ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİ İÇİN

GEOGEBRA İLE DİNAMİK GEOMETRİ

ETKİNLİKLERİ

Bu etkinlikler Pamukkale Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi ve

Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı Desteği ile yürütülen

Ortaokul Öğrencilerinin Geometrik Düşünme Becerilerinin Dinamik Geometri

Yazılımı Desteği ile Geliştirilmesi
isimli 2016HZL013 numaralı proje kapsamında hazırlanmıştır.
2015 – 2016 Eğitim Öğretim Yılı Bahar dönemi süresine yürütülen projede;

Denizli, İsmail Uslu Ortaokulu 6. Ve 7. Sınıf öğrenilerinden istekli toplam 30 öğreni

haftada en az bir gün Cafer Sadık Abalıoğlu Vakfı tarafından sağlanan bilgisayar donanımlı
ortamda bilgisayar destekli dinamik geometri etkinlikleri üzerinde alışmışlardır.

Proje Koordinatörü: Do. Dr. Tolga KABACA PAÜ Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi

Projede katkısı olan CSA vakfı temsilcileri:

M. Erüment ERDEM CSA Vakfı Üst Kurul Üyesi
Sema YILMAZTÜRK CSA Vakfı Yönetiisi
Büşra ÖZCAN CSA Vakfı Proje Asistanı

Projede bilimsel ve teknik rehberlik görevi üstlenen PAÜ İlköğretim Matematik Eğitimi
Anabilim Dalı Öğrencileri (alfabetik sırada):
Arife KISA
Cennet ÇAVUŞOĞLU
Hale KAYA
İmren KUTLU
Nimet SATILMIŞ
Sultan DEMİRCİLER

Not: Bu kitapıktaki etkinlikler proje süresine kullanılan etkinliklerdir. Etkinlikler eğitimler

devam ederken hazırlandığı iin kavramsal bir sıralamada değil, hazırlanma sırasına göre
düzenlenmiştir.
Etkinliklerde kullanılan GeoGebra dosyalarına http://pau.edu.tr/ime veya
http://www.savakfi.org.tr adreslerinde yer alan Duyurular menüsündeki proje ile ilgili
bağlantıları takip ederek ulaşabilirsiniz.
Etkinlik No: 1

GeoGebra’da araı ile iki noktadan geen bir doğru oluşturunuz ve bu doğrunun dışında bir
yere bir nokta koyunuz ( araını kullanabilirsiniz). Aşağıdaki gibi bir görüntü elde edeeksiniz.

C noktasından geen AB doğrusuna dik olan bir doğru iziniz. Eğer doğru yaptıysanız, C noktasını
hareket ettirdiğinizde, izdiğiniz doğrunun her durumda AB doğrusuna dik olması gerekir.
Daha derin düşünelim:

1-A Dik izme görevini (dik doğru) araını kullanmadan yapmaya alışınız.

Etkinlik No: 2
Artık bir doğruya dik izebiliyorsunuz. Bu fikri kullanarak dinamik bir dikdörtgen iziniz. Dinamik
“hareketli” anlamına gelir. Öyle bir dikdörtgen izin ki şekli nasıl hareket ettirirsek ettirelim
dikdörtgen olmaya devam etsin.
Etkinlik No: 3
Öyle bir yemek masası tasarlamak istiyorsunuz ki; masanın etrafında oturan herkes tam ortada
duran bir yiyeeğe aynı rahatlıkta ulaşabilsin. Yemek masanızın şeklini nasıl seersiniz?

 GeoGebra ortamında verilen uzunlukta doğru parası araını seiniz.

 Grafik alanına ilk tıklamanızın ardından size doğru parasının uzunluğu sorulaaktır.
İstediğiniz değeri yazıp enter’e basınız.

 Başlangı noktası A, bitiş noktası B olan bir doğru parası elde etmiş olaaksınız.
 Sırasıyla A noktasından ve B noktasından tutarak sürüklemeye alışınız.
 Ne gözlemliyorsunuz? Buna göre yemek masası sorusuna tekrar dönerek seilen bir
noktaya eşit uzaklıklardan bahsedilen şekil nasıl bir geometrik şekil olur?

Etkinlik No: 4
GeoGebra aralarını kullanarak bir doğruya paralel doğru izmenin nasıl gerekleştirildiğini
bulunuz. Kullanaağınız ara:

Bu bilgiyi kullanarak dinamik bir paralelkenar iziniz.

Etkinlik No: 5
Şimdi de dinamik bir kare izmeye alışın. Aşağıda ekran görünümü verilen GeoGebra araı ile
dinamik kare şeklini basite elde edebilirsiniz;

Daha derin düşünelim: 5-A) Bu araı kullanmadan dinamik kare izebilir misiniz?
Etkinlik No: 6
GeoGebra’da yatay eksen (x-ekseni) üzerine ügen ve dörtgenlerden oluşan bir ev inşa ediniz.
Bunu yaparken :okgen, :düzgün okgen komutları ya da nokta ve doğru paraları
yardımıyla ügen ve dörtgenler elde edebilirsiniz. Evin tabanının yatay eksen üzerine tam olarak
oturması gerekmektedir. Doğru yaptıysanız aşağıdaki şekle benzer bir eviniz olaaktır.
(Dilerseniz okgeninizin üzerinde sağ tıklayıp özellikleri seerek renk sekmesinden evinizin
rengini de belirleyebilirsiniz.)

A) Evimizin yüksekliğinin ka santimetre olduğunu GeoGebra yardımıyla ölünüz.

