EKONOMSKI FAKULTET TRAVNIK

IZVJEŠTAJ O TOKOVIMA FINANSIJSKIH

SREDSTAVA KOMPANIJA U BIH
SEMINARSKI RAD

Predmet: Student:

Korporativno računovodstvo Derviša Aščić

Mentor: Broj indexa:

Prof. Dr. sc Bibuljica Husnija E-40/17

Travnik, novembar 2017

Sadržaj
UVOD ........................................................................................................................................ 3
1. IZVJEŠTAJ O TOKOVIMA GOTOVINE ........................................................................ 4
1.1. Definicija izvještaja o tokovima gotovine ................................................................... 4
1.1.1. Prilivi i odlivi novca iz poslovnih aktivnosti ....................................................... 5
1.1.2. Prilivi i odlivi novca iz investicijskih aktivnosti .................................................. 5
1.1.3. Prilivi i odlivi novca iz finansijskih aktivnosti..................................................... 6
1.2. Karakteristike izvještaja o novčanim tokovima........................................................... 7
1.3. Metode sastavljanja izvještaja o novčanim tokovima ................................................. 7
1.3.1. Direktna metoda sastavljanja izvještaja o novčanim tokovima ........................... 7
1.3.2. Indirektna metoda sastavljanja izvještaja o novčanim tokovima ......................... 8
1.4. Slobodni novčani tokovi – free cash flow ................................................................... 9
1.5. Analiza izvještaja o novčanim tokovima ................................................................... 10
1.5.1. Podjela pokazatelja analize izvještaja o novčanim tokovima ............................ 10
2. IZVJEŠTAJ O TOKOVIMA GOTOVINE U BOSNI I HERCEGOVINI ...................... 11
2.1. Zakonski okvir izvještaja o tokovima gotovine u BiH .............................................. 11
3. PRIMJER ............................................................................................................................. 12
3.1. Opći podaci o BNT- Holding d.d .................................................................................. 12
3.2. Primjer izvještaja o gotovinskim tokovima BNT- Holding d.d .................................... 13
Zaključak .................................................................................................................................. 15
Literatura .................................................................................................................................. 16

2
 UVOD

Za upravljanje finansijama preduzeća, od velike važnosti je kontrola i upravljanje tokovima

gotovine sa ciljem da prilivi obezbijede normalnu novčanu reprodukciju utrošenih poslovnih
sredstava i isplatu dospjelih obaveza o rokovima dospijeća. Permanentan uvid u tokove
gotovine omogućava iznalaženje alternativa za saniranje eventualnih deficita ili upotrebu
suficita gotovine za finansiranje rasta i razvoja preduzeća ili otplatu dugova. Bez obzira na
važnost kontrole i upravljanja tokovima gotovine, tradicionalni finansijski izveštaji (bilans
stanja i bilans uspeha), zbog obračunske osnove na kojoj se sastavljaju, ne pružaju relevantne
informacije za te aktivnosti.

Cilj izveštaja o tokovima gotovine je da pruži dodatan uvid u izvore i upotrebu sredstava tokom
posmatranog perioda.Ovaj izvještaj prikazuje prilive i odlive gotovine i gotovinskih
ekvivalenata u privrednom subjektu, takođe, poslovna aktivnost privrednog subjekta i njegovu
sposobnost za ostvarivanje pozitivnog novčanog toka

Ovaj seminarski rad se sastoji iz tri glavna dijela od koji se odnose na:

- Prvi dio seminarskog rada sa nazivom „izvještaj o tokovima gotovine“ obrađuje pojam
izvještaja o toku gotovine, na koje se poslovne aktivnosti odnosi, karakteristike
izvještaja o tokovima gotovine, metode sastavljanja izvještaja ( direktna i indirektna
metoda) te primjer i objašnjenje svake metode.
- Drugi dio rada se odnosi na objašnjenje i definisanje Izvještaja o tokovima gotovine u
Bosni i Hercegovini, dok se
- Treći dio rada odnosi na primjer sastavljanja izvještaja o gotovinskim tokovima u Bosni
i Hercegovini, BNT – Holding d.d.

Cilj seminarskog rada jeste da čitateljima približi i objasni značenje pojma izvještaja o
gotovinskim tokovima i važnost sastavljanja istog.

