Kertas soalan ini mengandungi dua bahagian: Bahagian A dan Bahagian B.

Jawab semua soalan dalam Bahagian A dan tiga soalan daripada Bahagian B.

1. Pernyataan berikut menerangkan tentang Tamadun Hwang Ho.

Tamadun Hwang Ho memberikan sumbangan penting kepada

peradaban dunia terumanya dalam bidang pertanian.

Senaraikan dua buah dinasti yang pernah memerintah Tamadun Hwang Ho. (2M)

Nyatakan sumbangan tamadun tersebut kepada peradaban manusia. (2M)

(a) Apakah kemajuan yang telah dicapai oleh tamadun tersebut dalam bidang pertanian? (2M)

(b) Pada pendapat anda, mengapakah sektor pertanian penting kepada kemajuan sesebuah tamadun? (2M)

(c) Negara Malaysia telah membangunkan sektor pertanian sejak merdeka hingga kini. Berdasarkan
pemerhatian anda apakah usaha –usaha yang telah dilakukan untuk membangunkan sector pertanian di
Negara kita? (2M)

(d) Berikan dua contoh Negara kota dalam Tamadun Hwang Ho. (2M)

1
Soalan 2 berdasarkan jadual di bawah.

Ahli Falsafah Karya

Plato X
Y Politik

2(a) Namakan ahli falsafah Y dan Karya X di atas. (2M)

(b) Ahli falsafah Y telah menerbitkan pelbagai bidang ilmu.Namakan dua bidang ilmu tersebut.(2M)

(c) Senaraikan 2 ahli falsafah Yunani yang terkenal dalam bidang sejarah .(2M)

(d)Pada pendapat anda, bagaimanakah usaha untuk melahirkan lebih ramai tokoh ilmuan

dalam sesebuah negara ? (4M)

2
3.
• Pelabuhan entrepot
• Pelabuhan ke
•
a
Kerajaan Maritim j
a Pelabuhan pembekal
a
n

Rajah di atas merujuk kepada peranan pelabuhan dalam kerajaan maritim.

(a) Nyatakan dua contoh pelabuhan pembekal.

i. _____________________________________ ii. _____________________________________

3
 [2 markah]

(b) Apakah peranan pelabuhan kerajaan?

i. _____________________________________ ii. _____________________________________

[2 markah]

(c) Senaraikan dua peranan pelabuhan entrepot.

i. __________________________________________________________________________________

ii. __________________________________________________________________________________

[2 markah]

(d) Mengapakah bahasa Melayu dikatakan sebagai bahasa lingua franca di Asia Tenggara?

_____________________________________________________________________________________
[1 markah]

(e) Apakah pengajaran yang dapat kita pelajari daripada masyarakat maritim?

i. __________________________________________________________________________________

ii. __________________________________________________________________________________

iii. __________________________________________________________________________________

[2 markah]

4.
Nabi Muhammad s.a.w. berketurunan bangsa Quraisy yang sangat dihormati oleh kabilah
Arab yang lain.

4
Pernyataan di atas menjelaskan kedudukan keluarga Nabi Muhammad s.a.w. dalam masyarakat Arab Jahiliah.
(a) i. Nabi Muhammad s.a.w. berasal daripada keturunan pemimpin Makkah yang terkenal, iaitu

__________________________________________________________________________________
[1 markah]

ii. Keturunan Nabi Muhammad s.a.w. sering dikaitkan dengan

__________________________________________________________________________________
[1 markah]

(b) Mengapakah keturunan Nabi Muhammad s.a.w. dihormati oleh masyarakat Arab Quraisy?

i. _____________________________________ ii. _____________________________________

[2 markah]

(c) Selain ibu baginda, Nabi Muhammad s.a.w. pernah dipelihara oleh beberapa orang. Senaraikan dua
daripada mereka.

i. _____________________________________ ii. _____________________________________

[2 markah]

(d) i. Siapakah yang meramalkan kerasulan Nabi Muhammad s.a.w.?

__________________________________________________________________________________
[1 markah]

ii. Apakah tindakan Abu Talib setelah mendengar ramalan tentang kerasulan Nabi Muhammad s.a.w.?

__________________________________________________________________________________
[1 markah]

(e) Mengapakah perniagaan Nabi Muhammad s.a.w. mendapat keuntungan yang berlipat ganda?

i. _____________________________________ ii. _____________________________________

[2 markah]

5
 Bahagian B
[60 markah]
Jawab tiga soalan sahaja

5. Tamadun Mesopotamia merupakan tamadun terawal di dunia.

(a) Jelaskan proses pembentukan Tamadun Mesopotamia.
[5 markah]
(b) Terangkan lima ciri Tamadun Mesopotamia.
[10 markah]
(c) Apakah teladan yang dapat dicontohi daripada kemajuan Tamadun Mesopotamia untuk kecemerlangan
negara Malaysia?
[5 markah]

6.

