310

ใบความรู้ที่ 1
เรื่อง สื่ออินเทอร์เน็ตภัยเงียบการใช้กัญชาและกัญชงเป็นยา

วัตถุประสงค์
กกกกกกก1. เพื่อให้มีความรู้ ความเข้าใจสื่ออินเทอร์เน็ตภัยเงียบการใช้กัญชาและกัญชงเป็นยา
กกกกกกก2. เพื่อให้มีทักษะการแสวงหาความรู้ และทักษะการคิดวิเคราะห์ข้อมูลสื่ออินเทอร์เน็ต
ภัยเงียบการใช้กัญชาและกัญชงเป็นยา
3. เพื่อให้ตระหนักถึงการรับรู้ข้อมูลจากสื่ออินเทอร์เน็ต ภัยเงียบการใช้กัญชาและกัญชง
เป็นยา

เนื้อหา
กกกกกกกปัจจุบันจะเห็นคนจานวนมากมีโอกาสใช้เครื่องมือออนไลน์ในการเปลี่ยนแปลงตนเองให้
กลายเป็น “สื่อ” ในการเผยแพร่ข้อมูล ความคิด ข้อคิดเห็นต่าง ๆ โดยมีผู้ชมบนโลกออนไลน์จานวน
มาก สามารถเข้ามาเยี่ยมชมและแสดงความคิดเห็น แลกเปลี่ยนได้ บ้างเข้ามากดไลท์ หรือกดแชร์
ให้เป็นกาลังใจหรือเป็นเครื่องวัดระดับความนิยมของแต่ละเนื้อหานั้น ๆ แต่สื่อในวันนี้ ควรทาหน้าที่
อะไรและมีบทบาทอะไรบ้างในสังคม
กกกกกกกการเปิดพื้นที่ออนไลน์แบบอิสระนั้น ทาให้หลาย ๆ คนมีโอกาสได้แสดงความคิดสร้างสรรค์
ได้มีช่องทางเผยแพร่สิ่งที่สื่อทั่วไปอาจจะไม่สนใจหรือไม่มีเวลาเพียงพอที่จะนาเสนอได้ ซึ่งถ้ามองอย่าง
นั้นก็คงเป็นเรื่องที่ดี แต่ในทางกลับกันจะพบว่ามีการใช้สื่อในทางที่ไม่ดีไปพร้อม ๆ กัน การเปิดเพจ
ที่ใช้ข้อความชักจูง เชิญชวน แสดงความคิดเห็นเพื่อสร้างผลประโยชน์ต่าง ๆ ทั้งทางตรงและทางอ้อม
วั น ที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ.2562 นายวิ ทั ศ น์ เตชะบุ ญ อธิ บ ดี ก รมกิ จ การเด็ ก และเยาวชน (ดย.)
กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) กล่าวในพิธีเปิดอบรมเชิงปฏิบัติ ก าร
“รู้เท่าทัน เสริมพลังเครือข่าย ปกป้องคุ้มครองเด็กและเยาวชนพ้นภัยออนไลน์ ” ที่โรงแรมบางกอก
พาเลส กรุงเทพมหานคร ว่า “ความรุนแรงหลากหลายรูปแบบที่เกิดขึ้นในปัจจุบันจานวนมากมาจาก
สื่อออนไลน์ ซึ่งเป็นภัยเงียบที่สร้างความสูญเสียและผลกระทบมากมาย โดยเฉพาะกับเด็กและเยาวชน
ข้อมูลการสารวจจากกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม พบว่าเด็กไทยมีโอกาสเสี่ยงจากภัยสื่อ
ออนไลน์ถึงร้อยละ 60 สูงกว่าค่าเฉลี่ยโลกซึ่งอยู่ที่ร้อยละ 56 ทั้งยังพบว่าเด็กไทยใช้อินเทอร์เน็ตเฉลี่ย
35 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ สูงกว่าค่าเฉลี่ยโลกถึง 3 ชั่วโมง จึงเป็นหน้าที่ของทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องต้องร่วมกัน
ป้องกันและแก้ปัญหา โดยเฉพาะการสร้างการรู้เท่าทันสื่อ ไม่ให้ตกเป็นเหยื่อสื่อที่เป็นภัยคุกคาม”
 311

กกกกกกกโลกของเครือข่ายสังคมออนไลน์ ก็ไม่ต่างจากโลกความเป็นจริง ที่มีทั้ง “คนดี” “คนร้าย”

