Πρώτα Βυζαντινά χρόνια

Χάρτης της αλυσίδας φρυκτωριών που συνέδεαν την Κωνσταντινούπολη με τις Κιλίκιες Πύλες.

Μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας η Κιλικία έγινε τμήμα της Βυζαντινής
Αυτοκρατορίας. Τον 7ο αιώνα η Κιλικία δέχτηκε την επίθεση των Μουσουλμάνων Αράβων, για
πολλά χρόνια ήταν έρημη γη χωρίς κατοίκους, οι Άραβες την κατέκτησαν οριστικά στις αρχές
του 8ου αιώνα. Το Χαλιφάτο των Αββασιδών έφερε στην περιοχή νέους κατοίκους και την
μετέτρεψε σε οχυρωμένη παραμεθόρια περιοχή, η Ταρσός κτίστηκε ξανά (788) και έγινε η
μεγαλύτερη εγκατάσταση στην περιοχή και η βάση για τις εκστρατείες στα βουνά του Ταύρου
και την Βυζαντινή Ανατολή.

Ο Νικηφόρος Β´ Φωκάς ανακατέλαβε την Κιλικία από τους Άραβες με μια σειρά από
εκστρατείες την τριετία 962 - 965. Οι Βυζαντινοί που είχαν τον έλεγχο μέχρι την Καυκασία
εποίκισαν ξανά τον 11ο αιώνα την Κιλικία με Αρμένιους.

Δημιουργία της Αρμενικής Κιλικίας

Την εποχή των Σταυροφοριών στην Κιλικία κυριαρχούσε το Αρμενικό Βασίλειο της Κιλικίας. Οι
επιθέσεις των Σελτζούκων στην Αρμενία επέφεραν του μετανάστευση του πληθυσμού των
κατοίκων προς την Κιλικία. Ο τελευταίος βασιλιάς της δυναστείας των Βαγρατιδών, που
κυβερνούσε την μητρική Αρμενία Γκαγκίκ Β΄ προσκλήθηκε στην Κωνσταντινούπολη από τον
αυτοκράτορα (1045) αλλά αιχμαλωτίστηκε. Ο Κωνσταντίνος Θ΄ Μονομάχος τον πίεσε να
παραιτηθεί από τα δικαιώματα του στην Αρμενία, του παραχώρησε σαν αντάλλαγμα την
Καππαδοκία.[18].Ο Κωνσταντίνος Μονομάχος οργάνωσε την μετακίνηση μεγάλου αριθμού
Αρμενίων στην Βυζαντινή Κιλικία.[19] Ο Γκαγκίκ Β΄ συγκρούστηκε στην Καππαδοκία με τον
επίσκοπο Μάρκο λόγω των θρησκευτικών διαφορών των Αρμενίων με τους Ορθοδόξους, οι
Αρμένιοι από τον 6ο αιώνα είχαν ασπαστεί τον Μονοφυσιτισμό. Οι χριστιανοί της Καππαδοκίας
τους ζήτησαν να προσχωρήσουν στην Ορθοδοξία εγκαταλείποντας την εκκλησία τους, ο
επίσκοπος της Καισάρειας Μάρκος ήταν με σκληρό τρόπο προσβλητικός απέναντι στον Γκαγκίκ
Β΄. Ο πρώην Αρμένιος βασιλιάς προκάλεσε την δολοφονία του επισκόπου Μάρκου, αλλά στην
συνέχεια και ο ίδιος ο Γκαγκίκ Β΄ δολοφονήθηκε από τους Βυζαντινούς (1079).[20]

Οι προσβεβλημένοι Αρμένιοι δεν μπορούσαν να ανεχθούν την συγκατοίκηση με τους

Καππαδόκες και προχώρησαν νοτιότερα στην Κοζάν της Κιλικίας (1079), αρχηγός ήταν ο Ρουπέν
Α΄ της Αρμενίας μέλος των Βαγρατιδών, συγγενής του Γκαγκίκ Β΄ και γενάρχης του Οίκου των
Ρουπενιδών .[21] Με την βοήθεια των υπόλοιπων Αρμενίων που ζούσαν στην Κιλικία
κατέλαβαν ολόκληρη την περιοχή από τους Βυζαντινούς, την κατείχαν από τον προηγούμενο
αιώνα όταν την είχε ανακαταλάβει ο Νικηφόρος Φωκάς από τους Άραβες. Το επόμενο έτος
(1080) ο Ρουπέν Α΄ κήρυξε την ανεξαρτησία του από την Κωνσταντινούπολη και σύντομα
μετακινήθηκαν στην Κιλικία όλοι οι υπόλοιποι φυγάδες Αρμένιοι, οπαδοί του προηγούμενου
βασιλιά Γκαγκίκ Β΄.