3
 1. IZVJEŠTAJ O TOKOVIMA GOTOVINE

1.1. Definicija izvještaja o tokovima gotovine

Plan tokova gotovine je sveobuhvatan i ima karakter cjelovitog projekta finansijskog izvještaja,
u kome su definisana primanja i izdavanja novca preduzeća u toku datog budžetskog perioda.
Ovaj plan, po svojoj obuhvatnosti razlikuje se od drugih planova, koji imaju parcijalni karakter.1

Za sastavljanje izvještaja o tokovima gotovine potrebno je imati već gotve izvjštaje Bilansa
stanja i Bilansa uspjeha. Ovaj izvještaj prikazuje prilive i odlive gotovine i gotovinskih
ekvivalenata u privrednom subjektu, takođe, poslovna aktivnost privrednog subjekta i njegovu
sposobnost za ostvarivanje pozitivnog novčanog toka.

Osnova za sastavljanje ovog izvještaja data je u MRS-7.

Prema gore navedenom standardu Novac – predstavlja novac u blagajni i depoziti po viđenju.
Novčani ekvivalenti predstavljaju – kratkotrajna, visoko likvidna ulaganja koja se mogu brzo
konvertovati u poznate iznose novca i podložna su beznačajnom riziku promjena vrijednosti.
Novčani tokovi- predstavljaju svi prilivi i odlivi novca i novčanih ekvivalenata.2

Izvještaj o tokovima gotovine se također naziva Cash flow izvještaj.

Cash flow izvještaj ima tri glavna dijela:3

- CFO Cash Flow from Operating activities (prilivi i odlivi keša iz poslovnih aktivnosti)
- CFI Cash Flow from Investing activities (prilivi i odlivi keša iz investicionih aktivnosti)
- CFF Cash Flow from Financing activities (prilivi i odlivi keša iz finansijskih aktivnosti)

1
Bibuljuca H. I Neziraj E. „Računovodstvo za menadžere“, Centar za Znanstveno Istraživanje i Nauku „Haxhi
Zeka“, Kosovo, strana 189
2
Bajrić M. „Finansijsko računovodstvo“, Internacionalni univerzitet Travnik, Travnik 2016, strana 288
3
http://mcb.rs/recnik/cash-flow-izvestaj-o-tokovima-gotovine/ (Datum pristupa: 26.11.2017.)

4
 1.1.1. Prilivi i odlivi novca iz poslovnih aktivnosti

Poslovne aktivnosti odnose se prvenstveno na aktivnosti usmjerene na proizvodnju i prodaju

proizvoda, robe i pruženih usluga. Poslovnim aktivnostima nazivamo sve aktivnosti koje
stvaraju prihod subjekta osim investicijskih i finansijskih aktivnosti.

Prema MRS-7 tač. 14. novčani tok od poslovnih aktivnosti obuhvata:4

1. Novčani primici od prodaje robe i pružanja usluga,

2. Novčani primici od tantijema, naknada, provizija i drugi primici
3. Novčane isplate dobavljačima za isporučenu robu i pružene usluge,
4. Novčane isplate zaposlenicima i za račun zaposlenih,
5. Novčani primici i novčane isplate osiguravajućih kuća za premije i odštetne zahtjeve,
anuitete i druge polise osiguranja,
6. Novčane isplate i povrat poreza na dobit, osim ako se mogu posebno identificirati kao
finansijske i investicijske aktivnosti i
7. Novčani primici i isplate prema ugovorima koji služe za poslovne ili trgovačke svrhe.

1.1.2. Prilivi i odlivi novca iz investicijskih aktivnosti

Investicijske aktivnosti su sticanje i otuđenje dugotrajne imovine i drugih ulaganja koja nisu
novčani ekvivalenti tj. ulaganje i prodaja dugotrajne imovine.

U standardu MRS-7 tačka 16 investicijske aktivnosti se ogledaju kroz:5

1. Novčane isplate za nabavku nekretnina, postrojenja i opreme, nematerijalne imovine i

druge dugotrajne imovine,
2. Novčani primici od prodaje nekretnina, postrojenja i opreme, nematerijalne imovine i
druge dugotrajne imovine,
3. Novčane isplate za sticanje vlasničkih i dužničkih instrumenata drugih subjekata i udjela
u zajedničke poduhvate,

4
Bajrić M. op. Cit. Strana 289
5
Ibid, strana 290

5
 4. Novčani primici od prodaje vlasničkih i dužničkih instrumenata drugih subjekata i
udjela u zajedničke poduhvate,
5. Novčani predujmovi dati drugim stranama,
6. Novčane isplate za buduće ugovore , terminske ugovore, ugovore s opcijom i
kompenzacijske ugovore.

