ΟΙ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΑ ΑΝΘΕΚΤΙΚΑ ΜΙΚΡΟΒΙΑ

Τα κυριότερα παθογόνα αίτια λοιμώξεων στην κοινότητα και στον
νοσοκομειακό χώρο (WHO 2014)
Μικροοργανισμοί Αντοχή σε βασικά αντιβιοτικά Συνήθεις λοιμώξεις

Escherichia coli 3ης γενεάς κεφαλοσπορίνες, φθοριοκινολόνες ουρολοιμώξεις,

βακτηριαιμίες

Klebsiella V pneumoniae 3ης γενεάς κεφαλοσπορίνες, Πνευμονία,

Καρβαπενέμες βακτηριαιμία,

ουρολοιμώξεις

Staphylococcus aureus Μεθικιλλίνη (MRSA) Λοιμώξεις χειρουργικού

πεδίου, βακτηριαιμίες

Streptococcus pneumoniae Πενικιλλίνη Πνευμονία,

ωτίτιδα, μηνιγγίτιδα

Nontyphoidal Salmonella Φθοριοκινολόνες Τροφιμογενή διάρροια,

βακτηριαιμία

Shigella species Φθοριοκινολόνες Δυσεντερία

Neisseria gonorrhoeae 3ης γενεάς κεφαλοσπορίνες Γονόρροια

METICILLIN STAPHYLOCOCCUS
AUREUS (MRSA)
Σταφυλόκοκκος

 Ο Σταφυλόκοκκος ανήκει στο γένος των βακτηρίων που είναι

θετικoί κατά Gram κόκκοι. Κάτω απο το μικροσκόπιο το βακτήριο
του σταφυλόκοκκου φαίνεται σε ομάδες που μοιάζουν με τσαμπί
σταφυλιού που σχηματίζονται όταν οι κόκκοι διαιρούνται τυχαία,
εκεί οφείλει και την ονομασία του.
 Το γένος του σταφυλόκοκκου περιλαμβάνει 31 διαφορετικά είδη
βακτηρίων. Τα περισσότερα είναι ακίνδυνα και ζουν κυρίως στο
δέρμα και στους βλεννογόνους αδένες του ανθρώπου. Επικίνδυνο
είδος είναι ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος που προκαλεί τροφικές
δηλητηριάσεις και δερματικές λοιμώξεις.
 Ο σταφυλόκοκκος αναγνωρίσθηκε για πρώτη φορά το 1878 από τον
Παστέρ.
 MRSA

 Είναι ανθεκτική μορφή Staphylococcus aureus.

 Είναι ανθεκτικό στη μεθικιλλίνη, τις κεφαλοσπορίνες και σε μια

ποικιλία άλλων αντιμικροβιακών παραγόντων.
 MRSA - ΙΣΤΟΡΙΑ

 Η Cloxacillin / Flucloxacillin εισήχθη το 1959.

 Η αντίσταση περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1961.
 Τα μικρά κρούσματα της δεκαετίας του 1970 στη Μεγάλη Βρετανία
και την Ευρώπη.
 Μεγάλο ξέσπασμα του 1979 στη Μελβούρνη της Αυστραλίας.
 Τα πρώτα προβλήματα της Σκωτίας το 1984 στη Γλασκώβη.
 Staphylococcus aureus

 Δεν υπάρχει άλλο βακτήριο τόσο ικανό να προκαλέσει αποστήματα

σε κάθε όργανο του σώματος.
 Η αναλογία του στο σώμα μας είναι 1: 3 σε σχέση με τα δικά μας
κύτταρα.
 Μπορεί να επιβιώσει για μήνες σε ξηρές συνθήκες.
 Σταφυλόκοκκος: Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;
 Αν και ο καθένας μπορεί να πάθει μια μόλυνση από σταφυλόκοκκο, ορισμένες
συνθήκες θέτουν κάποιες ομάδες ανθρώπων σε μεγαλύτερο κίνδυνο, όπως:
 Νεογέννητα
 Γυναίκες που θηλάζουν
 Διαβήτης
 Αγγειακή νόσος ή πνευμονοπάθεια
 Καρκίνος
 Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
 Εκείνοι που κάνουν ενέσιμη χρήση ναρκωτικών ή φαρμάκων
 Τραυματισμοί του δέρματος ή δερματικές διαταραχές
 Χειρουργικές τομές
 Χρήση ενδοφλέβιων καθετήρων
Σταφυλόκοκκος: Ποια είναι τα σημάδια και τα
συμπτώματα της μόλυνσης;

Τα συμπτώματα της σταφυλοκοκκικής νόσου του δέρματος

περιλαμβάνουν: αποστήματα με πύον, ενώ ο πόνος, το πρήξιμο και η
ερυθρότητα στην περιοχή της μόλυνσης είναι αρκετά συχνή.
Εάν η μόλυνση από σταφυλόκοκκο περάσει στο αίμα
(βακτηριαιμία ή σηψαιμία) τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό,
ρίγη και χαμηλή αρτηριακή πίεση (υπόταση).
Χρυσίζων σταφυλόκοκκος
Ασθένειες που προκαλούνται από
τον σταφυλόκοκκο
 Δίλημμα: Χρειάζεται πάντα αντιβιοτική
θεραπεία;

 Εάν ο ασθενής έχει κλινικά συμπτώματα λοίμωξης, συστήνεται

θεραπεία.
 Εάν δεν υπάρχουν κλινικά συμπτώματα λοίμωξης, η θεραπεία δεν
ενδείκνυται.
 Ελέγξτε τη θεραπεία μετά από τη γνωστοποίηση των
εργαστηριακών αποτελέσματων.
 Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι μεμονωμένες αξιολογήσεις και οι
ανάγκες των ασθενών.
Ανθεκτικά στελέχη MRSA και Klebsiella V pneumoniae
Στρεπτόκοκκος
Streptococcus spp
Στρεπτόκοκκος