Konsep Tamadun

Pandangan Islam

Konsep tamadun boleh diperoleh melalui bahasa Arab dan juga pandangan Islam.

(a) Huraikan takrifan konsep tamadun menurut pandangan Islam dan bahasa Arab.
[6 markah]
(b) Jelaskan kepentingan peranan agama dan kepercayaan dalam membentuk tamadun manusia.
[9 markah]
(c) Pada pandangan anda, bagaimanakah kehidupan manusia sekiranya mematuhi nilai agama dan
kepercayaan?
[5 markah]

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

6
 ________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

7. Tamadun China telah menunjukkan peningkatan dalam bidang pendidikan, seni bina, dan falsafah.
(a) Terangkan bidang falsafah pada zaman Dinasti Han dan Dinasti Chin dalam Tamadun China.
[6 markah]
(b) Terangkan seni bina yang terdapat dalam Tamadun China.
[6 markah]
(c) Peperiksaan merupakan salah satu aspek yang penting dalam kehidupan masyarakat China.
Huraikan ciri-ciri peperiksaan awam China.
[8 markah]

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

7
 ________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

8.
• Sailendra - Jawa Tengah
• Angkor - Kemboja
• Sukhotai - Thailand

Senarai di atas merupakan contoh kerajaan agraria di Asia Tenggara.

(a) Jelaskan ciri-ciri kerajaan agraria.
[8 markah]
(b) Huraikan faktor-faktor yang membantu kerajaan agraria berupaya berkembang sebagai kerajaan pertanian
yang ulung di Asia Tenggara.
[7 markah]
(c) Dari pengetahuan sejarah anda, bagaimanakah kerajaan Angkor berjaya muncul sebagai kerajaan yang
kuat?
[5 markah]

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

8
 ________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

9.
• Funan
• Angkor

Senarai di atas merupakan kerajaan agraria yang terdapat di Asia Tenggara.

(a) Terangkan kegiatan ekonomi yang dijalankan penduduk kerajaan agraria.

[10 markah]
(b) Nyatakan lima faktor perkembangan kerajaan Angkor.
[5 markah]
(c) Pada pendapat anda, mengapakah Tasik Tonle Sap penting kepada kerajaan Angkor?
[5 markah]

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

9
 ________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

10.
Masyarakat Arab sebelum kerasulan Nabi Muhammad s.a.w. digelar sebagai masyarakat
Arab Jahiliah.

(a) Apakah yang dimaksudkan dengan konsep jahiliah?

[5 markah]
(b) Terangkan empat amalan kepercayaan dan keagamaan dalam masyarakat Arab Jahiliah.
[8 markah]
(c) Pada pendapat anda, mengapakah wujudnya semangat assabiah dalam masyarakat Arab Jahiliah?
[7 markah]

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

10
 ________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

11. (a) i. Mengapakah pada peringkat awal penyebaran dakwah Islamiah, masyarakat Arab Quraisy tidak
menunjukkan reaksi negatif?
[3 markah]

ii. Senaraikan lima sebab mengapa dakwah Islamiah dapat diterima orang ramai pada peringkat awal.
[5 markah]

(b) i. Apakah bentuk pemulauan yang dilakukan orang Arab Quraisy terhadap Nabi Muhammad s.a.w. dan
keluarga baginda?
[2 markah]

ii. Mengapakah pemulauan tersebut menemui kegagalan?

[3 markah]

(c) Nabi Muhammad s.a.w. merupakan seorang yang bijak dalam menyebarkan dakwah Islamiah.
Jelaskan tujuh bukti untuk menyokong pernyataan di atas.
[7 markah]

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

11
 ________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

SM RENDAH AGAMA JEMPOL Jawapan

SPM Sejarah Tingkatan 4,5 - Untitled Kertas 2

1. (a) Empayar

(b) i. Libya
ii. Assyria
iii. Yunani
iv. Kush
v. Parsi

12
 vi. Rom
[Pilih mana-mana 3]

(c) i. Ketua pendeta

ii. Pemilik tanah
iii. Ketua hakim
iv. Ketua pahlawan
[Pilih mana-mana 3]

(d) Wanita menjadi firaun/pemimpin/Firaun Hatsepshut

(e) i. Mencatat rekod aktiviti pertanian

ii. Merekod kutipan cukai
iii. Keagamaan dan amalan ritual kepercayaan
[Pilih mana-mana 2]
2.(a) i. Penaklukan
ii. Pembukaan kawasan baru
[Pilih mana-mana 1]

(b) i. – Parsi
– Mesir
– Turkistan
– Samarkand
– Laut Mediterranean
[Pilih mana-mana1]

ii. Campuran antara kebudayaan Yunani dan Parsi dengan kebudayaan Timur yang lain
[Pilih mana-mana 1]

iii – Syracuse
– Iskandariah
– Antioch
[Pilih mana-mana 1]