“ตัวจริง” “ตัวปลอม” ปะปนกันไป แต่ที่น่าวิตกกว่าโลกความเป็นจริง คือ เรื่องราวบนโลกสังคม
ออนไลน์ แพร่ ก ระจายไปได้ เ ร็ ว มาก และหยุ ด ยากด้ ว ย บางคนใช้ สื่ อ สั ง คมออนไลน์ อย่ า ง
รู้เท่าไม่ถึงการณ์ หรือ คาดไม่ถึงว่าจะเกิดผลเสียหายตามมา อย่างกรณีที่มีข่าวลือที่สร้างความเสียหาย
แก่ผู้อื่น และมีการส่งต่อให้เพื่อน ๆ หลังจากนั้นไม่นานผู้เผยแพร่ข้อความได้ถูกตารวจจับกุมข้อหา
กระทาความผิดตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทาความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ.2550 และมี
ตัวอย่างข่าวลักษณะแบบนี้อยู่หลายกรณี จึงปฏิเสธไม่ได้ว่าเมื่อเป็น “สังคม” ก็ต้องมีกฎระเบียบ มีข้อ
ควรปฏิบัติไม่ว่าจะเป็นสังคมบน “โลกออนไลน์ ” หรือ “โลกความเป็นจริง ” จึงขอกล่าวถึงข้อควร
ปฏิบัติและควรระวังในการใช้เครือข่ายสังคมออนไลน์ ดังนี้
กกกกกกก1. พึงตระหนักเสมอว่าการโพสต์ข้อความ หรือแสดงความคิดเห็นเผยแพร่บนสื่ อสั ง คม
ออนไลน์ เป็นข้อความที่สามารถเข้าถึงได้โดยสาธารณะ ดังนั้นผู้เผยแพร่ต้องรับผิดชอบ ทั้งด้านสังคม
และกฎหมาย
กกกกกกก2. อย่าเปิดเผยข้อมูลส่วนตัวมากเกินไป บนสื่อสังคมออนไลน์ รวมถึงข้อมูลทางการเงิน
เพราะการเปิดเผยข้อมูลส่วนตัวมากเท่าไหร่ ภัยร้ายก็จะเข้าใกล้ตัวเรามากขึ้นเท่านั้น การระบุ วัน
เดือน ปีเกิด จะทาให้มิจฉาชีพทราบถึงอายุ หากเป็นเด็ก หรือวัยรุ่น จะยิ่งเป็นเป้าหมายเพราะล่อลวง
ได้ง่าย
กกกกกกก3. ไม่ควรโพสต์ข้อความ ที่ชี้ชวนให้มิจฉาชีพรับรู้ความเคลื่อนไหวส่วนตัวของเราตลอด เช่น
บอกสถานะว่าไม่อยู่บ้าน หรือเดินทางไปที่ไหน ขับรถอะไร ซึ่งทาให้ผู้ไม่หวังดีวางแผนมาทาร้าย หรือ
วางแผนขโมยทรัพย์สินเราได้
กกกกกกก4. ใช้ความระมัดระวังอย่างยิ่งในการโพสต์ หรือ เผยแพร่ ส่งต่อ ข้อความ รูปภาพ วีดิโอ
ที่อาจทาให้ผู้อื่นเสียหาย เช่น ภาพหลุด คลิปหลุด หรือ โพสต์รูปภาพที่สื่อถึงอบายมุขต่าง ๆ และไม่
ควรใช้ถ้อยคาหยาบคาย ถ้อยคาลามก อนาจาร ดูหมิ่น ส่อเสียด เสียดสี ให้ร้ายผู้อื่นในทางเสียหาย
หรือสร้างความแตกแยกในสังคม
กกกกกกก5. พึงระมัดระวังอย่างยิ่งที่จะไว้ใจหรือเชื่อใจคน ที่รู้จักผ่านอินเทอร์เน็ต ในการแลกเปลี่ยน
ข้อมูลส่วนตัว เช่น ชื่อ อีเมล หมายเลขโทรศัพท์ ที่อยู่ หรือชื่อสถานศึกษา เพราะอาจถูกหลอกลวง
หรือล่อลวงไปทาอันตรายได้
กกกกกกก6. ให้ ร ะมัดระวังการเช็คอิน (Check-in) ผ่ านสื่ อสั งคมออนไลน์ โดยใช้กล้ องโทรศัพท์
ถ่ายภาพ ระบุพิกัด และเวลา เพราะภาพทุกภาพ การโพสต์ทุกอย่างจะอยู่ในอินเทอร์เน็ต ไม่มีวัน
ถูกลบอย่างแท้จริง
 312

