Καβάλα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια Συντεταγμένες: 40°56′00″N 24°24′00″E

H Καβάλα (στους αρχαίους χρόνους "Νεάπολις", στο Βυζάντιο "Χριστούπολις" και έως το 1928 "Καβάλλα") είναι
πόλη της Μακεδονίας, έδρα του δήμου Καβάλας και πρωτεύουσα της Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας στην Καβάλα
Ανατολική Μακεδονία. Αποτελεί επίσης έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου.

Ο μόνιμος πληθυσμός της πόλης ανέρχεται τους 54.027 κατοίκους, καθιστώντας την ως η 4η μεγαλύτερη πόλη στην
περιοχή της Μακεδονίας, σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Είναι κτισμένη στους πρόποδες του όρους Σύμβολο.
Μέσω της Εγνατίας Οδού απέχει 650 χιλιόμετρα από την Αθήνα και 160 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη.

Πίνακας περιεχομένων
Ετυμολογία Πανοραμική εικόνα της πόλης.
Ιστορία
Προϊστορικοί χρόνοι Καβάλα
Αντισάρα (πριν τον 7ο Αιώνα π.Χ.)
Αρχαίοι χρόνοι
Ρωμαϊκοί χρόνοι
Βυζαντινή περίοδος και Φραγκοκρατία
Οθωμανική περίοδος
Από την Ελληνική Επανάσταση στον Μακεδονικό Αγώνα
Α' Κατοχή 1912-1913 και Απελευθέρωση
Β΄ Κατοχή 1916-1918 και Απελευθέρωση
Εγκατάσταση Μικρασιατών, δεκαετία 1920 Χώρα Ελλάδα
Γ' Κατοχή 1941-1944 και Απελευθέρωση Περιφέρεια Ανατολικής
Μεταπολεμική περίοδος Μακεδονίας και
21ος αιώνας Θράκης

Αναψυχή και περιβάλλον Δήμος Καβάλας

Θερμοκρασία Διοίκηση
Οικονομία • Δήμαρχος Θεόδωρος Μουριάδης
(εκλ. 2019)
Μεταφορές
Αστικές συγκοινωνίες Υψόμετρο 0 - 176 m
Οδικές μεταφορές Πληθυσμός 54 027
Αεροπορικές μεταφορές Ταχ. κωδ. 65x xx
Ακτοπλοϊκές μεταφορές
Τηλ. κωδ. 2510
Οδικό δίκτυο
Πολιούχος Απόστολος Παύλος
Πληθυσμός
Ιστοσελίδα kavala.gov.gr (https://k
Συνοικίες avala.gov.gr)
Εκπαίδευση
Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος
Πολιτισμός
Μνημεία
Οθωμανικά κτίσματα
Καπνομάγαζα
Άλλα κτίσματα
Μουσεία και ιδρύματα
Πολιτιστικά δρώμενα
Πρόσωπα
Αθλητισμός
Υγεία
Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης
Δημόσιες σχέσεις
Αδελφοποιημένες πόλεις
Συνεργασίες
Σημειώσεις
Εικόνες
Παραπομπές
Βιβλιογραφία
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Οπτικοακουστικό υλικό
Ετυμολογία
Πιθανολογείται πως το όνομα της πόλης προέρχεται από τον αρχαίο οικισμό "Σκαβάλλα", σημερινή Παλαιά Καβάλα, από την οποία θεωρείται πως έφτασαν στην
Καβάλα οι αρχαίοι κάτοικοί της. Η Σκαβάλλα αναφέρεται από το 470 π.Χ. ως σύμμαχος των Αθηναίων. Με το πέρασμα του χρόνου καταστράφηκε από τις
επιδρομές των βαρβάρων και οι κάτοικοί της διαφεύγοντας, ήρθαν στην Χριστούπολη για περισσότερη ασφάλεια. Με τον ερχομό των νέων κατοίκων η πόλη
έλαβε άλλη όψη, έπαψε να λέγεται Χριστούπολις και αναφέρεται ως Νέα Σκαβάλα.[1]

Νεάπολις (7ος αιώνας π.Χ.-746 μ.Χ.)[2]

Χριστούπολις (746 μ.Χ.-1470 μ.Χ.)[2]
Καβάλλα (παλαιά γραφή)[3] ή Καβάλα (1470 μ.Χ.- σήμερα)[2]

Άλλοι ιστορικοί λένε ότι το όνομα της η πόλη το πήρε απο τους Ιταλούς Γενουάτες που κατοίκησαν εδώ. Αυτοί όταν πρωτοείδαν την πόλη μακριά από την
θάλασσα, που έμοιαζε με άλογο την είπαν καβάγιο (Cavallo=άλογο) δηλαδή "άλογο" και έτσι επικράτησε να λέγεται Καβάλα.[4]

Ιστορία
Η ιστορία της πόλης ξεκινά από τους Προϊστορικούς χρόνους και εκτείνεται μέχρι σήμερα. Οι αναφορές για αυτήν από την μία χάνονται στις ομηρικές αφηγήσεις
και από την άλλη καταγράφονται στα αρχεία της Αθηναϊκής Συμμαχίας. Από την μία η πόλη έγινε παγκοσμίως γνωστή για την άφιξη των δημοκρατικών
στρατευμάτων της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ενόψει της ιστορικής μάχης των Φιλίππων και από την άλλη για την άφιξη του Αποστόλου Παύλου το 49 μ.Χ.,
κάνοντας την Νεάπολη (σημερινή Καβάλα) πρώτη ευρωπαϊκή πόλη που δέχτηκε τον Χριστιανισμό. Είναι διάσημη για τα μεγαλοπρεπή έργα Βυζαντινών και
Τούρκων (όπως το Κάστρο και οι Καμάρες) όσο και για το ότι αποτέλεσε γενέτειρα του Μεχμέτ Αλί, αντιβασιλέα της Αιγύπτου. Παράλληλα η νεότερη ιστορία
της πόλης παρουσιάζει εξίσου ενδιαφέρον, τόσο για την καπνεργασία και τις πρώτες απεργίες στα Βαλκάνια (1896) όσο και για την πλούσια βιομηχανική
δραστηριότητα με κυρίαρχη αυτή του μαύρου χρυσού.

Προϊστορικοί χρόνοι

Τα παλαιότερα ευρήματα που βρέθηκαν στο νομό Καβάλας, ήρθαν στο φως τη δεκαετία του '50 στην περιοχή «Τζίνες» της Θάσου (ορεινή περιοχή κοντά στα
Λιμενάρια) και αφορούν εργαλεία εξόρυξης ώχρας της Νεότερης Παλαιολιθικής, περίπου 20.300 χρόνων π.Χ. Εκείνη την περίοδο η στάθμη της θάλασσας ήταν
πολύ χαμηλότερα από την σημερινή, με αποτέλεσμα η νήσος της Θάσου να συνδέεται μέσω χερσονήσου με την ενδοχώρα. Όμως κατά την Μεσολιθική εποχή που
η θερμοκρασία του περιβάλλοντος αυξήθηκε και έλιωσαν οι παγετώνες, τα νερά της θάλασσας πλημμύρισαν την μέχρι πρότινος πεδιάδα. Η μετάβαση στην
Νεολιθική εποχή χαρακτηρίστηκε από την μόνιμη εγκατάσταση με την ίδρυση των πρώτων οικισμών, την εξημέρωση των ζώων και την καλλιέργεια της γης.

Οι πρώτες οργανωμένες κοινωνίες εμφανίζονται στην Πεδιάδα των Φιλίππων γύρω στα 5.600 π.Χ. Πιο γνωστές θέσεις γενικότερα στον νομό Καβάλας για την
περίοδο της Νεολιθικής είναι στη θέση Ντιλικί Τας (Όρθια Πέτρα στα τούρκικα), που παρουσιάζει κατοίκηση από την Μέση Νεολιθική, η θέση που βρίσκεται
κοντά στο χωριό Ακροπόταμος, η θέση που βρίσκεται κοντά στον Παράδεισο και ο προϊστορικός οικισμός των Λιμεναρίων Θάσου. Πολλοί οικισμοί
παρουσιάζουν συνεχή κατοίκηση και την εποχή του Χαλκού, με σημαντικότερα ευρήματα, αυτά από το προϊστορικό νεκροταφείο του οικισμού Καστρί Θάσου
και της Σκάλας Σωτήρα Θάσου. Η θέση μάλιστα στη Σκάλα Σωτήρα Θάσου αποτελεί τον μοναδικό οικισμό στα Βαλκάνια που ήταν περιτοιχισμένος, η κάτοψη
του οποίου σχεδιάστηκε με βότσαλα στο δάπεδο της εκκλησίας του χωριού[5]. Η τελική φάση της Εποχής του Χαλκού σφραγίζεται με τη μυκηναϊκή διείσδυση.
Αγγεία μυκηναϊκά ή τοπικές μιμήσεις τους, χάλκινα μαχαίρια μυκηναϊκού τύπου καθώς και άλλα αντικείμενα είναι μάρτυρες των εμπορικών επαφών της νότιας
Θάσου με Νοτιοελλαδίτες θαλασσοπόρους.

Αν και μη χρονολογημένες, πιο γνωστές είναι οι θαυμάσιες βραχογραφίες κοντά στο σημερινό χωριό Φίλιπποι. Η σημερινή πόλη της Καβάλας χτίστηκε επάνω σε
δύο προϊστορικές θέσεις, την Αντισσάρα, τη σημερινή Καλαμίτσα, καθώς και του οικισμού της εποχής του Σιδήρου που εντοπίστηκε ανατολικά της πόλης, στην
περιοχή Περιγιαλίου. Λόγω της ανεξέλεγκτης οικοδόμησης κυρίως στα μέσα του 20ου αιώνα, διασώζεται μόνο είναι ένα τμήμα του τείχους της Αντισσάρας,
ανάμεσα στις πολυκατοικίες της σύγχρονης πόλης. Αρκετά ευρήματα της προϊστορικής περιόδου υπάρχουν στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλας (κυρίως της
θέση του Ντικιλί Τας) καθώς και στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θάσου στο Λιμένα.

Αντισάρα (πριν τον 7ο Αιώνα π.Χ.)

Η Καβάλα ήταν αποικία Θασίων. Το πρώτο μέρος που αποίκισαν ήταν η σημερινή Καλαμίτσα όπου υπάρχουν ακόμη
ερείπια της πόλης όπως και το τείχος της. Ο πρώτος οικισμός ονομάστηκε Αντισάρα ενώ τον 7ο αιώνα π.χ. αποικίστηκε
και ο βράχος της σημερινής Παναγίας δίπλα στο καρνάγιο. Η σημερινή πόλη της Καβάλας χτίστηκε επάνω σε δύο
προϊστορικές θέσεις, την Αντισάρα, τη σημερινή Καλαμίτσα, καθώς και του οικισμού της εποχής του Σιδήρου που
εντοπίστηκε ανατολικά της πόλης, στην περιοχή Περιγιαλίου. Μετά από αιώνες της καταστροφής της Αντισάρας, στα
ερείπιά της χτίστηκε άλλη η Καλαμού που πήρε το όνομα από την Παναγία Καλαμούς ή Καλαμιώτισσας της
Κωνσταντινουπόλεως. Με το πέρασμα του χρόνου η Καλαμού καταστράφηκε και ερημώθηκε και οι κάτοικοί της πήγαν
και κατοίκησαν στην Ξάνθη και έχτισαν το Μοναστήρι της Καλαμούς, που σώζεται μέχρι σήμερα.
ερείπια από το τείχος της Αντισάρας

Αρχαίοι χρόνοι

Μετά από μακροχρόνιους πολέμους (που σύμφωνα με την ιστορία έλαβε μέρος και ο ποιητής Αρχίλοχος) με τα θρακικά
φύλα που διέμεναν στη περιοχή, οι Θάσιοι για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότερα τις θρακικές επιδρομές, γύρω στα
μέσα του 7ου αιώνα π.Χ., ιδρύουν τη Νεάπολη. Εκτός τη στρατηγική της θέση, στο δρόμο που συνέδεε την Ανατολή με
την Δύση, καθώς και το φυσικό της λιμένα, η Νεάπολη βρισκόταν ανάμεσα στην εύφορη και πλούσια σε μεταλλεύματα
Θάσο, κοντά στο χρυσοφόρο Παγγαίο όρος και ακριβώς δίπλα στις εύφορες πεδιάδες των Φιλίππων και του Νέστου.