(c) i. Mewajibkan sistem pemerintahan warisan

ii – Britain
– Sepanyol
– Sungai Rhine
– Danube
– Laut Hitam
– Pergunungan Atlas
– Afrika Utara
– Macedonia
– Sebahagian Turki
– Palestine

13
 [Pilih mana-mana 1]

(d) Pasukan tentera yang besar

(e) i. Menyatukan seluruh kerajaan kecil di China

ii. Memerintah secara autokratik, iaitu tegas dan mutlak
iii. Menghapuskan kuasa golongan bangsawan
iv. Melantik gabenor dan panglima tentera untuk mentadbir
v. Membina Tembok Besar China untuk mempertahankan empayar China daripada
serangan orang gasar
[Pilih mana-mana 3]
3.(a) i. Jenderam Hilir
ii. Kuala Selingsing
iii. Kuala Berang
iv. Klang
[Pilih mana-mana 2]

(b) i. Tempat berdagang/tempat persinggahan pedagang

ii. Pusat pemerintahan
iii. Menjadi pelabuhan pembekal
[Pilih mana-mana 2]

(c) i. Menjalin hubungan dagangan dengan kerajaan besar seperti China dan India
ii. Pembekal hasil tempatan dan hasil kawasan takluknya kepada pedagang
antarabangsa
iii Membeli barangan daripada pedagang antarabangsa
iv. Mengedarkan barangan yang dibeli kepada pedagang yang datang dari pelabuhan
sekitar dan kawasan takluknya
v. Memperdagangkan hasil buminya seperti logam, hasil hutan dan laut serta hasil dari
kerajaan lain yang dibekalkan kepadanya
vi. Menjalankan perdagangan eksport dan import
vii. Menjadi tempat perdagangan pedagang antarabangsa
[Pilih mana-mana 2]

(d) i. Menjadi bahasa perhubungan

ii. Dituturkan secara meluas
iii. Digunakan dalam pelbagai urusan
iv. Dituturkan dalam urusan perdagangan
v. Terdapat pada tinggalan arkeologi
vi. Bahasa perhubungan antara pedagang
vii. Bahasa perantaraan/komunikasi
[Pilih mana-mana 1]

(e) i. Semangat meneroka dan berdagang dengan masyarakat di luar

ii. Mempunyai kemahiran membuat perahu dan kapal layar yang membolehkan mereka

14
 berdagang jauh
iii. Mengetahui kaedah untuk menuju ke sesuatu tempat berpandukan bintang di langit
iv. Mempunyai pelabuhan berkedudukan strategik
v. Pelabuhan dilengkapi dengan pelbagai kemudahan
vi. Orang Melayu merupakan pelaut, pedagang dan peneroka terunggul di Asia
Tenggara
[Pilih mana-mana 3]
4. (a) i. Qusai bin Kilab
ii. Hasyim

(b) i. Menguasai pentadbiran Makkah

ii. Menguasai Makkah, Kaabah dan Telaga Zamzam
iii. Bijak mentadbir Makkah
iv. Mahir dalam selok-belok perniagaan
[Pilih mana-mana 2]

(c) i. Halimatus Sa’diyah

ii. Abdul Muttalib
iii. Abu Talib
[Pilih mana-mana 2]

(d) i. Buhaira
ii. Membawa pulang Nabi Muhammad s.a.w. ke Makkah

(e) i. Kebijaksanaan
ii. Kelembutan tutur kata
iii. Menunjukkan sifat jujur
iv. Memberi layanan yang sewajarnya kepada pelanggan
v. Pedagang yang dihormati dan menjadi contoh kepada masyarakat
[Pilih mana-mana 2]
5.Ceraian (a)
F1 ... Pembentukan Tamadun Mesopotamia terbahagi kepada dua bahagian [1m]
F2 ... Bahagian utara bandar Baghdad [1m]
F3 ... Bahagian selatan bandar Baghdad [1m]
F4 ... Bahagian utara bandar Baghdad meliputi kawasan pertengahan Sungai Tigris hingga
ke utara [1m]
F5 ... Bahagian selatan merangkumi kawasan Sungai Tigris dan Sungai Euphrates [1m]
F6 ... Pembentukan Tamadun Sumeria bermula di Sumer [1m]
F7 ... Orang Sumeria membina petempatan [1m]
F8 ... Menjalankan aktiviti pertanian dengan membina sistem pengairan [1m]
F9 ... Perkembangan aktiviti pertanian menghasilkan makanan untuk menampung
keperluan penduduk [1m]
F10 ... Petempatan awal berbentuk perkampungan [1m]
F11 ... Perkembangan kampung membawa kepada kemunculan bandar/negara kota [1m]

