ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ B΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Κειμενικά είδη: Το άρθρο

Δημοσιογραφικός λόγος
Το άρθρο

Δημοσιογραφικός λόγος
Ο δημοσιογραφικός λόγος χρησιμοποιείται είτε για να ανακοινώσει είτε για να σχολιάσει-
ερμηνεύσει ένα γεγονός της επικαιρότητας. Τα είδη του δημοσιογραφικού λόγου είναι:
1. Η ειδησεογραφία: είδηση
2. Η ερμηνευτική δημοσιογραφία: α) το άρθρο και β) η επιφυλλίδα
Το άρθρο
Τι είναι  Το άρθρο είναι ένα από τα δύο είδη του ερμηνευτικού δημοσιογραφικού λόγου.
 Πρόκειται για κείμενο επιχειρηματολογίας που συνήθως αφορά κάποιο
επίκαιρο γεγονός ή οποιοδήποτε άλλο αξιόλογο θέμα (επιστημονικό,
καλλιτεχνικό κ.ά.) που απασχόλησε ή και εξακολουθεί να απασχολεί την κοινή
γνώμη.
 Το συναντάμε σε εφημερίδες και περιοδικά έντυπα ή ηλεκτρονικά.
Το περιεχόμενο  Το άρθρο μπορεί να σχολιάζει ή να ερμηνεύει ή να αξιολογεί ένα επίκαιρο
γεγονός που απασχολεί την κοινή γνώμη. Δηλαδή, εκφράζει απόψεις και
προβληματισμούς, αναλύει αίτια και συνέπειες και διατυπώνει προτάσεις
αντιμετώπισης ενός ζητήματος.
Ο σκοπός  να ενημερώσει, πληροφορήσει, παρουσιάσει ένα γεγονός
 να προβληματίσει το κοινό
 να επηρεάσει και να πείσει την κοινή γνώμη για κάποιο θέμα
Τα εξωτερικά  Έχει τίτλο
γνωρίσματα  Έχει μικρή σχετικά έκταση
 Υπογράφεται: έχει το ονοματεπώνυμο ή το ψευδώνυμο του συντάκτη ή και το
μέσο, στο οποίο δημοσιεύεται το άθρο

► Προσοχή!!! Στις Πανελλήνιες δεν υπογράφουμε το άρθρο.

Το ύφος  απλό και σοβαρό → επιδιώκεται η αντικειμενικότητα
 οικείο, άμεσο, ζωντανό → σε σχολική εφημερίδα ή περιοδικό
 μπορεί να έχει και ειρωνικές ή χιουμοριστικές αποχρώσεις (ανάλογα με το
θέμα)
Η γλώσσα  Προσαρμόζεται ανάλογα με τον δέκτη, το θέμα, τον σκοπό και το μέσο στο
οποίο δημοσιεύεται (σχολική εφημερίδα, περιοδικό ή πολιτική εφημερίδα,
ιστολόγιο κ.ά.)
 απλή, κατανοητή → απευθύνεται σε ευρύ κοινό
 επικρατεί ο κυριολεκτικός λόγος (αναφορική λειτουργία της γλώσσας)
 κυριαρχεί το γ΄ ρηματικό πρόσωπο
 μπορεί να έχει στοιχεία προφορικότητας (α΄ πρόσωπο, μεταφορές κ.ά.)

1
 Το άρθρο

Η δομή Η δομή του άρθρου είναι τυπική και λογική. Αποτελείται από τα εξής
στοιχεία:

Τίτλος
Αποδίδει συνοπτικά το θέμα του άρθρου και επιδιώκει να κερδίσει το
ενδιαφέρον του αναγνώστη. Γι΄ αυτό θα πρέπει να είναι:
 σύντομος, περιεκτικός και με ονοματική διατύπωση (κυριαρχεί το ουσιαστικό
και το επίθετο)
 ευρηματικός, πρωτότυπος και εύστοχος
 μπορεί να είναι και: χιουμοριστικός, ειρωνικός, ουδέτερος, με σχόλιο ή χωρίς,
με σημεία στίξης ή χωρίς, μεταφορικός ή κυριολεκτικός

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
 Αφόρμηση
Αναφέρουμε το επίκαιρο γεγονός, το οποίο ήταν η αφετηρία για τη σύνταξη
του άρθρου.
π.χ. : Πρόσφατα το σχολείο μας διοργάνωσε εκδήλωση με θέμα ... γεγονός που
προβλημάτισε αρκετούς από εμάς και στάθηκε η αφορμή για τη σύνταξη αυτού
του κειμένου.
 Θέμα / Θέση
Αναφέρουμε το θέμα του άρθρου και τη θέση μας γι΄ αυτό το θέμα.
→ Αξιοποιούμε τα δεδομένα και τα ζητούμενα της εκφώνησης του θέματος.
→ Η διατύπωση των ζητούμενων πρέπει να γίνεται με κατάλληλο τρόπο, ώστε
να μεταβούμε ομαλά στην ανάπτυξη του θέματος.

ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ
Αναπτύσσουμε το αποδεικτικό υλικό που τεκμηριώνει τη θέση και τις απόψεις
μας γενικότερα. Δηλαδή, εδώ αναπτύσσονται τα ζητούμενα, που είναι συνήθως
δύο, χρησιμοποιώντας:
 επιχειρήματα, λογικές προτάσεις, στατιστικά στοιχεία, μαρτυρίες,
παραδείγματα από την καθημερινή ζωή ή την ιστορία, αποτελέσματα ερευνών
κ.ά.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ
 Καταλήγουμε σ΄ ένα γενικό συμπέρασμα σχετικό με όσα αναφέρθηκαν
παραπάνω.
 Διατυπώνουμε μια πρόταση γενικού χαρακτήρα ή τη βασική προϋπόθεση
επίλυσης του ζητήματος.
 Μπορούμε να κλείσουμε, επίσης, μ’ ένα γενικό ερώτημα ή προβληματισμό που
θα παροτρύνει τους αναγνώστες να στοχαστούν κι εκείνοι.

2
 Ενδεικτικό παράδειγμα δόμησης άρθρου σε εκφωνημένο θέμα

«Παρακολουθήσατε πρόσφατα μία εκδήλωση στο σχολείο σας με θέμα την ορθή χρήση του διαδικτύου από
τους εφήβους. Σε ένα άρθρο για τη σχολική εφημερίδα, ως εκπρόσωπος της τάξης σας, να αναπτύξετε τις
απόψεις σας σχετικά με τις υπηρεσίες που προσφέρει το διαδίκτυο στη διάδοση της γνώσης, καθώς και
τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να αυτό να αξιοποιηθεί δημιουργικά στο πλαίσιο του σχολείου.»
(300-400 λέξεις)

Σχεδιάγραμμα ανάπτυξης

Τίτλος Το διαδίκτυο στην υπηρεσία του ανθρώπου

Δηλώνει το θέμα Δηλώνει τη θέση

Πρόλογος Το γεγονός της περασμένης εβδομάδας ήταν η εκδήλωση που διοργανώθηκε
Αφόρμηση στο σχολείο μας για την ορθή χρήση του διαδικτύου. Στον απόηχο αυτού του
Θέμα προβληματισμού και από αυτή τη στήλη της σχολικής εφημερίδας, δίνεται η
Θέση ευκαιρία να αναπτυχθούν οι βασικές υπηρεσίες που προσφέρει το διαδίκτυο στη
ο
1 ζητούμενο διάδοση της γνώσης, αλλά και να παρουσιαστούν οι τρόποι δημιουργικής
2ο ζητούμενο αξιοποίησής του στο πλαίσιο του σχολείου.
Κύριο Μέρος Το διαδίκτυο βοηθάει στη διάδοση γνώσεων. Απόδειξη:
1ο ζητούμενο 1. Εκπαίδευση → συμβάλλει στη μόρφωση, πρόσβαση πληροφοριών, μελέτη πηγών
2. Διακίνηση ιδεών → γίνεται με μεγάλη ευκολία και ταχύτητα
3. Πολιτισμός → ανταλλαγή πολιτιστικών στοιχείων μεταξύ των λαών
4. Τέχνη → νέες καλλιτεχνικές προτάσεις γίνονται ευρέως γνωστές
5. Ενημέρωση → ειδήσεις, επικαιρότητα
.............................................................................................................................................
Μετάβαση Μεταβατική φράση:
Το σχολείο, ως ο κατεξοχήν φορέας της γνώσης, της αγωγής και της παιδείας,
μπορεί να αξιοποιήσει δημιουργικά το διαδίκτυο.
2ο ζητούμενο Το σχολείο μπορεί να αξιοποιήσει δημιουργικά το διαδίκτυο. Απόδειξη:
1. Χρήση του σε προγράμματα διδασκαλίας, ενίσχυση του μαθήματος με εποπτικό ή
άλλο υλικό κ.ά.
2. Αξιοποίησή του σε project, ερευνητικές ή δημιουργικές εργασίες, σε
πειραματικά εργαστήρια, στη σχολική βιβλιοθήκη, στο μάθημα της Μουσικής
των Εικαστικών κ.ά.
3. Χρήση του διαδικτύου από τις τάξεις και τα μαθητικά συμβούλια για ανταλλαγή
απόψεων με άλλα σχολεία σε θέματα που απασχολούν τους εφήβους.
4. Ως βασικό εργαλείο επικοινωνίας και ανταλλαγής ψηφιακού υλικού μεταξύ των
μαθητών και των σχολείων που συμμετέχουν σε ευρωπαϊκά προγράμματα.
5. Αξιοποίησή του στη διοργάνωση σχολικών εκδηλώσεων, πολιτιστικών,
θεατρικών ή περιβαλλοντικών προγραμμάτων, έκδοσης ηλεκτρονικής
εφημερίδας, αλλά και στην προβολή του σχολείου στην τοπική και ευρύτερη
κοινότητα.
Επίλογος Καταλήγοντας, είναι προφανές πως το διαδίκτυο μπορεί να υπηρετήσει
Συμπέρασμα δημιουργικά τη ζωή των νέων ανθρώπων και κυρίως των μαθητών. Αρκεί να
προϋπόθεση υπάρχει η κατάλληλη υποδομή των σχολικών μονάδων, αλλά και βούληση για ορθή
αξιοποίησή του από τον ίδιο τον χρήστη του διαδικτύου.