Υπήρξε μέλος της Α’ Αθηναϊκής Συμμαχίας και της Β’ Αθηναϊκής Συμμαχίας η οποία και μνημονεύεται στους Αργυρή δραχμή Νεαπόλεως που
φορολογικούς καταλόγους. Τα τιμητικά ψηφίσματα του αθηναϊκού δήμου, εγκωμιάζουν την Νεάπολη, για την κυκλοφόρησε από το 411-350 π.Χ.
συμπαράστασή της στην Αθήνα, κατά την ταραχώδη περίοδο του Πελοποννησιακού πολέμου. Πρωταρχική λατρεία στην Έμπροσθεν κεφαλή Γοργόνας.
πόλη αυτήν την περίοδο ήταν η πολιούχος Θεά της Παρθένου. Η αυτονομία της Νεάπολης φαίνεται και από τα αργυρά Όπισθεν κεφαλή Αφροδίτης με
νομίσματα (στατήρες), που αρχίζουν να χρησιμοποιούνται λίγο πριν το 500 π.Χ. με την απεικόνιση της γοργούς πάντα στεφάνι και η επιγραφή με τα
Ελληνικά γράμματα Ν-Ε-Π-Ο
στην μια τους όψη (που είχε ως σημασία, να διώχνει την κακοτυχία). Η Νεάπολη έμεινε σύμμαχος της Αθήνας μέχρι το
340 π.Χ., όταν την κατέλαβε ο Φίλιππος ο Β΄ προσαρτώντας την στο Μακεδονικό βασίλειο. Η θέση της Νεάπολης σήμερα
τοποθετείται στη χερσόνησο της Παναγίας χωρίς να γίνει σαφές το ακριβές της σημείο (τεκμηριώθηκε μονάχα η θέση του
ιερού της παρθένου). Τα ευρήματα της Νεαπόλεως εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλας.

Ρωμαϊκοί χρόνοι

Η Νεάπολη, μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση, φαίνεται πως παρακμάζει. Λόγω όμως της εξαιρετικά στρατηγικής της θέσης, Ιωνικό κιονόκρανο από τον
αποκτά ιδιαίτερη σημασία στο τελευταίο τρίτο του 2ου π.Χ. αιώνα, με την κατασκευή της Εγνατίας οδού, η οποία υστεροαρχαϊκό ναό της Παρθένου
περνούσε από αυτήν, όπως δείχνει το τμήμα λιθόστρωτου δρόμου που σώζεται στην κορυφή του Συμβόλου, καθώς και η της αρχαίας Νεάπολης, σημερινής
ανεύρεση ενός ρωμαϊκού μιλιαρίου, όπου αναγράφεται : «…viam a Dyrrachio usque Neapolim per provinciam Καβάλας, Ελλάδα, τέλη 6ου αιώνα
Macedoniam…curavit». Σύμφωνα μάλιστα με τα ρωμαϊκά Οδοιπορικά, υπήρχε σε αυτήν ρωμαϊκός σταθμός αλλαγής π.Χ.
ίππων ( Tab. Peuting., VII,2-3: “Philippis XX-Fons co- Neapolis XLIIII- Acontisma…” . Itin. Anton., 320 : “Philippi m.p.
XXX-Neapoli m.p. XII…”). Μετά την ίδρυση της ρωμαϊκής αποικίας των Φιλίππων, η Νεάπολη χρησίμευσε ως επίνειο
της αποικίας, δεδομένου ότι από το λιμάνι της περνούσε ο σπουδαίος θαλάσσιος δρόμος Αλεξάνδρειας (Τρωάδας) –
Θεσσαλονίκης. Για το λόγο αυτό ο Απόστολος Παύλος το 50 μ.Χ. από τη Σαμοθράκη πλέει προς τον λιμένα της Νεάπολης
και από εκεί κατευθύνθηκε προς τους Φιλίππους. Εκεί ιδρύεται η πρώτη χριστιανική εκκλησία επί ευρωπαϊκού
εδάφους.[6][7]

Βυζαντινή περίοδος και Φραγκοκρατία

Κατα την περίοδο του Βυζαντίου η αρχαία Νεάπολις μετονομάστηκε σε Χριστούπολις. Οι πρώτες μαρτυρίες του νέου Τμήμα της Εγνατίας οδού
ονόματος υπάρχουν στον κώδικα 1557Α του 746 μ.Χ. Το 926 υψώθηκαν τα νέα τείχη της Χριστούπολης, καθώς τα παλαιά
είχαν υποστεί μεγάλες φθορές από τα χρόνια της βασιλείας του Ιουστινιανού. To 1185 η πόλη πυρπολείται και
καταστρέφεται από τους Νορμανδούς.[8] Κατά τα έτη 1321-1328 το κράτος ταλανίζεται από εμφύλιο πόλεμο. Η πόλη κατέστη κέντρο επιχειρήσεων του νέου
Ανδρόνικου. Το 1387 η πόλη υποτάσσεται φορολογικά, έπειτα συνθηκολογήσεως, στους Οθωμανούς και το 1391 καταλήφθηκε από τα στρατεύματα της
Οθωμανικής Αυτορκατορίας.[9][8]

Οθωμανική περίοδος

Τρεις δεκαετίες μετά την κατάληψη της πόλης από τους Οθωμανούς, το 1425, κτίστηκε φρούριο στην περιοχή της
χερσονήσου όπου βρισκόταν η ακρόπολη, με σκοπό τον έλεγχο της περιοχής και την άμυνα απέναντι στους πειρατές και
τους Βενετούς.

Για να σιγοντάρει το έργο του ευνοημένου βεζίρη του, ο Σουλεΐμάν Χαν έφερε στην πόλη
Άμπου-Χαγιάτ (ζωογόνο νερό) κουβαλώντας το από μία βουνίσια πηγή, σε απόσταση ενός
κονάκ δρόμο. Η υδροδότηση της πόλης γίνεται από ένα πανύψηλο υδραγωγείο -πάνω από
ογδόντα πήχεις- που στηρίζεται σε εξήντα αψίδες. Το υδραυλικό αυτό έργο του Σουλεϊμάν
Χαν -ο Θεός ας τον ελεήσει!- είναι αδύνατο να περιγραφεί με λόγια. Και μπορεί να
συγκριθεί μόνο με το οικοδομικό έργο του Φίλικου, που 'χτισε το φρούριο της Καβάλας. Όψη του φρουρίου το 1907

Τσελεμπή Εβλιγιά (Evliyâ Çelebi), Ταξίδι στην Ελλάδα (σελ. 67)

Το 1425 το κάστρο της Χριστουπόλεως καταλαμβάνεται, προσωρινά, από 10 βενετικές γαλέρες. Το 1530 περίπου επανιδρύεται η πόλη από Σουλεϊμάν το
Μεγαλοπρεπή. Επισκευάζονται και ανεγείρονται τείχη στη βάση των βυζαντινών, κτίζονται οι Καμάρες, στη θέση παλαιότερου, πιθανόν ρωμαϊκού υδραγωγείου,
ανέγερση τζαμιών. Εκείνη τη περίοδο έρχονται οι πρώτες ενδείξεις του ονόματος "Καβάλλα". Την ίδια περίοδο υπάρχουν μαζικοί εξισλαμισμοί κατοίκων και
εποικισμοί μουσουλμάνων και Εβραίων που ανεβάζουν το ποσοστό των μουσουλμάνων κατοίκων της πόλης και καθιστούν τους χριστιανούς μειοψηφία.

Κατά τα τέλη του 18ου αιώνα η Καβάλα αποτελεί σημαντικό λιμάνι και εμπορικό κέντρο, έδρα πολλών ξένων εμπορικών οίκων και προξενείων. Επίσης ο
ελληνικός πληθυσμός ενισχύεται. Από το 1817 έως το 1821 ανεγείρεται το Ιμαρέτ από το Βαλή της Αιγύπτου Μεχμέτ Άλη. Στα τέλη 19ου, αρχές 20ου αιώνα η
Καβάλα είναι το σημαντικότερο κέντρο επεξεργασίας και εμπορίας καπνού των Βαλκανίων, κτίζονται πολλές μεγάλες καπναποθήκες και νεοκλασικά κτίρια. Οι
Έλληνες στις αρχές του 20ου αιώνα είναι κυρίαρχοι πλέον στην πόλη οικονομικά και πληθυσμιακά. Το 1906 ιδρύεται ο πρώτος γυμναστικός σύλλογος στην πόλη
με την ονομασία «Φίλιπποι».

Από την Ελληνική Επανάσταση στον Μακεδονικό Αγώνα

Οι Καβαλιώτες συμμετείχαν στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες των Ελλήνων. Γνωστός Καβαλιώτης αγωνιστής ήταν ο οπλαρχηγός Ιλαρίων
Καρατζόγλου.[10] Επίσης, άλλος ένας γνωστός Καβαλιώτης αγωνιστής, ήταν ο Κωνσταντίνος Σερδάρογλου, που κρεμάστηκε από τους Οθωμανούς κατά το
ξέσπασμα της επανάστασης του 1821.[11] Σημαντικός Καβαλιώτης αγωνιστής του 1821 ήταν και ο πυροβολητής του Ναυτικού Νικόλαος Καγιάσας.[12]

Το 1864, μετά από άδεια που δόθηκε από τον σουλτάνο, η Καβάλα επεκτάθηκε οικοδομικά εκτός των τειχών της παλαιάς πόλης. Οι πολίτες εγκαταστάθηκαν στη
σημερινή συνοικία του Αγίου Ιωάννου. Το γεγονός αυτό καθώς και το ότι εκείνη την εποχή τα καπνά της Μακεδονίας ήταν γνωστά σε ολόκληρο τον κόσμο
μετέτρεψαν την πόλη σε κέντρο επεξεργασίας και εμπορίας καπνού. Σε αυτό βοήθησε και η θέση της με το φυσικό λιμάνι της. Στην Καβάλα έλαβε χώρα η πρώτη
και η μεγαλύτερη εργατική απεργία (5000 εργάτες) σε ολόκληρα τα Βαλκάνια, το έτος 1896. Αυτό αποτέλεσαι την έναρξη του Καπνεργατικού κινήματος.

Ενώ ήταν ακόμη τουρκοκρατούμενη σε αυτήν κυκλοφορούσαν τρεις ελληνικές εφημερίδες που την κατατάσσουν δεύτερη
πόλη μετά την Θεσσαλονίκη, σε ελληνικές εκδόσεις εφημερίδων, του Ερμή, της Σημαίας και του Κύματος. Με την ίδρυση
του τουρκικού συντάγματος το 1908 στην Καβάλα ιδρύεται και το πρώτο επίσημο καπνεργατικό σωματείο στα Βαλκάνια,
η Ευδαιμονία, που υπήρχε ήδη από το 1905 με μορφή συλλόγου με την ονομασία Εγκράτεια. Η Καβάλα είχε μεγάλη
συμβολή και κατά τον Μακεδονικό Αγώνα. Από την Καβάλα ήταν οι Μακεδονομάχοι οπλαρχηγοί Πέτρος Ιωαννίδης και
Περικλής Δράκος.[13] Περίπου το 1905-1906 αρχίζουν να εμφανίζονται οι πρώτες ελληνόγλωσσες εφημερίδες με πρώτη
την "Σημαία".