15
F12 ... Negara kota terletak di sepanjang sungai dan terusan [1m]
[Maksimum: 5 markah]

Ceraian (b)
F1 ... Kemunculan negara kota [1m]
H1a ... Terbahagi kepada bahagian utama [1m]
H1b ... Setiap negara kota mempunyai kubu pertahanan dengan pelbagai bentuk pintu
gerbang [1m]
H1c ... Di dalam kota terdapat istana/rumah kediaman/rumah ibadat/rumah kedai/pasar
[1m]
H1d ... Mempunyai jalan yang lurus dan lebar [1m]
H1e ... Pusat kota ialah rumah ibadat [1m]
H1f ... Setiap negara kota mempunyai unit politik/agama tersendiri [1m]
F2 ... Organisasi sosial [1m]
H2a ... Terdiri daripada golongan pemerintah dan golongan rakyat [1m]
H2b ... Golongan pemerintah terdiri daripada raja/ketua pendeta/ketua tentera/orang
bangsawan [1m]
H2c ... Golongan rakyat terbahagi kepada rakyat bebas dan hamba [1m]
F3 ... Sistem pemerintahan [1m]
H3a ... Berbentuk teokrasi [1m]
H3b ... Raja dianggap sebagai Tuhan/wakil Tuhan [1m]
H3c ... Rakyat tidak menyembah raja [1m]
H3d ... Raja sebagai ketua pentadbir/ketua agama/ketua pendeta [1m]
F4 ... Pengkhususan pekerjaan [1m]
H4a ... Menjadi peniaga/pedagang/artisan [1m]
H4b ... Terdapat pengusaha/pembuat tekstil/barang tembikar [1m]
H4c ... Menjadi tukang rumah [1m]
H4d ... Berkhidmat sebagai tentera [1m]
F5 ... Sistem tulisan [1m]
H5a ... Bentuk tulisan bergambar [1m]
H5b ... Berkembang kepada tulisan berbentuk simbol [1m]
H5c ... Tulisan pada tanah liat berbentuk pepaku/cuneiform [1m]
[Maksimum: 10 markah]

Ceraian (c)
F1 ... Usaha yang gigih [1m]
F2 ... Keyakinan diri yang tinggi [1m]
F3 ... Kewibawaan pemimpin [1m]
F4 ... Kepentingan memelihara warisan bangsa [1m]
F5 ... Usaha pemimpin yang menekankan ilmu pengetahuan [1m]
F6 ... Kehidupan yang aman [1m]
F7 ... Memelihara keamanan melalui undang-undang [1m]
F8 ... Bersikap cekal [1m]
F9 ... Bertindak secara inovatif [1m]
[Terima mana-mana jawapan lain yang munasabah]

16
 [Maksimum: 5 markah]
6.Ceraian (a)
F1 … Perkataan tamadun berasal daripada bahasa Arab iaitu mudum, madain dan madana.
[1m]
F2 … Madana memberi dua maksud iaitu tinggi budi bahasa [1m]
F3 … dan pembukaan bandar [1m]
F4 … Mengikut pandangan Islam, tamadun mestilah merangkumi pembangunan lahiriah
dan rohaniah. [1m]
F5 … Islam menekankan pembangunan lahiriah dan rohaniah [1m]
F6 … Kedua-dua unsur ini penting untuk mengukur tahap ketamadunan sesebuah
masyarakat [1m]
[Maksimum: 6 markah]

Ceraian (b)
F1 … Agama dan kepercayaan amat berkait rapat dengan pengiktirafan terhadap golongan
pemerintah, [1m]
F2 … pembahagian sosial masyarakat, perkembangan ilmu pengetahuan, kesenian dan
pembinaan dalam proses pembentukan tamadun [1m]
F3 … Apabila manusia mencuba untuk memahami dan menyesuaikan kehidupannya
dengan alam sekeliling itu menandakan kemunculan tamadun [1m]
F4 … Bagi sesetengah tamadun, alam sekitar seperti pokok, batu, matahari dan laut
dipercayai mempunyai semangat [1m]
F5 … Harus dihormati demi menjaga keamanan dan kemakmuran hidup [1m]
F6 … Manusia pada peringkat awal pembentukan tamadun awal manusia mempercayai
terdapat kuasa ghaib yang menguasai alam sekelilingnya [1m]
F7 … Kepercayaan ini dikenal sebagai animisme [1m]
F8 … Secara evolusi, kepercayaan animisme akhirnya telah bertukar menjadi agama [1m]
F9 … Masyarakat dalam tamadun awal mempunyai agama politeisme [1m]
F10 … Bermaksud penyembahan terhadap lebih daripada satu tuhan [1m]
[Maksimum: 9 markah]

Ceraian (c)
F1 … Ada garis panduan dalam kehidupan [1m]
F2 … Masyarakat akan hidup dengan aman dan tenteram [1m]
F3 … Manusia mempunyai nilai kesabaran yang tinggi [1m]
F4 … Pandai menghormati orang lain [1m]
F5 … Manusia hidup penuh dengan matlamat [1m]
[Maksimum: 5 markah]
7.Ceraian (a)
F1 … Memberi penekanan kepada hal berkaitan manusia [1m]
H1a … Iaitu hubungan manusia dengan manusia lain [1m]
F2 … Lao Tze [1m]
F3 … Mo Tzu [1m]
H3a … Dikenal sebagai Motze atau Mencius [1m]