Το Βασίλειο της Αρμενικής Κιλικίας

Κύριο λήμμα: Αρμενικό Βασίλειο της Κιλικίας

Κύριο λήμμα: Κατάλογος μοναρχών του Αρμενικού βασιλείου της Κιλικίας

Το Αρμενικό βασίλειο της Κιλικίας και οι γύρω περιοχές

Ο Λέων Β΄ της Αρμενίας, 1ος βασιλιάς του Αρμενικού βασιλείου της Κιλικίας.

Ο θυρεός του Αρμενικού βασιλείου της Κιλικίας

O Ρουπέν Α΄ ίδρυσε στην καρδιά της Κιλικίας ένα μικρό πριγκιπάτο (1080) που αργότερα θα
γίνει το Αρμενικό Βασίλειο της Κιλικίας (1198). Το χριστιανικό κρατίδιο που βρισκόταν ανάμεσα
σε πολλά μουσουλμανικά εχθρικά κράτη είχε περίπου 300 χρόνια θυελλώδη πορεία,
υποστήριξε τους Σταυροφόρους και είχε εμπορικές σχέσεις με τις Ιταλικές πόλεις. Το βασίλειο
είχε περίπου τρεις αιώνες ένα ισχυρό δίκτυο οχυρώσεων και εμπορικών δρόμων με τρία κύρια
λιμάνια : τις Αιγαί, την Κώρυκο και την Μοψουεστία.[22] Οι Αρμένιοι πρίγκιπες και βασιλείς
έκαναν συνεχώς συμμαχίες με τα Σταυροφορικά κράτη, καλούσαν τους Σταυροφόρους να
κρατήσουν κάστρα κατά μήκος των συνόρων όπως τις Πάγραι, την Τραπεσσάκ, την Σελεύκεια,
την Αμούντα και την Σερβαντικάρ. Οι πρίγκιπες της Αρμενικής Κιλικίας από τον Οίκο των
Ρουπενιδών ήταν οι εξής :

Ρουπέν Α΄ της Αρμενίας (1080 - 1095)

Κωνσταντίνος Α΄ της Αρμενίας (1095 - 1102), υποστήριξε τους Σταυροφόρους στον δρόμο
τους για την Αντιόχεια που τον έστεψαν ευγενή και ιππότη.

Θόρος Α΄ της Αρμενίας (1102 - 1129), έκανε σε συμμαχία με τους χριστιανούς πρίγκιπες της
Συρίας επιτυχείς επιθέσεις στους Βυζαντινούς και τους Σελτζούκους.

Κωνσταντίνος Β΄ της Αρμενίας (1129)

 Λέων Α΄ της Αρμενίας (1129 - 1137), πέθανε στην Κωνσταντινούπολη αιχμάλωτος του
Βυζαντινού αυτοκράτορα Ιωάννη Β΄ Κομνηνού

Θόρος Β΄ της Αρμενίας (1144 - 1169), δεύτερος γιος του Λέων Α΄ ο κορυφαίος πρίγκιπας που
ανακατέλαβε την Κιλικία από τον Μανουήλ Α΄ Κομνηνό.

Ρουπέν Β΄ της Αρμενίας (1169 - 1170)

Μλεχ της Αρμενίας (1170 - 1175), σφετεριστής που είχε ασπαστεί το Ισλάμ, ανέτρεψε τον
ανιψιό του Ρουπέν Β΄ με την βοήθεια του Νουρεντίν Ζενγκί

Ρουπέν Γ΄ της Αρμενίας (1175 - 1187)

Λέων Β΄ της Αρμενίας (1187 - 1198)