Άποψη της πόλης το 1900

Α' Κατοχή 1912-1913 και Απελευθέρωση
Τον Οκτώβριο του 1912 ο βουλγαρικός στρατός κατέλαβε την Καβάλα χωρίς να αντισταθούν οι Οθωμανοί. Ακολούθησαν
βιαιότητες εναντίον του μουσουλμανικού πληθυσμού, καθώς και συλλήψεις εκπροσώπων της εβραϊκής κοινότητας.[14]

Η Καβάλα απελευθερώθηκε το 1913 από τον ελληνικό στόλο που ήταν αγκυροβολημένος στη Θάσο, κατά τη διάρκεια του
Δεύτερου Βαλκανικού Πολέμου. Στις 25 Ιουνίου 1913 εμφανίζονται ελληνικά σκάφη και στις 26 Ιουνίου το πρωί, το
αντιτορπιλικό Δόξα καταπλέει στον κόλπο της Καβάλας. Με τη βοήθεια των Καβαλιωτών, που βοηθούν στον εντοπισμό
των ναρκών στον κόλπο της Καβάλας, το Πολεμικό Ναυτικό καταλαμβάνει την πόλη. Στο μπαλκόνι του Παλαιού
Πρωτοδικείου υψώθηκε την 26 Ιουνίου 1913 η ελληνική σημαία και αναγγέλθηκε η ενσωμάτωση της Καβάλας στον
Αποβίβαση των ελληνικών
εθνικό κορμό από τον πλωτάρχη του αντιτορπιλικού «Δόξα», Αντώνη Κριεζή. Τα ελληνικά στρατεύματα γίνονται δεκτά
στρατευμάτων στην Καβάλα, πίνακας
από τους κατοίκους με άκρατο ενθουσιασμό. Οι Βούλγαροι που είχαν εγκαταλείψει την πόλη πήραν ως ομήρους τον του Βασίλειου Χατζή.
Μητροπολίτη και τριάντα προκρίτους.[15]

Β΄ Κατοχή 1916-1918 και Απελευθέρωση

Τον Αύγουστο του 1916 εισβάλλουν και καταλαμβάνουν την Καβάλα όπως και όλη την Ανατολική Μακεδονία και πάλι οι Βούλγαροι (Βουλγαρική κατοχή
ελληνικών εδαφών (1916-1918)). Το σύνολο του Δ΄ Σώματος Στρατού που έδρευε στην πόλη και στην ευρύτερη περιοχή, κατόπιν εντολής του βασιλιά
Κωνσταντίνου, παραδόθηκε στους Γερμανοβουλγάρους και μεταφέρθηκε στο Γκέρλιτς της Ανατολικής Γερμανίας[16] το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως χώρος
«φιλοξενίας».[17]

Σύμφωνα με έκθεση του Ελληνα πρεσβευτή στη Σόφια, έως τον Απρίλιο του 1917 περίπου 6.000 άτομα πέθαναν από ασιτία μόνο στην περιοχή της Καβάλας και
4.000 άτομα στη Δράμα, σύμφωνα με το αρχείο της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου Η.Π.Α. Η επισιτιστική και ανθρωπιστική κρίση που δημιουργήθηκε σε βάρος
των Ελλήνων της Ανατολικής Μακεδονίας στη διάρκεια της Β΄ Βουλγαρικής Κατοχής, διαπιστώθηκε σε όλο το εύρος της μετά την απελευθέρωση των περιοχών
οπότε και οργανώθηκαν συσσίτια, πρόχειρα νοσοκομεία και διανομή ιατροφαρμακευτικού εξοπλισμού.[18]

Στα τέλη του 1918, μετά την ήττα των κεντρικών αυτοκρατοριών και των συμμάχων τους Βουλγάρων και τη λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η πόλη
απελευθερώνεται, ύστερα από δύο χρόνια σκληρής κατοχής.

Εγκατάσταση Μικρασιατών, δεκαετία 1920

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 και την επακόλουθη ανταλλαγή πληθυσμών το 1923-24, κατακλύζει την
πόλη μεγάλο κύμα Ελλήνων προσφύγων από την Ανατολική Θράκη, την Ανατολική Ρωμυλία και τη Μικρά Ασία. Ο
συνολικός αριθμός των προσφύγων που εγκαταστάθηκαν ήταν 27.500. Αρχικά στεγάστηκαν σε παλιά καπνομάγαζα και
πρόχειρους οικίσκους αργότερα όμως δημιουργήθηκαν νέες συνοικίες όπως τα Χίλια, τα Πεντακόσια (δηλαδή πεντακόσιες
οικογένειες εγκαταστάθηκαν σε κτιριακό συγκρότημα 92 ακινήτων), Δεκαοκτώ, και ο συνοικισμός Γκιρτζή, ενώ άλλοι
πρόσφυγες αποκαταστάθηκαν στα παλιά οθωμανικά σπίτια της συνοικίας της Παναγίας. Το προσφυγικό στοιχείο
μεταφύτευσε στην πόλη τη μεγάλη πολιτιστική του παράδοση και ταυτόχρονα αποτέλεσε την κινητήρια παραγωγική
δύναμη της Καβάλας, οδηγώντας σε μεγάλη οικονομική ανάπτυξη με κύριο μοχλό την αύξηση της καπνοκαλλιέργειας και Η πόλη το 1930. Στο βάθος αριστερά
του καπνεμπορίου. Ο ιστός της πόλης αυξήθηκε κατά 208 εκτάρια. διακρίνεται η χερσόνησος στην οποία
βρίσκεται η συνοικία της Παναγίας,
Επίσης οι καπνεργάτες αποτέλεσαν με τη δράση τους κομβικό στοιχείο για τα εργατικά δικαιώματα με τον οργανωμένο όπου εγκαταστάθηκαν αρκετοί
συνδικαλισμό τους, που υποχρέωσε τους καπνεμπόρους να βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίας τους τις αποδοχές των Μικρασιάτες πρόσφυγες.
εργατών. [19]

Η τετραετία 1928-1932 υπήρξε η πιο λαμπρή περίοδος για την Καβάλα με μεγάλα έργα όπως το λιμάνι, το δίκτυο ηλεκτροφωτισμού, οι αναδασώσεις και τα νέα
σχολικά κτίρια.[20]

Γ' Κατοχή 1941-1944 και Απελευθέρωση

Η βουλγαρική παρουσία στην Καβάλα αλλά και σε ολόκληρη την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη με τη μορφή
στρατιωτικής κατοχής κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν αποτέλεσμα διπλωματικής συνεννόησης
μεταξύ Γερμανίας και Βουλγαρίας και μία παραχώρηση εκ μέρους της πρώτης για την προσχώρηση της δεύτερης στον
Άξονα. Η εισβολή άρχισε στις 20 Απριλίου 1941 και μέχρι τις 15 Μαΐου είχε καταληφθεί από τους Βουλγάρους όλη η
παραχωρηθείσα περιοχή. Ο βουλγαρικός κατοχικός στρατός προέβη συστηματικά σε διάφορα περιοριστικά μέτρα με
στόχο την ελαχιστοποίηση της παρουσίας της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού. Η περιοχή τελικά
απελευθερώθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 1944.[21] Η Καβάλα το 1942

Μεταπολεμική περίοδος

Η Καβάλα ήταν μία από τις λίγες πόλεις που δεν άρχισε αμέσως η κατεδάφιση των παλαιών κτιρίων, δηλαδή η αντιπαροχή, λόγω της παρακμής του
καπνεμπορίου που συνέβαλε στον μαρασμό της πόλης. Τον Ιανουάριο του 1949 ιδρύθηκε ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός της πόλης. Τη δεκαετία του '50 η πόλη
άρχισε να επεκτείνεται προς τα δυτικά, την περιοχή της Καλαμίτσας, και αργότερα προς τα ανατολικά, περιοχή Σφαγείων και Περιγιαλίου, για να
συγκαταλεχθούν στο σχέδιο πόλεως. Το 1957 ξεκινάει το ετήσιο "Φεστιβάλ Φιλίππων-Θάσου".

Το 1961 ιδρύθηκε η "Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων", η μεγαλύτερη λιπασματοβιομηχανία της χώρας. Τον Δεκέμβριο του 1967 ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος
Β' της Ελλάδας έφτασε στην πόλη για να οργανώσει ένα, αποτυχημένο, κίνημα εναντίον του δικτατορικού καθεστώτος. Στις 23 Δεκεμβρίου 1969 ιδρύθηκε η
"Kavala Oil". Στις 6 Δεκεμβρίου 1971 πραγματοποιήθηκε η πρώτη, μα άκαρπη, γεώτρηση. Την 1η Φεβρουαρίου 1974, η ερευνητική γεώτρηση «ΠΡΙΝΟΣ-1»
ανακαλύπτει το κοίτασμα «ΠΡΙΝΟΣ» με δοκιμαστική ροή 2950 βαρέλια την ημέρα αργού πετρελαίου.

Το 1970 ολοκληρώθηκε η κατασκευή του Εθνικού Σταδίου της πόλης. Στις 10 Σεπτεμβρίου εγκαινιάζεται το εθνικό Στάδιο. Την 21η Απριλίου 1972
εγκαινιάστηκε το Πάρκο Φαλήρου με παραλία λουόμενων που αργότερα εγκαταλήφθηκε. Τον Ιούλιο του 1974 μεγάλη ομάδα ένοπλων ανδρών στάλθηκαν στην
Κύπρο για την αντιμετώπιση της τουρκικής εισβολής.

Στις 14 Αυγούστου 1985 ξέσπασε η καταστροφικότερη, έως τώρα, πυρκαγιά στο περιαστικό δάσος της πόλης που αποτέφρωσε 10.000 στρέμματα. Το 1991
ιδρύθηκε ο πρώτος τηλεοπτικός σταθμός της πόλης το "Ena Channel".
21ος αιώνας

Τον Οκτώβριο του 2002 δημιουργήθηκε το εμπορικό λιμάνι της πόλης "Φίλιππος Β’" λίγο έξω από την πόλη. Στις 3 Απριλίου 2005 κατεδαφίστηκαν τα Σιλό, το
πρώτο κτίριο της Ευρώπης από μπετό, για να ανεγερθεί το Δικαστικό Μέγαρο. Στις 27 Φεβρουαρίου 2008 πάνω από 12 χιλιάδες πολίτες διαδήλωσαν ενάντια στη
δημιουργία μονάδας λιθάνθρακα της ΔΕΗ.

Το 2010 εγκαινιάσθηκε το καινούριο νοσοκομείο της πόλης όπου αργότερα έγινε και περιφερειακό και ξεκίνησε ο ετήσιος θεσμός του "Air-Sea Show". Το 2013 ο
κεντρικός λιμένας της πόλης μετονομάστηκε σε "Απόστολος Παύλος". Στις 5 Ιουλίου 2014 πραγματοποιήθηκε ογκώδες συλλαλητήριο κατά τη δημιουργία του
σταθμού LNG.

Από τα τέλη του 2015 έως το καλοκαίρι του 2016 πραγματοποιούνται, ίσως, οι μεγαλύτερες απεργίες του ιδιωτικού τομέα στην πόλη, μετά τον καπνεργατικό
αγώνα, από τους εργαζόμενους του εργοστασίου λιπασμάτων.

Το 2016 ολοκληρώθηκε επιτυχώς με επιχορήγηση μέσω του προγράμματος "ΕΣΠΑ 2007-2013", η βιοκλιματική αναβάθμιση των οδών Ερυθρού Σταυρού και
Βενιζέλου όπου η τελευταία μονοδρομήθηκε.

Αναψυχή και περιβάλλον

Η Καβάλα διαθέτει πολυάριθμες παραλίες, χώρους για ανάπαυση και πεζοπορικές διαδρομές. Είναι μια από τις λίγες
πόλεις της Ελλάδας που μέσα στον πολεοδομικό της ιστό διαθέτει 4 οργανωμένες παραλίες. Δυτικά, την παραλία της
Ραψάνης, την δημοτική πλαζ της Καλαμίτσας και τον πολυχώρο του Μπάτη. Στη συνέχεια αν ακολουθήσετε την οδό αυτή
θα βρείτε τις υπέροχες οργανωμένες ή και μη οργανωμένες, μεγάλες και μικρές παραλίες του Παληού και στην συνέχεια
της Νέας Ηρακλείτσας και της Νέας Περάμου. Στην ανατολική πλευρά της πόλης βρίσκεται η παραλία του Περιγιαλιού, η
παραλία της Άσπρης Άμμου ενω ακολουθεί μετέπειτα αυτή της Νέας Καρβάλης.