 Ο στρεπτόκοκκος (στρεπτός κόκκος), είναι γένος βακτηρίων που

αποτελούνται από θετικούς κατά Gram, μικροαεροφιλικούς
διπλοκόκκους (κυκλικούς), οι οποίοι δεν είναι κινητοί και
εμφανίζονται ανά αλυσίδες ή ζεύγη, εξ ου και η ονομασία
διπλόκοκκοι. Το γένος καθορίζεται από έναν συνδυασμό
αντιγονικών, αιμολυτικών και φυσιολογικών χαρακτηριστικών στις
ομάδες A, B, C, D, F, και G . Μπορεί να παρατηρηθεί στο έδαφος,
στον αέρα και στο γάλα.
 Ο στρεπτόκοκκος αναγνωρίσθηκε για πρώτη φορά το 1879 από τον
Παστέρ.
Στρεπτόκοκκος: Συμπτώματα
 Πόνος στον λαιμό που συνήθως εκδηλώνεται ξαφνικά
 Πόνος κατά την κατάποση
 Κόκκινες και πρησμένες αμυγδαλές, μερικές φορές με λευκές κηλίδες ή
ραβδώσεις με πύον
 Μικροσκοπικές κόκκινες κηλίδες στην περιοχή στο πίσω μέρος της οροφής του
στόματος (στην μαλακή, ή στην σκληρή υπερώα)
 Πρήξιμο και ευαισθησία των λεμφαδένων στον λαιμό σας
 Πυρετός
 Πονοκέφαλος
 Εξάνθημα
 Ναυτία ή εμετός, ειδικά σε μικρά παιδιά
 Γενικευμένοι πόνοι στο σώμα
Συμπτώματα

Οι στρεπτόκοκκοι προκαλούν μηνιγγίτιδα, πλευρίτιδες, εντερίτιδες,

οστεομυελίτιδα κλπ., ανάλογα με το όργανο στο οποίο εγκαθίστανται.
Επίσης, συνοδεύουν και άλλα μικρόβια που προκαλούν διάφορες
ασθένειες, όπως διφθερίτιδα, φυματίωση, ιλαρά, οστρακιά κλπ.
Οι αιμολυτικοί στρεπτόκοκκοι προκαλούν: σηψαιμία στρεπτοκοκκική,
επιλόχειο λοίμωξη, ερυσίπελας κλπ.
Επειδή όμως η εισαγωγή τους από το περιβάλλον προς το σώμα γίνεται
πολύ αργά, καταστρέφονται με τη γρήγορη αντισηψία των εξωτερικών και
ελαφρών αμυχών του δέρματος με βάμμα ιωδίου κλπ.
Streptococcus pneumoniae

 Ο πνευμονικός στρεπτόκοκκος είναι υπεύθυνος για την πλειοψηφία των

περιστατικών πνευμονίας.
 Είναι συμβιωτικός μικροοργανισμός του αναπνευστικού συστήματος του
ανθρώπου, που σημαίνει πως επωφελείται από το ανθρώπινο σώμα, χωρίς να το
βλάπτει.
 Ωστόσο λοίμωξη από τον πνευμονιόκοκκο μπορεί να προκαλέσει εκτός από
πνευμονία, βρογχίτιδα, ωτίτιδα μέσου αυτιού, σηψαιμία και μηνιγγίτιδα.
 Τα τελευταία χρόνια κάποια στελέχη του S. pneumoniae έχουν αποκτήσει
ανθεκτικότητα σε συγκεκριμένα αντιβιοτικά με αποτέλεσμα να μην είναι
αποτελεσματικά έναντι των συγκεκριμένων βακτηρίων.
Streptococcus pneumoniae
 Ο S. pneumoniae είναι Α αιμολυτικός που σημαίνει πως μπορεί να καταστρέψει
τα ερυθρά αιμοσφαίρια, μέσα από την παραγωγή υπεροξειδίου του υδρογόνου
(H2O2). Η παραγωγή του H2O2 μπορεί να προκαλέσει καταστροφή των κυττάρων
του πνεύμονα, με τα γνωστά συμπτώματα της πνευμονίας.
 Σε περίπτωση που η μόλυνση εξαπλωθεί και στον εγκέφαλο ή στο νωτιαίο μυελό
προκαλεί πνευμονοκοκκική μηνιγγίτιδα.
 Η πνευμονοκοκκική λοίμωξη είναι υπεύθυνη για το θάνατο 1-2 εκατομμυρίων
βρεφών παγκοσμίως κάθε χρόνο.
 Κατά τη διάρκεια επιδημίας γρίππης, η ταυτόχρονη παρουσία του S. pneumoniae
συνδέεται με υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας στους ασθενείς.
 Επίσης θεωρείται πως ο S. pneumoniae και ο Haemophilius influenzae έχουν
συνεργατική δράση όταν μολύνουν το ίδιο ξενιστή.
Παράγοντες κινδύνου για λοίμωξη με το στέλεχος
Streptococcus pneumoniae

 Η ηλικία. Οι άνθρωποι που είναι μικρότεροι από 2 χρονών και μεγαλύτεροι

από 65, βρίσκονται στην ομάδα υψηλού κινδύνου, να μολυνθούν από το
βακτήριο.
 Απουσία φυσιολογικής λειτουργίας του σπλήνα (ασπληνία/υποσπληνία).
 Σακχαρώδης διαβήτης.
 Αλκοολισμός.
 Γρίππη.
 Αντιστέκεται σε συγκεκριμένους μηχανισμούς του ανοσοποιητικού
συστήματος, όπως το σύστημα του συμπληρώματος και τα αντισώματα.
 Λοίμωξη από τον HIV.
 Στελέχη του S. pneumoniae που είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά.
E.coli
Escherichia coli ( Ε. Coli )