Ο Λέων Β΄ της Αρμενίας επέκτεινε το βασίλειο πέρα από τα όρη του Ταύρου και μετέφερε την
πρωτεύουσα στην Κοζάν, στέφτηκε Βασιλιάς του Αρμενικού βασιλείου της Κιλικίας (1198) από
τον αρχιεπίσκοπο του Μάιντς ύστερα από πρόταση του αυτοκράτορα Ερρίκου ΣΤ΄. Ο Λέων Β΄
παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο την Σιβύλλα των Λουζινιάν από το Σταυροφορικό Βασίλειο της
Κύπρου, δεν είχε γιους και τον διαδέχθηκε η κόρη του Ισαβέλλα της Αρμενίας. Η Ισαβέλλα
παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο τον Χετούμ Α' της Αρμενίας (1226) δεύτερο γιο του
Κωνσταντίνου του Μπαμπερόν από τον αντίπαλο Οίκο των Χετουμιδών. Ο Χετούμ Α΄
διαδέχθηκε την σύζυγο και τον πεθερό του στον θρόνο που κληρονομήθηκε κατόπιν από τους
απογόνους του. Ο Χετούμ Α΄ δήλωσε την υποταγή του στους Μογγόλους στέλνοντας στην αυλή
τους τον μεγαλύτερο αδελφό του Σεμπάντ τον κοντόσταυλο.[23][24] Οι Μογγόλοι υποστήριξαν
την άμυνα της χώρας από τους Μαμελούκους μέχρι την εποχή που στράφηκαν στο Ισλάμ. Οι
βασιλείς της Αρμενικής Κιλικίας από τον Οίκο των Χετουμιδών ήταν οι εξής :

Χετούμ Α΄ της Αρμενίας (1226 - 1270)

Λέων Γ΄ της Αρμενίας (1270 - 1289), ηττήθηκε από τους Μαμελούκους

Χετούμ Β΄ της Αρμενίας (1289 - 1293), παραιτήθηκε τρεις φορές, ηττήθηκε ξανά από τους
Μαμελούκους και δολοφονήθηκε από Μογγόλο Ισλαμιστή.

Θόρος Γ΄ της Αρμενίας (1293 - 1298)

Χετούμ Β΄ της Αρμενίας (1295 - 1296), σε συμβασιλεία με τον αδελφό του Θόρος Γ΄

Κωνσταντίνος Γ΄ της Αρμενίας (1298 - 1299)

Χετούμ Β΄ της Αρμενίας (1299 - 1303)

 Λέων Δ΄ της Αρμενίας (1303 - 1307), υπό την κηδεμονία του Χετούμ Β΄

Οσίν της Αρμενίας (1307 - 1320)

Λέων Ε΄ της Αρμενίας (1320 - 1341), υπό την κηδεμονία του Οσίν του Κόρυκος (1320 - 1329)

Μετά τον θάνατο του Λέων Ε΄ της Αρμενίας ο Ιωάννης από τον Οίκο των Πουατιέ-Λουζινιάν γιος
της Ισαβέλλας των Χετουμιδών της μητέρας του Λέων Ε΄ από τον δεύτερο γάμο της με τον
Αμαλρίκ της Τύρου στέφθηκε νέος βασιλιάς ως Κωνσταντίνος Δ΄ της Αρμενίας (1242 - 1244).
Μετά την δολοφονία του (1344) ακολούθησαν άλλοι δυο βασιλείς από τον Οίκο των
Χετουμιδών :

Κωνσταντίνος Ε΄ της Αρμενίας (1344 - 1362)

Κωνσταντίνος ΣΤ΄ της Αρμενίας (1362 - 1373)

Ο Κωνσταντίνος ΣΤ΄ δολοφονήθηκε (1373) και ο θρόνος επανήλθε στον Οίκο των Πουατιέ-
Λουζινιάν με τον Λέων ΣΤ΄ της Αρμενίας (1373 - 1375) ανιψιό του Κωνσταντίνου Δ΄. Ο ανίκανος
Λέων ΣΤ΄ δεν μπόρεσε να αντισταθεί στους ισχυρότερους Μαμελούκους που κατέλαβαν το
Αρμενικό βασίλειο της Κιλικίας (1375), από την άλλη υποτίμησε σημαντικά τους Αρμένιους και
έδωσε όλους τους τίτλους στους Λατίνους με αποτέλεσμα να βρει ελάχιστη υποστήριξη από
γηγενείς κατοίκους. Ο Λέων ΣΤ΄ και οι απόγονοι του από τον Οίκο των Πουατιέ-Λουζινιάν ήταν
βασιλείς της Αρμενικής Κιλικίας μόνο σαν διεκδικητές, οι τιτλούχοι βασιλείς του Αρμενικού
βασιλείου της Κιλικίας ήταν οι εξής :