Από πλευράς χλωρίδας η Καβάλα αποτελείται απο τεχνητές δασικές εκτάσεις καθότι είναι χτισμένη σε βραχώδες Άποψη της πόλης.
ανάγλυφο. Διαθέτει τρία μεγάλα άλση, με χώρους άθλησης που ενδείκνυνται παράλληλα για μια ημερήσια εκδρομή.
Πρόκειται για το άλσος της Παναγούδας στην συνοικία της Αγίας Παρασκευής, το περιαστικό δάσος της Καβάλας στη
Χωράφα και το άλσος των Πεντακοσίων στον ομώνυμο συνοικισμό. Επιπλέον, κεντρικά θα βρείτε το Δημοτικό Κήπο και το πάρκο του Φαλήρου στην Παραλία
(με γήπεδο μπάσκετ, παιδική χαρά και ειδικά διαμορφωμένο χώρο για σκέιτμπορντ).

Υπάρχουν αρκετές πεζοπορικές διαδρομές οι οποίες ξεκινούν μέσα από την πόλη.[22] Πρόκειται για το τμήμα της αρχαίας Εγνατίας Οδού στα δυτικά,[22] για το
μονοπάτι που ξεκινάει από την περιμετρική στο ύψος του Αγίου Παντελεήμονα και καταλήγει στο Σταυρό, το ιστορικό μονοπάτι που ακολουθεί το δρόμο του
νερού από το οποίο υδρεύονταν η Καβάλα στο παρελθόν (ξεκινά από την εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου) και τέλος το μονοπάτι που ακολουθεί το ρέμα της
Παλαιάς Καβάλας, το οποίο αναδείχτηκε και διαμορφώθηκε από τον τότε δήμο Φιλίππων (απέχει 15 λεπτά με αυτοκίνητο από την Καβάλα).[23][24]

Θερμοκρασία

Μέση θερμοκρασία[25]
Μέση
Πόλη Ιανουάριος Φεβρουάριος Μάρτιος Απριλίος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Οκτώβριος Νοέμβριος Δεκέμβριος
έτους
Καβάλα 15,8 6,8 7,2 9,3 13,4 17,7 23,0 26,5 26,3 22,4 17,2 11,4 8,0

Οικονομία
Η πόλη της Καβάλας άρχισε να μετατρέπεται σε ένα αστικό κέντρο από την δεκαετία κιόλας του 1920, όταν αυξήθηκε
ραγδαία ο πληθυσμός της, εξαιτίας του μεγάλου αριθμού προσφύγων έπειτα από την Μικρασιατική Καταστροφή που
ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στην πόλη. Η αύξηση του πληθυσμού οδήγησε από πολύ νωρίς και στην ανάπτυξη του
βιομηχανικού τομέα. Το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων της πόλης απασχολείται στον τριτογενή τομέα παραγωγής. Εδώ
λειτουργεί η Kavala Oil (που συνεργάζεται με την Energean), η μοναδική μονάδα της χώρας, που εξορύσσει και
αποθειώνει πετρέλαιο από το κοίτασμα του Πρίνου. Επίσης στην Καβάλα λειτουργεί και η μόνη Βιομηχανία Φωσφορικών
Λιπασμάτων της χώρας. Δεκάδες άλλες μονάδες, υπάρχουν στην βιομηχανική περιοχή (ΒΙ.ΠΕ) της πόλης, με
σημαντικότερες τις μονάδες επεξεργασίας μαρμάρου και γυαλιού ενω ακολουθεί και αυτες της παραγωγής φυσικών
Άποψη της πόλης προϊόντων.

Η τοπική κοινωνία και αγορά προσπαθεί να στηριχτεί κυρίως απο την Καλοκαιρινή σεζόν όπου υπάρχει αρκετή
προσέλευση εκατοντάδων τουριστών κυρίως απο την Τουρκία και τη Βουλγαρία. Επιπλέον η αγορά της βασίζεται περισσότερο πέρα απο την Βιομηχανική
Περιοχή και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ρουχισμού, εστιατορίων και καφετεριών. Μια φορά την εβδομάδα οργανώνεται στην παραλιακή οδό της πόλης η
Λαϊκή της αγορά.

Η ανάπτυξη του εμπορίου κατέστησε αναγκαία την κατασκευή νέου λιμανιού στην βιομηχανική περιοχή της πόλης. Οι εργασίες κατασκευής του νέου λιμένα της
Καβάλας "Φίλιππος Β" ξεκίνησαν το 1990 και έχει ήδη ολοκληρωθεί το δυτικό κρηπίδωμα. Από τον Οκτώβριο του 2002 έχει μεταφερθεί όλος ο μηχανολογικός
εξοπλισμός και η εμπορική κίνηση εξυπηρετείται πλέον από αυτό. Το νεο λιμάνι αντικαθιστά το κεντρικό λιμάνι της Καβάλας και βρίσκεται λίγα μέτρα απο το
εργοστασιακό παράρτημα της ΒΦΛ Καβάλας.

Τέλος, η Καβάλα είναι σχετικά γνωστή για την αλιεία της. Μεγάλο πρόβλημα θεωρείται η υπεραλίευση και η μη παροχή τροφής στα ψάρια. Μάλιστα, είχε
ανακοινωθεί απόφαση για απαγόρευση αλιείας εντός του λιμανιού της πόλης. Στην πόλη λειτουργεί μια από τις μεγαλύτερες ιχθυόσκαλες της Μεσογείου, από
όπου διακινούνται εμπορεύματα τόσο στις εσωτερικές όσο και στις διεθνείς αγορές. Η ανάπτυξη της αλιείας, κατέστησε επιτακτική την ανάγκη να δημιουργηθεί
στην Καβάλα, ένα από τα τρία Ινστιτούτα Αλιευτικών Ερευνών (ΙΝΑΛΕ) που λειτουργούν σήμερα στην Ελλάδα. Η τοπική ιχθυόσκαλα ωστόσο, βρίσκεται σε μια
κατάσταση όπου δεν είναι αρκετά σύγχρονη με αποτέλεσμα να ακολουθεί μια ανακαίνιση μεν αλλα αρκετά αργοπορημένη όσον αφορά τον χρόνο ολοκλήρωσης
της δε.

Μεταφορές
Η Καβάλα διαθέτει λιμάνι υπό τον Οργανισμό Λιμένα Καβάλας (ΟΛΚ),το οποίο το 2013 μετονομάστηκε σε
"ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ".Το 2016 το έργο κατασκευής πλωτών εγκαταστάσεων έχει ως αποτέλεσμα την δυνατότητα
ελλιμενισμού περίπου 210 τουριστικών σκαφών. Υπάρχει και το αεροδρόμιο της Χρυσούπολης εντός του ευρύτερου
νομού. Η πόλη δεν συνδέεται με το εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας λόγω της μορφολογίας του εδάφους.
Εξυπηρετείται από το Σιδηροδρομικό Σταθμό Δράμας. Υπάρχει σχεδιασμός για ένταξη της Καβάλας στον Προαστιακό
Θεσσαλονίκης και για σύνδεση με τους Τοξότες μέσω Νέας Καρβάλης.

Αστικές συγκοινωνίες
Το λιμάνι της πόλης
Οι βασικές γραμμές του Αστικού ΚΤΕΛ Καβάλας είναι: 1. Βύρωνας 2. Δεξαμενή (από Τσολάκη) 3. Κοιμητήριο 4.
Κηπούπολη 5. Άγιος Λουκάς 6. Προφήτης Ηλίας 8. Καλαμίτσα - Μπάτης (το οποίο λειτουργεί κατά τους καλοκαιρινούς
μήνες) 9. Άγιος Κωνσταντίνος 10. Νεάπολη- Δέπος 11. Περιγιάλι – Νέο Νοσοκομείο. Επίσης, λειτουργεί όλο το χρόνο ένα τραινάκι με το οποίο εξυπηρετούνται
οι κάτοικοι της Παναγίας, καθώς κανένα άλλο όχημα συγκοινωνίας δεν είναι προσβάσιμο.

Οδικές μεταφορές

Η Καβάλα βρίσκεται επάνω στον αυτοκινητόδρομο της Α2 Εγνατίας Οδού. Η πόλη εξυπηρετείται εκτός του Νομού Καβάλας με τα υπεραστικά λεωφορεία του
ΚΤΕΛ από τον σταθμό υπεραστικών λεωφορείων που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Συνδέεται καθημερινά με τακτά δρομολόγια με όλες τις πόλεις της
Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, τη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα. Με την γραμμή των Αθηνών εξυπηρετούνται όσων ο προορισμός είναι μια εκ των πόλεων
που βρίσκεται επάνω στο εθνικό άξονα Αθήνας Θεσσαλονίκης. Σχεδιάζεται να κατασκευαστεί επέκταση της Εγνατίας Οδού προς τη Δράμα.

Αεροπορικές μεταφορές

Η Καβάλα συνδέεται αεροπορικά καθημερινά με την Αθήνα και εβδομαδιαία με άλλους ευρωπαϊκούς προορισμούς. Ο Κρατικός Αερολιμένας Καβάλας «Μέγας
Αλέξανδρος» βρίσκεται στη Χρυσούπολη και εξυπηρετεί τους νομούς Καβάλας, Δράμας και Ξάνθης.Το αεροδρόμιο βρίσκεται σε απόσταση 30χλμ από την
Καβάλα (και 12χλμ από την Χρυσούπολη).

Ακτοπλοϊκές μεταφορές

Παρέχονται ακτοπλοϊκές συνδέσεις με τη Θάσο, νησιά του Βορείου και Ανατολικού Αιγαίου (Λήμνος, Άγιος
Ευστράτιος, Μυτιλήνη, Χίου, Σάμου, Ικαρία, Φούρνοι) και το Λαύριο.

Οδικό δίκτυο
Το οδικό δίκτυο της Καβάλας σαν σύνολο αποτελείται από κεντρικούς και παρακλάδιους δρόμους οι οποίοι όμως δεν
έχουν καλή ποιότητα πρόσφυσης, κεντρικοί δρόμοι Καβάλας ονόματα εδώ και αρκετά χρόνια, χωρίς κάποιο
ουσιαστικό ενδιαφέρον από την τοπική διοίκηση. Το 2015 έγιναν κάποιες προσπάθειες για βελτίωση του δικτύου με
επέμβαση ιδιώτη , οι οποίες όμως δεν αποδείχτηκαν άξιες των προσπαθειών τους, αφού το πάχος της στρώσης ήταν Ο επιβατικός λιμένας «Απόστολος
κάτω του δεδομένου ενώ σε διάφορες περιοχές έγινε πρόχειρη επικάλυψη λακκουβών. Το οδικό δίκτυο της πόλης, Παύλος»
παραμένει στο να έχει πολλά προβλήματα τόσο στα ιδιοκτησιακά αποκτήματα των κατοίκων όσο και στην ποιότητα
ζωής τους. Λόγω της ορεινής περιοχής που είναι χτισμένη η πόλη, σε αντίθεση με τις πόλεις των Σερρών και της
Δράμας, ένα μεγάλο της κομμάτι είναι ανηφορικό (Αγ. Λουκάς, Δέπος, Κηπούπολη, Προφήτης Ηλίας, Δεξαμενή). Το οδικό δίκτυο της πόλης ξεκινά από την
περιοχή της Καλαμίτσας και του Σταυρού και τελειώνει στα δημοτικά κοιμητήρια.

Πληθυσμός
Παρακάτω παρουσιάζεται η εξέλιξη του πληθυσμού, με τις τρεις τελευταίες να καταγράφουν τον μόνιμο πληθυσμό και οι
υπόλοιπες τον πραγματικό πληθυσμό.