B) Evin sadee atısının yüksekliğini ölünüz.
C) Sadee atıya odaklanalım: Bir ügen iziniz. Bu ügeniniz köşelerinden oynatıldığında düzlemde
istediğiniz pozisyona getirilebilen bir ügen olsun. Birka farklı pozisyon aşağıda verilmiştir.

Evinizin atısı bu ügenlerden birisi olsaydı ve tabanı BC kenarı olsaydı her bir konum iin yüksekliğini
nasıl ölerdiniz?
Etkinlik No: 7
“Nesneyi nokta etrafında döndür” isimli GeoGebra araını (yanda ekran
görünümü verilmiştir.) kullanarak bir matematiksel nesneyi (nokta, doğru,
doğru parası, okgen gibi) istenen bir nokta etrafında, istenen aı kadar
döndürebilirsiniz. Bu araı kullanarak eşitli döndürme alışmaları yapalım.
Aşağıda bir örnek verilmiştir.

 Çokgen araını kullanarak bir ügen oluşturunuz ve koordinat

eksenlerinin kesiştiği noktaya bir nokta yerleştiriniz.

 “Nesneyi nokta etrafında döndür” araını

kullanarak ABC ügenini D noktası etrafında 90
deree döndürünüz.
Döndürme sırasında döndürme aısı
sorulduğunda deree anlamına gelen 
işaretini silmemeye özen gösteriniz.

 ABC ügeninin döndürülmüş hali ABC

şeklinde isimlendirilmiş olarak görüneektir.

ABC ügeninin 90 dereelik döndürülmüş hali tahmin ettiğiniz gibi mi görünüyor? ABC ügeni ile
oynayarak gözlemleyiniz.

Not: Dilerseniz GeoGebra grafik alanının ızgara görünümünü aabilirsiniz.

Etkinlik No: 8
Döndürme aısını sonradan değiştirebileek bir özellik öğrenelim.

 Sürgü isimli GeoGebra araını seerek. Grafik alanında boş bir

yere tıklayınız. Aşağıdaki gibi bir penere aılaak. (Sürgü araı belli
bir aralıkta değişen sayıları temsil eden bir harf oluşturmamızı
sağlar)
 Aılan penerede; minimum ve maksimum değerlerine sırasıyla 0 ve
360 yazalım ve Tamam düğmesine tıklayalım. Bu sayede 0 ile 360
arasında değişen, adı a olan bir sürgü üretmiş olaaksınız.
 GeoGebra aralarının en solunda yer alan “taşı” araını
setiğinizde sürgüyü hareket ettirebileeksiniz.
 Öneki etkinlikteki ügen döndürme alışmasını aynen
tekrarlayın. Bu sefer size aı sorulduğunda a yazın. Deree
sembolünü silmemeye dikkat edin.
 Artık a isimli sürgüyü oynatarak döndürme aısını
değiştirdike nasıl bir değişim olduğunu gözlemleyebilirsiniz.

Daha derin düşünelim: Başka matematiksel nesneleri, farklı noktalar etrafında döndürdüğünüz
alışmalar yapın. Örneğin, bir okgeni köşelerinden birisi etrafında döndürün.
Etkinlik No: 9
“Doğruda Yansıt” isimli GeoGebra araını (yanda ekran görünümü verilmiştir.)
kullanarak bir matematiksel nesneyi (nokta, doğru, doğru parası, okgen gibi)
istenen bir doğruda yansıtabilirsiniz. Bu araı kullanarak eşitli yansıtma
alışmaları yapalım. Aşağıda bir örnek verilmiştir.

 Çokgen araını kullanarak bir ügen oluşturunuz ve doğru

oluşturma araı ile bir doğru elde ediniz.

 “Doğruda yansıt” araını kullanarak ABC ügenini DE doğrusunda yansıtınız. Bunun iin “doğruda
yansıt” araı seili iken öne ügene sonra da doğruya tıklamanız yeterli.

 ABC ügeninin yansıtılmış hali ABC şeklinde isimlendirilmiş olarak görüneektir.

 Yansıtma doğrusunu ve ABC ügenini onayarak yansıtılmış ügenin yeni konumunu

gözlemleyiniz.
 Yansıtma doğrusuna simetri doğrusu ismi verilmektedir. Yansıyan şekil, yansıtılan şekil ve simetri
doğrusu arasında nasıl bir ilişki var? Gerekirse uzaklık ölümleri yapabilirsiniz.
 Simetri doğrusunu şeklin iinden geeek şekilde konumlandırın. Aaba şeklin özel bir
durumunda yansıyan şekil ile yansıtılan şekil aynı olur mu?
Etkinlik No: 10
Dinamik bir eşkenar ügen iziniz.
Dinamik bir kare izdiğiniz alışmayı hatırlayınız. Benzer şekilde, “düzgün okgen” araını
kullanarak eşkenar ügen de izebilirsiniz.
Daha derin düşünelim: 10-A) Düzgün okgen araını kullanmadan eşkenar ügen izebilir
misiniz?

Etkinlik No: 11

GeoGebra’da :nokta, :doğru parası ve :aı komutu yardımıyla bir aı oluşturunuz.

:aıortay komutu ile oluşturduğunuz aıyı ortadan ikiye bölen bir doğru elde ediniz.
Elde ettiğimiz aıortay doğrusu aımızın dereesi ka olursa olsun aımızı ortadan ikiye
bölen bir doğru olaaktır.
Daha derin düşünelim: 11-A) aıortay komutunu kullanmadan aıortay elde etmeye alışınız.