Λέων ΣΤ΄ της Αρμενίας (1375 - 1396)

Ιάκωβος Α΄ της Κύπρου (1396 - 1398), μακρινός ξάδελφος του Λέων ΣΤ΄ και βασιλιάς της
Κύπρου, από τότε οι βασιλείς της Κύπρου έγιναν τιτλούχοι βασιλείς του Αρμενικού βασιλείου
της Κιλικίας.

Ιανός της Κύπρου (1398 - 1432)

Ιωάννης Β΄ της Κύπρου (1432 - 1458)

Καρλόττα της Κύπρου (1458 - 1464)

Ο τίτλος πέρασε στον κλάδο των Λουζινιάν της Κωνσταντινούπολης και κατέληξε στην Ρωσία.
[25] Ο τίτλος αμφισβητήθηκε από τον Οίκο της Σαβοΐας και τον Οίκος ντε Μπριέν με τους Ούγο
του Μπριέν και Ιωάννη του Μπριέν.

Οθωμανική κυριαρχία

Όταν κατέρρευσε το Σουλτανάτο του Ρουμ δημιουργήθηκαν αμέτρητα Τουρκικά μπειλίκια. Η

"Τραχεία Κιλικία" κατακτήθηκε από τους Καραμανίδες τον 15ο αιώνα ένα μπειλίκι στα βόρεια,
η "Πεδινή Κιλικία" κατακτήθηκε από τους Ραμαζανίδες ένα μπειλίκι στα ανατολικά με την
βοήθεια των Μαμελούκων. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία νίκησε στα τέλη του 15ου αιώνα τους
Καραμανίδες υποτάσσοντας την Τραχεία Κιλικία, οι Ραμαζανίδες και η Πεδινή Κιλικία
υποτάχθηκαν επίσης στους Οθωμανούς (1517). Μετά την Οθωμανική κατάκτηση η Κιλικία
έμεινε γνωστή σαν βιλαέτι των Αδάνων, ήταν από τις πιο σημαντικές επαρχίες των Οθωμανών
επειδή διατήρησε τον Αρμενικό της χαρακτήρα μέχρι τα σύγχρονα χρόνια. Τα οροπέδια της
Κιλικίας ήταν πυκνοκατοικημένα με Αρμένιους χωρικούς σε μικρούς οικισμούς που είχαν
μεγάλη ευημερία όπως το Χατζίν και το Ζειτάν, δυο ορεινά χωριά που έμειναν αυτόνομα μέχρι
τον 19ο αιώνα.[26][27] Στα λιμάνια και τις πόλεις της πεδιάδας των Αδάνων το εμπόριο και η
βιοτεχνία παρέμειναν στα χέρια των Αρμενίων χάρη στις ασταμάτητες μετακινήσεις πληθυσμού
από τα οροπέδια. Ο πληθυσμός αυξανόταν συνεχώς σε αντίθεση με άλλες περιοχές της
Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αλλά από το 1878 οι Οθωμανοί πήραν μέτρα εναντίον τους με
τελικό αποτέλεσμα την μεγάλη σφαγή στα Άδανα (1909).[28] Οι Αρμένιοι του Ζειτάν
οργάνωσαν επιτυχή αντίσταση απέναντι στους Τούρκους (1915), οι Οθωμανοί για να το
υποτάξουν κατέφυγαν σε προδοσία αναγκάζοντας μια αποστολή Αρμενίων από το Μαράς να
τους ζητήσουν να παραδώσουν τα όπλα τους, οι Αρμένιοι του Ζειτάν το δέχτηκαν.[29]