1.1.3. Prilivi i odlivi novca iz finansijskih aktivnosti

Finansisjke aktivnosti imaju za posljedicu promjenu veličine i sastava glavnice i dugova

subjekta.

U MRS-7 tački 17 definisane su sljedeće obaveze:6

 Novčani primici od izdavanja dionica drugih vrijednosnih instrumenata glavnice,

 Novčane isplate vlasnicima za sticanje ili otkup dionica subjekta
 Novčani primici od zajmova, pozajmica, obveznica, hipoteka i drugih kratkoročnih i
dugoročnih posudbi,
 Novčane otplate posuđenih iznosa,
 Novčane otplate najmoprimca za smanjenje nepodmirene obaveze koja se odnosi na
finansijski najam.

6
Bajrić M. op. Cit. Strana 291

6
 1.2. Karakteristike izvještaja o novčanim tokovima

Osnovna svrha izvještaja o novčanim tokovima ima nekoliko osnovnih karakteristika:

- Procjenjuje sposobnost preduzeća da ostvari pozitivni novčani tok

- Omogućava ocjenu sposobnosti preduzeća o mogućnosti ispunjenja obaveza perma
povjeriocima,
- Omogućava procjenu učinka novčanog toka na finansijski položaj preduzeća,
- Omogućava ocjenu nastanka i otkrivanja uzroka zbog kojih se neto dobit razlikuje od
čistog novčanog toka.

1.3. Metode sastavljanja izvještaja o novčanim tokovima

U praksi i teoriji postoje dvije metode sastavljanja izvještaja o novčanim tokovima:

1. Diretkna metoda i
2. Indirektna metoda

1.3.1. Direktna metoda sastavljanja izvještaja o novčanim tokovima

Direktna metoda objavljuje glavne skupine bruto novčanih primitaka i bruto novčanih izdataka.
Pruža informacije koje mogu biti korisne za procjene budućih novčanih tokova. Akcenat ove
metode je na prikazivanju osnovnih vrsta primitaka i izdataka od poslovnih aktivnosti i novčani
tok od investicijske aktivnosti.7

7
Bajrić M. op. Cit. strana 292

7
Slika 1. „Direktna metoda izvještaja o novčanom toku“8

1.3.2. Indirektna metoda sastavljanja izvještaja o novčanim tokovima

Indirektna metoda- neto dobit se svodi na novčani tok od poslovnih aktivnosti korigovanim za
učinke: 9

- Prihoda i rashoda koji ne rezultiraju novčanim tokovima

- Prihoda i rashoda koji se odnose na investicijske i finansijske aktivnosti
- Promjene radnog kapitala

8
http://privrednastampa.ba/racunovodstvo-izvjestaj-o-novcanom-toku-mrs-7/ (Datum pristupa: 27.11.2017.)
9
Bajrić M. op. Cit . strana 292

8
Slika 2 „Indirektna metoda izvještaja o novčanom toku“10

1.4. Slobodni novčani tokovi – free cash flow

Slobodni novčani tok se može definisati kao iznos gotovine koji je raspoloživ za raspodjelu
vlasnicima kapitala i kreditorima nakon ulaganja u sredstva koja su neophodna za održavanje
tekućeg obima aktivnosti. U pitanju je najčešće zastupljena definicija koja kao determinante
navodi neto novčani tok iz poslovanja i iznos kapitalnih izdataka koji su neophodni za
održavanje proizvodnih kapaciteta preduzeća na tekućem nivou. Slobodan iznos gotovine je na
raspolaganju za kapitalne izdatke u svrhu rasta preduzeća, plaćanja akcionarima na ime
dividendi, otkup akcija i za smanjenje obaveza preduzeća.11

10
http://privrednastampa.ba/racunovodstvo-izvjestaj-o-novcanom-toku-mrs-7 (Datum pristupa: 27.11.2017.)
11
http://portal.finiz.singidunum.ac.rs/Media/files/2014/85-87.pdf (Datum pristupa: 28.11.2017.)