Το Escherichia coli ( Ε. Coli ) είναι ένα βακτήριο που βρίσκεται

συνήθως στο έντερο ανθρώπων και θερμόαιμων ζώων.
Τα περισσότερα στελέχη του Ε. Coli είναι αβλαβή. Ωστόσο, μερικά
στελέχη, όπως το Ε. Coli που παράγει τοξίνη Shiga (STEC), μπορεί να
προκαλέσουν σοβαρές διατροφικές ασθένειες.
Μεταδίδεται στον άνθρωπο κυρίως μέσω της κατανάλωσης
μολυσμένων τροφίμων, όπως ακατέργαστα ή μη ψημένα αλεσμένα
προϊόντα κρέατος, νωπό γάλα και μολυσμένα ωμά λαχανικά και
βλαστάρια.
STEC (Shigella Toxins Escherichia coli)

 Το STEC παράγει τοξίνες, γνωστές ως τοξίνες Shiga λόγω της ομοιότητάς

τους με τις τοξίνες που παράγονται από το Shigella dysenteriae.
 Το STEC μπορεί να αναπτυχθεί σε θερμοκρασίες που κυμαίνονται από 7 °
C έως 50 ° C, με τη βέλτιστη θερμοκρασία 37 ° C.
 Το STEC καταστρέφεται με ενδελεχή μαγειρική των τροφίμων έως ότου
όλα τα μέρη φθάσουν σε θερμοκρασία 70 ° C ή υψηλότερη.
 Ε. Coli Ο157: Η7 είναι ο σημαντικότερος ορότυπος STEC σε σχέση με τη
δημόσια υγεία. Ωστόσο, άλλοι ορότυποι έχουν συχνά εμπλακεί σε
σποραδικές περιπτώσεις και εστίες.
Συμπτώματα
 Τα συμπτώματα των ασθενειών που προκαλούνται από STEC
περιλαμβάνουν κοιλιακές κράμπες και διάρροια που μπορεί σε
ορισμένες περιπτώσεις να προχωρήσουν σε αιματηρή διάρροια
(αιμορραγική κολίτιδα).
 Μπορεί επίσης να εμφανιστεί πυρετός και έμετος.
 Η περίοδος επώασης μπορεί να κυμαίνεται από 3 έως 8 ημέρες, με
διάμεση τιμή από 3 έως 4 ημέρες.
 Οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν εντός 10 ημερών, αλλά σε μικρό
ποσοστό ασθενών (ιδιαίτερα μικρά παιδιά και ηλικιωμένους) η λοίμωξη
μπορεί να οδηγήσει σε μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια, όπως το
αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο (HUS).
Aιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο (HUS).

 Το HUS χαρακτηρίζεται από οξεία νεφρική ανεπάρκεια, αιμολυτική

αναιμία και θρομβοπενία (χαμηλά επίπεδα αιμοπεταλίων).
 Εκτιμάται ότι έως και το 10% των ασθενών με STEC λοίμωξη μπορεί να
αναπτύξει HUS, με ποσοστό θνησιμότητας από 3 έως 5%. Συνολικά, το
HUS είναι η πιο συνηθισμένη αιτία οξείας νεφρικής ανεπάρκειας σε μικρά
παιδιά.
 Τα άτομα που εμφανίζουν αιματηρή διάρροια ή σοβαρές κοιλιακές
κράμπες πρέπει να αναζητήσουν ιατρική περίθαλψη. Τα αντιβιοτικά δεν
αποτελούν μέρος της θεραπείας των ασθενών με νόσο STEC και
ενδέχεται να αυξήσουν τον κίνδυνο μεταγενέστερης HUS.
 Πηγές και μετάδοση

 Οι περισσότερες διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με το STEC σχετίζονται

με τον ορότυπο O157: H7, διότι βιοχημικά ξεχωρίζει από άλλα στελέχη
του Ε. Coli . Η δεξαμενή αυτού του παθογόνου φαίνεται να είναι κυρίως
βοοειδή.
 Η E. coli Ο157: Η7 μεταδίδεται στον άνθρωπο κυρίως μέσω της
κατανάλωσης μολυσμένων τροφίμων, όπως τα ακατέργαστα ή μη ψημένα
αλεσμένα προϊόντα κρέατος και το νωπό γάλα.
 Η μόλυνση του νερού από κοπριά άρρωστων ζώων, μπορεί να μολύνει τα
φυτά που ποτίζονται από αυτό.
 Επίσης η έμμεση μόλυνση των τροφίμων κατά την παρασκευή τους. Για
παράδειγμα μολυσμένες επιφάνειες και σκεύη κουζίνας με βόειο κρέας
και άλλα προϊόντα κρέατος, τα οποία χρησιμοποιούνται και για άλλα
τρόφιμα, που τρώγονται ωμά.
Πηγές και μετάδοση
 Παραδείγματα τροφίμων που έχουν βρεθεί μολυσμένα με Ε. Coli Ο157: Η7
περιλαμβάνουν τα μη καλά ψημένα χάμπουργκερ, το αποξηραμένο σαλάμι , το
μη παστεριωμένο φρέσκο ​χυμό μήλου, το γιαούρτι και το τυρί που
παρασκευάζονται από φρέσκο, μη παστεριωμένο γάλα.
 Πηγή μόλυνσης θεωρείται και η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών
συμπεριλαμβανομένων και των πράσινων λαχανικών, μολυσμένων με
περιττώματα ζώων.
 Το STEC έχει επίσης απομονωθεί από υδάτινα συστήματα (όπως λίμνες και
ρυάκια), πηγάδια και νεροτσουλήθρες και έχει βρεθεί ότι επιβιώνει για μήνες σε
κοπριά και ιζήματα νερού.
 Η επαφή μεταξύ ατόμων είναι ένας σημαντικός τρόπος μετάδοσης μέσω της
στοματικής οδού.
 Η επίσκεψη σε γεωργικές εκτάσεις και κτηνοτροφικές μονάδες όπου το ευρύ
κοινό μπορεί να έρθει σε άμεση επαφή με αγροτικά ζώα έχει επίσης αναγνωριστεί
ως σημαντικός παράγοντας κινδύνου για τη λοίμωξη με STEC.
Τα πέντε κλειδιά για ασφαλέστερα τρόφιμα σύμφωνα
με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας είναι:

 Κρατήστε τα καθαρά.
 Ξεχωρίστε ωμά και μαγειρεμένα τρόφιμα.
 Μαγειρέψτε καλά.
 Κρατήστε τα τρόφιμα σε ασφαλείς θερμοκρασίες.
 Χρησιμοποιήστε ασφαλές νερό και πρώτες ύλες.

Πέντε κλειδιά για ασφαλέστερα τρόφιμα

http://www.who.int/foodsafety/publications/5keysmanual/en/
Acinetobacter baumannii, Klebsiella V pneumoniae,
Pseudomonas aeruginosa
 Σε παγκόσμιους «φονιάδες» έχουν εξελιχθεί τρία «έξυπνα» μικρόβια που έχουν
αναπτύξει αντοχή στα αντιβιοτικά.
 Πρόκειται για τα πολυανθεκτικά βακτήρια κλεμπσιέλα, ακινετοβακτήριο και τη
ψευδομονάδα. Σύμφωνα με υπολογισμούς, μόνο στην Ελλάδα τα βακτήρια αυτά
σκοτώνουν, κάθε χρόνο, 1000 ανθρώπους.
 Τα βακτήρια αυτά εκτός από το ότι προκαλούν πολύ σοβαρές ενδονοσοκομειακές
λοιμώξεις στοιχίζουν και πολύ ακριβά για την ελληνική οικονομία.
 Το κόστος της αντιμετώπισης των νοσοκομειακών λοιμώξεων στον ελλαδικό
χώρο ανέρχεται στα 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ.
 Επιπλέον πλήττουν και τον τουρισμό στη χώρα μας καθώς η Ελλάδα βρίσκεται
στις πρώτες θέσεις μεταξύ των χωρών με μικροβιακή αντοχή στον ευρωπαϊκό
χώρο, πράγμα που αποτρέπει την έλευση κάποιων τουριστών από το φόβο μήπως
προσβληθούν από κάποιο πολυανθεκτικό μικρόβιο.
Klebsiella V pneumoniae
Klebsiella V pneumoniae

 Οι κλεμπσιέλλες είναι Gram-αρνητικά βακτήρια που ανήκουν στην ίδια

οικογένεια με το κολοβακτηρίδιο (εντεροβακτήρια).

 Τα συχνότερα είδη που προκαλούν λοιμώξεις στον άνθρωπο είναι η

Klebsiella pneumoniae, η Klebsiella oxytoca και η Klebsiella ozenae.

 Τα περισσότερα στελέχη της κλεμπσιέλλας διαθέτουν ένα παχύ έλυτρο

(κάψα ή περίβλημα) από πολυσακχαρίτες, το οποίο τα κάνει ιδιαίτερα
λοιμογόνα και ανθεκτικά στα αμυντικά κύτταρα (φαγοκύτταρα) του
ανθρώπου.
Πηγές-Μετάδοση
 Οι κλεμπσιέλλες βρίσκονται στο έδαφος, τα φυτά και το νερό.

 Αποτελούν μέρος της φυσιολογικής χλωρίδας του εντέρου και του

βλεννογόνου του ανωτέρου αναπνευστικού σε 10% των υγιών ανθρώπων.

 Επίσης βρίσκεται στη φυσιολογική χλωρίδα ορισμένων ζώων (άλογα,

μοσχάρια).

 Στο εξωτερικό περιβάλλον επιβιώνουν για πολλές ημέρες.

Καταστρέφονται σε υψηλή θερμοκρασία (100 βαθμοί Κελσίου για 10
λεπτά) καθώς και από τα συνήθη απολυμαντικά (υδατικό διάλυμα
οικιακής χλωρίνης 10%) και αντισηπτικά (οινόπνευμα 70%).
Πηγές-Μετάδοση

 Οι κλεμπσιέλλες μεταδίδονται συχνά αερογενώς από μολυσμένες

κλιματιστικές εγκαταστάσεις με υγραντικά μηχανήματα που
χρησιμοποιούν μολυσμένο νερό.
 Συχνή είναι η ενδογενής μετάδοση από κλεμπσιέλλες της φυσιολογικής
χλωρίδας.
 Μια πρόσφατη μελέτη βρήκε ότι η Klebsiella pneumoniae αν αναπτυχθεί
στο έντερο μπορεί να προκαλέσει φλεγμονώδη νόσο του εντέρου.
 Η Klebsiella pneumoniae έχει γίνει ανθεκτική στα αντιβιοτικά τα
τελευταία χρόνια.
Πηγές-Μετάδοση

 Σπανιότερα έχουν περιγραφεί περιστατικά μετάδοσης με φιάλες αίματος

που είχαν μολυνθεί από τα χέρια του ιατρικού και νοσηλευτικού
προσωπικού.
 Έχουν αναφερθεί επίσης και περιστατικά μετάδοσης κλεμπσιελλών με
μολυσμένα τρόφιμα (π.χ. σαλάτες).
 Ως αίτια νοσοκομειακών λοιμώξεων μεταδίδονται με άμεση επαφή (χέρια
νοσοκομειακού προσωπικού) προκαλώντας, αν είναι ανθεκτικές στα
αντιβιοτικά, σοβαρές λοιμώξεις, που θεραπεύονται δύσκολα.
 Συμπτώματα
 Η Klebsiella pneumoniae και η Klebsiella oxytoca είναι συχνά αιτία λοιμώξεων
του κατωτέρου αναπνευστικού συστήματος. Προκαλούν εξάρσεις χρόνιας
βρογχίτιδας και σοβαρότατη έως και θανατηφόρο πνευμονία.
 Ως αίτια νοσοκομειακών λοιμώξεων προσβάλλουν άτομα ανοσοκατασταλμένα
(ασθενείς σε μονάδες εντατικής θεραπείας, ογκολογικούς ασθενείς) και
προκαλούν λοιμώξεις ανθεκτικές σε πολλά είδη αντιβιοτικών, όπως:
ουρολοιμώξεις,
λοιμώξεις μαλακών μορίων,
πνευμονία,
μηνιγγίτιδα,
σηψαιμία,
περιτονίτιδα,
λοιμώξεις τραυμάτων και
χειρουργικές λοιμώξεις.
ΕΛΕΓΧΟΣ ΛΟΙΜΩΞΗΣ

 Το βασικότερο προληπτικό μέτρο αποφυγής μετάδοσης μικροβίων με

άμεση επαφή είναι το σωστό πλύσιμο των χεριών, ιδίως του
ιατρονοσηλευτικού προσωπικού.
 Επίσης, αυστηρότατη τήρηση των κανόνων υγιεινής εντός νοσοκομείου,
όσον αφορά τους χώρους και τους χειρισμούς κατά τη νοσηλεία, ιδίως των
ανοσοκατεσταλμένων αρρώστων:
αποστείρωση,
απολύμανση,
αντισηψία,
απομόνωση ασθενών με στελέχη ανθεκτικά στα αντιβιοτικά.
Pseudomonas aeruginosa
Pseudomonas aeruginosa

 Η Ψευδομονάδα η πυοκυανική ή αεριογόνος (Pseudomonas aeruginosa)

είναι βακτήριο κατά Gram αρνητικό, μέλος του γένους Pseudomonas
(Ψευδομονάδων).
 Συναντάται σε διάφορες τοποθεσίες του φυσικού περιβάλλοντος, στο
έδαφος και στο νερό.
 Το 10% των ανθρώπων την φέρει ως μέρος της φυσιολογικής χλωρίδας
του εντέρου.
Pseudomonas aeruginosa
 Είναι η πιο συχνή αιτία λοιμώξεων από ψευδομονάδα στον άνθρωπο και
προσβάλλει κυρίως τους πνεύμονες.
 Ευθύνεται επιπλέον για ασθένειες στα ζώα και τα φυτά.
 Συνήθως δεν προκαλεί προβλήματα σε υγιείς ανθρώπους γι’ αυτό
κατατάσσεται στους δυνητικά παθογόνους μικροοργανισμούς.
 Μπορεί ωστόσο να προκαλέσει μια μεγάλη ποικιλία λοιμώξεων σε σχεδόν
όλα τα όργανα και τους ιστούς του σώματος, ειδικότερα σε
ανοσοκατεσταλμένα άτομα, όπως καρκινοπαθείς, νεογέννητα, ασθενείς με
σοβαρά εγκαύματα, με διαβήτη, ή με κυστική ίνωση.
 Μπορεί να επιβιώσει κάτω από δυσμενείς συνθήκες για τους
περισσότερους οργανισμούς, αντιστέκεται στην φαγοκυττάρωση και είναι
ανθεκτικό στα περισσότερα αντιβιοτικά.
Pseudomonas aeruginosa- Λοιμώξεις που προκαλεί

 Η Pseudomonas aeruginosa προκαλεί εξωνοσοκομειακές λοιμώξεις όπως

ωτίτιδα, λοιμώξεις τραυμάτων, επιπεφυκίτιδα κ.α.
 Αλλά και σοβαρές ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις όπως ουρολοιμώξεις,
μηνιγγίτιδα, λοιμώξεις από καθετήρες, σηψαιμία, πνευμονία, διαπυήσεις
τραυμάτων κ.ά.
 Είναι υπεύθυνη για το:
16% της νοσοκομειακής πνευμονίας,
12% των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος,
8% των λοιμώξεων των χειρουργικών τραυμάτων και
10% λοιμώξεων του αίματος.
Acinetobacter baumannii (Ακινετοβακτήριο)
Acinetobacter baumannii (Ακινετοβακτήριο)
 Το Acinetobacter baumannii (Ακινετοβακτήριο) είναι ένας πλειομορφικός
αερόβιος Gram αρνητικός βάκιλος (όμοιο στην εμφάνιση με τον
Haemophilus influenzae στη χρώση κατά Gram) που συνήθως
απομονώνεται από το νοσοκομειακό περιβάλλον και τους
νοσηλευόμενους ασθενείς.
 Αποτελεί έναν δυνητικά παθογόνο μικροοργανισμό για τον άνθρωπο που
επηρεάζει ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς και αποτελεί ένα από τα πιο
σημαντικά ενδονοσοκομειακά μικρόβια.
 Το ακινετοβακτήριο είναι υδρόβιος οργανισμός και τον βρίσκουμε
φυσιολογικά σε υδάτινα οικοσυστήματα.
 Ανιχνεύεται στις αναπνευστικές εκκρίσεις, στα υγρά των πληγών και στα
ούρα των νοσηλευόμενων ασθενών.
 Ακόμη έχει βρεθεί σε ενδοφλέβια και άλλα νοσοκομειακά διαλύματα.
 Acinetobacter baumannii (Ακινετοβακτήριο)-
Λοιμώξεις
 Οι κυριότερες λοιμώξεις που προκαλούν είναι οι ουρολοιμώξεις, οι λοιμώξεις του
αναπνευστικού συστήματος, η βακτηριαιμία, και η μηνιγγίτιδα και παρατηρούνται
κυρίως σε ασθενείς των ΜΕΘ.
 Το A. baumannii μπορεί να αναφερθεί στη βιβλιογραφία και ως βακτήριο του
Ιράκ, καθώς εμφανίστηκε σε μεγάλο ποσοστό στις νοσοκομειακές εγκαταστάσεις
στον πόλεμο του Ιράκ.
 Οι συνθήκες εκεί ευνόησαν την εξάπλωση των πολυανθεκτικών βακτηρίων A.
baumannii στις καρβαπενέμες, σε όλα τα στρατιωτικά νοσοκομεία.
 Δυστυχώς τα συγκεκριμένα στελέχη είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστούν με τα
σύγχρονα αντιβιοτικά, γι’ αυτό και είναι αναγκαίο να μελετηθεί περαιτέρω η
παθογένεια του μικροβίου, οι αναπτυσσόμενοι μηχανισμοί αντίστασης στα
αντιβιοτικά, καθώς και οι νέες πιθανές επιλογές θεραπείας έναντι της νόσου.
 Μεταδοτικότητα

 Το A. baumanii μπορεί να εξαπλωθεί με άμεση επαφή με μολυσμένες επιφάνειες , αντικείμενα

και δέρμα ασθενούς. Μπορεί να περάσει μέσα από ανοιχτές πληγές, ουροκαθετήρες και
αναπνευστικές συσκευές
 Σύμφωνα με τις μελέτες το A. baumannii συνήθως εμφανίζεται στον νοσοκομειακό χώρο από
έναν αποικισμένο ασθενή.
 Εξαιτίας της ανθεκτικότητας του σε συνθήκες περιβάλλοντος, παραμένει στο χώρο και
μολύνει και νέους ασθενείς.
 Η πιο πιθανή αιτία της ανάπτυξης του στα νοσοκομεία είναι η συνεχής χρήση αντιβιοτικών A.
baumannii. Σε μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2009 σε νοσοκομεία της Ευρωπαϊκής
Ένωσης, βρέθηκε πως είναι υπεύθυνο για το 19.1% των πνευμονικών περιστατικών από
επιμόλυνση από τον αναπνευστικό σωλήνα.
Παράγοντες κινδύνου για λοίμωξη με το
στέλεχος Acinetobacter baumannii
 Ανοσοκατεσταλμένα άτομα.
 Χρόνια αναπνευστική νόσος.
 Σακχαρώδης διαβήτης.
 Παρατεταμένη νοσοκομειακή περίθαλψη.
 Ασθένεια που απαιτεί νοσοκομειακό αναπνευστήρα.
 Νοσηλευόμενοι ασθενείς με ανοιχτές πληγές.
 Χρήση ουροκαθετήρων.
Clostridium difficile (C.diff)
 Clostridium difficile (C.diff) Πηγές -Χαρακτηριστικά

 Το C. difficile είναι ένα βακτήριο που βρίσκεται στο περιβάλλον, τον αέρα, το νερό, τα
κόπρανα ανθρώπων και ζώων, και τα τρόφιμα, όπως το κατεργασμένο κρέας.
 Το C. difficile παράγει σπόρια, ανθεκτικά στη θέρμανση, την ξήρανση και τα χημικά,
συμπεριλαμβανομένων ορισμένων απολυμαντικών. Τα σπόρια επιβιώνουν στο όξινο
περιβάλλον του στομάχου.
 Μπορούν να διατηρηθούν στο περιβάλλον εβδομάδες έως και 5 μήνες, με αποτέλεσμα
τη μόλυνση του ανθρώπου όταν έρθουν τα χέρια του σε επαφή με μολυσμένες
επιφάνειες.
 Clostridium difficile (C.diff) Πηγές -Χαρακτηριστικά

 Χρειαζόμαστε απολυμαντικό για να το σκοτώσουμε.

 Μπορεί να επιβιώσει σε κατεψυγμένα δείγματα κοπράνων στους -20oC.
 Μπορεί να προκαλέσει μόλυνση όταν διαταράσσεται η ισορροπία της χλωρίδας του
εντέρου, π.χ. από αντιμικροβιακά
 Το C. difficile εμμένει στα κόπρανα του 10-40% των ασθενών με CDI, ανεξάρτητα
από οποιαδήποτε «αντιβιοτική αγωγή».
Clostridium difficile (C.diff)- Ιστορία

 Ανακαλύπτεται τη δεκαετία του 1930

 Τη δεκαετία του 1970 το C. difficile αναγνωρίζεται ως η αιτία της
ψευδομεμβρανικής κολίτιδας (PMC) και μιας ηπιότερης μορφής
ασθένειας της διάρροιας που σχετίζεται με το C. difficile (CDAD).
 Σήμερα η ασθένεια που προκαλεί είναι γνωστή ως λοίμωξη (κολίτιδα) από
το Clostridium difficile (CDI).
Clostridium difficile (C.diff)

 Είναι ένα Gram-θετικό βακτήριο που παράγει μεγάλο αριθμό τοξινών,

μεταξύ των οποίων την εντεροτοξίνη Α και την κυτταροτοξίνη Β.
 Αναγνωρίζεται παγκοσμίως ένας από τους πιο σημαντικούς
νοσοκομειακούς λοιμογόνους παράγοντες.
 Η κολίτιδα από το C. difficile προσβάλλει πιο συχνά ενήλικες που
νοσηλεύονται σε νοσοκομεία και μονάδες μακροχρόνιας περίθαλψης.
 Κάθε χρόνο περισσότεροι από μισό εκατομμύριο άνθρωποι
προσβάλλονται από κολίτιδα προκαλούμενη από C. difficile, αλλά τα
τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί σημαντικά τα ποσοστά των πιο σοβαρών
και δύσκολα αντιμετωπίσιμων λοιμώξεων.
Clostridium difficile (C.diff)

