.....................................

Imię i nazwisko
Wersja A
................ ..............
Test podsumowujący rozdział II Data Klasa

Biotechnologia i inżynieria genetyczna

Poniższy test składa się z 16 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania
za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie
24 punkty.

1. Dopasuj do każdego rodzaju biotechnologii

odpowiedni opis i przykłady zastosowania.
(0–2) 3. Zapisz równanie fermentacji etanolowej. (0–1)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Rodzaj Przykłady
Opis ............................................................... ..................................
biotechnologii zastosowania
4. Oceń prawdziwość zdań. Wybierz P, jeśli
zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.
Biotechnologia (0–2)
nowoczesna
Kompostowanie polega na rozkładaniu
resztek roślinnych w specjalnym pojemniku
P F
przez bakterie i grzyby oddychające
beztlenowo.
Biotechnologia
tradycyjna Kompost jest stosowany przez rolników jako
P F
nawóz naturalny.
W wyniku kompostowania powstaje biogaz. P F
Opisy
A. Wykorzystuje organizmy, komórki czy 5. Wybierz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)
enzymy, które są zmodyfikowane
za pomocą technik inżynierii genetycznej. Organizmy zmodyfikowane genetycznie (GMO)
B. Wykorzystuje naturalnie występujące to
w przyrodzie organizmy lub produkowane A. organizmy, do których komórek
przez nie substancje. wprowadzono struktury komórkowe innych
Przykłady organizmów.
B. organizmy wyhodowane w wyniku selekcji
1. Kiszenie kapusty i ogórków. sztucznej.
2. Produkcja insuliny przy użyciu bakterii. C. organizmy o celowo zmienionym materiale
3. Produkcja tworzyw biodegradowalnych. genetycznym.
4. Produkcja kefiru. D. organizmy, które nie zawierają materiału
genetycznego w postaci DNA.
2. Przyporządkuj pojęciom odpowiednie
wyjaśnienia. (0–2)
6. Działanie jakich enzymów przedstawia poniższa
A – fermentacja, B – inżynieria genetyczna, ilustracja? (0–1)
C – klonowanie A. Ligaz.
1. Tworzenie genetycznej kopii całego B. Enzymów restrykcyjnych.
organizmu lub jego części. C. Polimeraz DNA.
2. Przemiany enzymatyczne związków D. Polimeraz RNA.
przeprowadzane w warunkach
beztlenowych. 7. Wykreśl wyrazy tak, aby powstały zdania
3. Technika rozdzielania cząsteczek różniących prawdziwe. (0–2)
się masą i ładunkiem w polu elektrycznym. Organizmy zwierające obcy materiał
4. Dziedzina genetyki zajmująca się genetyczny nazywamy organizmami
modyfikowaniem materiału genetycznego odpornymi / transgenicznymi.
organizmów. Sekwencjonowanie DNA polega na ustalaniu
A ............... B ............... C ............... kolejności nukleotydów / genów danego
organizmu. Cząsteczka DNA, która służy do
 wprowadzania genów do określonych komórek,
to sonda / wektor.
8. Podaj prawidłową kolejność etapów
wprowadzania genu do komórki. Wpisz numery
od 1 do 4. (0–1)
........ Pobieranie plazmidu przez bakterie.
........ Połączenie genu, który został wycięty
z genomu innego organizmu, z plazmidem
za pomocą ligazy.
........ Rozcinanie enzymem restrykcyjnym
kolistej cząsteczki DNA plazmidu.
........ Rozmnażanie bakterii, podczas którego
plazmidy są przekazywane do komórek
potomnych.
9. Podaj nazwę techniki rozdzielania cząsteczek
w polu elektrycznym, którą obrazuje poniższa
ilustracja. (0–1)
Nazwa techniki:
.................................
10. Wykreśl wyrazy tak, aby powstały zdania
prawdziwe. (0–2)
Do badań potrzeba niekiedy wielu tysięcy kopii
danego genu. Szybką metodą ich uzyskania jest
powielanie genu za pomocą enzymów
restrykcyjnych / polimerazy DNA. Do
przeprowadzania tego procesu służy urządzenie
zwane termostatem / termocyklerem.
Kopiowanie genu przebiega w trzech etapach.
Są to: rozdzielenie nici DNA, przyłączenie
wektora / startera oraz dobudowanie
nukleotydów. Technika ta jest nazywana
w skrócie GMO / PCR.
11. Wybierz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)
Bakterie z gatunku Agrobacterium tumefaciens
są wykorzystywane do
A. klonowania roślin.
B. otrzymywania zwierząt zmodyfikowanych
genetycznie.
C. przeprowadzania fermentacji mlekowej.
D. otrzymywania roślin zmodyfikowanych
genetycznie.
12. Wybierz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)
Terapia genowa polega na
A. wymianie całego zestawu genów pacjenta.
B. wprowadzeniu prawidłowej wersji
uszkodzonego genu do komórek pacjenta.
C. wycięciu uszkodzonych fragmentów DNA
z komórek pacjenta.
D. wprowadzeniu całego nowego zestawu
genów do poszczególnych komórek
pacjenta.
13. Do klonowania ssaków używa się metody
transplantacji jąder komórkowych. Podaj
prawidłową kolejność przebiegu tego procesu,
wpisując numery od 1 do 4. (0–1)
........ Wprowadzenie materiału genetycznego
z komórki dawcy do komórki biorcy.
........ Wszczepienie zarodka do macicy matki
zastępczej.
........ Usunięcie jądra komórkowego z komórki
biorcy.
........ Pobudzenie utworzonej komórki
do podziałów za pomocą impulsów
elektrycznych.
14. Przyporządkuj rodzajom klonowania
odpowiednie przykłady. (0–2)
A – klonowanie naturalne
B – klonowanie sztuczne
1. Klonowanie DNA służące do badania
funkcji genów.
2. Bliźnięta jednojajowe.
3. Bliźnięta dwujajowe.
4. Klonowanie roślin w celu uzyskania
organizmów o danej cesze użytkowej.
5. Rozmnażanie bezpłciowe przez podział
komórki u bakterii.
6. Klonowanie zwierząt w celu zwiększenia
populacji gatunków zagrożonych.
7. Pączkowanie stułbi.
A ...............................B .................................
15. Wybierz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)
Pierwszy ssak, którego udało się sklonować
z komórek dorosłego osobnika, to
A. owca.
B. szczur wędrowny.
C. mysz domowa.
D. wilk szary.
16. Oceń prawdziwość zdań. Wybierz P, jeśli
zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.
(0–2)
Porównując profile genetyczne dziecka
i domniemanego ojca, możemy ustalić lub
wykluczyć ojcostwo. P F
Analiza DNA jest wykorzystywana
w systematyce do ustalenia przynależności
organizmów do odpowiednich grup. P F
Badanie materiału genetycznego jest
wykorzystywane do ustalania przebiegu ewolucji. P F
Do ustalenia ojcostwa potrzebna jest tylko próbka
materiału biologicznego domniemanego ojca. P F
 .....................................
Imię i nazwisko
Wersja B
................ ..............
Test podsumowujący rozdział II Data Klasa

Biotechnologia i inżynieria genetyczna

Poniższy test składa się z 16 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania
za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie
24 punkty.

1. Dopasuj do każdego rodzaju biotechnologii 3. Zapisz równanie fermentacji mlekowej. (0–1)

odpowiedni opis i przykłady zastosowania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

(0–2) ............................................................... .................................

Rodzaj Przykłady 4. Oceń prawdziwość zdań. Wybierz P, jeśli

Opis
biotechnologii zastosowania zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest
fałszywe. (0–2)
Biotechnologia Kompostowanie polega na rozkładaniu
nowoczesna resztek roślinnych w specjalnym pojemniku P F
przez bakterie i grzyby oddychające tlenowo.
Kompost jest stosowany przez rolników jako
P F
Biotechnologia nawóz naturalny.
tradycyjna Biogaz powstaje w wyniku fermentacji
P F
metanowej.

Opisy 5. Wybierz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)

A. Wykorzystuje naturalnie występujące
w przyrodzie organizmy lub produkowane Organizmy zmodyfikowane genetycznie
przez nie substancje. (GMO) to
B. Wykorzystuje organizmy, komórki czy A. organizmy, do których komórek
enzymy, które są zmodyfikowane wprowadzono struktury komórkowe
za pomocą technik inżynierii genetycznej. innych organizmów.
B. organizmy o celowo zmienionym
Przykłady materiale genetycznym.
1. Produkcja insuliny przy użyciu bakterii. C. organizmy wyhodowane w wyniku
2. Kiszenie kapusty i ogórków. selekcji sztucznej.
3. Produkcja tworzyw biodegradowalnych. D. organizmy, które nie zawierają materiału
4. Produkcja piwa. genetycznego w postaci DNA.

2. Przyporządkuj pojęciom odpowiednie 6. Działanie jakich enzymów przedstawia

wyjaśnienia. (0–2) poniższa ilustracja? (0–1)
A – inżynieria genetyczna, B – fermentacja, A. Ligaz.
C – klonowanie B. Polimeraz DNA.
C. Polimeraz RNA.
1. Tworzenie genetycznej kopii całego
D. Enzymów restrykcyjnych.
organizmu lub jego części.
2. Przemiany enzymatyczne związków 7. Wykreśl wyrazy tak, aby powstały zdania
przeprowadzane w warunkach prawdziwe. (0–2)
beztlenowych.
3. Technika rozdzielania cząsteczek Organizmy zwierające obcy materiał
różniących się masą i ładunkiem w polu genetyczny nazywamy organizmami
elektrycznym. transgenicznymi / odpornymi.
4. Dziedzina genetyki zajmująca się Sekwencjonowanie DNA polega na ustalaniu
modyfikowaniem materiału genetycznego kolejności nukleotydów / genów danego
organizmów. organizmu. Cząsteczka DNA, która służy
do wprowadzania genów do określonych
A ............... B ............... C ............... komórek, to wektor / sonda.
8. Podaj prawidłową kolejność etapów 13. Do klonowania ssaków używa się metody
wprowadzania genu do komórki. Wpisz transplantacji jąder komórkowych. Podaj
numery od 1 do 4. (0–1) prawidłową kolejność przebiegu tego procesu,
wpisując numery od 1 do 4. (0–1)
........ Pobieranie plazmidu przez bakterie.
........ Połączenie genu, który został wycięty ........ Wprowadzenie materiału genetycznego
z genomu innego organizmu, z plazmidem z komórki dawcy do komórki biorcy.
za pomocą ligazy. ........ Pobudzenie utworzonej komórki
........ Rozcinanie enzymem restrykcyjnym do podziałów za pomocą impulsów
kolistej cząsteczki DNA plazmidu. elektrycznych.
........ Rozmnażanie bakterii, podczas którego ........ Usunięcie jądra komórkowego z komórki
plazmidy są przekazywane do komórek biorcy.
potomnych. ........ Wszczepienie zarodka do macicy matki
zastępczej.
9. Podaj nazwę techniki rozdzielania cząsteczek
w polu elektrycznym, którą obrazuje poniższa 14. Przyporządkuj rodzajom klonowania
ilustracja. (0–1) odpowiednie przykłady. (0–2)
A – klonowanie naturalne
B – klonowanie sztuczne
1. Klonowanie DNA służące do badania
funkcji genów.
Nazwa techniki:
2. Bliźnięta dwujajowe.
................................. 3. Bliźnięta jednojajowe.
4. Klonowanie roślin w celu uzyskania
10. Wykreśl wyrazy tak, aby powstały zdania organizmów o danej cesze użytkowej.
prawdziwe. (0–2) 5. Rozmnażanie bezpłciowe przez podział
komórki u bakterii.
Do badań potrzeba niekiedy wielu tysięcy kopii 6. Klonowanie zwierząt w celu zwiększenia
danego genu. Szybką metodą ich uzyskania jest populacji gatunków zagrożonych.
powielanie genu za pomocą polimerazy DNA / 7. Pączkowanie stułbi.
enzymów restrykcyjnych. Do przeprowadzania
tego procesu służy urządzenie zwane A ...............................B .................................
termostatem / termocyklerem. Kopiowanie
genu przebiega w trzech etapach. Są to: 15. Wybierz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)
rozdzielenie nici DNA, przyłączenie startera /
Pierwszy ssak, którego udało się sklonować
wektora oraz dobudowanie nukleotydów.
z komórek dorosłego osobnika, to
Technika ta jest nazywana w skrócie PCR /
GMO. A. szczur wędrowny.
B. mysz domowa.
11. Wybierz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1) C. owca.
D. wilk szary.
Bakterie z gatunku Agrobacterium tumefaciens
są wykorzystywane do
16. Oceń prawdziwość zdań. Wybierz P, jeśli
A. otrzymywania zwierząt zmodyfikowanych zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest
genetycznie. fałszywe. (0–2)
B. przeprowadzania fermentacji mlekowej.
C. otrzymywania roślin zmodyfikowanych Porównując profile genetyczne dziecka
genetycznie. i domniemanego ojca, możemy ustalić lub P F
D. klonowania roślin. wykluczyć ojcostwo.
Do ustalenia ojcostwa potrzebna jest tylko próbka
12. Wybierz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1) materiału biologicznego domniemanego ojca.
P F

Terapia genowa polega na Badanie materiału genetycznego jest

P F
A. wymianie całego zestawu genów pacjenta. wykorzystywane do ustalania przebiegu ewolucji.
B. wycięciu uszkodzonych fragmentów DNA Analiza DNA jest wykorzystywana
z komórek pacjenta. w systematyce do ustalenia przynależności P F
C. wprowadzeniu całego nowego zestawu organizmów do odpowiednich grup.
genów do poszczególnych komórek
pacjenta.
D. wprowadzeniu prawidłowej wersji
uszkodzonego genu do komórek pacjenta.