Από τον Δεκέμβριο του 1918 μέχρι τον Οκτώβριο του 1921 μετά την ήττα της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Γάλλοι είχαν υπό τον έλεγχο τους την Κιλικία. Οι
Γάλλοι ανέλαβαν την πρωτοβουλία να εποικήσουν ξανά την περιοχή με επιζήσαντες από την
γενοκτονία, 170.000 Αρμένιοι δραπέτες επέστρεψαν στην Κιλικία με πρωτοβουλία των
Βρετανών και των Γάλλων.[30] Οι Αρμένιοι δημιούργησαν την "Αρμενική Εθνική Ενότητα" και
μια ανεπίσημη κυβέρνηση της Αρμενικής Κιλικίας με τέσσερα πολιτικά κόμματα και τρεις
θρησκευτικές περιφέρειες.[31] Οι εχθροπραξίες ανάμεσα στους Βρετανούς, τους Γάλλους και
τους Κεμαλιστές υπονόμευσαν τις προσπάθειες για την δημιουργία της ανεξάρτητης Κιλικίας.
Οι Γάλλοι υπέγραψαν με τους Κεμαλιστές την Συνθήκη της Αγκύρας (21 Οκτωβρίου 1921) με
την οποία η Κιλικία ενσωματώθηκε οριστικά στην Τουρκία.[32]

Τα σημαντικότερα γεγονότα

Γενικά η Κιλικία λόγω θέσεως αποτέλεσε στο πέρασμα των αιώνων μέγα θέατρο πολεμικών
συγκρούσεων σε εισβολές από Α. προς Δ. και αντίθετα. Οι μεγαλύτερες μάχες που διεξήχθησαν
σ' αυτή την περιοχή ήταν

Μάχη στην Ισσό (όπου ο Αλέξανδρος ο Μέγας νίκησε τον Δαρείο)

Μάχη κατά των Περσών (όπου ο Χοσρόης Βασιλεύς των Περσών την κατέλαβε)

Αποβίβαση του Ηράκλειου που κινήθηκε κατά του Χοσρόη.

Επανειλημμένες καταλήψεις της χώρας από τους Άραβες.

Διέλευση των Σταυροφοριών όπου ο αρχηγός της Γ΄ Σταυροφορίας Φρειδερίκος Α΄

Βαρβαρόσσα πνίγεται στο ποταμό Κύδνο.

Ακολουθεί τουρκική κατάκτηση.

Διέλευση των Μογγόλων υπό τον Ταμερλάνο.

Κατάληψη από τον Ιμπραήμ Πασά της Αιγύπτου το 1832 πριν νικήσει τους Τούρκους στο
Ικόνιο

Κατάληψη από τους Γάλλους το 1919 κατά τον Α΄ Π.Π. παραμένοντας μέχρι το 1921 οπότε και
αναχώρησαν παραδίδοντάς την πάλι στους Τούρκους.

Εκκλησιαστικά

Εκκλησιαστικά η Κιλικία υπαγόταν στο Πατριαρχείο Αντιοχείας. Μετά την ανταλλαγή

πληθυσμών και την αναχώρηση των Ελλήνων και Αρμενίων η χώρα κατέστη καθαρά
μουσουλμανική.

Σημαντική όμως υπήρξε κατά τους χρόνους της πρώτης εκκλησίας επί ρωμαϊκής επικυριαρχίας
και ειδικότερα η πρωτεύουσα Ταρσός από την οποία και καταγόταν ο Απόστολος Παύλος.[33]

Σήμερα

Η Κιλικία σήμερα αποτελεί τμήμα του τουρκικού κράτους υπαγόμενο στο "Βιλαέτι"
(=Νομαρχία) των Αδάνων (Adana) με κύριο λιμάνι τη Μερσίνα. Άλλες πόλεις σημαντικές είναι η
Ταρσός (δυτικά των Αδάνων), Μοψουεστία ή Μισίς (αρχ. Μόψου Εστία), Καρά ισαλού
(αρχ.Μόψου κρήνη) και Οσμανιγέ (Osmaniye). Ανατολικά των Αδάνων και εντός του όρμου της
Αλεξανδρέττας (Iskenderun) βρίσκεται το νέο λιμάνι Τζεϋχάν (Ceyhan) όπου και καταλήγουν
δύο πετρελαιαγωγοί από το Ιράκ.

Μέσω πεδινής Κιλικίας διέρχεται η σιδηροδρομική γραμμή Βαγδάτης από τις Κιλίκιες πύλες
προς τις Αμανικές με διακλάδωση προς Άδανα και Μερσίνη.

Προ του 1922 είχε 422.000 κατοίκους, εκ των οποίων 128.000 ήταν Έλληνες.

Σημειώσεις

Στρατ. ιστορία 1916-1920

Στρατ. επιχ. 1916-1920

Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η τύχη της Κιλικίας και των λοιπών χωρών της Τουρκίας
εξαρτήθηκαν από διαδοχικές συμφωνίες μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων που ήταν και οι
ακόλουθες: Το 1916 η Κιλικία αναγνωρίστηκε ως Ιταλική ζώνη ενώ το 1917 ως Γαλλική.
Αργότερα με τη Συνθήκη των Σεβρών αποσπάσθηκε της επιρροής της Γαλλίας αποδιδόμενη
στην Τουρκία. Αλλ΄ όμως η Γαλλία δια του από Σεβάστεια πληρεξούσιού της κ. Πικό σε ιδιαίτερη
συνεννόηση με τον Μουσταφά Κεμάλ είχε προχωρήσει σε συνθήκη με όρους που η μεν Γαλλία
παραιτούνταν της Κιλικίας υπέρ της Τουρκίας, ο δε Μουσταφά Κεμάλ αναγνώριζε τους Γάλλους
διπλωμάτες της περιοχής.

Η Γαλλία το έπραξε αυτό επειδή η Αγγλία από το Σεπτέμβριο του 1919 είχε ήδη αρχίσει την
απόσυρση 24 Ταγμάτων προς την Μοσούλη που τον ίδιο καιρό απεκαλύφθησαν και τα
κοιτάσματα πετρελαίου. Από την άλλη ο Μουσταφά Κεμάλ είχε αντιληφθεί τις μεταξύ των
Δυνάμεων έριδες και στράφηκε κατά των Γάλλων στην Κιλικία και Συρία. Ο Γάλλος στρατηγός
Γκουρώ μετέφερε στην Κυβέρνησή του την εξέλιξη των πραγμάτων αλλά έλαβε από τον
Κλεμανσώ τη διαταγή "η αντικατάσταση να γίνει αμέσως τιθέμενου ενός Γάλλου πανταχού
όπου υπάρχει εις Άγγλος, όπως στην αντικατάσταση ενός σκοπού"

Με αυτές τις συνθήκες το Φθινόπωρο του 1919 ελάχιστες γαλλικές δυνάμεις διασπάρθηκαν. Οι
συγκοινωνίες ήταν στη χώρα σπάνιες. Ο ανεφοδιασμός των στρατιωτικών τμημάτων δύσκολος.
Έτσι ο επερχόμενος χειμώνας επέδρασε ολέθρια τόσο στην υγεία των Γάλλων όσο και στο ηθικό
τους. Προκειμένου να αντιμετωπίσει την κατάσταση, ο στρατηγός Γκουρώ προσπάθησε να
συγκροτήσει ένοπλα τμήματα από Αρμένιους. Αυτό εξώθησε το φανατισμό των Κούρδων της
περιοχής κατά των "μισητών απίστων" Αρμενίων. Αλλά και ο Εμίρης Φεϋζάλ στη Συρία δεν ήταν
και τόσο φιλικός στους Γάλλους. Σ' αυτή την κατάσταση η Γαλλία άφησε τους αντιπάλους της να
ενισχύονται από το κεμαλικό στρατό προχωρώντας στην απόλυση των κληρωτών 1918.

Έτσι επί μετώπου 400χλμ από Μερσίνα μέχρι Ούρφα (Έδεσσα) τα εγκατασταθέντα γαλλικά
τάγματα υπέστησαν αιματηρές ήττες. Από 21 Ιανουαρίου μέχρι 9 Φεβρουαρίου 1921 τα
εγκλωβισμένα και πολιορκούμενα στο Μαράς γαλλικά τάγματα αναγκάστηκαν να παραδοθούν.
Τον δε Απρίλιο του 1921 δύο γαλλικά τάγματα συντρίφτηκαν στην Αϊντάμπ. Τον Αύγουστο
(1921) ο στρατηγός Γκουρώ εισηγήθηκε και προέτρεπε επανειλημμένα την Κυβέρνησή του για
την εκμετάλλευση της από Σαγγάριο - Άγκυρα Ελληνικής εκστρατείας. Εκείνη όμως αρνήθηκε
κάθε παρέμβαση και προτίμησε να συνάψει στις 20 Οκτωβρίου 1921 στην Άγκυρα την
καλούμενη Συνθήκη του Φραγκλέν Μπουγιόν (από το όνομα του Γάλλου αντιπροσώπου).