17
H3b …Mo Tzu menolak beberapa ajaran Confucianisme [1m]
H3c …Beliau memikirkan cara hendak melahirkan masyarakat dan politik yang baik [1m]
H3d …Mo Tzu berpendapat manusia adalah berakhlak baik dan menjadi sebaliknya kerana
pengaruh alam sekitar [1m]
F4 … Kung-Fu Tze (Confucius) [1m]
H4a … Berasaskan ajaran Confucianisme [1m]
H4b …Menekankan keperimanusiaan dan maruah diri [1m]
H4c …Mengutamakan kesopanan dan kesusilaan [1m]
H4d …Menggalakkan hubungan baik sesama manusia [1m]
H4e … Confucianisme dijadikan sebagai agama rasmi Empayar Han [1m]
H4f …Karya Confucianisme menjadi bahan kajian utama di sekolah dan menjadi asas
peperiksaan perkhidmatan awam dalam memilih pegawai [1m]
H4g …Pengaruh Confucianisme mewujudkan kumpulan cerdik pandai yang sangat
berpengaruh dalam bidang pentadbiran [1m]
F5 … Sun Tzu [1m]
H5a … Falsafah peperangan dihasilkan oleh Sun Tzu [1m]
H5b …Beliau mengarang buku mengenai strategi peperangan, iaitu The Art Of War yang
menjadi rujukan dan pedoman dalam menghadapi peperangan dan kajian oleh akademi
ketenteraan seluruh dunia [1m]
F6 … Taoisme Lao Tzu [1m]
H6a … Menegaskan konsep keperluan menjaga keharmonian antara manusia dengan alam
dan masyarakat [1m]
F7 … Legalisme (Dinasti Chin) [1m]
H7a … Diperkenalkan oleh Han Fei Tzu [1m]
H7b …Menyarankan bahawa undangundang yang tegas perlu untuk mendisiplinkan rakyat
[1m]
H7c …Percaya bahawa hanya undangundang yang tegas dapat mewujudkan nilai baik dan
ketertiban masyarakat [1m]
[Maksimum: 6 markah]

Ceraian (b)
F1 … Seni bina China mempunyai pelbagai jenis pintu gerbang, tembok, dan jambatan
[1m]
F2 … Tembok Besar China [1m]
H2a … Dibina untuk pertahanan [1m]
F3 … Pembinaan tembok [1m]
H3a … Tembok batu dibina di bandar China purba seperti Changan, Anyang, dan Loyang
[1m]
H3b …Tembok di kawasan bandar lain diperbuat daripada tanah liat dan batu-bata [1m]
H3c …Di kampung, tembok-tembok dibina, termasuk daripada tanah lumpur [1m]
H3d … Setiap tembok mempunyai pintu gerbang yang dikelilingi parit besar dan menara
tinggi [1m]
H3e … Kawasan di dalam tembok ini menempatkan kediaman maharaja [1m]
F4 … Kota Larangan [1m]
H4a … Sebuah istana maharaja yang mempunyai banyak dewan dan taman [1m]

18
 H4b …Dewan berfungsi sebagai balai penghadapan, keraian, perjumpaan dan hukuman
[1m]
F5 … Kuil [1m]
H5a … Bagi kuil-kuil yang besar, terdiri daripada beberapa buah bangunan [1m]
H5b …Merangkumi tempat tinggal, ruang tetamu dan pusat pemujaan [1m]
F6 … Pagoda [1m]
H6a … Pagoda berbentuk meninggi sehingga 15 tingkat [1m]
H6b …Pagoda mempunyai bentuk oktagon atau segiempat sama tetapi bentuk ini tidak
tetap bergantung pada tempat didirikan [1m]
[Maksimum: 6 markah]