Απογραφή Πληθυσμός
1904 31.437
1913 23.378
Η πόλη τη νύχτα.
1920 22.645
1928 49.986
1940 49.667
1951 42.261
1961 44.978
1971 46.887
1981 57.248
1991 57.461
2001 59.222
2011 54.027

Πηγή: statistics.gr (http://dlib.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/categoryyears?p_cat=10007862&p_topic=10007862)

Συνοικίες

Ανατολικές συνοικίες: Νοτιοδυτικές συνοικίες:

 1. Άγιος Αθανάσιος 1. Κηπούπολη
2. Άγιος Τρύφωνας (ή Εργατικές Κατοικίες) 2. Καλαμίτσα
3. Περιγιάλι (Καρά Ορμάν)
4. Τίμιος Σταυρός (Σούγελο) Βόρειες συνοικίες:

1. Δεξαμενή
Νοτιοανατολικές συνοικίες:
2. Ποταμούδια
1. Αγία Βαρβάρα 3. Προφήτης Ηλίας
2. Καλλιθέα (Πεντακόσια) 4. Χωράφα
3. Παναγία (Παλαιά Πόλη) 5. Σταυρός
Χάρτης της πόλης
Δυτικές συνοικίες: Κεντρικές συνοικίες:

1. Άγιος Λουκάς 1. Κέντρο

2. Αγία Παρασκευή 2. Άγιος Παύλος
3. Βύρωνας 3. Άγιος Γεώργιος
4. Αμπελόκηποι (Χίλια)
5. Νεάπολη (ΔΕΠΟΣ) Νότιες συνοικίες:

1. Άγιος Ιωάννης
2. Ραψάνη

Πηγή: Ιστορικοί περίπατοι στην Καβάλα (https://kavalareghistory.weebly.com/pirhoomicronsigmaphiupsilongammaiotakappaomicron943-sigmaupsilonnuomicroniotakappaiotasigmamuomicron943.ht

ml)

Εκπαίδευση

Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος

Στην πανεπιστημιούπολη Καβάλας εδρεύουν τα εξής τμήματα σχολών του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος:[26]

Σχολή Θετικών Επιστημών

Τμήμα Φυσικής
Τμήμα Χημείας
Τμήμα Πληροφορικής
Τμήμα Γεωλογίας
Οι εγκαταστάσεις του Διεθνούς
Σχολή Οικονομίας και Διοίκησης Πανεπιστημίου της Ελλάδος στην
πανεπιστημιούπολη Καβάλας.
Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας
Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Πολιτισμός

Μνημεία

Οθωμανικά κτίσματα

Επί οθωμανικής περιόδου, στην περιοχή της παλιάς πόλης της Καβάλας ανεγέρθηκαν σημαντικά κτίσματα. Αυτά είναι:

Το τέμενος Ιμπραήμ Πασά χρονολογείται από το 1530 και το 1926-1927 μετατράπηκε στον Ελληνορθόδοξο
Ναό του Αγίου Νικολάου.[27]
Το Τζαμί Χαλίλ Μπέη βρίσκεται στην χερσόνησο της Παναγιάς. Το σωζόμενο τέμενος χρονολογείται από το
1900 και στην βάση έχει βρεθεί τρίκλιτος χριστιανικός ναός. Ο μιναρές δεν εφάπτεται στο Τέμενος και ίσως H παλιά πόλη της Καβάλας κτισμένη
χρονολογείται από το 16ο αιώνα. Από το 1930 μέσα στο τέμενος στεγάζεται η φιλαρμονική του Δήμου στη χερσόνησο της Παναγίας.
Καβάλας.[28]
Το Ιμαρέτ Καβάλας είναι ένα θρησκευτικό/εκπαιδευτικό συγκρότημα το οποίο χρονολογείται από το 1817-1821. Το Ιμαρέτ (φτωχοκομείο)
χτίστηκε από τον Μεχμέτ Αλί Πασά, βαλή της Αιγύπτου.[29]
Η Οικία Μεχμέτ Αλή Πασά ήταν η οικία του Μεχμέτ Αλί Πασά (1805-1848) και βρίσκεται στην χερσόνησο της Παναγιάς. Χρονολογείται από τα
τέλη του 18ου αιώνα αλλά έχουν γίνει επισκευές στα τέλη του 19ου και αρχές 20ου αιώνα.[30]
Το Φρούριο Καβάλας είναι οθωμανικό οχυρωματικό έργο. Στην θέση βρισκόταν παλαιότερο βυζαντινό κάστρο το οποίο καταστράφηκε κατά την
κατάκτηση της πόλης το 1391. Την εποχή του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς (1520-1566) αποκαθιστώνται τα παλαιά τείχη και χτίζεται το
νεόδμητο κάστρο.[31]
Οι Καμάρες Καβάλας είναι το παλαιό υδραγωγείο της πόλης.[32] Χτίστηκε το 1520-1530 από τον Μέγα Βεζίρη Ιμπραήμ πασά.[33][34][35]
Το 5ο Γυμνάσιο Καβάλας (Θ. Πουλίδου 16 στην παλιά πόλη), που χτίστηκε μεταξύ 1902 και 1908 από τον Τούρκο καπνέμπορο, Πατσατζίκ ως
κατοικία, στεγαζόταν η Αστυνομία πριν τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Η Βουλγάρικη Ασφάλεια, η περιβόητη Οχράνα, λειτούργησε εκεί επίσης. Στα
υπόγεια του κτιρίου φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν εκατοντάδες Καβαλιώτες στη διάρκεια της κατοχής. Τα κρατητήρια της Οχράνας
αποκαλύφθηκαν στις 3/12/2005 στη διάρκεια εργασιών συντήρησης του σχολικού κτιρίου.
Το 1ο Γυμνάσιο Καβάλας το οποίο κτίστηκε το 1909 και μέχρι το 1913 λειτούργησε ως τουρκικό σχολείο.
Το 15ο Δημοτικό Σχολείο Καβάλας αποτελεί το πρώτο εκπαιδευτικό ίδρυμα που κτίστηκε εκτός των τοιχών της πόλης. Ανεγέρθηκε το 1881.
Το Δημοτικό Ωδείο Καβάλας.
 Το Φρούριο, γνωστό Το Υδραγωγείο Ο Ιερός Ναός του Το εσωτερικό του Το Τέμενος και Παραλία κοντά στη
ως Κάστρο, στην Καβάλας γνωστό ως Αγίου Νικολάου, Ιμαρέτ μεντρεσές Χαλίλ Ν. Ηρακλείτσα
παλιά πόλη Καμάρες[σημ. 1] πρώην τέμενος Μπέη Καβάλας
Ιμπραήμ Πασά

Καπνομάγαζα

Ως σημαίνουσα πόλη στο παρελθόν όσον αφορά την επεξεργασία καπνού, η Καβάλα σήμερα διαθέτει αρκετά κτίρια
πρώην καπναποθήκες,[36] ορισμένα εκ των οποίων χρονολογούνται από το 1860.[37] Αυτά είναι:

Η Δημοτική Καπναποθήκη εντάσεται στα κτίρια της οθωμανικής περιόδου. Οικοδομήθηκε περί το 1900 και
αποτέλεσε καπναποθήκη του Κιζίν Μιμίν.[38]
Το Συγκρότημα Αυστρο-Ελληνική που πήρε την ονομασία του από την ομώνυμη καπνοβιομηχανία.
Το Εμπορικό Κέντρο Καβάλας στεγάζεται σε παλαιά καπναποθήκη.

Το άγαλμα του «Καπνεργάτη» στην

Άλλα κτίσματα ομώνυμη πλατεία, με φόντο τη
Δημοτική Καπναποθήκη Καβάλας
Το Σπίτι του Μεχμέτ Αλή κτίστηκε το 1780.[39]
Το κτίριο της Μεγάλης Λέσχης
Το Παλαιό Δημαρχείο ανεγέρθηκε από τον καπνέμπορο Δ. Τόκκο, το 1879.[40]
Το Δημαρχείο της Καβάλας κτίστηκε το 1890 από τον Ούγγρο καπνέμπορο Πιερ Έρτζοχ.[41]
Το Μέγαρο Βιξ κτίστηκε το 1900 από το Γερμανό βαρώνο Άντολφ Βιξ.[40]
Η Μονή Λαζαριστών κτίστηκε το 1900.[40]

Ο I. Ναός Πρώην κτίριο Η Μεγάλη Λέσχη Το σπίτι του Μεχμέτ Το Δημαρχείο

Κοιμήσεως της Λιμενικού Ταμείου Αλή
Θεοτόκου στην (παλαιά ψαραγορά)
Παναγία[σημ. 2]

Μουσεία και ιδρύματα

Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλας
Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο (Δημοτικό Μουσείο Καβάλας)
Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού
Δημοτικό Μουσείο Καπνού
Ναυτικό Μουσείο Καβάλας
Μουσείο Μεχμέτ-Αλή
Ιστορικό - Εθνολογικό Μουσείο Νέας Καρβάλης Καβάλας
Δημοτική Βιβλιοθήκη Καβάλας
Ιστορικό και Λογοτεχνικό Αρχείο Καβάλας
Ίδρυμα Αγία Μαρίνα
Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων
Φιλόπτωχος Αδελφότης Κυριών Καβάλας
Πνοή

Πολιτιστικά δρώμενα
Φεστιβάλ Φιλίππων (Ιούλιος - Αύγουστος) που διοργανώνεται από το 1957[42]
Φεστιβάλ Κοσμόπολις
Kavala Airshow
Ελευθέρια (Ιούνιος)
 Ήλιος και πέτρα
Λαϊκές γιορτές - πανηγύρια
Έκθεση Βιομηχανίας - Βιοτεχνίας - Χειροτεχνίας (Σεπτέμβριος - Οκτώβριος)
Kavala Expo (διεξάγεται κάθε χρόνο στο συνεδριακό κέντρο «Απόστολος Μαρδύρης» στη Νέα Καρβάλη)
Εκθέσεις φωτογραφίας, ζωγραφικής (σε όλη τη διάρκεια του έτους)
Παρά Πόδας (από το 2015)
Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.) από το 1993.

Πρόσωπα

Ιστορικές προσωπικότητες: Αθλητές - Προπονητές:

1. Θεόδωρος Καβαλιώτης, διδάσκαλος του 1. Άννα Βερούλη (αθλήτρια,

γένους ολυμπιονίκης του ακοντισμού)
2. Θεόδωρος Καβαλιώτης (αγωνιστής του 2. Γιώργος Γεωργιάδης (παλαίμαχος
1821), αγωνιστής του 1821 ποδοσφαιριστής)
3. Νικόλαος Καβαλιώτης, αγωνιστής του 1821 3. Βασίλης Δανιήλ (προπονητής)
4. Ιμπραήμ Μεχμέτ Αλί (αντιβασιλέας της 4. Παύλος Δερμιτζάκης
Αιγύπτου) (ποδοσφαιριστής και προπονητής)
5. Ιλαρίων Καρατζόγλου, οπλαρχηγός της 5. Αλεξάνδρα Δημόγλου
επανάστασης του 1821 (παραολυμπιονίκης αθλήτρια)
6. Μεχμέτ Αλή Πασάς (αντιβασιλέας της 6. Ανδρέας Θεοδωρίδης (διεθνής
Αιγύπτου) βολεϊμπολίστας)
7. Πέτρος Ιωαννίδης (μακεδονομάχος 7. Γιάννης Κανάκης (παλαίμαχος
οπλαρχηγός) ποδοσφαιριστής)
8. Περικλής Δράκος (μακεδονομάχος 8. Ανθή Καραγιάννη (αργυρή
οπλαρχηγός) παραολυμπιονίκης)
9. Θεόδωρος Μιχ. Λολίδης (αθλητής
Συγγραφείς - Ποιητές: και πανελληνιονίκης της
κολύμβησης)
1. Διαμαντής Αξιώτης (ποιητής, πεζογράφος) 10. Χρήστος Μπάτζιος
2. Γιούλη Αποκατανίδου (θεατρική (ποδοσφαιριστής)
συγγραφέας) (ποδοσφαιριστής)
3. Χρυσούλα Βακιρτζή(ποιήτρια,συγγραφέας) 11. Γιώργος Στρατηλάτης (παλαίμαχος
4. Βασίλης Βασιλικός (συγγραφέας) ποδοσφαιριστής)
5. Λίζα Γραμματικοπούλου (συγγραφέας) 12. Κώστας Χριστοφιδέλης
6. Χαρά Δάφνα(ποιήτρια) (βολεϊμπολίστας)
7. Θοδωρής Θεοδωρίδης (θεατρικός
συγγραφέας,δημοσιογράφος) Ηθοποιοί:
8. Κώστας Καναβούρης (ποιητής, 1. Βούλα Αβραμίδου (ηθοποιός)
συγγραφέας, δημοσιογράφος)
2. Αντιγόνη Βαλάκου (ηθοποιός)
9. Χρήστος Κεραμίδης (ποιητής)
3. Αλεξάνδρα Λαδικού (ηθοποιός)
10. Δέσποινα Κονταξή (ποιήτρια)
4. Αντρέας Νάτσιος (ηθοποιός)
11. Αντώνης Κούφαλης (θεατρικός
συγγραφέας) 5. Βέτα Προέδρου (ηθοποιός)
12. Κωνσταντίνος Κούφαλης (θεατρικός 6. Μαρία Καραβία (ηθοποιός,
συγγραφέας) σκηνοθέτης, δημοσιογράφος,
συγγραφέας)
13. Δημήτρης Λέντζης (ποιητής, πεζογράφος)
7. Γιώργος Μοσχίδης (ηθοποιός)
14. Χρόνης Μίσσιος (συγγραφέας)
8. Στέργιος Νένες (ηθοποιός)
15. Δημήτρης Κεραμεύς-Ντουμπουρίδης
(συγγραφέας-θεατρικός συγγραφέας) 9. Παρθένα Χοροζίδου (ηθοποιός)
16. Λεόντιος Πετμεζάς (ιστορικός τέχνης- 10. Γιώργος Καρατζιώτης (ηθοποιός)
συγγραφέας)
Δημοσιογράφοι:
17. Γαλάτεια Γρηγοριάδου-Σουρέλη
(συγγραφέας) 1. Μανίνα Ζουμπουλάκη
18. Γιώργος Χειμωνάς (λογοτέχνης) (δημοσιογράφος,συγγραφέας)
19. Νίκος Βρεττός (ποιητής, πεζογράφος) 2. Γεώργιος Παγιωτέλης
20. Μαρία Κυρτζάκη (ποιήτρια, πεζογράφος, (δημοσιογράφος)
υπαλ. ΕΡΤ) 3. Βαγγέλης Παπαδόπουλος
21. Πρόδρομος Χ. Μάρκογλου (ποιητής, (δημοσιογράφος,συγγραφέας)
πεζογράφος)
22. Λευτέρης Νεγρεπόντης (ποιητής) Επιστήμονες:
23. Κώστας Ορφανίδης (ποιητής,
1. Δημοσθένης Καζάνας
δημοσιογράφος)
(αστροφυσικός Κέντρου
24. Αβραάμ Χατζηανέστης (ποιητής) Διαστημικών Πτήσεων Goddard της
25. Ιωάννης Δ. Ιωαννίδης (πεζογράφος) NASA, ακαδημαϊκός)
26. Θόδωρος Γρηγοριάδης (πεζογράφος) 2. Δημήτρης Λαζαρίδης (αρχαιολόγος)
27. Γιάννης Γαΐτάνος (πεζογράφος) 3. Χάιδω Κουκούλη-Χρυσανθάκη
28. Σάκης Παπαδημητρίου (πεζογράφος) (αρχαιολόγος)
29. Κοσμάς Χαρπαντίδης (συγγραφέας) 4. Στράτος Καλαφάτης(φωτογράφος)

Ζωγράφοι - Γλύπτες: Θρησκευτικά πρόσωπα:

 1. Ουμβέρτος Αργυρός (ζωγράφος - Παντελεήμων Μουτάφης
καθηγητής Ανωτάτης Σχολής Καλών (Μητροπολίτης Μαρωνείας)
Τεχνών το 1929, μέλος της Ακαδημίας
Αθηνών το 1959)
2. Γιάννης Ζαχαρόπουλος (ζωγράφος)
3. Θέμης Κελέκης (ζωγράφος και συγγραφέας)
4. Παύλος Μοσχίδης (ζωγράφος)

Μουσικοί - τραγουδιστές:

1. Βασίλης Καρράς, στιχουργός, τραγουδιστής

2. Ιωάννης Παπαϊωάννου, συνθέτης
συμφωνικής μουσικής
3. Δέσποινα Βανδή (τραγουδίστρια)
4. Κορίνα Βουγιούκα (κιθαρίστρια με διεθνείς
διακρίσεις)
5. Αλεξία Βουλγαρίδου (υψίφωνος - σοπράνο)
6. Γιώργος Κουλαξίζης (λαϊκός
ακορντεονίστας)
7. Λάζαρος Κουλαξίζης (λαϊκός
ακορντεονίστας)
8. Νίκος Κουρκούλης (τραγουδιστής)
9. Sunny Μπαλτζή
(τραγουδίστρια,μουσικοσυνθέτης)
10. Τάσος Παναγιωτόπουλος
(μουσικός,συνθετης,ερμηνευτής)
11. Γιάννης Α. Παπαϊωάννου
(μουσικοσυνθέτης)
12. Γρηγόρης Χρηστίδης
(μουσικός,συνθετης,ερμηνευτής)
13. Πέτρος Ιακωβίδης (στιχουργός,
τραγουδιστής)
14. Αντώνης Αγγελόπολος (τραγουδιστής)

Αθλητισμός
Στο παρελθόν τα ποδοσφαιρικά γεγονότα λάμβαναν χώρα στο γήπεδο Καρά Ορμάν (στρατιωτικό).[43] Έπειτα, το στάδιο
του Αγίου Ιωάννη (σημερινή αυλή 12ου Δημ. σχολείου) αποτέλεσε τον πρώτο χώρο άθλησης στην πόλη.[44] Η Καβάλα
σήμερα διαθέτει δυο μεγάλα στάδια άθλησης: Το Δημοτικό Στάδιο «Ανθή Καραγιάννη» στο Περιγιάλι και το Δημοτικό
Στάδιο Καβάλας «Άννα Βερούλη» (Βερούλειο) στο Βύρωνα (στο στάδιο αυτό στις 16-07-2009 ξεκίνησαν εργασίες.
Κατεδαφίστηκε τμήμα της κερκίδας λόγω επικινδυνότητας και κατασκευάστηκαν καινούργια αποδυτήρια. Η
ανακατασκευή ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι του 2010). Ακόμη, υπάρχει το Δημοτικό Στάδιο «Κωτσάλου» (πρώην
στρατοπέδου). Επίσης διαθέτει: ανοιχτό κολυμβητήριο στο κέντρο της πόλης και κλειστό κολυμβητήριο στην περιοχή του
Περιγιαλίου, το κλειστό Αθλητικό Κέντρο των Ποταμουδίων καθώς και το κλειστό Δημοτικό Αθλητικό Κέντρο
Καλαμίτσας «Αλεξάνδρα Δήμογλου». Σε πολλές περιοχές υπάρχουν μικρά γήπεδα μπάσκετ και τένις, γήπεδα 5Χ5
ποδοσφαίρου κ.ά. Άποψη του κλειστού Δημοτικού
Κολυμβητηρίου Καβάλας (αριστερά)
Ορισμένα από τα πρώτα αθλητικά σωματεία που ιδρύθηκαν στην πόλη της Καβάλας και δεν υφίστανται πλέον, ήταν οι και του Δημοτικού Σταδίου «Ανθή
Καραγιάννη» (δεξιά)
Φίλιπποι, ο Απόλλων, ο Αισχύλος,[45] ο Ηρακλής, ο Άτλας Κεραυνός ή Ατλοκεραυνός (έπειτα από τη συγχώνευση του
Κεραυνού με τον Άτλαντα), ο Παύλος Μελάς και ο Εργατικός Αστήρ.[46] Ακόμη, το 1927 συστάθηκε παράρτημα της
Εθνικής Φυσικής Αγωγής, το οποίο διέκοψε τη λειτουργία του το ίδιο έτος.[43] Επίσης, υπήρχαν ορισμένες ομάδες
ποδοσφαίρου, οι οποίες δεν ήταν επίσημα αναγνωρισμένες και διεξήγαγαν δικό τους πρωτάθλημα υπό την Ποδοσφαιρικήν Ένωσην Ανεπίσημων Σωματείων.
Αυτές ήταν ο Αετός Φρουρίου, η Ακόαχ (ομάδα της εβραϊκής κοινότητας), η Άμυνα, η Άραξ (ομάδα της αρμενικής κοινότητας), ο Ήφαιστος,[47] η Αρμενική
Ένωσις, η Αρμενική Νεολαία, ο Αρμενικός Αστήρ, ο Αγών, η Άμυνα, ο Άτλας Παναγίας, ο Εθνικός Παναγίας, ο Ερμής Παναγίας, ο Άρης (συγχωνεύθηκε με τον
Ηρακλή), Ατρόμητος Λέων, Ένωσις Ποντίων, η Θύελλα, ο Ιέραξ, ο Μέγας Αλέξανδρος, η Νέα Γενεά, ο Ολυμπιακός, ο Ορφεύς, ο Πάνθηρ, ο Πανιώνιος, ο
Π.Α.Ο.Κ., ο Π.Ε.Α.Β., ο Χ.Ο.Κ., ο Σατανάς, η Σπάρτη Παναγίας, το Τέξας, ο Τυφών, ο Φωστήρ και το Χρυσούν Τρίφυλλον (πρόσκοποι).[43]

Οι ποδοσφαιρικές ομάδες της πόλης υπάγονται στην Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Καβάλας και είναι: Α.Ο. Καβάλα η οποία αγωνίζεται στο Στάδιο «Ανθή
Καραγιάννη», Α.Ε. Καβάλας, Α.Π.Σ. Βύρων Καβάλας και Ηρακλής Καβάλας (Γ.Α.Σ. Ηρακλής Ποταμουδίων Καβάλας) οι οποίες αγωνίζονται στο «Βερούλειο»
στάδιο, Π.Α.Ο.Κ. Καβάλας (πρώην Λιπάσματα), Φίλιπποι Παληού και Ο.Σ.Φ.Κ. Ολυµπιακός (Ολυμπιακός Καβάλας, πρώην Φίλιπποι και μετέπειτα Άρης) με
έδρα το στάδιο «Κωτσάλου», Άγιος Λουκάς, Καβάλα 2004 (πρώην Πήγασος) και ο Ποσειδών Καβάλας.[48] Επίσης, στον ευρύτερο δήμο Καβάλας υπάρχουν οι:
Ακαδημία Ελπίδες – Νέος Γαλαξίας (αποτέλεσμα συγχώνευσης Ελπίδων και Γαλαξία), Ακαδημία Αστέρας, Κεραυνός Κρηνίδων, Δόξα Λυδίας, Δόξα
Αμυγδαλεώνα, Ναζιανζός Νέας Καρβάλης, Ατρόμητος Χαλκερού κ.α. Υπάρχει επίσης και γυναικεία ποδοσφαιρική ομάδα, ο Α.Ο. Καβάλα 86.

Ορισμένες καβαλιώτικες ομάδες καλαθοσφαίρισης έχουν ενωθεί και δημιούργησαν την Ε.Κ. Καβάλας, η οποία από την αγωνιστική περίοδο 2009-10 αγωνιζεται
στις επαγγελματικές κατηγορίες με έδρα το κλειστό «Αλεξάνδρα ∆ήµογλου». Άλλες ομάδες είναι οι: Σ.Α.Κ. Αστέρας, Ηρακλής Καβάλας (Γ.Α.Σ.Κ. Ηρακλής Αγ.
Ιωάννου, «Ηρακλής Ποταμουδίων»), Μ.Π.Α.Σ. Αγία Βαρβάρα, Α.Κ.Κ. «Οι Πάνθηρες», Ένωση Ποταμουδίων, οι οποίες εδρεύουν στο κλειστό
«Ποταµουδίων».[48] Επίσης, υπάρχει και η ομάδα μπάσκετ με καρότσι με την ονομασία «Ίρις» Καβάλας.

Οι ομάδες κολύμβησης είναι ο Ναυτικός Όμιλος Καβάλας (Ν.Ο.Κ.), ο Όμιλος Θαλάσσιων Αθλημάτων Καβάλας (Ο.Θ.Α.Κ) και το Ναυταθλητικό Σωματείο
Υγρού Στίβου (Ν.Ο.Υ.Σ.) «Ναυτίλος».