Etkinlik No: 12

GeoGebra’da :merkez ve bir noktadan geen ember komutunu kullanarak bir ember elde
ediniz.
Çemberin üzerindeki noktadan embere teğet olaak şekilde bir doğru iziniz. Eğer doğru
yaptıysanız. Bu teğet doğrusunu nereye taşırsak taşıyalım embere teğet kalaak ve emberi
birden fazla noktada kesinlikle kesmeyeektir.

Daha derin düşünelim: 12-A) : Teğet araını kullanmadan teğet izmeye alışınız.

Etkinlik No: 13
Ügen katlama.ggb isimli GeoGebra dosyasını aınız.

Ü boyutlu olarak bir ABC ügeni göreeksiniz. A, B ve C köşelerinden sürükleyerek ügeni serbeste
değiştirebilirsiniz.

Ekranın sol tarafındaki sürgüyü yukarı kaldırdığınızda tüm köşeler BC kenarı üzerinde buluşaak şekilde
ügenin katlandığını göreeksiniz.

Bu katlama netiesinde ügenin i aılarının toplamı ile ilgili hangi bilgiye ulaşırsınız?

Not: Köşelerden oynarken bazı durumlarda ügen kaybolabilir. Bu durumda köşeyi ügenin göründüğü
bir pozisyona getirin.
Etkinlik No: 14

 GeoGebra’da bir dörtgen iziniz (Çokgen araını kullanabilirsiniz)

 Dörtgenin her kenarının orta noktasını bulunuz.

orta nokta veya merkez araını setikten sonra sırayla kenarları temsil eden doğru
paralarına tıklayınız. Her kenarının ortasına birer nokta yerleştirmiş olaaksınız.

 Orta noktaları doğru parası ile birleştiriniz.

 Dörtgeninizin iinde elde ettiğiniz şekil iin ne söyleyebilirsiniz?
 Dörtgeniniz ile serbeste oynayınız. Şekliniz hangi özelliği korumaya devam ediyor?

Etkinlik No: 15-A

 Etkinlik 15a isimli GeoGebra dosyasını aınız.
 Şekildeki dörtgen özel olarak tasarlanmıştır. Köşelerinden tutup hareket ettirebilirsiniz.

 Kenar uzunluklarını uzunluk veya uzaklık araı ile ölün

 Aılarını aı araı ile ölün

 Köşegenlerini oluşturun ve uzunluklarını ölün. Köşegenler arasındaki aıyı ölün.
 Kenarları, aıları, köşegenleri ile ilgili ne tür özellikleri var?
 Bu dörtgene bir isim verin.
İsmini bildiğiniz hangi dörtgendir? İsmini bilmediğiniz bir dörtgen ise siz bir yakıştırma
yapabilirsiniz.
 Bu dörtgeni köşelerinden hareket ettirerek başka hangi özel isimli dörtgen ya da
dörtgenler ele edebilirsiniz?
 Oluşturduğumuz dörtgenlerle ilk şekil arasındaki ilişki nedir? Benzer ve farklı özellikleri
aıklayınız.

Etkinlik No: 15-B

 Etkinlik 15b isimli GeoGebra dosyasını aınız.
 Şekildeki dörtgen özel olarak tasarlanmıştır. Köşelerinden tutup hareket ettirebilirsiniz.

 Kenar uzunluklarını uzunluk veya uzaklık araı ile ölün

 Aılarını aı araı ile ölün

 Köşegenlerini oluşturun ve uzunluklarını ölün. Köşegenler arasındaki aıyı ölün.
 Kenarları, aıları, köşegenleri ile ilgili ne tür özellikleri var?
 Bu dörtgene bir isim verin.
İsmini bildiğiniz hangi dörtgendir? İsmini bilmediğiniz bir dörtgen ise siz bir yakıştırma
yapabilirsiniz.
 Bu dörtgeni köşelerinden hareket ettirerek başka hangi özel isimli dörtgen ya da
dörtgenler ele edebilirsiniz?
  Oluşturduğunuz dörtgenlerle ilk şekil arasındaki ilişki nedir? Benzer ve farklı özellikleri
aıklayınız.

Etkinlik No: 15-C

 Etkinlik 15c isimli GeoGebra dosyasını aınız.
 Şekildeki dörtgen özel olarak tasarlanmıştır. Köşelerinden tutup hareket ettirebilirsiniz.

 Kenar uzunluklarını uzunluk veya uzaklık araı ile ölün

 Aılarını aı araı ile ölün

 Köşegenlerini oluşturun ve uzunluklarını ölün. Köşegenler arasındaki aıyı ölün.
 Kenarları, aıları, köşegenleri ile ilgili ne tür özellikleri var?
 Bu dörtgene bir isim verin.
İsmini bildiğiniz hangi dörtgendir? İsmini bilmediğiniz bir dörtgen ise siz bir yakıştırma
yapabilirsiniz.
 Bu dörtgeni köşelerinden hareket ettirerek başka hangi özel isimli dörtgen ya da
dörtgenler ele edebilirsiniz?
 Oluşturduğunuz dörtgenlerle ilk şekil arasındaki ilişki nedir? Benzer ve farklı özellikleri
aıklayınız.

Etkinlik No: 15-D

 Etkinlik 15d isimli GeoGebra dosyasını aınız.
 Şekildeki dörtgen özel olarak tasarlanmıştır. Köşelerinden tutup hareket ettirebilirsiniz.