Ceraian (c)
F1 … Terdiri daripada tiga tahap [1m]
F2 … Tahap pertama (Hsiu Tai) [1m]
H2a … Setaraf dengan ijazah pertama [1m]
H2b … Dijalankan di daerah [1m]
H2c …Diadakan dua kali dalam tempoh tiga tahun [1m]
H2d …Mereka yang lulus berpeluang menjadi pegawai kerajaan [1m]
F3 … Tahap kedua (Chun-Jen) [1m]
H3a … Setaraf dengan sarjana [1m]
H3b …Dijalankan di ibu kota daerah [1m]
H3c …Dijalankan 3 tahun sekali [1m]
F4 … Tahap ketiga (Chin Shih) [1m]
H4a … Setaraf dengan Doktor Falsafah [1m]
H4b …Diadakan di ibu kota empayar yang bertempat di istana, iaitu di hadapan maharaja
[1m]
H4c … Diadakan tiga tahun sekali [1m]
H4d …Mereka yang lulus layak menjadi pendidik [1m]
F5 … Peperiksaan awam dikendalikan dengan ketat [1m]
F6 … Mereka yang didapati meniru akan dikenakan hukuman mati [1m]
F7 … Pemeriksa akan dikurung sebelum tiba hari peperiksaan untuk memastikan tidak
berlaku penipuan [1m]
F8 … Calon ditempatkan di dalam bilik dengan disediakan makanan [1m]
F9 … Calon dikurung selama tiga hari untuk menulis jawapan [1m]
[Maksimum: 8 markah]
8.Ceraian (a)
F1 … Terbentuk di kawasan pertanian yang subur, [1m]
C1a … Contoh kerajaan ialah Kerajaan Dvaraviti di Lembah Sungai Chao Phraya dan
Sungai Irrawaddy, [1m]
C1b … Kerajaan Sungai Merah (Vietnam), [1m]
C1c … Kerajaan Sungai Mekong (Kemboja, Laos, dan Vietnam) [1m]
F2 … Ada juga kerajaan agraria yang terbentuk di kawaan pedalaman, [1m]
H2a … di kawasan berbukit, [1m]
H2b …atau di lereng tanah gunung berapi [1m]
C2a … Misalnya kerajaan Taruma di Tanah Tinggi Dieng (Indonesia) [1m]

19
 F3 … Menanam padi sawah di kawasan tanah pamah, khususnya lembah sungai dan
sekitar tasik [1m]
F4 … Menanam padi huma di kawasan tanah tinggi atau bukit dengan membuat teres dan
relung [1m]
F5 … Menanam buah-buahan, sayursayuran, dan rempah-ratus [1m]
F6 … Mengutip hasil hutan [1m]
C6a … seperti kayu gaharu, kayu cendana, kapur barus, gading, tanduk, damar, rotan, dan
buahbuahan [1m]
F7 … Mengumpul sarang burung dari gua [1m]
F8 … Menangkap ikan di sungai, tasik, sawah dan paya [1m]
F9 … Menternak binatang seperti lembu, kambing, ayam, dan kerbau [1m]
F10 … Hasil pertanian, hasil hutan, ikan dan binatang ternakan yang berlebihan
didagangkan kepada penduduk yang memerlukan secara barter [1m]
F11 … Sistem pengairan dibina untuk keperluan pertanian [1m]
F12 … Raja terlibat dalam pembinaan sistem pengairan dan bertanggungjawab
menguruskannya [1m]
F13 … Mendapat sumber air dari Sungai Mekong dan Tasik Tonle Sap [1m]
F14 … Pembinaan sistem pengairan yang baik menjadi salah satu faktor perkembangan
kerajaan agraria [1m]
F15 … Kerajaan Kedah Tua di Sungai Merbok dan Sungai Muda [1m]
[Maksimum: 8 markah]

Ceraian (b)
F1 … Tanah pertanian yang subur [1m]
F2 … Iklim yang panas dan lembap sepanjang tahun [1m]
F3 … Bekalan air yang mencukupi [1m]
F4 … Sistem pengairan yang baik[1m]
F5 … Raja berusaha untuk membina sistem pengairan [1m]
F6 … Raja bertanggungjawab untuk menguruskan sistem pengairan [1m]
F7 … Sistem pengangkutan yang baik [1m]
F8 … Bekalan sumber ikan dari sungai dan tasik [1m]
[Maksimum: 7 markah]

Ceraian (c)
F1 … Kedudukan berhampiran Tonle Sap [1m]
F2 … Tanah yang subur [1m]
F3 … Iklim panas dan lembab sepanjang tahun sesuai untuk tanaman padi [1m]
F4 … Bergantung kepada sumber ikan air tawar yang diperoleh dari Tasik Tonle Sap [1m]
F5 … Punca bekalan air minuman dan mengairi kawasan sawah [1m]
F6 … Berupaya menampung keperluan makanan [1m]
[Maksimum: 5 markah]
9.Ceraian (a)
F1 … Menanam padi sawah [1m]
H1a … Merupakan tanaman utama[1m]
H1b …Terdapat bekalan air yang mencukupi [1m]

