Praca Przejściowa

Projekt noża kształtowego słupkowego

- metoda analityczna i wykreślna

Prowadzący: dr inż. Marek Kołodziej

Wykonał: Kamil Włodek
 1. Wstęp
Zadanie polegało na zaprojektowaniu noża tokarskiego kształtowego słupkowego do
wykonania detalu przedstawionego na rysunku nr1.

Rysunek 1 Wybrany przedmiot do obróbki skrawaniem

Projektowanie noży kształtowych słupkowych rozpoczyna się od wyznaczenia wymiarów

gabarytowych. Można je wyznaczyć za pomocą tabel, które są zebrane na podstawie
wieloletnich doświadczeń. Punktem wyjścia jest największa głębokość 𝑔𝑚𝑎𝑥 zarysu
kształtowanej powierzchni przedmiotu obrabianego wyznacza ją z poniższego wzoru:
𝑑𝑚𝑎𝑥 − 𝑑𝑚𝑖𝑛
𝑔𝑚𝑎𝑥 =
2
Gdzie:
dmax – największa średnica toczonego zarysu
dmian – najmniejsza średnica toczonego zarysu

𝑑𝑚𝑎𝑥 − 𝑑𝑚𝑖𝑛 40 − 10
𝑔𝑚𝑎𝑥 = = = 15
2 2
Mając obliczoną głębokość zarysu, dobrano charakterystyczne wymiary narzędzia korzystając
z tabeli nr 1. Szerokości L nie podano w tabeli, ze względu na to, że zależy ona od długości
kształtowanej powierzchni. Podane wymiary są orientacyjne w przypadku gdy L>2,5 C to
wymiary (B,C i D) można przyjąć większe. W tym przypadku warunek L>2,5 C jest
niespełniony, więc należy przyjąć wartości podane w tabeli nr1.
 Tabela 1Wymiary gabarytowe noży promieniowych słupkowych

Wymiary gabarytowe noża:

A = 35mm
B = 10mm
C = 40mm
D = 25mm
W = 90mm

2. Analityczne wyznaczenie zarysu narzędzia słupkowego

Wybrano materiał o następujących wartościach kątów natarcia i przyłożenia dla narzędzi
wykonanych ze stali szybkotnącej.

𝜸𝒇 = 𝟐𝟎° 𝒂𝒇 = 𝟏𝟓°

Punkt zarysu Długość l Promień r

1 0 5
2 10 10
3 15 15
4 20 10
5 30 20

Oblicza się wartości odcinków:

𝐴 = 𝑟1 sin 𝛾𝑓1 = 5 ∗ 𝑠𝑖𝑛20° = 1.71

𝐵 = 𝑟1 cos 𝛾𝑓1 = 5 ∗ 𝑐𝑜𝑠20° = 4.7

Dla poszczególnych punktów 1,2…n zarysu określa się wartości następujących wielkości:

• Kątów natarcia
𝐴
𝛾𝑓𝑖 = arcsin ( )
𝑟𝑖

• Odległości Ei
𝐸𝑖 = 𝑟𝑖 cos 𝛾𝑓𝑖

• Współrzędnych punktów Ai na płaszczyźnie natarcia, jako odległości ich wierzchołka

noża W
𝐹𝑖 = 𝐸𝑖 − 𝐵 = 𝑟𝑖 cos 𝛾𝑓𝑖 − 𝑟1 cos 𝛾𝑓1
Tabela 2 Współrzędne punktów zarysu przedmiotu obrabianego

Promień r Kąt natarcia 𝛾𝑓𝑖 Stopni [°] Odległość 𝐸𝑖 Odległość 𝐹𝑖 Odległość 𝐺𝑖

[rad]
5 0,349044 19,99877 4,6985 0 0
10 0,171845 9,845966 9,85271 5,15271 4,220853
15 0,114248 6,54595 14,90221 10,20221 8,357162
10 0,171845 9,845966 9,85271 5,15271 4,220853
20 0,085605 4,904777 19,92676 15,22676 12,47303
Po połączeniu punktów na przekroju N-N otrzymujemy zarys krawędzi skrawającej ostrza.

Rysunek 2 Rysunek pomocniczy do wyznaczenia zarysu noża słupkowego metodą analityczną

3. Graficzne wyznaczanie zarysu narzędzia słupkowego
Metoda wykreślna, analogicznie jak w metodzie analitycznej wyznacza się wymiar
gabarytowy noża. Potem w dwóch rzutach wykreśla się zarys przedmiotu obrabianego oraz
nanoszone są charakterystyczne punkty zarysu. Wierzchołek noża umieszczony jest na
wysokości osi przedmiotu i styka się z punktem o najmniejszej średnicy zarysu przedmiotu.
Dokonuje się odpowiednie rzuty punktów 1,2…n łączy się je liniami prostymi i
aproksymuje odpowiednimi krzywymi otrzymując szukany zarys narzędzia w przekroju
prostopadłym do powierzchni przyłożenia (Rys nr3).

Rysunek 3 Rysunek pomocniczy do wyznaczenia zarysu noża słupkowego metodą wykreślną

4. Wnioski
Przedstawione metody tj. metoda wykreślna i metoda analityczna pozwalają na
odwzorowanie zarysu narzędzia słupkowego. Obie metody są bardzo do siebie zbliżone,
jednak większą dokładnością charakteryzuje się metoda analityczna. Metoda ta za pomocą
odpowiednich obliczeń jest w stanie wyznaczyć punkty zarysu noża w płaszczyźnie
natarcia. Metoda graficzna nie jest metodą dokładną co powoduje ograniczenie jej
stosowania do przypadków, gdzie wymagana jest dokładność wymiarowo-kształtowa.
Niedokładne odwzorowanie zarysu powoduje powstanie nierównomiernych naddatków,
które przekłada się na późniejszą obróbkę wykańczająca.