 Kenar uzunluklarını uzunluk veya uzaklık araı ile ölün

 Aılarını aı araı ile ölün

 Köşegenlerini oluşturun ve uzunluklarını ölün. Köşegenler arasındaki aıyı ölün.
 Kenarları, aıları, köşegenleri ile ilgili ne tür özellikleri var?
 Bu dörtgene bir isim verin.
İsmini bildiğiniz hangi dörtgendir? İsmini bilmediğiniz bir dörtgen ise siz bir yakıştırma
yapabilirsiniz.
 Bu dörtgeni köşelerinden hareket ettirerek başka hangi özel isimli dörtgen ya da
dörtgenler ele edebilirsiniz?
 Oluşturduğunuz dörtgenlerle ilk şekil arasındaki ilişki nedir? Benzer ve farklı özellikleri
aıklayınız.

Etkinlik No: 15-E

 Etkinlik 15e isimli GeoGebra dosyasını aınız.
 Şekildeki dörtgen özel olarak tasarlanmıştır. Köşelerinden tutup hareket ettirebilirsiniz.

 Kenar uzunluklarını uzunluk veya uzaklık araı ile ölün

  Aılarını aı araı ile ölün
 Köşegenlerini oluşturun ve uzunluklarını ölün. Köşegenler arasındaki aıyı ölün.
 Kenarları, aıları, köşegenleri ile ilgili ne tür özellikleri var?
 Bu dörtgene bir isim verin.
İsmini bildiğiniz hangi dörtgendir? İsmini bilmediğiniz bir dörtgen ise siz bir yakıştırma
yapabilirsiniz.
 Bu dörtgeni köşelerinden hareket ettirerek başka hangi özel isimli dörtgen ya da
dörtgenler ele edebilirsiniz?
 Oluşturduğunuz dörtgenlerle ilk şekil arasındaki ilişki nedir? Benzer ve farklı özellikleri
aıklayınız.

Etkinlik No: 15-F

 Etkinlik 15f isimli GeoGebra dosyasını aınız.
 Şekildeki dörtgen özel olarak tasarlanmıştır. Köşelerinden tutup hareket ettirebilirsiniz.

 Kenar uzunluklarını uzunluk veya uzaklık araı ile ölün

 Aılarını aı araı ile ölün

 Köşegenlerini oluşturun ve uzunluklarını ölün. Köşegenler arasındaki aıyı ölün.
 Kenarları, aıları, köşegenleri ile ilgili ne tür özellikleri var?
 Bu dörtgene bir isim verin.
İsmini bildiğiniz hangi dörtgendir? İsmini bilmediğiniz bir dörtgen ise siz bir yakıştırma
yapabilirsiniz.
 Bu dörtgeni köşelerinden hareket ettirerek başka hangi özel isimli dörtgen ya da
dörtgenler ele edebilirsiniz?
 Oluşturduğunuz dörtgenlerle ilk şekil arasındaki ilişki nedir? Benzer ve farklı özellikleri
aıklayınız.

Etkinlik No: 16
 Geogebra’da herhangi bir ügen izip i aılarını ölünüz. Bu ügeni noktalar ve doğru

paraları yardımıyla oluşturunuz.( :Nokta araı ve :Doğru parası araı )

 Oluşturduğunuz bu ügenin kenar uzunluklarını :Uzaklık veya uzunluk komutu

yardımıyla ölünüz.

 Aynı ügende :Aı komutunu kullanarak i aıları ölünüz.

Artık köşelerinden sürükleyerek şeklini değiştirebileeğiniz bir ügeniniz var.

 Ügeni iki i aısı eşit olaak şekilde düzenlediğinizde kenar uzunlukları hakkında ne
söyleyebilirsiniz?
  Ügenin tüm aıları eşit hale getirildiğinde kenar uzunlukları hakkında ne
söyleyebilirsiniz?
 Ügenin aılarının ölüleri ile kenar uzunlukları arasında ne tür ilişkiler var?

Not: GeoGebra grafik alanında ızgara izgilerini (kareli kğıt gibi gösterme) amanız önerilir.

Etkinlik No: 17
 Dik ügen isimli GeoGebra dosyasını aınız.
 Aşağıdaki ekranı göreeksiniz.

 Bir ABC dik ügeninin her bir kenarının üzerinde birer kare bulunmaktadır. Bu karelerin
iinde alanları yazılıdır.
 A, B ve C köşelerinden sürükleyerek dik ügeni büyütüp küültebilirsiniz.
 Karelerin alanları arasında nasıl bir ilişki vardır? (köşeleri ızgara köşelerine getirirseniz
tam değerler elde edebilirsiniz.)
 Dik aıyı öz kutuuğuna tıklarsanız. Ügen dik aı olmaktan ıkar. Ügenin bu hali ile
karelerin alanları arasındaki özellik aynen devam eder mi?

Etkinlik No: 18

 İlk olarak GeoGebra’da araı ile iki noktadan geen bir doğru oluşturunuz.

 Daha sonra; araını kullanarak, iki noktası doğru üzerinde olaak şekilde bir ügen
iziniz. Aşağıdaki gibi bir şekil elde etmeniz beklenmektedir.
  Şimdi bu şekli doğruda yansıtma zamanı! Şekli doğruda yansıtmak iin (yanda ekran
görünümü verilen) “Doğruda Yansıt” isimli GeoGebra araını kullanınız. (Bu yansıtma iin
sırasıyla okgeni ve doğruyu semeniz yeterli olaaktır.)
 Eğer doğru bir yansıtma işlemi yaptıysanız aşağıdaki gibi bir şekil elde edeeksiniz.

