Kelas : ______________

Nama : _______________________________

Bab 2 Sel sebagai unit Asas hidupan

Peta konsep SMK TAT BENG,
34800 TRONG, PERAK

nukleus

Membran sel
sitoplasma
Sel haiwan

Membrane sel
sitoplasma

nukleus

Sel haiwan (sel pipi manusia)

Dinding sel
vakuol
Membran sel
sitoplasma

nukleus
Sel tumbuhan protoplasma

Sel otot
Sel saraf

Perut (organ)
Organisma unisel organisma multisel

Satu sel

klamidomonas paramesium ameba

spirogira

Mukor (pada roti yang

berkulat)& basi

euglena pleurokokus

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan HIDRA

1
2.1 Sel hidupan

Sel haiwan dan sel tumbuhan

1. Semua benda hidup terdiri daripada sel. Sel merupakan unit asas bagi semua benda hidup.
2. Sel ialah unit yang befungsi melakukan proses hidup untuk hidupan.
3. Pada amnya, setiap sel terdiri daripada protoplasma sel (sitoplasma dan nukleus) dan membrane sel.
4. Terdapat dua jenis sel iaitu sel tumbuhan dan sel haiwan.
5. Contoh sel pipi manusia (sel haiwan) dan sel daun sisik bawang (sel tumbuhan).
6. Struktur sel haiawan dan sel tumbuhan serta fungsi bahagian – bahagian sel ditunjukkan di bawah
ini.
7. Catatan penting :
- Dinding sel tumbuhan dibina daripada selulosa
- Kloroplas membina klorofil
- Vakuol boleh dijumpai pada sesetengah haiwan peringkat rendah seperti ameba dan
paramecium.

8. Perbandingan sel haiwan dan sel tumbuhan

Sel haiwan persamaan Sel tumbuhan

Ada
protoplasma Dinding sel
(iaitu vakuol
nukleus Membrane sel
sitoplasma
dan sitoplasma
nukleus)
Membrane sel
nukleus
sitoplasma

perbezaan

Struktur

Tidak tetap Bentuk Tetap

Tiada Dinding sel Ada

Tiada kecuali haiwan peringkat Vakuol Ada

rendah seperti ameba

Tiada Kloroplas Ada

Glikogen Simpanan makanan kanji

Sel tumbuhan (daripada sel epidermis bawang)

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan
2
 Protoplasma sel adalah
sebahagian sel yang terdiri daripada
nukleus dan sitoplasma.

* sel tumbuhan mempunyai bentuk yang tetap kerana ia mempunyai dinding sel yang
boleh mengekalkan bentuknya.

Struktur Fungsi sel

Dinding sel Melindungi dan memberi bentuk kepada sel
Mengekalkan bentuk sel
Membran sel Mengawal keluar dan masuk semua kandungan
bahan/ melindungi sel
Vakuol Mengandungi sap sel yang berisi glukosa dan
garam mineral yang terlarut
sitoplasma Tempat berlakunya proses – proses kimia
Kloroplas Mengandungi pigmen klorofil yang menyerap
cahaya matahari untuk membuat makanan
sendiri melalui proses fotosintesis
Nukleus Mengawal aktiviti sel
Membran sel

sitoplasma
Protoplasma sel adalah
sebahagian sel yang terdiri daripada
nukleus nukleus dan sitoplasma.

Sel haiwan (contohnya: sel pipi manusia)

1. Sel haiwan / sel pipi tidak mempunyai dinding sel seperti yang terdapat pada sel epidermis
bawang
2. Nukleus pada sel haiwan mengawal aktiviti sel
3. Sitoplasma merupakan tempat berlakunya proses – proses kimia
4. Membran sel merupakan mengawal keluar dan masuk semua kandungan bahan sel serta
melindungi sel daripada kecederaan.
5. Sel haiwan tidak mempunyai bentuk yang tetap kerana ia hanya ada membran sel sahaja dan
tidak mempunyai dinding sel. Hanya sel tumbuhan sahaja mempunyai dinding sel (kerana
dinding sel boleh mengekalkan bentuknya).

Kesamaan di antara sel tumbuhan dan sel haiwan

1. Sel haiwan dan sel tumbuhan mempunyai nukleus, dan membran sel
2. Sel haiwan dan sel tumbuhan juga mempunyai sitoplasma

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

3
 Latihan 2.1 A

1. Apakah unit asas bagi semua benda hidup?

_______________________________________

2. Apakah yang membentuk protoplasma sel? ____________________________

3. Apakah yang terdapat di dalam sel tumbuhan tetapi tidak terdapat di dalam sel haiwan?

_______________________________________

4. Nyatakan bahan yang membina dinding sel tumbuhan.

_________________________________

5. Sel yang mempunyai dinding sel sahaja merupakan sel ___________________.

6. Sel yang mempunyai kloroplas merupakan sel ____________________.
7. Sel yang mempunyai membran sel dan tidak mempunyai bentuk yang tetap ialah sel
___________________.

8. Nyatakan fungsi nukleus. ____________________________________

9. Nyatakan fungsi membrane sel. ______________________________.

10. Apakah fungsi dinding sel?

__________________________________________________

11. Adakah sel haiwan mempunyai dinding sel?

__________________________________________

12. Apakah protoplasma sel?

__________________________________________

13. Apakah struktur pada sel yang mempunyai klorofil yang dapat memerangkap cahaya untuk
menjalankan proses fotosintesis?
__________________________________________

14. Terangkan mengapa sel tumbuhan dapat menjalankan proses fotosintesis?

15. Bolehkan sel haiwan menjalankan proses fotosintesis? _____________

Jelaskan jawapan anda? __________________________

16. Labelkan struktur sel X di bawah?

Sel X

(a) Apakah sel X? _________________________

(b) Bolehkan sel X menjalankan proses fotosintesis. Jelaskan jawapan anda.

_____________________________________________________
Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan
4
 2.2 ORGANISMA UNISEL DAN MULTISEL

ORGANISMA UNISEL

1. Organisma unisel adalah benda hidup yang terdiri daripada satu sel sahaja.
2. Organisma unisel mempunyai saiz badan yang sangat kecil. Ia merupakan mikroorganisma
yang tidak dapat dilihat dengan mata kasar dan hanya dapat dilihat melalui mikroskop.
3. Organisma unisel biasanya hidup di dalam air atau tempat yang lembap.
4. Organisma unisel menjalankan semua proses hidup seperti bergerak, memakan, membiak,
bernafas dan berkumuh.
5. Contoh Organisma unisel ialah ameba, klamidomonas, yis, paramecium, pleurokokus, and
euglena. Ia dikenali sebagai mikroorganisma unisel kerana saiznya yang terlalu seni dan hanya
boleh dilihat dengan mikroskop (tetapi tidak dapat dilihat dengan mata kasar).
6. Contoh habitatnya tempat yang basah (wet places) ialah laut (), kolam (ponds), dan longkang
(drain).

ORGANISMA MULTISEL

1. Organisma multisel adalah benda hidup yang terdiri daripada banyak sel.
2. Seperti organism unisel, organism multisel juga melakukan semua proses hidup.
Organisma multisel terdiri daripada pelbagai jenis sel. Setiap sel mempunyai struktur yang
berbeza – beza dan menjalankan fungsi badan yang tertentu,
3. Contoh organisma multisel ialah spirogira, mukor dan hydra.
4. Spirogira, mempunyai banyak sel yang berbentuk filament yang panjang, dan mukor juga
mempunyai sporangium yang menyimpan spora, manakala hydra terdiri daripada dua lapisan
yang berbeza – beza.