Οι σύλλογοι που δραστηριοποιούνται στο άθλημα της αντισφαίρισης είναι οι Α.Ο.Α. Καβάλας, Α.Ο. Μακεδονικός, Α.Ο.Α. «Πρωταθλητών» και Ο.Α.
«Αλέξανδρος».[48]

Υπάρχει επίσεις ο Σύλλογος Αγωνιστικού Μπριτζ Καβάλας, ο οποίος επιδίδεται στο άθλημα του αγωνιστικού μπριτζ.
Στην πόλη της Καβάλας το σκάκι είναι ένα από τα πιο δημοφιλή αθλήματα. Διοργανώνονται σκακιστικοί αγώνες (πρωταθλήματα και OPEN) με συμμετοχή
διεθνών maitres (IM) και grandmaitres (GM). To 2010 έγινε το Παγκόσμιο Σκακιστικό Πρωτάθλημα στο Αμφιθέατρο της πόλης. Το 2013 η Σταυρούλα
Τσολακίδου του Σκακιστικού Ομίλου Καβάλας, κατέκτησε την πρώτη θέση στο παγκόσμιο πρωτάθλημα σκάκι κορασίδων,[49] ενώ το 2015 επανέλαβε την
επιτυχία της κερδίζοντας και πάλι την πρώτη θέση στο παγκόσμιο πρωτάθλημα σκάκι κορασίδων.[50]

Επίσης, η πόλη διαθέτει και μια ομάδα ράγκμπι, με την επωνυμία «Τιτάνες Καβάλας».

Υγεία
Στις 19 Αυγούστου 1900 ιδρύθηκε το Δημοτικό Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» που λειτούργησε έως το 1915, οπότε και μεταφέρθηκε στις εγκαταστάσεις του
παλαιού νοσοκομείου της Οθωμανικής Κοινότητας. Μετά την απελευθέρωση της πόλης άλλαξε σε Διεθνές Νοσοκομείο Απόρων.

Το 1920 ιδρύεται το 20κλινο Σανατόριο με την επωνυμία «Θεραπευτήριον ΕΛΠΙΣ» και λειτούργησε έτσι έως το 1983 όπου μετατράπηκε σε Πνευμονολογικό
Κέντρο, παράρτημα του Γενικού Νοσοκομείου.

Η κατασκευή του Γενικού Νοσοκομείου άρχισε το 1960, στη θέση του προϋπάρχοντος, έπειτα από τρία χρόνια μελετών. Η αρχιτεκτονική και στατική μελέτη του
κτιρίου ανατέθηκε στον μηχανικό Χρήστο Μπάτση. Αποτελείται από δύο πτέρυγες και ήταν χωρητικότητας 200 κλινών. Οι υπηρεσίες του μεταφέρθηκαν το 2010
στο νέο κτίριο στον Άγιο Σίλα. Το νοσοκομείο υπάγεται στην 4η Υγειονομική Περιφέρεια Μακεδονίας και Θράκης του ΕΣΥ και έχει υπό την επίβλεψή του τα
Κέντρα Υγείας Ελευθερούπολης, Χρυσούπολης και Πρίνου, καθώς και το Κέντρο Ψυχικής Υγείας.

Η πόλη διαθέτει και τέσσερις κλινικές, 1 γενική κλινική, 1 κέντρο αποκατάστασης και δύο μαιευτήρια.

Εξαιτίας της αδιαφορίας των Ελληνικών Λιπασμάτων, τουλάχιστον κατα την τεσσαρακονταετία 1960-1998, η Καβάλα είχε μεγάλο ποσοστό θανάτων λόγω
αναπνευστικών προβλημάτων.[51]

Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης

Τα τοπικά μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι αρκετά, όσον αφορά κυριως την έντυπη μορφή του. Παραδείγματα εφημερίδων είναι οι "Πρωϊνή", "Νεάπολις",
"Εβδόμη Μέρα", Καβάλα,Εγνατία,"Χρονόμετρο" και "Αναλυτής". Ωστόσο, πέρα από την κλασσική ύπαρξη εφημερίδων έχει ισχυροποιηθεί και η τοπική
ενημέρωση σε ηλεκτρονική μορφή, όπως το "Kavala Portal", το "Kavala Press", το "Kavala Web News", το "Kavala Post" , το Citypedia.gr Kavala κλπ.

Στην πόλη εκπέμπουν όλοι οι μεγάλοι σταθμοί πανελλαδικής εμβέλειας, ενώ λειτουργούν και 3 τοπικοί τηλεοπτικοί σταθμοί περιφερειακής εμβέλειας, οι 3 εκ των
οποίων προσφέρουν ολοήμερο πρόγραμμα: Center TV (Τηλεόραση Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης Α.Ε.), ΕΝΑ Channel (Ραδιοτηλεοπτική Καβάλας Α.Ε.)
και η ορθόδοξη εκκλησιαστική τηλεόραση Λυδία.

Επίσης, από τους γύρω Νομούς εκπέμπουν και οι σταθμοί Δέλτα Τηλεόραση (Αλεξανδρούπολη), Κανάλι 6 (Ξάνθη), Επιλογές TV (Σέρρες), Πόντος TV, Smile,
Xanthi Channel, ALFA TV (Δράμα), Δίκτυο Τηλεόραση (Σέρρες), TV Δ (Δράμα), ΘράκηNET (Αλεξανδρούπολη) και το τηλεοπτικό κανάλι "Ορεστιάδα".

Δημόσιες σχέσεις

Αδελφοποιημένες πόλεις

Η Καβάλα ως Δήμος έχει αδελφοποιηθεί με:

Γκάμπροβο - Βουλγαρία (1975)

Γκραντίσκα - Βοσνία και Ερζεγοβίνη (1994)
Νυρεμβέργη - Γερμανία (1998)

Συνεργασίες

Επίσης η πόλη συνεργάζεται με τις παρακάτω πόλεις:

Αγκαντίρ - Μαρόκο (2001)

Μαρτούνι - Αρμενία (2001)
Τεκιρντάγ - Τουρκία (2003)
Γκότσε Ντέλτσεφ - Βουλγαρία (2003)
Βράνιε - Σερβία (2009)

Σημειώσεις
1. Το Υδραγωγείο Καβάλας είναι Οθωμανικής περιόδου [32] και πιθανολογείται ότι χτίστηκε στη θέση παλαιότερου υδραγωγείου Ρωμαϊκής
περιόδου. Χτίστηκε το 1520-1530 από τον Μέγα Βεζίρη Ιμπραήμ πασά .[33][34][35]
2. Κτίσθηκε το 1957 επί Μητροπολίτου Φιλίππων Χρυσοστόμου, και βρίσκεται στην ιστορική συνοικία Παναγία όπου εγκαταστάθηκαν πολλοί
Μικρασιάτες πρόσφυγες.