 Υπολογίζεται ότι 2-5% των ανθρώπων φέρουν το C. difficile στο έντερο

τους (αποικισμός), αλλά το αν θα νοσήσουν ή όχι εξαρτάται από την
επάρκεια του ανοσοποιητικού τους συστήματος και τη χρήση
«λανθασμένων» αντιβιοτικών.
 Έχει παρατηρηθεί ότι οι ασθενείς με κολίτιδα από C. difficile παρατείνουν
τη νοσηλεία τους για 1-3 εβδομάδες.
 Από το 2000, ένα νέο επιθετικό στέλεχος του C. difficile έχει εμφανιστεί
με ικανότητα παραγωγής υψηλών επιπέδων τοξινών και ανθεκτικότητα
στη θεραπευτική αγωγή και μάλιστα σε ασθενείς που δεν είχαν
νοσηλευτεί ή είχαν λάβει αντιβιοτικά.
Μετάδοση

 Μολυσμένες επιφάνειες, συμπεριλαμβάνονται το πάτωμα του

νοσοκομείου και της τουαλέτας, ο σκελετός του κρεβατιού και το
κομοδίνο).
 Μολυσμένοι ασθενείς.
 Τέλος τα ακάθαρτα χέρια του προσωπικού θεωρείται ένας σημαντικός
παράγοντας μεταδοτικότητας.
 Μολυσμένα τρόφιμα, ή απευθείας από την τουαλέτα.
 Ενδογενής μόλυνση, από δικά μας μικρόβια.
Επιπλοκές

Οι επιπλοκές από την κολίτιδα είναι κυρίως:

1. Αφυδάτωση, διάρροια, πυρετός, κοιλιακοί πόνοι, μέχρι
2. Νεφρική ανεπάρκεια και σπανιότερα,
3. Τοξικό μεγάκολο και διάτρηση του εντέρου με ανάπτυξη περιτονίτιδας,
4. Θάνατο.
Προληπτικά μέτρα

 Πλύσιμο των χεριών του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, των

ασθενών και συνοδών με ζεστό νερό και σαπούνι, δεδομένου ότι οι
σπόροι του C. difficile δεν καταστρέφονται από τα αλκοολούχα
αντισηπτικά.
 Απομόνωση των ασθενών με τεκμηριωμένη λοίμωξη από C. difficile προς
αποφυγή διασποράς της νόσου.
 Καθαρισμός των επιφανειών με χλωρίνη για καταστροφή των σπόρων του
C. difficile.
 Αποφυγή αλόγιστης χρήσης αντιβιοτικών και να προτιμώνται ιδιαίτερα τα
αντιβιοτικά «στενού» φάσματος για περιορισμένο χρονικό διάστημα και
πάντα μετά από συνταγή γιατρού.
ΑΝΕΜΟΒΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΡΠΗΣ
 Ανεμοβλογιά και Έρπης

Η μόλυνση προκαλείται από τον ιό της ανεμευλογιάς-ζωστήρα

Ανθρώπινη δεξαμενή

ΑΝΕΜΟΒΛΟΓΙΑ

Μεταδίδεται:
1. Από επαφή με μολυσμένο άτομο,
2. Σταγονίδια του σάλιου, ή
3. Αερομεταφερόμενη εξάπλωση υγρών, ή ακόμη και
4. Με το υγρό των φυσαλίδων από περιστατικά ανεμευλογιάς
 ΑΝΕΜΟΒΛΟΓΙΑ

 Κίνδυνος μόλυνσης 80-90% μετά την έκθεση με μολυσμένο άτομο

με ανεμευλογιά.
 Η επώαση είναι 1-3 εβδομάδες, συνήθως 14-16 ημέρες.
 Η μετάδοση γίνεται 2 μέρες πριν την εμφάνιση του εξανθήματος
μέχρι και 6 μέρες μετά, έως ότου καταστραφούν όλες οι αλλοιώσεις.
 Συμπτώματα

 Εξάνθημα με φυσαλίδες που στη συνέχεια γίνονται εφελκίδες (

καπαλάκια).
 Υπάρχουν πάντα στο τριχωτό του κεφαλιού και συνοδεύονται με
έντονη φαγούρα.
 Φυσαλίδες μπορεί να εμφανιστούν και στους βλεννογόνους όπως τα
μάτια, στόμα και γεννητικά όργανα.
 Λίγο πυρετό.
Την αντιλαμβανόμαστε όταν το παιδί μας εμφανίσει τα πρώτα
φυσαλιδώδη εξανθήματα.
 Το εξάνθημα διαρκεί 6-8 μέρες και ο άρρωστος αναρρώνει πλήρως
σε 8 περίπου μέρες. Η πτώση όμως των εφελκίδων (η κρούστα που
σχηματίζεται πάνω από τις φυσαλίδες) μπορεί να αργήσει πολύ
περισσότερο.
 Επιπλοκές
 Πνευμονία
 Εγκεφαλίτιδα
 Ηπατίτιδα
 Νεφρίτιδα
 Μολύνσεις των φυσαλίδων. Αυτή είναι η πιο συχνή επιπλοκή.
 Ο κίνδυνος στην έγκυο είναι μεγάλος αν αρρωστήσει 2 μέρες πριν
γεννήσει μέχρι και 4 μέρες μετά την γέννα. Τότε το νεογέννητο
μπορεί να αρρωστήσει πολύ βαριά.
 Πολύ επιρρεπή στις επιπλοκές είναι τα ανοσοκατασταλμένα άτομα
(αυτά με μειωμένο ανοσοποιητικό σύστημα), στα οποία η
ανεμοβλογιά μπορεί να είναι θανατηφόρα. Για αυτό τα
ανοσοκατασταλμένα άτομα δεν πρέπει να έρχονται σε επαφή με
άτομα που έχουν ανεμοβλογιά.
 ΕΛΕΓΧΟΣ ΛΟΙΜΩΞΗΣ