Latihan 2.2 A

1. Apakah itu
(a) Organisma unisel?
________________________________________________________________

(b) Organisma multisel?

________________________________________________________________

2. Berikan dua contoh bagi

(a) Organisma unisel

________________________________________________________________

(b) Organism multisel

________________________________________________________________

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

5
Contoh - contoh organisma unisel dan multisel

organisma

unisel multisel

sporangium

Satu sel

Hifa/ hypha
Euglena spirogyra mukor

Sel – sel
Membiak secara
hidra pertunasan

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

6
Latihan 2.2 B

Berdasarkan rajah di bawah, namakan organisma berikut

__________________________ _________________________ _________________________

_________________________ _________________________ _________________________

__________________________ _________________________ _________________________

Latihan 2.2 C
1. Kelaskan organisma berikut kepada organisma unisel dan organisma multisel.
(a) Euglena
(b) Bakteria
(c) Grass/ rumput
(d) Man/ manusia
(e) Ameba
(f) Cacing tanah
(g) Hidra
(h) Mukor
(i) Moss

2. .
Euglena Ameba
Yis Paramecium
klamidomonas Bacteria
(a) Yang manakah merupakan organisma unisel? _____________
(b) Organisma manakah hidup dalam air? ________________________
(c) Organisma berikut boleh bertukar bentuknnya? _______________________

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

7
 (d) Organisma yang manakah bentuknya menyerupai ‘slipper’? ___________________
(e) Organisma yang manakah membiak melalui tunas ‘buds’? ____________________

2.3 ORGANISMA SEL MANUSIA

1. Badan manusia mempunyai organisasi sel seperti berikut :

Sel → tisu → organ → sistem → manusia

2. Organisasi sel seperti ini membolehkan organism multisel seperti menjalankan pelbagai proses
hidup seperti bergerak, bernafas dan membiak.
3. Badan manusia terdiri daripada pelbagai sel yang menjalankan fungsi tertentu dalam badan.

Pelbagai sel dan fungsinya dalam badan manusia.

4. Organisasi sel pada manusia ditunjukkan secara ringkas seperti di bawah.

sel Contoh sel tisu Contoh tisu

Setiap jenis sel Sekumpulan sel
menjalankan yang sama jenis
fungsi yang berkumpul untuk
khusus membentuk tisu

Jenis sel yang Sel – sel dalam

berlainan suatu tisu
mempunyai menjalankan
struktur yang fungsi yang sama
berlainan
Contoh : tisu otot
terdiri daripada
sel – sel otot, tisu
saraf terdiri
daripada sel – sel
saraf

Organ Contoh organ

Dua atau lebih jenis tisu yang Otak
bekerjasama untuk menjalankan fungsi Peparu
tertentu membentuk organ Telinga
Jantung
Setiap jenis tisu dalam sesuatu orgam
membantu organ itu menjalankan
fungsinya
Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan
8
 Contoh : setiap jenis tisu dalam organ
membantu jantung mengepam darah ke
seluruh badan

Sistem
Beberapa jenis organ yang bekerjasama untik menjalankan fungsi tertentu dalam sesuatu proses
kehidupan membentuk sistem

Sistem otot Sistem rangka Sistem pencernaan

Fungsi : pengecutan dan Fungsi : Fungsi :

pengenduran otot Menyokong dan melindungi Menguraikan makanan kepada
Menggerakkan badan organ dalaman badan bentuk yang ringkas supaya
mudah diserap oleh badan

Sistem saraf Sistem peredaran darah Sistem saraf

Fungsi : Fungsi : Fungsi :

Membawa masuk oksigen dan
menyingkirkan karbon
dioksida serta wap air dari
badan
Mengangkut bahan makanan,
oksigen, karbon dioksida, dan
hasil perkumuhan ke dalam
badan
Bergerak balas terhadap
rangsangan di persekitaran dan
menghantar utusan dari satu
bahagian badan ke bahagian
badan yang lain.

Sistem perkumuhan Sistem pembiakan

Fungsi : Fungsi :
Menyingkirkan bahan buangan Menghasilkan sel – sel
dari badan pembiakan untuk meneruskan
zuriat (keturunan)

Organism
Terdiri daripada banyak sistem

Semua sistem bekerjasama dan

berfungsi dengan baik untuk
membentuk organisma

5. Ringkasan perkaitan antara sel, tisu, organ dan sistem pada manusia ditunjukkan di bawah.

Latihan tambahan

1. Susunkan organisasi sel dalam urutan yang betul pada manusia.

2. Berikan dua organ yang terdapat di dalam sistem perkumuhan manusia.
3. Apakah yang dibentuk oleh sekumpulan tisu yang bekerjasama untuk menjalankan fungsi tertentu?
4. Nyatakan fungsi yang dijalankan oleh sel saraf dan sel darah merah.

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

9
Jenis - jenis sel manusia [Various types of human cells]

Sperma ovum
(sel pembiakan lelaki) (sel pembiakan perempuan)

Sel pembiakan (reproductive cells)

Sel tulang (bone cells)

Sel saraf (nerve cells)

Sel darah putioh (melawan jangkitan
penyakit/ bertindak sebagai pertahanan
badan – fight infection)

Sel otot (muscle cells)

Sel darah merah (berbentuk dwicembung
– biconcave shaped)
Sel darah merah bertujuan mengangkut
oksigen ke badan

Sel kardiak (cardiac cells)

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

10
Organisasi dalam badan manusia (organisation in the human body)

Sel epitelium Tisu epitelium Hati/ liver

(organ)
perut
(organ)

Usus kecil
(organ)
Usus besar
(organ)

Tisu otot licin dan tisu

epithelium yang
membentuk dinding rektum
usus (organ) (organ)

tisu otot licin

Sel otot licin
Sistem
Sel (cell) tisu (tissue) organ
system

Nota penting !!!

1. Sel merupakan unit asas benda hidup.
Contohnya, dalam kes di atas, terdapat dua jenis sel iaitu sel epithelium dan sel otot licin.

2. Tisu merupakan Sekumpulan sel yang sama jenis yang menjalankan fungsi yang sama.
Untuk membentuk usus (intestine), terdapat dua jenis tisu yang membentuknya, iaitu tisu epithelium
dan tisu otot licin.
3. Organ terdiri daripada dua atau lebih jenis tisu yang bekerjasama.
Contoh organ yang ditunjukkan usus kecil & usus besar yang terbentuk daripada tisu epithelium dan
tisu otot licin.
4. Sistem merupakan dua atau lebih organ yang bekerjasama untuk menjalankan fungsi tertentu.
Sistem yang ditunjukkan di atas ialah sistem pencernaan manusia (human digestion system).

5. Organisma pula terdiri daripada semua sistem yang bekerjasama dan berfungsi bersama – sama.

Daripada rajah di atas, jawab soalan yang berikut :

1. Namakan dua sel yang membentuk tisu epithelium dan tisu otot licin.

________________________________________________________
2. Sel yang sama jenis membentuk tisu. Namakan dua jenis tisu yang terbentuk.

_____________________________________________
3. Usus berfungsi bersama – sama dengan organ yang lain untuk membentuk sistem.

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

11
 Namakan organ lain yang terlibat.

______________________________________________

Exercise [organ]

1. Namakan organ – organ yang utama dalam badan manusia.

___________________ ___________________ ___________________

___________________ ___________________ ___________________

___________________

2. Berikut menunjukkan sistem pencernaan manusia.

Labelkan organ – organ utama yang terlibat.