กกกกกกกข้อควรระวังที่กล่าวมานี้เป็นเพียงส่วนหนึ่ง ของการปฏิบัติในการใช้เครือข่ายสังคมออนไลน์
เพื่อให้เกิดการตระหนักรู้เท่าทันภัยคุกคามต่าง ๆ จากการใช้สื่อสังคมออนไลน์ เพื่อจะช่วยป้องกันภัย
หรือลดความเสียหายลงได้

ภาพที่ 86 เล่นโซเซียลเน็ตเวิรก์ให้ปลอดภัย “รู้” ไว้เลี่ยงอันตราย

ภาพที่ 87 สาเหตุที่ไม่ควรให้ลูกติดสื่อออนไลน์
 313

กรณีศึกษาที่ 1
รวบหนุ่มปากช่องหัวใส สกัดน้้ามันกัญชาขายตลาดมืด พร้อมของกลางเพียบ

กกกกกกกเมื่อวันที่ 11 มิถุนายน 2562 เจ้าหน้าที่ชุดสืบสวน สภ.ปากช่อง นากาลังเข้าควบคุมตัว นายธนากร

(ขอสงวนนามสกุล) อายุ 27 ปี ที่บ้านพักแห่งหนึ่งในชุมชนโรงสูบ เขตเทศบาลเมืองปากช่อง หลังสืบทราบมาว่า
มีการลักลอบผลิตน้ามันกัญชาส่งขายผ่านโซเชียลเน็ตเวิร์ค นอกจากนี้ ยังพบของกลาง กัญชาอัดแท่ ง ยาเค บ้อง
เขียง พร้อมส่วนผสม ทั้งแอลกอฮอล์ น้ามันมะพร้าว อ้างไปได้สูตรมาจากอาจารย์ท่านหนึ่งใน กทม. เบื้องต้นแจ้ง
ข้อหา ผลิตยาเสพติดให้โทษ ประเภทที่ 5 (กัญชา) โดยผิดกฎหมาย มียาเสพติดให้โทษประเภทที่ 5 (กัญชา) ไว้ใน
ครอบครองเพื่อจาหน่ายโดยผิดกฎหมาย เสพยาเสพติดให้โทษประเภทที่ 5 (กัญชา) โดยผิดกฎหมาย มีวัตถุออกฤทธิ์
ประเภทที่ 2 (เคตามีน) ไว้ในครอบครองโดยไม่ได้รับอนุญาต
จากการตรวจสอบของเจ้าหน้าที่พบของกลาง ประกอบด้วย 1. กัญชาแห้งห่อด้วยกระดาษฟอยล์ สีทอง
น้าหนักรวมภาชนะบรรจุประมาณ 8.6 กิโลกรัม 2. เคตามีนแบ่งเป็นถุงบรรจุในถุงพลาสติกใสชนิดกดปิดดึงเปิดได้
จานวน 8 ถุง น้าหนักรวม 97.33 กรัม 3. ขวดบรรจุน้ามันกัญชาขนาดเล็ก จานวน 80 ขวด 4. ขวดเปล่าสาหรับ
บรรจุน้ามันกัญชา จานวน 1 ลัง ประมาณ 1,000 ขวด 5. แกลลอนสีขาวบรรจุแอลกอฮอล์เหลวจานวน 1 แกลลอน
6. น้ามันกัญชาผสมแอลกอฮอล์จานวน 1 ชามสเตนเลส ที่ผสมแล้ว 1 ชามสแตนเลสขนาดใหญ่
นอกจากนี้ ยังพบอุปกรณ์การเสพ เช่น บ้องกัญชาทาจากไม้ไผ่ 2 บ้อง เขียงไม้ โดย นายธนากร รับว่า ได้ไป
เรียนวิธี ทาน้ามันกัญชา มาจากอาจารย์ท่านหนึ่งที่ กทม. โดยสูตรในการผลิต มีส่วนผสม ทั้งแอลกอฮอล์ กัญชา
น้ามันมะพร้าว ส่วนขั้นตอนวิธีการทา ไม่ขอเปิดเผย โดยกัญชา ซื้อมาจากแหล่งซื้อขายตลาดมืดใน กทม. นายธนากร
ยังบอกว่าน้ามันกัญชา ใช้หยดใต้ลิ้น รักษาโรคภูมิแพ้ คลายเครียด นอนหลับสบาย และรักษาโรคอื่น ๆ ได้อีกหลาย
โรค ซึ่งในตลาดมืด มีการจาหน่ายกันตั้งแต่ ขวดละ 500 บาท ถึง 3,000 บาท มีการลงเพจขายกันอย่างโจ๋งครึ่ม
โดยตน ผลิต จาหน่าย แจกจ่าย ให้กับวัยรุ่น และกลุ่มคนทั่วไป ในราคา 300 - 500 บาท นาไปขายต่อ ในราคา 500 -
3,000 บาท
ขณะที่เจ้าหน้าที่ฝากไปถึงประชาชนที่ ชอบใช้น้ามันกัญชา ว่า การลักลอบผลิตนั้น ไม่มีมาตรฐาน ไม่ถูก
สุขลักษณะ ผิดกฎหมาย เป็นอันตรายต่อสุขภาพ และมีผลข้างเคียงอย่างมาก ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้
 314