 Κάθε μέλος του προσωπικού κλινικής ή Νοσοκομείου, που δεν

έχει ανοσία στην ανεμοβλογιά δεν πρέπει να έρχεται σε στενή
επαφή με ασθενείς με ανεμοβλογιά ή έρπη ζωστήρα, στην περίοδο
που οι ασθενείς είναι μολυσματικοί.
 Το προσωπικό που εργάζεται σε τμήματα όπου έχουν στενή επαφή
με μωρά, παιδιά και έγκυες γυναίκες πρέπει να γνωρίζει την
ανοσολογική του κατάσταση.
 ΕΡΠΗΣ

Επίσης γνωστή ως έρπης ζωστήρας, είναι μια οξεία λοίμωξη που προκαλείται
από την επανενεργοποίηση λανθάνουσας κατάστασης του ιού της
ανεμοβλογιάς.

Μετάδοση
Ο ιός μεταδίδεται με επαφή με μολυσμένο άτομο και από το υγρό των
κυστιδίων από περιπτώσεις έρπητα ζωστήρα.
ΕΡΠΗΣ

 Ο έρπης ζωστήρας μπορεί να εμφανιστεί σε περίπου 15% των

ηλικιωμένων ενηλίκων, σπάνια και σε παιδιά
 Μπορείτε να κολλήσετε ανεμοβλογιά από έρπη ζωστήρα έως και 7
ημέρες μετά την εμφάνιση των αλλοιώσεων-πληγών. Για να είναι
μολυσματικές οι πληγές πρέπει να είναι ανοιχτές.
ΕΛΕΓΧΟΣ ΛΟΙΜΩΞΗΣ

 Είναι γενικά η ίδια τόσο για την ανεμοβλογιά όσο και για τον έρπη
ζωστήρα.
 Πρέπει να ενημερωθεί η ομάδα ελέγχου λοιμώξεων.
 Απαιτείται απομόνωση του ασθενή που παρουσιάζει τη λοίμωξη.
 Χρησιμοποιήστε τις ενδεδειγμένες προφυλάξεις για τον έλεγχο της
λοίμωξης και τη σωστή τεχνική υγιεινής των χεριών.
 Θεωρείστε ότι τα ρούχα του ασθενή είναι μολυσματικά όσο
ασθενής είναι σε φάση μόλυνσης.
 Καλύψτε τις πληγές με επιδέσμους εάν είναι δυνατόν.
 ΘΥΜΗΘΕΙΤΕ

 Δεν μπορείτε να κολλήσετε τον έρπη ζωστήρα.

 Μπορείτε να κολλήσετε ανεμοβλογιά από έναν ασθενή με έρπη
ζωστήρα, εάν δεν είχατε ποτέ κολλήσει ανεμοβλογιά.
Γρίπη
Γρίπη
 Η γρίπη είναι μια μεταδοτική ασθένεια στα πτηνά και τα θηλαστικά και
προκαλείται από ιούς RNA της οικογένειας των Ορθοβλεννοϊών.
 Επηρεάζει τη μύτη, το λαιμό και τους πνεύμονες.
 Μπορεί να προκαλέσει από ήπια συμπτώματα μέχρι πολύ σοβαρή
ασθένεια και σε μερικές περιπτώσεις θάνατο.
 Μερικές φορές την μπερδεύουμε με το κοινό κρυολόγημα, αλλά η γρίπη
είναι πολύ πιο σοβαρή ασθένεια και προκαλείται από διαφορετικό τύπο
ιών.
 Ο καλύτερος τρόπος πρόληψης για τις ευπαθείς ομάδες και για τους
επαγγελματίες στον τομέα της υγείας και της εκπαίδευσης είναι το
εμβόλιο της γρίπης που παράγεται κάθε χρόνο.
Μετάδοση

 Αέρας.
 Σταγονίδια του σάλιου.
 Ακαθαρσίες των πτηνών.
 Γενικότερα σωματικά υγρά.
 Μολυσμένες επιφάνειες.
Οι ιοί της γρίπης μπορούν να παραμείνουν λοιμώδεις για περίπου μια
εβδομάδα σε ανθρώπινη θερμοκρασία, πάνω από 20 μέρες σε 0° C και για
πολύ μεγαλύτερες περιόδους σε χαμηλότερες θερμοκρασίες.
Συμπτώματα

 Πυρετός,
 πόνος στον λαιμό,
 μυϊκοί πόνοι,
 έντονος πονοκέφαλος,
 βήχας,
 αδυναμία και γενική αδιαθεσία.
Σε σοβαρές περιπτώσεις η γρίπη προκαλεί πνευμονία, που μπορεί να είναι
θανατηφόρα, ειδικά σε μικρά παιδιά και ηλικιωμένους.
Βιβλιογραφία

 http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs125/en/
 www.iatropedia.gr/
 https://el.wikipedia.org/wiki/
 www.healthyliving.gr/2017/11/15/klebsiella-pneumoniae-oxytoca-ozenae/
 https://www.news-medical.net/.../Streptococcus-pneumoniae-(pneumococcus)-Overview.aspx
 http://www.docmed.gr/pagkosmii-foniades-tria-exipna-mikrovia/
 https://www.inhealthcare.gr/.../acinetobacter-vaumannii/
 https://emedicine.medscape.com/article/236891-overview/
 https://www.mednutrition.gr/portal/ygeia/pathiseis-peptikoy/
 https://el.wikipedia.org/wiki/Γρίπη/