 Haydi, şimdi oluşturduğumuz bu şeklin köşelerinden hareket ettirelim. Neler

gözlemliyorsunuz?

 Gerekirse; : ”Uzaklık veya uzunluk” komutu ile kenar uzunlukları ve : aı

komutu ile aı ölümleri yapabilirsiniz.

A-) Hareket sırasında öneden bildiğiniz özel dörtgenlerden bazılarını elde ettiniz mi?
B-) Oluşan tüm bu şekillerin ortak özelliklerini söyleyebilir misiniz?

Etkinlik No: 19
 İlk olarak GeoGebra’da araı ile iki noktadan geen bir doğru oluşturunuz.
 Daha sonra; araını kullanarak, iki noktası doğru üzerinde olaak şekilde bir dörtgen
iziniz ve bu şekli öneki aşamada oluşturduğunuz doğruya göre yansıtınız.
 Aşağıdaki görüntüleri elde etmeniz beklenmektedir

Şekil-1: Simetrisi alınmadan öne Şekil-2: Simetrisi alındıktan sonra

Şimdi şeklin köşelerinden hareket ettirelim.

A-) Hareket sırasında öneden bildiğiniz özel dörtgenlerden bazılarını elde ettiniz mi?

 Gerekirse; : ”Uzaklık veya uzunluk” komutu ile kenar uzunlukları ve : aı komutu ile aı
ölümleri yapabilirsiniz.

B-) Oluşan tüm bu şekillerin ortak özelliklerini söyleyebilir misiniz?

Etkinlik No:20
Bu etkinlikte bir oyun oynayaaksınız. Oyunun ekranında bir Palmiye ağaı ve Peter Pan
göreeksiniz.
“Yeni Soru” düğmesine her bastığınızda sağ taraftaki Palmiye ağaının yeri değişeek.
Peter Pan’in hazineyi bulmasına yardımı olun .
Doğru yaptığınızda “TEBRİKLER” yazısı ile karşılaşaaksınız.
Düzlemde ötelemeler geometri de önemli bir beeridir. Ötelemeyi tamamen anlayana kadar
oyuna devam ediniz.

Etkinlik No: 21
Bu etkinlikte bir oyun oynayaaksınız. Oyunun ekranında AYNA rolünde bir doğru ile doğrunun
sağında ve solunda birer ügen göreeksiniz.
Aynanın sağ tarafındaki gerek nesne, solundaki de bunun yansıması olaak şekilde sol taraftaki
ügeni doğru yere yerleştirmeniz gerekiyor.
Aynayı temsil eden doğruya simetri doğrusu ismi de verilir. Bir nesnenin verilen bir doğruya
göre simetrisini bulmak matematikte önemli bir beeridir. Simetri bulmayı tamamen anlayana
kadar oyuna devam ediniz.

Etkinlik No: 21-A

21 Numaralı etkinlikte bahsedilen oyunda, aynayı (simetri doğrusunu) 45o’lik eğik bir konuma
getiriniz (aşağıdaki gibi).
Bu hali ile oyun daha da zorlaşaak. Bu durumda yansımayı araştırmak iin GeoGebra’nın uygun
aralarından yararlanabilirsiniz. (doğru izme, dik doğru izme gibi)
Etkinlik No: 22
Dikdörtgen şeklindeki bir bölgenin alanını nasıl
hesapladığınızı hatırlayınız.

Kısa kenar uzunluğu ile uzun kenar uzunluğunu niin

arparız?
Şimdi paralelkenar şeklindeki bir bölgenin alanını nasıl hesaplayaağımızı öğreneeğiz.

 Paralelkenar isimli geogebra dosyasını aınız.

 Bir paralelkenar göreeksiniz. Bu paralelkenarın alanının ka birim kare olduğunu merak
ediyoruz.
 Nasıl hesaplarsınız?
 Paralelkenarı B ve C
noktaları ile farklı
konumlara ve büyüklüklere
getirebilirsiniz. İsterseniz
yüksekliğini de
değiştirebileeğiniz bir
nokta göreeksiniz.
 Eğer alanı hesaplayamadıysanız A noktasını sağ tarafa doğru kaydırabildiğiniz kadar
kaydırın. Ne oldu?
 Son elde ettiğiniz şeklin alanını hesaplamak ile paralelkenarın alanını hesaplamak aynı
sonuu verir mi? Neden?
 Paralelkenarın alanı ile ilgili genel bir kural fark ettiniz mi? Bu genel kural nedir?