ผลการวิเคราะห์กรณีศึกษา
กกกกกกกผลการวิเคราะห์ จากตัวอย่างกรณีศึกษา รวบหนุ่มปากช่องหัวใส สกัดน้ามันกัญชาขาย
ตลาดมืด พร้อมของกลางเพียบ จะเห็นได้ว่า
กกกกกกก1. ความส าคั ญ ของกรณี ศึ ก ษา คื อ การสกั ด น้ ามั น กั ญ ชาด้ ว ยตนเองเป็ นวิ ธีก ารที่ผิ ด
กฎหมาย
กกกกกกก2. ความสัมพันธ์ในกรณีศึกษา คือ มีความต้องการใช้น้ามันกัญชาจากกลุ่มวัยรุ่น และคน
ทั่ว ๆ ไป มีการฝ่าฝืนกฎหมาย ลักลอบผลิตน้ามันกัญชา และมีการโฆษณาขายผลิตภัณฑ์น้ามันกัญชา
ขายผ่านสื่อออนไลน์ที่กลุ่มเป้าหมายสามารถเข้าถึงได้ง่าย ส่งผลให้นายธนากร ตัดสินใจลักลอบผลิต
น้ามันกัญชาขายผ่านสื่อออนไลน์
กกกกกกก3. หลักการสาคัญในกรณีศึกษา คือ (1) การจะเชื่อถือข้อมูลที่ผ่านมาจากสื่อออนไลน์ ควร
มีการวิเคราะห์ข้อมูล และแยกแยะความถูกต้องของข้อมูล และ (2) ความน่าเชื่อถือของแหล่งผลิต
น้ามันกัญชาควรมีมาตรฐานรับรอง
4. กรณีศึกษานี้ให้ประโยชน์ในการนาไปใช้คือ
4.1 ถ้ า จ าเป็ น ต้ อ งใช้ น้ ามั น กั ญ ชา ควรรู้ ถึ ง วิ ธี ก ารที่ ถู ก ต้ อ ง ปลอดภั ย และมี
ประสิทธิภาพจากแพทย์ และเภสัชกรที่ได้รับอนุญาตให้ใช้รักษาโรคด้วยน้ามันกัญชา
4.2 แนะนาคนในครอบครัว และคนในชุมชน ว่าต้องมีความรู้ ความเข้าใจ วิธีการที่
ถูกต้อง ปลอดภัย และมีประสิทธิภาพ ถ้าจาเป็นต้องใช้ควรปรึกษาแพทย์ และเภสัชกรภายใต้การ
ควบคุมดูแลของแพทย์ และเภสัชกรที่ได้รับอนุญาตใช้รักษาโรคด้วยน้ามันกัญชา
 315

กรณีศึกษาที่ 2
องค์การเภสัชเตือน ต้อง “รู้ให้จริง” น้้ามันกัญชาทางการแพทย์ ก่อนใช้!

วันที่ 30 มิถุนายน 2562 องค์การเภสัชกรรมได้ทวิตข้อความ เตือนประชาชน โดยระบุว่า เมื่อเรารู้ว่า

กัญชามีสรรพคุณเป็นยา ดังนั้น เราจึงต้องรู้ที่จะใช้ให้ถูกต้อง ปลอดภัย และมีประสิทธิภาพแท้จริงด้วย
นะครับ
 316

ผลการวิเคราะห์กรณีศึกษา
ผลการวิเคราะห์ จากตัวอย่างกรณีศึกษา องค์การเภสัชเตือน ต้อง “รู้ให้จริง” น้ามันกัญชาทาง
การแพทย์ ก่อนใช้! จะเห็นได้ว่า
กกกกกกก1. ความสาคัญของกรณีศึกษา คือ ความรู้ที่ถูกต้องในการใช้น้ามันกัญชา
กกกกกกก2 ความสัมพันธ์ในกรณีศึกษา คือ สาเหตุมีความรู้ในวิธีการใช้น้ามันกัญชาไม่ถูกต้อง ส่งผล
ให้ใช้น้ามันกัญชาได้ไม่ปลอดภัย และไม่มีประสิทธิภาพ
กกกกกกก3. หลักการสาคัญในกรณีศึกษา คือ ข้อมูลที่ผ่านทางสื่อออนไลน์ ถือได้ว่าเป็นข้อมูลที่มี
ความน่าเชื่อถือ โดยดูจากแหล่งที่มาของข่าว ว่าข้อมูลที่ได้รับมีความน่าเชื่อถือ สามารถเข้าไปดูแหล่ง
อ้างอิงของข้อมูลได้ และเกิดประโยชน์ต่อผู้อ่าน
4. กรณีศึกษานี้ให้ประโยชน์ในการนาไปใช้คือ
4.1 ไม่ฝ่าฝืนกฎหมายลักลอบผลิตน้ามันกัญชา และใช้น้ามันกัญชาในทุกกรณี
4.2 แนะนาคนในครอบครัว และคนในชุมชน ว่าการฝ่าฝืนกฎหมายลักลอบผลิตน้ามัน
กัญชาเป็นสิ่งผิดกฎหมาย เพราะกัญชาเป็นยาเสพติดให้โทษประเภท 5

สรุป
กกกกกกกเครือข่ายสังคมออนไลน์กลายเป็นสังคมที่มีขนาดใหญ่มากขึ้น และมีความหลากหลายทั้งใน
แง่คุณลักษณะทางเพศและอายุ ตลอดจนวัตถุประสงค์การใช้งาน ที่ นับวันภาพของสังคมออนไลน์
ก็จะยิ่งสะท้อนภาพของคนในสังคมไทยเข้า ไปทุกที ตั้งแต่เทคโนโลยีการสื่อสารพัฒนาอย่างก้าวล้ า
สื่อสังคมออนไลน์กลับส่งผลไปในทางลบต่อชีวิตประจาวันและความสัมพันธ์ของคนในสังคมอย่าง
ชั ด เจนยิ่ ง ขึ้ น จนกลายเป็ น ประเด็ น ทางสั ง คม ที่ ทั้ ง สื่ อ กฎหมายและประชาชนเองจะต้ อ งให้
ความสาคัญในการป้องกันและแก้ไข ซึ่งอาจจะนาไปสู่ปัญหาใหญ่ของสังคม สิ่งที่เราสามารถทาได้
ในการป้องกันภัยที่มาจากสื่อสังคมออนไลน์ ก็คือการรู้เท่าทันสื่อ (Media Literacy) โดยต้องเข้าใจ
สภาพของสื่อออนไลน์ว่าเป็นสังคมที่มีทั้งพื้นที่ส่วนตัวและพื้นที่สาธารณะ เรียนรู้การสื่อสารและการมี
ปฏิสัมพันธ์บนโลกออนไลน์กับชีวิตจริงว่า ความรอบคอบและมีสติทุกครั้งในการสื่อสารและแสดง
ความคิดเห็นต่าง ๆ บนโลกออนไลน์ คือวิธีป้องกันภัยร้ายเงียบได้เป็นอย่างดี
กกกกกกกกรณีศึกษาที่ 1 จะเห็นได้ว่าการสกัดน้ามันกัญชาด้วยตนเอง เป็นวิธีการที่ผิดกฎหมาย และ
การโฆษณาขายผลิตภัณฑ์น้ามันกัญชา ผ่านสื่อออนไลน์ สามารถเข้าถึงได้ง่าย แต่การจะเชื่อถือข้อมูล
ที่ผ่านมาจากสื่อออนไลน์ควรมีการวิเคราะห์ข้อมูล และแยกแยะความถูกต้องของข้อมูลเสียก่อน
 317

กกกกกกกกรณีศึกษาที่ 2 จะเห็นได้ว่า การได้รับความรู้ที่ถูกต้องในการใช้น้ามันกัญชา จะส่งผลให้ใช้

น้ามันกัญชาได้อย่างปลอดภัย และมีประสิทธิภาพ ข้อมูลที่ผ่านทางสื่อออนไลน์นี้ ถือเป็นข้อมูลที่มี
ความน่าเชื่อถือสามารถเข้าไปดูแหล่งอ้างอิงของข้อมูลได้ และเป็นประโยชน์ต่อผู้อ่าน