9
Slobodan novčani tok se koristi u cilju utvrđivanja iznosa gotovine koja je preduzeću na
raspolaganju za investicione i finansijske potrebe. Ocjena performansi preduzeća, na osnovu
činjenice da li je FCF pozitivna ili negativna veličina, često nije moguća bez detaljnije
finansijske analize preduzeća. Pozitivan FCF može biti znak dobrih cash flow performansi
preduzeća, ali je za buduće performanse relevantan način korišćenja slobodnih sredstava.
Preduzeća koja slobodna novčana sredstva ulažu u imovinu i projekte koji obezbjeđuju buduće
ekonomske koristi, slobodnom gotovinom raspolažu na pravi način. U suprotnom je bolje
slobodna sredstva iskoristi za otplatu dugova, plaćanje dividendi i otkup akcija. Rastući
pozitivan FCF nije dobar signal za preduzeća koja se nalaze u fazi rasta, ukoliko je takav trend
rezultat smanjenja investicija. Preduzeća u fazi rasta upravo karakterišu visoka investiciona
ulaganja koja se smatraju generatorom novčanih sredstava i vrednosti preduzeća u budućnosti,
stoga negativan FCF ne treba biti loše ocijenjen.

1.5. Analiza izvještaja o novčanim tokovima

1.5.1. Podjela pokazatelja analize izvještaja o novčanim tokovima

Pokazatelji utemeljeni na izvještajima o novčanom toku u novije vrijeme dobivaju sve više na
značenju. Razlog tome jest taj što je novčani tok realnija kategorija od kategorije zarade.
Analiza pokazatelja na temelju novčanog toka posebno je značajna u situaciji opće nelikvidnosti
gospodarstva, odnosno kod gospodarskih kriza, kada zarađena dobit poduzeća ne moga nužno
značiti primitak ili raspoloživost toga istog novca. Četiri vrste pokazatelja na temelju izvještaja
o novčanom toku su: Pokazatelji likvidnosti i solventnosti, pokazatelji kvalitete dobiti,
pokazatelji kapitalnih izdataka i pokazatelji povrata novčanog toka.12

12
Čular M, „Interna skripta Analiza financijskih izvješća“, Ekonomski fakultet Split, Split 2015, strana 101

10
Slika 3 „Podjela pokazatelja izvještaja o novčanim tokovima“

2. IZVJEŠTAJ O TOKOVIMA GOTOVINE U BOSNI I

HERCEGOVINI

2.1. Zakonski okvir izvještaja o tokovima gotovine u BiH

Član 7.13

(1) Pod gotovinskim (novčanim) tokovima, u smislu ovog pravilnika, podrazumijevaju se

naplate i isplate u gotovini i gotovinskim ekvivalentima u smislu MRS 7 preko blagajne,
transakcijskih i drugih računa, uključujući i kompenzacije, asignacije, cesije i druge slične
načine bezgotovinskih naplata, odnosno plaćanja.

(2) Prijenos između pojedinih konta gotovine i gotovinskih ekvivalenata u okviru istog pravnog
lica ne smatra se tokom gotovine.

(3) Iznos priliva i odliva gotovine utvrđuje se na osnovu evidencije o prilivima i odlivima
gotovine i gotovinskih ekvivalenata preko blagajne, transakcijskih i drugih računa ili na osnovu
podataka sa odgovarajućih konta i grupa konta iz knjigovodstva pravnog lica

13
http://www.revizijarevita.com/files/media/pdf/54ba7e0b3d2427.63016041_03%20Pravilnik%20o%20sadrzaju
%20i%20formi%20obrazaca%20finansijskih%20izvjestaja%20za%20privredna%20drustva(2).pdf (Datum
pristupa: 29.11.2017.)

11
 Član 8.14

(1) Izvještaj o gotovinskim tokovima - Izvještaj o tokovima gotovine, pravno lice može
pripremiti i prezentirati:

a) direktnom metodom, na obrascu Izvještaj o gotovinskim tokovima - Izvještaj o tokovima

gotovine - direktna metoda, ili

b) indirektnom metodom, na obrascu Izvještaj o gotovinskim tokovima - Izvještaj o tokovima

gotovine - indirektna metoda,.

(2) Pri sastavljanju obrazaca iz stava (1) ovog člana, podaci za tekući (izvještajni) period,
odnosno za prethodni obračunski period se unose na određene pozicije prema opisima pozicija
iz kolone 2 obrasca.

