραφειοκρατία, ένα
πλέγμα νόμων και ρυθμίσεων που προστατεύουν συντεχνιακές ομάδες σε βάρος του γενικού
δημόσιου συμφέροντος, εμποδίζουν να παρθεί έγκαιρα μια οποιαδήποτε ωφέλιμη απόφαση
και κρατούν τη χώρα μονίμως στην οπισθοδρόμηση. Στο τέλος της ομιλίας του
υπεραμύνθηκε της διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας των δήμων ώστε η τοπική
αυτοδιοίκηση να ξεφύγει από τον ασφυκτικό έλεγχο της κεντρικής διοίκησης και να υπάρχει
ουσιαστικός έλεγχος των πεπραγμένων των δημοτικών αρχόντων από ενεργούς δημότες.

Από τη δική του πλευρά ο καθηγητής Γ. Πρεβελάκης, στενός συνεργάτης του Σ. Μάνου κατά
καιρούς, αιφνιδίασε με τη θέση του ότι αυτό που έζησαν οι Έλληνες από τη μεταπολίτευση
μέχρι σήμερα δεν ήταν η κανονικότητα αλλά η εξαίρεση στον ιστορικό κανόνα όπως κι αυτό
που βίωσαν οι δυτικοευρωπαίοι γενικότερα μεταπολεμικά. Δηλαδή μια μακρά περίοδο
ειρήνης, ευημερίας και σταθερής δημοκρατίας. Σήμερα, όμως, τόσο στη γειτονιά της
Ελλάδας, στη Μέση Ανατολή, όσο και γενικότερα στην Ευρώπη επικρατεί μια ρευστότητα
που δημιουργεί αβεβαιότητα, ανασφάλεια και θέτει σε κίνδυνο κεκτημένα δεκαετιών.
Ειδικότερα, οι Έλληνες πολίτες από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης της τελευταίας
δεκαετίας μέχρι και τις ανοιχτές προκλήσεις της γειτονικής Τουρκίας, άρχισαν να
αντιλαμβάνονται ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο: ούτε το υψηλό βιοτικό επίπεδο, ούτε η
ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή και επομένως οι συνθήκες για μια ευρύτερη ανάπτυξη κι
ακόμη πιο αισιόδοξη προοπτική. Επισήμανε τους κινδύνους από την άνοδο του λαϊκισμού
στην Ευρώπη που απειλεί την ευρωπαϊκή ενότητα αλλά και από μια ενδεχόμενη
αποσταθεροποίηση της Τουρκίας που θα φέρει σε δύσκολη θέση την Ελλάδα. Τόνισε βέβαια
ότι πάντα υπάρχουν ευκαιρίες μέσα στην κρίση που μπορούν να εκμεταλλευτούν προς
όφελός τους ακόμα και οι μικρές χώρες αρκεί να έχουν τις κατάλληλες η γεσίες που θα τις
στηρίζουν αποφασιστικά οι λαοί τους.

Συμπέρασμα: η χώρα θα αλλάξει αν αλλάξουν τα κύτταρά της, οι τοπικές κοινωνίες μέσα

από τον διάλογο και τη διαρκή «ζύμωση» ιδεών. Η οικοδόμηση μιας ανοιχτής κι ελεύθερης
κοινωνίας είναι δύσκολη αλλά όχι ανέφικτη. Όπως και να «αφουγκράζεται» κανείς το μέλλον.
Η πρόκληση για την τρικαλινή λέσχη προβληματισμού και την τρικαλινή κοινωνία είναι
ανοιχτή και διαρκής…