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

12
ORGANISASI SEL

Rajah di bawah menunjukkan organisasi sel (cell organisation).

organism
organisma
sistem
system
organ
Tisu
tissue
sel
Cell

Kompleks (rumit)
Ringkas
simple Complex
kompleks (rum)

Pelbagai sistem dalam badan manusia (various systems of the human body)

Sistem saraf manusia Sistem limpa manusia Sistem peredaran darah

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

13
 Human nervous system The lymphatic system The blood circulation system
-organ yang terlibat :
Otak, saraf tunjang, - organ yang terlibat :
gentian saraf Salur darah, jantung

Sistem rangka manusia

The skeletal system Sistem endokrin manuia
-organ terlibat : Sistem otot manusia
The muscular system The endocrine system
tulang, rawan, sendi

Sistem perkumuhan manusia

Sistem pernafasan manusia
The excretory system
The respiratory system
-, organ yang terlibat
-, organ yang terlibat :
Kulit, peparu, pundi kencing,
Hidung, trakea, peparu
ginjal Sistem pencernaan manuia
The digstive system
*** kulit merupakan organ yang
paling besar dalam badan -, organ yang terlibat :
Mulut, perut, usus besar,
usus kecil

Sistem pembiakan lelaki Sistem pembiakan perempuan

Male reproductive system
Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan
14
 Female reproductive system
- organ yang terlibat :
Buah zakar, testis - organ yang terlibat :
Ovary, uterus

Subtopik 2.4
Manusia merupakan organisma yang kompleks

1. Manusia dikatakan kompleks kerana manusia boleh melakukan pelbagai aktiviti yang tidak boleh
dilakukan oleh organisma lain.
2. Tambahan pula, manusia lebih bijak daripada organisma lain seperti haiwan kerana manusia mampu
berfikir (think) dan menaakul (reasoning).
3. Setiap sel mempunyai fungsi yang khusus dan spesifik
4. Manusia ialah organisma multisel yang kompleks kerana ia mempunyai 200 jenis sel yang
diorganisasikan kepada tisu, organ, dan sistem.
5. Pengkhususan sel dan organisasi sel ini membolehkan fungsi – fungsi tubuh dijalankan secara
berasingan. Hal ini membolehkan badan secara keseluruhannya berfungsi dengan lebih cekap dan
berkesan (efisien).
6. Fungsi sistem di dalam badan manusia adalah saling berkaitan (inter-connected). Misalnua, oksigen
dari atmosfera disedut masuk ke dalam peparu (paru - paru) melalui sistem respirasi. Kemudian,
oksigen dari peparu diangkut ke tisu badan melalui sistem peredaran darah.
7. Badan manusia terdiri daripada 10 trillion sel.
8. Seorang bayi mempunyai 300 tulang sementara seorang dewasa hanya mempunyai 206 tulang.
9. Otak manusia mempunyai kira – kira 100 billion sel/
10. Darah manusia mengalir sepanjang 96 540 km sehari di dalam badan anda.
11. Wanita mengerdipkan matanya dua kali ganda lebih daripada lelaki.
12. Berat otak manusia kira – kira 1300 g.

Ringkasan Bab 2

1. Semua benda hidup terdiri daripada sel yang merupakan unit asas hidupan.
2. Secara am, struktur ringkas sel haiwan dan sel tumbuhan terdiri daripada membran sel, sitoplasma,
dan nucleus.
3. Sel haiwan mempunyai membran sel, sitoplasma dan nukleus.
4. Sel tumbuhan mempunyai dinding sel, membran sel, sitoplasma, kloroplas, vakuol dan nukleus.
5. Protoplasma terdiri daripada sitoplasma dan nucleus.
6. Setiap struktur sel mempunyai fungsi tertentu. Contohnya, nucleus mengawal segala aktiviti dalams
sel, iaitu nukleus merupakan pusat kawalan bagi semua aktiviti sel.
7. Membran sel mengawal kemasukan dan pengeluaran bahan dari sel.
8. Sel tmbuhan mempunyai dinding sel, kloroplas, dan vakuol, manakala sel haiwan tidak (kecuali
haiwan peringkat rendah) seperti ameba dan paramecium yang mempunyai vakuol.
9. Dinding sel melindungi dan member bentuk tetap kepada sel tumbuhan
10. Kloroplas di dalam sel tumbuhan mengandungi klororofil yang berfungsi untuk menyerap cahaya
semasa proses pembuatan makanan (fotosintesis)
11. Organisma unisel merupakan benda hidup yang terdiri daripada satu sel sahaja. Contoh organism
unisel ialah ameba, paramesium dan yis.
12. Organisma multisel merupakan benda hidu[ yang terdiri daripada banyak sel. Contoh organism
multisel ialah haiwan (fauna), tumbuhan (flora), spirogyra, dan hidra .
13. Mikroorganisma ialah organisma seni yang hanya dapat diperhatikan di bawah mikroskop.
14. Setiap sel melaksanakan fungsi khusus. Contohnya, sel darah merah mengangkut oksigen ke seluruh
badan.
15. Manusia juga dibina daripada pelbagai sel. Organisasi sel badan kita adalah seperti yang berikut:
Sel → tisu → organ → sistem → manusia
16. Sekumpulan sel yang sama jenis menjalankan fungsi yang sama membentuk tisu.

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

15
 (Tisu ialah sekumpulan sel yang mempunyai struktur yang sama dan melaksanakan fungsi yang
sama).
17. Dua atau lebih jenis tisu yang bekerjasama untukk menjalankan fungsi tertentu membentuk organ.
(Organ terdiri daripada beberapa jenis tisu yang menjalankan fungsi khusus yang sama)
18. Beberapa jenis organ menjalankan fungsi yang sama membentuk sistem.
(Sistem terdiri daripada beberapa organ yang bekerjasama untuk menjalankan suatu proses
hidup).
19. Semua sistem bekerjasama untuk membentuk organism.
20. Manusia lebih bijak daripada haiwan kerana manusia mampu berfikir.

Nama : ___________________________ Tarikh : ______________\

Latihan tambahan Bab 2

1. Diagram below shows the various organisms observed under the light microscope
Rajah di bawah menunjukkan pelbahgai jenis organism yang diperhatikan di bawah
cahaya mikroskop.

[chlamydomonas] Paramecium
paramesium Amoeba
Klamidomonas ameba

One cell

cells
Organism X
Hydra
spirogyra Organisma X
hidra

bud

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

16
 Organism Y
Organisma Y
Euglena

(a) Name the organism X and organism Y.

Namakan organisma X dan organisma Y.

Organism X : ___________________________________ [mucor/ mukor]

Organisma X :

Organism Y : ___________________________________ [yeast/ yis]

Organisma Y :
[2]

(b) Which organism is shaped like a slipper? [1]

Organisma manakah menyerupai “slipper”? [paramecium/ paramesium]

_______________________________________________________

(c) Which organism can change its shape? [1]

Organisma manakah dapat mengubah bentuknya? [amoeba / ameba]

_______________________________________________________

(d) Which organism is a green unicellular organism? [1]

Organisma manakah yang manakah merupakan organisma unisel?
[spirogyra/ euglena]
_______________________________________________________

(e) Which organism live in water? [1]

Organisma manakah yang dapat hidup dalam air?
[euglena/ paramecium/ chlamydomonas/hydra/ chlamydomonas]
_______________________________________________________

(f) Which organism reproduces from buds? [1]

Organisma yang manakah membiak secara pertunasan? [yeast/ yis]

_______________________________________________________

(g) Which organism can be found in the bread which is filled with mould? [1]
Organisma yang manakah boleh dijumpai pada roti yang ditumbuhi
dengan kulat? [mucor/ mukor]

_______________________________________________________

2. Diagram below shows the various types of human cells?

Rajah di bawah menunjukkan pelbagai jenis sel manusia?

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

17
 Nerve cells/ sel saraf
Epithelial cells/ sel epithelial Cell X/ sel X

White blood cells Red blood cells Cell Y / sel Y

Sel darah putih sel darah putih
(a) What is meant by cell?
Apakah yan dimaksudkan dengan sel?
[sel is the basic unit of living things// unit asas benda hidup]
______________________________________________________ [1]

(b) Name the cell X and cell Y.

Namakan sel X dan sel Y.

cell X : ___________________________________ [reproductive cells]

sel X :

cell Y : ___________________________________ [muscle cells]

sel Y :
[2]

(c) Which cells have the capabilities to send information to other cells? [1]
Sel yang manakah mempunyai keupayaan untuk menghantar maklumat
kepada sel yang lain”? [nerve cells]

______________________________________________________

(d) Which cells that are biconcave in shaped and they can carry oxygen? [1]
Sel yang manakah mempunyai bentuk dwicembung dan berupaya
membawa oksigen? [red blood cells]

______________________________________________________

(e) Which cells that mostly found in the human skin? [1]
Sel yang manakah biasanya dijumpai di kulit manusia?
[epithelial cells]
______________________________________________________

(f) Which cells that can be found in the human immune system involved in
Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan
18
 defending the body against the infectious disease ? [1]
Sel yang manakah dijumpai dalam sistem pertahanan badan manusia yang
terlibat dalam pertahanan badan untuk melawan penyakit berjangkit
[white blood cells]
______________________________________________________

(g) Namakan satu radas sains yang boleh digunakan untuk memerhatikan mikroorganisma yang
halus?
Name the science apparatus which used to observe the minute microorganism?

______________________________________________________

Struktur mikroskop [Pendekatan kontekstual]

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

19
 Kanta mata
Eye lens/ piece

Pelaras kasar
Coarse focus control

Pelaras halus
fine focus control

Kanta objek
Objective lens

Pentas
slaid stage
slide
klip
clip

diaphgragm
diafragma

cermin
mirror

tapak
base

Latihan tambahan Bab 2

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

20
 1. Labelkan rajah sel haiwan dan sel tumbuhan

Dinding sel Sitoplasma

Kloroplas Vakuol
Nucleus Membrane sel

(a)

(b)

(c)

Sel haiwan

(d)

(e)

(f)

(g)

(h)

Sel tumbuhan
(i)

2. Namakan organism unisel dan organism multisel yang diperhatikan di bawah mikroskop.

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

21
 __________________________ _______________________

___________________________ _________________________

(a) Dapatkan anda melihat sebarang benda yang bergerak dalam air kolam dengan mata kasar?
_______________________

(b) Apakah nama yang diberikan kepada organisma seni yang tidak dapat dilihat dengan mata
kasar?
_______________________________
(c) Mengapakah mikroskop diperlukan untuk memerhatikan mikroorganisma?
_________________________________
(d) Apakah itu organisma unisel? _____________________________________
(e) Apakah itu organsma multisel? _______________________________________
(f) Mengapakah organisma multisel mempunyai struktur sel yang berbeza antara satu sama lain?
_____________________________________________________

(g) Namakan satu mikroorganisma yang tidak dapat dilihat dengan menggunakan mikroskop
cahaya biasa? ___________________________

3. Nyatakan sama ada mikroorganisma ia dikelaskan kepada sel tumbuhan atau sel tumbuhan.
(a) Mukor
(b) Paramecium
(c) Spirogyra
(d) Ameba
(e) Klamidomonas
(f) euglena

4. Nyatakan sama ada organisma berikut merupakan organisma unisel atau organisma multisel.
(a) Amoeba
(b) paramesium

5. Terangkan kenapa spirogyra dikelaskans sebagai tumbuhan multisel?

[spirogyra terdiri daripada banyak sel dan mengandungi kloroplas]

6. Labelkan struktur –struktur sel haiwan dan sel tumbuhan di bawah dan nytakan fungsinya.
7. Organisma _____________________ hanya mempunyai satu sel.
8. Organisma _____________________ mempunyai banyak sel.

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

22
 9. Rajah di atas menunjukkan beberapa jenis organisma. Perhatikan organisma – organisma
tersebut.

Ameba
mukor paramesium

klamidomonas
hidra Spirogira

(a) Nyatakan satu ciri bagi organisma – organisma tersebut.

(i) ameba : ________________________________________
(ii) mukor : ________________________________________
(iii) paramecium : ________________________________________
(iv) klamidomonas : ________________________________________
(v) hydra : ________________________________________
(vi) spirogyra : ________________________________________

(b) Kelaskan organisma – organisma di atas kepada dua kumpulan berdasarkan cirri – ciri sepunya.
Namakan organisma bagi setiap kumpulan itu.

Ameba, mukor, paramesium, klamidomonas, hidra, spirogira

Ciri sepunya
Common Kumpulan 1 Kumpulan 2
characteristics

Nama organisma
Name of the
organisme

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

23
 10. Namakan sel/tisu berikut.
(a) (b)

_____________________________ ________________________

(c) (d)

_____________________________ ________________________

(e) (f)

_____________________________ ________________________

11.

Tisu X
Rajah di atas menunjukkan tisu X, namakan tisu X berkenaan. _______________________

12. Nyatakan struktur yang berikut sebagai ‘sel’, ‘tisu’, ‘organ’, atau ‘sistem’

(a)sperma : _________________ (b) kulit : _________________ (e) perkumuhan : ________________

(d) pencernaan : (e) gegendang telinga : (f) peparu : _______________

_________________ _________________

(g)mata : _________________ (h) ovum : __________________ (i) otak : ___________________

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

24
 13. Rajah menunjukkan organisma P, Q, R dan S.
Namakan organisma berkenaan.

P: ________________________ Q : ___________________________

R : ________________________ S: ___________________________

Berdasarkan kepada pemerhatian pada rajah di atas, jawab soalan – soalan berikut :
(a) Nyatakan satu ciri bagi setiap organisma P, Q, R dan S.
P : ____________________________________________________________________
Q : ____________________________________________________________________
R: ____________________________________________________________________
S : ____________________________________________________________________

(b) Kelaskan organisma P, Q, R dan S kepada dua kumpulan berdasarkan ciri sepunya. Namakan
organisma – organisma dalam setiap kumpulan.

Ameba, mukor, paramesium, klamidomonas, hidra, spirogira

Ciri sepunya
Common Kumpulan 1 Kumpulan 2
characteristics

Nama organisma
Name of the
organisme

14. Namakan organ berikut yang dijumpai dalam sel manusia.

(a), (b)

___________________________ __________________________

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

25
 ___________________________ __________________________

15. Nyatakan fungsi – fungsi sel berikut.

Sel Fungsi
Sel darah putih Membawa maklumat dalam badan
Carries information
Sel epithelium Membenarkan pergerakan
Allow movement
Sel saraf Melitupi permukaan badan
Cover the body’s surface
Sel otot Membunuh kuman
Destroys bacteria

16. Nyatakan organs yang membentuk sistem peredaran darah?

Name the organs that form the blood circulatory system?
______________________________________

17. Apakah fungsi sistem peredaran darah?

What is the function of our blood circulatory system?
________________________________________________________________

18.

Sel B

Sel A

(a) Namakan sel A : _____________________

(b) Namakan sel B : ______________________
(c) Namakan tiga kesamaan antara sel A dan sel B?
(i)
(ii)
(iii)

(d) Namakan satu perbezaan utaman di antara sel A dan sel B?

________________________________________________

19. Kumpulan manakah terdiri daripada organisma unisel?

A Rumput, ameba, paramesium C Ameba, euglena, paramesium
B Fern, ameba dan spirogira D Grasshopper, euglena dan ameba

20. Struktur yang manakah tidak boleh dijumpai di sel pipi manusia.
A Dinding sel C Sitoplasma
B Nukleus D Membran sel

21. Sel → X → organ → sistem → organisma

Berdasarkan carta aliran di atas yang menunjukkan organisasi sel dalam manusia. Yang
manakah antara berikut adalah X?

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

26
 A Otot/ muscle C Pankreas/ pancreas
B Jantung/ heart D Membran sel
Cell membrane
22. Struktur yang manakah membezakan antara sel tumbuhan dan sel haiwan?
A Nukleus yang besar C Dinding sel
A large nucleus A cell wall
B Membran sel yang nipis D Sitoplasma yang berbentuk ‘jelly’
A thin cell membrane Jelly – like cytoplasma
23.
Organisma Nama organisma

24. Nyatakan organ penting yang boleh dijumpai dalam sistem pernafasan?
Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan
27
 (a)
(b)

25.

Sistem A Sistem B sistem C

(a) Namakan sistem di atas.

(i) sistem A:
(ii) sistem B:
(iii) sistem C:

(b) Nyatakan fungsi bagi sistem di atas?

(i) sistem A:
(ii) sistem B:
(iii) sistem C:

Latihan objektif Bab 2[LONGMAN ms 31]

1.

nukleus

Rajah menunjukkan struktur umum bagi suatu sel.

Antara organism – organism berikut, yang manakah mempunyai struktur sel itu?
A Virus C Ameba
B Yis D Klamidomonas

Soalan 2 dan 3 berdasarkan rajah di bawah

2.
P
S Q
T R

Rajah 2 menunjukkan struktur sel akar bagi pokok keembung. Antara bahagian – bahagian berlabel
P, Q, R, S dan T, yang manakah dijumpai dalam sel pipi manusia?
A Q and R C P, Q and R
B R and T D Q, R and S

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

28
 3.
Antara bahagian – bahagian berlabel P, Q, R, S dan T, yang manakah mengekalkan bentuk sel akar
itu?
A P C P, Q, S and T
B P and Q D P, Q, R, S and T

4.

Rajah 3 menunjukkan suatu bahagian organism yang diperhatikan di bawah mikroskop cahaya.
Antara berikut, yang manakah mungkin orngaisma itu?
A Yis C Ameba
B Euglena D Hydra

5.
Peparu
Hati
kulit

Antara sistem berikut, yang manakah dibentuk oleh organ – organ di atas?
A Sistem pencernaan C Sistem saraf
B Sistem perkumuhan D Sistem peredaran darah

6.

Rajah 4 menunjukkan suatu jasad dalam organisasi sel manusia. Antara berikut, yang manakah
digolongkan ke dalam kumpulan yang sama seperti jasad itu?
A Hati C Testis
B Tisu otot D Sperma

7. Antara berikut yang manakah menunjukkan urutan yang betul bagi organisasi sel dalam badan
manusia?
A Tisu → sistem → sel → organ C Organ → sel → tisu → sistem
B Sel → tisu → organ → sistem D Sel → organ → tisu → sistem

8.
Sistem Organ
W Hati, pankreas
X Kulit, peparu
Y Vena, jantung
Z Uterus, ovary

Jadual 1 menunjukkan organ – organ bagi sistem W, X, Y dan Z. Antara berikut, yang manakah
sistem W, X, Y dan Z?

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

29
 W X Y Z
A Pencernaan Peredaran darah Pembiakan perkumuhan
B Perkumuhan Pencernaan saraf pembiakan
C Pencernaan Perkumuhan Peredaran darah pembiakan
D Peredaran darah Saraf Pencernaan perkumuhan
Sel → X → Y → sistem

9. Rajah 5 menunjukkan suatu organisasi sel pada manusia.

Antara berikut, yang manakah tergolong ke dalam kumpulan X dan Y?
X Y
A Ginjal Sperma
B Perut Sel darah putih
C Tisu epithelium Peparu
D Platlet Sel saraf

10. .
Berbentuk tetap
Berdinding tetap
Bervakuol besar
Antara berikut, yang makanah merupakah ciri lain bagi jenis sel yang mempunyai sifat – sifat di
atas?
A Tidak mempunyai membrane sel
B Membuat makanan sendiri
C Mempunyai lebih daripada satu nucleus
D Tidak bergerak balas terhadap cahaya

11.
Organisma Ciri-ciri
X Berkloroplas dan berbentuk tetap
Y Tiada dinding sel dan bervakuol

Jadual 2 menunjukkan organism X dan Y dengan sebahagian daripada cirri-cirinya. Antara berikut,
yang manakah mewakili organism X dan Y?
X Y
A Euglena Yis
B Ameba Klamidomonas
C Spirogira Ameba
D Spirogira Euglena

12.

P
Q
S
R

Rajah 6 menunjukkan struktur suatu sel tumbuhan. Antara bahagian – bahagian yang berlabel P, Q,
R, dan S, yang manakah merupakan protoplasma sel?
A P and S C Q, R dan S
B Q dan R D P, Q, R dan S

13. Sejenis sel boleh membuat makanan sendiri. Antara berikut, yang manakah ciri lain sel itu?
A Tidak mempunyai vakuol
Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan
30
 B Membentuk bentuk yang berubah – ubah
C Berbentuk tetap
D Tidak mempunyai membrane sel

14. .
Ameba
paramesium

Organisma – organsima di atas berbeza daripada fitoplankton kerana

A mempunyai vakuol
B Tidak berkloroplas
C Berbentuk tetap
D Tidak mempunyai membran sel

15.
K : membran sel
L : vakuol
M : sitoplasma
N : dinding sel

Antara bahagian – bahagian sel K, L, M dan N di atas, yang manakah boleh dijumpai dalam sel
kulit manusia?
A K dan M
B K dan N
C K, L dan M
D K, M dan N

16. Dalam organisasi sel, bahagian – bahagian berlabel P, Q, R dan S, pada rajah di atas, saling
berkerjasama membentuk
P

Q
R
S

A Sel C Tisu
B Organ D Sistem

17.
Penerangan
X Sekumpulan sel yang menjalankan fungsi yang sama
Y Dua atau lebih jenis tisu yang bersama – sama
menjalankan fungsi tertentu

Jadual 3 menunjukkan organisasi sel X dan Y serta penerangannya. Antara berikut, yang manakah
mewakili X dan Y berdasarkan penerangan yang dinyatakan?

X Y
A Tisu Sistem
B Organ Sistem
C Sistem Organ
D Tisu Organ

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

31
 18. Antara kumpulan organisma berikut, yang manakah kesemuanya terdiri daripada unisel?
A Hydra, pleurokokus, yis
B Ameba, euglena, paramecium
C Yis, kulapuk, klamidomonas
D Lalat, nyamuk, paramecium

19. Suatu bahagian sel terbina daripada selulosa. Antara berikut, yang manakah fungsi bahagian sel itu?
A Mengawal aktiviti sel
B Menetapkan bentuk sel
C Membuat makanan
D Mengawal kemasukan bahan ke dalam sel

20. Ameba berbeza daripada euglena kerana ameba

A Boleh bergerak
B Mempunyai kloroplas
C Mempunyai bentuk tetap
D Tidak mempunyai dinding sel

A → B → C → D → organism
21. Antara bahagian organisasi sel A, B, C dan D pada rajah di atas, yang manakah dibentuk oleh
sekumpulan tisu menjalankan fungsi yang sama?

22. Berikut menunjukkan organ yang dipadankan dengan sistemnya.

Pasangan yang manakah dipadankan dengan betul?

Organ Sistem
A Saraf Otak
B Ginjal Pencernaan
C Otot Rangka
D Jantung Pernafasan

23.

X Y

Rajah menunjukkan dua jenis sel dalam badan manusia. Antara berikut, yang manakah mewakili sel
X dan Y?
X Y
A Sel saraf Sel darah putih
B Sel darah putih Sel pembiakan
C Sel darah merah Sel pembiakan
D Sel saraf Sel darah putih

24. Antara berikut, yang manakah kesemuannya tergolong dalam sistem pencernaan.
A Jantung, hati, ginjal
B Hati, pankreas, esofagus
C Pankreas, hati, salur darah
D Ginjal, hati, perut

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

32
 25.

Antara organ berikut, yang manakah tergolong dalam sistem yang sama seperti organ pada rajah di
atas?
A Saraf tunjang C Hati
B Telinga D jantung

26. Sejenis organism hanya dapat dilihat menerusi mikroskop. Antara berikut, yang manakah organism
itu?
A Yis C Paramesium
B Lumut D Kulapuk

27. Sel hati manusia mempunyai pelbagai bentuk. Antara berikut, yang manakah TIDAK terdapat pada
sel hati manusia yang menyebabkan ia mempunyai cirri seperti itu?
A Kloroplas C Vakuol
B Kanji D Dinding sel

28. Sejenis sel didapati tidak mempunyai bentuk yang tetap tetapi mempunyai vakuol. Antara berikut,
yang manakah mungkin sel itu?
A Spirogyra C Sel bawang
B Sel pipi D Ameba

29.

X Y

Rajah menunjukkan dua jenis hidup. Sel X berbeza daripada sel Y kerana sel X
A Mempunyai bentuk yang berubah – ubah
B Membuat makanannya sendiri
C Tidak mempunyai vakuol
D Tidak mempunyai dinding sel

30. Rajah menunjukkan struktur suautu sel. Antara berikut, yang manakah BENAR tentang struktur X?
A Mengeluarkan tenaga cahaya kepada tenaga
B Mengawal semua aktiviti sel
C Menyerap oksigen untuk respirasi sel
D Menyingkirkan bahan kumuh dari sel

Ringkasan arahan

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

33
 A B C D
I, II dan III I dan II II dan III I sahaja

31. Tumbuhan mempunyai bentuk sel yang tetap. Ini kerana sel tumbuhan mempunyai
I Dinding sel
II Membran sel
III Vakuol

32. Antara pernyataan berikut, yang manakah benar tentang organism unisel?
I Hanya dapat dilihat menerusi mikroskop
II Menjalankan semua proses hidup
III Tidak boleh membuat makanan sendiri

33.

vakuol

Rajah menunjukkan satu sel hidup. Antara berikut, yang manakah berlaku dalam sel itu?
I Membuat makanan
II Bahan buangan meresap keluar dari sel
III Oksigen meresap masuk ke dalam sel

34. Paramesium dan ameba dikelaskan sebagai sel haiwan kerana ia

I Mempunyai vakuol
II Tidak mempunyai kloroplas
III Tidak mempunyai dinding sel

35. Antara berikut, yang manakah merupakan organism multisel?

I Hidra
II Spirogira
III Klamidomonas
36. Antara berikut yang manakah merupakan asas yang membina benda hidup?
I Sel
II Tisu
III Organ

37.

Rajah menunujukkan dua jenis mikroorganisma yang hidup di dalam kolam. Mikroorganisma ini
mempunyai
I Bentuk yang tetap
II Kloroplas
III Vakuol

38. Antara organ berikut, yang manakah tergolong ke dalam kedua – dua sistem pemcernaan dan sistem
perkumuhan?
I Hati
II Pankreas
III Ginjal
Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan
34
 39.

X → tisu → organ → sistem

Rajah menunjukkan organisasi sel pada suatu organisasi. Antara berikut, yang manakah tergolong
dalam X?
I Sperma
II Platlet
III Sel darah merah

40.
Kumpulan Contoh organism
X Spirogira, kulapuk, hidra
Y Paramesium, ameba, plasmodium

Jadual menunjukkan dua kumpulan organisasi, X dan Y serta contoh – contohnya. Antara
pernyataan berikut, yang manakah BENAR?

I Organism X merupakan kumpulan organisma multisel

II Kumpulan organism Y tidak mempunyai dinding sel
III Kumpulan organism Y tidak mempunyai membran sel

41. Antara yang berikutm yang manakah membina organ?

A C

B D

42. Rajah menunjukkan sejenis organisma yang hidup di dalam air kolam.

Antara yang berikut, yang manakah tergolong dalam kumpulan yang sama seperti organisma itu?
A Spirogira C Hidra
B Kulapuk D Paramesium

43.
P Kikis sebelah dalam pipi dengan pencungkil gigi
Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan
35
 Q Titiskan setitis larutan metilena biru di atas sel pipi
R Tutup dengan penutup kaca

Yang manakah antara turutan berikut BETUL bagi langkah – langkah yang perlu dilakukan semasa
penyediaan slaid sel pipi?
A P, Q, R C Q, R, P
B P, R, Q D Q,R, P

44. Antara yang berikut, yang manakah merupakan organisma unisel?

A C

B D

45. Rajah menunjukkan pengelasan organisma.

Antara yang berikut, yang manakah mewakili P dan Q?

organisma

P Q

mukor spirogira Yis ameba

P Q
A Bervakuol Tidak bervakuol
B Unisel Multisel
C Tidak berdinding sel Berdinding sel
D Multisel unisel

Soalan 46 dan 4 adalah berdasarkan rajah di atas.

Rajah menunjukkan struktur suatu sel tumbuhan.
46. .

X
B
A
C
D

Antara bahagian yang berlabel A, B, C atau D, yang manakah mengekalkan bentuk sel?

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

36
 47. Berdasarkan rajah di atas, Apakah perubahan tenaga yang berlaku dalam struktur X.
A Tenaga kimia → tenaga haba C Tenaga kimia → tenaga cahaya
B Tenaga cahaya → tenaga haba D Tenaga cahaya → tenaga kimia

48. Rajah di bawah menunjukkan struktur sel hati manusia.

P
R Q

Antara yang berikut, yang manakah boleh dijumpai pada paramesium.

I P
II Q
III R

A I dan II C II dan III

B I dan III D I, II dan III

49. Rajah menunjukkan dua jenis mikroorganisma X dan Y.

Apakah persamaan yang ditunjukkan oleh kedua – dua mikroorganisma X dan Y?

X Y

I Mempunyai dinding sel

II Merupakan organisma unisel
III Melakukan proses fotosintesis

A I dan II C II dan III

B I dan III D I, II dan III

50. Apakah sistem yang dibentuk bersama oleh kedua – dua organ di bawah.

Peparu
Hidung

A Saraf C Perkumuhan
B Respirasi D Peredaran darah

51. Rajah menunjukkan organisasi sel dalam suatu organisma.

Sel → X → Y → Z → organisma

Apakah yang diwakili oleh X, Y dan Z?

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

37
 X Y Z
A Tisu Sistem Organ
B Organ Tisu Sistem
C Tisu Organ Sistem
D sistem Organ tisu

52. Antara yang berikut, yang manakah ciri-ciri yang ditunjukkan oleh kedua – dua ameba dan sel kulit
manusia?
A Mempunyai dinding sel C Tidak mempunyai vakuol
B Mempunyai nukleus D Tidak boleh bergerak

53. Antara yang berikut, yang manakah mempunyai vakuol yang besar dan bentuk yang tidak tetap?
I Sel pipi
II Ameba
III Paramesium

A I C I dan II
B II D II dan III

54. Dinding selulosa terdapat sel.

A Hidra C Ameba
B Virus D Alga

55. Sel tumbuhan berbeza daripada sel haiwan kerana ia mempunyai.

A Klorofil C Bentuk yang tidak tetap
B Protoplasma D Nukleus

56. Rajah menunjukkan organisasi sel dalam badan manusia.

Sel → X → organ → sistem → manusia

Antara yang berikut, yang manakah tergolong dalam X?

A C

B D

57. Bagi organisma seperti ameba dan paramesium, semua aktiviti badan dijalankan oleh
A Banyak sel C Organ
B Tisu D Sel

58. Rajah di bawah menunjukkan struktur suatu sel akar bagi pokok keembung.

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

38
 Q P
R
S X
Apakah fungsi X?
A Mengawal aktiviti sel
B Mengawal masuk dan keluar bahan terlarut melarutnya
C Menjalankan fungsi fotosintesis
D Mengandungi sap sel yang teridiri daripada bahan terlarut yang menyimpan
garam mineral dan air

59. Rajah di bawah menunjukkan struktur suatu sel akar bagi pokok keembung.
Q P
R
S X
Bahagian manakah yang berlabel P, Q dan R yang dijumpai dalam ameba?

I P
II Q
III R

A I dan II
B I dan III
C II dan III
D I, II dan III

60. Ameba berbeza daripada chlamydomonas disebabkan ameba

A Ia mempunyai dinding sel
B Ia mempunyai sel haiwan
C Ia adalah organisma unisel
D Tidak mempunyai membran sel

61. Jadual di bawah menunjukkan organisma X dan Y, and ciri-ciri strukturnya.

Organisma Struktur
X Mempunyai kloroplas
Y Tidak mempunyai dinding sel

Antara berikut, yang manakah mewakili organisma X dan Y?

X Y
A Ameba Euglena
B Euglena Ameba
C Klamidomonas Yis
D Yis Paramesium

62. Kumpulan manakah terdiri daripada organisma unisel?

A Mukor, ameba, euglena
B Ameba, euglena, paramesium
C Klamidomonas, fern, yis
D Yis, fern, ameba

63. Rajah menunjukkan sel saraf.

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

39
 Antara yang berikut diletakkan dalam kumpulan yang sama seperti sel di atas
A Hati
B Tisu epitelium
C Sel darah putih
D Sistem penghadaman

64. Antara berikut, yang manakah menunjukkan urutan yang betul bagi organisasi sel?
A Sel → organ → sistem → tisu → organisma
B Sel → sistem → tisu → organ → organisma
C Sel → tisu → organ → sistem → organisma
D Sel → tisu → sistem → organ → organisma

65. Rajah di bawah menunjukkan organisma sel.

Q
R

Antara yang berikut dibentuk oleh P, Q, R dan S?

A Organisma
B Organ
C Tisu
D Sistem

66. Jadual menunjukkan maklumat dalam organisasi sel.

Maklumat
X Dua atau lebih tisu yang dikumpulkan untuk menjalankan fungsi yang tertentu [organ]
Y Sekumpulan sel yang sama berkumpul untuk menjalankan fungsi yang sama [tisu]
Z Beberapa jenis organ yang bekerjasama untuk menjalankan fungsi tertentu dalam proses hidup
Antara berikut, yang manakah diwakili oleh X, Y dan Z?
X Y Z
A organ Tisu Sistem
B Tisu Organ Sistem
C Organ Sistem Tisu
D Tisu Organ Sistem

67. Rajah di bawah menunjukkan hidra.

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

40
 Antara pernyataan berikut, yang manakah TIDAK BENAR tentang organisma di atas?
A Ia adalah organima multisel
B Ia adalah organisma yang kompleks
C Ia merupakan organisma unisel disebabkan oleh saiznya
D Ia merupakan haiwan

68. Rajah di bawah menunjukkan organisma yang diperiksa dibawah mikroksop?

Apakah organisma di atas?

A Paramesium C Ameba
B Spirogira D Yis

69. Ada sejenis sel yang tidak mempunyai vakuol atau dinding sel. Antara yang berikut, apakah jenis
sel itu?
A Sel daripada spirogira C Sel daripada akar tumbuhan
B Sel daripada pipi manusia D Sel daripada pucuk tumbuhan

70. Sebahagian sel terdiri daripada selulosa. Apakah fungsi selulosa dalam sel tumbuhan?
A Ia menghasilkan makanan sendiri C Ia menentukan bentuk sel
B Ia mengawal aktiviti sel D Ia mengawal masuk dan keluar
bahan terlarut melaluinya
71. Rajah di bawah menunjukkan struktur suatu sel.

Apakah fungsi struktur yang berlabel “X”?

A Ia menyerap cahaya semasa C Ia menyerap oksigen semasa
fotosintesis respirasi sel
B Ia mengawal aktiviti semua D Ia menyingkirkan bahan buangan
daripada sel

72. Rajah di bawah menunjukkan sel yang biasa dijumpai dalam manusia

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

41
 Apakah nama sel berkenaan?
A Sel darah putih C Sel darah merah
B Sel saraf D Sel pembiakan

73. Rajah di bawah menunjukkans sel yang biasa dijumpai dalam manusia.

Apakah nama sel berkenaan?

A Sel darah putih C Sel darah merah
B Sel saraf D Sel pembiakan

74. Rajah di bawah menunjukkan otak manusia

Antara berikut, yang manakah organ yang tergolong dalam sistem yang sama?
A Mata C Jantung
B Saraf tunjang D Ginjal

75. Antara berikut, yang manakah merupakan organ yang boleh dijumpai dalam sistem peredaran darah
manusia?
A Jantung, arteri, vena C Jantung, hati dan paru – paru
B Arteri, vena dan hati D Pankreas, hati dan arteri

76. Rajah di bawah menunjukkan organisasi sel.

A → B → C → D → organima

Antara A, B, C dan D, yang manakah terbentuk oleh sekumpulan tisu yang menjalankan fungsi
yang sama?

77. Perut (stomach) merupakan organ yang dibentuk daripada _______________________ yang
bekerjasama.
A Pelbagai tisu yang berbeza C Tisu yang sama jenis
B Pelbagai sistem yang berbeza D Sel yang sama jenis

78. Rajah menunjukkan dua struktur yang berbeza, X dan Y, yang dijumpai dalam badan manusia.

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

42
 X Y

Apakah organisasi sel yang diwakili X dan Y?

X Y
A Sel Organ
B Tisu Sistem
C Tisu Organ
D Organ Tisu

79. Jadual di bawah menunjukkan ciri-ciri bagi satu sel.

- Bentuk tetap
- Vakuol besar
- Berdinding sel

Antara berikut, yang manakah merupakan ciri lain bagi satu sel yang mempunyai sifat – sifat di
atas?
A Tidak mempunyai membran sel C Tidak bergerak balas terhadap cahaya
B Membuat makanan sendiri D Mempunyai lebih daripada satu nukleus

80. Organisma ini hidup di dalam kolam.

Antara berikut, yang manakan ciri organisma itu?

A Tidak mempunyai kloroplas
B Mempunyai bentuk yang tidak tetap
C Mempunyai dinding sel
D Tidak mempunyai vakuol

81. Rajah di bawah menunjukkan suatu organisasi sel.

Sel → X → Y → sistem → organisasi

Antara berikut, yang manakah tergolong dalam kumpulan X dan Y?

X Y
A Platlet Sel darah putih
Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan
43
 B Ginjal Ovum
C Perut Sperma
D Tisu epitelium peparu

82. Rajah menunjukkan pengelasan organisma.

Antara yang berikut, yang manakah mewakili P dan Q?

organisma

P Q

mukor spirogira Yis ameba

P Q
A Multisel Unisel
B Unisel Multisel
C Tidak berdinding sel Berdinding sel
D Bervakuol Tidak bervakuol

83. Rajah menunjukkan struktur sel tumbuhan. [PMR 2000]

C A

D B

Antara struktur berlabel A, B, C dan D, yang manakah tidak terdapat pada sel haiwan?

84. Rajah menunjukkan struktur satu sel. [PMR 2004]/ [PMR 2005]
C

Antara struktur A, B, C dan D, yang manakah berfungsi menyerap cahaya untuk fotosintesis?

85.

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

44
 Mukor ameba spirogira paramesium

Antara yang berikut, yang manakah mikroorganisma multisel?

A Mukor dan spirogira

B Paramesium dan ameba
C Mukor dan paramesium
D Ameba dan spirogira

86. Antara struktur berikut, yang manakah terdapat pada Euglena tetapi tidak terdapat pada
sel kulit manusia?
I Dinding sel
II kloroplas
III vakuol

A I dan II
B I dan III
C II dan III
D I, II dan III

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

Kertas 2 Bahagian A

1. (a) Rajah menunjukkan beberapa contoh organisasi sel dalam badan manusia.

(i) Antara yang berikut, yang manakah sel? Tandakan ( ) dalam petak yang disediakan.
(ii) Bulatkan perkataan dalam petak di bawah untuk menunjukkan dua contoh
lain bagi sel.

Sperma Perut Otak ovum

(b) Lukiskan garisan untuk memadankan setiap jenis sistem dengan fungsinya.

jantung hidung
trakea peparu
arteri
SISTEM
peparu ginjal
vena kulit
Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan
45

.
 Pundi
kencing

Menyingkirkan bahan Menyerap oksigen dan Mengangkut bahan –

FUNGSI
perkumuhan dari badan menyingkirkan karbon bahan seperti makanan,
dioksida dari badan oksigen, dan hasil
perkumuhan di dalam
badan

2. Rajah menunjukkan dua jenis sel hidupan.

T
R

Q : _______________________

Sel X : _________________ Sel Y : _________________

(a) Namakan sel X dan Y dalam ruangan yang disediakan dalam rajah di atas.
(b) P melindungi sel Y. Label P dalam rajah di atas.
(c) Tandakan “S” bagi struktur X yang menjalankan fungsi yang sama seperti Q dalam sel Y.
(d) Lukiskan garisan untuk menunjukkan padanan yang betul antara struktur dan fungsi.

Struktur Fungsi
Q Mengawal aktiviti sel

R Mengandungi klorofil

T Mengekalkan bentuk sel

3. Rajah menunjukkan empat organisma yang hidup dalam kotak.

(a) Perhatikan organisma pada rajah di atas. Berdasarkan pemerhatian anda, nyatakan satu cirri
bagi setiap organisma.
(b) Kelaskan organisma pada rajah di atas kepada dua kumpulan dan berdasarkan ciri-ciri sepunya.
Kumpulan 1
Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan
46
 Ameba, klamidomonas, spirogyra, paramesium

Ciri-ciri Kumpulan 1 Kumpulan 2

sepunya

Nama
organisma

4. Gambar di bawah menunjukkan mikroorganisma P, Q, R dan S.

P Q R S

(a) Kelaskan mikroorganisma P, Q, R dan S kepada dua kumpula. Namakan mikroorganisma yang
tergolong dalam setiap kumpulan berkenaan.
Kumpulan 1 : ______________________________________________________________

Mikroorganisma : ____________________________________________________________

Kumpulan 2 : ______________________________________________________________

Mikroorganisma : ____________________________________________________________

(b) Namakan satu contoh organisma unisel dan organisma multisel yang lain selain daripada P, Q,
R dan S.
Kumpulan 1 : ______________________________________________________________
Kumpulan 2 : ______________________________________________________________

(c) Kenapa P, Q, R dan S dikenali sebagai mikroorganisma?

____________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

47
5. Namakan sistem yang dibentuk oleh organ di bawah
(a) (b) (c)

___________________ ____________________ ___________________________

6. Rajah di bawah menunjukkan beberapa organisma. Labelkan dengan huruf “U” jika organisma unisel
dan “M” jika ia adalah organisma multisel dalam ruangan yang dibekalkan.

(a) (b) (c) (d)

7. Rajah di bawah menunjukkan pelbagai jenis sistem dalam badan manusia.

Labelkan setiap sistem berikut:
(a) ______________________ (e) ________________________ (i) ________________________

[sistem rangka manusia] [sistem limfa]

[sistem pernafasan/ respiratory]
(b)_______________________ (f)_________________________ (k)________________________

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

48
 [sistem peredaran] [sistem endokrin]
[sistem pencernaan]
(c)________________________ (g)_________________________

[sistem saraf] [sistem pembiakan]

(d) ________________________ (h)_________________________

[sistem perkumuhan] [sistem otot]

8. Isikan tempat kosong berdasarkan cirri-ciri organisma berikut:

Ameba Euglena
Hydra Paramesium
Spirogira yis

Ciri-ciri Organisma hidup

(a)organima multisel dalam bentuk filament panjang
(b) organisma berbentuk slipper
(c) organisma yang mudah berubah bentuk
(d)organisma unisel yang hijau
(e)organisma yang membiak melalui kaedah
pertunasan(budding)
(f)organisma multisel yang mempunyai dua lapisan
dinding sel

9. Rajah menunjukkan pengkhususan sel (specialised cells) dalam badan manusia

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

49
 K L
J
M

(a) Namakan sel J, K, L dan M.

(i) J : ________________________________
(ii) K : ________________________________
(iii) L : ________________________________
(iv) M : ________________________________

(b) Apakah fungsi sel L?

____________________________________________________________________

(c) Namakan organ yang dibentuk oleh sel M.

____________________________________________________________________

(d) Namakan sel saraf yang menghantar impuls.

____________________________________________________________________

(a) Namakan sel dalam

(i) Rajah 1
(ii) Rajah 2
(b) Label bahagian dalam Rajah 1 dan 2 untuk bahagian A ke F:
A: ___________________________
B: ___________________________
C:____________________________
D: _____________________________
Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan
50
 E:_____________________________
F:_____________________________

(c) F adalah organel yang sangat unik. Apakah fungsi F?

_________________________________________________________________________

(d) X adalah komponen penyimpanan makanan untuk sel tumbuhan. Apakah nama komponen ini?
_______________________________________________________________

Peta Konsep Bab 2

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

51
 Laman web penting :
[Pendekatan ICT]

Bab 2 Sel sebagai unit asas hidupan

52