Etkinlik No: 23
“Ügen” isimli GeoGebra dosyasını aınız.
Ügen şeklindeki bir ismin bir yüzü renkli kğıt ile kaplanaaktır. Size ka   lik kğıda
ihtiyaımız vardır?
Not: Ügenin izildiği ortamdaki kareler 1 birim karedir.
Nasıl bir hesaplama yaptınız?
Şimdi de sürgüyü hareket ettiriniz. Neler gözlemlediniz? Gözleminiz ügenin alanını
hesaplamanıza yardımı oldu mu?
Ügenin alanı hakkında nasıl bir yorum yapabilirsiniz?
Oluşan dikdörtgenin alanı ile ABC ügeninin alanı arasında nasıl bir ilişki vardır?
Not: Ügeni köşelerden istediğiniz gibi değiştirebilirsiniz. Herhangi bir ügenin alanını nasıl
hesaplarsınız? Genel bir kural söyleyebilir misiniz? Niin?
Etkinlik No: 24
Dikdörtgen ve karenin alanını hesaplarken iki kenar uzunluğunu arparız. Sebebini hi
düşündünüz mü?
Öne Etkinlik No.24, sonra Etkinlik no.24.A isimli GeoGebra dosyaları üzerinde alışarak;

 GeoGebra dosyalarındaki şekillerin iine tıklayınız. Her tıklamanızda bir birim kare
oluşaak. Bu şekiller hangi okgendir?
 Şekillerin iini tamamen birim kareler ile doldurduğunuzda ka adet birim kare ile
kaplandığını bulmaya alışınız.
 Birim kare sayısını tek tek sayarak mı buldunuz? Başka türlü nasıl bulabilirsiniz?
 Bir okgeni kaplayan birim kare sayısı okgenin hangi ölüsünü ifade eder?
 Şekillerin tamamını doldurmadan ka birim kare ile kaplanaağını bulabilir misiniz?

Etkinlik No: 25
 Boş bir GeoGebra sayfası aınız.
 Çokgen araını kullanarak kenar sayısı 3 ten büyük birbirinden farklı kenar sayılı 2 okgen
iziniz.
 Çizdiğiniz okgenlerin iine birer nokta koyunuz.
İki okgen iin de;

 Köşe noktaları ile iindeki noktayı birleştiren doğru paraları iziniz.

 Çizdiğiniz doğru paraları okgenlerin iinde hangi okgenleri oluşturdu?
 Bu okgenlerin sayısı ne kadardır?
 Bu okgenin i aıları toplamını biliyor musunuz? Biliyorsanız katır?
 Bu okgenin i aıları toplamının yardımıyla büyük okgenin i aıları toplamını bulabilir
miyiz?
 Bulabilirsek nasıl buluruz? Defterinizde aıklayınız.
Örneğin, bir beşgenin ve yedigenin i aıları toplamı katır?

Not: Bilgisayarlardaki klasörün iinde yansıma ve yükseklik isimli videolar bulaaksınız. Bu

videolar öneki etkinlikler ile ilgili bilgiler iermekte. Bu videoları izleyiniz.
Hangi etkinlikler ile ilgili ise öğrendiğiniz yeni bilgileri kullanarak bu etkinliklerle yeniden
alışabilirsiniz.
Etkinlik No: 26
Sevgili küük bilim insanları ve geleeğin büyük kşifleri;
Bu etkinliğimizde sizinle ok ilgin keşifler yapaağız. 
Önelikle “ügen hakkında” isimli GeoGebra doyasını aalım. Gördüğünüz ügen, dinamik bir
ügendir.
Bu ügenin kenar uzunlukları sayfanın sağ üst köşesinde bulunan sürgüler yardımıyla
değiştirilebilmektedir.
Not: Ügen ekrana sığmayaak kadar büyük olursa farenin üzerinde tekerlek ile ekranı
küültebilir ya da büyütebilirsiniz.

 Kenar uzunlukları ile oynadığınızda ügenin nasıl değiştiğini gözlemleyiniz. Dikkat ekii
bulduğunuz durumlar olursa defterinize not ediniz. Sebeplerinin ne olabileeğini
aıklayınız.
 Bazı durumlarda ügen kaybolaak! Bunun sebebini aıklayabilir misiniz?
o Örneğin kenar uzunlukları 1, 7 ve 9 birim olan ügen elde edemeyeeksiniz.
Ügen elde etmek iin kenar uzunluğunu nasıl değiştirmek gerekir?
o Bir ügen elde edebilmek iin kenar uzunluklarının nasıl seilmesi gerektiği ile
ilgili bir genelleme yapabilir misiniz?
Şimdi aynı dosyayı kullanarak Etkinlik 27’ye devam edebilirsiniz 

Etkinlik No: 27
“ügen hakkında” isimli GeoGebra doyasını aalım.
Ekranın sol tarafındaki işaret kutularının her biri; ügenin farklı bir elemanını ve bu elemanlarla
ilgili durumları keşfetmemize yardım etmek iin var.
DİKKAT! Etkinliğimiz uzun bir etkinlik olduğu iin dilerseniz para para uygulayabilirsiniz. 
o Haydi, keşfimiz başlasın!
İyi bir kşif, gözlemlerini not eden ve bunların sonuunda ıkarım yapan kşiftir. Öyleyse
defterlerimizi ve kalemlerimizi ıkaralım ve etkinliğimizin her adımında gözlemlerimizi not
edelim.

 Sürgülerle oynayarak herhangi bir ügen elde edelim.

Bu ügeni defterinize izerek, bir köşesi ile bu köşenin karşısındaki kenarı birleştiren en kısa
doğruyu keşfetmeye alışın. Bu işlemi her köşe ve kenar iin gerekleştirin. Keşfinizin doğru
olup olmadığını yükseklikler kutuuğuna tıklayarak öğrenebilirsiniz.
 Sürgülerle oynayarak herhangi bir ügen elde edelim.
Bu ügeni defterinize izerek, bir köşesi ile bu köşenin karşısındaki kenarın orta noktasını
birleştiren doğruyu keşfetmeye alışın. Bu işlemi her köşe ve kenar iin gerekleştirin.
Keşfinizin doğru olup olmadığını kenarortaylar kutuuğuna tıklayarak öğrenebilirsiniz.
 Kenarortaylar görünür halde iken ügenimizin kenar uzunluklarını değiştirin ve
kenarortayların ilişkisini ineleyin. Keşiflerinizi not almayı unutmayın. 
(Bu keşfinizi bitirdikten sonra diğer keşfe geerken kutuuğa tekrar tıklayıp
ügenin bu elemanlarını görünmez yaparsanız bir diğer keşfinizi daha rahat
yapabilirsiniz.)
 Sürgülerle oynayarak tekrar bir ügen elde edin.
Bu ügeni defterinize izerek, her bir kenarların orta noktasından izilebileek dik doğruyu
keşfetmeye alışın. Keşfinizin doğru olup olmadığını kenar orta dikmeler kutuuğuna
tıklayarak öğrenebilirsiniz.
 Kenar orta dikmeler görünür halde iken ügenimizin kenar uzunluklarını
değiştirin ve kenar orta dikmelerin ilişkisini ineleyin. Keşiflerinizi not almalısınız.
 Ügenin köşelerinden geen emberin ügenin elemanlarıyla ilişkisini
ineleyin ve keşiflerinizi defterinize not alın.
 Sürgülerle oynayarak herhangi bir ügen elde edin.
 Aıortaylar görünür halde iken ügenimizin kenar uzunluklarını değiştirin ve
aıortayların ilişkisini ineleyin.
 Şimdi bu ügeni bir karton parası gibi düşünün, bu karton parasından
kesebileeğimiz en büyük daireyi tahmin edebilir misiniz? Defterinize
iziniz. “Ügenin iine izilebileek en büyük ember” kutuuğuna
tıklayarak evabınızın doğru olup olmadığını kontrol edin.
 Şimdi de bu emberin aıortaylarla ilişkisini ineleyiniz.
 Şimdi Ügenin bütün elemanlarını görünür yaparak ügenin kenar uzunluklarıyla
oynayın. Hangi durumlarda bu elemanlar birbirine benzer ya da eş oluyor ineleyin.
Gözlemlerinizi not almayı unutmayın. 
 Dinamik uygulamayı tekrar kullanarak aşağıdaki sorulara evap vermeye alışın.
o Ügenin hangi elemanları her zaman ügenin iinde kesişir?
o Ügenin köşelerinden geen emberin merkezi hangi elemanların kesişim
noktasıdır?
o Ügenin tüm kenarlarına aynı anda teğet olan emberin merkezi hangi
elemanların kesişim noktasıdır?
o Hangi tip ügenlerde kenarortay, aıortay, yükseklik ve kenarorta dikmeler aynı
doğrulardır?
Etkinliğimiz burada sona ermiştir. Umarız eğlenmişsinizdir.
Etkinlik No: 28
Zorro bir adalet savaşısıdır. İsminin baş harfi olan Z harfini
savaşaağı düşmanların bulundukları yere kılııyla kazıyarak
geldiğini ve planlarını bozaağını söyleyen bir Z harfi
bırakmaktadır. Fakat kılııyla duvarlara Z harfi kazırken
düşmanların onu fark etmesi ihtimali arttığından Zorro bu
işi daha sessiz halledebilmek iin yapışkan kğıtlar üzerine Z
harfi bastırıp bu kğıtları da savaş alanına sessize
yapıştırarak imzasını bırakmak istiyor.

Zorro’nun bunu yapaak ok fazla vakti yok ünkü dünyada

savaşılması gereken ok fazla adaletsizlik var. Bunu onun
iin sen tasarlar mısın?
 Zorro adaleti simgelemesi iin bu Z harfinin
iindeki dar aıların noktaların yerleri değişse bile
eşit olmasını istiyor.
 Aıların ka deree olduğu önemli değil eşit
olmaları ise ok önemli.
 Bu iki aının eşitliğini nasıl elde
edebileeğinizi Zorro’ya anlatan küük bir not
yazın ki; Zorro sizin tasarladığınız Z harfleri
bittiğinde kendisi de bu Z harfli imzadan
tasarlayabilsin.

Not: Etkinlik 29, Zorro imzasının özelliklerini keşfetmenize yardımı oluyor 

Etkinlik No: 29
Bu etkinliğin ismi ile olan GeoGebra dosyasını aın. Aşağıdaki gibi bir şekil ile karşılaşaaksınız.
Bu şekildeki AB doğrusu ile CH doğrusu
birbirine paraleldir.
DE doğrusu da birbirine paralel olan bu iki
doğruyu kesmektedir.
1) Burada herhangi bir aıyı, (aı) araını kullanarak ölün.

DİKKAT!! Aı ölerken, noktaları sağdan sola doğru (saat yönünde hareket eder gibi) semeye
dikkat edin.

2) Yukarıda öltüğünüz aıya eşit, başka aılar var mı? Var ise bu aıları aynı renk yapın.
Aının rengini değiştirmek iin; aının üzerine sağ tıklayıp özellikleri seerek, renk sekmesinden
rengini belirleyebilirsiniz. Donukluğu arttırarak da rengin daha iyi görünmesini sağlayabilirsiniz.

Bu şekilde tüm aıları ölüp, aynı ölülere sahip olanları aynı renk yapalım.

3) Herhangi bir noktadan tutup şekli hareket ettirin. Ne gözlemlediniz? Aıların eşitliği
bozuluyor mu?
4) C ya da A noktasından sürükleyerek G ve F noktalarını üst üste getirin. Ne gözlemlediniz?
4-a) Tüm bu gözlemlediğiniz durumlar hangi şart sağlandığı iin oluşuyor olabilir?