20
H1c … Padi diusahakan semenjak Zaman Neolitik lagi [1m]
H1d …Berdasarkan jumpaan sekam dan bijian padi di beberapa tapak arkeologi seperti di
Ban Kao dan Spirit Cave (Thailand) [1m]
F2 … Menanam padi huma [1m]
H2a … Ditanam di kawasan tanah tinggi atau bukit yang kurang mendapat bekalan air
[1m]
H2b … Dibuat lereng dan relung [1m]
F3 … Menanam tanaman sampingan [1m]
H3a … Ditanam jagung, pisang, keledek dan sayur-sayuran [1m]
F4 … Menghasilkan rempah [1m]
H4a … Cengkih dan lada hitam [1m]
F5 … Mengutip hasil hutan [1m]
H5a … Kayu gaharu, kapur barus, tanduk, gading, damar, kayu cendana dan buah-buahan
[1m]
F6 …Mengambil sarang burung [1m]
H6a … Dari gua [1m]
H6b … Untuk perdagangan [1m]
F7 … Menangkap ikan [1m]
H7a … Di sawah, paya dan sungai [1m]
F8 … Mengambil kulit kura-kura [1m]
F9 … Menternak binatang [1m]
H9a … Lembu, kerbau, kambing dan ayam [1m]
[Maksimum: 10 markah]

Ceraian (b)
F1 … Kedudukannya yang berhampiran dengan Tasik Tonle Sap [1m]
F2 … Tasik Tonle Sap menjadi punca air utama untuk mengairi sawah dan punca bekalan
air minuman [1m]
F3 … Tanah yang subur [1m]
F4 … Mempunyai iklim panas lembab sepanjang tahun yang sesuai untuk pertanian
khususnya penanaman padi [1m]
F5 … Berupaya menampung keperluan makanan bagi penduduk yang besar [1m]
F6 … Mempunyai sumber ikan air tawar dari Tasik Tonle Sap [1m]
[Maksimum: 5 markah]

Ceraian (c)
F1 … Membekalkan sumber air minuman [1m]
F2 … Kawasan sekitar Tasik Tonle Sap akan menjadi kawasan pertanian yang subur
disebabkan mendapan lumpur yang subur [1m]
F3 … Membekalkan sumber protein seperti ikan kepada penduduk sekitar [1m]
F4 … Air dari Tasik Tonle Sap dapat disalirkan ke kawasan penanaman padi menggunakan
terusan dan sistem pengairan [1m]
F5 … Tonle Sap menyediakan bekalan beras yang mencukupi untuk penduduk Angkor dan
mengembangkan peranan Kerajaan Angkor [1m]
F6 … Tasik Tonle Sap merupakan sistem kawalan banjir yang sistematik [1m]

21
 F7 … Tasik Tonle Sap menjadi alat perhubungan dan pengangkutan utama [1m]
[Maksimum: 5 markah]
10.Ceraian (a)
F1 … Jahiliah berasal daripada perkataan Arab, jahala [1m]
H1a … Bermaksud jahil dan tidak mengetahui atau tidak mempunyai ilmu pengetahuan
[1m]
F2 … Masyarakat yang hidup di Semenanjung Tanah Arab selepas runtuhnya Empangan
Maarib di Sabak sehingga turunnya wahyu Allah kepada Nabi Muhammad s.a.w. [1m]
F3 … Jangka masa Zaman Jahiliah adalah lebih kurang 310 tahun, iaitu dari tahun 300M
hingga 610M [1m]
F4 … Masyarakat jahiliah tidak menerima kebenaran dan tidak mengikut ajaran para nabi
dan rasul sebelumnya seperti Nabi Ibrahim, Nabi Sulaiman, Nabi Ismail, Nabi Musa dan
Nabi Isa.
F5 … Zaman Jahiliah dianggap sebagai zaman kegelapan kerana masyarakatnya tidak
menyembah Allah Yang Maha Esa tetapi menyembah berhala dan mempercayai animisme
[1m]
F6 … Masyarakat jahiliah adalah kucar-kacir kerana tidak mempunyai nabi atau rasul dan
kitab suci yang menjadi petunjuk dalam kehidupan [1m]
F7 … Akhlak masyarakat Jahiliah adalah rendah seperti bersifat kejam, angkuh, degil dan
kejam [1m]
[Maksimum: 5 markah]

Ceraian (b)
F1 … Agama Wathani [1m]
H1a … Menyembah berhala [1m]
F2 … Animisme [1m]
H2a … Memuja alam seperti pokok [1m]
F3 … Samawi [1m]
H3a … Menganuti agama Kristian, Yahudi dan Hanif [1m]
C3a … Agama Hanif disampaikan oleh Nabi Ibrahim a.s dan Nabi Ismail a.s.. Penganut
agama ini digelar Hunafa. [1m]
C3b … Pengikut ajaran ini pada zaman sebelum kerasulan Nabi Muhammad s.a.w. ialah
Waraqah bin Naufal, Uthman bin Huwairith, Abdullah bin Jahsh dan Umaiyah bin Abi
Salt. [1m]
C3c … Setelah kira-kira 3500 tahun, penganut agama Hanif melupakan ajaran ini secara
beransuransur. [1m]
C3d … Terdapat penganutnya mencampur adukkan ajaran agama Hanif dengan amalan
tradisi masyarakat Arab Jahiliah [1m]
F4 … Kepercayaan [1m]
H4a … Mempercayai perkara karut dan tahyul (khurafat) [1m]
H4b … Menilik nasib [1m]
H4c …Sihir [1m]
H4d …Mempercayai roh orang mati menjadi burung [1m]
H4e … Mempercayai perjalanan yang ingin dilakukan oleh seseorang mestilah
berpandukan arah burung [1m]

22
 H4f …Mempercayai pemakaian cincin perak dan tembaga menjadikan seseorang itu kuat
[1m]
[Maksimum: 8 markah]

Ceraian (c)
F1 … Mengamalkan sistem kabilah [1m]
F2 … Semangat kesukuan yang melampau [1m]
F3 … Berpuak-puak dan saling bermusuhan [1m]
F4 … Struktur sistem kabilah yang berasaskan keturunan [1m]
F5 … Setiap puak tinggal dalam kelompok masing-masing [1m]
F6 … Terikat kepada peraturan yang ditetapkan kabilah [1m]
F7 … Mempunyai identiti tersendiri [1m]
F8 … Keadaan geografi dan suasana tempat tinggal yang panas dan kering-kontang [1m]
F9 … Terpaksa mengatasi masalah yang dihadapi secara bersama untuk meneruskan
kehidupan [1m]
F10 … Tinggal dalam sesebuah kawasan [1m]
F11 … Sesebuah kabilah terdiri daripada suku tertentu [1m]
F12 … Taasub dan fanatik terhadap suku masing-masing [1m]
[Maksimum: 7 markah]
11.Ceraian (a) i.
F1 … Hanya melibatkan keluarga Nabi Muhammad s.a.w. [1m]
F2 … Tidak mahu mencampuri urusan dalaman keluarga Nabi Muhammad s.a.w. [1m]
F3 … Tidak menyangka seruan itu akan disambut oleh sebahagian masyarakat Arab
Quraisy [1m]
[Maksimum: 3 markah]

Ceraian (a) ii.

F1 … Ketinggian akhlak Nabi Muhammad s.a.w. [1m]
F2 … Kejujuran para sahabat [1m]
F3 … Kemurnian ajaran Islam [1m]
F4 … Konsep persamaan taraf yang dianjurkan oleh Islam [1m]
F5 … Kebijaksanaan Nabi Muhammad s.a.w. berdakwah [1m]
F6 … Nabi berdakwah secara lemah lembut dan berhikmah [1m]
F7 … Tidak memaksa orang ramai memeluk Islam [1m]
F8 … Memujuk dengan menggunakan akal yang dianugerahi Allah [1m]
F9 … Sifat dan keperibadian Nabi Muhammad s.a.w. yang terpuji [1m]
F10 … Pembaharuan yang diperkenalkan oleh Islam [1m]
F11 … Pendekatan baginda menyebarkan Islam [1m]
[Maksimum: 5 markah]

Ceraian (b) i
F1 … Tidak menjalankan aktiviti jual beli dengan keluarga Nabi Muhammad s.a.w. [1m]
F2 … Tidak memberikan sebarang pertolongan kepada keluarga Nabi Muhammad s.a.w.
[1m]
F3 … Tidak berkahwin dengan anggota keluarga baginda [1m]

23
[Maksimum: 2 markah]

Ceraian (b) ii.

F1 … Bapa saudara Nabi, Abu Talib sentiasa melindungi dan membantu baginda [1m]
F2 … Terdapat orang Quraisy yang tidak mematuhi peraturan pemulauan dengan
memberikan bantuan kepada orang Islam [1m]
F3 … Golongan Islam yang berkemampuan membantu orang yang kurang berada [1m]
F4 … Siti Khadijah mengorbankan dan menyerahkan kesemua hartanya dalam membantu
perjuangan Islam [1m]
F5 … Pengorbanan Khadijah diteruskan oleh Aisyah, Ummu Salamah [1m]
[Maksimum: 3 markah]

Ceraian (c)
F1 … Penyebaran Islam di Makkah dilakukan secara berperingkatperingkat [1m]
H1a … Pada mulanya, secara rahsia dan kemudiannya secara terbuka [1m]
F2 … Berdakwah secara lemah lembut dan berhikmah [1m]
H2a … Tidak memaksa orang ramai memeluk Islam [1m]
H2b …Memujuk mereka dengan menggunakan akal yang dianugerahi Allah [1m]
F3 … Membandingkan antara nilai akhlak masyarakat Arab Jahiliah dengan nilai akhlak
yang disaran oleh Islam [1m]
F4 … Membacakan ayat al-Quran untuk menjawab pertanyaan para sahabat [1m]
F5 … Menanamkan keimanan yang kuat kepada pengikutnya [1m]
F6 … Menyatakan harta bukan ukuran tetapi kesabaran dan pengorbanan yang
diutamakan [1m]
F7 … Nabi memberi penerangan [1m]
F8 … Menunjukkan teladan baik seperti berakhlak mulia, kuat mental, fizikal dan
rohaniah [1m]
[Maksimum: 7 markah]

24