Εικόνες
 Φάρος Παναγίας Κεντροδυτική Όψη της Παναγίας Βόρεια πλευρά
πλευρά
Χερσόνησος Παραλία Παληού
Παναγίας
Παραπομπές
1. Καβάλα - η Γαλάζια Πολιτεία (http://kavala.pkteam.gr/index.php?pag
e=name)
2. Μακεδονία Θράκη (https://www.google.gr/maps/@40.9111194,24.37
82422,3a,25.9y,33.56h,83.88t/data=!3m6!1e1!3m4!1siq4cOivEAPcrn
8c8u-Sl6w!2e0!7i13312!8i6656) Σεπ 2014
3. «Θέλεις και συ Καβάλλα;» και άλλες άγνωστες αφίσες-ντοκουμέντα
του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο σφυρί (https://www.kavalapost.gr/1
72259/thelis-ke-sy-kavalla-ke-alles-agnostes-afises-ntokoumenta-tou
-a%CE%84-pagkosmiou-polemou-sto-sfyri/) kavalapost.gr
4. «Καβάλα - προέλευση του ονόματος» (http://kavala.pkteam.gr/index.
php?page=name). kavala.pkteam.gr. Ανακτήθηκε στις 26
Δεκεμβρίου 2018.
5. Στρατής Παπαδόπουλος, Ο Προϊστορικός Οικισμός Σκάλας Σωτήρα
Θάσου
6. Μητρόπολη Φιλίππων Νεαπόλεως και Θάσου (http://www.im-philippo
n.gr/index.php/mitropoli/tautotita)
7. [1] (http://www.ems.gr/analytikos-katalogos-ekdoseon/makedoniki-vi
vliothiki/049-samsaris.html) Αρχειοθετήθηκε (https://web.archive.org/
web/20170424003106/http://www.ems.gr/analytikos-katalogos-ekdos
eon/makedoniki-vivliothiki/049-samsaris.html) 2017-04-24 στο
Wayback Machine. Δημήτρης Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της
Ανατολικής Μακεδονίας κατά την αρχαιότητα, Θεσσαλονίκη 1976
(Έκδοση Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών), σ. 46-48, 150-152.
ISBN 960-7265-16-5.
8. Η ιστορία της Χριστούπολης (http://kavala.pkteam.gr/index.php?pag
e=history1)
9. Παλιά πόλη «Παναγία» – Φρούριο (http://www.kavalagreece.gr/touris
mos/touristikes-plirofories/aksiotheata/frourio/)
10. Βασικά χαρακτηριστικά των αγώνων των Ελλήνων της Μακεδονίας
από τη μεγάλη Ελληνική επανάσταση του 1821 έως την
απελευθέρωσή της, Εισήγηση Στεφάνου Ι. Παπαδόπουλου, Α'
Διεθνές Συνέδριο Μακεδόνικων Σπουδών, Μελβούρνη, 4-12
Φεβρουαρίου 1988, Αυστραλιανό Ινστιτούτο Μακεδονικών Σπουδών
(https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/makedonika/article/vie
wFile/5652/5391.pdf)
11. Καβάλα: Η γαλάζια πολιτεία, Ιστορία της Καβάλας (http://kavala.pkte
am.gr/index.php?)
12. Οι εις τα μητρώα των αγωνιστών του '21 αναγραφόμενοι Mακεδόνες
(http://media.ems.gr/ekdoseis/makedonika/makedonika_12/ekd_pem
k_12_Chionidis.pdf)
13. "Αφανείς γηγενείς Μακεδονομάχοι", επιστημονική επιμέλεια Ιωάννης
Σ. Κολιόπουλος, ΕΜΣ, εκδόσεις University Studio Press,
Θεσσαλονίκη 2008
14. Βασίλειος Ριτζαλέος, Οι εβραϊκές κοινότητες στην Ανατολική
Μακεδονία και τη Θράκη από τα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι το Β’
Παγκόσμιο Πόλεμο (http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/20726#p
age/228/mode/2up), Διδακτορική διατριβή, ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2006,
σελ. 222-223.
Όψη της Αγ. AirSea Show 2014
Βαρβάρας
15. 26 Ιουνίου 1913, η απελευθέρωση της Καβάλας, kavalapress.gr/,
26/6/15 (https://www.kavalapress.gr/26-iouniou-1913-i-apeleftherosi-
tis-kavalas/)
16. Συνοπτική ιστορία του Δ’ Σώματος Στρατού. Του Δ. Γιαννακούδη (htt
ps://www.xanthipress.gr/sinoptiki-istoria-tou-d-somatos-stratou-tou-d-
giannakoudi/) xanthipress.gr
17. Χρονικό των Οχυρών – Μέρος Γ’ (https://www.xronometro.com/oxyra
-g/) xronometro.com
18. Η βουλγαρική εισβολή στην Ανατ. Μακεδονία -του Ιακωβου
Μιχαηλιδη, εφημερίδα Καθημερινή 25.09.2011 (https://www.kathimeri
ni.gr/438308/article/epikairothta/ellada/h-voylgarikh-eisvolh-sthn-anat
-makedonia)
19. Από τους άγνωστους αγώνες των Μικρασιατών - άρθρο της Ένωσης
Μικρασιατών Φοιτητών (https://mikrasiatwn.wordpress.com/2012/06/
01/%ce%b1%cf%80%cf%8c-%cf%84%ce%bf%cf%85%cf%82-%c
e%ac%ce%b3%ce%bd%cf%89%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%85%c
f%82-%ce%b1%ce%b3%cf%8e%ce%bd%ce%b5%cf%82-%cf%8
4%cf%89%ce%bd-%ce%bc%ce%b9%ce%ba%cf%81%ce%b1%cf%
83%ce%b9/)
20. Νεότερη Ιστορία της Καβάλας (http://kavala.pkteam.gr/index.php?pa
ge=history4)
21. Η ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ
ΘΡΑΚΗ στο πλαίσιο της εξέγερσης της Δράμας τον Σεπτέμβρη του
1941 (http://users.sch.gr/symfo/sholio/istoria/kimena/1941.iee-bulgari
ki-katoxi.htm)
22. Περιοδικό Ο4 του Ελληνικού Ορειβατικού Συλλόγου Καβάλας -
τεύχος 3
23. Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Καβάλας - Μονοπάτι Καβάλα –
Παλιά Καβάλα (Ο Δρόμος του Νερού) (https://web.archive.org/web/2
0100531142715/http://www.eoskavalas.gr/2009-04-17-16-53-33/200
9-06-01-22-08-19/2009-06-01-22-17-45/2009-06-01-22-20-40.html)
24. Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Καβάλας - Το μονοπάτι στο ρέμα
της Παλιάς Καβάλας (https://web.archive.org/web/20100531153643/
http://www.eoskavalas.gr/2009-04-17-16-53-33/2009-06-01-22-08-1
9/2009-06-01-22-17-45/2009-06-01-22-21-20.html)
25. «Ιωάννινα» (https://web.archive.org/web/20130302021617/http://ww
w.hnms.gr/hnms/greek/climatology/climatology_region_diagrams_ht
ml?dr_city=Ioannina). Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία.
Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (http://www.hnms.gr/hnms/gree
k/climatology/climatology_region_diagrams_html?dr_city=Ioannina)
στις 2 Μαρτίου 2013. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2018.
26. Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος (https://www.ihu.edu.gr/)
27. Η Οθωμανική Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα. Υπουργείο Πολιτισμού
(ΥΠ.ΠΟ.). 2008. σελ. 264. ISBN 978-960-214-792-4.
28. Η Οθωμανική Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα. Υπουργείο Πολιτισμού
(ΥΠ.ΠΟ.). 2008. σελίδες 265–266. ISBN 978-960-214-792-4.
29. Η Οθωμανική Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα. Υπουργείο Πολιτισμού
(ΥΠ.ΠΟ.). 2008. σελίδες 267–268. ISBN 978-960-214-792-4.
30. Η Οθωμανική Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα. Υπουργείο Πολιτισμού
(ΥΠ.ΠΟ.). 2008. σελίδες 269–270. ISBN 978-960-214-792-4.
31. Η Οθωμανική Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα. Υπουργείο Πολιτισμού
(ΥΠ.ΠΟ.). 2008. σελίδες 271–273. ISBN 978-960-214-792-4.
32. Η Οθωμανική Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα. Υπουργείο Πολιτισμού
(ΥΠ.ΠΟ.). 2008. σελίδες 274–276. ISBN 978-960-214-792-4.
33. «Δρόμος Νερού, Η ιστορία του Υδραγωγείου» (https://web.archive.or
g/web/20120919042700/http://dromosnerou.3lykeiokavalas.gr/ydrod
otisikavalas/ydrahistory). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (http://
dromosnerou.3lykeiokavalas.gr/ydrodotisikavalas/ydrahistory) στις
19 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2014.
34. Δαδάκη, Σταυρούλα. «Μεσαιωνικό υδραγωγείο» (http://odysseus.cult
ure.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=5882). ΟΔΔΥΣΕΥΣ. Υπουργείο
Πολιτισμού και Τουρισμού. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2014.
35. «Καβάλα: Ανοίγει o «Δρόμος του Νερού»» (https://www.archaiologia.
gr/blog/2011/07/22/%CE%BA%CE%B1%CE%B2%CE%AC%CE%B
B%CE%B1-%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CE%AF%CE%B3%C
E%B5%CE%B9-o-%C2%AB%CE%B4%CF%81%CF%8C%CE%B
C%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BD%C
E%B5%CF%81%CE%BF%CF%8D%C2%BB/). archaiologia.gr.
Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2014.
36. Καβάλα: Μνημείο χαρακτηρίστηκε η καπναποθήκη Τόμπρου (https://
www.naftemporiki.gr/story/951267/kabala-mnimeio-xaraktiristike-i-ka
pnapothiki-tomprou) naftemporiki.gr
37. ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΕΣ (https://kavalareghistory.weebly.com/kappaalpha
pinualphapiomicrontheta942kappaepsilonsigmaf.html)
kavalareghistory.weebly.com
38. Δημοτική Καπναποθήκη (http://www.kavalagreece.gr/tourismos/touri
stikes-plirofories/aksiotheata/dimotiki-kapnothiki/) kavalagreece.gr
39. Σπίτι Μεχμέτ Αλή – Ανδριάντας – Φάρος (http://www.kavalagreece.g
r/tourismos/touristikes-plirofories/aksiotheata/spiti-mexmet-ali/)
kavalagreece.gr
40. Η οικιστική αρχιτεκτονική της Καβάλας (http://sde-kaval.kav.sch.gr/pr
ojects/project1/projects/kavala%20part2.pdf) sde-kaval.kav.sch.gr
41. Δημαρχείο (http://www.kavalagreece.gr/tourismos/touristikes-plirofori
es/aksiotheata/dimarxeio/) kavalagreece.gr
42. Φεστιβάλ Φιλίππων - επίσημη ιστοσελίδα (http://philippifestival.gr/)
43. Η σύγχρονη αθλητική ιστορία της Καβάλας 1906-1970 (http://ir.lib.ut
h.gr/handle/11615/1578) ir.lib.uth.gr
44. ΑΘΛΗΤΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑΣ (https://kavalareghistory.we
ebly.com/alphathetalambdaetatauiotasigmamuomicronsigma.html)
(archive (http://web.archive.org/web/20150804082508/http://kavalare
ghistory.weebly.com/alphathetalambdaetatauiotasigmamuomicronsig
ma.html)) Πειραματικό Γυμνάσιο Καβάλας
45. Γυμναστικός Σύλλογος "Αισχύλος" Καβάλας (http://www.openarchive
s.gr/view/2486407) (JPG (https://archive.today/20160316005059/htt
p://eliaserver.elia.org.gr/elia/site/images/EPH.13.285.JPG))
eliaserver.elia.org.gr
46. «Ιστορικοί περίπατοι στην Καβάλα», ΑΘΛΗΤΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ (https://
kavalareghistory.weebly.com/alphathetalambdaetatauiotakappaomicr
on943-sigma973lambdalambdaomicrongammaomicroniota-tauetasig
maf-kappaalphabeta940lambdaalphasigmaf.html) (archive (http://we
b.archive.org/web/20141205034317/http://kavalareghistory.weebly.c
om/alphathetalambdaetatauiotakappaomicron943-sigma973lambdal
ambdaomicrongammaomicroniota-tauetasigmaf-kappaalphabeta940l
ambdaalphasigmaf.html)) Πειραματικό Γυμνάσιο Καβάλας
47. «Ιστορικοί περίπατοι στην Καβάλα», ΚΑΒΑΛΙΩΤΙΚΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ
(https://kavalareghistory.weebly.com/piomicrondelta972sigmaphialph
aiotarhoomicron.html) (archive (http://web.archive.org/web/20141205
001850/http://kavalareghistory.weebly.com/piomicrondelta972sigmap
hialphaiotarhoomicron.html)) Πειραματικό Γυμνάσιο Καβάλας
48. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το Πρακτικό της υπ’ αριθ. 21ης / 19 Οκτωβρίου
2015 Συνεδρίασης του ∆ηµοτικού Συµβουλίου Καβάλας (https://diavg
eia.gov.gr/doc/%CE%A9%CE%9E%CE%96%CE%9F%CE%A9%C
E%956-%CE%970%CE%9F?inline=true) diavgeia.gov.gr
49. Βαρδάκη Έρη, "Σταυρούλα Τσολακίδου: Μια 13χρονη παγκόσμια
πρωταθλήτρια" (https://www.tovima.gr/2014/01/14/vimagazino/stayro
yla-tsolakidoy-mia-13xroni-pagkosmia-prwtathlitria/), Το Βήμα (14
Ιανουαρίου 2014).
50. ert.gr (https://archive.today/20151120230905/http://www.ert.gr/kaval
a-pagkosmia-protathlitria-i-stavroula-tsolakidou/) Καβάλα: Παγκόσμια
πρωταθλήτρια η Σταυρούλα Τσολακίδου
51. «Η ρύπανση αυξάνει την θνησιμότητα στην Καβάλα» (http://www.eth
nos.gr/eikones_tou_kosmou/arthro/h_rypansi_stin_kabala_auksanei
_ti_thnisimotita-444518/). Εθνος. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2017.

Βιβλιογραφία
"Καβάλα: Της αγάπης γειτονιά". Ειδικό αφιέρωμα περιοδικού Γεωτρόπιο τεύχος 82 σ. 20-25 (Νοέμ. 2001)
Κωνσταντίνος Χιόνης, Η Ιστορία της Καβάλας
Παπαθανασόπουλος, Γ.Α. (εκδ.), Nεολιθικός Πολιτισμός στην Ελλάδα, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης-Ίδρυμα Ν.Π. Γουλανδρή, Αθήνα 1996.
Κουκούλη-Χρυσανθάκη, Χ. και Weisgerber, G., Προϊστορικά ορυχεία ώχρας στη Θάσο, στο: Το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και Θράκη 6,
1992, Θεσσαλονίκη 1995, 541-558.
Κουκούλη-Χρυσανθάκη, Χ. και Weisgerber, G., Παλαιολιθικό ορυχείο ώχρας στη Θάσο, Αρχαιολογία και Τέχνες 60, 1996, 82-89
Γραμμένος, Δ.Β., Νεολιθική Μακεδονία, Υπουργείο Πολιτισμού, Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, Αθήνα 1997.
Θεοχάρης, Δ.P., Νεολιθικός πολιτισμός, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 1981.
Το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και Θράκη 1-11, Υπουργείο Πολιτισμού & Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 1987-1997.
Treuil, R. (εκδ.), Dikili Tash I. Fouillesde Jean Deshayes 1961-1975, BCH Suppl. 24, 1992
Στρατής Παπαδόπουλος, Ο Προϊστορικός Οικισμός Σκάλας Σωτήρα Θάσου

(περαιτέρω βιβλιογραφία όσον αφορά την Προϊστορική Περίοδο παρατίθεται εντός των εργασιών της κα.Κουκούλη)

Καραγιαννακίδης Νίκος - Λυκουρίνος Κυριάκος, Νεάπολις - Χριστούπολις - Καβάλα. Οδοιπορικό στο χώρο και το χρόνο της παλιάς πόλης,
έκδοση Δήμου Καβάλας, Καβάλα 2009.
Καβαλιώτες Πεζογράφοι - Δημοτική Βιβλιοθήκη Καβάλας, Καβάλα 1985
Καβαλιώτες Ποιητές - Δημοτική Βιβλιοθήκη Καβάλας, Καβάλα 1983

Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου Καβάλας (https://kavala.gov.gr/)

Οπτικοακουστικό υλικό
Καβάλα (https://archive.ert.gr/48435/) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Καβάλα-Β. Βασιλικός (https://archive.ert.gr/8314/) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
Καβάλα-Δράμα (https://archive.ert.gr/4896/) (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Καβάλα&oldid=8143133"

Τελευταία τροποποίηση 10:59, 28 Μαρτίου 2020.

Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την Creative Commons Attribution-ShareAlike License· μπορεί να ισχύουν και πρόσθετοι όροι. Χρησιμοποιώντας αυτό τον ιστότοπο, συμφωνείτε
στους Όρους Χρήσης και την Πολιτική Ιδιωτικότητας. Το Wikipedia® είναι καταχωρημένο σήμα του Wikimedia Foundation, Inc., ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού.