‫ﻧﮑﺎت ﻣﮭم و ﺧﻠص ﻣرﺑوط ﺑﮫ ﮐﺗﺎب ﺟراﺣﯽ وﺟﮫ و ﻓﮏ ﺳﻣﺳﺗر ﺷﺷم – ﺳﺗوﻣﺎﺗوﻟوژی‬

‫ﻓﺻل اول‬
‫اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ در ﺳﺗوﻣﺎﺗوﻟوژی‬
‫‪ -‬اﻧﺳﺗﯾزی از ﮐﻠﻣﮫ ﯾوﻧﺎﻧﯽ ﮔرﻓﺗﮫ ﺷده اﺳت ﮐﮫ ‪ An‬ﺑﮫ ﻣﻌﻧﯽ "ﺑدون" و ‪ Aisthetos‬ﺑﮫ ﻣﻌﻧﯽ "ﺣﺳﯾت"‬
‫ﻣﯾﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫‪ -‬در اﺻطﻼح ﻋﺑﺎرت از ﻣوادی اﺳت ﮐﮫ ﺗواﻧﺎﯾﯽ ﺟﻠوﮔﯾری از اﺣﺳﺎس ﺗﻣﺎس‪ ،‬درد‪ ،‬ﺣرارت و ﻓﺷﺎر را‬
‫داﺷﺗﮫ ﺑﺎﺷد و ﻗﺎدر ﺑﮫ ﻣﺗوﻗف ﺳﺎﺧﺗن ﻓﻌﺎﻟﯾت ﻋﺻﺑﯽ در اﻋﺻﺎب ﻣﺣﯾطﯽ ﺑﺎﺷد‪ ،‬ﺑﮫ ﺷرط اﯾﻧﮑﮫ ﺳﺎﺣﮫ‬
‫دوﺑﺎره ﺑﮫ ﺣﺎﻟت اول رﺟﻌت ﮐرده و ﻓرد در آن ﺷﻌور ﺧوﯾش را از دﺳت ﻧدھد‪.‬‬
‫ﻣﯾﮑﺎﻧﯾزم ﺗﺎﺛﯾر اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ‪ :‬در ﻏﺷﺎی ﺣﺟروی ﺑﺎ ﭼﯾﻧل ھﺎی ﺳودﯾم وﺻل ﺷده و از وارد ﺷدن آن در‬
‫ﺣﺟره ﺟﻠوﮔﯾری ﻣﯾﮑﻧد ﮐﮫ ﻣﻧﺟر ﺑﮫ ﻧﮭﯽ ﺗوﻟﯾد اﮐﺷن ﭘوﺗﺎﻧﺷﯾل و اﻧﺗﻘﺎل ﺳﯾﺎﻟﮫ ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫اﺳﺗطﺑﺎﺑﺎت اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ‪ :‬در ﺷش ﮐﺗﮕوری ﻣوارد اﺳﺗﻌﻣﺎل دارد ﮐﮫ ﺷﺎﻣل ﺟراﺣﯽ ﺟوف دھن‪،‬‬
‫‪) Conservative Dentistry‬دﻧداﻧﮑﺎری ﻣﺣﺎﻓظوی(‪ ،‬ﭘرﯾودوﻧﺗوﻟوژی )ﻣرﺑوط ﺑﯾره(‪ ،‬ﭘروﺳﺗودوﻧﺗﯾﮏ‬
‫)ﻣرﺑوط ﭘروﺗﯾز(‪ ،‬اورﺗوداﻧﺳﯽ و رادﯾوﻟوژی ﻣﯾﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫‪ -1‬در ﺟراﺣﯽ ﺟوف دھن ﻋﻣﻠﯾﮫ ھﺎی ﮐﮫ در آن از اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ ﮐﺎر ﮔرﻓﺗﮫ ﻣﯾﺷود ﺷﺎﻣل ﺳوزن‬
‫زدن‪ ،‬ﺷﻖ ﮐردن‪ ،‬درﯾﻧﺎژ آﺑﺳﮫ‪ ،‬ﻣﺷﺧص ﮐردن درد‪ ،‬ﮐﺷﯾدن دﻧدان ﺑﮫ ﻣﯾﺗود ﺟراﺣﯽ و ﺳﺎده‪ ،‬ﮐﺷﯾدن‬
‫رﯾﺷﮫ‪ ،‬ﮐﺷﯾدن اﻧواع ﺳﯾﺳت‪ ،‬ﺗداوی ﺳﺎﺣﺎت ﻣﻧﺗن‪ ،‬ﺗداوی ﮐﺳور‪ ،‬ﺗداوی ‪ ،Alveolegia‬ﺗداوی‬
‫‪ Alveoloplasty ،Alveolectomy ،Odentoectomy ،Apicoectomy ،Neuralgia‬و ﻏﯾره‬
‫ﻣﯾﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫‪ -2‬در ‪ Conservative Dentistry‬ﻋﻣﻠﯾﮫ ھﺎی ﮐﮫ در آن از اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ ﮐﺎر ﮔرﻓﺗﮫ ﻣﯾﺷود ﺷﺎﻣل‬
‫ﭘوش ﮐردن‪ ،‬ﺑرﯾﺞ‪ ،‬آﻣﺎده ﮐردن ‪ Cavita‬و ‪ Pulpectomy‬ﻣﯾﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫‪ -3‬در ﭘرﯾودوﻧﺗوﻟوژی ﻋﻣﻠﯾﮫ ھﺎی ﮐﮫ در آن از اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ ﮐﺎر ﮔرﻓﺗﮫ ﻣﯾﺷود ﺷﺎﻣل ﺟراﺣﯽ‬
‫ﻣﺧﺎطﯽ ﺑﯾره‪ ،Scaling ،‬ﺑرداﺷﺗن ﺗرﺳﺑﺎت‪ ،‬اﻣراض ﭘرﯾودوﻧﺗﺎل و وﻗﺎﯾﮫ ﻣﯾﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫‪ -4‬در ﭘروﺳﺗودوﻧﺗﯾﮏ ﻋﻣﻠﯾﮫ ﮐﮫ در آن از اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ ﮐﺎر ﮔرﻓﺗﮫ ﻣﯾﺷود ﺷﺎﻣل ﺑرطرف ﻧﻣودن درد‬
‫اﺳت ﮐﮫ از اﺛر ﭘروﺗﯾز دﻧداﻧﯽ اﯾﺟﺎد ﺷده اﺳت‪.‬‬
‫‪ -5‬در اورﺗوداﻧﺳﯽ ﻋﻣﻠﯾﮫ ﮐﮫ در آن از اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ ﮐﺎر ﮔرﻓﺗﮫ ﻣﯾﺷود ﺷﺎﻣل ﺟدا ﺳﺎزی دﻧدان ھﺎ از‬
‫ھﻣدﯾﮕر ﻣﯾﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫‪ -6‬در رادﯾوﻟوژی ﻋﻣﻠﯾﮫ ﮐﮫ در آن از اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ ﮐﺎر ﮔرﻓﺗﮫ ﻣﯾﺷود ﺷﺎﻣل اﻧﺳﺗﯾزی دادن ﺳطﺣﯽ‬
‫اﻧﺳﺎج ﺧﻠﻔﯽ دھن ﻣﯾﺑﺎﺷد ﺗﺎ ﺑﻌد از ﮔذاﺷﺗن ﻓﻠم ﺑﮫ ﺷﺧص دﻟﺑدی رخ ﻧدھد‪.‬‬
‫ﻣﺿﺎد اﺳﺗطﺑﺎب اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ‪ :‬ﺑﮫ دو ﮔروپ ﺗﻘﺳﯾم ﺷده اﺳت؛ ﻣطﻠﻖ و ﻧﺳﺑﯽ‬
‫‪ -1‬ﻣﺿﺎد اﺳﺗطﺑﺎب ﻣطﻠﻖ‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣرﯾﺿﺎﻧﯽ ﻣﯾﺷود ﮐﮫ ﺗﺎرﯾﺧﭼﮫ ﺣﺳﺎﺳﯾت در ﻣﻘﺎﺑل اﻧﺳﺗﯾزی داﺷﺗﮫ ﺑﺎﺷﻧد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﺿﺎد اﺳﺗطﺑﺎب ﻧﺳﺑﯽ‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣوارد ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ -‬ﻣوﺟودﯾت ﺗرس و اﺿطراب‬
‫‪ -‬ﻣوﺟودﯾت اﻟﺗﮭﺎب ﺣﺎد‬
‫‪ -‬ﻣوﺟودﯾت اﻧﺗﺎن ﺗﻘﯾﺣﯽ در ﺳﺎﺣﮫ ﺗطﺑﯾﻖ‬
‫‪ -‬ﻣوﺟودﯾت ﻓرط ﻓﺷﺎر ﺧون‬
‫‪ -‬ﻣوﺟودﯾت ﻣﺣدودﯾت در ﺑﺎز ﻧﻣودن دھن‬
‫‪ -‬ﻣوﺟودﯾت اﻧوﻣﺎﻟﯽ ھﺎ‬
‫‪ -‬ﻣوﺟودﯾت ﺗﺎﺧر دﻣﺎﻏﯽ در ﻣرﯾض‬
‫‪ -‬طﻔل ﺑودن ﻣرﯾض‬
‫‪1|Page‬‬
‫‪By: Nasratullah Faqiri‬‬
 ‫‪ -‬ﻋﻣﻠﯾﮫ ھﺎی ﺑزرگ ﺟراﺣﯽ‬
‫‪ -‬ﻣوﺟودﯾت ‪ Methemoglubinemia‬وﻻدی‬
‫‪ -‬ﻣوﺟودﯾت ‪Atypical Plasma Cholinesterase‬‬
‫‪ -‬ﻣوﺟودﯾت اﻣراض ﺟدی طﺑﯽ‬
‫* ‪ Methemoglubinemia‬ﻋﺑﺎرت از ﺣﺎﻟﺗﯽ اﺳت ﮐﮫ در آن ھﯾﻣوﮔﻠوﺑﯾن ﺑطور ﭘﺎﯾدار اﮐﺳﯾداﯾز ﺷده و‬
‫آﮐﺳﯾﺟن را ﺑﮫ اﻧﺳﺎج رھﺎ ﻧﻣﯾﺳﺎزد ﮐﮫ ﻋﻠت آن ﻋواﻣل ارﺛﯽ و اﺧذ ادوﯾﮫ اﮐﺳﯾداﯾز ﮐﻧﻧده ﻣﯾﺑﺎﺷد ھﻣﭼﻧﺎن در اﯾن‬
‫ﺣﺎﻟت ﺑﺎﯾد ﺑﺎ ﺗطﺑﯾﻖ اﻧﺳﺗﯾزی ھﺎی ﭘرﯾﻠوﮐﺎﯾﯾن‪ ،‬ارﺗﯽ ﮐﺎﯾﯾن و ﺑﻧزوﮐﺎﯾﯾن اﺣﺗﯾﺎط ﺻورت ﮔﯾرد‪.‬‬
‫* ‪ Atypical Plasma Cholinesterase‬ﻋﺑﺎرت از ﺣﺎﻟﺗﯽ اﺳت ﮐﮫ در آن اﻧزاﯾم ﻣوﺟوده ای‬
‫‪ Cholinesterase‬در ﭘﻼزﻣﺎ ﻧﻘﯾﺻﮫ دارد و ﺑرای اﯾن اﺷﺧﺎص اﻧﺳﺗﯾﺗﯾﮏ ھﺎی اﯾﺳﺗری ﺑطوری ﻧﺳﺑﯽ ﻣﺿﺎد‬
‫اﺳﺗطﺑﺎب اﺳت‪.‬‬
‫* اﻣراض ﺟدی طﺑﯽ ﺷﺎﻣل اﻣراض ﻗﻠﺑﯽ وﻋﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻋدم ﮐﻔﺎﯾﮫ ﮐﺑدی‪ ،‬ﻋدم ﮐﻔﺎﯾﮫ ﮐﻠﯾوی و ھﺎﯾﭘرﺗﺎﯾروﯾﯾدﯾزم‬
‫ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫ﻣﯾﺗﺎﺑوﻟﯾزم اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ‪ :‬ﺑﻧﺎم ‪ Biotransformation‬ﻧﯾز ﯾﺎد ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﯾﺗﺎﺑوﻟﯾزم ﯾﺎ ‪ Biotransformation‬اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ ﺑر اﺳﺎس ﺗﺟزﯾﮫ ﺳﺎﺧﺗﻣﺎن ﮐﯾﻣﯾﺎوی آن ﺻورت‬
‫ﻣﯾﮕﯾرد ﯾﻌﻧﯽ وﻗﺗﯽ داﺧل ﺑدن ﺷد ﺷﮑل ﻓﻌﺎل دارد وﻟﯽ ﺑدن ﺳﺎﺧﺗﻣﺎن ﮐﯾﻣﯾﺎوی آﻧرا ﺗوﺗﮫ ﺗوﺗﮫ ﮐرده و‬
‫ﻏﯾر ﻓﻌﺎل ﺳﺎﺧﺗﮫ و رﺧﺻﺗش ﻣﯾﮑﻧد‪.‬‬
‫‪ -‬اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ از ﻟﺣﺎظ ﺳﺎﺧﺗﻣﺎن ﮐﯾﻣﯾﺎوی ﺑﮫ دو ﮔروپ ﺗﻘﺳﯾم ﺷده )اﯾﺳﺗر و اﻣﺎﯾد( ﮐﮫ ھرﯾﮏ از‬
‫ﺧود ﺑﮫ طرﯾﻘﮫ ﻣﺗﻔﺎوﺗﯽ ﻣﯾﺗﺎﺑوﻟﯾزم ﺷده و از ﺑدن ﺧﺎرج ﻣﯾﮕردد‪.‬‬
‫‪ -‬اﻧﺳﺗﯾﺗﯾﮏ ھﺎی ﮔروپ اﯾﺳﺗر ﺗوﺳط ‪ Cholinesterase‬ھﺎ و اﻣﺛﺎل آن ﺑﮫ ﺳرﻋت در ﭘﻼزﻣﺎ ﺗﺟزﯾﮫ‬
‫ﻣﯾﺷوﻧد‪) .‬ﻣﺛﺎل ﺑﻧزوﮐﺎﯾﯾن(‬
‫‪ -‬اﻧﺳﺗﯾﺗﯾﮏ ھﺎی ﮔروپ اﻣﺎﯾد ﺗوﺳط ﮐﺑد و ﺑرﺧﯽ دﯾﮕر آن در رﯾﮫ )ﻣﺛﺎل ﭘرﯾﻠوﮐﺎﯾﯾن( ﺗﺟزﯾﮫ ﻣﯾﺷوﻧد ﮐﮫ‬
‫ﻧﺳﺑت ﺑﮫ ﮔروپ اﯾﺳﺗری آھﺳﺗﮫ ﺗر ﻣﯾﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫اطراح اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ‪ :‬ﺗوﺳط ﮐﻠﯾﮫ ھﺎ ﺻورت ﻣﯾﮕﯾرد ھﻣﭼﻧﺎن ﻣﻣﮑن اﺳت ﮐﮫ ﯾﮏ ﻣﻘدار از اﻧﺳﺗﯾزی ﺑدون‬
‫ﺗﻐﯾﯾر ﺷﮑل از طرﯾﻖ ادرار اطراح ﺷود ﮐﮫ ﻧظر ﺑﮫ ﻧوﻋﯾت اﻧﺳﺗﯾزی ﻓﯾﺻدی ھﺎی اطراح آن ﻧﯾز ﻓرق ﻣﯾﮑﻧد‪.‬‬
‫ﻓواﯾد اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣوارد ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ -‬ھﻣﮑﺎری و ﺑﺎھوش ﺑودن ﻣرﯾض‬
‫‪ -‬ﮐﺎھش ﺣﺎﻻت ﻧﺎﮔوار ﻋﻣﻠﯾﺎﺗﯽ در ﻣرﯾض )‪(Surgical Stress‬‬
‫‪ -‬ﮐﺎھش ﻣرگ و ﻣﯾر ﻣرﯾض‬
‫‪ -‬ﺗﻐﯾﯾرات ﮐم در ﻓزﯾوﻟوژی ﻣرﯾض‬
‫‪ -‬ﺗرک ﺷﻔﺎﺧﺎﻧﮫ ﺗوﺳط ﺧود ﻣرﯾض و ﻣرﺧﺻﯽ آن ﺑﻌد از ﺟراﺣﯽ‬
‫‪ -‬ﻋدم ﺿرورت ﺑﮫ ﺗرﯾﻧﻧﮓ اﺿﺎﻓﯽ‬
‫‪ -‬ﭘﺎﯾﯾن ﺑودن ﻓﯾﺻدی ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ‬
‫‪ -‬ارزان ﺑودن اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ و ﻧﺑود ﻣﺻﺎرف اﺿﺎﻓﯽ‬
‫‪ -‬ﻋدم ﺿرورت ﺑﮫ ﻧﺧوردن ﻏذا‬
‫‪ -‬ﻋدم ﺿرورت ﺑﮫ اﻧﺳﺗﯾزی ﻟوگ‬
‫‪ -‬ﻋدم ﺿرورت ﺑﮫ ﻣراﻗﺑت ھﺎی ﺟدی ﺑﻌد از ﻋﻣﻠﯾﺎت‬
‫‪ -‬ﻣوﺟودﯾت ﺑﯽ ﺣﺳﯽ ﻧﺳﺑﯽ ﺣﺗﯽ ﺑﻌد از ﺗﺎﺛﯾر اﻧﺳﺗﯾزی‬
‫ﻧواﻗص اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ‪ :‬ﻧواﻗص ﺣﻘﯾﻘﯽ در اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ ﻣوﺟود ﻧﻣﯾﺑﺎﺷد ﮐﮫ ﻗرار ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ -‬ﻋﻼﻗﮫ ﻣﻧدی ﻣرﯾض ﺑﮫ اﻧﺳﺗﯾزی ﻋﻣوﻣﯽ‬
‫‪2|Page‬‬
‫‪By: Nasratullah Faqiri‬‬
 ‫‪ -‬ﺣﺻول ﻣﮭﺎرت و ﺗﻣرﯾن ﺑرای ﻧﺗﯾﺟﮫ ﺧوب‬
‫‪ -‬ﺿرورت ﺑﮫ وﻗت ﺑﯾﺷﺗر‬
‫‪ -‬ﻋدم ﻣوﺛرﯾت آن ﺑﺻورت ﮐﺎﻣل‬
‫‪ -‬ﻋدم اﻧﺟﺎم ﺑﻌﺿﯽ از ﻋﻣﻠﯾﺎت ھﺎی ﺟراﺣﯽ ﺗوﺳط آن )ﻣﺛﺎل ‪(Neck Dissection‬‬
‫‪ -‬ﺑوﺟود آﻣدن ﺳﻣﯾت ﻋﻣوﻣﯽ در اﺛر زرق اﺷﺗﺑﺎه ﯾﺎ دوز ﺑﻠﻧد‬
‫‪ -‬ﺑوﺟود آﻣدن ﺗرﺿﯾﺿﺎت ﺳﯾﺳﺗم ﻋﺻﺑﯽ )ﺑﮫ ﻓﯾﺻدی ﮐم(‬
‫‪ -‬ﮐﺎھش ﻓﺷﺎر ﺧون ﮐﮫ ﺳﺑب ﺑﻼک اﻋﺻﺎب ﺳﻣﭘﺎﺗﯾﮏ وﺳﯾﻊ ﻧﺎﺣﯾوی ﻣﯾﺷود‬
‫اﻧواع اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ‪ :‬ﺗﻣﺎم اﻧﺳﺗﯾزی ھﺎ ﺑﺻورت ﻋﻣوم ﺑﮫ دو ﮔروپ ﺗﻘﺳﯾم ﺷده اﺳت؛ ‪ Pharmacologic‬و‬
‫‪Non-Pharmacologic‬‬
‫‪ :Pharmacologic -1‬اﻧﺳﺗﯾزی دواﯾﯽ اﺳت ﮐﮫ ﺑﮫ ﭼﮭﺎر ﮔروپ ﺗﻘﺳﯾم ﺷده اﺳت‪ :‬ﻋﻣوﻣﯽ‪ ،‬ﻣوﺿﻌﯽ‪،‬‬
‫‪ Twilight‬و ﻧﺎﺣﯾوی‪.‬‬
‫‪ -‬ﻋﻣوﻣﯽ آن ﺑﮫ اﻧواع اﻧﺷﺎﻗﯽ و داﺧل ورﯾدی ﺗﻘﺳﯾم ﺷده اﺳت‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣوﺿﻌﯽ آن از ﻟﺣﺎظ طرق ﺗطﺑﯾﻖ‪ ،‬ﻣدت زﻣﺎن ﻋﻣﻠﮑرد و ﺳﺎﺧﺗﻣﺎن ﮐﯾﻣﯾﺎوی ﺗﻘﺳﯾم ﺷده اﺳت ﮐﮫ در‬
‫ﻋﻧوان ﺑﻌدی ﻣﻔﺻل ﻣطﺎﻟﻌﮫ ﺧواھد ﺷد‪.‬‬
‫‪ Twilight -‬آن ﺑﮫ اﻧواع ‪ Moderate Sedation ،Deep Sedation‬و ‪Minimum Sedation‬‬
‫ﺗﻘﺳﯾم ﺷده اﺳت‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﺎﺣﯾوی آن ﺑﮫ اﻧواع ﻧﺧﺎﻋﯽ و اﭘﯽ دورال ﺗﻘﺳﯾم ﺷده اﺳت‪.‬‬
‫‪ :Non-Pharmacologic -2‬اﻧﺳﺗﯾزی ﻏﯾر دواﯾﯽ اﺳت ﮐﮫ اﺳﺗﻔﺎده ﮐﻣﺗر داﺷﺗﮫ و ﺑﮫ اﻧواع ھﯾﭘﻧوﺗﯾزم‪،‬‬
‫طب ﺳوزﻧﯽ‪ Chilling Tissue ،‬و ﻏﯾره ﺗﻘﺳﯾم ﺑﻧدی ﺷده اﺳت‪.‬‬
‫ﺗﺻﻧﯾف اﺳﻧﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ‪ :‬ﻗﺳﻣﯾﮑﮫ ﻗﺑﻼً ﯾﺎد آوری ﺷد اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ از ﻟﺣﺎظ طرق ﺗطﺑﯾﻖ‪ ،‬ﻣدت زﻣﺎن‬
‫ﻋﻣﻠﮑرد و ﺳﺎﺧﺗﻣﺎن ﮐﯾﻣﯾﺎوی ﺗﻘﺳﯾم ﺑﻧدی ﺷده اﺳت‪.‬‬
‫‪ -1‬از ﻟﺣﺎظ طرق ﺗطﺑﯾﻖ‪ :‬ﺑﮫ دو ﻧوع اﺳت‪:‬‬
‫اﻟف‪ -‬ﺷﮑل زرﻗﯽ‪ :‬ﺷﺎﻣل اﻣﺛﺎل ﮐوﮐﺎﯾﯾن‪ ،‬ﭘروﮐﺎﯾﯾن و ﻟﯾﮕﻧوﮐﺎﯾﯾن ﻣﯾﺑﺎﺷد‪ .‬ﮐﮫ در اﯾن ﺟﻣﻊ ﻟﯾﮕﻧوﮐﺎﯾﯾن اﺳﺗﻔﺎده‬
‫وﺳﯾﻊ دارد )دوام ﺳرﯾﻊ و طوﻻﻧﯽ( و ﺑرای ھﻣﮫ ﺑﻼک ھﺎ ﺑﮑﺎر ﻣﯾرود‪.‬‬
‫* ﻟﯾدوﮐﺎﯾﯾن ﻧﯾز ﯾﮏ اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ ﻣﺷﮭور اﺳت‪ ،‬از ﻧوع اﻣﺎﯾدی ﺑوده‪ ،‬دوز ﻗﺑول ﺷده آن ‪،4.4 mg/kg‬‬
‫ﺗوﮐﺳﯾﺳﯾﺗﯽ آن ‪ pH ،2‬آن ‪ 5.5‬اﻟﯽ ‪ 6.5‬و ﻣﺣﻠول ھﺎی ‪ 2‬ﻓﯾﺻد آن ﺑرای زرق و ‪ 10‬ﻓﯾﺻد آن ﺑرای اﺳﭘری‬
‫اﺳﺗﻔﺎده ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫ب‪ -‬اﺷﮑﺎل ﺟﻠدی و ﻏﺷﺎی ﻣﺧﺎطﯽ‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻧوع ﺳطﺣﯽ )ﺑرای ﭼﺷم‪ ،‬ﺑﯾﻧﯽ‪ ،‬دھن ‪ ،(...‬ارﺗﺷﺎﺣﯽ )ﺑرای زرق‬
‫ﺳطﺣﯽ و ﻋﻣﯾﻖ(‪ ،Field Block ،‬ﻧﺧﺎﻋﯽ و اﭘﯽ دورال ﻣﯾﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫* ‪ Field Block‬ﺑﺎﯾد ﺑﺎ ‪ Nerve Block‬اﺷﺗﺑﺎه ﻧﺷود ﭼون در آن ﺗﻣﺎم ﻋﺻب ﺑﻼک ﻧﺷده ﺻرف ﯾﮏ ﺷﺎﺧﮫ آن‬
‫ﺑﻼک ﻣﯾﺷود ﮐﮫ ﺑطور ﺧﻠص ﻣﯾﺗواﻧﯾم ﺑﮕوﯾم ﮐﮫ ‪ Field Block‬از ‪ Infiltration‬ﺑزرگ و از ‪Nerve Block‬‬
‫ﮐوﭼﮏ اﺳت‪.‬‬
‫‪ -2‬از ﻟﺣﺎظ ﻣدت زﻣﺎن ﻋﻣﻠﮑرد‪ :‬ﺑﮫ ﭼﮭﺎر ﻧوع اﺳت‪:‬‬
‫اﻟف‪ -‬ﺧﯾﻠﯽ ﮐوﺗﺎه ﻣدت‪ :‬ﮐﻣﺗر از ‪ 30‬دﻗﯾﻘﮫ دوام ﮐرده ﻣﺎﻧﻧد ﻟﯾدوﮐﺎﯾﯾن ‪ 2‬ﻓﯾﺻد ﺑدون ﻣﻘﺑض اﻟوﻋﺎﯾﯽ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﮐوﺗﺎه ﻣدت‪ 45 :‬اﻟﯽ ‪ 75‬دﻗﯾﻘﮫ دوام ﮐرده ﻣﺎﻧﻧد ﻟﯾدوﮐﺎﯾﯾن ‪ 2‬ﻓﯾﺻد ﺑﺎ ادرﯾﻧﺎﻟﯾن‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﻣﺗوﺳط ﻣدت‪ 90 :‬اﻟﯽ ‪ 150‬دﻗﯾﻘﮫ دوام ﮐرده ﻣﺎﻧﻧد ﭘرﯾﻠوﮐﺎﯾﯾن ‪ 4‬ﻓﯾﺻد ﺑﺎ ادرﯾﻧﺎﻟﯾن‪.‬‬
‫د‪ -‬طوﻻﻧﯽ ﻣدت‪ :‬ﺑﯾﺷﺗر از ‪ 180‬دﻗﯾﻘﮫ دوام ﮐرده ﻣﺎﻧﻧد ﺑوﭘﯾوﮐﺎﯾﯾن ﺑﺎ ادرﯾﻧﺎﻟﯾن‪.‬‬
‫‪ -3‬از ﻟﺣﺎظ ﺳﺎﺧﺗﻣﺎن ﮐﯾﻣﯾﺎوی‪ :‬ﺑﮫ دو ﻧوع اﺳت‪:‬‬

‫‪3|Page‬‬
‫‪By: Nasratullah Faqiri‬‬
 ‫اﻟف‪ -‬ﮔروپ اﯾﺳﺗر‪ :‬ﺷﺎﻣل اﻣﺛﺎل ﮐوﮐﺎﯾﯾن‪ ،‬ﺑﻧزوﮐﺎﯾﯾن و ﺗﺗراﮐﺎﯾﯾن ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﮔروپ اﻣﺎﯾد‪ :‬ﺷﺎﻣل اﻣﺛﺎل ﺑوﭘﯾوﮐﺎﯾﯾن‪ ،‬ﻟﯾدوﮐﺎﯾﯾن و ﭘرﯾﻠوﮐﺎﯾﯾن ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫اﺟزای ﻣﺣﻠول اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣوارد ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ -‬ﻟﯾدوﮐﺎﯾﯾن )ﯾﺎ ﯾﮏ اﻧﺳﺗﯾﺗﯾﮏ(‪ :‬ﺑﺻورت ﻣﺣﻠول ‪ 2‬ﻓﯾﺻد‪ ،‬ﺑﮫ ﻣﻘدار ‪ 20 mg/ml‬اﺳﺗﻔﺎده ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ -‬ادرﯾﻧﺎﻟﯾن‪ :‬ﺑﮫ ﻣﻘدار ‪ 0.0125 mg‬ﺟﮭت ﻋﻣﻠﮑرد ھﺎی ﻣﻘﺑض اﻟوﻋﺎﯾﯽ آن اﺳﺗﻔﺎده ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳودﯾم ﮐﻠوراﯾد‪ :‬ﺑﮫ ﻣﻘدار ‪ 6 mg‬ﺟﮭت اﯾزوﺗوﻧﯾﮏ ﮐردن ﻣﺣﻠول و ﮐﺎھش ﻧﺎراﺣﺗﯽ ھﺎی زرق اﺳﺗﻔﺎده‬
‫ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳودﯾم ﻣﯾﺗﺎﺑﺎی ﺳﻠﻔﯾت و ﺳودﯾم ﭘﺎﯾروﺳﻠﻔﯾت‪ :‬ﺑﮫ ﻣﻘدار ‪ 0.5 mg‬ﺟﮭت اﻧﺗﯽ اوﮐﺳﯾداﻧت ﮐردن و ﻣﺎﻧﻊ‬
‫اوﮐﺳﯾدﯾﺷن ادرﯾﻧﺎﻟﯾن اﺳﺗﻔﺎده ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﯾﻣول و ﻣﯾﺗﺎﯾل ﭘﺎراﺑن‪ :‬ﺑﮫ ﻣﻘدار ‪ 1 mg‬اﺳﺗﻔﺎده ﻣﯾﺷود ﮐﮫ ﺗﯾﻣول ﺑﮫ ﺣﯾث ﻣرﮐب ﺿد ﻓﻧﮕﺳﯽ و ﻣﯾﺗﺎﯾل‬
‫ﭘﺎراﺑن ﺑرای ﻋﮑس اﻟﻌﻣل ھﺎی اﻟرژﯾﮏ )ﺑﺷﻣول اﻧﺎﻓﻼﮐﺳﯽ( در اﺷﺧﺎص ﺣﺳﺎس اﺳﺗﻔﺎده ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ -‬آب‪ :‬ﺑﮫ ﺣﯾث ﺣﻣل ﮐﻧﻧده ﻣرﮐﺑﺎت اﻧﺳﺗﯾزی اﺳﺗﻔﺎده ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ -‬ﻓﻠﯽ ﭘرﯾﺳﯾن‪ :‬ﯾﮏ ادوﯾﮫ ﻣﻘﺑض اﻟوﻋﺎﯾﯽ ﻣﯾﺑﺎﺷد ﮐﮫ ﺑﺎ ﭘرﯾﻠوﮐﺎﯾﯾن اﺳﺗﻔﺎده ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫ﻣوﻗﯾﻌت اﻋﺻﺎب اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ‪ :‬ﻋﺻب ﭘﻧﺟم ﻗﺣﻔﯽ )‪ (Cranial‬ﮐﮫ ﺑﻧﺎم ‪ Trigeminal Nerve‬ﯾﺎد ﻣﯾﺷود و‬
‫از ﺟﻣﻠﮫ ﺑزرﮔﺗرﯾن ﻋﺻب ﻗﺣﻔﯽ ﺑﺣﺳﺎب ﻣﯾﺂﯾد ﻣﺳؤل ﺗﻌﺻﯾب دﻧدان ھﺎ و ﻗﺳﻣت ھﺎی ﻣﺟﺎور آن اﺳت‪.‬‬
‫‪ -‬اﯾن ﻋﺻب ھم ﺣرﮐﯽ )‪ (Motor‬و ھم ﺣﺳﯽ )‪ (Sensory‬ﻣﯾﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫‪ -‬اﯾن ﻋﺻب در ﻧﺎﺣﯾﮫ ‪ Pars Petrous‬اﺳﺗﺧوان ﺻدﻏﯽ ﯾﮏ ﻋﻘده ﺷﺑﮫ ﻣﮭﺗﺎﺑﯽ را ﺑﻧﺎم ‪Trigeminal‬‬
‫‪ Semilunar Ganglion‬ﻣﯾﺳﺎزد ﮐﮫ از ھﻣﯾن ﻗﺳﻣت ﺑﮫ ﺑﻌد ﺳﮫ ﺷﺎﺧﮫ اﺳﺎﺳﯽ ﻋﺻب ‪Trigeminal‬‬
‫ﺳرﭼﺷﻣﮫ ﻣﯾﮕﯾرد‪.‬‬
‫‪ -1‬ﺷﺎﺧﮫ ‪) (V1) Ophthalmic‬طرف ﭼﺷم ﺳﯾر دارد و از ﻧﺎﺣﯾﮫ ‪ Superior Orbital Fissure‬ﻋﺑور‬
‫ﻣﯾﮑﻧد(‬
‫‪ -2‬ﺷﺎﺧﮫ ‪) (V2) Maxillary‬طرف اﺳﺗﺧوان ‪ Maxilla‬ﺳﯾر دارد و از ﻧﺎﺣﯾﮫ ‪Foramen Rotundum‬‬
‫ﻋﺑور ﻣﯾﮑﻧد(‬
‫‪ -3‬ﺷﺎﺧﮫ ‪) (V3) Mandibular‬طرف اﺳﺗﺧوان ‪ Mandible‬ﺳﯾر دارد و از ﻧﺎﺣﯾﮫ ‪Foramen Ovule‬‬
‫ﻋﺑور ﻣﯾﮑﻧد ﮐﮫ ﺑزرﮔﺗرﯾن ﺷﺎﺧﮫ ﻋﺻب ‪ Trigeminal‬ﺑوده و ﯾﮕﺎﻧﮫ اﻋﺻﺎب اﺳت در ﺑﯾن اﯾن ﺳﮫ‬
‫ﺷﺎﺧﮫ ﮐﮫ ھم ﺣرﮐﯽ و ھم ﺣﺳﯽ اﺳت(‬
‫ﺗﻌﺻﯾب دﻧدان ھﺎی ﻓﮏ ﻋﻠوی‪ :‬وظﯾﻔﮫ ﻋﺻب ‪ V2‬ﯾﺎ ‪ Maxillary‬اﺳت ﮐﮫ وظﺎﯾف ﺷﺎﺧﮫ ھﺎی آن ﻗرار ذﯾل‬
‫اﺳت‪.‬‬
‫‪ :Posterior Superior Alveolar Nerve -‬ﺗﻣﺎم ‪ Molar‬ھﺎی ﻓﮏ ﻋﻠوی ﺑﮫ اﺳﺗﺛﻧﺎی رﯾﺷﮫ ‪Meso-‬‬
‫‪ Buccal‬ﻣوﻟر اول را ﺗﻌﺻﯾب ﻣﯾﮑﻧد‪.‬‬
‫‪ :Middle Superior Alveolar Nerve -‬ﺗﻣﺎم ‪ Pre-Molar‬ھﺎی ﻓﮏ ﻋﻠوی و رﯾﺷﮫ ‪Meso-‬‬
‫‪ Buccal‬ﻣوﻟر اول را ﺗﻌﺻﯾب ﻣﯾﮑﻧد‪.‬‬
‫‪ :Anterior Superior Alveolar Nerve -‬ﺗﻣﺎم دﻧدان ھﺎی ﻗداﻣﯽ ﻓﮏ ﻋﻠوی را ﺗﻌﺻﯾب ﻣﯾﮑﻧد‪.‬‬
‫‪ :Greater Palatine Nerve -‬ﺗﻣﺎم اﻧﺳﺎج ﮐﺎم را ﺗﺎ دﻧدان ‪ Canine‬ﮐﮫ در ﻗدام اﺳت ﺗﻌﺻﯾب ﻣﯾﮑﻧد‪.‬‬
‫‪ :Long Sphenopalatine Nerve -‬ﺑﻌد از دﻧدان ‪ Canine‬ﮐﮫ در ﻗدام اﺳت ﺗﻣﺎم اﻧﺳﺎج ﮐﺎم را‬
‫ﺗﻌﺻﯾب ﻣﯾﮑﻧد‪.‬‬
‫ﺗﻌﺻﯾب دﻧدان ھﺎی ﻓﮏ ﺳﻔﻠﯽ‪ :‬وظﯾﻔﮫ ﻋﺻب ‪ V3‬ﯾﺎ ‪ Mandibular‬اﺳت ﮐﮫ وظﺎﯾف ﺷﺎﺧﮫ ھﺎی آن ﻗرار ذﯾل‬
‫اﺳت‪.‬‬
‫‪4|Page‬‬
‫‪By: Nasratullah Faqiri‬‬
‫‪ :Inferior Alveolar Nerve‬ﺑﻧﺎم ‪Inferior Dental Nerve‬ﻧﯾز ﯾﺎد ﻣﯾﺷود ﮐﮫ ﺗﻣﺎم دﻧدان ھﺎی ﻓﮏ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺳﻔﻠﯽ را ﺗﻌﺻﯾب ﻣﯾﮑﻧد‪.‬‬
‫‪ :Mylohyoid Nerve‬ﻋﺿﻠﮫ ‪ Mylohyoid‬را ﺗﻌﺻﯾب ﻣﯾﮑﻧد‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ 2/3 :Lingual Nerve‬ﺣﺻﮫ ﻗدام زﺑﺎن و ‪ Lingual Gingival Fissure‬را ﺗﻌﺻﯾب ﻣﯾﮑﻧد‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ :Mental Nerve‬ﺑﯾره را در ﻗدام ‪ ،Foramen Mental‬ﺟﻠد و ﻏﺷﺎی ﻣﺧﺎطﯽ ﻟب ﺳﻔﻠﯽ و زﻧﺦ را‬ ‫‪-‬‬
‫ﺗﺎ ﺧط ﻣﺗوﺳط ﺗﻌﺻﯾب ﻣﯾﮑﻧد‪.‬‬
‫ﻓﺻل دوم‬
‫زرق اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ‬
‫* ﻧظر ﺑﮫ اﯾﻧﮑﮫ ﺑﺳﯾﺎری از ﻣوارد اﯾن ﻓﺻل ﺷﺎﻣل اﻣﺗﺣﺎن ﻧﻣﯾﺑﺎﺷد ﭘس ﺑﺎ ﺟزﺋﯾﺎت ﺧﯾﻠﯽ ﮐم اﮐﺗﻔﺎ ﻧﻣوده آﻧرا‬
‫ﺗذﮐر ﻣﯾدھﯾم‪.‬‬
‫‪ -‬دﻧدان ھﺎی ﻓﮏ ﻋﻠوی و ﺳﻔﻠﯽ ﻣﯾﺗواﻧد ﺑﺎ ‪ ،Nerve Block ،Field Block ،Infiltration‬اﻧﺳﺗﯾزی‬
‫ﭘوﻟپ‪ ،‬اﻧﺳﺗﯾزی داﺧل ﻋظﻣﯽ و ﻏﯾره ﻣﯾﺗود ھﺎ ﺑﯽ ﺣس ﺷود‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﮫ ﻋﻧوان ﻗﺎﻧون ﻋﻣوﻣﯽ ﺑﺎﯾد ﻣرﯾض ﺑرای اﻧﺳﺗﯾزی طوری ﻧﺷﺳﺗﮫ ﺑﺎﺷد ﮐﮫ اﺣﺳﺎس راﺣﺗﯽ ﻧﻣوده و‬
‫داﮐﺗر دﺳﺗرﺳﯽ ﺑﮫ ﻧﺎﺣﯾﮫ زرق را داﺷﺗﮫ ﺑﺎﺷد‪.‬‬

‫ﺗﮑﻧﯾﮏ ھﺎی اﺳﺎﺳﯽ زرق‪ :‬ﺷﺎﻣل ﺷش ﺗﮑﻧﯾﮏ ذﯾل اﺳت‪:‬‬

‫‪ -1‬اﻧﺳﺗﯾزی ﺳﺎﺣوی )‪ :(Regional Anesthesia‬ﺟﮭت ازﺑﯾن ﺑردن درد ﺑدون اﯾﻧﮑﮫ ﺷﻌور از دﺳت‬
‫ﺑرود اﺟرا ﻣﯾﺷود ﮐﮫ ﺑﮫ ﺳﮫ ﺷﮑل ذﯾل ﺗﻘﺳﯾم ﺑﻧدی ﺷده اﺳت‪:‬‬
‫اﻟف‪ :Nerve Block -‬در آن اﻧﺳﺗﯾزی ﻧزدﯾﮏ ﺑدﻧﮫ اﺻﻠﯽ ﻋﺻب )دورﺗر از ﻣﺣل ﺟراﺣﯽ( زرق ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫ب‪ :Field Block -‬در آن اﻧﺳﺗﯾزی در ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﺧﮫ ھﺎی ﻋﺻب زرق ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫ج‪ :Infiltration -‬در آن اﻧﺳﺗﯾزی در ﺷﺎﺧﮫ ھﺎی ﻧﮭﺎﯾﯽ ﻋﺻب )ﻣﺣل ﺟراﺣﯽ( زرق ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ -2‬اﻧﺳﺗﯾزی داﺧل ﭘوﻟپ )‪ :(Intrapulpal Anesthesia‬در آن ﺳوزن ‪ 25‬ﮔﯾﭻ را ﺑطور ﻣﺳﺗﻘﯾم داﺧل‬
‫‪ Chamber Pulp‬دﻧدان ﮐرده و اﻧﺳﺗﯾزی ﻣﯾدھﯾم‪.‬‬
‫‪ -3‬اﻧﺳﺗﯾزی در ﭘرﯾدوﻧﺗﺎل ﻟﯾﮕﺎﻣﯾت )‪ :(Intraligamentary Periodontal Anesthesia‬در آن‬
‫ﺳوزن ‪ 27‬ﮔﯾﭻ را ﺑطور ﻣﺳﺗﻘﯾم داﺧل ‪ Periodontal Ligament‬ﮐرده و اﻧﺳﺗﯾزی ﻣﯾدھﯾم ﮐﮫ ﺑﯾﺷﺗر‬
‫در ‪ Restorative Dentistry‬ﺑرای اﻧﺳﺗﯾزی دادن ﯾﮏ دﻧدان ﻣﻌﯾن ﺑﮑﺎر ﻣﯾرود‪.‬‬
‫‪ -4‬اﻧﺳﺗﯾزی داﺧل ﻋظﻣﯽ )‪ :(Intraosseous Anesthesia‬در آن ﺳوزن ‪ 25‬ﮔﯾﭻ را آﻣﺎده ﮐرده در‬
‫ﻧﺎﺣﯾﮫ ‪ Apical‬دﻧدان ﯾﮏ ﺷﻖ ﮐوﭼﮏ اﺟرا ﻣﯾﮑﻧﯾم ﮐﮫ ﺑﮫ ﺗﻌﻘﯾب آن در ﻧﺎﺣﯾﮫ ﮐورﺗﯾﮑل ﭘﻠﯾت ﯾﮏ ﺣﻔره‬
‫اﯾﺟﺎد ﻣﯾﻧﻣﺎﯾﯾم ﺗﺎ ﻋظم اﺳﻔﻧﺟﯽ ﻧﻣﺎﯾﺎن ﺷده و در آن اﻧﺳﺗﯾزی را زرق ﻣﯾﮑﻧﯾم‪ (1 ml) .‬و اﯾن ﻣﯾﺗود‬
‫زﻣﺎﻧﯽ ﺑﮑﺎر ﻣﯾرود ﮐﮫ ﻣﯾﺗود ھﺎی دﯾﮕر ﻧﺎﮐﺎم ﺷوﻧد‪.‬‬
‫‪ -5‬اﻧﺳﺗﯾزی داﺧل ﺳﭘﺗوم )‪ :(Intraseptal Anesthesia‬ﺗﻧوع در اﻧﺳﺗﯾزی داﺧل ﻋظﻣﯽ و ﭘرﯾدوﻧﺗﺎل‬
‫ﻟﯾﮕﺎﻣﻧت اﺳت و زﻣﺎﻧﯽ اﺳﺗﻔﺎده ﻣﯾﺷود ﮐﮫ اﻧﺳﺎج ‪ Periodontal Ligament‬ﻣﺎﻧﻊ ﺗطﺑﯾﻖ ﻣﯾﺗود‬
‫اﻧﺳﺗﯾزی در ﭘرﯾدوﻧﺗﺎل ﻟﯾﮕﺎﻣﻧت ﺷود‪.‬‬
‫‪ -6‬اﻧﺎﻟﺟﯾزﯾﺎ ﺗﺎﭘﯾﮑﺎل )‪ :(Topical Analgesia‬در آن اﻧﺳﺗﯾزی ﺑﺎ ﺗطﺑﯾﻖ ﻣﺳﺗﻘﯾم )ﻣرﺣم( ﺟﮭت ﺑﻼک‬
‫ﻧﻣودن ﻧﮭﺎﯾﺎت آزاد اﻋﺻﺎب ﮐﮫ در ﺳﺎﺧﺗﻣﺎن ھﺎی ﻗﺎﺑل دﺳﺗرس ﻗرار دارﻧد اﺳﺗﻔﺎده ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫ﺑﻼک ھﺎی ﻋﺻﺑﯽ ﺟوف دھن‬
‫* اﯾن ﻋﻧوان را ﻣﻘﺎﯾﺳوی ﺑﺎ اﻋﺻﺎب ﯾﺎد ﺷده آن )ص ‪ 4‬و ‪ (5‬ﻣطﺎﻟﻌﮫ ﮐﻧﯾد‪.‬‬
‫ﺑﮫ دو ﮔروپ ﺗﻘﺳﯾم ﺷده اﺳت؛ ﺑﻼک ھﺎی ﻋﻠوی و ﺑﻼک ھﺎی ﺳﻔﻠﯽ‪.‬‬
‫‪5|Page‬‬
‫‪By: Nasratullah Faqiri‬‬
 ‫‪ -1‬ﺑﻼک ھﺎی ﻋﻠوی‪ :‬ﺑﮫ دو طرﯾﻘﮫ اﺟرا ﻣﯾﺷود؛ ﺑﻼک ھﺎی داﺧل ﺟوف دھن و ﺑﻼک ھﺎی ﺧﺎرج ﺟوف‬
‫دھن‬
‫اﻟف‪ -‬ﺑﻼک ھﺎی داﺧل ﺟوف دھن‪ :‬ﺷﺎﻣل اﻧواع ﺑﻼک ھﺎی ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ :Posterior Superior Alveolar Nerve Block -‬ﺑﻧﺎم ھﺎی ‪ Zygomatic Block‬و ‪Tuberosity‬‬
‫‪ Block‬ﻧﯾز ﯾﺎد ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ :Middle Superior Alveolar Nerve Block -‬ﺑﻧﺎم ‪Anterior Superior Alveolar Nerve‬‬
‫‪ Block‬ﻧﯾز ﯾﺎد ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ :Maxillary Nerve Block -‬در آن ﻧﺻف ﻓﮏ ﻋﻠوی ﺑﯽ ﺣس ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ :Greater Palatine Nerve Block -‬ﺑﻧﺎم ‪ Anterior Palatine Nerve Block‬ﻧﯾز ﯾﺎد ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ :Long Sphenopalatine Nerve Block -‬ﺑﻧﺎم ھﺎی ‪ Nasopalatine Nerve Block‬و ‪Incisive‬‬
‫‪ Canal Nerve Block‬ﻧﯾز ﯾﺎد ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺑﻼک ھﺎی ﺧﺎرج ﺟوف دھن‪ :‬ﺷﺎﻣل اﻧواع ﺑﻼک ھﺎی ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ :Anterior & Middle Superior Alveolar Nerve Block -‬ﺑﻧﺎم ‪Infraorbital Nerve Block‬‬
‫ﻧﯾز ﯾﺎد ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ :Maxillary Nerve Block -‬در آن ﺑﮫ ﺷﺎﺧﮫ ‪ Maxillary‬از ﻋﻣﻖ اﻧﺳﺗﯾزی داده ﻣﯾﺷود ﮐﮫ ﺗﻣﺎم دﻧدان‬
‫ھﺎی ﻓﮏ ﻋﻠوی ﺑﺷﻣول ﮐﺎم‪ ،‬ﺗﺎﻧﺳل ھﺎ‪ ،‬ﻋظم اﻟﯾول ﻋﻠوی ﺑﺎ اﻧﺳﺎج ﭘوﺷﺎﻧﻧده آن‪ ،‬ﺣﺟﺎب و ﻓرش ﺑﯾﻧﯽ‪،‬‬
‫ﻗدام رﺧﺳﺎر‪ ،‬ﻟب ﻋﻠوی‪ ،‬ﺟﻧب ﺑﯾﻧﯽ‪ ،‬ﭘﻠﮏ ﺳﻔﻠﯽ‪ ،‬ﻗﺳﻣت ﻗداﻣﯽ ﺗﯾﻣﭘورال و ﻗﺳﻣت زﯾﮕوﻣﺎﺗﯾﮏ ﺑﯽ ﺣس‬
‫ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﻼک ھﺎی ﺳﻔﻠﯽ‪ :‬ﺑﮫ دو طرﯾﻘﮫ اﺟرا ﻣﯾﺷود؛ ﺑﻼک ھﺎی داﺧل ﺟوف دھن و ﺑﻼک ھﺎی ﺧﺎرج ﺟوف‬
‫دھن‬
‫اﻟف‪ -‬ﺑﻼک ھﺎی داﺧل ﺟوف دھن‪ :‬ﺷﺎﻣل اﻧواع ﺑﻼک ھﺎی ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ :Inferior Alveolar Nerve Block -‬ﺑﻧﺎم ھﺎی ‪ Inferior Dental Nerve Block‬و‬
‫‪ Mandibular Block‬ﻧﯾز ﯾﺎد ﻣﯾﺷود ھﻣﭼﻧﺎن در اﮐﺛرﯾت ﺗﮑﻧﯾﮏ ھﺎی آن ﻋﺻب ‪ Mylohyoid‬ﻧﯾز‬
‫ﺑﻼک ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ :Buccal Nerve Block -‬ﺑﻧﺎم ھﺎی ‪ Long Buccal Nerve Block‬و ‪Buccinators Nerve Block‬‬
‫ﻧﯾز ﯾﺎد ﻣﯾﺷود ﮐﮫ ﺧود ﯾﮏ ﺷﺎﺧﮫ ای از ‪ Inferior Alveolar Nerve‬اﺳت و در زﻣﺎن ‪Inferior‬‬
‫‪ Alveolar Nerve Block‬ﺑﯽ ﺣس ﻧﻣﯾﺷود ﭘس ﺑطور ﻣﺳﺗﻘل اﻧﺟﺎم ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ :Lingual Nerve Block -‬ﻣﯾﺗواﻧد ﻗﺑل وﯾﺎ ﺑﻌد از اﻧﺳﺗﯾزی ‪ Inferior Alveolar Nerve Block‬اﻧﺟﺎم‬
‫ﺷود‪.‬‬
‫‪ :Mental Nerve Block -‬در آن ﺑرﻋﻼوه ﻋﺻب ‪ Mental‬ﺷﻌﺑﮫ ﻧﮭﺎﯾﯽ ‪Inferior Alveolar‬‬
‫‪ Nerve‬ﻧﯾز ﺑﻼک ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺑﻼک ھﺎی ﺧﺎرج ﺟوف دھن‪ :‬ﺷﺎﻣل اﻧواع ﺑﻼک ھﺎی ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ :Mental Nerve Block -‬در آن ﺑﮫ اﻋﺻﺎب ‪ Mental‬و ‪ Incisive‬ھردو اﻧﺳﺗﯾزی داده ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ :Mandibular Nerve Block -‬در آن ﺑﮫ ﺷﺎﺧﮫ ‪ Mandibular‬از ﻋﻣﻖ اﻧﺳﺗﯾزی داده ﻣﯾﺷود ﮐﮫ‬
‫ﻧﺎﺣﯾﮫ ﺗﻣﭘورال‪ Auricle ،‬ﮔوش‪ ،External Auditory Meatus ،‬ﻣﻔﺻل ﺻدﻏﯽ ﻓﮑﯽ‪ ،‬ﻏدوات‬
‫ﻟﻌﺎﺑﯽ و ﻗﺳﻣت ﺳﻔﻠﯽ وﺟﮫ ﺑﯽ ﺣس ﻣﯾﺷود ﺑﮫ ﺟز از زاوﯾﮫ ﻓﮏ‪.‬‬
‫* ﺑرای ﻣﻌﻠوﻣﺎت ﺑﯾﺷﺗر راﺟﻊ ﺑﮫ اﯾن ﻓﺻل و اول ﻧﻣره ﺷدن ﺑﮫ ﮐﺗﺎب ﻣراﺟﻌﮫ ﻓرﻣﺎﯾﯾد ﺑﺎ اﻣﯾد اﯾﻧﮑﮫ راه ﺗﺎﻧرا‬
‫ﭘﯾدا ﺑﺗواﻧﯾد‪.‬‬
‫‪6|Page‬‬
‫‪By: Nasratullah Faqiri‬‬
 ‫ﻓﺻل ﺳوم‬
‫اﺧﺗﻼطﺎت اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ‬
‫‪ -‬اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ ﺷﺎﻣل دو ﺻﻧف اﺧﺗﻼطﺎت اﺳت؛ اﺧﺗﻼطﺎت ﻣوﺿﻌﯽ و اﺧﺗﻼطﺎت ﺳﯾﺳﺗﻣﯾﮏ‬
‫‪ -‬اﯾن اﺧﺗﻼطﺎت ﻣرﺑوط ﻣﯾﺷود ﺑﮫ ﺗوﻟﯾد اوﻋﯾﮫ ﻣﺻؤن‪ ،‬داﻧش و ﻣﮭﺎرت داﮐﺗر و ﻣرﮐز ﺻﺣﯽ ﮐﮫ اﮔر‬
‫اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺑﮭﺗر داﺷﺗﮫ ﺑﺎﺷد اﺧﺗﻼطﺎت ﮐﻣﺗر ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫اﺧﺗﻼطﺎت ﻣوﺿﻌﯽ‬
‫‪ -‬اﯾن ﺻﻧف اﺧﺗﻼطﺎت ﺑﮫ ﺳﮫ ﮔروپ ذﯾل ﺗﻘﺳﯾم ﺑﻧدی ﺷده اﺳت‪ :‬اﺧﺗﻼطﺎﺗﯽ ﮐﮫ از ﺳﺑب ادوﯾﮫ و ﻣواد‬
‫ﺿﻣﯾﻣوی اﻧﺳﺗﯾزی ﺑوﺟود ﻣﯾﺂﯾد‪ ،‬اﺧﺗﻼطﺎﺗﯽ ﮐﮫ از ﺳﺑب ﺗﮑﻧﯾﮏ زرق ﺑوﺟود ﻣﯾﺂﯾد‪ ،‬اﺧﺗﻼطﺎﺗﯽ ﮐﮫ از‬
‫ﺳﺑب ﻣواد ﺿﻣﯾﻣوی اﻧﺳﺗﯾزی و ﺗﮑﻧﯾﮏ زرق ﺑوﺟود ﻣﯾﺂﯾد )ﻣﺟﻣوع ﻣورد اﻟف و ب(‬
‫اﻟف‪ -‬اﺧﺗﻼطﺎﺗﯽ ﮐﮫ از ﺳﺑب ادوﯾﮫ و ﻣواد ﺿﻣﯾﻣوی اﻧﺳﺗﯾزی ﺑوﺟود ﻣﯾﺂﯾد‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣوارد ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺻدﻣﺎت اﻧﺳﺎج ﻧرم‪ :‬در اطﻔﺎل و ﮐﺎھﻼن ﮐﮫ ﺗﺎﺧر ﻋﻘﻠﯽ دارد دﯾده ﺷده‪ ،‬ﺑرای وﻗﺎﯾﮫ آن ﺑﺎﯾد دوز‬
‫اﻧﺳﺗﯾزی ﮐم ﺷود و ﺑرای ﺗداوی از اﻧﺎﻟﺟزﯾﮏ و اﻧﺗﯽ ﺑﯾوﺗﯾﮏ اﺳﺗﻔﺎده ﺷود‪.‬‬
‫‪ -2‬اﺳﮑﯾﻣﯾﺎ و ﻧﮑروز اﻧﺳﺎج‪ :‬از ﺳﺑب اﺳﺗﻔﺎده زﯾﺎد ادرﯾﻧﺎﻟﯾن و ﺗطﺑﯾﻖ ﻓﺷﺎر زرﻗﯽ و ﺳرﯾﻊ اﯾﺟﺎد ﺷده‪،‬‬
‫ﺑرای وﻗﺎﯾﮫ آن ﺑﺎﯾد دوز اﻧﺳﺗﯾزی‪ ،‬ﻣﻘﺑض اﻟوﻋﺎﯾﯽ و ﻓﺷﺎر ﺗطﺑﯾﻖ ﮐم ﺷود و ﺑرای ﺗداوی اﻧﺎﻟﺟزﯾﮏ و‬
‫درﯾﻧﺎژ آﺑﺳﯽ ﻣوﺟود ﺑﮑﺎر ﺑرود‪.‬‬
‫ب‪ -‬اﺧﺗﻼطﺎﺗﯽ ﮐﮫ از ﺳﺑب ﺗﮑﻧﯾﮏ زرق ﺑوﺟود ﻣﯾﺂﯾد‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣوارد ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺷﮑﺳﺗن ﮐﺎرﺗرج اﻧﺳﺗﯾزی‪ :‬از ﺳﺑب ﻣﻘﺎوﻣت اﻧﺳﺎج در ﻣﻘﺎﺑل ﺟرﯾﺎن اﻧﺳﺗﯾزی ﺑوﺟود آﻣده و ﺑرای‬
‫ﺗداوی ﺑﺎﯾد ﺗوﺗﮫ ھﺎی ﺷﮑﺳﺗﮫ ﮐﺎرﺗرج ﺑﮫ اﺣﺗﯾﺎط ﮐﺷﯾده ﺷود‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺷﮑﺳﺗن ﺳوزن‪ :‬از ﺳﺑب ﺿﻌﯾﻔﯽ ﺳوزن و ﺣرﮐﺎت ﻧﺎﮔﮭﺎﻧﯽ و ﻏﯾر ﻣﻧﺗظره ﻣرﯾض اﺗﻔﺎق اﻓﺗﺎده‪ ،‬ﺑرای‬
‫وﻗﺎﯾﮫ آن ﺳوزن ﺑﺎ ﮔﯾﭻ ﺑﺎﻻ اﺳﺗﻔﺎده ﺷده و ﻣﺳﯾر آن ﺑﺎﯾد داﺧل ﻧﺳﺞ ﺗﻐﯾﯾر داده ﻧﺷود و ﺑرای ﺗداوی آن‬
‫ﺳوزن ﺗوﺳط ﻓورﺳﭘس ھﯾﻣوﺳﺗﺎت ﮐﺷﯾده ﺷود‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺻدﻣﺎت از ﺳﺑب وﺧذه ﺳوزن‪ :‬از ﺳﺑب ﺑﯽ ﺗوﺟﮭﯽ در اﺛﻧﺎی زرق ﺑوﺟود آﻣده‪ ،‬ﺑرای وﻗﺎﯾﮫ آن اﺣﺗﯾﺎط‬
‫و واﮐﺳﯾن ‪ HBS‬در ﺻورت ﺗﻣﺎس ﺗطﺑﯾﻖ ﺷده و ﺑرای ﺗداوی ﺳوزن ﮐﺷﯾده ﺷده و اﮔر ﻣرﯾض اﯾدز‬
‫داﺷت ﻣراﺟﻊ ﻣرﺑوطﮫ ﺑﺎﺧﺑر ﮔردد‪.‬‬
‫‪ -4‬ھﯾﻣﺎﺗوﻣﺎ‪ :‬از ﺳﺑب ﺧﺎرج ﺷدن ﺧون از اوﻋﯾﮫ اﺗﻔﺎق اﻓﺗﺎده‪ ،‬ﺑرای وﻗﺎﯾﮫ آن داﮐﺗر ﺑﺎﯾد ﻣﮭﺎرت و ﻋﻠم‬
‫ﮐﺎﻓﯽ در اﻧﺎﺗوﻣﯽ ﻧﺎﺣﯾﮫ و ﺗطﺑﯾﻖ اﻧﺳﺗﯾزی داﺷﺗﮫ و ﺑرای ﺗداوی ﻓﺷﺎر ﻣﺳﺗﻘﯾم در ﺳﺎﺣﮫ ﺧوﻧرﯾزی و‬
‫ﺗطﺑﯾﻖ ﻣوﺿﻌﯽ ﯾﺦ‪ ،‬اﻧﺎﻟﺟزﯾﮏ‪ ،‬اﻧﺗﯽ ﺑﯾوﺗﯾﮏ و ‪ Muscle Relaxant‬ﺻورت ﮔﯾرد‪.‬‬
‫‪ -5‬ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ در اﯾﺟﺎد اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ‪ :‬از ﺳﺑب زرق در ﻧﺎﺣﯾﮫ ﻏﻠط و ادوﯾﮫ اﺷﺗﺑﺎه اﺗﻔﺎق اﻓﺗﺎده‪ ،‬ﺑرای‬
‫وﻗﺎﯾﮫ آن ﺑﺎﯾد داﮐﺗر ﻋﻠم ﮐﺎﻓﯽ داﺷﺗﮫ و ﺑرای ﺗداوی ﺗطﺑﯾﻖ دوﺑﺎره اﻧﺳﺗﯾزی و ﺗوﺟﮫ ﺑﮫ ﺗﻌﺻﯾب اﺿﺎﻓﯽ‬
‫ﺻورت ﮔﯾرد‪.‬‬
‫ج‪ -‬اﺧﺗﻼطﺎﺗﯽ ﮐﮫ از ﺳﺑب ﻣواد ﺿﻣﯾﻣوی اﻧﺳﺗﯾزی و ﺗﮑﻧﯾﮏ زرق ﺑوﺟود ﻣﯾﺂﯾد‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣوارد ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ -1‬درد از ﺳﺑب زرق‪ :‬از ﺳﺑب ﺳوزن ﻧوک ﮐﻧد و زرق ﺳرﯾﻊ اﯾﺟﺎد ﻣﯾﺷود ﮐﮫ اﮔر از دﻟﺳوزی ﮐﺎر‬
‫ﮔرﻓﺗﮫ ﺷده و ﺳوزن ﻧوک ﺗﯾز اﺳﺗﻔﺎده ﺷود و زرق آرام ﺻورت ﮔﯾرد ﻣﻣﮑن ﮐم اﺗﻔﺎق ﺑﯾﺂﻓﺗد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺳوﺧﺗﮫ ﮔﯽ از ﺳﺑب زرق‪ :‬ﻋﻠت آن ‪ pH‬و ﮔرم ﺑودن ﻣواد اﻧﺳﺗﯾزی ﺑوده‪ ،‬ﺑرای وﻗﺎﯾﮫ آن ﺑﺎﯾد ‪pH‬‬
‫اﻧﺳﺗﯾزی اﻟﻘﻠﯽ ﺷده و زرق آھﺳﺗﮫ ﺻورت ﮔﯾرد و ﺑرای ﺗداوی ﮐﺎر ﺧﺎص ﺻورت ﻧﮕرﻓﺗﮫ و‬
‫ﺧودﺑﺧودی ﺷﻔﺎﯾﺎب ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ -3‬اﯾﺟﺎد اﻧﺗﺎن‪ :‬از ﺳﺑب ﺳوزن ھﺎی ﻣﻠوث اﯾﺟﺎد ﺷده‪ ،‬ﺑرای وﻗﺎﯾﮫ آن ﺑﺎﯾد از ﺳوزن ھﺎی ﻣﻌﻘم اﺳﺗﻔﺎده‬
‫ﺷود و ﺑرای ﺗداوی ﺗطﺑﯾﻖ اﻧﺎﻟﺟزﯾﮏ‪ ،‬اﻧﺗﯽ ﺑﯾوﺗﯾﮏ و ادوﯾﮫ ﺿد اﻟﺗﮭﺎب اﺳﺗﻔﺎده ﻣﯾﺷود‪.‬‬

‫‪7|Page‬‬
‫‪By: Nasratullah Faqiri‬‬
 ‫‪ -4‬ﺗرﯾﺳﻣوس‪ :‬ﻋﺑﺎرت از ﺳﭘزم ﻋﺿﻠﯽ اﺳت ﮐﮫ در ﺑﺎز ﮐردن دھن اﯾﺟﺎد ﻣﺣدودﯾت ﮐرده ﮐﮫ از ﺳﺑب‬
‫ﺗرﺿﯾﺿﺎت ﻋﺿﻠﯽ‪ ،‬ﺧوﻧرﯾزی و ﺗﺟﻣﻊ اﻧﺳﺗﯾزی اﯾﺟﺎد ﺷده‪ ،‬ﺑرای وﻗﺎﯾﮫ آن از ﺳوزن ھﺎی ﭘﺎک و‬
‫ﺑﺎرﯾﮏ اﺳﺗﻔﺎده ﺷده و ﺑﺎﯾد ھﻧﮕﺎم زرق از ﺗداﺑﯾر و ﻣﮭﺎرت ھﺎ ﮐﺎر ﮔرﻓﺗﮫ ﺷود ﺗﺎ ﺗروﻣﺎ ﮐم اﯾﺟﺎد ﺷود‬
‫ھﻣﭼﻧﺎن ﺑرای ﺗداوی ﺑﺎﯾد ﺳﺑب آﻧرا ﺗﺷﺧﯾص داده ﮐﮫ ﺑﻌﺿﯽ اوﻗﺎت ﺿرورت ﺑﮫ ﺗداوی ﻧﺑوده و در‬
‫ﺣﺎﻻت ھﯾﻣﺎﺗوﻣﺎ و اﻟﺗﮭﺎﺑﺎت ﺣﺎد ﺑﺎﯾد دھن ﺑﺎ آب ﮔرم ﺷﺳﺗﮫ ﺷده و اﻧﺗﯽ ﺑﯾوﺗﯾﮏ اﺳﺗﻔﺎده ﺷود اﻗدام ھﺎی‬
‫ﺑﻌدی ﺷﺎﻣل ﻣﺳﺎژ‪ ،‬اﻧﺎﻟﺟزﯾﮏ‪ ،‬اﺳﺗرﺧﺎ دھﻧده ﻋﺿﻠﯽ‪ ،‬ﻓزﯾوﺗراﭘﯽ و ﻏﯾره‪ ...‬ﻣﯾﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫‪ -5‬اذﯾﻣﺎ‪ :‬از ﺳﺑب ﺗرﺿﯾض‪ ،‬اﻟرژی و زرﻗﯾﺎت ﻣﺧرش اﯾﺟﺎد ﺷده‪ ،‬ﺑرای وﻗﺎﯾﮫ آن از اﺣﺗﯾﺎط و ﺗﮑﺗﯾﮏ‬
‫ھﺎی ﺑﯽ ﺗرﺿﯾض ﮐﺎر ﮔرﻓﺗﮫ ﺷود و ﺑرای ﺗداوی اﻧﺎﻟﺟزﯾﮏ‪ ،‬اﻧﺗﯽ ھﺳﺗﺎﻣﯾن )در اﻟرژی( ﮐﺎر ﮔرﻓﺗﮫ‬
‫ﺷود ھﻣﭼﻧﺎن ﺑﺻورت ﺧودی در ظرف ‪ 1‬اﻟﯽ ‪ 3‬روز ﺷﻔﺎﯾﺎب ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ -6‬ﺗﻐﯾﯾر رﻧﮓ ﻣﺧﺎط‪ :‬از ﺳﺑب ﺗزرﯾﻖ اﻧﺳﺗﯾزی در داﺧل اوﻋﯾﮫ و ﺗرﺿﯾض اوﻋﯾﮫ ﺗوﺳط ﺳوزن ﺑوﺟود‬
‫آﻣده‪ ،‬ﺑرای وﻗﺎﯾﮫ آن ﺑﺎﯾد ھﻧﮕﺎم زرق اﺳﭘﺎﯾرﺷن ﺻورت ﺑﮕﯾرد و ﺑرای ﺗداوی اﮐﺛرا ً ﺑﮫ اﻗدام ﺧﺎﺻﯽ‬
‫ﺿرورت ﻧﺑوده و ﮔذری اﺳت‪.‬‬
‫‪ -7‬اﻧﺳﺗﯾزی و ﭘﺎراﺳﺗﯾزی ﻣﺗداوم‪ :‬از ﺑﯾن رﻓﺗن طوﻻﻧﯽ ﻣدت ﺣﺳﯾت ﯾﮏ ﻧﺎﺣﯾﮫ اﺳت ﮐﮫ از ﺳﺑب‬
‫ﺗرﺿﯾض ﻋﺻب ﺗوﺳط ﺳوزن و زرق اﻧﺳﺗﯾزی ھﻣراه ﺑﺎ اﻟﮑول ﻧزدﯾﮏ ﻋﺻب ﺑوﺟود آﻣده‪ ،‬ﺑرای‬
‫وﻗﺎﯾﮫ آن اﺳﺗﻔﺎده از ﺗﮑﻧﯾﮏ ﻣﻧﺎﺳب و داﻧش ﺿروری ﺑوده و ﺑرای ﺗداوی آن ﻣرﯾض ھر دو ﻣﺎه‬
‫ﺧواﺳﺗﮫ ﺷود و ﺑطور اﮐﺛر در ھﺷت ھﻔﺗﮫ رﻓﻊ ﻣﯾﺷود اﮔر ﺑﯾﺷﺗر ﺷد ﺑﮫ ﻧﯾوروﻟوژﯾﺳت راﺟﻊ ﺷود‪.‬‬
‫‪ -8‬درد ھﺎی ﻣﺗداوم و طوﻻﻧﯽ‪ :‬از ﺳﺑب ﺗﮑﻧﯾﮏ ﺧراب ﺟراﺣﯽ و زﯾﺎد ﺑودن ﻣﻘدار ﻣﻘﺑض اﻟوﻋﺎﯾﯽ )ﺳﺑب‬
‫ﻧﮑروز ﻧﺎﺣﯾﮫ ﺷده( ﺑوﺟود آﻣده‪ ،‬ﺑرای وﻗﺎﯾﮫ آن از ﺗﮑﻧﯾﮏ ﻋﺎﻟﯽ ﺟراﺣﯽ و ﮐﺎھش ﻣﻘدار ﻣﻘﺑض‬
‫اﻟوﻋﺎﯾﯽ اﺳﺗﻔﺎده ﺷود‪.‬‬
‫‪ -9‬ﻗرﺣﺎت داﺧل ﺟوف دھن ﺑﻌد از زرق‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻗرﺣﺎت ﻧﮑس ﮐﻧﻧده اﻓﺗوز و ﺗب ﺧﺎل ﺷده و درد آن ﺑرای‬
‫ھﻔت اﻟﯽ ده روز ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯾﻣﺂﻧد ﮐﮫ از ﺳﺑب ﺗرﺿﯾض ﺑﮫ اﻧﺳﺎج دھن ﺗوﺳط ﺳوزن ﺑوﺟود آﻣده‪ ،‬ﺑرای‬
‫وﻗﺎﯾﮫ آن ﮐﺎری ﻧﻣﯾﺗوان اﻧﺟﺎم داد ﺻرف در ﺣﺎﻻت ﺣﺎد از ﺟراﺣﯽ ﺻرف ﻧظر ﺑﺎﯾد ﮐرد و ﺑرای‬
‫ﺗداوی آن ﺗﺟوﯾز اﻧﺳﺗﯾﺗﮏ ﻣوﺿﻌﯽ و ﻋﻧﺎﺻر ﺿد وﯾروﺳﯽ اﺳﺗﻔﺎده ﺷود‪.‬‬
‫‪ -10‬اﺧﺗﻼطﺎت ﻋﺻﺑﯽ‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻓﻠﺞ ﻋﺻﺑﯽ وﺟﮭﯽ‪ ،‬دﯾد دوﮔﺎﻧﮫ )ھرﭼﯾز را دو ﻣﯾﺑﯾﻧد( و ﮐوری ﻣؤﻗت ﻣﯾﺷود‬
‫ﮐﮫ در ﺗداوی آن ﺑﺎﯾد ﺑﮫ ﻣرﯾض اطﻣﯾﻧﺎن داده ﺷود ﮐﮫ ﻣؤﻗت اﺳت ﺗﺎ ﺧودﮐﺷﯽ و داﮐﺗرﮐﺷﯽ ﻧﮑﻧد‪.‬‬
‫اﺧﺗﻼطﺎت ﺳﯾﺳﺗﻣﯾﮏ‬
‫‪ -‬ﻣﯾﺗواﻧد ﺷﺎﻣل از دﺳت رﻓﺗن ﺷﻌور‪ ،‬اﺧﺗﻼطﺎت ﺗﻧﻔﺳﯽ‪ ،‬ﺗﻐﯾﯾرات ﺷﻌوری‪ ،‬درد ھﺎی ﺻدری و اﻣﺛﺎل آن‬
‫ﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫‪ -‬اﯾن ﺻﻧف اﺧﺗﻼطﺎت ﺑﮫ دو ﮔروپ ذﯾل ﺗﻘﺳﯾم ﺑﻧدی ﺷده اﺳت‪ :‬ﺳﻧﮑوﭘﯽ ﻧﺎﺷﯽ از اﻧﺣطﺎط اوﻋﯾﮫ و‬
‫ﻋﮑس اﻟﻌﻣل ھﺎی ﻧﺎ ﻣطﻠوب دواﯾﯽ‬
‫اﻟف‪ -‬ﺳﻧﮑوﭘﯽ ﻧﺎﺷﯽ از اﻧﺣطﺎط اوﻋﯾﮫ‪ :‬ﺳﻧﮑوﭘﯽ ﻋﺑﺎرت از ﺿﯾﺎع ﻣؤﻗﺗﯽ ﺷﻌور اﺳت ﮐﮫ ﻣﻣﮑن از ﺗﺎﺛﯾر‬
‫ﺳﻘوط ﻧﺎﮔﮭﺎﻧﯽ ﻓﺷﺎر ﺑوﺟود ﺑﯾﺂﯾد‪ .‬در ﺣﺎﻻت اظطراب‪ ،‬ﻣﻧﺗظر ﺑودن دواﻣدار در ﮐﻠﯾﻧﯾﮏ‪ ،‬ﻣﻌده ﺧﺎﻟﯽ‪ ،‬دﯾدن‬
‫ﺧون‪ ،‬ﺗرس از ﺗطﺑﯾﻖ ﭘﯾﭼﮑﺎری‪ ،‬اﺿطراب در ﻣورد ﻋﻣﻠﯾﺎت و دﯾدن ﻣرﯾﺿﺎن دﯾﮕر ﻣﻣﮑن ﭘﯾدا ﺷود ﮐﮫ ﺑﺎ‬
‫اﯾﺟﺎد ﺳﻧﮑوﭘﯽ ﻣرﯾض دارای ﺗﻌرق‪ ،‬ﺟﻠد ﺳرد‪ ،‬ﮐﺳﺎﻟت‪ ،‬ﺿﻌﻔﯾت‪ ،‬ﺗﻧﻔس ﺳطﺣﯽ و ﻧﺑض ﺿﻌﯾف ﻣﯾداﺷﺗﮫ ﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑرای وﻗﺎﯾﮫ آن ﺑﺎﯾد وﺿﯾﻌﯾت ﻣرﯾض در ﭼوﮐﯽ ﺗﻧظﯾم ﺷود‪ ،‬اﺟرای ﭘرﯾﻣﯾدﯾﮑﯾﺷن و ﺗطﺑﯾﻖ ﺗﮑﻧﯾﮏ‬
‫ﺧوب اﻧﺳﺗﯾزی ﺻورت ﮔﯾرد و ﺗﺷرﯾﺢ ﻋﻣﻠﯾﮫ ﺟراﺣﯽ ﺑﮫ ﻣرﯾض ﻧﯾز ﺑﺎﯾد ﺻورت ﮔﯾرد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑرای ﺗداوی آن ﺑﺎﯾد ﻣرﯾض ﺑﮫ ﺣﺎﻟت اﻓﻘﯽ ﻗرار داده ﺷود‪ ،‬ﭘﺎھﺎی ﻣرﯾض ﻧظر ﺑﮫ راس ﺑﻠﻧد ﻗرار داده‬
‫ﺷود‪ ،‬طرق ھواﯾﯽ ﺑﺎ آزاد ﺳﺎﺧﺗن ﻟﺑﺎس ﺗﻧﮓ ﻣﺻؤن ﺷود‪ ،‬در ﺻورت ﻣوﺟودﯾت ﺳﯾﺎﻧوز ﺗطﺑﯾﻖ‬

‫‪8|Page‬‬
‫‪By: Nasratullah Faqiri‬‬
‫آﮐﺳﯾﺟن ﺻورت ﮔﯾرد‪ ،‬ﻧﺑض و ﻓﺷﺎر ﺧون ﻣوﻧﯾﺗور ﺷود و در ﺻورت ﺗﻔرﯾط ﻓﺷﺎر دواﻣدار از ﻣﻘﺑض‬
‫اﻟوﻋﺎﯾﯽ اﺳﺗﻔﺎده ﺑﮫ ﻋﻣل ﺑﯾﺂﯾد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻋﮑس اﻟﻌﻣل ھﺎی ﻧﺎ ﻣطﻠوب دواﯾﯽ‪ :‬ﺑﮫ ﭼﮭﺎر ﮔروپ ذﯾل ﺗﻘﺳﯾم ﺷده اﺳت‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻋﮑس اﻟﻌﻣل ھﺎی اﻟرژﯾﮏ‪ :‬اﻟرژی ﻋﺑﺎرت از ﯾﮏ ﺣﺎﻟت ﻓرط ﺣﺳﺎﺳﯾت اﺳت ﮐﮫ در اﺛر ﺗﻣﺎس اﻟرژن‬
‫ﺑﺎ ﻋﺿوﯾت اﯾﺟﺎد ﻣﯾﺷود ﮐﮫ در اﺛر ﺗﻣﺎس دوﺑﺎره ﺑﺎ ھﻣﺎن اﻟرژن ﻓرط ﺣﺳﺎﺳﯾت اﯾﺟﺎد ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑروز ﺣﺳﺎﺳﯾت ﺑﺎ ﺗﻣﺎس ﺑﮫ ﮔروپ اﻣﺎﯾد ﻧﺎدر و ﺑﺎ ﺗﻣﺎس ﺑﮫ ﮔروپ اﯾﺳﺗر ﺑﯾﺷﺗر اﺳت در ﻣﺟﻣوع اﯾﺟﺎد‬
‫اﻟرژی در ﻣﻘﺎﺑل ادوﯾﮫ اﻧﺳﺗﯾزی ﺑﺳﯾﺎر ﮐم اﺳت‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑرای ﺟﻠوﮔﯾری از اﯾﺟﺎد اﻟرژی ﺑﺎﯾد ﻣوارد ذﯾل را ﺗﻌﻘﯾب ﮐرد‪ :‬اﮔر ﺑﺎ ﻣرﯾض اﻟرژﯾﮏ وﯾﺎ ﻣﺷﮑوک ﺑﮫ‬
‫اﻟرژی ﻣواﺟﮫ ﺷدﯾم اول ﺑﺎﯾد ﺑداﻧﯾم ﮐﮫ ﺑرای ﻣرﯾض ﻣﺎ ﺗطﺑﯾﻖ اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ ﺿرور اﺳت ﯾﺎ ﺧﯾر‬
‫وﻟﯽ اﮔر ﺿرور ﺑود ﺑﺎﯾد ﺗﺎ ﻣﻌﻠوم ﻧﻣودن اﯾﻧﮑﮫ ﺑﺎ ﮐدام ﻧوع اﻧﺳﺗﯾزی ﺣﺳﺎس اﺳت ﺗداوی را ﻣﻌطل‬
‫ﻧﻣﺎﯾﯾم‪ .‬ﺑﻌد از اﺟرا ﺗﺳت اﻟرژی ﺗوﺳط داﮐﺗر دﻧدان وﯾﺎ داﮐﺗر ﻣرﺑوطﮫ ﻣﯾﺗواﻧﯾم از ﻧﺎﯾﺗرس اﮐﺳﺎﯾد‬
‫)اﻧﺷﺎﻗﯽ( وﯾﺎ ھم از ادوﯾﮫ اﻧﺎﻟﺟﯾزﯾﮏ ﺟﮭت ﮐم ﮐردن درد ﻧﺎﺣﯾﮫ ﻣرﺑوطﮫ اﺳﺗﻔﺎده ﮐﻧﯾم‪.‬اﮔر درد ﺑﺎ‬
‫اﻧﺎﻟﺟﯾزﯾﮏ ﻗﺎﺑل ﮐﻧﺗرول ﻧﺑود ﻣﯾﺗواﻧﯾم اﻧﺳﺗﯾزی ﻋﻣوﻣﯽ اﺳﺗﻔﺎده ﮐﻧﯾم‪ ،‬اﮔر آن ھم ﻣﺳﺎﻋد ﻧﺑود ﻣﯾﺗواﻧﯾم از‬
‫ﺑﻼک ﮐﻧﻧده ھﺎی ھﺳﺗﺎﻣﯾن ﻣﺎﻧﻧد دﯾﻔن ھﺎﯾدراﻣﯾن اﺳﺗﻔﺎده ﮐﻧﯾم ﮐﮫ ﻣﺷﮑل آن اﯾﻧﺳت ﮐﮫ درد و ﺳوزش‬
‫ﺑﯾﺷﺗر دارد‪ .‬ﻣﯾﺗواﻧﯾم در ﺻورت اﻣﮑﺎﻧﺎت از اﻧﺳﺗﯾزی ھﺎی اﻟﮑﺗروﻧﯾﮑﯽ )‪ (EPA‬وﻣﯾﺗود ھﺎی ھﭘﻧوﺗﯾزم‬
‫و ﻏﯾره اﺳﺗﻔﺎده ﻧﻣﺎﯾﯾم‪ .‬ﺑﮫ ھﻣﯾن ﺗرﺗﯾب ﯾﮑﯽ از ﻋﮑس اﻟﻌﻣل ھﺎی اﻟرژﯾﮏ ﮐﮫ ﺳﺑب ﺷﺎک اﻧﺎﻓﻼﮐﺗﯾﮏ‬
‫ﻣﯾﺷود در ﺷﻣﺎره دوم ﻣطﺎﻟﻌﮫ ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻋﮑس اﻟﻌﻣل ھﺎی اﻧﺎﻓﻼﮐﺗﯾﮏ‪ :‬ﺑﺳﯾﺎر ﺧطرﻧﺎک و آﺳﯾب رﺳﺎن اﺳت ﮐﮫ در ظرف ﭼﻧد دﻗﯾﻘﮫ ﺳﺑب‬
‫ﻣرگ ﻣﯾﺗواﻧد ﺷود‪ ،‬اﻋراض آن ﺷﺎﻣل ﺗظﺎھرات ﺟﻠدی و ﻣﺧﺎطﯽ )ﺧﺎرش و ﺳرﺧﯽ(‪ ،‬ﺗظﺎھرات‬
‫ھﺿﻣﯽ )ﺗﮭوع‪ ،‬اﺳﺗﻔراغ و دﻓﻊ ﻏﯾر ارادی ادرار و ﻣواد ﻏﺎﯾطﯽ(‪ ،‬ﺗظﺎھرات ﺗﻧﻔﺳﯽ )ﻧﻔس ﺗﻧﮕﯽ‪،‬‬
‫ﺳﯾﺎﻧوز و ﺳرﻓﮫ( و ﺗظﺎھرات ﻗﻠﺑﯽ وﻋﺎﯾﯽ )رﻧﮓ ﭘرﯾده ﮔﯽ‪ ،‬ﺗﮑﯽ ﮐﺎردی‪ ،‬ھﺎﯾﭘوﺗﻧﺷن و ﺑﯾﮭوﺷﯽ(‬
‫ﻣﯾﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺗداوی آن ﺑﺎﯾد ﻋﺎﻣل اﻟرژی ﻣﺗوﻗف ﺷود‪ ،‬آﮐﺳﯾﺟن ‪ 100‬ﻓﯾﺻد ﺗطﺑﯾﻖ ﺷود‪ ،‬ﺑﮫ ﻣرﯾض وﺿﻌﯾت‬
‫‪ Supine Position‬داده ﺷود‪ ،‬اﭘﯽ ﻧﻔرﯾن زرق ﺷود و ﻋﻼﯾم ﺣﯾﺎﺗﯽ ﮐﻧﺗرول ﮔردد و در اداﻣﮫ ﻣﯾﺗواﻧﯾم‬
‫اﻧﺗﯽ ھﺳﺗﺎﻣﯾﻧﯾﮏ‪ ،‬ھﺎﯾدروﮐورﺗﯾزون و اﻧﺗﻘﺎل ﻣرﯾض ﺑﮫ ﺷﻔﺎﺧﺎﻧﮫ را اﺟرا ﮐﻧﯾم‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻋﮑس اﻟﻌﻣل ھﺎی ﺗوﮐﺳﯾﮏ‪ :‬ﻣﯾﺗواﻧد از ﺳﺑب دوز ﺳﻣﯽ ادوﯾﮫ ﺑوﺟود ﺑﯾﺂﯾد ﮐﮫ ﺑﺎ دوز ﺑﻠﻧد ﻣﻣﮑن و ﺑﺎ‬
‫دوز ﻧﺎرﻣل ﻣﻣﮑن ﻧﯾﺳت‪.‬‬
‫‪ -‬اﯾن ﺣﺎﻟت از ﺳﺑب ﺳﮫ ﮔروپ از ﻣوارد ﻣﯾﺗواﻧد ﺑوﺟود ﺑﯾﺂﯾد؛ ازدﯾﺎد ادوﯾﮫ )‪ ،(Overdose‬ﺗزرﯾﻖ‬
‫ﻣﺳﺗﻘﯾم داﺧل اﻟوﻋﺎﯾﯽ و ﻓﮑﺗور ھﺎی ﻣﺳﺎﻋده ﮐﻧﻧده‬
‫‪ -‬در ازدﯾﺎد ادوﯾﮫ )‪ (Overdose‬ﺑﺎﯾد ﮔﻔت ﮐﮫ ﺑﮫ ﺳطﺢ ﺧﻔﯾف ﺗﺎ ﻣﺗوﺳط و ﻣﺗوﺳط ﺗﺎ ﺷدﯾد ﺗﻘﺳﯾم ﺑﻧدی‬
‫ﺷده اﺳت ھﻣﭼﻧﺎن ﺷﮑﻠﯽ دﯾﮕر آن از ﺳﺑب ﻣﻘﺑض اﻟوﻋﺎﯾﯽ ﺑوﺟود ﻣﯾﺂﯾد ﮐﮫ ھﻣﮫ آن ﺑرای ﺧود ﻓﻠﺳﻠﻔﮫ‬
‫دارد و ﺑﺎﯾد از ﮐﺗﺎب ﻣطﺎﻟﻌﮫ ﮔردد )ص ‪(54 - 52‬‬
‫‪ -‬در ﺗزرﯾﻖ ﻣﺳﺗﻘﯾم داﺧل اﻟوﻋﺎﯾﯽ ﺑﺎﯾد ﮔﻔت ﮐﮫ ﺣﺎدﺛﺎت ﺑراﺑر ﺷدن ﺷرﯾﺎن ﺑﺎ ﺳوزن ﺧﯾﻠﯽ ﮐم ﺑوده ﺟون‬
‫ﺧﺎﺻﯾت ﻟﻐزﻧده و ارﺗﺟﺎﻋﯽ دارد وﻟﯽ اﮔر اﺗﻔﺎق ﺑﯽ اﻓﺗد ﺳﺑب اﻋراض ﮔذری ھﻣﭼون ﻧﺎﺑﯾﻧﺎﯾﯽ‪،‬‬
‫ﻣﺣدودﯾت ﺣرﮐﺎت ﭼﺷم‪ ،‬دﯾد دوﮔﺎﻧﮫ‪ ،‬ﮐری ﻣوﻗﺗﯽ و ﺣس ﻓﻠﺞ ﯾﮑطرﻓﮫ ﺑوﺟود ﻣﯾﺂﯾد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﻓﮑﺗور ھﺎی ﻣﺳﺎﻋد ﮐﻧﻧده ﺑﺎﯾد ﮔﻔت ﮐﮫ ﺑﻌﺿﯽ ﻓﮑﺗور ھﺎ ﺑﺎﻋث ﻣﯾﺷوﻧد ﺗﺎ ﺑﮫ ﻣرﯾض دوز ﺑﻠﻧد ﺗطﺑﯾﻖ‬
‫ﮐﻧﯾم و ﺑﻼﺧره ﻣﻧﺟر ﺑﮫ ﺳﻣﯾت ﮔردد ﮐﮫ اﯾن ﻓﮑﺗور ھﺎ ﺷﺎﻣل ﻋواﻣل ﻣرﺑوط ﺑﮫ ﻣرﯾض )ﺳن‪ ،‬وزن‪،‬‬
‫اﺳﺗﻔﺎده ادوﯾﮫ دﯾﮕر‪ ،‬ﺟﻧﺳﯾت‪ ،‬اﻣراض‪ ،‬ﺟﯾﻧﺗﯾﮏ و ﺣﺎﻻت رواﻧﯽ( و ﻋواﻣل ﻣرﺑوط ﺑﮫ ادوﯾﮫ )ﻓﻌﺎﻟﯾت‬

‫‪9|Page‬‬
‫‪By: Nasratullah Faqiri‬‬
 ‫وﻋﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻏﻠظت‪ ،‬ﻣﻘدار ﺑﻠﻧد ‪ ،Dose‬طرﯾﻘﮫ ﺗطﺑﯾﻖ‪ ،‬ﺳرﻋت زرق‪ ،‬وﺿﻌﯾت اﻧﺎﺗوﻣﯾﮏ ﻧﺎﺣﯾﮫ و‬
‫ﻣوﺟودﯾت ﻣﻘﺑض اﻟوﻋﺎﯾﯽ( ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻋﮑس اﻟﻌﻣل ھﺎی وﯾژه )‪ :(Idiosyncratic‬ﻋﺑﺎرت از ﻋﮑس اﻟﻌﻣل ھﺎی ﮐﺎﻣﻼً ﻣﻧﺣﺻر ﺑﮫ ﻓرد در‬
‫ﻣﻘﺎﺑل ﻧوع ﻣﻌﯾن و ﻣﺧﺻوص از ادوﯾﮫ وﯾﺎ ﻏذا ﻣﯾﺑﺎﺷد و ﺑﺎ ﻣﯾﮑﺎﻧﯾزم ھﺎی ﺑﯾوﺷﯾﻣﯾﮏ راﺑطﮫ ﻧداﺷﺗﮫ و‬
‫ﺑﻧﺎم ‪ ADR‬ﯾﺎد ﻣﯾﺷود )‪ (Adverse Drug Reaction‬ﮐﮫ ﻋﮑس اﻟﻌﻣل ھﺎی آن ﮐﺎﻣﻼً ﻏﯾر ﻗﺎﺑل‬
‫ﺗﺷﺧﯾص و ﻣﺗﻔﺎوت و ﻣﺗﻧوع اﺳت‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺗداوی آن ﺑﺎﯾد ﮔﻔت ﮐﮫ ﻣﯾﮑﺎﻧﯾزم اﯾﺟﺎد ﺷدن آن وﻗﺗﯽ ﻣﺷﺧص ﻧﺑﺎﺷد ﭘس ﺗداوی ﻧﯾز ﻣﺷﺧص ﻧﯾﺳت‬
‫ﺻرف اﻗداﻣﺎت اوﻟﯾﮫ و ﺗداوی ﻋرﺿﯽ اﻧﺟﺎم ﻣﯾﭘذﯾرد‪.‬‬
‫ﻓﺻل ﭼﮭﺎرم‬
‫ﭘروﺳﮫ ھﺎی ﺻﻐﯾره ﺟراﺣﯽ ﺟوف دھن‬
‫‪ -‬ﺷﺎﻣل آن ﻋده از ﭘروﺳﮫ ھﺎی ﺟراﺣﯽ اﺳت ﮐﮫ ﺗوﺳط دوﮐﺗور در ظرف ﮐﻣﺗر از ‪ 30‬دﻗﯾﻘﮫ ﺑطور‬
‫درﺳت و راﺣت ﺗﮑﯾﻣل ﺷده و ﺷﺎﻣل ﮐﺷﯾدن دﻧدان‪ ،‬ﺑرداﺷﺗن ﻓﻠپ ھﺎی ﻣﺧﺎطﯽ‪ ،‬ﺑرداﺷﺗن ﻋظم‪،‬‬
‫ﺑرداﺷﺗن ﻗرﺣﺎت ﮐوﭼﮏ و ﻏﯾره ﻣﯾﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫‪ -‬اوﻟﯾن ھدف در ﺟراﺣﯽ اﺟرای آن ﺑدون درد اﺳت‪(Primam Non Curarum) .‬‬
‫اھداف اﺳﺎﺳﯽ ﺟراﺣﯽ‪ :‬ﺷﺎﻣل ازﺑﯾن ﺑردن ﻣرض‪ ،‬وﻗﺎﯾﮫ‪ ،‬ﺑرداﺷﺗن اﻧﺳﺎج ﺗﺧرﯾب ﺷده و ﺑﮭﺗر ﺳﺎﺧﺗن وظﺎﯾف و‬
‫زﯾﺑﺎﯾﯽ ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫اﺳﺎﺳﺎت ﺟراﺣﯽ ﺟوف دھن‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣوارد ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺗﺷﺧﯾص دﻗﯾﻖ‪ :‬ﺗوﺳط ﻣﻌﺎﯾﻧﺎت ﻓزﯾﮑﯽ‪ ،‬ﻻﺑراﺗواری‪ ،‬رادﯾوﻟوژی‪ ،‬ﺗﺎرﯾﺧﭼﮫ ﺟرﺣﮫ‪ ،‬ﻣﺷﺧﺻﺎت ﮐﻠﯾﻧﯾﮑﯽ‬
‫و ﻓﮑﺗور ھﺎی ﺳﺑﺑﯽ ﺻورت ﻣﯾﮕﯾرد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺿرورﯾﺎت اﺳﺎﺳﯽ‪ :‬در آن ﻣوﺟودﯾت ‪ ،Assistant‬دﯾد ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬دﺳﺗرﺳﯽ ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ﻣﻧﺑﻊ ﻧور‪ ،‬ﻣﻌﻘم ﺑودن‬
‫ﻧﺎﺣﯾﮫ و ﺳﺎﺣﮫ‪ ،‬راﺣت ﺑودن ﻣرﯾض از ھر ﻟﺣﺎظ‪ ،‬وﺳﺎﯾل ﺟراﺣﯽ‪ ،‬وﺳﺎﯾل آﻣﺎده ﮔﯽ ﺑرای ﺟراح و‬
‫ﻣﻌﺎون آن )ﻋﯾﻧﮏ‪ ،‬دﺳﺗﮑش‪ ،‬ﻣﺎﺳﮏ‪ ،‬ﭼﭘن‪ ،‬ﮐﻼه و ﻏﯾره( ﻻزم اﺳت‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺗﺧﻧﯾﮏ ﻣﻌﻘم‬
‫‪ -4‬ﭘﻼن ﻧﻣودن ﺷﻖ‪ :‬ﺑﺎﯾد ﻣوازی ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺗﻣﺎن ھﺎی ﺣﯾﺎﺗﯽ ﺻورت ﮔﯾرد ﺗﺎ ﺑﮫ آﻧﮭﺎ ﺻدﻣﮫ ﻧرﺳﯾده و از‬
‫اﯾﺟﺎد اﺳﮑﺎر و ﻓﯾﺑروزس ﺟﻠوﮔﯾری ﺷود و داﻧش اﻧﺎﺗوﻣﯽ ﺿرورت دارد‪.‬‬
‫* ﺷﻖ ﻋﺑﺎرت از ﻗطﻊ ﮐردن و اﯾﺟﺎد ﯾﮏ ﺟرﺣﮫ ﻣﯾﺑﺎﺷد ﮐﮫ ﺗوﺳط ﺟراح ﺑﺎﻻی ﺟﻠد ﯾﺎ ﻏﺷﺎی ﻣﺧﺎطﯽ ﺑﺎ اﺳﺗﻔﺎده‬
‫از وﺳﺎﯾل ﻣرﺑوطﮫ ﺻورت ﮔرﻓﺗﮫ ﮐﮫ در ﻧﺗﯾﺟﮫ اﻧﺳﺎج ﺗﺣت اﻟﺟﻠدی ﺑﮫ ﻗدر ﮐﺎﻓﯽ ﻧﻣﺎﯾﺎن ﮔردد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷروط ﺑرای ﺷﻖ ﻗرار ذﯾل اﺳت‪ :‬ﺑﺎﯾد ﺑﺎﻻی ﻋظم ﺳﺎﻟم اﺟرا ﺷود‪ ،‬از ﻧﺎﺣﯾﮫ ﻋﻣﻠﯾﺎﺗﯽ دورﺗر ﺑﺎﺷد‪ ،‬ﺟﻠد‬
‫و ﻏﺷﺎی ﻣﺧﺎطﯽ ﺑﺎ اﻧﮕﺷﺗﺎن ﺗﺛﺑﯾت ﺷود‪ ،‬ﻓﺷﺎر ﻣﺗداوم و ﺧﻔﯾف ﺑﺎﺷد‪ ،‬از اﯾﺟﺎد زاوﯾﮫ ﺗﯾز ﺧودداری‬
‫ﺷود‪ ،‬ﺷﻖ ﻧزدﯾﮏ دﻧدان در ﻣﯾزاﺑﮫ ﺑﯾره ﺻورت ﮔﯾرد‪ ،‬ﻧﺎﺣﯾﮫ ﺷﻖ ﺑﺎﯾد اروای ﮐﺎﻓﯽ داﺷﺗﮫ ﺑﺎﺷد‪ ،‬ﺷﻖ‬
‫راﺳت ﺑﺎﺷد و ﻏﯾره‪...‬‬
‫‪ -‬ﻣﺿﺎد اﺳﺗطﺑﺎب ﺷﻖ ﻗرار ذﯾل اﺳت‪ :‬ﻋدم ﺷﻖ ﺑﺎﻻی ﺑﺎرزه دﻧدان ﮐﺎﻧﯾن‪ ،‬ﻋدم ﺷﻖ ﻋﻣودی در ﻧﺎﺣﯾﮫ‬
‫ﻋﺻب ‪ ،Mental‬ﻋدم ﺷﻖ در ﻧﺎﺣﯾﮫ اوﻋﯾﮫ ﺑزرگ ﺣﻧﮑﯽ‪ ،‬ﻋدم ﺷﻖ ﺑﺎﻻی آﻓﺎت ﻋظﻣﯽ‪ ،‬ﻋدم ﺷﻖ در‬
‫ﺳطﺢ ﻟﯾﻧﮕوال ﻗوس ﻓﮏ ﺳﻔﻠﯽ و ﻏﯾره‪...‬‬
‫‪ -‬ﺷﻖ ﺑﮫ اﻧواع ذﯾل اﺟرا ﻣﯾﺷود‪ :‬ﺷﻖ اﻓﻘﯽ‪ ،‬ﺷﻖ ﻋﻣودی و ﺷﻖ ﻧﯾﻣﮫ ھﻼﻟﯽ‪ ،‬ﻣﻧﺣﻧﯽ و ﺑﯾﺿوی‪.‬‬
‫‪ -5‬طرح و دﯾزاﯾن ﻓﻠپ‪ :‬ﺑﺎﯾد ﺑﮫ درﺳﺗﯽ رﻋﺎﯾت ﮔردد ﺗﺎ از اﺧﺗﻼﻻت درد‪ ،‬ﺗورم و ﻣﻧﺗن ﺷدن ﺟﻠوﮔﯾری‬
‫ﺷود‪.‬‬
‫‪ -‬اﺧﺗﻼطﺎت ﻓﻠپ ﻗرار ذﯾل اﺳت‪ :‬ﭘﺎره ﺷدن ﻓﻠپ‪ ،‬ﻧﮑروز ﻓﻠپ‪ ،‬ﺑﺎز ﺷدن ﻓﻠپ و ﻣوازی ﻧﺑودن ﻓﻠپ در‬
‫ﻧﺎﺣﯾﮫ‪.‬‬
‫‪10 | P a g e‬‬
‫‪By: Nasratullah Faqiri‬‬
 ‫‪ -‬اﺷﮑﺎل ﻓﻠپ ﻗرار ذﯾل اﺳت‪ :‬ﻓﻠپ ﮐﺎﻣل ﺑﺎ ﺗﻣﺎم ﺿﺧﺎﻣت ﻧﺳﺟﯽ‪ ،‬ﻓﻠپ ﭘﺎﮐت ﻣﺎﻧﻧد )‪ ،(Envelope‬ﻓﻠپ‬
‫ﻣﺛﻠﺛﯽ دو طرﻓﮫ‪ ،‬ﻓﻠپ ﻟوزی ﺳﮫ طرﻓﮫ‪ ،‬ﻓﻠپ ﻧﯾﻣﮫ ھﻼﻟﯽ‪ ،‬ﻓﻠپ ﺑوﮐﺎل‪.‬‬
‫‪ -6‬ﺑررﺳﯽ ﯾﺎ ﻣراﻗﺑت اﻧﺳﺎج‪ :‬در آن ﺑﺎﯾد از ﻓﺷﺎر و ﮐﺷش ھﺎی اﺿﺎﻓﯽ ﺟﻠوﮔﯾری ﺷود و از ﻣواد ﮐﯾﻣﯾﺎوی‬
‫ﺗﺎ ﺣد اﻣﮑﺎن اﺳﺗﻔﺎده ﮐم ﺻورت ﮔﯾرد و وﺳﺎﯾل ﺧوﺑﺗر اﺳﺗﻔﺎده ﮔردد‪.‬‬
‫‪ -7‬ﺗوﻗف ﺧوﻧرﯾزی‪ :‬در ﺟرﯾﺎن ﻋﻣﻠﯾﺎت ﺧوﻧرﯾزی ﺑﮫ دﻻﯾل ذﯾل ﺑﺎﯾد ﺗوﻗف داده ﺷود‪ :‬ﺟﻠوﮔﯾری از ﺿﯾﺎع‬
‫ﺧون‪ ،‬وﺳﻌت ﺳﺎﺣﮫ دﯾد‪ ،‬ﮐم ﺳﺎﺧﺗن زﻣﺎن ﻋﻣﻠﯾﺎت‪ ،‬ﺟﻠوﮔﯾری از ھﯾﻣﺎﺗوﻣﺎ و ﻏﯾره‪...‬‬
‫‪ -8‬ازﺑﯾن ﺑردن ﻓﺿﺎی ﻣرده‪ :‬ﺑرای ﺟﻠوﮔﯾری آن ﺑﺎﯾد ﻋواﻣل ذﯾل در ﻧظر ﮔرﻓﺗﮫ ﺷود‪ :‬ﺧﯾﺎطﮫ ﮔذاری در‬
‫ﭼﻧدﯾن ﭘﻼن‪ ،‬ﺗطﺑﯾﻖ ﺑﻧداژ ﺑﺎ ﻓﺷﺎر‪ ،‬ﺑﺳﺗﮫ ﻧﻣودن ﻧﺎﺣﯾﮫ‪ ،‬اﺳﺗﻔﺎده از ‪ Drain‬ھﺎ و ﻏﯾره‪...‬‬
‫‪ -9‬ﭘﺎﮐﺳﺎزی ﺟرﺣﮫ ﺑﮫ طرﯾﻖ ﮐﯾﻣﺎوی و ﻓزﯾﮑﯽ‬
‫‪ -10‬ﺧﯾﺎطﮫ ﮔذاری‬
‫‪ -11‬ﻣراﻗﺑت از ﺗﻐذی و ﺻﺣت ﻋﻣوﻣﯽ ﻣرﯾض‬
‫ﻓﺻل ﭘﻧﺟم‬
‫ﮐﺷﯾدن دﻧدان‬
‫‪ -‬ﻋﺑﺎرت از ﻋﻣﻠﯾﮫ ﺟراﺣﯽ ﺑﯾرون ﮐردن دﻧدان ھﺎی ﺳﺎﮐت از ﻋظم ﺑوده ﮐﮫ ﻣﻣﮑن در آن ﻟب ھﺎ‪،‬‬
‫رﺧﺳﺎر‪ ،‬زﺑﺎن و ﺑﻠﻌوم ﻧﯾز آﺳﯾب ﭘذﯾر ﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫‪ -‬ﮐﺷﯾدن دﻧدان ھﺎی ﺳﺎﮐت و ﻟﻖ ھﻣﮫ ﺑﺎ ﺧود درد دارد ﭘس ﺗطﺑﯾﻖ اﻧﺳﺗﯾزی ﻋﻣﯾﻖ ﺑﺎﯾد ﺻورت ﮔﯾرد ﺗﺎ‬
‫ﺗﻣﺎم ﻗﺳﻣت ھﺎی ﻣﺟﺎور ﺑﺷﻣول دﻧدان ﺑﯽ ﺣس ﺷوﻧد‪.‬‬
‫‪ -‬در ارزﯾﺎﺑﯽ ﯾﮏ ﻣرﯾض ﻗﺑل از ﮐﺷﯾدن دﻧدان ﺑﺎﯾد ﻣﻌﺎﯾﻧﮫ ﻓزﯾﮑﯽ ﺟوف دھن‪ ،‬ﺗﺎرﯾﺧﭼﮫ‪ ،‬رادﯾوﮔراﻓﯽ و‬
‫ﺗﺳت ھﺎی ﻻﺑراﺗواری ﺻورت ﮔﯾرد و رادﯾوﮔراﻓﯽ ﻗﺑل از ﺧﺎرج ﮐردن دﻧدان ﺟﮭت ارزﯾﺎﺑﯽ ﺿروری‬
‫اﺳت‪.‬‬
‫اﻧﺳﺗﯾزی‪ :‬ﻣﯾﺗواﻧﯾم اﮐﺛرﯾت اوﻗﺎت از اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ و در ﺑﻌﺿﯽ اوﻗﺎت )اﻟرژی( از اﻧﺳﺗﯾزی ﻋﻣوﻣﯽ‬
‫ﺟﮭت ﮐﺷﯾدن دﻧدان اﺳﺗﻔﺎده ﮐﻧﯾم‪.‬‬
‫‪ -1‬اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ‪ :‬اﮔرﭼﮫ ﺑرای ﮐﺷﯾدن دﻧدان اﻣﭘﮑت و دﻧدان ھﺎی ﻣوﺟوده ﺑﮑﺎر ﻣﯾرود وﻟﯽ ﻣﺣدودﯾت‬
‫ھﺎی آن ﻗرار ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ -‬ﻣرﯾﺿﺎن ﺑﺎ ﺷﻌور ﻧﻣﯾﺗواﻧﻧد ﺗﺣت اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ ﺟراﺣﯽ ھﺎی طوﻻﻧﯽ را ﺗﺣﻣل ﮐﻧﻧد‪.‬‬
‫‪ -‬اطﻔﺎل زﯾر ﺳن ‪ 8‬ﺳﺎل و ﺗﻌدادی از ﺑزرﮔﺳﺎﻻن ﻧﻣﯾﺗواﻧﻧد ﻓرق ﺑﯾن ﻓﺷﺎر و درد را ﺑداﻧﻧد ﭘس ھﻣﮑﺎری‬
‫ﮐرده ﻧﻣﯾﺗواﻧﻧد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﻧواﺣﯽ ﮐﮫ اﻧﺗﺎن ﺣﺎد ﻣوﺟود اﺳت ﺗطﺑﯾﻖ ﺷده ﻧﻣﯾﺗواﻧد‪.‬‬
‫‪ -‬در آﻓﺎت ﺣﺎد ﻧﻣﯾﺗواﻧد ﻣؤﺛر ﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫‪ -2‬اﻧﺳﺗﯾزی ﻋﻣوﻣﯽ‪ :‬ﺑرای ﻋﻣﻠﯾﮫ ھﺎی ﮐﻣﺗر از ‪ 10‬دﻗﯾﻘﮫ ﺗطﺑﯾﻖ ﻣﯾﮕردد وﻟﯽ اﮔر ﺑﯾﺷﺗر ﺑﺎﺷد ﺑﺎﯾد ﺗداﺑﯾر‬
‫ھﻣﭼون اﻧﺗﯾوﺑﯾﺷن ﺷزﯾن ﻧﯾز اﺗﺧﺎذ ﮔردد‪.‬‬
‫اﺳﺗطﺑﺎﺑﺎت ﮐﺷﯾدن دﻧدان‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣوارد ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ -1‬دﻧدان ھﺎ ﺑﺎ ﭘوﺳﯾده ﮔﯽ ﻋﻣﯾﻖ )ﭘﺗﺎﻟوژی ﺣﺎد ﯾﺎد ﻣزﻣن ﭘوﻟپ ﻣوﺟود ﺑﺎﺷد(‬
‫‪ -2‬دﻧدان ھﺎ ﺑﺎ ﭘﺗﺎﻟوژی اﭘﯾﮑﺎل‬
‫‪ -3‬دﻧدان ھﺎ ﺑﺎ ﭘرﯾودﻧﺳﯾوم ﭘﯾﺷرﻓﺗﮫ )ﺑﯾش از ‪ 40‬ﻓﯾﺻد ﻋظم ﺣﻣﺎﯾوی ﺧود را از دﺳت داده ﺑﺎﺷد(‬
‫‪ -4‬دﻧدان ھﺎ ﺑﺎ ‪ 1/3‬ﮐﺳر رﯾﺷﮫ‬
‫‪ -5‬دﻧدان ھﺎ ﺑﺎﻻی ﺧط ﮐﺳری‬
‫‪ -6‬دﻧدان ھﺎ در ﻧﺎﺣﯾﮫ ﺗوﻣور و ﺳﯾﺳت‬
‫‪ -7‬دﻧدان ھﺎی اﺿﺎﻓﯽ و ﺑﯾﺟﺎ‬
‫‪11 | P a g e‬‬
‫‪By: Nasratullah Faqiri‬‬
 ‫‪ -8‬دﻧدان ھﺎی اﻣﭘﮑت‬
‫‪ -9‬دﻧدان ھﺎی ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧده ﺷﯾری‬
‫‪ -10‬دﻧدان ھﺎی ﻣﻌﯾن ﻗﺑل رادﯾوﺗراﭘﯽ‬
‫‪ -11‬دﻧدان ھﺎی ﺑدون ﺣﯾﺎﺗﯾت‬
‫‪ -12‬ﺟﮭت اھداف اورﺗوداﻧﺳﯽ‬
‫‪ -13‬ﺟﮭت اھداف ﭘروﺗﯾز‬
‫‪ -14‬ﺟﮭت اھداف وﻗﺎﯾوی‬
‫‪ -15‬رﯾﺷﮫ ھﺎی ﺑﺎﻗﯾﻣﺎﻧده‬
‫ﻣﺿﺎد اﺳطﺑﺎب ﮐﺷﯾدن دﻧدان‪ :‬ﺑﮫ دو ﻧوع اﺳت ﻣﺿﺎد اﺳﺗطﺑﺎب ﺳﯾﺳﺗﻣﯾﮏ و ﻣﺿﺎد اﺳﺗطﺑﺎب ﻣوﺿﻌﯽ‬
‫‪ -1‬ﻣﺿﺎد اﺳﺗطﺑﺎب ﺳﯾﺳﺗﻣﯾﮏ‪ :‬ﻣﯾﺗواﻧد ﻧظر ﺑﮫ ﺣﺎﻻت ذﯾل ﺗﺷﺧﯾص ﺷود‪:‬‬
‫‪ -‬اﻣراض ﻗﻠﺑﯽ وﻋﺎﯾﯽ )ﻟوﮐﯾﻣﯾﺎ و اﻧواع آن‪ ،‬روﻣﺎﺗﯾزم ﻗﻠﺑﯽ‪ ،‬اﻧدوﮐﺎدﯾت ﺑﺎﮐﺗرﯾﺎﯾﯽ و ﻣرﯾﺿﺎن ﺗﺣت‬
‫ﺗداوی اﻧﺗﯽ ﮐواﮔوﻻﻧت ھﺎ(‬
‫‪ -‬دﯾﺎﺑت ﮐﻧﺗرول ﻧﺎﺷده‬
‫‪ -‬ﻋدم ﮐﻔﺎﯾﮫ ﮐﻠﯾﮫ‬
‫‪ -‬ﺳﻔﻠﯾس‬
‫‪Goiter Toxic -‬‬
‫‪ -‬زردی‬
‫‪ -‬ﻣرﯾﺿﺎن ﺗﺣت ﺗداوی ﮐورﺗﯾﮑوﺳﺗﯾروﯾﯾد‬
‫‪ -‬ﺣﺎﻣﻠﮕﯽ‬
‫‪ -‬ﺳﯾروز ﮐﺑدی‬
‫‪ -‬ھﺎﯾﭘرﺗﻧﺷن‬
‫‪ -2‬ﻣﺿﺎد اﺳﺗطﺑﺎب ﻣوﺿﻌﯽ‪ :‬ﻣﯾﺗواﻧد ﻧظر ﺑﮫ ﺣﺎﻻت ذﯾل ﺗﺷﺧﯾص ﺷود‪:‬‬
‫‪ -‬اﻧﺗﺎﻧﺎت ﺣﺎد ﺑﯾره ﯾﯽ‬
‫‪ -‬اﻧﺗﺎﻧﺎت ﺣﺎد ﭘری ﮐروﻧﺎل‬
‫‪ -‬دﻧدان ھﺎی ﭘرﯾﻣوﻟری ﻓﮏ ﻋﻠوی در ﻣوﺟودﯾت ‪Sinusitis‬‬
‫دﻻﯾل ﺷﮑﺳﺗن دﻧدان و ﺟذر آن‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣوارد ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺗطﺑﯾﻖ ﻏﻠط ﻓورﺳﭘس‬
‫‪ -2‬اﻧﺗﺧﺎب ﻏﻠط ﻓورﺳﭘس‬
‫‪ -3‬ﻣوﺟودﯾت ﮐﺎرﯾس‬
‫‪ -4‬زﯾﺎد ﺑودن ﺳن‬
‫‪ -5‬ﺳﺧﺗﯽ اﺳﺗﺧوان دﻧدان‬
‫‪ -6‬ﺗطﺑﯾﻖ ﻏﻠط ﻗوه‬
‫ﻋﺎﻗﺑت رﯾﺷﮫ ھﺎی ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧده‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣوارد ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻣﻧﺑﻊ اﻧﺗﺎن‬
‫‪ -2‬ﻣﻧﺑﻊ ﻣزﻣن ﺗﺧرﯾش‬
‫‪ -3‬ﻣزاھم ﭘروﺗﯾز‬
‫ﻣﯾﺗود ﻧﻣﺎﯾﺎن ﺳﺎﺧﺗن رﯾﺷﮫ ھﺎی ﮐﺳر ﺷده‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣوارد ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ -1‬اﺳﺗﻔﺎده اﻟﯾواﺗر‬
‫‪ -2‬اﺳﺗﻔﺎده ﻓورﺳﭘس ﺑﺎ دھﺎﻧﮫ ظرﯾف‬
‫‪12 | P a g e‬‬
‫‪By: Nasratullah Faqiri‬‬
 ‫‪ -3‬اﺳﺗﻔﺎده از رﯾﻣر ھﺎ‬
‫‪ -4‬اﺳﺗﻔﺎده از ﻣﯾﺗود ﺑﺎز‬
‫اﺳﺑﺎب ﻟﻘﯽ دﻧدان‪ :‬ﺷﺎﻣل ﺧﺑﺎﺛت‪ ،‬ﮐﺳور‪ ،‬ﺳﯾﺳت‪ ،‬اوﺳﺗﯾوﻣﯾﺎﻟﯾت‪ ،‬ﭘرﯾودوﻧﺗﯾت ﻣزﻣن و ﻏﯾره ﻋواﻣل ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫طرزاﻟﻌﻣل ھﺎی ﻗﺑل از ﮐﺷﯾدن دﻧدان‪ :‬دھن ﻣرﯾض ﺗوﺳط اﻧﺗﯽ ﺳﭘﺗﯾﮏ ﺷﺳﺗﮫ ﺷده‪ ،‬اﻧﺳﺗﯾزی ﻣوﺿﻌﯽ ﺗطﺑﯾﻖ‬
‫ﻣﯾﺷود‪ ،‬ﺗوﺳط ﻓورﺳﭘس دﻧدان ﮐﺷﯾده ﺷده و از داﺧل ﺷدن آن ﺑﮫ ﺳﺎﮐت دﻧداﻧﯽ ﺟﻠوﮔﯾری ﻣﯾﮑﻧﯾم ﺑﻌدا ً ﺑﯾره را‬
‫ﺗوﺳط اﻧﺗﯽ ﺳﭘﺗﯾﮏ ﭘﺎک ﻣﯾﮑﻧﯾم‪.‬‬
‫اﺳﺎﺳﺎت ﮐﺷﯾدن دﻧدان‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣوارد ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ -1‬دﺳﺗرﺳﯽ واﺿﺢ ﺑﮫ ﺳﺎﺣﮫ ﺟراﺣﯽ‬
‫‪ -2‬اﺳﺗﻌﻣﺎل ﻗوه ﮐﻧﺗرول ﺷده‬
‫‪ -3‬ﻣوﺟودﯾت ﻣﺳﯾر ﺑرای ﺧروج دﻧدان‬
‫‪ -4‬آﻣﺎده ﻧﻣودن دھﺎن )ﺣﻔظ اﻟﺻﺣﮫ(‬
‫‪ -5‬ﺗطﺑﯾﻖ ﻗواﻋد ﻓورﺳﭘس‬
‫ﻗواﻋد ﻓورﺳﭘس‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣوارد ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ -1‬اﻧﺗﺧﺎب ﻓورﺳﭘس ﺑرای دﻧدان ﻣﺷﺧص‬
‫‪ -2‬ﻣﺣﮑم ﮔرﻓﺗن درﺳت ﻓورﺳﭘس‬
‫‪ -3‬ﻗرار دادن دھﺎﻧﮫ ﻓورﺳﭘس در رﯾﺷﮫ دﻧدان‬
‫‪ -4‬ﺑراﺑری ﻣﺣور ﻓورﺳﭘس ﺑﺎ ﻣﺣور دﻧدان‬
‫طرزاﻟﻌﻣل ﺟﮭت ﮐﺷﯾدن دﻧدان‬
‫‪ -‬دﻧدان ﻣﯾﺗواﻧد ﺑﮫ دو ﻣﯾﺗود ﮐﺷﯾده ﺷود؛ ﻣﯾﺗود ﺑﺳﺗﮫ و ﻣﯾﺗود ﺑﺎز‬
‫‪ -1‬ﻣﯾﺗود ﺑﺳﺗﮫ‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣراﺣل ذﯾل ﻣﯾﺑﺎﺷد‪ :‬ﺟدا ﮐردن دﻧدان‪ ،‬ﺧﻠﻊ‪ ،‬ﺗوﺳﻊ ﺳﺎﮐت دﻧداﻧﯽ‪ ،‬ﺧﺎرج ﮐردن‬
‫دﻧدان و ﺗﻔﺗﯾش ﺳﺎﺣﮫ‪ ،‬ﻓﺷردن ﺳﺎﮐت ﺑﺎ اﻧﮕﺷت و ‪ Pack‬ﻓﺷﺎری‬
‫ﺗطﺑﯾﻖ ﻓورﺳﭘس در دﻧدان ھﺎی ﻓﮏ ﻋﻠوی و ﺳﻔﻠﯽ‪ :‬اﯾن ﻣﺑﺣث ﺗوﺳط اﺳﺗﺎد ﻣﺣﺗرم ﺑﺳﯾﺎر ﺑﮫ ﺷﯾوه آﺳﺎن‬
‫ﺗدرﯾس ﺷد ﮐﮫ ﺑﺎ ذﮐر ھﻣﺎن اﯾﻧﺟﺎ اﮐﺗﻔﺎ ﺧواھﯾم ﻧﻣود‪:‬‬
‫‪ -‬در اول ھر دﻧدان ﻗﺎﺑل ﮐﺷﯾدن ﺑﺎﯾد ﯾﮏ ﺗﮑﺎن داده ﺷده و از ﺳﺎﺧﺗﻣﺎن ھﺎی ﻣﺟﺎور ﺳﺳت ﺷود طورﯾﮑﮫ‬
‫ﺑﮫ طرف ﺑوﮐﺎل و ﻟﯾﻧﮕوال ﺗﮑﺎن ﯾﺎ ﻟﯾﺑﯾﺎل ﺣرﮐت داده ﻣﯾﺷود و ﺑﻌدا ً از ﺣرﮐﺎت ﻣﯾزو‪-‬دﺳﺗﺎل ﻧﯾز ﮐﺎر‬
‫ﮔرﻓﺗﮫ ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ -‬اﮔر دﻧدان ﯾﮏ رﯾﺷﮫ داﺷت آﻧرا ﺑﺎ ﺣرﮐﺎت دوراﻧﯽ و ﻗوه ﻣﻧﺎﺳب ﺑﯾرون ﺑﮑﺷﯾد‪.‬‬
‫‪ -‬اﮔر دﻧدان دو رﯾﺷﮫ داﺷت ﻋوض ﺣرﮐﺎت دوراﻧﯽ ﺑﺎﯾد ﺣرﮐﺎت ﺧطﯽ ﺑﮫ طرف ھﺎی ﻣﺧﺎﻟف اﺟرا‬
‫ﮔردد‪.‬‬
‫‪ -‬اﮔر دﻧدان ﺳﮫ رﯾﺷﮫ داﺷت ﻧﯾز ﺑﮫ ھﻣﯾن ﺗرﺗﯾب ﺑﺎ ﺣرﮐﺎت ﻣﻧﺎﺳب ﺧطﯽ ﮐﺷﯾده ﺷود‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﯾﺗود ﺑﺎز‪ :‬ﻣﯾﺗود ﺟراﺣﯽ اﺳت ﮐﮫ اﺳﺗطﺑﺎﺑﺎت آن ﻗرار ذﯾل اﺳت‪ :‬دﻧدان ھﺎﯾﯾﮑﮫ ﻣﻘﺎوﻣت ﺑﯾﺷﺗر ﺑﺎ ﻣﯾﺗود‬
‫ﺑﺳﺗﮫ ﻣﯾﮑﻧﻧد‪ ،‬رﯾﺷﮫ ھﺎﯾﯾﮑﮫ ﺑﺎ ﻓورﺳﭘس ﮐﺷﯾده ﻧﻣﯾﺷود‪ ،‬ﻣوﺟودﯾت ﺗﺎرﯾﺧﭼﮫ ﻧﺎﮐﺎم ﮐﺷﯾدن دﻧدان‪،‬‬
‫ﺗﺧرﯾﺑﺎت ﺗرﻣﯾم ﺷده و ﺗوام دﻧدان‪ ،‬دﻧدان ھﺎﯾﯾﮑﮫ ‪ Hypercementosis‬و ‪ Ankyloses‬اﺳﺗﻧد‪ ،‬دﻧدان‬
‫ھﺎﯾﯾﮑﮫ ﺟذور ﻣﺗﺑﺎﻋد دارﻧد‪ ،‬ﻣوﺟودت ﺷواھد رادﯾوﻟوژﯾﮏ در ﻣﻐﻠﻘﯽ دﻧدان و دﻧدان ھﺎی ﻧﮭﻔﺗﮫ‪.‬‬
‫ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﻠﯾﻧﯾﮑﯽ ﻗﺑل از ﮐﺷﯾدن دﻧدان‪ :‬ﺷﺎﻣل ﺑررﺳﯽ ھﺎی ﻣوﺟودﯾت اﻧﺗﺎن‪ ،‬وﺿﻌﯾت ﺗﺎج‪ ،‬ﺳن ﻣرﯾض و‬
‫ﺟذور ﮐﮫ ﻗدرت ﺧروج را ﻧدارﻧد ﻣﯾﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫اﺳﺗطﺑﺎﺑﺎت رادﯾوﮔراﻓﯽ ﻗﺑل از ﮐﺷﯾدن دﻧدان‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣوارد ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻣوﺟودﯾت ﺗﺎرﯾﺧﭼﮫ ﻧﺎﮐﺎم در ﮐﺷﯾدن دﻧدان‬
‫‪ -2‬ﻣﻘﺎوﻣت دﻧدان‬
‫‪13 | P a g e‬‬
‫‪By: Nasratullah Faqiri‬‬
 ‫‪ -3‬دﻧدان ھﺎی ﻣﺟﺎور ﺑﺎ ﺳﯾﻧوس‪ ،‬ﻋﺻب ﻣﻧﺗﺎل و دﻧﺗﺎل ﮐﺎﻧﺎل‬
‫‪ -4‬ﻣوﺟودﯾت ﺗﺎرﯾﺧﭼﮫ ﺗرﺿﯾﺿﺎت دﻧدان‬
‫‪ -5‬دﻧدان ھﺎی ﻗﺳﻣﺎ ً ﺧروج ﯾﺎﻓﺗﮫ‬
‫‪ -6‬دﻧدان ھﺎی اﺿﺎﻓﯽ‬
‫‪ -7‬دﻧدان ھﺎی ﺧروج ﻧﺷده‬
‫‪ -8‬ﺷراﯾط ﻣﺳﺎﻋد ﺑرای ﻧﺷﺎن دادن ھرﻧوع اﺑﻧﺎرﻣﻠﺗﯽ‬
‫* ﺧﻼﺻﮫ اﮔر ھرﻧوع اﺳﺗطﺑﺎب ﺑرای ﮐدام ﻣﻌﺎﯾﻧﮫ ﺳوال ﮔردﯾد اﮐﺛرﯾت ﭼﯾز ھﺎی ﺑﺎﻻ در آن ﺻدق ﻣﯾﮑﻧد‪.‬‬
‫ﻣراﺣل ﮐﺷﯾدن ﭼﻧدﯾن دﻧدان ﺑﮫ ﻣﯾﺗود ﺑﺎز‪ :‬ﺳﺎﺧﺗن ﯾﮏ ﻓﻠپ‪ ،‬دور ﺳﺎﺧﺗن ﻋظم ﻣزاھم‪ ،‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﺑﮫ ﻣﻧظور‬
‫درﯾﺎﻓت ﭘﺎرﭼﮫ ھﺎی ﺗﯾز ﻋظﻣﯽ‪ ،‬ﺧﯾﺎطﮫ‪ ،‬اﻟﯾوﻟوﭘﻼﺳﺗﯽ و اﻟﯾوﻟوﺗوﻣﯽ‪.‬‬
‫* اﮔر در ﻣورد ﻣﺷﮑﻼت و ﻣﻐﻠﻘﯾﺎت اﯾن ﻣﺑﺣث ﺳوال ﺷد ﺑﮫ ﻋﻣﻠﯾﮫ ھﺎی ﺑﺎﻻ ﻣﺷﮑل ﺑﺳﺎزﯾد و ﺑﻧوﯾﺳﯾد‪.‬‬
‫ﺗﻘﺳﯾﻣﺎت دﻧدان و ادوﻧﺗﮑﺗوﻣﯽ )‪(Odontectomy‬‬
‫‪ -‬ﻋﺑﺎرت از ﮐﺷﯾدن دﻧدان ﺗوﺳط ﺑرداﺷﺗن ﻣوﮐوﭘرﯾوﺳﺗﺎل ﻓﻠپ و ﺑرداﺷﺗن اﺳﺗﺧوان اﺳت ﮐﮫ ﺑﺎﻻی دﻧدان‬
‫ﻗرار ﮔرﻓﺗﮫ اﺳت ﮐﮫ در ﺣﺎﻻﺗﯾﮑﮫ رﯾﺷﮫ ھﺎی ﻣﺗﻌدد ﻣوﺟود ﺑﺎﺷد ﺻورت ﻣﯾﭘذﯾرد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻓواﯾد اﯾن ﻋﻣﻠﯾﮫ ﺷﺎﻣل ﮐم ﺷدن وﻗﺎﯾﻊ ﮐﺳور‪ ،‬ﮐم ﺷدن وﻗﺎﯾﻊ ﻓﯾﺳﺗول‪ ،‬ﮐم ﺷدن وﻗﺎﯾﻊ ﮐﺳور ﻓﮏ ھﺎ و‬
‫ﺟﻠوﮔﯾری از ﺗﺧرﯾب وﺳﯾﻊ اﻟﯾول ﻣﯾﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫‪ -‬اﺳﺗطﺑﺎﺑﺎت آن ﺷﺎﻣل ھﺎﯾﭘرﺳﻣﻧﺗوزس‪ ،‬رﯾﺷﮫ ھﺎی ﻣﺗﺑﺎﻋد‪ ،‬رﯾﺷﮫ ھﺎی ﭼﺳﭘﯾده‪ ،‬ﮐﺎرﯾس ﭘﯾﺷرﻓﺗﮫ‪ ،‬ﻧﺎرک‬
‫ﺑود ﻓﮏ ﺳﻔﻠﯽ‪ ،‬اﺷﺧﺎص ﻣﺳن ﺑﺎ اﻧﮑﯾﻠوزس و ﻏﯾره ﻣﯾﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫‪ -‬اﺧﺗﻼطﻼت آن ﺷﺎﻣل ﺟروﺣﺎت رﺧوه‪ ،‬ﺟروﺣﺎت اﻧﺳﺎج ﺳﺧت‪ ،‬ﺗﺧرﯾب دﻧدان ھﺎی ھﻣﺟوار‪ ،‬ﮐﺳور‪،‬‬
‫ﺧوﻧرﯾزی‪ ،‬اﻧﺗﺎن‪ ،‬ﻧﺗﯾﺟﮫ ﻧﺎﻣوﻓﻖ‪ ،‬ﺟروﺣﺎت ﻋﺻﺑﯽ و ﻏﯾره ﻣﯾﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫ﻓﺻل ﺷﺷم‬
‫دﻧدان ھﺎی ‪Impact‬‬
‫‪ -‬ﻋﺑﺎرت از دﻧداﻧﯽ اﺳت ﮐﮫ ﺗوﺳط ﻣﺎﻧﻌﮫ ﻓزﯾﮑﯽ وﯾﺎ ﻣﺎﻧﻌﮫ اﮐﺗوﭘﯾﮏ ﺧروج آن ﺻورت ﻧﮕرﻓﺗﮫ و ﯾﺎ ھم‬
‫ﻗﺳﻣﺎ ً ﺧروج ﮐرده ﺑﺎﺷد و ﺑﮫ ﻣوﻗﯾﻌت اﺻﻠﯽ و ﻧﮭﺎﺋﯽ ﺧود ﻧرﺳﯾده ﺑﺎﺷد ﮐﮫ ﺑﮫ ﻣﯾﺗود ﺟراﺣﯽ ﮐﺷﯾده‬
‫ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫اﻧواع دﻧدان ھﺎی اﻣﭘﮑت‪ :‬ﻗرار ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ :Completely Impact -1‬دﻧدان ﻣﮑﻣل ﺗوﺳط ﻋظم و اﻧﺳﺎج ﭘوﺷﯾده اﺳت‪.‬‬
‫‪ :Partially Erupted -2‬دﻧدان ﺑﮫ ﺧط اﮐﻠوزال ﺧودرا رﺳﺎﻧده ﻧﻣﯾﺗواﻧد‪.‬‬
‫‪ :Ankylosed -3‬ﺳﻣﻧت دﻧدان ﺑﺎ ﻋظم اﻟﺗﺻﺎق ﮐرده ﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫‪ :Unerupted -4‬دﻧدان ﮐﮫ ﻣﺧﺎط ﺟوف دھن را ﺳوراخ ﻧﮑرده ﺑﺎﺷد )ﺗﻣﺎم آن اﻣﭘﮑت ﮔﻔﺗﮫ ﻧﻣﯾوﺷد(‬
‫‪ :Malposed -5‬دﻧدان ﮐﮫ در ﻣوﻗﯾﻌت ﻏﯾر ﻧﺎرﻣل ﺧروج ﯾﺎﻓﺗﮫ و ﯾﺎ ﺑﺷﮑل ﺧروج ﻧﯾﺎﻓﺗﮫ ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻣﺎﻧد‪.‬‬
‫‪ :Ectopic -6‬دﻧدان در ﻣوﻗﯾﻌت اﺻﻠﯽ ﺧود ﻧﻣﯾﺑﺎﺷد از اﺛر ﻋواﻣل وﻻدی و ﭘﺗﺎﻟوژی‪.‬‬
‫‪ :Embedded -7‬دﻧدان ﮐﮫ ﻗدرت ﺑرای ﺧروج را ﻧدارد و در ﻗوس ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯾﻣﺎﻧد‪.‬‬
‫اﺳﺑﺎب دﻧدان ھﺎی ‪ :Impact‬ﺷﺎﻣل اﺳﺑﺎب ﺳﯾﺳﺗﻣﯾﮏ و اﺳﺑﺎب ﻣوﺿﻌﯽ ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫اﻟف‪ -‬اﺳﺑﺎب ﺳﯾﺳﺗﻣﯾﮏ‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣوارد ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺗﺷوﺷﺎت ارﺛﯽ‬
‫‪ -2‬ﮐﻣﺧوﻧﯽ‬
‫‪ -3‬ﺳوء ﺗﻐذی‬
‫‪ -4‬ﺳﻔﻠﯾس وﻻدی‬

‫‪14 | P a g e‬‬
‫‪By: Nasratullah Faqiri‬‬
 ‫‪ -5‬ﺗوﺑرﮐﻠوز‬
‫‪ -6‬ﺗﺷوﺷﺎت اﻧدوﮐراﯾن‬
‫ب‪ -‬اﺳﺑﺎب ﻣوﺿﻌﯽ‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣوارد ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻣﺎﻧﻌﮫ در ﻣﻘﺎﺑل دﻧدان‬
‫‪ -2‬ﻋدم ﻣوﺟودﯾت ﻓﺿﺎ‬
‫‪ -3‬اﻟﺗﺻﺎق دﻧدان ﺷﯾری و داﯾﻣﯽ‬
‫‪ -4‬ﻣوﻗﯾﻌت ﻏﯾر طﺑﯾﻌﯽ‬
‫‪ -5‬ﺗﺑﺎﻋد ﺟذری‬
‫‪ -6‬ﺗﺎﺧﯾر در اﻓﺗﺎدن دﻧدان ھﺎی ﺷﯾری‬
‫اﺳﺗطﺑﺎﺑﺎت ﮐﺷﯾدن دﻧدان ھﺎی ‪ :Impact‬ﺷﺎﻣل ﻣوارد ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ -1‬درد اﻧﺗﺎن و ﮐﺎرﯾس‬
‫‪ -2‬ﺟﮭت ﺗداوی اورﺗوداﻧﺳﯽ‬
‫‪ -3‬ﺟﮭت ﺗداوی ﭘروﺗﯾز‬
‫‪ -4‬وﻗﺎﯾﮫ‬
‫‪ -5‬ﺗداوی ﺳﯾﺳت‪ ،‬ﺗوﻣور و آﺑﺳﯽ‬
‫‪ -6‬ﻣوﺟودﯾت اﺿرار ﺑزرگ و ﮐوﭼﮏ داﯾﻣﯽ و رﺟﻌﯽ ﻣﺎﻧﻧد اﻟﺗﮭﺎﺑﺎت‪ ،‬ﺧوﻧرﯾزی و ﺗرﯾﺳﻣوس‬
‫ﻣﻌﺎﯾﻧﺎت رادﯾوﻟوژﯾﮏ ﺑرای دﻧدان ھﺎی ‪ :Impact‬در ﺣﺎﻻت ذﯾل ﺿروری اﺳت‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺟﮭت ﻣطﺎﻟﻌﮫ دﻧدان ھﺎی ﻣﺟﺎور‬
‫‪ -2‬ﺟﮭت داﻧﺳﺗن ارﺗﺑﺎطﺎت دﻧدان‬
‫‪ -3‬ﺟﮭت ﻣطﺎﻟﻌﮫ رﯾﺷﮫ و وﺿﻌﯾت ﺗﺎج‬
‫‪ -4‬ﺟﮭت ﻣطﺎﻟﻌﮫ ‪ Amber Line ،White Line‬و ‪Red Line‬‬
‫ﺗداوی دﻧدان ھﺎی ‪ :Impact‬ﺷﺎﻣل دو ﻣﯾﺗود اﺳت؛ ﻣﯾﺗود اوﻟﯾﮫ )ﮐﺎﻧﺳرواﺗﯾف( و ﻣﯾﺗود ﺟراﺣﯽ‬
‫اﻟف‪ -‬ﻣﯾﺗود ﮐﺎﻧﺳرواﺗﯾف‪ :‬ﻟواژ ﺑﺎ ﺳﺎﻟﯾن ﮔرم در ﺗﺣت ﻓﻠپ ﻣﯾﺗواﻧد اﺟرا ﺷود ھﻣﭼﻧﺎن ﺳرﻧﺞ ده ﺳﯽ ﺳﯽ ﺑﺎ‬
‫ﺳوزن ﺑﯾﺳت ﮔﯾﭻ ﺧوﺑﺗر ﺑﮫ ﻧﺎﺣﯾﮫ رﺳﯾده ﻣﯾﺗواﻧد ﻣﯾﺗواﻧﯾم ﻋوض ﺳﺎﻟﯾن از ﻣﺣﻠول آﯾودﯾن ﻧﯾز اﺳﺗﻔﺎده ﮐﻧﯾم‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻣﯾﺗود ﺟراﺣﯽ‪ :‬ﺑﮫ دو ﺷﯾوه ﺻورت ﻣﯾﮕﯾرد؛ طرﯾﻘﮫ دور ﻧﻣودن ﻓﻠپ ﺑﺎﻻی دﻧدان و طرﯾﻘﮫ ﮐﺷﯾدن دﻧدان‬
‫ﺑواﺳطﮫ ﺟراﺣﯽ‬
‫‪ -1‬طرﯾﻘﮫ دور ﻧﻣودن ﻓﻠپ ﺑﺎﻻی دﻧدان‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻋﻣﻠﯾﮫ ھﺎی ‪ ،Operculectomy‬ﭘل اﻟﮑﺗروﺳرﺟﯾﮑﺎل و‬
‫ﻟوپ رادﯾوﺳرﺟﯾﮑﺎل ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ -2‬طرﯾﻘﮫ ﮐﺷﯾدن دﻧدان ﺑواﺳﺗﮫ ﺟراﺣﯽ‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣراﺣل ذﯾل اﺳت‪ :‬ﺗﺟرﯾد ﻧﺎﺣﯾﮫ ﺟراﺣﯽ‪ ،‬اﻧﺳﺗﯾزی‬
‫ﻣوﺿﻌﯽ‪ ،‬ﺷﻖ )دﯾزاﯾن ﻓﻠپ(‪ ،‬ﻗطﻊ ﮐردن ﻋظم‪ ،‬ﮐﺷﯾدن و ﮐﺳر دادن دﻧدان‪ ،‬ﭘﺎک ﮐﺎر ﻓزﯾﮑﯽ و اﺻﻼح‬
‫ﮐﻧﺎره ھﺎی ﺗﯾز ﻋظﻣﯽ‬
‫اﺧﺗﻼطﺎت دﻧدان ھﺎی ‪ :Impact‬اﺧﺗﻼطﺎت ﺣﯾن ﻋﻣﻠﯾﺎت ﻣﯾﺗواﻧد در ﺟرﯾﺎن ﺷﻖ‪ ،‬در ﺟرﯾﺎن ﺑرداﺷﺗن ﻋظم‪ ،‬در‬
‫ﺟرﯾﺎن ﺑﻠﻧد ﻧﻣودن دﻧدان و در ﺟرﯾﺎن ﭘﺎک ﮐﺎری ﭘﯾدا ﺷود‪.‬‬
‫‪ -‬اﺧﺗﻼطﺎت ﺑﻌد از ﻋﻣﻠﯾﺎت ﻣﯾﺗواﻧد ﺷﺎﻣل درد‪ ،‬ﭘﻧدﯾده ﮔﯽ‪ ،‬ﺗرﯾﺳﻣوس‪ ،‬ﮐم ﺷدن ﺣﺳﯾت‪ ،‬ﻓرط ﺣﺳﺎﺳﯾت و‬
‫ﻏﯾره‪ ...‬ﻣوارد ﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫‪ :Pericronitis‬ﻋﺑﺎرت از ﯾﮏ اﻧﺗﺎن ﺣﺎد اﻧﺳﺎج اطراف دﻧدان ﻧﯾﻣﮫ اﻣﭘﮑت و ﻓوﻟﯾﮑول آن ﻣﯾﺑﺎﺷد ﮐﮫ از ﺳﺑب‬
‫ﻗرار ﮔرﻓﺗن ﻏذا در ﺗﺣت اوﭘرﮐوﻟوم ﺑوﺟود ﻣﯾﺂﯾد و ﮔﻔﺗﮫ ﺷده ﮐﮫ دو ﻓﮑﺗور در آن رول دارد اول ﻧﺷوﻧﻣﺎی‬
‫ﺑﺎﮐﺗرﯾﺎ و دوﻣش ﻧظر ﺑﮫ اﯾﻧﮑﮫ در ﭼﺎپ ﯾﮏ ﺻﻔﺣﮫ را ﻗورت ﮐرده اﻧد ﮐﺎرﺧﺎﻧﮫ ﮔﯽ ﺗﺎن ﺑﺎﺷد‪.‬‬

‫‪15 | P a g e‬‬
‫‪By: Nasratullah Faqiri‬‬
 ‫ﻓﺻل ھﻔﺗم‬
‫ﺟراﺣﯽ اﻧدودوﻧﺗﯾﮏ‬
‫‪ -‬اﯾن ﻓﺻل از طرف اﺳﺗﺎد ﻣﺣﺗرم ﺑراﯾﺗﺎن ﺑﺧﺷش ﺷده اﺳت از ﻧﺧواﻧدن آن ﻟذت ﺑﺑرﯾد‪.‬‬
‫ﻓﺻل ھﺷﺗم‬
‫ﮐﺳور و ﺗداوی دﻧدان و اﺳﻧﺎخ‬
‫‪ -‬اﺳﺑﺎب آن ﺷﺎﻣل ﻣﯾﺗواﻧد ﺷﺎﻣل اطﻔﺎل )ﺻدﻣﺎت اﻓﺗﯾدن(‪ ،‬ﺳﭘورت ھﺎی رزﻣﯽ‪ ،‬ﮐﺎھﻼن )ﺣﺎدﺛﺎت‬
‫ﺗراﻓﯾﮑﯽ(‪ ،‬ﺧﺷوﻧت ھﺎ‪ ،‬ﺣﺎدﺛﺎت ﺻﻧﻌﺗﯽ ﻣﺣل ﮐﺎر‪ ،‬ﺗﺷوﺷﺎت دﻣﺎﻏﯽ وﻏﯾره ﺑوده ﻣﯾﺗواﻧد‪.‬‬
‫درﯾﺎﻓت ھﺎی ﮐﻠﯾﻧﯾﮑﯽ‪ :‬در اﯾن اﺷﺧﺎص ﺑﺎﯾد ﺳﮫ ﺗﻔﺗﯾش ذﯾل ﺻورت ﺑﮕﯾرد‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺻدﻣﺎت اﻧﺳﺎج رﺧوه‪ :‬ﺗﻔﺗﯾش ﻧواﺣﯽ ﻟب و ﮐﺑودی ھﺎی آن‪ ،‬ﺗﻔﺗﯾش ﭘﺎره ﮔﯽ ھﺎی ﺑﯾره و ‪Degloving‬‬
‫‪) Injury‬ﺟروﺣﺎﺗﯾﮑﮫ ﺑﮫ ﻋظم ﻧرﺳﯾده و ﺻرف ﭘوﺳت و اﻧﺳﺎج را ﻣﺗﺿرر ﮐرده ﺑﺎﺷد(‬
‫‪ -2‬ﺻدﻣﺎت ﺑﮫ دﻧدان ھﺎ‪ :‬ﺗﻔﺗﯾش دﻧدان ھﺎی ﻟﻖ ﺷده‪ ،‬ﮔم ﺷده و داﺧل رﻓﺗﮫ‪ ،‬ﺗﻔﺗﯾش ﮐﺳور ﺗﺎج‪Pulp ،‬‬
‫‪ Chamber‬و ﮐﺳور رﯾﺷﮫ‪ ،‬ﻣﺷﺎھده اوﮐﻠوژن و ﻏﯾره‪...‬‬
‫‪ -3‬ﮐﺳر اﻟﯾول‪ :‬ﭼﮭﺎر درﺟﮫ دارد‪:‬‬
‫‪ :Type 1‬اﺳﺗﺧوان اﻟﯾول ﮐﺳر ﮐرده و دﻧدان ﻣوﺟود ﻧﯾﺳت‪.‬‬
‫‪ :Type 2‬اﺳﺗﺧوان اﻟﯾول ﮐﺳر ﮐرده و دﻧدان ﺳﺎﻟم اﺳت‪.‬‬
‫‪ :Type 3‬اﺳﺗﺧوان اﻟﯾول ھﻣراه ﺑﺎ دﻧدان ﯾﮑﺟﺎ ﮐﺳر ﮐرده اﺳت‪.‬‬
‫‪ :Type 4‬اﺳﺗﺧوان اﻟﯾول ھﻣراه ﺑﺎ دﻧدان و اﺳﺗﺧوان ﻓﮏ ﯾﮑﺟﺎ ﮐﺳر ﮐرده اﺳت‪.‬‬
‫ﺗﺻﻧﯾف ﺻدﻣﺎت ﭘرﯾودوﻧﺗﺎل‪ :‬ﺷﺎﻣل ﻣوارد ذﯾل اﺳت‪:‬‬
‫‪ :Concussion -‬در اﯾن ﺗرﺿﯾض دﻧدان درد داﺷﺗﮫ وﻟﯽ ﻟﻖ ﻧﯾﺳت ﺗداوی آن ﻣﻌﺎف ﻧﻣودن اﯾن دﻧدان از‬
‫ﻋﻣل ﺟوﯾدن اﺳت‪.‬‬
‫‪ :Displacement -‬در اﯾن ﺗرﺿﯾض دﻧدان در ﻻﻧﮫ ﺧود ﻗرار داﺷﺗﮫ وﻟﯽ ﻟﻖ و ﺑﯾﺟﺎ ﺑﮫ ﻧظر ﻣﯾرﺳد ﮐﮫ‬
‫ﺷﺎﻣل ‪) Subluxation‬ﻟﻖ ﺷدن(‪) Intrusive Luxation ،‬ﺑﯾﺟﺎ ﺷده ﮔﯽ داﺧﻠﯽ(‪Extrusive ،‬‬
‫‪) Luxation‬ﺑﯾﺟﺎ ﺷده ﮔﯽ ﺧﺎرﺟﯽ( و ‪) Lateral Luxation‬ﻟﻖ ﺑودن ﺟﺎﻧﺑﯽ( ﻣﯾﺷود‪.‬‬
‫‪ Avulsion -‬ﯾﺎ ‪ :Ex-articulation‬در اﯾن ﺗرﺿﯾض دﻧدان از ﻻﻧﮫ ﺧود ﺑطور واﺿﯾﻊ ﺑﯾرون ﺷده‬
‫ﻣﯾﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗداوی آن طوری اﺳت ﮐﮫ اﮔر دوﺳﺎﻋت از وﻗوع ﺣﺎدﺛﮫ ﻧﮕذﺷﺗﮫ ﺑﺎﺷد اﻣﭘﻠﻧت ﺻورت ﻣﯾﮕﯾرد طورﯾﮑﮫ‬
‫ﺗﺎ رﺳﺎﻧدن دﻧدان ﺑﮫ ﮐﻠﯾﻧﯾﮏ در ﻣﺎﯾﻊ ‪ Hanke‬ﯾﺎ ﺷﯾر ﻗرار داده ﺷده‪ Beating ،Airway ،‬و‬
‫‪ Circulation‬ﻣرﯾض ﺑﺎ ﺗﺎرﯾﺧﭼﮫ و ﻣﻌﺎﯾﻧﺎت ﻓزﯾﮑﯽ اﺟرا ﺷود‪ ،‬ﺳﺎﮐت دﻧدان ﺗوﺳط ﺳﺎﻟﯾن ﺷﺳﺗﮫ ﺷده‪،‬‬
‫دﻧدان ﺑﮫ ﻣدت ‪ 30‬دﻗﯾﻘﮫ در ﻣﺣﻠول ﺳودﯾم ھﺎﯾﭘوﮐﻠوراﯾد ﮔذاﺷﺗﮫ ﺷود و در ﺧﺎرج ﺟوف دھن ‪ RCT‬ﺷود‬
‫ﺑﻌدا ً ﺑﮫ ﻣدت ‪ 3‬دﻗﯾﻘﮫ در ﻣﺣﻠول ﺳﺗرﯾﮏ اﺳﯾد‪ ،‬ﺑﮫ ﻣدت ‪ 5‬دﻗﯾﻘﮫ در ﻣﺣﻠول ‪ Stannous Flurid‬و ﺑﮫ‬
‫ﻣدت ‪ 5‬دﻗﯾﻘﮫ در ﻣﺎﯾﻊ ‪ Doxycycline‬ﮔذاﺷﺗﮫ ﺷود؛ ﺗطﺑﯾﻖ اﻧﺳﺗﯾزی‪ ،‬رادﯾوﮔراﻓﯽ‪ ،‬ﺗطﺑﯾﻖ اﻧﺗﯽ‬
‫ﺗﯾﺗﺎﻧﯾﮏ‪ ،‬ﺗطﺑﯾﻖ اﻧﺗﯽ ﺑﯾوﺗﯾﮏ و ﻏرس دوﺑﺎره ﻧﯾز ﻣراﺣل ﺑﻌدی ﺗداوی دﻧدان ﺑﯾﺟﺎ ﺷده اﺳت‪.‬‬
‫* ‪ :Abrasion‬ﺟرﺣﮫ ﺳطﺣﯽ اﺳت ﮐﮫ در آن ﻧﺳﺞ اﭘﯾﺗﯾل ﺑﯾره ﺧراﺷﯾده ﻣﯾﺷود و ﺗداوی آن ﭘﺎک ﮐﺎری و‬
‫ﺷﺳﺗﺳو ﻧﺎﺣﯾﮫ ﻣﯾﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫* ‪ :Contusion‬ﺟرﺣﮫ ﮐوﻓﺗﮕﯽ اﺳت ﮐﮫ در آن ﺧوﻧرﯾزی ﺗﺣت اﻟﺟﻠدی ﺑدون ﭘﺎره ﮔﯽ ﻧﺳﺞ ﻓوﻗﺎﻧﯽ آن ﻣوﺟود‬
‫اﺳت و ﺗداوی آن ﭘﺎک ﮐﺎری و ﻧظﺎرت آن ﻣﯾﺑﺎﺷد‪.‬‬
‫* ‪ :Laceration‬ﺟرﺣﮫ ﭘﺎره ﮔﯽ اﺳت ﮐﮫ در آن ﺑﯾره ﭘﺎره ﺷده و ﺑﺎ ﺧود دﯾﻔﯾﮑت ھﺎ ﺗﺣﺗﺎﻧﯽ ﻋظم را ﻧﯾز ھﻣراه‬
‫اﺳت و ﺗداوی آن ﭘﺎک ﮐﺎری و ﺑرطرﻓﯽ اﻧﺳﺎج ﻣﺎووﻓﮫ اﺳت‪.‬‬
‫‪16 | P a g e‬‬
‫‪By: Nasratullah Faqiri‬‬
 ‫ﺗراﻧﺳﭘﻼﻧﺗﯾﺷن ‪Transplantation‬‬
‫‪ -‬ﻋﺑﺎرت از داﺧل ﻧﻣودن دﻧدان از ﯾﮏ ﺟﺎ ﺑﮫ ﺟﺎی دﯾﮕر در ﺟوف دھن ﻣﯾﺑﺎﺷد ﮐﮫ ﻣﯾﺗواﻧد از ﺧود‬
‫ﻣرﯾض وﯾﺎ از ﺷﺧص دﯾﮕر ﺑﮫ ﻣرﯾض ﺻورت ﺑﮕﯾرد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺻورﺗﯾﮑﮫ دﻧدان از ﺧود ﺷﺧص ﺑﺎﺷد ﺑﻧﺎم ‪ Auto Transplantation‬و در ﺻورﺗﯾﮑﮫ از ﺷﺧص‬
‫دﯾﮕر ﺑﺎﺷد ﺑﻧﺎم ‪ Homo Transplantation‬ﯾﺎد ﻣﯾﺷود ﻋواﻗب آن زﯾﺎدﺗر ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ اﺳت‪.‬‬
‫‪ :Homo Transplantation‬ﺑﻧﺎم ‪ Allogenic Tooth Transplantation‬ﻧﯾز ﯾﺎد ﻣﯾﮕردد ﮐﮫ در آن دﻧدان‬
‫ﺷﺧص دﯾﮕر ﺑﮫ ﻣرﯾض ﻏرص ﻣﯾﮕردد و ﺑدون ‪ Immuno Suppressant‬ھﺎ ﺟواب ﺧوب داده اﺳت ھﻣﭼﻧﺎن‬
‫ﺑﻌﺿﺎ ً ﺑﻌد از ﯾﮏ ھﻔﺗﮫ از ﻏرص ﺑﮫ ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ ﻧﯾز ﻣواﺟﮫ ﺷده ﻣﯾﺗواﻧد‪.‬‬
‫ﻏرس دوﺑﺎره ‪Re-Implantation‬‬
‫‪ -‬ﯾﮑﻧوع ‪ Transplantation‬ﺑوده ﮐﮫ در آن ﯾﮏ دﻧدان ‪ Displacement‬و ‪ Avulsion‬ﺷده را دوﺑﺎره‬
‫در ﻣوﻗﯾﻌت اﺻﻠﯽ آن ﺟﺎﺑﺟﺎ ﻣﯾﺳﺎزﻧد ﮐﮫ ﺑﺎ ﺗداوی اﻧدودوﻧﺗﯾﮏ و ﻗطﻊ رﯾﺷﮫ ھﻣراه ﺑوده ﻣﯾﺗواﻧد و در‬
‫ﺻورﺗﯾﮑﮫ دﻧدان ﻣﮑﻣﻼً ﺧﺎرج ﺷده ﺑﺎﺷﻧد ﺑﻧﺎم ‪ Elective Re-Implantation‬ﯾﺎد ﻣﯾﮑﻧﻧد‪.‬‬
‫ﻓﺻل ﻧﮭم‬
‫ﺧوﻧرﯾزی و ﺷﺎک‬
‫‪ -‬ﺷﺎﻣل ﭼﮭﺎر ﺗﻌرﯾف ﺷﺎک و ﻋﻣوﻣﯾﺎت اﺳت ﮐﮫ ﻗﺑﻼً در ﭘﺗﺎﻟوژی و داﺧﻠﮫ ﻋﻣوﻣﯽ ﻣطﺎﻟﻌﮫ ﺷده اﺳت‪.‬‬

‫ﻧوت‪ :‬ﺧﻼﺻﮫ ذﯾل ﺑرای ﺣل ﻣﺷﮑل ﺗﮭﯾﮫ ﺷده اﺳت و از ھر ﻧوع ﻏﻠطﯽ اﺣﺗﻣﺎﻟﯽ اﻣﻼﯾﯽ و ﺗﺎﯾﭘﯽ ﻗﺑل از ﻗﺑل‬
‫ﻣﻌذرت ﻣﺎ را ﺑﭘذﯾرﯾد ھﻣﭼﻧﺎن اﮔر ﺑﮫ ﺣﯾث ﻧﻘل ﯾﺎ ﮐدام ﭘرزه از ﻧﺳﺧﮫ ﭼﺎﭘﯽ وﯾﺎ ھم در ﻣوﺑﺎﯾل از آن اﺳﺗﻔﺎده‬
‫ﺻورت ﮔرﻓت ﻣﺳوﻟﯾت ﺑﮫ دوش ﺧود ﺷﺧص اﺳت‪.‬‬

‫‪All Rights Reserved © 2020‬‬

‫‪For Non-Profit Purposes‬‬
‫‪Nasratullah Faqiri‬‬
‫‪nasratullahfaqiri@gmail.com‬‬

‫‪17 | P a g e‬‬
‫‪By: Nasratullah Faqiri‬‬