3. PRIMJER

3.1. Opći podaci o BNT- Holding d.d

Preduzeće Bratstvo formirano je 1949. godine. Preduzeće je poslovalo u raznim organizacionim

oblicima, a danas je poslovna zona sa preduzećima koja na postojećoj infrastrukturi razvijaju
savremene oblike poslovanja sa novim tehnologijama i novim kadrovima, koristeći ranije
stečena iskustva i znanja u:15

Namjenskoj proizvodnji;
Tehnologiji preizvodnje dijelova za mašine i metalne konstrukcije;
Tehnologiji kovanja za autoindustriju, željeznice i mašinske dijelove (kovanje u
kalupima);
Tehnologiji hidrauličnih komponenti za različite namjene (hidrolektrane, rudnike,
mašine...)
Tehnologiji izrade alata različitih namjena;
Ostali dijelovi od metala

14
http://www.revizijarevita.com/files/media/pdf/54ba7e0b3d2427.63016041_03%20Pravilnik%20o%20sadrzaju
%20i%20formi%20obrazaca%20finansijskih%20izvjestaja%20za%20privredna%20drustva(2).pdf (Datum
pristupa: 29.11.2017.)
15
http://www.bnt-holding.com.ba/bs/o-nama (Datum pristupa: 30.11.2017.)

12
3.2. Primjer izvještaja o gotovinskim tokovima BNT- Holding d.d

Slika 4 „Izvještaj o gotovinskim tokovima“16

16
http://www.sase.ba/v1/Tr%C5%BEi%C5%A1te/Emitenti/Profil-emitenta/symbol/BHOLRK1 (DAtum
pristupa: 30.11.2017.)

13
Slika 5 „Izvještaj o gotovinskim tokovima“17

17
http://www.sase.ba/v1/Tr%C5%BEi%C5%A1te/Emitenti/Profil-emitenta/symbol/BHOLRK1 (Datum pristupa:
30.11.2017.)

14
 Zaključak

U finansijskom računovodstvu, izveštaj o novčanim tokovima, takođe poznat kao Izveštaj o

tokovima gotovine ili tokovima sredstava, je finansijski izveštaj koji pokazuje kako promjene
na računima bilansa uspeha i prihodi utiču na gotovinu i gotovinske ekvivalente, i razlaže
analizu do poslovnih, investicionih i finansijskih aktivnosti. U suštini, izveštaj o tokovima
novca se bavi tokovima novca u i iz preduzeća. Kao analitičko sredstvo, izveštaj o novčanim
tokovima je koristan u određivanju kratkoročne likvidnosti preduzeća, posebno sposobnosti da
plati račune.

Korisnici izvještaja o novčanim tokovima su:

1. Računovodstvena služba
2. Potencijalni davaoci kredita
3. Investitori
4. Zaposleni radnici
5. Dioničari preduzeća

Iz svega prethodno navedenog možemo zaključiti da pored bilansa stanja i bilansa uspjeha,
izvještaj o novčanim tokovima predstavlja veoma važan i neophodan izvještaj koji svako
preduzeće mora sastavljati i objaviti u skladu sa MRS 7 kako bi korisnici izvještaja imali uvid
u stanje gotovine , odnosno priliva i odliva novca.

15
 Literatura

Knjige

1. Bajrić M. „Finansijsko računovodstvo“, Internacionalni univerzitet Travnik, Travnik

2016
2. Bibuljuca H. I Neziraj E. „Računovodstvo za menadžere“, Centar za Znanstveno
Istraživanje i Nauku „Haxhi Zeka“, Kosovo,
3. Čular M, „Interna skripta Analiza financijskih izvješća“, Ekonomski fakultet Split, Split
2015

Internet izvori

1. http://www.sase.ba/v1/Tr%C5%BEi%C5%A1te/Emitenti/Profil-
emitenta/symbol/BHOLRK1
2. http://www.bnt-holding.com.ba/bs/o-nama
3. http://www.revizijarevita.com/files/media/pdf/54ba7e0b3d2427.63016041_03%20Pra
vilnik%20o%20sadrzaju%20i%20formi%20obrazaca%20finansijskih%20izvjestaja%
20za%20privredna%20drustva(2).pdf
4. http://privrednastampa.ba/racunovodstvo-izvjestaj-o-novcanom-toku-mrs-7
5. http://portal.finiz.singidunum.ac.rs/Media/files/2014/85-87.pdf
6. http://mcb.rs/recnik/cash-flow-izvestaj-o-tokovima-gotovine/

16