SANDHI SWARA

Swara sandhi inggih punika suara sane kawangun malarapan antuk gabungan kakalih suara.
Swara sandhi kapalih dados kalih soroh :
1. Sandhi Dalem inggih punika wangun sandhi sajeroning akruna lingga utawi kruna polih paweweh
afiks / gabungan (pengater, seselan, pangiring) sekadi:
- Taku + (-an) = takwan / takon ( u + a ) = wa / o
- (sa-) + ujar = sojar (a+u)=o
- Susu + (-an) = suswan ( u + a ) = wa / o
- (sa-) + ulah = solah (a+u)=o
- (ma-) + intuk = mintuk (a+i)=i
2. Sandhi Jaba inggih punika sandhi sane kawangun sajeroning kalih kruna lingga, sekadi:
- Sira + aburu = sirāburu (a+a)=ā
- Nara + indra = naréndra ( a + i ) =é
- Prabhu + uttama= prabhūttama ( u + u) = ū
- Saha + udara = sahodara ( a + u) = o
- Nara + uttama =narottama ( a + u) = o

Wangun Sandhi Swara

1. Swara
a+a=ā guna + aburu = gunāburu
ā+a=ā mahā + ati = mahāti
a+ā=ā surya + ākaça = suryākaça
ā+ā=ā mahā + ātma = mahātma
2. Swara
a+i=é bapa + ibu = bapébu
ā+i=é mahā + indra= mahéndra
a+ī=é nara + īçwara = naréçwara
ā+ī=é mahā + īçwara = mahéçwara
3. Swara
a+u=o (ma-) + ujar = mojar
ā+u=o mahā + uttama = mahottama
a+ū=o sira + ūrdha = sirodha
ā+ū=o dirghā + ūru = dirghoru
4. Swara
i+i=ī kapi + indra = kapīndra
ī+i=ī çrī +indra = çrīndra
i+ī=ī kapi + īçwara = kapīçwara
ī+ī=ī narī + īçwara = narīçwara
5. Swara
i + a, u, é, o = y + a, u, é, o (Sandhi uluran)
wali + (-an) = walyan
prati + upakara = pratyupakara
ari + énak = aryénak
swarani + ongkara = swaranyongkara
6. Swara
u+u=ū raghu + uttama = raghūttama
ū+u=ū bahū + uttama = bahūttama
u+ū=ū prabu + ūrna = prabūrna
ū+ū=ū dhū + ūrna = dhūrna
7. Swara
u + a, i, u, é = w + a, i, u, é (Sandhi uluran)
aku + amawa = akwamawa
aku + iki = akwiki

aku + éñjing = akwéñjing

aku + ulih = akwulih
8. Swara
ö + a, i, u, é = w + a, i, u, é (Sandhi uluran)
rěngö + akěn = rěngwakěn
rěngö + iki = rěngwiki
rěngö + ulahta = rěngwulahta
rěngö + éñjing = rěngwéñjing
9. Swara
a, i, u, é, ö masandi ring aksara ě (pepet) punika ical, kandugi manggeh maswara : a, i,
u, é, ö ( a, i, u, é, ö + ě = a, i, u, é, ö) sekadi :
wawa +ěn= wawan
wěli + ěn=wělin
tuhu + ěn= tuhun
gawé + ěn= gawén
rěngön +ěn= rěngön
10. Swara
é + a = ay + a : gumawé + akěn= gumawayakěn
é + a = ay + i : gumawé + inak = gumawayinak
é + u = ay + u : gumawé + ulah = gumawayulah
é + o = ay +o: gumawé + osada = gumawayosada
11. Swara
a + ṛ = aṛ : déwa + ṛsi = déwaṛsi
ā + ṛ = āṛ : mahā + ṛsi = mahāṛsi
Pakeling :
i + a = ya / é : pati + (-an) + (-i) = patyani / paténi
u + a = wa / o : taku +(-an) = takwan / takon

LATIHAN SOAL (Indayang sandiang kruna-kruna ring sor puniki, saha ring sejeroning suara sandhi ring
sor rumasuk ring sandhi suara napi!)
1. (ka-) + bupati + (-an) =
2. Saji + (-an) =
3. (ka-) + datu + (-an) =
4. Maha + uttama =
5. Kapi + indra =
6. Tresna + asih =
7. (ma-) + égolan =
8. (ka-) + wangi + (-an) =
9. (sa-) + ampun =
10. Purwa + agama =
11. Dharma + agama =
12. (ma-) + intuk =
13. (ka-) + ratu + (-an) =
14. Saha + udara =
15. (ma-) + ider =
16. (su-) + asti + astu =
17. Maha + usada =
18. Dirgha + antara =
19. Nusa + antara =
20. (sa-) + aksi =

Indayang sandhi swara kruna ring sor puniki (Nilai Remidial):

1. Jaya + indra =
2. Sa + ulah =
3. Surya + atmaja =
4. Giri + indra =
5. Ka- + ratu + -an =
6. Ma- + émbon=
7. Taku + -an =
8. Ka- + icén=
9. Guna + aburu =
10. Sa- +umah =