Κατά την αποχώρηση του, ο γαλλικού στρατός πούλησε στους Τούρκους (σχεδόν χάρισε)
αξιόλογο πολεμικό υλικό όπως αεροπορικό υλικό, πυροβόλα, όπλα, πυρομαχικά κλπ με τα
οποία ενισχύθηκε σημαντικά ο έναντι του ελληνικού μετώπου στη Μικρά Ασία συγκεντρωμένος
κεμαλικός στρατός.

Μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης, Οκτώβριος 1922, διακανονίστηκαν και τα προς Συρία όρια της
Τουρκίας καθώς και η ακώλυτη χρησιμοποίηση της σιδηροδρομικής γραμμής: Οσμαγιέ -
Μουσλίμ - Χαράμ - Νισεμπίν (Μοσούλης).

Φιλοτελικές 1919-1920

Μετά την κατάληψη της Κιλικίας από μικτά άγγλο-γαλλικά στρατεύματα το 1919,
εξακολούθησαν να κυκλοφορούν τα τουρκικά γραμματόσημα. Μετά όμως την αποχώρηση των
άγγλων και όταν η περιοχή τέθηκε υπό γαλλική διοίκηση τότε με εντολή του Γάλλου γενικού
διοικητή συγκεντρώθηκαν στα Άδανα όλα τα εις τα ταχυδρομικά γραφεία της Κιλικίας
ευρισκόμενα γραμματόσημα στα οποία και τέθηκαν τρεις διαδοχικές επισημάνσεις με τη λέξη
CILICIE. Η σειρά αυτή απαρτίζεται από 52 επίσημες εκδοθείσες αξίες.

Μετά πάροδο τετραμήνου και λόγω αύξησης ζήτησης των γραμματοσήμων οι γαλλικές αρχές
προμηθεύτηκαν μεγάλες ποσότητες τουρκικών γραμματοσήμων από Κωνσταντινούπολη οι
οποίες και επισημάνθηκαν με τις λέξεις Τ.Ε.Ο. (Territoires Ennemis Occupes = κατεχόμενα
εχθρικά εδάφη) και Cilicie. Η νέα αυτή σειρά απαρτίζεται εξ 20 αξιών με δύο τύπους
επισημάνσεις.

Μετά την εξάντληση και των τελευταίων αυτών οι γαλλικές αρχές μη δυνάμενες να
προμηθευτούν πλέον άλλα γραμματόσημα, συγκέντρωσαν όλα τα υπάρχοντα στην Κιλικία
τουρκικά χαρτόσημα για τη φορολογία σπίρτων και τα μεταβάλανε σε γραμματόσημα με την
επισήμανση OCCUPATION MILITAIRE FRANCAISE - CILICIE (Γαλλική στρατιωτική κατοχή - Κιλικία)
με νέες αξίες σε παράδες και γρόσια με γαλλικούς χαρακτήρες.

Αργότερα το 1920 αποσύρθηκαν της κυκλοφορίας όλες οι παραπάνω προσωρινές εκδόσεις και
αντικαταστάθηκαν με νέες σειρές γαλλικών γραμματοσήμων με επισήμανση O.M.F.
(=Occupation militaire francaise) Cilicie και νέα αξία σε παράδες και γρόσια. Η νέα αυτή σειρά
τυπώθηκε στη Βηρυττό απαρτιζόταν εξ εννέα αξιών σε δύο τύπους.

Τέλος το ίδιο έτος κυκλοφόρησε μιά ιδιαίτερη σειρά προς χρήση της ανατολικής επαρχίας
(σατζακιού) εξ επτά αξιών. Η σειρά αυτή που ελάχιστα κυκλοφόρησε φέρει εκτός της
παραπάνω τελευταίας επισήμανσης και τις λέξεις SAND.EST (δηλαδή Sandjak Est = ανατολικό
σαντζάκιο).

Από τα παραπάνω γραμματόσημα πάρα πολλά θεωρούνται σπάνια με τιμές όμως μέτριες.

Παραπομπές