5) Son olarak bu eşit aılara isimler vermeniz gerekse, bu isimler neler olurdu?
Bakalım matematikiler de isimler konusunda sizin gibi mi düşünmüşler. 
“Bilgi Kutusu” butonlarını sırasıyla tıklayıp, bu eş aılara matematikilerin verdiği isimleri
görebilirsiniz.

Etkinlik No: 30
“Etkinlik 30_a” isimli dosyayı aınız. Bir dörtgen göreeksiniz. İki kenarı birbirine paralel olan bu
şekle Yamuk ismi verilir.
Bu şeklin alanını hesaplamaya alışın. Kutuuğu işaretlediğinizde şekil ikiye ayrılaak. Bu ayırma
alanı hesaplamanıza yardımı olur mu? Neden?
“Etkinlik 30_b” isimli dosyada yamuğun alanını hesaplamanız iin farklı bir yardım var 
Etkinlik No: 31
“Tangram.ggb” isimli dosyayı aınız.
1. Aılan dosyadaki okgenleri ineleyin. Çokgenleri kenar ve aı özellikleri bakımından karşılaştırın.
A. Aıları ve kenar uzunlukları eşit okgenler var mıdır?
B. Birbiriyle eş olan okgenler var mıdır?
2. Tangram dosyasındaki okgenler yardımıyla aşağıdaki şekilleri yapmaya alışın.
A. Bu şekilleri herhangi bir okgene veya nesneye benzettin mi?
B. Benzettiysen bu okgenleri isimlendirebilir misin?
3. Bu şekillerin evre ve alan uzunluklarını bulun.
Bulduğunuz evre ve alan uzunluklarının arasında bir ilişki var mıdır? Varsa nasıl bir ilişki vardır?
Aıklayın.
ŞİMDİ OYUN ZAMANI
Aşağıdaki şekilleri yapmaya alışın.
Etkinlik No: 32
“dairenin alanı.ggb” dosyasını aınız.

 Yarıapını r isimli sürgü ile değiştirebileeğiniz, ikiye bölünmüş bir daire göreeksiniz.
 “alt parayı kaydır” kutuuğuna tıkladığınızda dairenin alt yarısı yarıap kadar sağa
kaydırılaak ve daire paralarının yeni bir yerleşimi görüleek.
 M noktasından tutarak yeniden düzenlenmiş daire paralarını boş bir alana kaydırınız.
 “alt parayı kaydır” kutuuğuna tıkladığınızda görülen n isimli sürgü ile daireyi daha fazla
sayıda paraya ayırıp, yeniden düzenlenmiş şeklini gözlemleyebilirsiniz.
 Daireyi yavaş yavaş daha fazla sayıda paraya ayırın. Para sayısı arttıka elde edilen
dilimlerin yeni yerleşimi hangi şekle benzer?
 Bu şeklin alanını hesaplamak iin hangi bilgilere ihtiya vardır? Bu bilgileri kullanarak
şeklin alanını yazınız.
 Bu şeklin alanı ile dairenin alanı arasında nasıl bir ilişki vardır?
Bu şeklin, dairenin dilimlenerek yeniden düzenlenmesinden oluştuğunu unutmayın 

 Sonu olarak, dairenin alan formülü nedir?

Not: Çemberin evre formülünün 2πr olduğunu hatırlayınız.
Etkinlik No: 33
Bu etkinlikte isimlerin düzleme aıldıklarında nasıl göründüklerini kavrayaağız.
“dd prizma.ggb”, “küp.ggb” ve “piramit.ggb” isimli GeoGebra dosyalarında sırasıyla
dikdörtgenler prizması, kip ve piramit isimlerini ineleyeeksiniz.
3 dosya da iki penere iermektedir. Sağ taraftaki penerede isimlerin 3 boyutlu görünümlerini
gözlemleyebilir ve bu alanda boş bir yere sol tuş ile tıklayarak ismin farklı yönlerden
görünümünü ineleyebilirsiniz.
Sol tarafta ise 3 dosyada ortak olarak aşağıdaki düğmeler ve sürgüyü göreeksiniz.

“alternatifler” isimli sürgü ile ismin düzleme aıldığındaki görünüm alternatifleri değişeek.
“KATLA” isimli düğmeye tıkladığınızda isim katlanmaya başlayaak.
“Durakla” isimli düğmeye tıkladığınızda katlanma animasyonu duraklayaak.
“Aık hale getir” isimli düğme ile de katlanmış ismi tekrar aık hale getirebileeksiniz.
“Katlamayı kendiniz yapmak ister misiniz?” kutuuğuna tıkladığınızda aılan sürgüleri elinizle
kaydırarak kendi kontrolünüzde katlanmayı gözlemleyebilirsiniz.

 Her bir alternatifin; katlandığında bir prizma, piramit ya da küp oluşturup

oluşturmayaağını katlamadan öne tahmin etmeye alışın.
 Katlama sırasında duraklatarak tahmininizin doğru olup olmadığını tekrar düşünün.
 Yeni bir alternatife gemeden öne ismi tekrar aık hale getirmeyi unutmayın.
 3 isim iin de düzleme aılmış hallerinin ismi oluşturabilmesi iin nasıl bir düzenle
yerleştirilmiş olması gerektiği hakkında bir genellemeye ulaşabilir misiniz?